Desentralisert utdanning i Kåfjord
Lávdaduvvon oahppu Gáivuonas
Fortalt til Siri Broch Johansen
Muitalan Siri Broch Johansenii
Etter lærerutdanning ved Samisk høgskole fikk Elisabeth Johansen arbeid som samisklærer ved Nordreisa videregående skole.
Sámi allaskuvlla oahpaheaddjioahpu maŋŋá oaččui Elisabeth Johansen barggu Ráissa joatkkaskuvlla sámegieloahpaheaddjin.
(Foto utlånt av Elisabeth Johansen)
(Govva luoikan Elisabeth Johansen)
Elisabeth Johansen er født i 1977 og oppvokst i Manndalen i Kåfjord i Nord-Troms.
Elisabeth Johansen lea riegádan 1977:s ja lea bajásšaddan Olmmáivákkis Gáivuonas Davvi-Romssas.
Hun har gått grunnskolen i Manndalen, videregående skole i Nordreisa og ett år på Den Samiske Folkehøgskolen i Karasjok, friluftslivlinja.
Son lea vázzán Olmmáivákki vuođđoskuvlla, Ráissa joatkkaskuvlla ja jagi Sámi álbmotallaskuvlla meahcástansuorggis Kárášjogas.
Hun har allmennlærerutdanning ved Samisk høgskole.
Sus lea dábálašoahpaheaddjioahppu Sámi allaskuvllas.
Hun jobber som samisklærer ved Nord-Troms videregående skole i Nordreisa.
Son bargá sámegieloahpaheaddjin Davvi-Romssa joatkkaskuvllas Ráissas.
Det er utdanninga hennes ved Samisk høgskole denne artikkelen skal handle om. Intervjuet er gjort i februar 2012.
Dát artihkal máinnaša dan oahppu maid gaccai Sámi allaskuvllas. Leat jearahallan Elisabetha 2012 guovvamánus.
Jeg begynte på utdanninga som Samisk høgskole hadde i Manndalen høsten 1997.
Álgen Sámi allaskuvlla lávdaduvvon ohppui Olmmáivákkis 1997 čavčča.
Jeg tok samisk semesteremne og første del av samisk grunnfag det første året.
Dien lohkanjagi válden sámegiela lohkanbadjeoahpu ja sámegiela vuođđofága vuosttaš oasi.
Jeg fikk godkjent semesteremnet som valgfag i lærerutdanninga.
Lohkanbadjeoahppu dohkkehuvvui oahpaheaddjioahpu oassin válljenfágan.
Etter det første året dro jeg til Kautokeino og tok resten av lærerutdanninga der.
Vuosttaš jagi maŋŋá vulgen Guovdageidnui, ja de jotken oahpaheaddjioahpu doppe.
I løpet av de tre årene i Kautokeino tok jeg fullt grunnfag i samisk.
Dan golmma jagis maid Guovdageainnus ledjen, lohken maid olles vuođđofága sámegielas.
Straks jeg var ferdig i Kautokeino, begynte jeg som samisklærer her på Nordreisa videregående.
Dakkaviđe go Guovdageainnus gergen, de álgen sámegieloahpaheaddjin deike Ráissa joatkkaskuvlii.
Og her har jeg vært siden.
Ja dáppe lean ain bargamin.
Jeg har hele tida tatt mer utdanning.
Lean ollesáigge váldán lasi oahpu.
Til nå har jeg tatt Musikk i skolen 1 og 2, Samisk kulturkunnskap, Nettbasert undervisningsopplegg, ex.phil og ex.fac. og ytterligere 30 studiepoeng samisk, så nå har jeg fått bachelorgraden.
Dán rádjái lean váldán Musihkka skuvllas 1 ja 2, Sámi kulturmáhtu, Interneahta bokte oahpahit, ex.phil. ja ex.fac. ja de velá 30 lohkančuoggá sámegielas, nu ahte dál lean ožžon bachelorgráda.
Jeg underviser i musikk en time i uka på spesialavdelinga.
Oahpahan musihka ovtta tiimmu vahkus heivehuvvon oahpu ossodagas.
Ellers underviser jeg bare i samisk.
Muđui oahpahan dušše sámegiela.
I år har jeg både klasser her på skolen og fjernundervisning til Tromsdalen, Nordkjosbotn og Breivang videregående skoler.
