Jesus Kristusa , Davida bárne , Abrahama bárne máddo : Abrahamaj riegádij Isak , Isakij Jakob , Jakobij Juda vieljatjij , Judaj riegádijga Peres ja Sera , gej ieddne lij Tamar , Peresij riegádij Hesron , Hesronij Ram , Ramaj riegádij Amminadav , Amminadavaj Naksjon , Naksjonij Salma , Salmaj riegádij Boas , gen ieddne lij Rakav , Boasij riegádij Oved , gen ieddne lij Rut , Ovedij riegádij Jisjaj , ja Jisjajij riegádij David , gånågis . Davidij riegádij Salomo , gen ieddne lij Uriasa áhkká , Salomoj riegádij Rehabeam , Rehabeamij Avia , Aviaj Asa , Asaj riegádij Josjafat , Josjafataj Joram , Joramij Ussia , Ussiaj riegádij Jotam , Jotamij Ahas , Ahasij Hiskia , Hiskiaj riegádij Manasse , Manassej Amon , Amonij Josia , Josiaj riegádij Jojakin vieljatjij dan ájge gå álmmugav vuolgadin Babylonaj . Babylonaj vuolgadime maŋŋel riegádij Jojakinaj Sjealtiel , Sjealtielij Serubbabel , Serubbabelij riegádij Avihud , Avihudaj Eljakim , Eljakimaj Asor , Asorij riegádij Sadok , Sadokij Akim , Akimij Elihud , Elihudaj riegádij Elasar , Elasaraj Mattan , Mattanij Jakob , ja Jakobij riegádij Josef , Maria ålmåj . Maria riegádahtij Jesusav , gev Kristusin gåhttju . Nåv li divna buolva , lågenanniellja buolva Abrahama rájes Davida rádjáj , lågenanniellja buolva Davida rájes Babylona fáŋŋgavuoda rádjáj ja lågenanniellja buolva fáŋŋgavuoda rájes Kristusa rádjáj . Jesus Kristusa riegádibme lij náv : Ieddnes Maria lij Josefijn giláduvvam , valla åvddål gå aktan lijga viessogoahtám , de bihkusij bådij Maria lij ájlis Vuojŋŋanisás sahkanam . Josef , suv ålmåj , guhti lij rievtesmielak , ittjij sidá suv hehpaduhttet ja ájgoj sujsta suolev sirádit . Valla dáv ájádaládijn Härrá ieŋŋgil Josefij niegon bihkusij ja javlaj : ” Josef , Davida bárnne , ale balá Mariav áhkkán válldemis , dan diehti gå mánná suv hekkan le ájlis Vuojŋŋanisás sahkanam . Bárnev sån riegádahttá ja dån galga suv Jesusin gåhttjot , dan diehti gå álmmugav suttojstisá lånes . ” Divna dát sjattaj vaj luluj ålliduvvat mav Härrá lij profehta baktu javllam : Niejdda sjaddá iesselissan ja bárnev riegádahttá , ja suv gåhttju Immanuelin ( mij merkaj : Jubmel mijájn ) . Gå Josef oademis gåhttsåj , de dagáj nåv gåktu Härrá ieŋŋgil lij gåhttjum ja moarsses Mariav viessusis doalvoj . Valla ittjij suv duohtada åvddål gå Maria lij bárnes riegádahttám . Ja Josef suv Jesusin gåhtjoj . Gå Jesus lij riegádam Betleheman , Judean , gånågis Herodesa ájgen , de lullet muhtem násstedåbdde Jerusalemij båhtin ja gahtjin : ” Gånnå le juvdáj riegádimgånågis ? Vuojnijma suv nástev ihtemin , ja boahtám lip suv guddnedittjat . ” Gå gånågis Herodes dáv guláj , de suorgganij ja åbbå Jerusalem sujna . Dajna de divna álmmuga alemushärrájt ja tjálukoahppásijt tjoahkkij gatjádittjat gånnå Messias lij riegádittjat . Sunji vásstedin : ” Betleheman , Judean , dan diehti gå profehta le náv tjállám : Dån Betlehem , Juda ednamin , ille luoddnok Juda oajvemusájs uhtsemus , dan diehti gå dujsta oajvemus boahtá muv álmmuga Israela räjnnuhiddjen . ” Herodes de suolev násstedåbddijt ietjas lusi gåhtjoj ja gatjáj goassátjis násste lij vuojnnum . Ja de sijáv Betlehemaj rájaj ja javlaj : ” Mannit dal dåhku máná vidjurijt åtsådittjat , ja gå lihpit suv gávnnam , de diededihtit munji vaj mån aj besav suv guddnedittjat ! ” Gullam gånågisá bágojt , vuolggin . Ja násste mav lidjin vuojnnám , manáj sijá åvdån dasik ganugij dan bájke badjelij gånnå mánná lij . Ja gå nástev vuojnnin de harmmadit ávvusin . Viessuj tjágŋin ja vuojnnin mánáv iednijnis Mariajn , ja luobddedin bárnev guddnedittjat . Gijsájdisá rahpin ja mánnáj vattáldagájt gálggijin : gållijt , suovvasijt ja mirráv . Valla niegon várroduvvin Herodesa lusi máhttsamis , ja de mannin ietjá gäjnov ietjasa dáfuj . Gå vuolggám lidjin , de Härrá ieŋŋgil Josefij niegon bihkusij ja javlaj : ” Tjuodtjela báhtara bárnitjij Egyptaj , ja åro dåppe dasik diededav , dan diehti gå Herodes mánáv åhtså gåttåtjit . ” Josef de tjuodtjelij ja iján bárnitjij Egyptaj vuolgij . Dåppe åroj dasik Herodes lij jábmám vaj luluj ålliduvvat mav Härrá lij profehta baktu javllam : Egyptas lev bárnám gåhttjum . Gå dal Herodes árvvedij sån lij násstedåbddijda bähtádallam , de harmmat moarádij ja gåhtjoj gåddet gájkka guovtejahkásasj ja nuorap bárnnemánájt Betleheman ja dan birrusin , dan ájggemiere milta mav násstedåbddijs gatjáda lij gullam . De ålliduváj mav profehta Jeremia lij javllam : Tjuorvas Raman gullu , tjierrom ja jieddnás luodjom : Rakel jaskadahtek mánájdis tjierru , dan diehti gå hekkan dasti älle . Gå Herodes lij jábmám , de Härrá ieŋŋgil niegon bihkusij Josefij Egyptan ja javlaj : ” Tjuodtjela vuolge bárnitjij Israelaj . Gudi mánáv sihtin hekkaduhttet li jábmám . ” Josef tjuodtjelij ja máhtsaj bárnitjij Israelaj . Valla gå Josef guláj Arkelaos lij Judean gånågissan áhtjes Herodesa maŋŋel , de ittjij duosta dåhku máhttsat . Niegon gåhtjoduváj Galileaj vuolgget , ja dåppe årruj stádaj man namma le Nasaret . Nåv ålliduváj mav profehta lidjin javllam : Nasareagin gåhtjoduvvá . Daj biejvij Johannes gástadiddje bådij ja Judea åjdåmiehtsen sárnnedatjáj : ” Dahkit buorádusáv ! Almerijkka le lahka . ” Suv birra profehta Jesaja le hållam gå javlaj : Tjuorvvo jiedna åjdåmiehtsen gullu : Gárvedihtit Härrá gäjnov , njuolggijihtit suv bálggájt . Johannesin lidjin biktasa kamelaguolgajs ja liertteavve ålema birra ja bårråmussan lij rássegahpana ja miehttsemieda . Suv lusi almatja båhtalin Jerusalemis ja åbbå Judeas ja Jordanäno dáfojs , ja suttojdisá dåbdåstin , ja Johannes sijáv Jordanänon gástadij . Valla gå Johannes vuojnij ållo fariseav ja saddukeav boahtemin gástaduvátjit , de sidjij javlaj : ” Sälggagärmmahatjivga , guhtis le javllam dij boahtte moares bessabihtit ? Guoddit dan diehti buorádusá sjattojt . Allit jáhke máhttebihtit allasihtte dåssjå javllat : Mijá áhttje le ham Abraham . Mån javlav : Jubmel dájs giergijs máhttá Abrahamaj mánájt båktet . Áksjo le juo muorramáddagin . Juohkka muorra manna älle buorre sjatto tjuoladuvvá ja dållåj bálkestuvvá . Mån dijáv tjátjijn buorádussaj gástadav . Valla guhti muv maŋŋela boahtá le mujsta gievrap , iv ga le árvvogis sujsta gábmagijt nuolatjit . Ájlis Vuojŋŋanisájn ja dålåjn sån dijáv gástat . Sujna le goajvvo giedan ja tjuoldedum tjuohppusav rájnni ja vejtajt ájttásis tjoahkki . Valla tjuoldedum tjuobmasijt jáddamahtes dålån boalldá . ” Jesus de vuolgij Galileas Jordanäno gáddáj Johannesa lusi sujsta gástaduvátjit . Valla Johannes nádoj ja javlaj : ” Månnå dárbahav dujsta gástaduvvat , ja dån dal muv lusi boadá . ” Jesus vásstedij : ” Sjaddus nåv . Gájkka rievtesferdukvuodav nåv ållidin . ” Johannes de dasi guorrasij . Vallak gástaduvvam , Jesus gáddáj lávkkij . Almme rahpasij , ja Jubmela Vuojŋŋanisáv vuojnij duvvon suv nali luojttádime . Ja almes jiedna gulluj : ” Dát le bárnnám , muv iehttselis ja gärrásamos . ” Vuojŋŋanis de Jesusav åjdåmähttsáj doalvoj bärggalis gähttjaluvátjit . Gå nielljalåk biejve ja nielljalåk ijá båråk lij viessum , de vijmak nälggáj . De gähttjaliddje bådij ja sunji javlaj : ” Jus le Jubmela Bárnne , de gåhtjo dájt giergijt lájbben sjaddat . ” Jesus vásstedij : ” Tjáleduvvam le : Almasj ij dåssjå lájbes vieso , ájnat juohkka bágos mij Jubmela njálmes boahtá . ” Bärggal de ájlis stádaj suv maŋŋásis váldij ja tiempelmuvra hárjjáj doalvoj ja javlaj : ” Jus le Jubmela Bárnne , de tjielli vuolus . Tjáleduvvam le : Ieŋŋgilijdes sån gåhttju giedaj nanna duv guoddet vaják juolgát i gärggáj näjkkala . ” Jesus sunji javlaj : ” Tjáleduvvam aj le : I galga Härráv , Jubmelat , gähttjalit . ” Bärggal de alla várráj suv doalvoj ja vuosedij sunji gájkka värálda rijkajt ja daj herlukvuodav ja javlaj : ” Divna dájt dunji vattáv jus luobddela muv råhkådalátjit . ” Jesus de sunji javlaj : ” Gájda dássta , Sáhtán ! Tjáleduvvam le : Härráv , Jubmelat , galga råhkådallat ja dåssjå suv guddnedit . ” De bärggal suv guodij , ja ieŋŋgila båhtin suv dievnastittjat . Gå Jesus guláj Johannesav lidjin fáŋŋgagoahtáj bálkestam , de Galileaj máhtsaj . Vuolgij Nasaretas ja årruj Kafarnaumij , jávrregáddáj , Sebulona ja Naftali guovlojn . Nåv ålliduváj mav profehta Jesaja lij javllam : Sebulona ednam ja Naftali ednam , jávre guovlluj , Jordanäno nuppen bielen , hiednigij Galilea - álmmuk mij sjievnnjedin årru , le stuorra tjuovgav vuojnnám . Ja sidjij gudi jábmema rijkan ja sähkásin årru le tjuovgga ihtám . Dat rájes Jesus sárnnedatjáj : ” Dahkit buorádusáv ! Almerijkka le lahka . ” Vádtsemin Galileajávrregáttev , Jesus ájtsaj guokta vieljatja , Simonav , gev Petrusin gåhttjun , ja Andreasav . Lijga viermmimin , guollebivdde vuojn lijga . Sunnuj javlaj : ” Tjuovvolihtte muv , de almasjbivdden dunnuv dagáv ” , ja dalága viermijdiska dasi guodijga ja tjuovvolijga suv . Gå Jesus duoppebuj váttsij , ájtsaj guokta vieljatja , Jakobav , Sebedaiosa bárnev ja Johannesav tjåhkkåhime áhtjijniska viermijt gálggamin . Gåhtjoj sunnuv boahtet , ja dalága vadnasav ja áhtjeska guodijga ja tjuovvolijga suv . Vájaldime Galileav , Jesus synagogajn åhpadij , evangeliumav rijka birra sárnnedij ja almatjijt gájklágásj dávdajs ja vigijs buoredij . Sáhka suv birra åbbå Syriaj oabllánij ja suv lusi buktin skihppijt gejn lidjin gájklágásj dávda ja vájve , sijáv gudi bahás vuojŋŋanisájs , jámálguvvam- ja gállnamviges vájvástuvvin . Ja sijáv buoredij . Ja stuorra almasjvega suv tjuovvun Galileas , Dekapolisas , Jerusalemis ja Judeas ja Jordanäno nuppet bieles . Gå Jesus almasjvegajt vuojnij , de várráj goarrij . Tjåhkkidij ja åhpadisålmmå suv birra . Sijáv åhpadatjáj ja javlaj : ” Sálugin gudi vuojŋŋanisán li häjo , sidjij almerijkka gullu . Sálugin surgulattja , sij jaskaduvvi . Sálugin vuollegisá , sij ednamav árbbiji . Sálugin gudi rievtesferdukvuodav nälggu ja gåjkki , sij galliduvvi . Sálugin ármmogisá , sij ármmogisvuodav oadtju . Sálugin rájnnavájmuga , sij oadtju Jubmelav vuojnnet . Sálugin ráfálattja , sij Jubmela mánnán gåhtjoduvvi . Sálugin gejt rievtesferdukvuoda diehti doarrádalli , sidjij almerijkka gullu . Sálugin dij gå muv diehti dijáv bilkkedi ja doarrádalli ja juohkkaláhkáj dijá nali gällásijt ja bahájt guoddi . Ávvudallit ja sjållerdihtit , dijá bálkká almen le stuorre . Nåvti ham profehtajt aj dijá åvddål doarrádallin . Dij lihpit ednama sállte . Valla jus sállte bájnos massá , gåktus vas bájnnelin oadtjot ? Ij dasti manenik dåhkki ietján gå bálkestuvvat ja almatjijs duolmoduvvat . Dij lihpit värálda tjuovgga . Stádav baddjen váren ij buvte tjiehkat , ja gå almasj ginntalav buollit , de ij dav mihttolihte vuolláj bieja ájnat gintaljuolggáj gájkka goade almatjijda tjuovggan . Bájttus de dijá tjuovgga almatjijda vaj dijá buorre dagojt vuojnni ja dijá Almenáhtjev hievedi . Allit jáhke boahtám lev lágav ja profehtajt dåssjidittjat . Iv le dåssjidittjat boahtám , ájnat ållidittjat . Sáddnán , lágas ij bokstávva , ij tsiehkes ga dåssjåna , åvddål gå almme ja ednam håhkkånibá ja gájkka le ålliduvvam . Guhti avtak budájs doadjá , lehkus uhtsemusáv , ja nåv åhpat , aneduvvá unnemussan almerijkan . Valla guhti daj milta viessu ja dajt åhpat aneduvvá stuorren almerijkan . Mån didjij javlav , jus dijá rievtesferdukvuohta ij le tjálukoahppásij ja fariseaj rievtesferdukvuodas bárep , de ehpit almerijkkaj besa . Gullam lihpit ájttegijda javladuvvam : I galga gåddet ; guhti gåddå ij duobmos besa . Valla mån didjij javlav , guhti vielljasis suhttá ij duobmos besa , ja guhti vieljas bilkket alla ráde åvddåj boahtá , ja guhti suv garrot ij helvida dålås besa . Jus värroálltárij le vattáldagáv guoddemin ja dalloj huomaha vieljanat le juoga duv vuosstij , de álltára åvddåj vattáldagát guode ja maná suv lusi såbadittjat ; esski dan maŋŋel de värrovattáldagáv álltárij bieja . Gáhtjada vuossteguojmijnat såbadittjat gå ájn manojn lihppe , vaják duv ij duobmára åvddåj giese ja duobmár vávta åvddåj ja dån fáŋŋgagoahtáj bálkestuvá . Sáddnán , dunji juo javlav : Dåppelt i besa åvddål gå le maŋemus biednigattjav máksám . Gullam lihpit : Gállasjvuodav i galga doadjet . Valla mån didjij javlav : Guhti nissunalmatjij hálujn gähttjá , le juo vájmonis suv gállasjvuodav doadjám . Jus rievtes tjalmmát duv tjáddjit , de gajkeda dav ja bálkesta . Dunji le buorep rubmahis biehkev masset ienni gå ålles rumáj helvidij manná . Ja jus rievtes giehtat duv tjáddjit , de tjuolasta dav ja bálkesta . Dunji le buorep rubmahis biehkev masset ienni gå ålles rubmahav helvidij biesstet . Javladuvvam le : Guhti sihtá áhkástis sirrat , galggá sunji sirádimgirjev vaddet . Valla didjij javlav : guhti