prm-noedvendig-aa-se-naermere-paa-hvordan-samiske-helsetjenester-boer-organiseres.html.xml

PRM: Nødvendig å se nærmere på hvordan samiske helsetjenester bør organiseres PRD: Dárbu geahčadit lagabuidda movt sámi dearvvašvuođabálvalusaid galggašii organiseret Sametinget mener at organiseringen av spesialisthelsetjenesten i Norge må reflektere samenes særstilling som urfolk. Sámediggi oaivvilda ahte spesialistadearvvašvuođabálvalusa organiseremis Norggas ferte leat oktavuohta dasa ahte sámiin lea sierra sajádat go lea álgoálbmot. Sametingets plenum har forrige uke behandlet sak om utvikling og organisering av samiske spesialisthelsetjenester. Sámedikki dievasčoahkkin lea mannan vahkus meannudan ášši sámi spesialistadearvvašvuođabálvalusa ovddideami ja organiserema birra. Saken tar utgangspunkt i sentrale myndigheters oppdrag til Helse Nord RHF om å ivareta en strategisk videreutvikling av spesialisthelsetjenester til den samiske befolkningen. Áššis váldojuvvo vuolggasadji guovddáš eiseválddiid bargguin Davvi Dearvvašvuhtii ahte galget gozihit sámi álbmoga spesialistadearvvašvuođabálvalusa strategalaš viidáset ovddideami. Sametinget er fornøyd med at dette arbeidet er igangsatt. Sámediggi lea duhtavaš go dát bargu lea álggahuvvon. Gjennom dette oppdraget anerkjenner sentrale myndigheter at samer har særegne behov og egne tilnærminger til egen helse som krever at de blir møtt av et helsevesen som er tilpasset deres språk, kultur og samfunnsliv. Dán barggu bokte dohkkehit guovddáš eiseválddit dan ahte sámiin leat sierra dárbbut ja iežas lagadeamit sin dearvvašvuhtii man geažil sii galget beassát deaivvadit sin gillii, kultuvrii ja servodateallimii heivehuvvon dearvvašvuođadoaimmahagain. I dag er samiske helseinstitusjoner både økonomisk og organisatorisk underlagt et underliggende helseforetak, og har begrenset innflytelse på egne ressurser og egen styring. Dál leat sámi dearvvašvuođaásahusat sihke ekonomalaččat ja organisatoralaččat dearvvašvuođadoaimmahaga vuollásaččat, ja dain lea unnán váikkuhanfápmu iežaset resurssaide ja sin stivrejupmái. Sametinget mener at reell samisk selv- og medbestemmelse må ivaretas i styrende organer, og i planlegging, utforming og organisering av helsetjenester til samiske pasienter. Sámediggi oaivvilda ahte duohta sámi ieš- ja mielmearrideapmi ferte gozihuvvot stivrejeaddji orgánain, ja dearvvašvuođabálvalusaid plánemis, hábmemis ja organiseremis sámi pasieanttaide. – Den overordnede organisasjonsstrukturen må erkjenne at samene har en rett til selvbestemmelse. – Bajimuš organisašuvdnastruktuvra ferte dohkkehit ahte sámiin lea iešmearridanvuoigatvuohta. Retten til selvbestemmelse i utforming, styring og kontroll må legges til grunn for organisering av tilrettelagte helsetjenester til samiske pasienter, sier sametingsråd Mikkel Eskil Mikkelsen. Iešmearridanvuoigatvuohta hábmemis, stivrejumis ja bearráigeahčus, ferte leat vuođđun láhččojuvvon dearvvašvuođa bálvalusaid organiseremii sámi pasieanttaide, dadjá sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen. Sametinget mener det er nødvendig å se nærmere på hvordan samiske helsetjenester bør organiseres, slik at samiske helsetjenester er tilgjengelige for samiske pasienter i hele landet. Sámediggi oaivvilda ahte lea dárbu geahčadit lagabuidda movt sámi dearvvašvuođa bálvalusat galggašedje organiserejuvvot, nu ahte sámi dearvvašvuođa bálvalusat livčče sámi pasieanttaid olámuttus miehtá riikka. – Vi må se på helseforetaksmodellen. – Mii fertet geahčadit dearvvašvuođadoaimmahatmálle. En hensiktsmessig organisering av spesialisthelsetjenestene skal på et overordnet nivå sikre at alle samer får de tjenestene de har krav på, sier Mikkelsen. Spesialistadearvvašvuođabálvalusaid ulbmillaš organiseren galgá bajimuš dásis sihkkarastit dan ahte buot sámit ožžot daid bálvalusaid maidda sis lea vuoigatvuohta, dadjá Mikkelsen. Sametinget mener at en samordning av samiske fagressurser er et viktig moment i dette arbeidet. Sámediggi oaivvilda ahte sámi fágaresurssaid oktiiordnen lea deaŧalaš momeanta dán barggus. Det bør etableres samiske fagnettverk på tvers av kommunegrenser og spesialisthelsetjenester som følger opp samiske pasienter. Galggašii ásahuvvot sámi fágafierpmádat gieldarájáid ja spesialistadearvvašvuođabálvalusaid rastá maid bokte sámi pasieanttat čuovvuluvvojit. Mikkelsen peker også på at det er begrenset tilgang på samiske fagfolk. Mikkelsen čujuha maiddái ahte leat unnán sámi fágaolbmot. Det samiske folk er avhengig av organisasjonsformer som fører til at en kan benytte samiske fagfolk mest mulig fleksibelt. Sámi álbmot lea sorjavaš organisašuvdnahámis mii dahká ahte sáhttá geavahit sámi fágaolbmuid nu njuovžilit go vejolaš. – Det er behov for å tenke helhetlig og overordnet om organisering av spesialisthelsetjenester til den samiske befolkning for å kunne gi bedre og mer helhetlige tjenester til samiske pasienter som bygger på samisk språk og kultur, sier Mikkelsen. – Dárbu lea jurddašit ollislaččat ja bajimuš dásis Spesialistadearvvašvuođabálvalusaid organiserema sámi álbmoga várás vai sáhttá addit buoret ja eanet ollislaš bálvalusaid sámi pasieanttaide sámi giela ja kultuvrra vuođul, dadjá Mikkelsen. For intervju eller spørsmål, kontakt sametingsråd Mikkel Eskil Mikkelsen, tlf. +47 917 42 161. Jearahallama addá sámediggeráđđi Mikkel Eskil Mikkelsen, tel. +47 917 42 161. Sakspapirer og vedtak Áššebáhpirat ja mearrádus