Dán jagi leat mus luohkát sihke dán skuvllas, ja gáiddusoahppoluohkát Sálašvákki, Boallovuona ja Breivang joatkkaskuvllain.
Jeg har også en elev i Ål i Hallingdal.
Mus lea maid oahppi Ålas Hallingdálas.
Det var absolutt ikke en selvfølge at jeg skulle bli samisklærer.
Ii lean mangeláhkái diehttelas ahte galgen šaddat sámegieloahpaheaddjin.
Jeg har jo hørt samisk i oppveksten, og jeg hadde litt lyst til å lære meg språket.
Lean gal sámegiela gullan bajásšaddadettiin, ja mus lei binnáš hállu giela oahppat.
Så da jeg kom hit til Nordreisa på videregående, tok jeg samisk C-språk.
Ja go de bohten deike Ráissa joatkkaskuvlii, de válden sámegiela C-giellan.
Og det kan jeg si, jeg var ingen sekser-kandidat!
Ja dan gal oaččut diehtit, in lean makkárge guđeš-kandidáhta!
Jeg lærte en del grammatikk og skriving på videregående, men jeg kunne ikke snakke eller skrive samisk da jeg gikk ut derfra.
Ohppen muhtun muddui giellaoahpa ja čállima joatkkaskuvllas, muhto in máhttán sárdnut dahje čállit sámegiela go gergen doppe.
Det første året etter videregående gikk jeg på den samiske folkehøgskolen i Karasjok.
Vuosttaš jagi joatkkaskuvlla maŋŋil vázzen sámi álbmotallaskuvlla Kárášjogas.
Og da dette studiet dukket opp i Manndalen året etter, fant jeg ut at det var høvelig å bli med på det.
Ja go de dát lohkanvejolašvuohta iđii Olmmáivákkis jagi maŋŋil, de gávnnahin ahte livččii vuogas searvat.
Jeg ville lære meg språket, og jeg så at dette var en måte jeg kunne gjøre det på.
Áigon giela oahppat, ja oidnen dán vuohkin áigumušaidan duohtandahkat.
Det at vi fikk ta semesteremne først, ga et godt grunnlag for videre studier.
Go beasaimet lohkanbadjeoahpuin álgit, fidniimet buori vuođu viidásut lohkamiidda.
Sommeren før selve studiet startet, gikk vi på språkbad på språksenteret i Manndalen.
Geasi ovdal go allaskuvlla oahppu álggii, vácciimet giellalávguma giellaguovddážis Olmmáivákkis.
Da jeg starta der kunne jeg egentlig bare presentere meg sjøl på samisk, det var ikke så mye mer.
Go dohko álgen, de in máhttán olus eanet go iežan presenteret sámegillii.
Sommeren 1997 arrangerte Samisk språksenter i Kåfjord et forkurs i Manndalen.
1997 geasi lágiidii Gáivuona sámi giellaguovddáš ovdakurssa Olmmáivákkis.
Her er det pause fra skjæring av sennagrass.
Dat attii vuođu álgit lohkanbadjeohppui čakčat.
Fra venstre: Øystein Steinlien, Klemet Anders Sara, Inger Marie Åsli, Roald Gundersen, Elisabeth Johansen, Oliva Nilsen og Anna Salo.
Gurut bealde: Øystein Steinlien, Klemet Anders Sara, Inger Marie Åsli, Roald Gundersen, Elisabeth Johansen, Oliva Nilsen og Anna Salo.
Forkurs semesteremne i Kåfjord på studietur til Karesuando.
Lohkanbadjeoahpu ovdakurssa Gárasavvon-mátkkis.
Fra venstre: Idar Pedersen, Inger Marie Åsli, Elisabeth Johansen, Ruth Larsen, Ingrid Johansen og Edel Monsen.
Gurut bealde: Idar Pedersen, Inger Marie Åsli, Elisabeth Johansen, Ruth Larsen, Ingrid Johansen, Edel Monsen.
Jeg lærte veldig mye både på semesteremnet og første del av grunnfaget, som jeg tok i Manndalen.
Ohppen hui olu sihke lohkanbadjeoahpus ja vuođđofága vuosttaš oasis, maid válden Olmmáivákkis.
Men jeg begynte ikke å prate samisk da.
Muhto in álgán dalle sámástit.
