prm-noedvendig-aa-se-naermere-paa-hvordan-samiske-helsetjenester-boer-organiseres.html.xml

PRM: Nødvendig å se nærmere på hvordan samiske helsetjenester bør organiseres PRM: Dárbbo dárkkelappot gæhttjat man láhkáj sáme varresvuodadievnastusá lulun organisieriduvvat Sametinget mener at organiseringen av spesialisthelsetjenesten i Norge må reflektere samenes særstilling som urfolk. Sámedikke mielas sierravarresvuodadievnastusá organisierim Vuonan hæhttu gåvvidit sámij sierralágásj dilev álggoálmmugin. Sametingets plenum har forrige uke behandlet sak om utvikling og organisering av samiske spesialisthelsetjenester. Åvdep vahkon Sámedikke ållestjåhkanibme giehtadaláj ássjev sáme sierravarresvuodadievnastusájt åvddånahttet ja organisierit. Saken tar utgangspunkt i sentrale myndigheters oppdrag til Helse Nord RHF om å ivareta en strategisk videreutvikling av spesialisthelsetjenester til den samiske befolkningen. Ássje vuodon la guovdásj oajválattjaj dahkamus Varresvuoda Nuortta RHF:aj bærrájgåtsåtjit strategalasj åvddånahttemav sierravarresvuodadievnastusájs sáme álmmugij. Sametinget er fornøyd med at dette arbeidet er igangsatt. Sámedigge l dudálasj gå barggo l jåhtuj boahtám. Gjennom dette oppdraget anerkjenner sentrale myndigheter at samer har særegne behov og egne tilnærminger til egen helse som krever at de blir møtt av et helsevesen som er tilpasset deres språk, kultur og samfunnsliv. Dán dahkamusá baktu guovdásj oajválattja dåhkkidi jut sámijn li sierralágásj dárbo ja iehtjasa lahkanimvuoge iehtjasa varresvuohtaj ma gájbbedi jut duostuduvvi varresvuodasuorges mij la hiebadum sijá gielaj, kultuvra ja sebrudakiellema milta. I dag er samiske helseinstitusjoner både økonomisk og organisatorisk underlagt et underliggende helseforetak, og har begrenset innflytelse på egne ressurser og egen styring. Dálla sáme varresvuodainstitusjåvnå li ekonomijja ja aj organisierima gáktuj vuollásasj varresvuodadåjmadagá vuolen, ja dajn ælla nav vuojga vájkkudimfábmo iehtjasa ressursajda jalik iesjstivrrimij. Sametinget mener at reell samisk selv- og medbestemmelse må ivaretas i styrende organer, og i planlegging, utforming og organisering av helsetjenester til samiske pasienter. Sámedikke mielas oalle sáme iesjmierredibme ja mierredimoassálasstem hæhttu stivrrimorgánajn bærrájgåtseduvvat, ja aj varresvuodadievnastusájt sáme pasientajda gárvedime, hábbmimin ja organisierimin. – Den overordnede organisasjonsstrukturen må erkjenne at samene har en rett til selvbestemmelse. – Badjásasj organisasjåvnnåstruktuvrra hæhttu duodastit jut sámijn la rievtesvuohta iesjmierredibmáj. Retten til selvbestemmelse i utforming, styring og kontroll må legges til grunn for organisering av tilrettelagte helsetjenester til samiske pasienter, sier sametingsråd Mikkel Eskil Mikkelsen. Rievtesvuohta iesjmierredibmáj håbbmimin, stivrrimin ja bærrájgæhttjamin hæhttu vuodon liehket gå galggá organisierit hiebadum varresvuodadievnastusájt sáme pasientajda, javllá sámedikkeráde Mikkel Eskil Mikkelsen. Sametinget mener det er nødvendig å se nærmere på hvordan samiske helsetjenester bør organiseres, slik at samiske helsetjenester er tilgjengelige for samiske pasienter i hele landet. Sámedikke mielas dárbbo l dárkkelappot gæhttjat man láhkáj sáme varresvuodadievnastusá lulun organisieriduvvat, nav vaj sáme varresvuodadievnastusá li sadjihin sáme pasientajda rijkav miehtáj. – Vi må se på helseforetaksmodellen. – Vierttip varresvuodadåjmadakmodellav gehtjadit. En hensiktsmessig organisering av spesialisthelsetjenestene skal på et overordnet nivå sikre at alle samer får de tjenestene de har krav på, sier Mikkelsen. Vuogas organisierim sierravarresvuodadievnastusájs galggá badjásasj dásen nannit vaj gájka sáme oadtju dajt dievnastusájt ma li sijá gájbbádussan, javllá Mikkelsen. Sametinget mener at en samordning av samiske fagressurser er et viktig moment i dette arbeidet. Sámedikke mielas aktidibme sáme fáhkaressursajs la ájnas momænntan dán bargon. Det bør etableres samiske fagnettverk på tvers av kommunegrenser og spesialisthelsetjenester som følger opp samiske pasienter. Lulun ásaduvvat sáme fáhkaværmádagá suohkanrájáj rastá ja sierravarresvuodadievnastusá ma sáme pasientajt gåtsedi. Mikkelsen peker også på at det er begrenset tilgang på samiske fagfolk. Mikkelsen tsuojgot aj dasi, ælla nav ållo sáme fáhkaulmutja. Det samiske folk er avhengig av organisasjonsformer som fører til at en kan benytte samiske fagfolk mest mulig fleksibelt. Sáme álmmuk la báddnum organisierimvuogijda ma bukti jut bæssá sáme fáhkaulmutjijt nav ålov gå máhttelis másjket ávkkit. – Det er behov for å tenke helhetlig og overordnet om organisering av spesialisthelsetjenester til den samiske befolkning for å kunne gi bedre og mer helhetlige tjenester til samiske pasienter som bygger på samisk språk og kultur, sier Mikkelsen. – Dárbbo l ájádallat åbbålattjat ja badjásattjat man láhkáj sierravarresvuodadievnastusá sáme álmmugij lulun organisieriduvvat buvtátjit buorep ja ienep åbbålasj dievnastusájt sáme pasientajda vaddet man vuodon la sáme giella ja kultuvrra, javllá Mikkelsen. For intervju eller spørsmål, kontakt sametingsråd Mikkel Eskil Mikkelsen, tlf. +47 917 42 161. Jus li gatjálvisá jali ságájdahtátjit, guládalá sámedikkerádijn Mikkel Eskil Mikkelsenijn mobijlan +47 917 42 161. Sakspapirer og vedtak Ássjepáhppára ja mærrádus