áhkástis sirrá ietjá oares gå skiegesvuodas , dahká vaj gállasjvuohta máhttá sujsta doajeduvvat , ja guhti sirramnissunijn válldu , doadjá nissuna gállasjvuodav . Gullam aj lihpit ájttegijda javladuvvam : I galga vierrevuornnáv dahkat ja : Galga anodit mav Härráj le vuornnán dahkam . Valla mån didjij javlav : Allit åbbå vuornnáv dagá , allit alme baktu , danen gå dat le Jubmela tråvnnå ; allit ga ednama baktu , danen gå dat le suv juolgij duvdda , allit ga Jerusalema baktu , danen gå dat le stuorra gånågisá stáda . Ale ga oajvát baktu vuornnáv dagá , danen gå dån i buvte avtak vuobddatjoalev vielggadin jalik tjáhppadin dahkat . Mav javllabihtit galggá : le jali ij . Mij dasi laseduvvá bahás boahtá . Gullam lihpit javladuvvam : Tjalmme tjalme åvdås ja bádne báne åvdås . Valla mån didjij javlav : Allit baháv mávseda . Jus aktak duv rievtes nierraj tsábmes , de jårggåla sunji nuppev aj . Jus aktak lága fámujn gähttjal skirtut válldet , de vatte sunji ålgoldisgárvut aj . Jus aktak duv nággit mijlav tjuovvot suv dievnon , de tjuovvola guokta . Vatte sunji guhti dujsta ádnu , ale ga sujsta jårgijda guhti dujsta sihtá luojkkat . Gullam lihpit javladuvvam : Galga guojmát iehttset ja vasjulattjat vasjodit . Valla mån didjij javlav : Iehttsit dijá vasjulattjajt ja råhkådallit sijá åvdås gudi dijáv doarrádalli ; de Almenáhtje mánnán sjaddabihtit . Sån ham biejves buorij ja baháj badjel mårijdahttá ja rievtesferdugij ja vádnarievtesferdugij nali rássjodahttá . Jus sijáv iehttsebihtit gudi dijáv iehttsi , lulujda gus de bálkáv dan åvdås oadtjot ? E gus tullára nåv aj dagá ? Jus jáhkooarbbenattjajt buorre mielajn buorástahttalihpit , ja dåssjå sijáv , luluj gus de mige ? E gus hiedniga nåv aj dagá ? Sjaddit ållåsin , nåv gåk dijá Almenáhttje le ålles . Várrijihtit buorredagojt almatjij tjalmij åvdån vuojnnuma diehti dahkamis . De diján ij le bálkká Almenáhtje lunna . Ale ga vattástagájt jieddnát gálggi nåv gåk vilpástalle synagogajn ja gahttunijn rámmpoma diehti dahki . Sáddnán , sij li bálkájdisá juo oadtjum . Gå vattástagájt gálggi , allis gåro giehtat diede mav rievtes giehtat dahká . Gálggi vattástagájt tjiehkusin . De Áhttját guhti tjiehkusin vuojnná vaddá dunji bálkáv . Råhkådaládijn allit vilpástallij láhkáj dagá . Sij lijkkuji synagogajn ja gahttunsuorijn vuojnnuma diehti råhkådallat . Sáddnán , sij li bálkájdisá juo oadtjum . Gå råhkådalá , maná gámmárij , dahpa uvsav ja råhkådalá Áhttjásit guhti le tjiehkusin . De Áhttját guhti tjiehkusin vuojnná , vaddá dunji bálkáv . Ja råhkådaládijn allit árvodis bágojt gurgada nåv gåk hiedniga ; sij jáhkki råhkådallamijt bárebut gullut ållo bágoj diehti . Allit sijá milta dagá , dajna gå Áhttjáda juo diehtá majt dárbahihpit åvddål gå lihpit mavga javllam . Náv råhkålihtit : Áhttje mijá guhti le almen . Ájlistuvvus duv namma . Båhtus duv rijkka . Sjaddus duv sidot gåk almen , nåv aj ednamin . Vatte midjij uddni mijá bäjvvásasj lájbev . Ja luojte midjij suttojdimme ándagis , nåv gåk mij aj luojttep mijá velgulattjajda . Ja ale mijáv gähttjalibmáj lájddi , ájnat várjjala mijáv bahás . [ Juhte duv le rijkka ja fábmo ja herlukvuohta ihkeven ájggáj . Amen . ] Jus dij luojttebihtit almatjijda sijá mieddemijt ándagis , de dijá Almenáhttje didjij aj ándagis luojttá . Valla jus ehpit almatjijda luojte ándagis , de ij Áhttjáda ga luojte dijá mieddemijt ándagis . Allit fásstudattijn hådjen vuojnnu nåv gåk vilpástalle , gudi tsusskaha fásstudi almatjij vuojnedijn . Sáddnán , sij li bálkájdisá juo oadtjum . Valla gå dujna li fásto , vuojda oajvát ja basá muodut , vaj almatja e duv fásstudime vuojne ietján gå Áhttját guhti tjiehkusin le . De Áhttját guhti tjiehkusin vuojnná , vaddá dunji bálkáv . Allit allasihtte dávverijt ednamin tjoahkki , gånnå muotse ja mádo bäjsstali ja suollaga gajkudi suoládittjat . Tjoahkkijihtit dávverijt almen , gånnå e muotse , e ga mádo biejste , e ga suollaga gajkuda suoládittjat . Gånnå duv dávver , danna le aj duv vájmmo . Tjalmme le rubmaha tjuovgga . Jus duv tjalmme le tjielgas , de ålles rubmahin le tjuovgga . Valla jus duv tjalmme le savdas , de ålles rumáj le sjievnnjedin . Jus gis tjuovgga duv sinna le sjievnnjet , man tjáhppat le de sjievnnjet ! Aktak ij buvte guokta härrá dievnnut . Juogu de nuppev vasjot ja nuppev ähttsá , jali nubbáj lijkku ja nuppes ij berusta . Ehpit buvte goappátjijt , Jubmelav ja mammonav , dievnnut . Dan diehti didjij javlav : allit viessomuhá diehti måråsta majt bårråt ja juhkat , jali rubmaha diehti masi gárvvunit . Ij gus hägga le bårrusis ja juhkusis ienep , ja rumáj biktasijs ? Gähttjit alme låttijt , e sáddji , e sájov ga tjoahkki ja ájtijda vuorkki , valla dijá Almenáhttje dajt biebbmá . Ij gus diján le ienep árvvo gå dajn ? Guhtis dijás mårråhijnes ga máhttá stihko guhkev viessomájggásis lasedit ? Ja manen biktasijs måråstihpit ? Gähttjit giette giedjegijt gåk sjaddi , vájku e barga jalik båne . Valla mån didjij javlav : ij lim ga Salomo gilldegárvojis nåv gåk dajs akta . Jus dal Jubmel giette rásijt nåv tjáppagit gárvot , ma uddni li tsäggot ja idet vuobnnáj bálkestuvvi , ij gus sån aj dijájt vádnajáhkugijt lulu gárvodit ? Dan diehti allit måråsta , allit gatjáda : Majt dal bårråt ? Majt juhkat ? Ma gárvvon ? Divna dakkirijt hiedniga rihtji . Valla dijá Almenáhttje juo dijá dárbojt diehtá . Åhtsit vuostatjin suv rijkav ja suv rievtesferdukvuodav , de divna iehtjádav aj oadtjobihtit . Allit dan diehti ihttátjis måråsta , gal ihttásj biejven ietjas mårråha . Juohkka biejven li ietjas vájve . Allit duobbmi , de ehpit ietja ga duobbmidalá . Duobmujn majna duobbmibihtit , ietja duobbmidallabihtit . Mihtujn majna ietja mihttibihtit , didjij mihttiduvvá . Manen vieljat tjalmen ribáv vuojná , valla bielkáv ietjat tjalmen i ? Ja gåktu máhtá vielljasit javllat : Gal mån tjalmestat ribáv gádodav - dån gänna ietjanat le bielkká tjalmen ? Vilpástalle , gádoda vuostatjin bielkáv tjalmestat ! De tjalmme tjielggá ja de esski vuojná ribáv vieljat tjalmes gádodit . Allit bednagijda ájllisav vatte ja allit svijnijda råhtåjdihtte bálko : dajt val duolmmu ja jårgijdi dijáv gajkudittjat . Ádnut , de oadtjobihtit . Åhtsit , de gávnnabihtit . Goalkkalihtit , de uksa rabáduvvá . Guhti ádnu oadtju , ja guhti åhtså gávnná , ja guhti goalkkal sunji uksa rabáduvvá . Le gus dijá siegen aktak guhti bárnnásis giergev vaddá gå lájbev ádnu , jali gärmmahav gå guolev ádnu ? Gå dij bahá juo dádjadihpit mánájda buorre vattáldagájt vaddet , ij gus de dijá Almenáhttje buorijt vatte sunji guhti ádnu ? Gájkka mav sihtabihtit almatjijt didjij dahkat , dahkit sidjij . Nåv láhka ja profehta javlli . Tjágŋit gártjes uksarájge ! Danen gå uksa mij håhkkånibmáj doalvvu le gallje ja gäjnno gåbdde , ja ållusa daggu manni . Valla uksa le gárttje ja gäjnno giedtse mij iellemij doalvvu , ja galles e dav gávna . Várrijihtit vierreprofehtajs . Sávtsa hámen sij dijá lusi båhti valla duodaj li bårre stálpe . Sjattojs sijáv dåbddåbihtit . Ij má vijnnamuorjijt tjiesskislánjátjijs tjåkkitja jali fijkunijt tistelijs ? Buorre muorra de buorre sjattojt sjaddat , valla nievres muorra nievres sjattojt . Buorre muorra ij nievres sjattojt sjaddada , ij ga nievres muorra buorre sjattojt . Juohkka muorra mij buorre sjattojt ij sjaddada , tjuoladuvvá ja dållåj bálkestuvvá . Sjattojs dajt dåbddåbihtit . Ij juohkkahasj guhti munji javllá ’ Härrá , Härrá ’ almerijkkaj besa , ájnat dåssjå sån guhti muv Almenáhtje sidoda milta dahká . Dan biejve ållusa munji javlli : ’ Härrá , Härrá , ep gus mij le duv namán åvddålijsárnnum , bahás vuojŋŋanisájt duv namán vuodjelam ja edna oavddodagov duv namán dahkam ? ’ Valla dalloj sidjij bihko javlav gåktu le : ’ Dijáv iv dåbdå . Gájddit dássta , bahájuonaga ! ’ Guhti muv bágojt gullá ja daj milta dahká , le nåv gåk jiermmás ålmåj guhti huodnahis bávte nali tsieggij . Rássjo sjåvaj , dulvev dagáj , biekka garrasit huodnahis vuosstij båssun , valla ittjij viera dan diehti gå lij bávte nanna . Guhti muv bágojt gullá , valla daj milta ij dagá , le nåv gåk jiermedibme guhti huodnahis sádduj tsieggij . Rássjo sjåvaj , dulvev dagáj , biekka garrasit huodnahis vuosstij båssun ja huonaj alvvásláhkáj vieraj . ” Gå Jesus lij hållamis häjttám , de almatja suv åhpadimes alvaduvvin , dan diehti gå fámujn åhpadij , ittjij tjálukoahppásij láhkáj . Gå Jesus váres luojttádij , de stuorra almasjvega suv tjuovvolin . Muhtem spihtálasj suv lusi bådij , luobddelij suv åvddåj ja javlaj : ” Härrá , jus sidá , de rájnan muv dagá . ” Jesus giedas gálggij , duohtastij suv ja javlaj : ” Sidáv . Sjatta rájnan ! ” Dakkavide ålmåj spihtálasjvuodastis rájnan sjattaj . Valla Jesus sunji javlaj : ” Ale aktasik dán birra giehto , valla maná vuoseda ietjat härráj ja vatte värrovattáldagáv mav Moses le mierredam almatjijda vihtanussan . ” Gå Jesus Kafarnaumij jåvsådij , bådij doarrooajvve suv lusi viehkev ánutjit : ” Härrá , muv dievnár le sijdan vällahime gállnamviges harmmadit vájvástuvvamin . ” Jesus javlaj : ” Lev gus mån suv buoredittjat ? ” Doarrooajvve vásstedij : ” Härrá . Mån iv le árvvogis viessusim duv tjáŋadahtátjit . Valla javlasta bágov val , de bárnne buorrán . Mån iesj lev alep åjvij vuollálasj ja doarroålmmå li muv vuollálattja . Jus nuppev doarroålmmåv gåhtjov mannat , de manná ja nuppev vas boahtet , de boahtá . Ja gå iehtjam dievnárav gåhtjov : Dagá dáv , de dahká . ” Jesus alvaduváj ja javlaj fárrusis : ” Sáddnán , Israelan ittjiv avtanik náv nanos jáhkov gávna . Mån didjij javlav : Ållusa lullet allet båhti bävddáj tjåhkanittjat aktan Abrahamajn , Isakijn ja Jakobijn almerijkan . Valla rijka ietjas máná bálkestuvvi ålggolij sjievnnjedij tjierutjit ja bánijt gitjáldahtátjit . ” Ja doarrooajvváj Jesus javlaj : ” Maná , sjaddus nåv gåk jáhkki . ” Ja bárnne daŋga båttå buorránij . Jesus bådij Petrusa lusi ja vuojnij Petrusa vuodnámav feberis vällahime . Duohtastij nissuna giedav ja feber luojtij , ja nissun tjuodtjelij ja dievnastij suv . Gå iehkeduváj buktin suv lusi ållusav , gudi bahás vuojŋŋanisájs vájvástuvvin . Jesus bágujnis vuojŋŋanisájt vuodjelij ja divna skihppijt buoredij , vaj ålliduvvat luluj mav profehta Jesaja lij javllam : Mijá vigijt sån guottij ja mijá vájvijt gádodij . Gå Jesus bájkenis nåv ållusav vuojnij , de gåhtjoj åhpadisålmmåjt sujna jávre nuppe bälláj vuolgget . Tjálukoahppásijs akta suv lusi bådij ja javlaj : ” Åhpadiddje , tjuovvolav duv gåsi ihkenis vuolgá . ” Jesus vásstedij : ” Riehpihijn li lieso ja alme låttijn biese , valla Almatjabárnen ij le sadje gånnå oajves vuojŋadahttá . ” Muhtem ietjá åhpadisålmmåjs javlaj : ” Härrá , suova muv vuolgget vuostak áhtjám hávddádittjat . ” Valla Jesus vásstedij : ” Tjuovvola muv ! Hávddádisá jábbmega jábbmegijdesa . ” Lávkkij vadnasij ja åhpadisålmmå tjuovvolin . Hähkkat garrasit biekkastij ja bárro vargga vadnasav vuolmastij . Valla Jesus iesj lij oaddám . De åhpadisålmmå suv båktin : ” Härrá , gájo mijáv ! Soaggomin lip . ” Sån javlaj : ” Manen ballábihtit , dij vádnajáhkuga . ” Tjuodtjelij ja biekkajda ja jávrráj sjärggodij ja de gabátloattjev dagáj . Almatja alvaduvvin ja javllin : ” Guhtis sån le , gev tjabu biegga ja jávrre jegadibá ? ” Gå nuppe bälláj Gadara dáfuj jåvsådij , bådijga hávdijs suv vuosstáj guovtes gudi bahás vuojŋŋanisájs vájvástuvájga . Lijga nåv bahá vaj aktak ittjij daggu besa . Tjuorvojga : ” Jubmela Bárnne , mij dahkamuhájt le dujna munnujn ? Le gus diehki boahtám munnuv juo åvddåla vájvedittjat ? ” Viehka dåbelin lij stuorra svijnneällo guohtomin . Bahás vuojŋŋanisá sunji javllin : ” Jus mijáv ålgus vuodjela , de svijnneelluj vuodjela . ” Vásstedij : ” Gájddit dássta ! ” ja bahás vuojŋŋanisá ålmmåjs svijnijda sirddin . Ålles ällo bávtev vuolus jávrráj guohtsalij ja tjáhtjáj soakkoj . Räjnnuhiddje dassta báhtarin ja stádaj máhttsam gájkdivna giehttun , dájogij birra aj , gudi lijga bahás vuojŋŋanisájda boadádallam . De ålles stáda vuolgij Jesusav duostutjit , ja gå suv vuojnnin de gåhttjun suv sijá bájkes gájddat . Vadnasij lávkkim ja jávrev rasstim Jesus jåvsådij stádaj , ietjas årruhij . Dåppe buktin suv lusi gállnam ålmmåv guoddemlátjo nanna vällahime . Gå Jesus sijá jáhkov vuojnij , de gállnam ålmmåj javlaj : ” Bárnnám , ale balá , duv sutto li ándagis luojteduvvam . ” Muhtem tjálukoahppása aktu allasisá javllin : ” Sån ham Jubmelav bilkket . ” Jesus sijá ájádusájt árvvedij ja javlaj : ” Manen li bahámielak ájádusá dijá vájmojn ? Goabbá le álkkep javllat : Duv sutto li ándagis luojteduvvam , vaj : Tjuodtjela vádtsá ! Valla didjij diehton , Almatjabárnen le