Sommeren før jeg begynte på det siste året i Kautokeino, altså sommeren 2000, jobba jeg på språksenteret i Manndalen.
Geasi ovdal go álgen maŋimuš skuvlajagi lohkat Guovdageainnus, namalassii 2000 geasi, bargen giellaguovddážis Olmmáivákkis.
Da tvang jeg meg sjøl til å snakke samisk på jobb.
Dalle bággejin iežan sámástit barggus.
Jeg snakka også samisk hjemme med mamma og pappa, så den sommeren kom jeg skikkelig i gang med pratinga.
Sámástin maid siiddas etniin ja áhčiin, nu ahte dien geasi bohten bures johtui sámástit.
Da jeg kom tilbake til Kautokeino for å starte på det siste studieåret, fortsatte jeg å snakke samisk.
Go de fas máhccen Guovdageidnui maŋimuš skuvlajahkái, de jotken sámástit.
Folk der oppe var vant til å snakke norsk til meg.
Olbmot doppe ledje hárjánan dárostit munnje.
Jeg fant ut at hvis jeg ikke skulle begynne å snakke samisk det siste studieåret, så kom det vel aldri til å bli.
Gávnnahin ahte jus in sámástišgoahtán maŋimuš lohkanjagi, de in šattaše goassige dan dahkat.
Så da begynte jeg å snakke samisk til dem. De snakka norsk til meg, for det var de vant til.
Ja de álgen sámástit sidjiide. Sii ges dárostedje munnje, go ledje hárjánan dasa.
Jeg svarte på samisk helt til de ga seg og begynte å snakke samisk med meg.
Mun de vástidin sámegillii dassážii go vuollánedje ja álge muinna sámástit.
På det året lærte jeg utrolig mye.
Ohppen hirbmat olu dien jagi.
Men i alle praksisperiodene på lærerskolen snakket jeg samisk, helt fra begynnelsen av.
Muhto sámástin álggu rájes buot oahpaheaddjioahpu hárjehallanáigodagain.
Jeg husker vi var i Karasjok det første året.
Muittán go leimmet Kárášjogas vuosttaš jagi.
Jeg tror vi hadde to timer praksis.
Orun muitimin ahte mis ledje guokte tiimmu hárjehallan.
De andre studentene hadde bare noen stikkord på et ark, så var de klare.
Iežá studeanttat ledje dušše čálistan moadde sáni báberbihtážii, de ledje gergosat.
Men jeg satt i timesvis og planla det vi skulle gjøre.
Muhto mun golahin diibmoviissaid plánet oahpahusa.
Jeg satt med ordboka og leita fram på forhånd de ordene jeg trodde jeg kunne få bruk for.
Čohkkájin sátnegirjjiin, ohcen ovddalgihtii daid sániid maid jáhkken ahte várra dárbbašivččen.
Det var sinnssykt mye arbeid før disse praksistimene!
Lei jáhkkemeahttun olu bargu ovdal dáid hárjehallantiimmuid!
Men jeg var fast bestemt på å ikke snakke norsk i disse timene.
Muhto ledjen hui garas dasa ahte in galgan dárostit dáin diimmuin.
Vi hadde et to-lærersystem, så jeg hadde noen medstudenter i bakhånd som kunne hjelpe meg hvis jeg ikke fant ut hvordan jeg skulle forklare tingene på samisk.
Lei guokte-oahpaheaddjivuogádat, ahte ledje gal álo mielstudeanttat mielde geat sáhtáše mu veahkehit jus in máhttán gait čilget sámegillii.
Jeg brukte dem aldri, men det var en trygghet å ha dem der.
In goassege dárbbašan sin veahki, muhto dovden oadjebasvuođa das, ahte ledje doppe.
Å følge med på forelesningene kunne også være en utfordring.
Sáhtii maid leat hástalus logaldallamiid čuovvulit.
Jeg husker spesielt matematikkforelesningene.
Muittán erenoamážit matematihkkalogaldallamiid.
Samisken min var jo ganske fersk, og mattelæreren var fra finsk side.
Mu sámegiella lei viehka varas, ja matematihkkaoahpaheaddji bođii suoma bealde.
Det var ganske krevende å forstå samisken hans, det må jeg si.
Lei viehka hástalus ipmirdit su sámegiela.
