mikkel-eskil-mikkelsens-tale-ved-sapmi-too.html.xml

Kjære arrangører, kjære gjester – fra både nær og fjern, kjære dere alle sammen! Gieres ásadiddje, gieres guosse – lahkusis ja mælggadis, gieres dij gájka. Det er en stor glede og ære for meg å kunne representere Sametinget ved denne kunstbegivenheten SápmiToo. Stuorra ávvo ja guddne la munji gå besav Sámedikkev åvdåstit dán dájddadáhpádusán SápmiToo. Ordet SápmiToo speiler til den velkjente MeToo samfunnstrenden som nå har vart en stund i majoritetssamfunnet. Báhko SápmiToo spiedjildasstá dav dåbdos MeToo sebrudakájggedábev mij dálla la viehka ájgev ieneplågo sebrudagán vihpam. Fenomenet har også nådd de samiske områdene, men det er først i dag at vi sier høyt at MeToo også omfatter Sápmi – SápmiToo. Fenomiedna la galla aj sáme guovlojda jåvsådam, valla esski uddni mij jieddnát javllap jut MeToo guosská aj Sámeednamij/Sábmáj – SápmiToo. Det samiske samfunnet har gått gjennom mange faser av erkjennelser, og det å kunne begynne å snakke om våre såre og vanskelige tema er et viktig steg for å sikre mer åpenhet i våre små samfunn. Sáme sebrudahka la tjadádam måttijt lávkijt dåbdåstimij, ja buktet ságastahttját mijá bávtjas ja gássjelis tiemáj la ihkeva ájnas lávkke nannitjit ienep rabásvuodav mijá smávva sebrudagájn. For det må vi ikke glemme, at våre samfunn er små og sårbare og dette er gjerne en forklaring på at det å åpent fortelle om hendelser eller tema som er tabubelagte, ofte kan bli vanskelig og oppfattes som en merbelastning i en allerede vanskelig situasjon. Dajnas gå ep máhte vajálduhttet, mijá sebrudagá li smávva ja rasje ja dát la álu tjielggidussan gå rahpasit subtsastit dáhpádusáj ja tiemáj birra ma li tabu:an, álu gássjel sjaddá ja dåbddu lijgge noaden rasjes dilen. Sæmmi bále la ájnas dajt tjalmostahttet, vaj bæssá dáj dilij juojddá dahkagoahtet. For et sted må vi begynne, og det å faktisk erkjenne at dette er et problem også her, er et viktig første steg. Juonná mij hæhttup val álgget. Gå duodaj dåbdijdip dát la gássjelisvuohtan dánna aj, la dat ájnas vuostasj lávkken. Derfor behøver vi arenaer og treffsteder hvor vi kan begynne å nærme oss disse såre og vanskelige tema. Dan diehti dárbahip arienájt ja æjvvalimsajijt gånnå máhttep dájda bávtjas ja gássjelis tiemájda lahkanahttját. Derfor er jeg veldig glad for at SápmiToo i dag realiseres her i Sápmi. Danen lav ihkeva ávon gå SápmiToo uddni duohtan dagáduvvá dáppe Sámen. Det er ikke lenge siden at vi i Tysfjord, hvor jeg kommer i fra, hadde en konsert, Mihá, i forbindelse med det å bryte stillheten i etterkant av de historiene som kom frem i Tysfjord samfunnet. Ij la mælggat dat rájes gå mij Divtasvuonan, gåsstå mån lav, lij konsærtta, Mihá, sjávodisvuoda boarkkima aktavuodan maŋŋela daj subttsasij ma åvddån båhtin Divtasvuona sebrudagán. For vi må tørre å snakke, også her i Sápmi. Dajnas gå hæhttup duosstat ságastit, adjáj dáppe Sámen. Og hva er vel bedre enn å gjøre det ved hjelp av kunsten? Ja mij la val buorep gå dájda baktu dav dahkat? Kunst har vært våre ledestjerner før, ikke minst i forbindelse ved oppbyggingen av det samiske samfunnet. Dájdda lij mijá lájddistiddjen åvddåla, ållagasj sáme sebrudagá tsieggima aktavuodan. Våre veterankunstnere har de seneste årene endelig oppnådd den oppmerksomheten og anerkjennelsen som de lenge har fortjent. Mijá veterána dájddára li maŋemus jagijt vijmak ållidam dan berustibmáj ja dåhkkidibmáj mav mælggadav li ánssidam. Der har OCA vært en viktig støttespiller, og Sametinget er takknemlig for den innsatsen OCA har gjort og gjør for de samiske kunstnere. Dan aktavuodan lij OCA ájnas doarjjan, ja Sámedigge l gijttevasj dat ratjástimes OCA la sáme dájddárijda dahkam ja vilá dahká. Så også i dag, når våre yngre kunstnerstemmer i det samiske kunstnerkollektivet, Dáiddadállu, bestemmer seg for å fokusere på de tause historiene og den stille smerten mange bærer med seg. Nav aj uddni, gå mijá nuorap dájddárij jiena sáme dájddárkollektijvan, Dáiddadállu, mierredin tjalmostahttet sjávodis subttsasijt ja dav sjávodis báktjasav mav nav ålos guoddi. Dette forteller om den kraften kunst kan ha, og hvor mange barrierer som brytes ved hjelp av våre modige kunstnere, i dag representert ved Dáiddadállu som har utmerket seg som en av de største kunstnerkollektivene, ikke bare i Sápmi, men også i Norge. Dát subtsas dan fámo birra mij dájdan máhttá liehket, ja daj måttij hieredusáj birra ma mijá duosstelis dájddárij baktu boarkkiduvvi, uddni åvdåstahttemin Dáiddadállu:s mij ållagasj vuojnnusij boahtá akta dajs stuorámus dájddárkollektijvas, ij dåssju Sámen, valla aj dáttjaj rijkaj. Dáiddadállu har kuratert disse tre dagene, ved hjelp av OCA og Sametinget, og resultatet er spenstig program med masse kunst og kultur, og jeg gleder meg stort over å få oppleve denne unike begivenheten. Dáiddadállu l dá gålmmå biejve bargadam, OCA ja Sámedigge lidjin viehkken, ja båhtusin la ihkeva geldulasj prográmma edna dájdaj ja kultuvrajn, ja mån duodaj ávvusav gå besav dáv sierralágásj dáhpádusáv muossádit. Jeg håper dette bare er en begynnelse på en rekke kunsttreff og arrangementer som vil være til hjelp for det samiske samfunnet i å kanalisere våre traumer og sorg, men også å glede oss over mangfold og kulturell rikdom. Mån doajvov dát la dåssju álggon guhka rájdduj dájddaæjvvalimij ja ásadusáj ma li viehkken sáme sebrudahkaj mijá trauma:jt ja surgov dålvudittjat, valla aj ávvudalátjit moattebelakvuodas ja kultuvralasj valjesvuodas. Vi skal nå høre fra mange hvordan man kan forstå SapmiToo, og jeg gleder meg til å delta i samtalen og høre andres kloke budskap og tanker. Mij galggap dal gullat moatte bieles gåktu máhttá dádjadit SapmiToo, ja mån galla ávvudaláv oasálastátjit ságastallamij ja aj gullat iehtjádij jiermmás ságajt ja ájalvisájt. Jeg er glad for at jeg får lov til å stå her og ønske dere alle velkommen. Ja ávon lav gå mån besav dánna tjuodjot sávvajt dijájt divajt buorisboahtem.