fábmo dán ednamin suttojt ándagis luojtátjit ” - ja dáv de gállnam ålmmåj hålaj - ” tjuodtjela , válde látjut ja máhtsa sijddasit . ” Ja ålmåj tjuodtjelij ja sijddasis máhtsaj . Gå almatja dav vuojnnin , balládin ja hievedin Jubmelav , guhti lij dakkir fámov almatjijda vaddám . Gå Jesus dassta vuolgij , de ájtsaj ålmmåv gen namma lij Matteus tullahuodnaha ålggolin tjåhkkåhime . Javlaj sunji : ” Tjuovvola muv ! ” Ja Matteus tjuodtjelij ja tjuovvolij suv . Gå Jesus lij Matteusa guossen , båhtalin tullárijs ja suddárijs ålos ja bievddegáddáj viellidin aktan sujna ja åhpadisålmmåj . Farisea dav vuojnnin ja åhpadisålmmåjda javllin : ” Gåktus dijá åhpadiddje buktá tullárij ja suddárij siegen bårråt ? ” Jesus dáv guláj ja javlaj : ” Hebulattja e dálkudiddjev dárbaha , ájnat skihppe . Mannit åhpatjit majt dá bágo mierkkiji : Ármmogisvuodav sidáv vuojnnet , iv de värojt , dan diehti gå iv le boahtám rievtesferdugijt gåhtjutjit , ájnat suddárijt . ” De båhtin Johannesa åhpadisålmmå suv lusi ja gahtjin : ” Manen duv åhpadisålmmå e fásstuda gå mijájn ja fariseajn li fásto ? ” Jesus vásstedij : ” E gåjt dal hedjaguosse buvtitja surggahit guhkev irgge le sijá siegen ? Valla ájgge så bådisj gå irgge sijá lussta váldeduvvá , ja de siján li fásto . Aktak ij lulu duohppik duoggŋasav oabme biktasij goarrot . De ham ådå duogŋas luluj biktasis biehkev gajkedit ja stuoráp rájgev dahkat . Ij lulu ga varás vijnav oabme vijnnavuossajda dievddet . De ham oabme vuossa lulun luoddodit ja vijnna gålgijdit ja vuossa bäjsstanit . Varás vijnav ådå vuossajda dävddá , de goappátja , vijnna ja vuossa , ájmon bissoba . ” Sidjij hållamin , synagogatjuottjodiddje suv lusi bådij , luobddelij suv åvddåj ja javlaj : ” Muv niejdda le jur jábmám , valla boade bieja giedat suv nali vaj ällá . ” Jesus de tjuodtjelij ja aktan åhpadisålmmåj suv tjuovvolij . Muhtem nissun , lågenanguokta jage varddemijs bijnástuvvam , maŋelt bådij ja suv bivtasdiehpev duohtastij , danen gå usjudij : ” Jus bessat luluv suv biktasav duohtadastátjit , de gádjusit luluv . ” Jesus jårgijdij ja gå suv ájtsaj de javlaj : ” Niejddam , ale balá , duv jáhkko le duv gádjum . ” Ja daŋga båttå nissun buorránij . Boahtám tjuottjodiddje lusi ja gullam sjnjurguntjuojadiddjijt ja ármmadiddje vegav , de Jesus javlaj : ” Mannit dássta . Niejdda ij le jábmám , sån le oademin . ” De sunji tjajmmin . Vallak almasjvegav bájkestis lij rádjam , de Jesus sisi tjáŋaj ja niejdav giedas váldij ja niejdda tjuodtjelij . Sáhka dan birra oabllánij dav guovlov miehtáj . Gå Jesus dåppelt vuolgij , de guokta tjalmedime suv tjuorvo tjuovvolijga : ” Davida bárnne , ármmálaste munnuv ! ” Ja gå sijddasis jåvsådij , de bådijga tjalmedime suv åvddåj . Jesus gatjádij : ” Jáhkkebihtte gus muv buktet dunnuv viehkedit ? ” Vásstedijga : ” Härrá , jáhkkin . ” De sunnu tjalmijt duohtastij ja javlaj : ” Dåj jáhkkebihtte ja lehkus nåv . ” Ja sunnu tjalme rahpasin . Jesus sunnuv garrasit buorgguj : ” Alle aktasik dán birra giehto . ” Vallak dassta vuolgijga , de ságav suv birra dav guovlov miehtáj doalvojga . Gå ålmmå lijga mannam , de buktin suv lusi gieladis ålmmåv , guhti bahás vuojŋŋanisás vájvástuváj . Jesus bahás vuojŋŋanisáv vuodjelij ja gieladibme hållagådij . Álmmuk alvaduváj ja javlaj : ” Ep le goassak åvddåla Israelan dákkirav vuojnnám . ” Valla farisea javllin : ” Bahás vuojŋŋanisáj oajvemusá viehkijn bahás vuojŋŋanisájt vuodjel . ” Jesus divna stádaj ja sijdaj milta vájaldij . Synagogajn åhpadij ja evangeliumav rijka birra sárnnedij ja almatjijt gájklágásj dávdajs ja vigijs buoredij . Gå almasjvegav vuojnij de sijáv ármestij dajna gå lidjin vájveduvvam ja guodeduvvam degu sávtsa räjnnuhiddje dagi , ja sån åhpadisålmmåjda javlaj : ” Tjuohpos le stuorre , valla barggijs vádne . Råhkådallit dan diehti tjuohppusa härráv barggijt ietjas tjuohppusij rádjat . ” Ietjas lusi lågenanguokta åhpadisålmmås gåhtjoj ja vattij sidjij fámov bahás vuojŋŋanisáj badjel vaj buktin dajt vuodjelit ja almatjijt gájklágásj dávdajs ja vigijs buoredit . Dán lågenanguovte apostela namá li : vuostatjin Simon , gev Petrusin gåhttju , de vielljas Andreas , ja vieljatja Jakob ja Johannes , Sebedaiosa bárne , Filippos ja Bartolomaios , Tomas ja tullár Matteus , Jakob , Alfaiosa bárnne , ja Taddaios , Simon Kananaios ja Judas Iskariot , suv biehtte . Dáv lågenanguoktásav Jesus gåhtjo rájaj : ” Allit maná hiednigij guovlojda , allit ga Samaria stádajda . Mannit bus Israela álmmuga láhppum sávtsaj lusi . Ja gåggu mannabihtit , de sárnnedihtit : Almerijkka le lahka . Buoredihtit skihppijt , båktålihtit jábbmegijt , dahkit spihtálattjajt rájnan ja gádodihtit bahás vuojŋŋanisájt ; vaddit vattáldahkan mav ietja vattáldahkan lihpit oadtjum . Allit allasihtte gållev jalik silbav jalik guohpárav avijda ásada . Gå vuolggebihtit allit vuossav válde , allit ienebuv gå avtav skirtov , allit ga gábmagijt ja soappev . Dajna gå bargge biebmos ánssit . Åtsådihtit árvvogis almatjav juohkka stádan jali sijdan , gåsi boahtebihtit , ja årrut suv lunna dasik vas vuolggebihtit . Tjágŋit goahtáj ráfebuorástahttemijn , ja jus goahte le árvvogis , de oadtjus dijá sávvam ráfev . Valla jus ij le árvvogis , de máhttsis ráfe allasihtte . Jus dijáv e duosto jali dijá bágojt e gulldala , de guodit dav goadev jali dav stádav ja sjavnnjit juolgijs dan dumijt . Sáddnán , duobbmobiejven Sodoma ja Gomorra ednamijda sjaddá dakkir stádajs giehpebun . Rájav dijáv sávttsan stálpij gasskaj . Lehkut dan diehti gärmmaha sluohkasin ja duvvo vigedibmen . Várrijihtit almatjijs . Giesitji sij dijáv duobbmoståvlåj åvddåj ja ruosskitji sij dijáv synagogajn . Muv diehti sij dijáv ednamhärráj ja gånågisáj åvddåj doalvotji , sidjij ja báhkenijda vihtanussan . Valla gå dijáv sijá åvddåj doalvvu , allit de balá gåktu hållat ja majt javllat , dan diehti gå dalloj didjij bágo vatteduvvi , ja ehpit dij ietja håla , ájnat áhtjáda Vuojŋŋanis dijá baktu . De viellja vieljas jábmemij rádjá ja áhttje mánás . Máná äjgádijda suoddjiji ja sijáv sårmmiji . Ja gájka dijáv muv namá diehti vasjodi . Valla gádjus sån guhti gitta maŋemussaj gillá . Jus dijáv nuppen stádan doarrádalli , de báhtarihtit nubbáj . Sáddnán , ehpit háhppida divna Israela stádajn mannat åvddål gå Almatjabárnne boahtá . Oahppe ij le åhpadiddjes bárep , ij dievnár ga båndis . Oahppe duhtis jus sunji nåv gåk åhpadiddjásis sjaddá , ja dievnár nåv gåk boanndisis . Máhttá gus suv goahtefuolkke mavga bárebuv vuorddet , jus båndiv li Beelsebulan gåhttjum ? Allit dan diehti sijás ballá . Ij mige tjiegaduvvam mij ij bihkusa , ij ga mige suollevis mij ij diehtusij boade . Majt didjij sjievnnjedin javlav , javllit tjuovggan , ja majt dijá bälljáj tsamádav , tjuorvvut huodnahij nalta . Allit sijás ballá gudi nahki rubmahav gåddet , valla sielov e. Ballit bus sujsta guhti sielov ja rubmahav buktá helvidin dåssjådit . Äbá gus guokta tsitsátja guohpárbiednigattja åvdås vuobdeduvá ? Valla dajs aktak ij ednamij gahtja váni Áhtjáda diedek . Ja tjabu dijá vuobddatjoale li lågåduvvam . Allit dan diehti balá : Diján le ienep árvvo gå vájk man edna tsitsátjin . Juohkkahattjav , guhti muv almatjij åvdån dåbdås , dåbdåstav mån Almenáhtjám åvdån . Valla guhti muv almatjij åvdån vuornnu , vuornov mån Almenáhtjám åvdån . Allit doajvo mån lev boahtám ráfev ednamij buvtátjit . Iv le ráfev , ájnat svierdev buktám . Mån lev boahtám vasjev buollidittjat áhtjitjij ja iednitjij gasskaj , manje ja vuodnámis gasskaj , ja goahtefuolkke båndi vasjulattjan sjaddá . Guhti áhtjes jali iednes ähttsá ienebut gå muv , ij le munji árvvogis ja guhti bárnes jali niejdas ähttsá ienebut gå muv , ij le munji árvvogis . Guhti ruossas ij válde ja muv tjuovvola , ij le munji árvvogis . Guhti hekkas gávnná , massá dav ja guhti hekkas muv diehti massá , gávnná dav . Guhti dijáv duosstu , duosstu muv , ja guhti muv duosstu , duosstu suv guhti muv le rádjam . Guhti profehtav duosstu danen gå le profehta , oadtju profehta bálkáv , ja guhti rievtesferdugav duosstu danen gå le rievtesferduk , oadtju rievtesferduga bálkáv . Ja guhti vaddá aktaj dájs unnemusájs edasik guvsedievav galmma tjátjes , danen gå le åhpadisålmåj - sáddnán sån ij bálkás masse . ” Lågenanguovte åhpadisålmmåsis gåhttjomav ållim , vuolgij Jesus dåppelt birosstádajda åhpadittjat ja sárnnedittjat . Fáŋŋgagoaden Johannes guláj Kristusa dagoj birra ja rájaj åhpadisålmmåjs muhtemijt sujsta gatjádittjat : ” Dån le gus boadátjit vaj iehtjádav gus galggap vuorddet ? ” Jesus sidjij vásstedij : ” Mannit Johannesij giehtutjit majt vuojnnebihtit ja gullabihtit : tjalmedime vuojnnegåhti , gállnasa vádtsáji , spihtálattja rájnnani ja bieljedime gullagåhti , jábbmega tjuodtjeli ja häjo ávvoságav gulli . Sálugin gesi suhttamoarren iv sjatta . ” Gå vuolggám lidjin , de Jesus álmmugij Johannesa birra hållagådij : ” Majt åjdåmähttsáj vuolgijda gehtjatjit ? Rásseruogov gus biekkas svahtjamin ? Ejda . Majt de gehtjatjit ? Ålmmåv gus tjáppa biktasij ? Valla gejn li tjáppa biktasa li gånågisladdnijn . Majt de vuolgijda gehtjatjit ? Profehtav gus ? Duohta , ja didjij javlav : suv guhti le profehtas ienep , suv gen birra le tjáleduvvam : Gehtja , muv sáhkaguoddev duv åvdån rájav gäjnov gárvedittjat . Sáddnán , nissunis riegádam ij le Johannes gástadiddjes stuoráp , valla unnemus almerijkan le sujsta vil stuoráp . Johannes gástadiddje biejvij rájes almerijkka fámujn nággi åvddåj ja muhtema gähttjali dav allasisá rihpat . Profehta ja láhka gitta Johannesa rádjáj li åvddålijsárnnum . Jáhkkit jali allit , sån le Elia , guhti lij boadátjit . Gänna li bielje , gulldalis . Gåktus dal ájn buvtáv dáv vierregav buohtastahttet ? Sij li mánáj lágátja guovdon tjåhkkåhime nuppijda mánájda tjuorvvomin : ’ Didjij tjuojadijma valla ejda gärssulit sidá . Ármmadijma valla ejda luodjot sidá . ’ Johannes bådij ja sån ittjij bårå , ittjij ga jugá , ja de javlli : ’ Sujna le bahás vuojŋŋanis . ’ Almatjabárnne bådij , sån båråj ja jugáj , ja de gis javlli : ’ Gähttjit runndusav ja juhkkev , tullárij ja suddárij rádnav . ’ Valla Vijsesvuoda dago li Vijsesvuodav duodastam . ” De sån lájttegådij dajt stádajt , gånnå lij nåv edna oavdojt dahkam , ja gájgodij dan diehti gå ällim buorádusáv dahkam ja jårgijdam : ” Vuoj dunji , Korasin ! , Vuoj dunji , Betsaida ! Jus oavddodago dunnu lunna bus Tyrosin ja Sidonin dagáduvvat lulun , de da stáda juo ådno lulujga buorádusáv hårsåj ja gunáj sinna dahkat . Valla didjij javlav : duobbmobiejven sjaddá Tyrosij ja Sidonij dijás giehpebun . Ja dån , Kafarnaum , vuordá gus almmáj bajeduvvat ? Jábbmekájmmuj dån gahtja . Jus duv lunna dahkam oavdo bus Sodomin dagáduvvat lulun , de stáda luluj vilá uddnik tsäggot . Valla mån didjij javlav : duobbmobiejven Sodomij sjaddá dujsta giehpebun . ” Daj ájgij Jesus javlaj : ” Áhttje , hievedav duv , alme ja ednama härráv , dan diehti gå dáv le vijssásijs ja jiermmájs tjiehkam , valla bigodam sidjij gudi li nåv gåk máná . Sáddnán , Áhttjám , nåv dån le mierredam . Divna le Áhttjám munji åskeldam . Ja aktak ij Bárnev dåbdå ietján gå Áhttjes , ja aktak ij Áhtjev dåbdå ietján gå Bárnnes ja gesi Bárnne sihtá suv bigodit . Båhtit muv lusi gájka gudi låsså nådijt guoddebihtit , de didjij vuojŋadimnuobev vattáv . Válldit muv svagájt oalggáj ja oahppit mujsta gänna le lidna ja njuorris vájmmo , de dijá sielojda vuojŋadimnuobev oadtjobihtit . Muv svagá li vuohkasa ja noade gähppat . ” Daj ájgij Jesus lij sábbádin gårnnebäldov vádtsemin . Suv åhpadisålmmå nälggájin ja gårnneåjvijt bårråmussan bahkegåhtin . Farisea dav vuojnnin ja sunji javllin : ” Gehtja , duv åhpadisålmmå dahki masi sábbádin ij le loahpe . ” Valla sån vásstedij : ” Ejda gus lågå mav David dagáj gå ålmmåjis nälggáj ? Jubmela viessuj tjágŋin ja danna bårrin gehtjadimlájbijt , majs e iehtjáda gå härrá oattjo bårråt . Vaj ejda gus lágan lågå tiemmpelin härrá sábbádav dådji ja daŋgas diehti li sivádime ? Valla mån didjij javlav : Dánna le dahta mij le tiemmpelis stuoráp . Jus dádjadit lulujda mav merkahi bágo : Ármmogisvuodav sidáv vuojnnet valla värojt iv , de ejda lulu sivádimijt duobbmit . Almatjabárnne le vuojn sábbáda härrá . ” De Jesus dassta vuolgij ja sijá synagogaj bådij . Danna lij ålmåj gässta giehta lij gállnam . Guoddalimoarev vuojn suv vuosstij sihtin ja gatjádin : ” Le gus sábbádin loahpe almatjijt vigijs buoredit ? ” Vásstedij : ” Jus sábbádin gässtak sávttsa luluj råggåj gahttjat , ij gus de gähttjalit lulu dav gádjot ? Man ienep árvvo ij le almatjin sávtsas . Dan diehti sábbádin le loahpe buorijt dahkat . ” Ja ålmmåj javlaj : ” Gálggi giedat ! ” Ålmåj giedas gálggij , ja giehta sjattaj nuppe gieda buorren . Farisea de mannin ålgus rádudalátjit gåktu Jesusav máhttet lulun oajttet . Jesus dajt ságajt guláj ja manáj dassta . Ållusa suv tjuovvolin ja sijájt gájkájt buoredij ja buorgguj sijáv iktemis guhti sån lij , vaj luluj ålliduvvat mav profehta Jesaja lij javllam : Sån le mujsta nammadum dievnár , gev ähtsáv ja guhti muv sielov ávvuhahttá . Bájav muv Vuojŋŋanisáv suv nali luojttádit , ja álmmugijda sån riektáv sárnnet . Ij sån belkatja , ij ga tjuorvo , ij guhtik ga gahttunijn suv jienav gulá . Ij sån sjmiessjkam hájkov doaje , ij ga suovvadiddje gintallájgev jáddada åvddål gå riektáv vuojttuj buktá . Ja suv namma álmmugij dårvov vaddá . Dan maŋŋel doalvvun suv lusi tjalmedis ja gieladis ålmmåv gev bahás vuojŋŋanisá vájvástuhttin . Jesus suv buoredij ja gieladibme sáhkadatjáj ja vuojnnegådij . Gájka alvaduvvin ja gähttje javllin : ” Lesj gus sån Davida bárnne ? ” Gå farisea dav gullin , de hållin : ” Beelsebula , bahás vuojŋŋanisáj oajvemusá fámujn , duot ålmåj bahás vuojŋŋanisájt vuodjel . ” Valla Jesus sijá ájádusájt árvvedij ja javlaj : ” Juohkka rijkka , mij ij le avtat mielas , dåssjån ja stáda jali fuolkke , mij ij le avtamielak , ij biso . Ja jus Sáhtán Sáhtánav vuodjel , de ietjas soaggot . Gåktu de rijkas bisot ? Jus mån bahás vuojŋŋanisájt Beelsebula fámujn vuodjelav , gen fámujn de dijá bällásattja dajt vuodjeli ? Dan diehti dijá duobmárin sjaddi . Valla jus mån Jubmela Vuojŋŋanisájn bahás vuojŋŋanisájt vuodjelav , de Jubmela rijkka didjij le ållåm . Jali gåktu luluj aktak buktet gievras ålmmå lusi mannat åbmudagáv sujsta rievutjit , jus vuostak ij lulu suv gitta tjadnat ? De esski bessat luluj suv viessuj gajkudittjat . Guhti ij le muv bielen , le muv vuosstij , ja guhti mujna ij tjoahkki , hádjá . Danen mån didjij javlav : gájkka sutto ja bilkkádusá almatjijda ándagis luojteduvvi , valla bilkkádus Vuojŋŋanisá vuosstij ij ándagis luojteduvá . Guhti Almatjabárne vuosstáj juojddá javllá sunji ándagis luojteduvvá , valla guhti ájlis Vuojŋŋanisá vuosstáj juojddá javllá sunji ij ándagis luojteduvá , ij dán ilmen , ij ga boahtte ilmen . Lehkus muorra juogu buorre ja dan sjatto buore , jali muorra nievrre ja sjatto nievre ; sjattojs muorav dåbddå . Sälggagärmmahatjivga , gåktus dij bahá máhttebihtit mavga buorev javllat ? Njálmme hoallá massta vájmmo le dievas . Buorre almasj buorre vuorkástis buorijt buktá , ja bahás almasj bahás vuorkástis bahájt buktá . Valla mån didjij javlav : Juohkka dåssjedis bágo åvdås , mav almasj tsuvkká , hähttu duobbmobiejven vásstedit . Ietjat bágoj milta dån tjoavdádalá ja ietjat bágoj milta dån duobbmidalá . ” De muhtema tjálukoahppásijs ja fariseajs sunji javllin : ” Åhpadiddje , sihtap duv vuojnnet merkav dahkamin . ” Vásstedij : ” Bahás ja jáhkodis vierrek merkajt rávkká , valla e ietjá merkav gå Jona merkav oattjo . Gåktu profehta Jona lij gålmmå biejve ja gålmmå ijá stuorra guole tjoajven , nåv galggá Almatjabárnne viessot gålmmå biejve ja gålmmå ijá ednama sissŋelin . Duobbmobiejven Nineve almatja tjuodtjeli aktan dájna vierregijn ja sijá duobbmon sjaddá , dajna gå buorádusáv Jona sárnnedattijn dahkin , valla dánna le juoga Jonas ienebun . Duobbmobiejven oarjjilij drådnik tjuodtjel aktan dájna vierregijn ja sijá duobbmon sjaddá , dan diehti gå ednama gätjátjis bådij Salomo vijsesvuodav gulldalittjat , valla dánna le juoga Salomos ienebun . Gå bahás vuojŋŋanis almatjis ajbbán , de gåjkke bájkijt vájalt vuojŋadimsajev allasis åtsåtjit , valla gå dav ij gávna , de hoallá : Máhtsav viessusim gåsstå vuolggiv . Gå dasi boahtá ja gávnná dav guoron , basáduvvam ja tjårggådin , de gietjav sujsta väráp vuojŋŋanisá viedtjá , ja da tjuovvu suv sisi ja dasi årruji . Dan almatjij sjaddá nåhkåm álgos värábun . Nåvti dán bahás vierregij aj sjaddá . ” Gå Jesus vilá ájn lij álmmugij hållamin , bådij ieddnes aktan Jesusa vieljaj . Sij lidjin ålggolin ja sihtin suv hålajda ja soames sunji giehtoj : ” Äddnát ja vielja li ålggolin hålajda duv vuorddemin . ” Jesus sunji javlaj : ” Guhtis le muv ieddne ja gudi li muv vielja ? ” Ja siejvvelij giedajn åhpadisålmmåjda javla : ” Dale muv ieddne ja muv vielja . Guhti muv Almenáhtje sidodav dahká le muv viellja , oabbá ja ieddne . ” Dan biejve manáj Jesus ålgus ja jávrregáddáj tjåhkkidij . Suv birra ållusa tjåhkanin , ja dan diehti vadnasij lávkkij . Dasi tjåhkkidij ja almatja jávrregátten tjuodtjun . Ja sidjij måttijn muodulvisájn hålaj : ” Ålmåj vuolgij sáddjitjit . Sáddjidijn muhtem gårne rahtebälláj gahttjin ja låtte båhtin dajt båråtjit . Muhtem gårne gärggás ednamij gahttjin , gånnå lij vádna mulldo . Ja asidis muldon ruvva ihtin . Valla gå biejvve badjánij , de buollin ja gållnin danen gå ruohttsasahtá lidjin . Muhtema tjiesskislánjátjij gasskaj gahttjin ja tjiesskislánjátja stuorrun ja dajt hávkkadin . Valla muhtema buorre ednamij gahttjin ja buorre tjuohppusav vaddin , tjuode gärddáj , guhttalåge gärddáj ja gålmmålåge gärddáj . Gänna li bielje , gulldalis ! ” Åhpadisålmmå båhtin suv lusi ja gahtjin : ” Manen muodulvisáj sidjij sárno ? ” Sån vásstedij : ” Dij lihpit vaddásin oadtjum almerijka tjiegosvuodajt dåbddåt , valla duo iehtjáda älle . Danen gå gänna le , oadtju valljudagáv , valla gänna ij le , sujsta váldeduvvá aj mij sujna le . Sidjij muodulvisáj sárnov dan diehti gå vájku vuojnni e vuojne , ja vájku gulli , e gulá , e ga dádjada . Dájna vuogijn profehta Jesaja bágo sidjij ålliduvvi : Bieljijihtte gullabihtit , valla ehpit huoman dádjada ja tjalmijihtte vuojnnebihtit , valla ehpit huoman vuojne . Dán álmmuga vájmo li vuojn garrastuvvam . Nievret gulli ja tjalmijt tsábttsiji vaj e vuojne , e bieljij gulá , e vájmonisá dádjada , e ga buorádusáv dagá vaj mån sijáv luluv buktet buoredit . Valla sálugin dijá vuojnne tjalme ja gulle bielje . Sáddnán , ålos profehtajs ja rievtesferdugijs li hálijdam vuojnnet mav dij vuojnnebihtit valla ettjin vuojne , ja gullat mav dij gullabihtit valla ettjin gulá . Gullit dal mav muodulvis sádjoålmmå birra mierkki : Juohkka bále gå almasj bágov rijka birra gullá ja dav ij dádjada , boahtá Bahágis ja doahppi dav mij le suv vájmmuj sáddjiduvvam . Dat le sádjo rahtebällán . Sádjo gärggás ednamin le sån guhti bágov gullá ja dalága dav ávujn duosstu , valla sån le ruohttsasahtá ja muhtem ájgev val bissu . Gå bágo diehti gierddamus ja doarrádallam sjaddá , de dalága gahttjá . Sádjo tjiesskislánjátjij gaskan le sån guhti bágov gullá , valla värálda vájve ja boanndudagá gidodime bágov hávkkadi ja danen ij sjattojt sjaddada . Valla sádjo buorre ednamin le sån guhti bágov gullá ja dádjat , ja sån sjattojt guoddá tjuode gärddáj , guhttalåge gärddáj ja gålmmålåge gärddáj . ” Nuppev muodulvisáv sidjij sárnoj : ” Almerijkka le degu ålmåj guhti le buorre sájov bällduj sáddjim . Gájka ådatjime , bådij suv vasjulasj ja suohpádisrásijt vejtaj gasskaj sáddjij ja de manáj dassta . Gå sádjo sjaddagådij ja gårnneåjvijt dagáj , de suohpádisráse aj ihtin . Dievnára de mannin båndisa lusi ja javllin : ’ Härrá , ittji gus dån buorre sájov bälldusit sáddji ? Gåsstå suohpádisráse ihti ? ’ Boanndi javlaj : ’ Vasjulattjas . ’ Dievnára gatjádin : ’ Sidá gus mijáv mannat suohpádisrásijt bagátjit ? ’ ’ Iv de sidá ’ , vásstedij , ’ soajttebihtit vejtajt aj suohpádisrásij siegen bahket . Sjaddisa sähkálakkoj gitta tjuohppamájggáj . Gå tjuohppamájgge boahtá de tjuohppijda javlatjav : Bahkit vuostak suohpádisrásijt ja tjadnit dajt gihppon boalldemij . Valla vejtajt de tjoahkkijihtit ájttásim . ’ ” Ietjá muodulvisáv sidjij sárnoj : ” Almerijkka le senáhppagårne lágásj mav almasj bälldusis sáddji . Divna gårnijs le unnemus , valla sjaddá gájkka ruddarásijs stuorábun , muora madugin , man åvsijda alme låtte biesijt dahki . ” Ájn ietjá muodulvisáv sárnoj : ” Almerijkka le suvradájge lágásj , masi nissun gålmmå mihtodieva jáfojs biedjá ja de gájkka suvrru . ” Dáv divna Jesus álmmugij muodulvisáj sárnoj , ja álmmugij val muodulvisáj hålaj , vaj luluj ålliduvvat mav profehta lij javllam : Muodulvisáj didjij hålav ja sárnov dav mij le tjiehkusin värálda sjivnnjedime rájes . Jesus muodulvisáv suohpádisrásij birra tjielggi Dan maŋŋel guodij almasjvegav ja viessusis máhtsaj . Ja åhpadisålmmå suv lusi båhtin ja javllin : ” Tjielggi midjij muodulvisáv bäldo suohpádisrásij birra ! ” Sån vásstedij : ” Guhti buorre sájov sáddji le Almatjabárnne . Bälldo le värált , buorre sádjo le rijka máná ja suohpádisráse li bahá máná . Vasjulasj mij suohpádisrásijt sáddjij le bärggal . Tjuohppamájgge le värálda nåhkåm , ja tjuohppe li ieŋŋgila . Nåv gåktu suohpádisrásijt bahká ja boalldá , de aj värálda nåhkåmin sjaddá . Almatjabárnne ieŋŋgilijt rádjá , ja suv rijkas gádodi gájkajt gudi almatjijt tjáddjidi ja lágav dådji , ja buolle vuobnnáj sijáv bálkesti . Danna tjierru ja bánijt gitjáldahtti . Valla rievtesferduga bájtti nåv gåk biejvve Áhtjesa rijkan bájttá . Gänna li bielje , gulldalis ! Almerijkka le dávvera lágásj mij le bällduj tjiegaduvvam . Ålmåj dav gávnná ja vas tjiehká , ja ávonis divna åbmudagás vuobddá ja de bäldov oasstá . Almerijkka le aj oasestiddje lágásj guhti le tjáppa råhtåjt åhtsåmin . Jus divras råhtåv gávnná , de divna åbmudagás vuobddá ja råhtåv oasstá . Almerijkka le aj vierme lágásj mav jávrráj suohppi ja de juohkkalágásj guolev oadtju . Gå dievas le , de gáddáj råhtti ja tjåhkkit buorre guolijt lihtijda tjoahkkitjit , valla nievres guolijt bálkes . Nåv sjaddá värálda nåhkåmin . Ieŋŋgila manni bahájuonagijt rievtesferdugijs tjuoldátjit , ja buolle vuobnnáj sijáv bálkesti . Danna de tjierru ja bánijt gitjáldahtti . Lehpit gus gájkka dádjadam ? ” Vásstedin : ” Lep ” , ja de sidjij javlaj : ” Juohkka tjálukoahpes , guhti le almerijka åhpadisålmmån sjaddam , le boandás ålmmå lágásj guhti vuorkástis goappátjagá ådåsijt ja oabmásijt buktet máhttá . ” Gå Jesus lij gärggam muodulvisájdis giehttomis , de dat dáfos vuolgij . Bådij årutstádasis ja danna synagogan åhpadij . Almatja alvaduvvin ja javllin : ” Gåsstås le vijsesvuodas oadtjum ja fámos oavdojt dagátjit ? Ij gus sån le muorrabargge bárnne ? Ij gus iednes namma le Maria ja vieljaj namá Jakob , Josef , Simon ja Judas ? Ja e gus divna suv oappá dáppe mijá bájken åro ? Gåsstå gis dáv gájkka le oadtjum ? ” De sidjij jårrålimgierggen sjattaj . Valla Jesus sidjij javlaj : ” Profehtav dåssjå ietjas stádan ja ietjas vieson álbedi . ” Ja dåppe ittjij edna oavdov dagá dajna gå ettjin sunji sidá jáhkket . Herodes , guhti lij tetrárkka , dan ájge guláj ságav Jesusa birra , ja dievnárijda javlaj : ” Sån le Johannes gástadiddje , guhti le jábbmegij lussta tjuodtjelam , ja dan diehti dakkir fámo suv baktu barggi . ” Náv vuojn lij : Herodes lij Johannesav giddidam , tjadnam ja fáŋŋgagoahtáj bálkestam Herodiasa , vieljas Filipposa áhká diehti , danen gå Johannes lij Herodesij javllam : ” Dunji ij le loahpe sujna aktan viessot . ” Herodes sidáj suv gåddet , valla álmmugis gåvaj , dajna gå suv profehtan adnin . Ja gå Herodes lij riegádimbiejves ávvudime ja Herodiasa niejdda guossij åvdån gärssulij , de Herodes tjaŋgedij ja vuornnájn loabedij sunji gájkka mav ihkenis ánoj . Iednes bagádime milta niejdda javlaj : ” Vatte munji dalága Johannes gástadiddje oajvev gáre sinna . ” Gånågis håjen sjattaj , valla vuornná ja guossij diehti gåhtjoj niejddaj dav vaddet , ja Johannesis tjiebedav fáŋŋgagoaden jallin . Oajvev gáre sinna buktin ja niejddaj vaddin , ja sån de äddnásis dav guottij . Valla Johannesa åhpadisålmmå båhtin suv rubmahav viettjatjit ja hávddádin dav , ja Jesusij gájkka giehttun . Gå Jesus dav guláj , de jávre rastá åjdåmádjaj aktu manáj . Valla stádaj årro dav gullájin ja váttse suv maŋelt vuolggin . Gáddáj jåvsådam , stuorra almasjvegav ájtsaj ja sijáv ármestij ja sijáj skihppijt buoredij . Gå iehkeduváj , de åhpadisålmmå suv lusi båhtin ja javllin : ” Dát bájkke le ávtas ja maŋŋet le juo . Luojte álmmugav vaj bessi dåjda sijdajda biebmov oastátjit . ” Jesus vásstedij : ” E sij dárbaha dássta vuolgget . Vaddit ietja sidjij bårråmusáv ! ” Valla åhpadisålmmå javllin : ” Miján ij le ienep biebbmo gå vihtta lájbe ja guokta guolátja . ” - ” Buktit dajt munji ! ” javlaj . Gåhtjoj de álmmugav rássáj tjåhkkidit , ja váldij vihtta lájbe ja guokta guolátja ja almmáj gehtjadijn gijtulvisáv råhkålij . Lájbijt dådjalij ja åhpadisålmmåjda vattij , gudi de álmmugij dajt juogadin . Ja gájka bårrin ja gallánin . Maŋŋel bátsidisájt tjoahkkijin lågenanguovte vieddegárráj ma tjåmijdin . Vihttatuvsána bájkke ålmmåjs , ja duodden