Men jeg hadde jo mattebøkene fra videregående, og stoffet var ikke helt ukjent i og for seg.
Muhto mus ledje gal joatkkaskuvlla matematihkkagirjjit, eai lean iešalddis amas matematihkkafáttát.
De andre i klassen kunne også hjelpe meg, de kunne forklare hva læreren sa hvis jeg ikke forsto.
Mielstudeanttat sáhtte maid veahkehit mu, sáhtte čilget maid oahpaheaddji dajai, jus in ipmirdan.
I andre fag var egentlig ikke språket en stor hemsko.
Ii lean gal giella stuorra váttisvuohtan iežá fágain.
Skolen så ikke på språket i og for seg, men på hva jeg gjorde rent faglig.
Ii skuvla geahččan giela sierra, muhto mu fágalaš bargguid.
I duodji, for eksempel, så de på det jeg gjorde.
Ovdamearkka dihte duodjefágas gehčče mu bargguid.
Målet mitt var å stå i alle fag.
Mu mihttomearri lei buot fágaid ceavzit.
Undervisningen var jo på samisk, så jeg hadde en del ekstrajobb.
Lei gal mus liigebargu go oahpahus lei sámegillii.
Men jeg fant fort ut at jeg rent faglig sett stilte på lik linje med de andre, så fagene i seg sjøl var ikke vanskeligere for meg enn for de andre.
Muhto ipmirdin jođánit ahte ledjen fágalaččat seammá dásis go earát. Nu ahte fágat eai lean gal váddát munnje go iežá studeanttaide.
Angra aldri på valget
In leat goassige gáhtan
Jeg angra aldri på at jeg valgte Samisk høgskole.
In leat goassege gáhtan ahte válljejin Sámi allaskuvlla.
Jeg gikk ikke rundt og tenkte på at jeg heller kunne ha gått i Alta eller Tromsø.
In leat smiehtadan ahte galggašin baicce vázzit Álttás dahje Romssas.
Jeg trivdes i Kautokeino.
Mun lokten áiggi Guovdageainnus.
Da jeg gikk ut fra Kautokeino, hadde jeg lært meg samisk ganske godt.
Go gergen doppe, ledjen oahppan sámegiela viehka bures.
Da var det ikke annet å gjøre enn å bli samisklærer.
Dalle ii lean iežá go šaddat sámegieloahpaheaddji.
Jeg liker best å undervise i samisk som fremmedspråk eller andrespråk.
Liikon buoremusat oahpahit sámegiela amasgiellan dahje nubbingiellan.
Det er fremmedspråksdidaktikken jeg føler meg mest komfortabel med. Jeg ønsker helst ikke å undervise i samisk som morsmål eller på samisk i andre fag.
Dovddan ahte amasgielladidaktihkka dat heive buoremusat munnje. In nu hálit oahpahit sámegiela eatnigiellan dahje oahpahit iežá fágaid sámegillii.
Med den bakgrunnen jeg har tror jeg at jeg kan være en god fremmedspråkslærer.
Jáhkán ahte dáinna duogážiin mii mus lea, de sáhtán leat buorre amasgieloahpaheaddjin.
Jeg bruker de metodene som var nyttige for meg.
Anán ieš daid vugiid mat leat leamaš mávssolaččat munnje.
Som førstespråkslærer må man ha et mye større ordforråd, jeg føler at det er fremmedspråkslærer jeg er.
Dovddan ahte lean amasgiellaoahpaheaddji, go sámegiella ii goassege šatta mu vuosttašgiellan.
Det er ikke det at jeg ikke kan kommunisere lett på samisk, men norsk er det språket jeg kan best.
Gulahalan gal njuovžilit sámegillii, muhto dárogiella lea aŋkke dat giella maid máhtán buoremusat.
Fra duodjiundervisninga ved Samisk høgskole: Elisabeth lager kartanker.
Sámi allaskuvlla duodjeoahpahusas: Elisabeth duddjo kartáŋkkaid.
Fra en praksisperiode, der studentene lagde læremiddel som de brukte i undervisningen, en samisk stjernehimmel, som lyste opp i taket.
Hárjehallamis, mas studeanttat ráhkadedje oahpponeavvuid maid geavahedje oahpaheamis. Dá lea sámi násteálbmi, maid čuvgejedje rohpái.
