arktiske-region-forbereder-seg-mot-verdenskonferansen-om-urfolk.html.xml

Arktiske region forbereder seg mot verdenskonferansen om urfolk / Áltá 2013 / Internasjonalt arbeid / Forsiden - Sametinget Arktalasj guovllo gárvet væráltkonferánssaj álggoálmmugij hárráj / Áltá 2013 / Rijkajgasskasasj barggo / Sámedigge - Sametinget Arktiske region forbereder seg mot verdenskonferansen om urfolk Arktalasj guovllo gárvet væráltkonferánssaj álggoálmmugij hárráj De øverste lederne for inuitter og samer deltar i neste uke på arktiske regions forberedelsesmøte mot FNs verdenskonferanse om urfolk i 2014. Inuihtaj ja sámij bajemus oajve oassálassti boahtte vahko arktalasj guovlo gárvedimtjåhkanimen ANa væráltkonferánssaj álggoálmmugij hárráj jagen 2014. Møtet vil resultere i et sluttdokument der inuitters og samers prioriteringer mot verdenskonferansen samles. Tjåhkanimen tjáleduvvá loahppatjála gånnå inuihtaj ja sámij vuorodime væráltkonferánssaj tjoahkkiduvvi. Bakgrunnen for arktiske regions møte er at FN vil holde en verdenskonferanse om urfolk den 22. og 23. september 2014 i New York. Duogásj arktalasj guovlo tjåhkanibmáj le ANa tjadádibme væráltkonferánsas álggoálmmugij hárráj ragátmáno 22. ja 23. biejve 2014 New Yorkan. Siden FNs generalforsamlingens resolusjon besluttet i 2010 å holde et høynivå møte, som vil gå under navnet ”verdenskonferanse om urfolk”, så har det vært usikkert på hvilken måte urfolks deltakelse ville sikres i både forberedelsene til verdenskonferansen, under selve konferansen og ved oppfølgingen av verdenskonferansens resultater. Dat rájes gå ANa generaltjoaggulvisá resolusjåvnnå jagen 2010 mierredij ásadit alep dáse tjåhkanimev, namá vuolen ”væráltkonferánssa álggoálmmugij hárráj”, de le læhkám juorrulibme makkir láhkáj álggoálmmugij oassálasstem sihkarasteduvvá væráltkonferánsa gárvedimen, madi konferánssa vihpá ja gåtsedibmen væráltkonferánsa båhtusijs. Urfolkene har derfor på internasjonalt nivå opprettet et samarbeid der de i lag jobber for å sikre urfolks deltakelse på en god måte. Álggoálmmuga li dan diehti rijkajgasskasasj dásen ásadum aktisasjbargov sihkarastátjit álggoálmmugij oassálasstemav buorre láhkáj. Dette samarbeidet har sitt utspring fra det åpne og upartiske idédugnadsmøte i København om nettopp FNs verdenskonferanse om urfolk, der København-resolusjonen ble vedtatt. Dát aktisasjbarggo boahtá dan rabás ja bælládis ájádustjåhkanimes Københavnan jur ANa væráltkonferánsas álggoálmmugij hárráj, gånnå København-resolusjåvnnå mierreduváj. København resolusjonen beslutter å opprette en global koordineringsgruppe. København-resolusjåvnnå mierredij ásadit globála aktidamjuohkusav. Den globale koordineringsgruppa holdt sitt første møte i mars i år i New York. Globála aktidamjuogos tjadádij vuostasj tjåhkanimev New Yorkan snjuktjamánon dá jage. Arktiske region er først ute Arktalasj guovllo vuostatjin Et av urfolkenes strategier er å gjennomføre regionale forberedelsesmøter mot verdenskonferansen. Akta álggoálmmugij strategijajs le tjadádit guovlulasj gárvedimtjåhkanimijt væráltkonferánssaj. Urfolkene i hele verden forbereder seg mot verdenskonferansen, og alle 7 regioner vil innen april 2013 avholde sine regionale forberedelsesmøter. Álggoálmmuga ålles væráldin gárvedij væráltkonferánssaj, ja divna 7 guovlo ájggu tjadádit gárvedimtjåhkanimijt åvddåla vuoratjismáno 2013. Arktiske region vil den 23. og 24. oktober holde sitt regionale urfolksforberedelsesmøte i Nuuk i Grønland. Arktalasj guovllo galggá gålgådismáno 23. ja 24 biejve tjadádit guovlulasj álggoálmmukgárvedimtjåhkanimev Nuukan Grønlandan. Den arktiske region er den første, av alle 7 regionene, til å gjennomføre sitt forberedelsesmøte mot verdenskonferansen i 2014. Arktalasj guovllo le vuostasj, dajs 7 guovlojs, tjadádittjat gárvedimtjåhkanimev væráltkonferánssaj jagen 2014. Arktiske urfolksledere deltar bredt i Nuuk Arktalasj álggoálmmukoajve gåbdet oassálassti Nuukan Ved Nuuk møtet deltar de fleste av inuitters og samers ledere. Tjåhkanimen Nuukan oassálassti ienemusoasse inuihtaj ja sámij åjvijs. Blant annet vil landsstyreformann for Grønlands selvstyre, Kuupik Kleist, åpne det arktiske forberedelsesmøtet. Duola dagu galggá lánndastivrraoajvve Grønlanda iesjstivrrimin, Kuupik Kleist, arktalasj gárvedimtjåhkanimev rahpat. Også Grønlands selvstyres landstingsformann, Josef