nissunijs ja mánájs , lidjin biebmov oadtjum . Dan maŋŋel gåhtjoj åhpadisålmmåjdis vadnasijn jávre nuppe bälláj åvddålin mannat dan båttå gå iesj almasjvegav sijddaj rájaj . Ja de várráj goarrij aktu råhkådalátjit . Dåppe iehkeduváj . Vanás lij juo davven bároj vuosstij jåsstemin , dajna gå vuosstebiegga lij . Valla árradisán , nälját idjagåhtsemvuoro , bådij jávrev váttse . Gå åhpadisålmmå ájttsin suv tjátje nanna vádtsemin , de suorgganin ja jáhkkin skuojvev vuojnnin . Ja balos tjuorvvogåhtin . Valla Jesus dalága sidjij hållagådij : ” Jasskit , allit balá , månnå lev . ” Petrus vásstedij : ” Härrá , jus dån le , de gåhtjo muv ietjat lusi tjátje nanna boahtet . ” Jesus de javlaj : ” Boade ! ” ja Petrus vadnasis lávkkij ja tjátje nanna Jesusa lusi vádtsáj . Valla gå vuojnij garra biekkav , de balláj , ja vuodjogoadedijn tjuorvvij : ” Härrá , gájo muv ! ” Ja Jesus dalága giedas gálggij , doahppij suv ja javlaj : ” Dån vádnajáhkuk , manen guoktálassti ? ” Lávkkijga vadnasij , ja de loadtjij . Ja gudi vadnasin lidjin luobddelin suv åvddåj ja javllin : ” Dån le duodaj Jubmela Bárnne . ” Jávrev rasstim , Gennesaretaj bådijga . Dåbbilij ålmmå suv dåbddåjin ja dan guovlo almatjijda diededin , ja suv lusi buktin divna skihppijt gudi sihtin sujsta edasik bivtasdiehpev duohtastit . Ja gájka , gudi dav duohtastin , buorránin . Farisea ja tjálukoahppása de Jerusalemis Jesusa lusi båhtalin ja javllin : ” Manen duv åhpadisålmmå ájttegij njuolgadusájt dådji ? E ham sij giedajt bårråma åvddål basá . ” Sån vásstedij : ” Na , manen val ietja Jubmela budájt doadjebihtit ietjada njuolgadusáj diehti ? Jubmel le hållam : Guddneda áhtját ja ädnát ja : Guhti áhtjes jali iednes bilkket galggá jábmet . Valla dij tsuojgodihpit jus soames áhttjásis jali äddnásis javllá : Tiempelvattáldahkan vattáv dav majna luluv duv buktet viehkedit , ja de ij dárbaha áhtjes jali iednes guddnedit . Návti Jubmela bágov ietjada njuolgadusáj diehti dåssjen dahkabihtit . Vilpástalle , Jesaja duolla dijá birra åvddålijsárnoj gå javlaj : Dát álmmuk baksimij muv guddnet , valla sijá vájmo li mujsta guhkken . Dåssjåj muv guddnedi , dajna gå majt åhpadi , li almatjij gåhttjoma . ” De álmmugav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Gulldalihtit ja gähttjalihtit dádjadit . Mij njálmmerájge manná ij almatjav báde , valla mij njálmes boahtá almatjav bádá . ” Åhpadisålmmå de suv lusi mannin ja gatjádin : ” Diedá gus farisea duv ságajs suhttin ? ” Sidjij vásstedij : ” Juohkka rásse , mav Almenáhttje ij le sáddjim , ruohttsasijn råhttiduvvá . Allit sijás berusta ! Sij li tjalmedimij tjalmedis lájddistiddje . Jus tjalmedibme tjalmedimev lájddi , de goappátja råggåj gahttjaba . ” Petrus sidáj Jesusav sidjij muodulvisáv tjielggit , ja Jesus de javlaj : ” Ehpit gus ájn le majdik dádjadam ? Ehpit gus dádjada divna mij njálmmerájge manná , boahtá tjoajvváj ja maŋŋel iemeláhkáj ålgus ? Valla mij njálmes ålgus manná , boahtá vájmos ja almatjav bádá . Dajna gå vájmos badjáni bahás ájádusá , almasjgåddema , gállasjvuoda doadjema , skiegesvuohta , suolavuohta , vierrevihtanasstema ja bilkkádusá . Dakkira almatjav bádi . Bårråmus basák giedaj ij almatjav báde . ” Dåppelt Jesus Tyrosa ja Sidona guovlojda vuolgij . Nissun dát bájkes suv tjuorvo duostoj : ” Härrá , Davida bárnne , ármmálaste muv ! Niejddam harmmadit bahás vuojŋŋanisás vájvástuvvá . ” Valla ittjij bágok tsuvkeda . Åhpadisålmmå de sunji jårgijdin sidá : ” Gåhtjo suv gájddat , sån ham mijáv tjuorvo doarret . ” Sån vásstedij : ” Mån iv le iehtjádijda rájaduvvam gå Israela álmmuga láhppum sávtsajda . ” Valla nissun bådij ja Jesusa åvddåj luobddelij javla : ” Härrá , viehkeda muv . ” De javlaj : ” Ij le duolla mánájs lájbev válldet ja bednagijda bus bálkestit . ” - Nissun vásstedij : ” Ij le , härrá , valla bednaga ham bårri smålijt ma båndij bievdijs gahttji . ” De Jesus sunji javlaj : ” Nissun , duv jáhkko le nanos . Sjaddis gåk sidá . ” Ja dat rájes niejdda buorránij . Jesus Galileajávrregáttev vádtsáj ja de várráj goarrij . Jåvsådam dåhku tjåhkkidij . Suv lusi moaddása båhtalin , ja sijá fáron lidjin gállnam almatja , tjalmedime , skiermá , gieladime ja ålos iehtjádijs . Suv juolgij åvddåj sijáv buktin ja Jesus sijájt buoredij , ja almatja alvaduvvin gå gullin gieladimijt hållamin , skiermájt hebulattjan vuojnnin , gállnam almatjijt vádtsemin ja tjalmedimijt vuojnnemin . Ja de Israela Jubmelav hievedin . Jesus gåhtjoj åhpadisålmmåjdis boahtet ja sidjij javlaj : ” Suttalusjáv álmmugav . Muv lunna li juo gålmmå biejve årudam ja siján ij le mige biebbmon . Iv sidá sijáv dássta båråk luojttet , de ihkap e nagá sijdajda vádtset . ” Åhpadisålmmå de sunji javllin : ” Gåsstås lájbev nåv ållusij gallánimnárren oadtjot ? ” Jesus gatjáj : ” Galla lájbe li diján ? ” - ” Gietjav ja muhtem guolátja ” , vásstedin . Gåhtjoj de almatjijt ednamij tjåhkkidit . De gietjav lájbe ja guolátjijt váldij , Jubmelav gijtij , dådjalij dajt ja åhpadisålmmåjda vattij . Ja åhpadisålmmå dajt álmmugij juogadin . Gájka gallánimmärráj bårrin . Maŋŋel de bátsidisájt tjoahkkijin , gietjav vieddegáre dievva . Nielljatuvsán ålmmå ja duodden nissuna ja máná lidjin bårråm . Ja gå álmmugav lij ruopptot luojttám , de vadnasij lávkkij ja Magadana guovlojda vuolgij . Fariseaja saddukea Jesusa lusi båhtin , ja gåsuv gähttjalit sihtin , de gåhttjun suv merkav almes vuosedit . Valla sån vásstedij : ” Iehkedis javllabihtit : Viertov dahká danen gå almme ruopselt , ja idedis javllabihtit : Uddni dálkev dahká danen gå almme ruopselt ja giemes le . Alme hámev galla máhttebihtit tjielggit valla ájgij merkajt ehpit . Dát bahás ja jáhkodis vierrek merkajt rávkká , valla ij ietjá merkav gå Jona merkav oattjo . ” Ja de sijáv guodij ja vuolgij . Gå åhpadisålmmå jávre nuppe bälláj vuolggin , de lidjin hälbbadam lájbev válldemis . Jesus sidjij javlaj : ” Várrijihtit fariseaj ja saddukeaj suvradájges . ” Gaskanisá javllagåhtin ij lim ham siján lájbbe maŋen . Jesus dav ielvij ja javlaj : ” Vádnajáhkuga , manen gaskanihtte ságastihpit diján ij le lájbbe ? Ehpit gus vilá mavga dádjada ? Ehpit gus vihtta lájbe vihttatuvsánij gallánimnárren mujte , ja man galla gáre lijggánin ? Jali gietjav lájbe nielljatuvsánij ja man galla gáre lijggánin ? Manen jáhkijda muv lájbe birra sárnnot ? Valla várrijihtit fariseaj ja saddukeaj suvradájges . ” De buojkkájin sån ittjij lájbe suvradájges várroda valla fariseaj ja saddukeaj åhpas . Gå Jesus Caesarea Filippi dáfojda bådij , de åhpadisålmmåjs gatjádij : ” Guhtin Almatjabárnev javlli ? ” Vásstedin : ” Muhtema Johannes gástadiddjen javlli , muhtema Elian ja muhtema vas Jeremian jali muhtemin profehtajs . ” - Sijás gatjádij : ” Na didja , guhtin dij muv javllabihtit ? ” Simon Petrus vásstedij : ” Dån le Messias , ielle Jubmela Bárnne . ” De Jesus sunji javlaj : ” Sálugin dån Simon Barjona , dajna gå ij oadtje jalik varra dunji dav bigoda , ájnat muv Almenáhttje . Ja mån dunji javlav , dån le Petrus , Bákte , ja dan báktáj iehtjam girkkov tsieggiv , man badjel jábbmekájmo uvsa e goassak fámov oattjo . Almerijka tjoavddagijt dunji vattáv . Gájkka mav ednamin tjaná , le almen tjanáduvvam , ja gájkka mav ednamin tjoavdá , le almen tjoavdeduvvam . ” Ja åhpadisålmmåjdis buorgguj gesisik giehttomis sån lij Messias . Dat rájes Jesus åhpadisålmmåjda tjielggigådij sån viertti Jerusalemij vuolgget ja ednagav boarrásij , alemushärráj ja tjálukoahppásij diehti gierddat , gåtteduvvat ja vas goalmát biejve tjuottjeldahteduvvat . Petrus duobbelij suv hástij ja gájgodatjáj javla : ” Jubmel várjjalus duv , Härrá . Allis dát sjatta . ” Valla Jesus jårgijdij ja Petrusij javlaj : ” Gájda dássta , Sáhtán . Ale muv gahtjada , dajna gå dujna älle Jubmela , ájnat almatjij ájádusá . ” De Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Jus guhtik sihtá muv luottajt tjuovvot , de hähttu ietjas vuornnot ja ruossas válldet ja muv tjuovvolit . Danen guhti hekkas sihtá gádjot , massá dav , valla guhti hekkas muv diehti massá , gávnná dav . Mij ávkijt le almatjij åbbå väráldav vuojttet , jus viertti hekkajnis mákset ? Majnas máhttá hekkas ruopptot lånestit ? Almatjabárnne Áhtjes herlukvuodan ieŋŋgilijes boahtá , ja dalloj juohkkahattjav dagojis milta mávset . Sáddnán , muhtema dánna tjuodtjomin e jábmemijn gávnada åvddål gå li Almatjabárnev vuojnnám rijkajnis boahtemin . ” Guhtta biejve maŋŋela váldij Jesus fárrusis Petrusav ja vieljatjijt , Jakobav ja Johannesav , ja goarrij sijáj alla várráj , gånnå neljuk lidjin . Dåppe sijá tjalmij åvdån ietjájduváj : muohtos degu biejvve bájtij , ja suv biktasa vielgudin nåv gåk tjuovgga le . Ja vuojnnin Mosesav ja Eliav tjuodtjomin sujna ságastime . Petrus de Jesusij javlaj : ” Härrá , buorre fáron lip . Jus sidá , de dási gålmmå goade tsieggiv , dunji avtav , Mosesij avtav ja Eliaj avtav . ” Ájn hållamin tjuovgge balvva sijá badjelij vuollánij , ja balvas jiedna gulluj : ” Dát le Bárnnám , muv iehttselis ja gärrásamos . Gulldalihtit suv . ” Gå åhpadisålmmå dav gullin , de luobddelin muohto ednama guovlluj ja sälldát ballájin . Jesus manáj ja sijáv duohtastij javla : ” Tjuodtjelihtit , allit balá . ” Gehtjastin bajás ja ettjin dasti iehtjádav gå Jesusav vuojne . Váres vuollánime Jesus sidjij javlaj : ” Allit gesisik giehto mav lihpit vuojnnám , åvddål gå Almatjabárnne le jábbmegij lussta tjuodtjelam . ” Åhpadisålmmå de sujsta gatjádin : ” Mij le tjálukoahppásij duogen gå javlli Elia vuostak viertti boahtet ? ” Vásstedij : ” Elia galla boahtá gájkdivna duollitjit . Valla mån didjij javlav , Elia le juo boahtám , valla ettjin suv dåbdå ja sunji dahkin mav huomahin . Náv Almatjabárnne aj hähttu sijá diehti gierddat . ” Åhpadisålmmå de dádjadin Johannes gástadiddje birra sárnnomin lij . Gå álmmuga lusi máhttsin , de bådij ålmåj Jesusa lusi ja suv åvddåj luobddelij javla : ” Härrá , ármmálaste bárnám . Jámálguvvamviges sälldát bijnástuvvá . Muhttijn dållåj ravggá ja muhttijn tjáhtjáj . Duv åhpadisålmmåj lusi suv doalvvuv , masku ettjin buvte suv buoredit . ” Jesus vásstedij : ” Dát häjtádis vierrek mij jáhkket ij sidá ! Man guhkev hähttuv dijá lunna viessot ? Man guhkev hähttuv dijáv gierddat ? Buktit suv diehki muv lusi . ” Jesus garrasit bárnnáj hålaj , ja bahás vuojŋŋanis ajbbánij , ja dat rájes bárnne buorránij . Gå galluk lidjin , båhtin åhpadisålmmå Jesusa lusi ja gatjádin : ” Manen mij ejma bahás vuojŋŋanisáv ájmmuda vuodjelit ? ” Vásstedij : ” Dajna gå dijá jáhkko lij vánes . Sáddnán , jus diján luluj senáhppagårne vierdde jáhkos , de lulujda máhttet dán várráj javllat : Sirddela dássta dåhku , ja luluj sirddelit . Ij mige didjij lulu máhtodibmen . ” [ 21 Valla dát dåssjå råhkådalá ja fásstuda vuodjeluvvá . ] Gå lidjin vas Galilean tjoahken , de Jesus sidjij javlaj : ” Almatjabárnne almatjij giedajda vatteduvvá , ja sij gåddi suv , ja goalmát biejve vas tjuodtjel . ” Ja oalle surgguj sjaddin . Gå Kafarnaumij lidjin máhttsam , de tiempelvärrotjoahkkára Petrusa lusi båhtin ja gatjádin : ” Ij gus dijá åhpadiddje tiempelvärov mávse ? ” ” Máksá ” , Petrus vásstedij . Gå Petrus ruopptot bådij , de Jesus gatjádij åvddål gå Petrus háhppidij mavgak tsuvkedit : ” Majt jáhká , Simon , gejs ednama gånågisá tullav ja värov rávkki , bárnijstisá vaj iehtjádijs ? ” Gå Petrus vásstedij : ” Iehtjádijs ” , de Jesus javlaj : ” Bárne de gis máksemis bessi . Valla manen sijáv suhttadit ? Maná jávrregáddáj vuokkav luosatjit ja válde vuostasj guolev mij doahppi . Tsakkasta dan njálmev , de silbbabiednigav gávna . Válde dav ja värron munnu åvdås mávse . ” Daŋga båttå åhpadisålmmå Jesusa lusi båhtin ja gahtjin : ” Guhti le almerijkan stuorámus ? ” De sån mánáv ietjas lusi gåhtjoj ja sijá åvddåj suv biejaj , ja javlaj : ” Sáddnán , jus ehpit buorádusáv dagá ja mánáj lágátjin sjatta , de ehpit luoddnok almerijkkaj besa . Gudi ietjasa dán máná lágátjin uhtsedi , li almerijkan stuorámusá . Guhti dákkirasj mánáv muv namán duosstu , duosstu muv . ” Valla guhti tjáddjit avtak dájs uhtsemusájs gudi munji jáhkki , sunji buorep luluj millagiergev tjähpáj oadtjot ja mera tjiegŋalij vuodjoduvvat . Vuoj dunji väráldij , tjáddjidimij diehti . Tjáddjidime galla vierttiji boahtet , valla vuoj dan almatjij gen baktu båhti . Jus giehtat jali juolgát duv tjáddjit , de tjuolasta dav ja bálkesta ! Buorep dunji luluj iellemij skiermmán jali sáhttusin mannat ienni gå ålles giedaj ja ålles juolgij ihkevenájggásasj dållåj bálkestuvvat . Jus tjalmmát duv tjáddjit , de gajkeda dav ja bálkesta . Buorep dunji luluj iellemij tjalmmebiellen mannat farra gå goappásj