Studieåret i Manndalen
Lohkanjahki Olmmáivákkis
Jeg kom fra folkehøgskole hvor jeg hadde bodd sammen med jevnaldrende, og så flytta jeg hjem for å bo hos mamma og pappa og studere samisk.
Luohkás leimmet oktiigait su. guoktelot studeantta. Bohten álbmotallaskuvllas gos ledjen orron ovttas mu ahkásaččaiguin, ja de fárrejin siidii eatni ja áhči lusa sámegiela lohkat.
Det var litt av en overgang.
Lei gal oalle nuppástus.
Men vi studerte jo i lag og hjalp hverandre, mamma og jeg.
Muhto moai etniin logaime ovttas ja veahkeheimme nubbi nuppi.
Mamma kunne ordene og jeg kunne grammatikken.
Eadni dat máhtii sániid ja mun ges máhtten giellaoahpa.
Vi gjorde lekser sammen og hadde hver våre sterke sider.
Moai barggaime leavssuid ovttas, ja munnos ledje goabbame nana bealit.
Vi utfylte hverandre.
Moai doarjaleimme goabbat guoibmáme.
Foreldrene mine var veldig positive til mitt valg.
Váhnemiiddán leigga hui positiivvat mu válljemii.
De hadde nok vært positive uansett hva jeg hadde valgt, men jeg tror de synes det er litt artig at jeg har lært meg samisk.
Livččiiga sihkkarit positiivvat vaikko maid livččen válljet, muhto jáhkán gal ahte sudno mielas lea binnáš suohtas ahte lean sámegiela oahppan.
Det er ikke mange fra Manndalen på min alder som har gjort det.
Eai leat gal máŋga mu ahkásaš olmmáivággilačča dan dahkan.
Hva studietilbud eller mangel på det betyr
Maid mearkkaša lohkanfálaldat?
Dette studiet som var i Manndalen, var en spesialordning som dessverre bare ble gjennomført én gang.
Dát lohkanfálaldat mii čađahuvvui Olmmáivákkis, lei erenoamáš ortnet mii dađi bahábut čađahuvvui dušše dán oktii.
Det er nesten så man blir sur når man tenker på det.
Olmmoš measta eardu go dan smiehttá.
Hvis ikke det tilbudet hadde blitt gjennomført, hadde Nord-Troms vært fattig på samisklærere nå.
Jus dát fálaldat ii livčče čađahuvvon, eai livčče gal galle sámegieloahpaheaddji Davvi-Romssas dál.
Både jeg, Leif-Petter Eriksen, Idar Pedersen og Ruth Larsen som alle er samisklærere her på skolen, tok dette kurset.
Sihke mun, Leif-Petter Eriksen, Idar Pedersen ja Ruth Larsen geat buohkat leat sámegielaoahpaheaddjit dán skuvllas, čuvvo justa dán kurssa.
Fire av skolens sju samisklærere kommer fra det kullet.
Njealjis skuvlla čieža sámegieloahpaheddjis bohtet dán luohkás.
Og så tenker jeg på mange som har vært andrespråkselever her, som har tatt lærerutdanning i Tromsø.
Ja de jurddašan máŋga iežá geat leat leamaš nubbingieloahppit dáppe, geat leat vázzán oahpaheaddjioahpu Romssas.
De har ikke fått samisk der.
Eai sii leat doppe beassan sámegiela lohkat.
Nå er de kommet tilbake til Manndalen som lærere, og det er unge folk som kunne ha vært samisklærere.
Dál leat máhccan Olmmáivággái oahpaheaddjin, nuorra olbmot geat sáhtáše leat sámegieloahpaheaddjit.
Det er surt å tenke på.
Ii leat suohtas dan jurddašit.
Jeg håper ikke toget er gått for dem!
Doaivvun ahte ain gávdnojit vejolašvuođat sidjiide!
Vi trenger så sårt flere samisklærere i vårt område.
Mii duođaid dárbbašit eanet sámegieloahpaheddjiid min guovllus.
Hvis jeg har forstått rett, har sammenslåinga av lærerhøgskolen og universitetet gitt nye muligheter, så heretter kommer det kanskje nyutdannede lærere fra Tromsø med samisk i fagkretsen.
