det-internasjonale-aaret-for-urfolksspraak-iyil-2019.html.xml

Det internasjonale året for urfolksspråk – IYIL 2019 Rijkajgasskasasj álggoálmmukgielaj jahke – IYIL 2019 De Forente Nasjoner (FN) bestemte i 2016 at 2019 er det internasjonale året for urfolksspråk. Aktidum Nasjåvnå (AN) mierredin jagen 2016 juhte 2019 la rijkajgasskasasj álggoálmmukgielaj jahken. Det er UNESCO som har lederansvaret for arbeidet med IYIL 2019. UNESCO la njunnjutjin bargon IYIL 2019:ajn. Det har blitt opprettet en styringsgruppe for IYIL 2019 der bl.a. alle de syv urbefolkningsområder og tilhørende stater er representert. Vuododuvvam la njunnjusjjuohkusav IYIL 2019:aj gånnå d.d. gájka gietjav álggoálmmukguovlo aj daj stáhta ájrastuhteduvvi. Sametingspresidenten Aili Keskitalo er urfolkrepresentant for det Arktiske området, samt en av lederne i styringsgruppa. Sámedikkepresidænnta Aili Keskitalo la álggoálmmukåvdåstiddje Arktalasj guovlos, ja la aj njunnjusjjuohkusin. Målet med urfolksspråkåret er å synliggjøre og fremme situasjonen til urfolksspråk. Ulmme álggoálmmukgielaj jagijn la álggoálmmukgielaj dilijt tjalmostahttet ja åvdedit. Av verdens ca. 7000 språk, kan flere tusen språk forsvinne og mange er allerede forsvunnet. Værálda birrusij 7000 gielajs, la máhttelis moadda tuvsána gáhtu ja edna giella li juo gáhtum. Urfolksspråk er i en spesielt utsatt situasjon. Álggoálmmukgiela li sierralágásj rasjes dilen. Ca. 2680 språk er truede språk. Bájkoj 2680 giela li ájteduvvam giellan. I UNESCOS liste over truede språk, er samiske språk klassifisert som truede eller alvorlig truede språk: UNESCO listan ájteduvvam gielaj, sáme giela aneduvvi ájteduvvam jali alvosláhkáj ájteduvvam giellan: Nordsamisk er truet språk Nuorttasámegiella l ájteduvvam giellan Lule-, kildin-, sør-, enare- og skoltesamisk er svært truede språk. Julev-, giellda-, oarjjel-, Anár- ja gålldåsámegiella li duodaj ájteduvvam giellan Ter-, ume- og pitesamisk er kritisk truede språk. Tárjje-, Ubbmem- ja bihtámsámegiela li tjierggis ájteduvvam giellan I tillegg er akkala- kemisamisk ansett som forvunnede språk i UNESCOS liste over språk. Duodden áhkkel- ja kemisámegiella aneduvvi gáhtum giellan UNESCO giellalistan. Gjennom det internasjonale året for urfolksspråk skal urfolksspråk synliggjøres gjennom fem hovedområder: Rijkajgasskasasj álggoálmmukgielaj jage baktu galggi álggoálmmukgiela tjalmostahteduvvat vidá oajvvesuorge baktu: Mer forståelse, forsoningsarbeid og internasjonal samarbeid mellom ulike interessenter. Ienep dádjadusáv, såbadallambargov, ja rijkajgasskasasj aktisasjbargov iesjgeŋga berustiddjij gaskan. Etablere gode forhold for kunnskapsdeling og formidling, som tar hensyn til urfolk. Ásadit buorre vidjurijt máhtudagáv juogadittjat ja gaskostittjat, ma álggoálmmugijt vieledi. Integrere urfolksspråk i majoritetsspråket og innlemme urfolksspråk inn i den nasjonale politikken, nasjonale strategiplaner og vedtekter. Álggoálmmukgielajt ieneplågogielajda sebrudahttet ja sebrudahttet álggoálmmukgielajt nasjåvnålasj politihkkaj, nasjåvnålasj strategiplánajda ja njuolgadusájda. Legge forholdene til rette gjennom oppbygging av kapasitet Sjaddama ja åvddånahttema ådå máhtudagá baktu Les mer om det internasjonale året for urfolksspråk på nettsida til språkåret (engelsk). Lågå ienebuv rijkajgasskasasj álggoálmmukgielaj jage birra dán næhttabielen: https://en.iyil2019.org/ Der finner du mer informasjon samt et kart som viser hvilke arrangementer som finnes knyttet til IYIL 2019. Danna ienep diedojt gávna ja aj kártav mij vuoset ásadusájt tjanádum IYIL 2019:aj.