tjalme ájmon helvida dållåj bálkestuvvat . Várrijihtit åbbånis avtak dájs uhtsemusájs álbedimes . Mån didjij javlav , sijá ieŋŋgila almen agev muv Almenáhtje árudijáv vuojnni . Almatjabárnne ham bådij lånestittjat dav mij lij láhppum . Majt jáhkkebihtit : jus ålmmån li tjuohte sávtsa ja dajs akta tjádján , ij gus de aktselåkavtsev várráj guode ja vuolge láhppum avta åtson ? Ja jus soajttá dav gávnnat , duodaj ienebut ávvut dat avtas gå dåt tjádjánik aktselåkavtses . Návti le aj dijá Almenáhtje sidot , ij aktak dájs uhtsemusájs galga láhpput . Jus vielljat le duv vuosstij vierev dahkam , de dan åvdås vásstedahte suv dunnu guovtá gaskan . Jus duv gulldal , de vieljat le vuojttám . Valla jus ij sidá , válde de avtav jali guoktásav maŋŋásit , dajna gå juohkka ássje guovte jali gålmå duodastiddje bágojs nanniduvvá . Jus sunnuv gulldalimes nádu , de tjoaggulvissaj dav giehto . Jus tjoaggulvisáv ij ga gulldala , de báhkenin jali tullárin suv ane . Sáddnán , gájkka majt ednamin tjadnabihtit , tjanáduvvá almen , ja gájkka majt ednamin tjoavddebihtit , tjoavdeduvvá almen . Ja vil didjij javlav : gájkka majt dijás guovtes såbadibá ádnot dán ednamin , Almenáhtjes oadtjoba . Danen gåsi guovtes jali gålmås li muv namán tjåhkanam , danna lev sijá siegen . ” Petrus de suv lusi manáj ja gatjádij : ” Härrá , galli máhttá vielljam vierev muv vuosstij dahkat ja daŋgas diehti mujsta ándagis luojteduvvat ? Gietja gierde gus ? ” Jesus vásstedij : Dunji javlav : ” Ij gietja gierde ájnat gietjavlåkgietja gierde . Danen almerijkka gånågisájn muododuvvá , guhti dievnárijes sidáj lågov dahkat . Gå lågov dahkagådij , doalvvun suv lusi soabmásav guhti sunji lij lågevtuvsán talenta vielggen . Gå ittjij ájmmuda mákset , de gåhtjoj boanndis suv aktan áhkájn ja mánáj ja gájkka åbmudagájn vuobdeduvvat , ja vielgge mávseduvvat . Dievnár suv åvddåj luobddelij vájnnoda : ’ Vuorddela , mávsitjav mån gájkdivna . ’ Boanndi de suv ármmálastij , luojtij vielgev ja dibdij suv mannat . Valla gå dievnár dassta vuolgij , de gávnadij dievnárguojmijnis guhti lij sunji tjuohte denára vielggen . Suv tjähpáj njoamoj ja javlaj : ’ Mávse välgát ! ’ Dievnárguojmme luobddelij suv åvddåj javla : ’ Vuorddela , mávsitjav mån . ’ Valla nubbe ittjij dasi miededa , ájnat dassta manáj ja fáŋŋgagoahtáj suv bálkestahtij dasik vielgev mávsij . Gå nuppe dievnára dav vuojnnin , de bahán válldin ja boanndisisá gájkka giehttun . Boanndi de dievnárav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ’ Bahágurin dievnár , gå mujsta vájnnodi , de ålles vielgev dunji luojttiv . I gus beras lulu guojmmedievnárat ármmálasstet nåv gåk mån duv ármmálasstiv ? ’ Ja moarestis givseldiddjij hállduj suv biejaj dasik ålles vielges lij máksám . Nåvti Almenáhttje aj didjij juohkkahattjaj dahká , jus vieljajdihtte ehpit åbbå vájmostihtte ándagis luojte . ” Gå Jesus lij dáv hålav häjttám , de Galileas vuolgij ja Judeaj , Jordanäno nuppe bälláj bådij . Stuorra almasjvega suv dåhku tjuovvolin , ja dåppe sijáv buoredij . Besatjit suv gähttjalittjat muhtem farisea båhtin sujsta gatjátjit : ” Le gus ålmmåj loahpe áhkástis vájk man lágásj oares sirádit ? ” Vásstedij : ” Ehpit gus le låhkåm Sjivnnjediddje álgos sunnuv ålmmån ja nissunin sjivnnjedij ? ” Ja duoddij : ” Dan diehti ålmåj áhtjes ja iednes guodis áhkájnis viesutjit , ja såj guovtes sjaddiska aktan . Såj dasti äbá le guovtes ájnat akta oadtje . Mav Jubmel le aktidam , ij almasj galga tjuolldet . ” De gatjádin : ” Manen de Moses le ålmmåv gåhttjum sirádimgirjev tjállet ja de sirádit ? ” Vásstedij : ” Vájmojihtte garravuoda diehti Moses didjij miededij áhkájstihtte sirádit , valla álgos ij lim dan láhkáj . Mån didjij javlav : Guhti áhkástis ietjá oares gå skiegesvuodas sirát ja ådåsis válldu , sån le gállasjvuoda doaddje . ” Åhpadisålmmå javllin : ” Jus nåvti le ålmmå ja áhkás gaskan , de buorep le vállduk viessot . ” Dasi vásstedij : ” E gájka dáv dádjada , ájnat dåssjå sij gudi vaddásijt li oadtjum . Muhtema li riegádimrájes sjierve dagi , muhtemijt li almatja sjierve dagi dagádam ja muhtema li ietjasa sjierve dagi almerijka diehti dagádam . Dádjadis dáv , guhti máhttá . ” Jesusa lusi mánájt buktalin giedajdis sijá nali biejadittjat ja råhkålastátjit . Åhpadisålmmå sidjij sjärggun , valla Jesus javlaj : ” Dibddit mánájt ráfen , allit sijájt duostuda muv lusi boahtemis ! Almerijkka dakkirattjajda gullu ! ” Ja de giedajdis sijá nali biejaj ja manáj dassta . Jesusa lusi bådij ålmåj ja gatjádij : ” Åhpadiddje , majt buorijt dagáv vaják ihkeven iellemav oattjov ? ” Jesus vásstedij : ” Man diehti mujsta gatjáda mij buorre le ? Dåssjå akta le buorre . Valla jus iellemij bessat sidá , de budájt anoda . ” - Sån gatjádij : ” Makkirijt ? ” ja Jesus vásstedij : ” Dájt : I galga gåddet , i galga gállasjvuodav doadjet , i galga suoládit , i galga vieret vihtanasstet , guddneda áhtját ja ädnát ja dån galga guojmát iehttset nåv gåk ietjat . ” De nuorra ålmåj javlaj : ” Divna dájt lev anodam . Mij vil fájllu ? ” Jesus vásstedij : ” Jus ållåsin sidá sjaddat , de åbmudagát vuobde ja häjojda vatte ; de almen dávverav oattjo . Boade dan maŋŋel muv tjuovvolittjat . ” Gå nuorra ålmåj dav guláj , de håjen dassta manáj danen gå sujna stuorra åbmudahka lij . Valla Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Sáddnán , boanndáj le vájvve almerijkkaj bessat . Mån didjij javlav : Kamellaj le álkkep nállosjalmmerájge mannat gå boanndáj Jubmela rijkkaj bessat . ” Gå åhpadisålmmå dav gullin , de sälldát alvaduvvin ja javllin : ” Guhtis de gádjus ? ” Jesus sidjij gehtja javlaj : ” Almatjijda ij le máhttelis , valla Jubmelij gájkka le máhttelis . ” Petrus de javlaj : ” Mij ham lip gájkka guodám duv tjuovutjit . Gåktus dal midjij sjaddá ? ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán , gå Almatjabárnne värálda ådåsisriegádimen herlukvuoda tråvnnåj tjåhkkit , de dij aj , gudi lihpit muv tjuovudam , lågenanguovten tråvnån tjåhkkåhihpit ja Israela lågenanguokta mátto duobbmibihtit . Juohkkahasj guhti muv namá diehti le viesos guodám jali vieljajdis oappájdis jali áhtjes iednes jali mánájdis jali bäldojdis oadtju tjuode gärddáj ruopptot ja ihkeven iellemav árbbi . Ållusa maŋemusájs åvdemussaj båhti ja ållusa åvdemusájs maŋemussaj . “ Almerijkka le ednamniehke lágásj guhti árrat idedis vuolgij ålmmåjt vijnnagárddásis bálkkitjit . Båhtalij sijáj ájgás biejvvebálkkán avtav denárav ja de vijnnagárddáj sijáv rájaj . Goalmát tijma bájken manáj vas ålgus ja ájtsaj muhtem iehtjádijt ájdá guovdon tjuodtjomin . Sidjij de javlaj : ’ Mannit dij aj vijnnagárddáj . Muttágis bálkáv didjij mávsáv . ’ Ja sij de dåhku mannin . Gudát tijma ja avtsát tijma bájken dav aj dagáj . Lågenanvuostasj tijma bájken vas ålgus manáj ja gå muhtem iehtjádijt ájtsaj danna tjuodtjomin de javlaj : ’ Manen dánna gätjo biejvev bargak tjuodtjobihtit ? ’ Vásstedin : ’ Dajna gå aktak ij le mijáv bálkkim . ’ De sidjij javlaj : ’ Mannit dij aj vijnnagárddáj . ’ Iehkedis vijnnagárddeniehkke tjuottjodiddjásis javlaj : ’ Gåhtjo barggijt tjåhkanit ja vatte sidjij bálkáv . Álge maŋemusboahttij ja hiejte vuostasjboahttij . ’ Gudi lågenanvuostasj tijma bájken lidjin bálkkiduvvam , suv lusi båhtin ja guhtik denárav oattjoj . Gå vuostasj boahtte båhtin , de jáhkkin ienebuv oadtjot , valla guhtik aj denárav oattjoj . 11/12 De ednamnähkkáj vuosstálasstin javla : ’ Duo boahtte tijmav val barggin , ja dagá sijáv mijá buohtusattjan , mij gudi lip biejvvebáhkkan gätjo biejvev rihtjam . ’ De javlaj sijájs aktaj : ’ Venagam , iv vierev duv vuosstij dagá . Måj ham avtav denárav bálkkán såbadijma . Válde dal dav mij dunji gullu ja maná . Valla mån sidáv maŋemussaj avta ednagav gå dunji vaddet . Ij gus munji le loahpe iehtjam åbmudagájn dahkat mav sidáv ? Vaj bahás tjalmij gus muv buorrevuohtaj gehtja ? ’ Nåvti maŋemusá åvdemussaj båhti ja åvdemusá maŋemussaj . ” Gå Jesus Jerusalemij badjánij , de tjoahkkij lågenanguokta åhpadisålmmå ietjas bájkkáj ja sidjij váttsedijn javlaj : ” Jerusalemij lip dal badjánime ja Almatjabárnne alemushärráj ja tjálukoahppásij giedajda vatteduvvá . Jábmemij suv duobbmiji ja hiednigij hállduj suv vaddi bilkkeduvátjit , ruosskidalátjit ja ruossinávlliduvátjit . Ja goalmát biejve tjuodtjel . ” Sebedaiosa bárnitjij ieddne de bådij aktan bárnijis suv lusi ja buolvatjij nali luojttádij sujsta juojddá ánutjit . Jesus sujsta gatjádij mav sidáj ja nissun javlaj : ” Jáhte goappásj bárnijdam rijkanat bessat duv guoran tjåhkkåhit , nubbe oalges ja nubbe gåro bielen . ” Jesus bárnijda vásstedij : ” Ähppe diede mav ádnobihtte . Máhttebihtte gus gávtjav juhkat , mav mån jugáv ? ” Vásstedijga : ” Máhttin . ” Javlaj de : ” Muv gávtjav galla juhkat oadtjobihtte , valla tjåhkkåhimsajijt muv oalges ja gåro bielen vattáv sidjij gejt Áhttje le mierredam . ” Gå duo nuppe låges dav gullin , de dan guovte vieljatjij suhttin . Valla Jesus sijáv ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Diehtebihtit ráddijiddje li álmmugij härrá ja oajvemusájn le sijá badjel fábmo . Valla nåvti ij le dijá gaskan . Guhti dijá gaskan stuorren sihtá , lehkus iehtjádij dievnárin , ja guhti dijá gaskan åvdemussan sihtá , lehkus iehtjádij oarjjen . Almatjabárnne ij le dievnastuvátjit boahtám , ájnat dievnastittjat ja hekkas lånåstussan ållusij åvdås vattátjit . ” Gå Jerikos vuolggin , de almatjijs ålos suv tjuovvolin . Rahtebällán lijga guokta tjalmedime tjåhkkåhime , ja gå Jesusav gullájga daggu vássemin , de tjuorvvijga : ” Härrá , Davida bárnne , ármmálaste munnuv ! ” Almatja gåhttjun sunnuv sjávvunit , valla ájn vil tjavgabut tjuorvojga : ” Härrá , Davida bárnne , ármmálaste munnuv ! ” Jesus tjuottjadij ja gåhtjoj sunnuv ietjas lusi gatjá : ” Majt sihtabihtte muv dunnuj dahkat ? ” Såj vásstedijga : ” Dagá munnu tjalmijt vuojnnen . ” Jesus sunnuv ármmálastij ja sunnu tjalmijt duohtastij . Dalánagi vuojnnegådijga , ja suv tjuovvolijga . Gå lidjin Jerusalemij lahkanime ja Betfagej Olijvvaváre lahka jåvsådin , de Jesus guoktásav åhpadisålmmåjs rájaj sunnuj javla : ” Manne dåhku sijddaj mij le dunnu åvdån , de gávnnabihtte tjanásoasnáv aktan miesijn ja lájddijihtte dajt diehki muv lusi . Jus aktak dunnuj majdik javllá , de vásstedihtte : Härrá dájt dárbaj , valla ruopptot dasten rádjá . ” Náv sjattaj vaj luluj ålliduvvat mij profehta baktu lij javladuvvam : Javllit niejddaj Sionij : Gehtja , duv gånågis boahtá vuollegissan duv lusi , oasnájn ja miesijn rijddi , noadeoasná miesijn . Åhpadisålmmå vuolgijga ja dagájga nåvti gåktu Jesus sunnuv lij bagádam . Viettjajga oasnáv aktan miesijn ja daj nali ålgoldisgárvojdiska biejajga , ja Jesus oasná nali tjåhkkidij . Álmmukvegas ålos ålgoldisgárvojdisá gäjno nali luobbun , iehtjáda lasstavisájt tjuoladin duorggan suv gäjnnuj . Ja vádtse álmmuk suv åvdålt maŋelt tjuorvoj : ” Hosianna Davida bárnne ! Buorissjivnnjeduvvam lehkus sån guhti Härrá namán boahtá . Hosianna allagisán ! ” Gå Jerusalemij bådij , de ålles stádaj duojkke sjattaj , ja dan årro gatjádallin : ” Guhtis sån le ? ” Ja álmmuk vásstedij : ” Sån le Jesus , profehta Nasaretas , Galileas . ” Jesus tiemmpelij manáj ja dassta gájkajt oasestiddjijt vuodjelij . Gåmodij biedniklånudiddjij bievdijt ja duvvovuobddij ståvlåjt , ja sidjij javlaj : ” Tjáleduvvam le : Muv viesso rågosviesson gåhtjoduvvá . Valla rievvársluoggon dij dav dahkabihtit . ” Tjalmedime ja skiermá tiemmpelij suv lusi båhtin , ja sijáv buoredij . Gå alemushärrá ja tjálukoahppása vuojnnin gájkka oavdojt majt dagáj ja gullin mánájt tiemmpelin tjuorvvomin : ” Hosianna Davida bárnne ” , de moarádin ja sunji javllin : ” Gulá gus majt javlli ? ” Jesus vásstedij : ” Guláv , valla ehpit gus goassak le låhkåm : Mánáj ja njuoragij tjuorvvasijt le allasit hieveduslávllagin dahkam . ” Sijáv de guodij ja vuolgij stádas ålgus Betaniaj ja dåppe idjadij . Árrasjielan stádaj máhttsamin nälggáj . Rahtebällán fijkunmuorav ájtsaj ja manáj dasi valla ittjij mavga gávna gå lastajt . De dasi javlaj : ” Allisa ihkenis buorre sjatto dunji sjatta ! ” Muorra de dalága ássnagådij . Gå åhpadisålmmå dav vuojnnin , de alvaduvvin ja javllin : ” Gåktus fijkunmuorra ássnalij ? ” Jesus de vásstedij : ” Sáddnán , jus diján le jáhkko ja ehpit guoktástalá , de buktebihtit náv ja vil ienebuv fijkunmuorraj dahkat . Buktebihtit aj várráj javllat : Sláma merraj , ja nåv sjaddá . Divna majt råhkålattijn ádnobihtit , oadtjobihtit jus jáhkkebihtit . ” Gå Jesus lij tiemmpelij boahtám ja åhpadime lij , de alemushärrá ja álmmuga boarrása mannin suv lusi gatjádittjat ” Mat fámos dáv dagá ? Ja gässta