Jus lean ipmirdan riekta, de lea oahpaheaddjiallaskuvlla ja universitehta ovttastahttin buktán ođđa vejolašvuođaid. Várra dán rájes boahtigohtet Romssas aiddooahppan oahpaheaddjit geat leat sámegiela lohkan oassin oahpahusas?
Men det tilbudet som vi fikk, burde ha vært arrangert flere ganger i Manndalen.
Muhto dat fálaldat maid mii oaččuimet, dat galggašii leat čađahuvvon Olmmáivákkis eanet gerddiid.
Det hadde ikke trengt å være hvert år, men kanskje hvert tredje år.
Ii livčče dárbbašan juohke jagi dan čađahit, muhto várra juohke goalmmát jagi.
Men ettersom jeg har forstått, var Samisk høgskole sitt mål at flest mulig skulle ta lærerutdanning.
Muhto lean ipmirdan ahte lei Sámi allaskuvlla mihttomearri fidnet nu eatnagiid go vejolaš vázzit oahpaheaddjioahpu.
Nå var det bare to av oss som gikk det første året i Manndalen som gikk videre på lærerutdanninga.
Leimme dušše guovttis Olmmáivággekurssas geat jotkkiime oahpaheaddjiohppui.
Så jeg tror at høgskolen ikke syntes det var verdt det.
Danin jáhkán ahte allaskuvlla mielas ii lean dán veara.
Men i forhold til vår situasjon i Nord-Troms har det betydd mye.
Muhto jus geahččá min dili Davvi-Romssas, de lea dát fálaldat leamaš hui dehálaš.
Det var jo mange som var lærere allerede, og som nå fikk samisk i sin fagkrets.
Máŋggas geat dán vázze, ledje juo oahpaheaddjit, ja dál fidneje sámegiela fágan.
Jeg synes at Samisk høgskole har tenkt alt for snevert her.
Mu mielas lea Sámi allaskuvla geahččan ášši menddo oktageardánit dás.
All undervisninga var på samisk også det første året i Manndalen.
Gait oahpahus lei sámegillii maid vuosttaš jagi Olmmáivákkis.
Blant annet Elisabeth Utsi Gaup, Else Turi og Johanna Ijäs underviste.
Earret iežá Elisabeth Utsi Gaup, Else Turi ja Johanna Ijäs oahpahedje.
Hvis man ikke forsto, så sa de det på andre måter.
Jus studeanta ii ipmirdan, de sii čilgeje ášši iežáládje.
De ga seg ikke før man skjønte.
Eai vuollánan ovdal go olmmoš ipmirdii.
Det var veldig dyktige lærere.
Ledje hui čeahpes oahpaheaddjit.
Når jeg underviser, bruker jeg fortsatt en god del av metodene som Else Turi brukte overfor oss på semesteremnet.
Go oahpahan, anán ain otná beaivve máŋga dain metodain maid Else Turi anii go oahpahii min lohkanbadjeoahpus.
Nå har jeg jobba i ti år, alle årene på samme skole.
Dál lean bargan logi jagi, gait jagiid seammá skuvllas.
For eksempel Alit boazu, noen av dem har hatt samisk på skolen her.
Lea hui suohtas oaidnit govt oahppit atnet sámegiela iešguđetge ládje, earret iežá Alit boazu.
De har jo blitt en kjent rockegruppe etterhvert, og de synger på samisk.
Sii han lea šaddan dovddus rockejoavkun, ja sii lávlot sámegillii.
Samisk er jo en naturlig del av livet her i området.
Sámegiella han leage lunddolaš oassi min eallimis dáppe min guovllus.
Det kan bety mye for den enkelte å lære litt samisk også.
Sáhttá leat dehálaš eaŋkilolbmui oahppat binnás sámegiela maid.
Det er en identitetssak.
Lea identitehttaášši.
Det at man ikke er helt fremmed for det samiske, er en verdi i seg selv.
Lea iešalddis árvu ahte ii leat áibbas amas sámegillii.
Det å kunne litt samisk kan også komme til å bety mer for den enkelte når det har gått noen år.
Dat ahte máhttit binnáš sámegiela sáhttá maid šaddat vel eanet dehálaš eaŋkilolbmui go leat moadde jagi vássán.
Når man stifter familie, for eksempel.
Ovdamearkka dihtii go álggaha iežas bearraša.
For meg har samisk alltid vært et språk som er en del av min identitet.