Motzfeldt, borgermester for Sermersooq kommune, Asii Chemnitz Narup, og Grønlandsk president for Inuit Circumpolar Council (ICC) Carl Christian Olsen og Alaskas president for ICC James Stotts deltar fra inuittisk side. Grønlanda iesjstivrrima lándadikkeoajvve, Josef Motzfeldt, Sermersooqa suohkana oajvve, Asii Chemnitz Naruo, ja Grønlanda presidænnta Inuit Circumpolar Councilan (ICC) Carl Christian Olsen ja Alaska presidænnta ICCan James Stotts galggi oassálasstet inuihtaj bieles. Fra samisk side deltar man fra Samis parlamentarisk råd (SPR), ved president Egil Olli, SPR representant Aili Keskitalo og SPRs representant i prosessen mot verdenskonferansen, John B. Henriksen. Sámij bieles oassálassti Sámij parlamentáralasj rádes (SPR), presidentajn Egil Olli, SPR ájrrasijn Aili Keskitalo ja SPRa ájrrasijn prosessan væráltkonferánsa vuossti, John B. Henriksen. Samerådet er også bredt representert og blant annet president Olav Mathis Eira deltar derfra. Sámeráde le aj gåbdet åvdåstuvvam ja duola dagu sadjásasj presidænnta Olav Mathis Eira oassálasstá. 51,29 kB Arktiske erklæring om verdenskonferansen om urfolk 2014 Arktalasj tjielgadus væráltkonferánsa birra álggoálmmugij hárráj jagen 2014 Det foreligger et utkast til arktisk erklæring om verdenskonferansen om urfolk. Gávnnu oajvvadus arktalasj tjielggidussaj væráltkonferánsa birra álggoálmmugij hárráj. Dette utkastet er skrevet i lag med representanter fra inuittisk og samisk side. Dát oajvvadus tjáleduváj åvdåstiddjij inuihtaj ja sámij bieles. Møtet legger opp til diskusjoner om utkastet til Arktiske erklærings innhold. Tjåhkanibme rahpá dágástallamijda Arktalasj tjielggidusá sisano oajvvadusá birra. Andre saker på programmet til Nuuk-møtet er bakgrunnsinformasjon om FNs verdenskonferanse om urfolk 2014, informasjon om arbeidet til den globale koordineringsgruppa, presentasjon om Inarierklæringen om verdenskonferansen om urfolk 2014 og informasjon om den internasjonale forberedende urfolkskonferanse i Alta 2013. Ietjá ássje prográmman Nuuk-tjåhkanimen le duogásjdiedo ANa væráltkonferánssaj álggoálmmugij hárráj 2014, diedo globála aktidimjuohkusa bargo birra, åvddånbuktem Ánartjielgadusás væráltkonferánssaj álggoálmmugij hárráj 2014 ja diedo rijkajgasskasasj gárvedime álggoálmmukkonferánsa birra Altan 2013. [link til inarierklæringen på alle språk] 208,22 kB Neste møtested blir Alta 2013 Boahtte tjåhkanimbájkke sjaddá Alta 2013 Sametingspresident Egil Olli inviterte under fjorårets FNs permanente forum om urfolkssaker til en internasjonale forberedende urfolkskonferanse i Alta. Sámedikkepresidænnta Egil Olli gåhtjoj dijmásj ANa stuoves ságastallamsajen álggoálmmukássjij hárráj rijkajgasskasasj gárvedahttemij álggoálmmukkonferánssaj Altan. Denne invitasjonen har mottatt bred støtte av både urfolksmekanismer innenfor FN, som permanente forum og ekspertmekanismen for urfolksrettigheter, og også blant urfolk verden over. Dát gåhttjom gåbdet doarjodaláduváj álggoálmmukprosessajs ANan, stuoves ságastallamsajijs ja ássjediehtteprosessan álggoálmmukriektáj hárráj, ja aj álggoálmmugijs væráldav birra. Sametinget i Norge er godt i gang med forberedelsene til å ta i mot urfolksdelegater til Alta i perioden 8. til 13. juni 2013. Vuona sámedigge le gárvedimgoahtám duostotjit álggoálmmukájrrasijt Altaj gávdan biehtsemáno 8. biejves gitta 13. bæjvváj 2013. Resultatet fra arktiske regions forberedelsesmøte i Nuuk den 23. og 24. oktober 2012 er ved siden av å være et viktig bidrag til forberedelsen mot selve verdenskonferansen i 2014, også et svært sentralt bidrag til forberedelsen mot urfolkskonferansen i Alta 2013. Båhtusa arktalasj guovlo gárvedimtjåhkanimes Nuukan gålgådismáno 23. ja 24. biejve 2012 le duodden ájnas oasse gárvedahttemis væráltkonferánssaj jagen 2014, aj riek ájnas guovdásasj viehkke gárvedahttemij álggoálmmukkonferánssaj Altan jagen 2013. Arktiske region vil også måtte planlegge sin deltakelse under den internasjonale forberedende urfolkskonferansen i Alta i juni 2013. Arktalasj guovllo viertti aj plánit oassálasstemav rijkajgasskasasj gárvedahttem álggoálmmukkonferánsav Altan biehtsemánon 2013. Neste møtested for arktiske urfolksledere vil være nettopp i Alta i perioden 8. til 13. juni 2013. Boahtte tjåhkanamsadje arktalasj álggoálmmukåjvijda sjaddá jur Altan gávdan biehtsemáno 8. biejve gitta 13. bæjvváj 2013.