le dáv fámov oadtjum ? ” Jesus vásstedij : ” Mujna aj le didjij gatjálvis , ja jus dasi vásstedihpit , de mån didjij giehtov mat fámos dáv dagáv . Gåsstå Johannesa gástadus bådij ? Almes gus vaj almatjijs ? ” Gaskanisá rádudallin : ” Jus vásstedip : Almes , de javlasj : Mannas de ejda sunji jáhke ? Valla jus vásstedip : Almatjijs , de almatjijs vierttitjip várrit . Gájka ham Johannesav profehtan adni . ” Dan diehti de vásstedin : ” Ep diede . ” Jesus de sidjij javlaj : ” Jus gis nåv , de iv ga tjielggi mat fámos dáv dagáv . ” ” Majt javllabihtit dási : Muhtem ålmmån lidjin guokta bárne . Nubbáj jårgijdij javla : ’ Bárnnám , maná uddni vijnnagárddáj bargatjit ! ’ Bárnnes vásstedij : ’ Iv de maná , iv sidá ’ , valla maŋŋelasj sáŋardij ja manáj . Ålmåj nubbáj jårgijdij avtagasjláhkáj javla . Bárnnes vásstedij : ’ Manáv , härrá ’ , valla ittjij huoman maná . Goabbá sunnus áhtjeska sidoda milta dagáj ? ” Vásstedin ” Vuostasj . ” Jesus de sidjij javlaj : ” Sáddnán , tullára ja huorá almerijkkaj dijá åvddåla båhti . Johannes dijá lusi bådij ja rievtesferdukvuoda gäjnov didjij vuosedij , valla ejda sunji jáhke . Tullára ja huorá sunji jáhkkin , ja ihka dav vuojnijda ejda dalloj ga sáŋarda , ejda ga sunji jáhke . Gulldalihtit dal ietjá muodulvisáv : Muhtem ednamniehkke vijnnagárdev gárvedij , gárdoj dav ja vijnnaduolmudagáv dasi tjuolaj ja váksjudagáv tsieggij . Ja de iehtjádijda dav lájggij ja manojda vuolgij . Gå tjuohppamájgge lahkanatjáj , de dievnárijdes gåhtjoj lájggárij lusi mannat tjuohppusis oases sunji viettjatjit . Valla lájggára dievnárijt gitta válldin , avtav ruosskijin , nuppev gåddin ja goalmádav gierggijin . De lájggárij lusi vadi rájaj dievnárijs vuostasj báles ållusappov , ja sijájs aj gevaj nåv gåk duojs vuostatjijs . Vijmak de bárnes rájaj . Javlaj : ’ Bárnestam gåjt gåvatji . ’ Valla gå lájggára bárnev ájttsin , de gaskanisá javllin : ’ Sån le árbulasj . Båhtit , gåddep suv , de suv árbev oadtjop . ’ Ja de válldin suv gitta , giessin suv vijnnagárdes ålgus ja gåddin . Gå dal vijnnagárddeniehkke boahtá , mav de dájda lájggárijda dahká ? ” Alemushärrá ja boarrása vásstedin : ” Baháv bahájn mávset ja sijáv gåddå , ja vijnnagárdev lájggi iehtjádijda gudi sunji duolla ájge tjuohppusis oases vaddi . ” Jesus javlaj : ” Ehpit gus goassak le tjálugav låhkåm : Dåhpetsieggijiddjijs hilgodum giergge le tjiehkagierggen sjaddam . Härrá le dav danen dahkam , ja oavdos le mijá tjalmijda . Danen didjij javlav : Jubmela rijkka dijás váldeduvvá ja vatteduvvá álmmugij mij dan sjattojt guoddá . Guhti dan gierge vuosstij jårrå , tsuovkkan ja gen nali giergge gahttjá , dubmen tsuovkkan . ” Gå alemushärrá ja farisea suv muodulvisájt gullin , de árvvedin sijáj birra lij sárnnomin . Vikkadin suv giddit , valla ballin álmmugis mij suv profehtan anij . Jesus sidjij ájn akti muodulvisáj sárnoj : ” Almerijkka le degu gånågis guhti bárnnásis hejajt ásadij . Dievnárijdes rájaj guossijt hejajda gåhtjutjit , valla ettjin boahtet sidá . De vas ietjá dievnárijt rájaj ja sijáv gåhtjoj bivddim guossijda javllat : ’ Hedjamállásijt lev gárvedam , muv vuovsá ja buojdes gálbe li njuovaduvvam ja divna le ålles . Båhtit hejajda . ’ Valla ettjin dassta berusta . Soames ienni manáj bälldusis ja soames oassásijda . Soabmása dievnárijt gitta válldin ja de sijáv bahojdin ja gåddin . Gånågis de doarroålmmåjdis moares rájaj almasjgåddijt håhkkidittjat ja sijá stádav buollidittjat . Dievnárijda de hålaj : ’ Gájkka lij hedjamállásijda gárveduvvam , valla guosse ällim árvvogisá . Mannit rahtesuorijda hejajda gåhtjutjit gájkajt gej gávnadihpit . ’ Ja dievnára gäjnojt mannin ja tjoahkkijin gájkajt gej gávnadin , bahájt ja buorijt , ja hedjahuonaj guossijs dievaj . Gå gånågis bådij guossijt gehtjatjit , de ájtsaj ålmmåv guhti ij lim hedjabiktasijda gárvvunam . Gatjádij de sujsta : ’ Venagam , gåktus le vijor gå dánna le hedjabiktasahtá ? ’ Ålmåj ittjij buvte vásstedit . Gånågis de dievnárijda javlaj : ’ Tjadnit suv giedajs ja juolgijs ja bálkestihtit ålgus sjievnnjedij . Dåppe tjierotji ja bánijt gitjáldahtitji . ’ Ållusa li gåhtjoduvvam , valla galles válljiduvvam . ” Farisea de vuolggin ja lihtudin gähttjalit suv bágojis diehti giellat . Rádjin åhpadisålmmåjdisá aktan muhtem Herodesa bällásattjaj suv lusi javlatjit : ” Åhpadiddje , duohtahoallen duv diehtep ja mijáv rievtesláhkáj Jubmela gäjnov åhpada . I geŋga diehti svahkasta , ille ga belulasj . Sárno de midjij : Le gus duolla tjäjssárij värov mákset vaj ij ? ” Jesus sijá bahás ájggomusájt ielvij ja javlaj : ” Vilpástalle , manen sihtabihtit muv gähttjalit ? Vuosedihtit munji biednigav majna värov máksá . ” Denárav sunji gálggijin , ja sån gatjáj : ” Gen gåvvå ja namma le dát ? ” - ” Tjäjssára ” , vásstedin . Sidjij de javlaj : ” Vaddit de tjäjssárij mij tjäjssárij gullu , ja Jubmelij mij Jubmelij gullu . ” Gå dav gullin , de alvaduvvin , guodin suv ja mannin dassta . Daŋga biejve båhtin suv lusi muhtem saddukea ja tjuottjodin tjuodtjelibme ij le almma . Sujsta gatjádin : ” Åhpadiddje , Moses le javllam : Jus soames mánádibmen jábmá , de vielljas galggá árbbátjijn válldut ja vielljasis gierragijt vaddet . Mijá gaskan lidjin gietjav vieljatja . Vuostasj vállduj ja jámij , ja mánádibmen de vielljasis árbbátjav guodij . Náv aj nubbe , goalmát ja divna gietjas . Gájkin maŋemusát nissun jámij . Gen áhkká dát giehtjasis le sån tjuodtjelimen ? Gájka ham sujna lidjin válldum . ” ” Diján li boasto ájádusá ” , Jesus vásstedij . ” Dij ham ehpit tjálugav máhte , ehpit ga mavga Jubmela fámo birra diede . Tjuodtjelimen e válldu jalik vállduduvá , ájnat gájka li degu ieŋŋgila almen . Ja jábbmegij tjuodtjelime hárráj , de má littjabihtit låhkåm majt Jubmel didjij le hållam : Mån lev Abrahama Jubmel ja Isaka Jubmel ja Jakoba Jubmel . Jubmel ij le jábbmegij ájnat viesso almatjij jubmel . ” Gå álmmuk dav guláj , de suv åhpadimes alvaduváj . Gå farisea gullájin gåktu Jesus lij saddukeajs njálmev buodum , de tjåhkanin , ja muhtem láhkaoahpes sidáj suv gähttjalit gatjáda : ” Åhpadiddje , mij le lága budájs stuorámus ? ” Sunji vásstedij : ” Galga Härráv , Jubmelat iehttset ålles vájmostat , ålles sielostat ja gájkat jiermestat . Dát le stuorámus ja vuostasj budá . Dan maŋŋel le nubbe , mij le avtalágásj tjerdas : Galga guojmát iehttset nåv gåk ietjat . Dá guokta budá libá ålles lága ja profehtaj vuodo . ” Farisea tjoahken , Jesus sijás gatjádij : ” Mij vuojnojt le diján Messiasis ? Gen bárnne sån le ? ” - ” Davida ” , vásstedin . Jesus de javlaj : ” Gåktus de David Vuojŋŋanisá baktu buktá suv härrán gåhttjot ja javllat : Härrá muv härráj hålaj : Tjåhkkida muv oalges bälláj , de biejav duv vasjulattjajt duvddan juolgijat vuolláj . Jus dal David suv härrán gåhttju , gåktus de Davida bárnne le ? ” Aktak ittjij buvte sunji vásstedit , ja dat rájes ittjij ga aktak duosta sujsta dasti gatjádallat . Dan maŋŋel Jesus álmmugij ja åhpadisålmmåjda hållagådij , javlaj : ” Tjálukoahppása ja farisea li Mosesa ståvllåj tjåhkkidam . Dahkit ja anodihtit dan diehti divna majt didjij åhpadi , valla allit sijá dagoj milta dagá . Sij javlli iehtjádav gå dahki . Tjadni låsså nådijt maj almatjijt noadodi , valla ietja e tjuvdek såjåda dajt duollidittjat . Divna dagojdisá vuojnnuma diehti dahki . Allasisá háhkuhi gåbdå råhkålvisbáttijt ja stuorra bivtasdiehpijt . Guossen lijkkuji guddnesajen tjåhkkåhit ja synagogan åvdemusán , ja sihti guovdojn buorástahteduvvat ja rábbin gájkajs gåhtjoduvvat . Valla allit ietjada rábbin gåhtjoda , dajna gå akta le dijá åhpadiddje , ja gájka lihpit vieljatja . Allit ga gevga dán ednamin dijá áhttjen gåhtjo , dajna gå diján le akta ájnna Áhttje , sån guhti le almen . Allit ga gevga dijáv åhpadiddjen gåhtjoda , dajna gå diján le akta ájnna åhpadiddje , Kristus . Guhti dijá gaskan le oajvemus , lehkus dijá dievnárin . Guhti ietjas alet , vuoleduvvá ja guhti ietjas vuolet , aleduvvá . Vuoj didjij , tjálukoahppásijda ja fariseajda , didjij vilpástallijda gudi almerijkav almatjijs dahppabihtit . Ietja ehpit sisi maná , ja gudi sihti dåhku boahtet sijáv ehpit luojte . [ 14 Vuoj didjij , tjálukoahppásijda ja fariseajda ! Dij vilpástalle rievvobihtit árbbátjij viesojs åbmudagájdisá , ja vuojnnuma diehti råhkådallabihtit . Dan diehti garrasappot duobbmidallabihtit . ] Vuoj didjij tjálukoahppásijda ja fariseajda , didjij vilpástallijda gudi ednamijt ja tjátjijt miehtáj gålggåbihtit avtav ájnna almatjav juvdávuoda bällásattjan åttjudittjat . Ja gå soabmásav lihpit gávnnam , de suv helvida mánnán dahkabihtit , ietjastihtte guovte gierde bahábun . Vuoj didjij tjalmedis lájddistiddjijda , gudi javllabihtit : Jus tiemmpela baktu vuornnáv dahki , de ij le migek , valla jus tiemmpela gålle baktu vuornnáv dahki , de vuornnáv tjadni . - Dij tjalmedis gájvvása , goabbá le stuoráp , gålle vaj tiempel mij gållev ájllisin dagáj ? Dij hållabihtit : Jus soames álltára baktu vuornnu , de ij le migek , valla jus vuornnu värrovattáldagá baktu mij le álltára nanna , de vuornnáv tjadná . - Tjalmedime , goabbá le stuoráp , vattáldahka vaj álltár mij vattáldagáv ájllisin dahká ? Guhti álltára baktu vuornnu , vuornnu dan ja divna baktu mij dan nanna le . Guhti tiemmpela baktu vuornnáv dahká , dahká dan ja suv baktu guhti danna årru . Ja guhti alme baktu vuornnáv dahká , dahká Jubmela tråvnå baktu ja suv baktu guhti danna tjåhkkåj . Vuoj didjij tjálukoahppásijda ja fariseajda , didjij vilpástallijda gudi lågådisáv mintas , dillas ja gárvenis vattadihpit , valla nuppus biedjabihtit mij lágan le ájnnasamos : rievtugisvuohta , ármmogisvuohta , jáhkkogisvuohta . Viertti dáv dahkat valla daŋgas diehti ij duov iehtjádav nuppus biedjat . Tjalmedis lájddistiddje , gudi tjuojkajt tjuolldebihtit valla kamelajt njiellabihtit ! Vuoj didjij tjálukoahppásijda ja fariseajda , didjij vilpástallijda gudi gávtjav ja gárev ålgolt bassabihtit , valla sisŋelt gis rievádushálos ja muttodisvuodas libá dievva . Tjalmedis farisea , basá vuostak gávtjav sisŋelt , de ålgoldisbielle aj rájnnan . Vuoj didjij tjálukoahppásijda ja fariseajda , didjij vilpástallijda gudi lihpit degu kálkas vielguduvvam hávde . Ålgolt tjábben vuojnnuji , valla sisŋelt li jábbmegij dávtijs ja ietjá bádudagás dievva . Nåvti vuosedihpit rievtesferdugis ålgoldisáv almatjijda , valla sisŋelt lihpit vilpástallamis ja lágadisvuodas dievva . Vuoj didjij tjálukoahppásijda ja fariseajda , didjij vilpástallijda gudi profehtajda hávddemujtojt tsieggibihtit ja rievtesferdugij hávddegiergijt hiervvibihtit ja javllabihtit : Jus lulujma ájttegij ájgij viessot , de ep lulu profehtaj varraj siválattja . Dajna ietja vuosedihpit dij lihpit sijá bárne , gudi profehtajt gåddålin . Dahkit ietjada ájttegij milta dasik mihtto dievvá . Gärmmaha , sälggagärmmahatjivga , gåktus ájggobihtit garvvet helvidij duobbmidallamis ? Danen rájav dijá lusi profehtajt , vijssásijt ja tjálukoahppásijt . Sijás muhtemijt gåddebihtit ja ruossinávllibihtit ja nuppijt dijá synagogajn ruosskibihtit ja stádas stádaj oagodihpit . Náv gájkka rievtesferduk varra , ednamin gålgåduvvam , boahtá dijá badjel , rievtesferduk Abela vará rájes gitta Sakarja , Berekja bárne vará rádjáj , bárnev gev tiemmpela ja álltára gasskaj gåttijda . Sáddnán , gájkdivna åvdås dát vierrek viertti vásstedit . Jerusalem , Jerusalem , guhti profehtajt gåddåla ja sijájt gierggi gudi duv lusi rájaduvvi . Man álu sihtiv mánájdat tjoahkkit dan láhkáj gåk vuonntsá tjivgajdis såjij vuolláj tjoahkki , valla ejda sidá . De dal ietja hähttubihtit ávtas goadáda huksat . Danen didjij javlav : Dássta duobbelij ehpit muv vuojne åvddål dan biejve gå javllabihtit : Buorissjivnnjeduvvam lehkus sån guhti Härrá namán boahtá . ” Maŋŋel gå Jesus tiemmpelis lij ålgus mannamin , de åhpadisålmmå suv lusi båhtin ja tiempelhuodnahijda siejvvin . De sidjij javlaj : ” Dájt divna gähttjit - duodaj , dási ij giergge gierge nali bátse , gájkka gajkoduvvá . ” Gå Olijvvaváren lij tjåhkkåhime ja åhpadisålmmå sujna galluk lidjin , de båhtin suv lusi ja gahtjin : ” Sárno midjij goassa sjaddá ja mij le duv boahtema ja ájge nåhkåma märkka ? ” Jesus vásstedij : ” Várrijihtit avtak dijáv tjáddjidimes . Ållusa muv namán båditji javla : Mån lev Messias , ja ållusijt sij tjáddjidittji . Doarrojutsáv ja doarroságajt dij gullábihtit , valla allit balláda . Dát viertti boahtet , valla ij le ájn nåhkåma mieren . Álmmuk álmmuga vuosstij ja rijkka rijka vuosstij tjuodtjel , ja bájkes bájkkáj nälggáj ja ednamskielbbimijda boadádalli . Gájkka dát le riegádahttemvájvij álggo . De dijáv biedji vájvástuvátjit