Munnje lea sámegiella álo leamaš giella mii lea mu identitehta oassin.
Jeg har alltid hørt samisk, selv om jeg ikke snakka og forsto det sjøl da jeg var yngre.
Lean álo gullan sámegiela, vaikko in sárdnon in ge ipmirdan dan go ledjen nuorat.
Så da jeg begynte på videregående og Sametinget tilbød språkmotiveringsstipend, var det noe som bidro til at jeg valgte å lese samisk.
Ja go de álgen joatkkaskuvlii ja Sámediggi fálai giellamovttiidahttinstipeandda, de dat váikkuhii dasa ahte álgen sámegiela lohkat.
Jeg hadde tysk fra før, men kunne ikke så mye.
Ledjen ovdal lohkan duiskkagiela, muhto in máhttán nu olu.
Jeg fant ut at jeg like godt kunne starte fra med samisk.
Gávnnahin ahte sáhtten seammá bures álgit álggu rájes sámegielain.
Jeg hadde større mulighet til å praktisere samisk enn tysk.
Mus lei maid buoret vejolašvuohta hárjehallat sámegiela go duiskkagiela.
Og når man til og med får stipend for det – hva er vel bedre enn det?
Ja go vel oažžu stipeandda dasa – mii vel buoret?
Jeg er ikke enig i at de som tar samisk som førstespråk skal få mest stipend.
In leat ovttaoaivilis das ahte sii geat lohket sámegiela vuosttašgiellan galget oažžut eanemus stipeandda.
Hadde det ikke vært for at jeg tok samisk på lavere nivå, så hadde jeg ikke hatt grunnlaget for å lære samisk til det nivået jeg er på i dag.
Jus mun in livčče sámegiela lohkan álgodásis, de ii livčče mus vuođđu oahppat sámegiela dan dássái maid dál lean oahppan.
Også de som tar samisk som fremmedspråk på videregående skole, kan bli språkbærere og språklærere.
Sii geat lohket sámegiela amasgiellan joatkkaskuvllas, sáhttet maid šaddat giellaguoddin ja giellaoahpaheaddjin.
Og motiveringsstipend, det er jo for å motivere til å tilegne seg språket, uansett om du har det som første, andre eller fremmedspråk.
Ja movttiidahttinstipeanda han lea dan várás ahte movttiidahttit giela oahppat, leaš go vuosttaš-, nubbin- vai amasgiellan.
Hvem er det som trenger den motivasjonen mest?
Na, gii de dárbbaša dán movttiidahttima eanemusat?
Er det ikke det vi vil, at flest mulig skal lære og bruke språket?
Ii go son leat dan maid háliidit, ahte nu máŋggas go vejolaš galget oahppat ja atnit giela?
Daværende rektor svarer
Dalá rektor vástida
Daværende rektor Asta Balto har lest og kommentert intervjuet med Elisabeth Johansen.
Dalá rektor Asta Balto lea lohkan ja kommenteren jearahallama Elisabeth Johanseniin.
Først vil hun påpeke at Elisabeth ikke har nevnt at hun fikk en ærespris i 1999 på Samisk høgskoles 10-årige jubileumsfest.
Álggus áigu namahit dan maid Elisabeth ii leat ieš namahan. Son oaččui gudnibálkkašumi Sámi allaskuvlla 10-jagi ávvudandilálašvuođa olis.
Det var nemlig Asta Balto som overrakte henne Seminari Lapponici fonds stipend og berømmet henne for å ha tatt språket sitt tilbake.
Lei namalassii Asta Balto guhte attii sutnje Seminari Lapponici foandda stipeandda ja rámidii su go lei váldán gielas ruovttoluotta.
Så Elisabeths innsats er blitt lagt merke til av mange.
Máŋggas leat nappo oaidnán ja atnán Elisabetha rahčamušaid rámidanveara.
Asta Balto var rektor ved Samisk høgskole 1996-2000.
Asta Balto lei Sámi allaskuvlla rektor 1996–2000.
Angående Elisabeths kritikk av Samisk høgskole, kommenterer Asta Balto denne slik: Det stemmer nok at dette studiet bare er gjennomført én gang.
Elisabetha moaitámušaid Sámi allaskuvlla ektui kommentere Asta Balto ná: Lea gal nu ahte dát lohkanfálaldat lea leamaš dušše oktii.
Samisk høgskole søkte om dispensasjon fra kravet om at studentene må ha samisk studiekompetanse for å begynne på lærerutdanning.
Sámi allaskuvla ozai dispensašuvnna gáibádusas ahte studeanttain galgá leat sámi lohkangelbbolašvuohta ovdal go álget oahpaheaddjiohppui.
Man fikk det til dette tilbudet som var spesielt tilrettelagt for de som ikke hadde samisk som førstespråk, men likevel hadde lest det til ett visst nivå.
Dát fálaldat lei erenoamážit heivehuvvon sin várás geain ii lean sámegiella vuosttašgiellan, muhto liikká ledje lohkan sámegiela vissis dássái.
Tilbudet var et forsøk, det var mange som begynte, men siden det bare var to som fullførte hele løpet var det vanskelig å argumentere for en forlengelse av slik ordning.
Fálaldat lei geahččaleapmi, máŋggas álge, muhto go dušše guovttis čađaheigga olles oahpaheaddjioahpu, lei váttis ákkastallat dan ovdii ahte eanet gerddiid čađahit dakkár fálaldaga.
Siden det krevde ekstra ressurser var høgskolen avhengig av ekstra bevilgninger for å gjennomføre det flere ganger.
Danin go fálaldat gáibidii eanet resurssaid, de dárbbašivččii allaskuvla liigeruhtadeami jus dan galggašii čađahit eanet gerddiid.
Artikkelforfatteren vil avslutningsvis kommentere: Dette studiet kom tydeligvis på rett sted til rett tid.
Artihkkala čálli áigu maid loahpas kommenteret: Dát lohkanvejolašvuohta bođii gusto rievttes báikái rievttes áigái.
Og selv om de færreste av de som fullførte det første året med samisk på høgskolenivå i Manndalen, fullførte hele utdanningsløpet, må studiet ansees som en suksess all den tid det ga mange i Nord-Troms mulighet til å formalisere og løfte sin samiskkompetanse.
Ja vaikko dušše moattis sis geat čađahedje vuosttaš allaskuvlajagi, mii lei Olmmáivákkis, čađahedje olles oahpaheaddjioahpu, de ferte atnit dán fálaldaga menestussan go juo attii máŋgga Davvi-Romsalažžii vejolašvuođa loktet sámegielgelbbolašvuođaset ja fidnet báhpáriid mii duođaštii máhtuset.
Når man ser på antallet studenter som fullførte et fireårig studieløp, må man også ta i betraktning at en del av studentene allerede hadde lærerutdanning fra Tromsø eller andre steder.
Go geahččá man galle studeantta čađahedje buot njeallje lohkanjagi, de ferte maid váldit vuhtii ahte máŋga studeantta ledje juo vázzán oahpaheaddjioahpu jogo Romssas dahje eará báikkiin.
Samisk høgskole vil alltid få kritikk for sine valg.
Sámi allaskuvla álo šaddá moaitámušaid vuollái.
De har et vanskelig mandat.
Sis lea váttis mandáhta.
Å skulle løfte kompetansen i hele den samiske befolkningen er et ekstremt vidtfavnende arbeid.
Lea hirbmat stuorra bargu loktet olles sámi álbmoga gelbbolašvuođa.
Slik sett er det ikke å undres over at straks høgskolen kom med et unikt tilbud i Nord-Troms, så kom kritikken fra andre sjøsamiske områder som også gjerne skulle hatt et slikt tilbud.
Danin ii leat dáidde váttis áddet ahte seammás go skuvla fálai erenoamáš lohkanvejolašvuođa Davvi-Romssas, de bohte moaitámušat eará mearrasámi guovlluin mat maiddái háliidivčče seammá fálaldaga.
Når et slikt enkelttilbud fikk så store og positive ringvirkninger for én region, kan man likevel spørre seg om samisk høgskole kunne ha jobbet hardere for å finansiere lignende studietilbud i andre regioner.
Go juo dakkár fálaldat, mii čađahuvvui dušše oktii, buvttii ná stuorra ja buriid váikkuhusaid olles regiovdnii, de sáhttá liikká jearrat: sáhtášii go Sámi allaskuvla bargat garraseappot ahte ruhtadit sullásaš lohkanfálaldagaid iežá regiovnnain?