ja gåddutjit , ja divna álmmuga dijáv muv namá diehti vasjodi . Ållusa gahtjadi ja nubbe nuppev guoddali ja vasjodi . Ållo vierreprofehta tjuodtjeli ja ållusav tjáddjidi . Gå lágadisvuohta lassán , de enamusáj gieresvuohta tjoassku . Valla gádjus guhti gitta maŋemussaj gillá . Ja sáhka rijka birra sárnneduvvá åbbå väráldij divna álmmugijda vihtanussan , ja de nåhkåmmuddo boahtá . Gå ájlis bájken vuojnnebihtit dåssjididdje vastesvuodav , man birra Daniel hållam le ( guhti dáv låhkå , dádjadis riekta ) , de báhtarisá Judea årro várijda . Guhti le huodnaha nanna , allus mannu majdik vuollet viesostis viettjatjit . ja guhti bäldon , allus máhttsu ålgoldisgárvos viettjatjit . Vuoj iesselisájda ja njamádiddjijda daj biejvij . Råhkålihtit bessamis dálvveájgen jali sábbádin báhtarimes . Dalloj vuojn vájve sjaddi man lágátja älle årrum värálda álgos gitta dálátjij , e ga sjatta . Ja jus dat ájgge ij oaneduvvat lulu , aktak ij gádjusit lulu . Valla dat ájgge oaneduvvá sijáj diehti gudi li válljiduvvam . Jus guhtik didjij dalloj javllá : Dánna le Messias jali : Duonna sån le , de allit sunji åsko ! Vierrelånestiddje ja vierreprofehta ilmmi stuorra merkajt ja oavdojt dagátjit , jus máhttelis dajna vuogijn aj válljiduvvamijt tjáddjidittjat . De lev dal didjij dáv juo åvddåla sárnnum . Jus de gullabihtit : Sån le åjdåmiehtsen , allit dåhku maná , jali : Sån le gámmárin , allit dasi jáhke . Gåktu eldagis lullet boahtá ja tjuovgga gitta alás vuojnnu , nåvti aj Almatjabárne boadedijn sjaddá . Gånnå ásske le , dasi goasskema tjåhkani . Dalága , daj biejvij vájvij maŋŋel , biejvve sjevnjut , ij mánno ga bájte . Náste almes gahttji ja alme fámo doargesti . Dalloj Almatjabárne märkka almen vuojnnu , ja dalloj gájkka ednama almasjtjerda luodju , ja Almatjabárnev de balvaj nanna vuojnni fámujn ja stuorra herlukvuodajn boahtemin . Ja sån ieŋŋgilijdes stuorra tjuodjalis basuvnnatjuojajn rádjá , ja sij tjoahkkiji gejt li válljim värálda nieljet guovlos , alme nuppet rájás gitta nuppe rádjáj . Oahppit muodulvisás fijkunmuora birra . Gå oakse dimut ja lassta luorkijt , de diehtebihtit giesev lahkanime . Daŋga láhkáj gå dáv gájkka vuojnnebihtit , de diehtebihtit suv lahka , uvsa ålggolin . Sáddnán , dát vierrek ij dåssjåna , åvddål gå dát gájkka sjaddá . Almme ja ednam dåssjånibá , valla muv bágo e ihkenis dåssjåna . Biejvev ja muttov aktak ij diede , e alme ieŋŋgila , ij Bárnne ga , ij aktak ietján gå Áhttje . Gåktu Noa biejvij lij , nåvti aj Almatjabárne boadedijn le . Stuorradulve åvddåla bårrin ja juhkin , válldudin ja vállduduvvin , dan biejve rádjáj gå Noa árkkaj tjáŋaj ja ittjij aktak majdik árvveda åvddål gå dulvve bådij ja sijájt gájkajt dassta vuolgadij . Nåvti aj Almatjabárne boadedijn sjaddá . Dalloj libá guokta ålmmå bäldon ; nubbe váldeduvvá ja nubbe báhtsá . Guokta nissuna libá gårnijt jåråldime ; nubbe váldeduvvá ja nubbe báhtsá . Gåhtsit dan diehti , ehpit diede man biejve dijá härrá boahtá . Dij ham dádjadihpit , jus huonajniehkke diehtet luluj man idjamutto suola boahtá , de luluj gåhtset ja suv tsaggat viesov gajkudimes . Dan diehti lehkut dij aj gárvvásin dan mutto , ij diehttu goassa Almatjabárnne boahtá . Guhtis le dal dat åskåldis ja jiermmás dievnár , gev boanndis le gåhttjum dievnárijt huksat ja sidjij sjiehtes ájge biebmov vaddet . Sálugin dievnár gen boanndi gávnná suv dahkamin mav le gåhttjum . Sáddnán , boanndi biedjá suv gájkka åbmudagás huvsatjit . Valla jus dievnár le bahá ja ájádallá : Boanndi gáhtu , ja de ietjá dievnárijt tsábbmegoahtá ja juhkkij siegen bårrågoahtá ja juhkagoahtá de boanndis boahtá dan biejve gå ij le vuorddemin ja dan ájge gå ij diede , suv guovddat tjuolatjit ja vuorbev vilpástallij juogadahtátjit . Dåppe tjierotji ja bánijt gitjáldahtitji . Dalloj almerijkkaj sjaddá låge nuorra niejda láhkáj , gudi lámpojisá mannin ålgus irggev duostutjit . Vidás sijás lidjin jiermedime ja vidás jiermmá . Jiermedime lidjin lámpojdisá maŋŋáj válldám valla oaljov ällim . Jiermmájn lidjin vánit oalljolihte ja lámpo . Gå irgge vibáj , de gájka sujbbogåhtin ja oaddájin . Gasskaijá tjuorvas gulluj : ’ Irgge boahtá , mannit suv duostutjit ! ’ Gájkka niejda de tjuodtjánin ja lámpojdisá gárvedin . Jiermedime jiermmájda javllin : ’ Vaddit midjij oaljostihtte , mijá lámpo li jáddagoahtemin . ’ Jiermmás niejda vásstedin : ’ Oaljos ij le midjij didjij nárre . Mannit farra oastátjit sijás gudi vuobddi . ’ Valla gå lidjin oastátjit vuolggám , de irgge bådij . Gudi gärggusa lidjin hejajda suv tjuovvolin , ja uksa dahppasij . Maŋŋelasj duo nuppe niejda båhtin ja tjuorvvun : ’ Härrá , härrá , rabá midjij uvsav ! ’ Valla sån vásstedij : ’ Duodaj javlav , iv de dijáv dåbdå . ’ Gåhtsit dan diehti . Ehpit diede goassa biejvve jali muddo boahtá . Náv sjaddá : Ålmåj lij ålggorijkkaj vuolggemin ja de gåhtjoj dievnárijdes ietjas lusi ja sijá hállduj åbmudagás vattij . Aktaj vattij vihtta talenta , nubbáj guokta , goalmádij avtav , fera guhtik oattjoj vaddásijes milta . Ja de vuolgij . Guhti vihtta talenta oattjoj , vuolgij dalága oasestittjat vihtta lassen åttjudittjat . Guhti guokta talenta oattjoj , åttjudij aj guokta lassen daŋga láhkáj . Valla guhti avtav talentav oattjoj , manáj råkkev bálátjit ja dasi båndis biednigav tjiehkalij . Guhkes ájgev maŋŋela bådij dievnárij boanndi ruoptus ja sidáj sijájn lågov dahkat . Guhti vihtta talenta oattjoj , buvtij vihtta talenta lassen ja javlaj : ’ Härrá , vihtta talenta munji vaddi . Dála li dunji dajda duodden muv tjienim vihtta talenta . ’ Boanndis javlaj : ’ Buorak , dån le buorre ja åskåldis dievnár . Uhtsen le åskåldis , ednagav duv hállduj vattáv . Maná härrát ávvuj . ’ Guhti guokta talenta oattjoj , bådij ja javlaj : ’ Härrá , guokta talenta munji vaddi . Dála li dunji guokta duodden . ’ Boanndis vásstedij : ’ Buorak , dån le buorre ja åskåldis dievnár . Uhtsen le åskåldis , ednagav duv hállduj vattáv . Maná härrát ávvuj . ’ Guhti avtav ájnna talentav oattjoj , aj bådij ja javlaj : ’ Härrá , garra ålmmån duv diehtiv . Sájojt tjuohpa gåggu ille sáddjim ja tjoahkki gåggu ille hádjám . Duv talentav balos ednamij tjiehkiv . Dála le dal dat. ’ Sunji de boanndis javlaj : ’ Dån le lájkes ja nievres dievnár , diehti muv sájov tjuohppat gåggu iv le sáddjim ja tjoahkkit gåggu iv le hádjám . Dan diehti biednigijt farra lulu biedniklånudiddjij hállduj biedjat vaják luluv dajs räntov oadtjot dan biejve gå máhtsav . Válldit dan diehti sujsta talentav ja vaddit ålmmåj gänna li lågev talenta . Valljudagáv oadtju juohkkahasj gänna le , valla gänna ij le , sujsta váldeduvvá aj dat mij sujna le . Bálkestihtit ålgus sjievnnjedij duov ávkedis dievnárav . ’ Dåppe tjierotji ja bánijt gitjáldahtitji . Gå Almatjabárnne herlukvuodanis gájkaj ieŋŋgilijes aktan boahtá , de herlukvuoda tråvnnåj tjåhkkit . Ja divna álmmuga suv åvddåj tjåhkani , ja de almatjijt sierat nåv gåk räjnnuhiddje sávtsajt gájtsajs lárkká . Sávtsajt oalges bällásis ja gájtsajt gåro bällásis biedjá . Dan maŋŋel gånågis sidjij oalges bielen hoallá : ’ Båhtit dij , gejt Áhttjám le buorissjivnnjedam árbbitjit rijkav mij didjij le värálda sjivnnjedime rájes gárveduvvam . Nälggomin lidjiv ja munji bårrusav vattijda , gåjkkåmin lidjiv ja munji juhkusav vattijda , abmasin lidjiv ja muv hálldusihtte váldijda , rihttsot lidjiv ja muv gárvodijda , skibás lidjiv ja muv gehtjajda , fáŋŋgagoaden lidjiv ja muv lunna manájda . ’ Rievtesferduga de gatjádittji : ’ Härrá , goassa vuojnijma duv nälggomin ja dunji biebmov vattijma , jali gåjkkåmin ja dunji juhkusav vattijma ? Goassa vuojnijma duv abmasin ja hálldusimme duv váldijma jali rihttsot ja duv gárvodijma ? Ja goassa vuojnijma duv skibán jali fáŋŋgagoaden ja duv lunna manájma ? ’ Valla gånågis vásstedisj : ’ Sáddnán javlav , mav ihkenis lihpit muv uhtsemus vielljaj dahkam , lihpit munji aj dahkam . ’ De sidjij gåro bielen javlasj : ’ Dij garroduvvama , gájddit muv lussta ihkevenájggásasj dållåj , mij bärggalav ja ieŋŋgilijdes vuorddá . Nälggomin lidjiv ja munji ejda bårrusav vatte , gåjkkåmin lidjiv ja munji ejda juhkusav vatte , abmasin lidjiv ja ejda muv hálldusihtte válde , rihttsot lidjiv ja munji ejda gárvojt vatte , skibás ja fáŋŋgagoaden lidjiv ja muv lunna ejda manáda . ’ De aj gatjádittji : ’ Härrá , goassa duv vuojnijma nielgen jali gåjkkåmin jali abmasin jali rihttsot jali skibán jali fáŋŋgagoaden ja duv viehke dagi guodijma ? ’ Sidjij de vásstedisj : ’ Sáddnán , mav ihkenis ehpit le uhtsemusájs aktaj dahkam , ehpit le munji ga dahkam . ’ Ja sij galggi ihkeven stráffaj mannat , valla rievtesferduga ihkeven iellemij . ” Sárnnedimes häjttám , Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Diehtebihtit bässátja li guovte biejve duogen , ja dalloj Almatjabárnev vuolgadittji ruossinávlliduvátjit . ” Alemushärrá ja álmmuga boarrása tjåhkanin de alemushärrá Kajafasa laddnáj ja ájgás båhtalin gåktu Jesusav sluogasvuodajn giddit ja de gåddet . Valla hållin : ” Allup de bassebále , soajttep stuojmev álmmuga gasskaj dahkat . ” Gå Jesus lij Betanian spihtálasj Simona vieson , de bådij suv lusi nissun lihtijn divras vuojddasis dievva , ja vuojddasis gurggalij suv oajvváj gå lij bievddegátten vellahime . Åhpadisålmmå de suhttin ja javllin : ” Manen náv skidárdit ? Vuojddasav luluj buorre haddáj vuobddet ja biednigijt häjojda juohket . ” Jesus dav guláj ja sidjij javlaj : ” Manen nissunav gájgodihpit ? Sån le ham munji buorev dahkam . Häjo li agev dijá siegen , valla mån iv le agev dijá siegen . Gå vuojddasav muv rubmaha badjel gurggalij , de muv hávddádibmáj gárvedij . Sáddnán javlav , gånnå ihkenis väráldin evangeliumav sárnnedi , de aj nissuna mujtton suv dagojt subtsasti . ” Lågenanguoktásis akta , gen namma lij Judas Iskariot , vuolgij alemushärráj lusi ja javlaj : ” Man ednagav munji máksebihtit jus suv dijá hállduj buvtáv ? ” Suv åvddåj de gålmmålåk silbbabiedniga biedjin . Dát rájes åhtsågådij sjiehtes ájgev suv bähtátjit . Suvrrodik lájbe basij vuostasj biejve åhpadisålmmå Jesusa lusi båhtin ja gahtjin : ” Gåsi sidá mijáv bässásjmállásijt dunji gárvedit ? ” Jesus vásstedij : ” Mannit stádaj duon dán almatjij sárnutjit majt dijá åhpadiddje hoallá : Muv ájgge le lahka . Hálijdav bässásjmállásijt duv lunna åhpadisålmmåjam bårråt . ” Åhpadisålmmå dahkin Jesusa gåhttjoma milta ja bässásjmállásijt gárvedin . Iehkedis bievddegáddáj lågenanguoktásijn viellidij . Bårådattijn javlaj : ” Sáddnán , dijájs soames muv bähttá . ” Dassta harmmadit hådjånin ja avtas nubbe sujsta gatjádatjáj : ” Härrá , iv gåjt dal mån littja ? ” Jesus vásstedij : ” Guhti mujna gáren buonjostij , le muv bähtátjit . Almatjabárnne vuolggá , nåv gåktu suv birra le tjáleduvvam , valla vájván almasj guhti Almatjabárnev bähttá . Buorep dan almatjij jus ij goassak lulu riegádit . ” Judas , guhti suv biehtij , gatjádij : ” Rábbi , iv gåjt dal mån littja ? ” Jesus vásstedij : ” Iesj ham dav javlli . ” Gå bårådime lidjin , de Jesus lájbev váldij ja maŋŋel gå gijtulvisáv lij råhkålam dådjalij ja åhpadisålmmåjda vattij javla : ” Bårrit , dát le muv rumáj . ” Ja gávtjav váldij , Jubmelav gijtij ja sidjij vattij javla : ” Juhkit gájka dássta . Dát le muv varra , lihto varra mij ållusij åvdås gålgåduvvá suttoj ándagisluojttemij . Didjij javlav : Dát rájes iv dasti dán vijnnamuora sjattojs jugá dan biejve rádjáj gå dijájn Áhtjám rijkan varás vijnas jugáv . ” Hieveduslávlloma maŋŋel Olijvvavárráj mannin . Dåppe Jesus sidjij hålaj : ” Dán ijá dij gájka mujsta gahttjabihtit , danen gå tjáleduvvam le : Räjnnuhiddjev mån gåttåv , ja ällo hájijt . Valla muv tjuodtjelime maŋŋel , de dijá åvdån Galileaj manáv . ” Petrus sunji vásstedij : ” Juska gájka iehtjáda duv diehti gahttji , de gåjt mån iv dujsta goassak gahtja . ” Valla Jesus sunji javlaj : ” Sáddnán , dán ijá åvddål gå åresvuonntsá tjuodjá , de gålmmi muv vuornáda . ” Petrus de javlaj : ” Juska dujna vierttiv jábmet , de iv goassak duv vuornáda . ” Nåv aj divna ietjá åhpadisålmmå jáhttin . Jesus åhpadisålmmåjis vuolgij muhtem sadjáj mav Getsemanen gåhttju ja sidjij javlaj : ” Tjåhkkåhihtit dánnága båttåv gå dåppe manáv råhkådallamin . ” Petrusav ja Sebedaiosa guokta bárne váldij maŋŋásis . Surgguj ja balluj boadádaláj , ja sidjij hålaj : ” Muv siello le gitta jábmemij håjen . Ganugihtit dási mujna gåtsåtjit . ” Duobbelattjaj manáj , luojttádij muohto ednamij ja råhkålij : ” Áhttjám , jus máhttelis , dibde dáv gávtjav muv mieddel mannat . Valla ij muv , ájnat duv sidoda milta . ” Åhpadisålmmåj lusi máhtsaj ja gávnaj sijáv oademin , ja Petrusij de javlaj : ” Ejda gus mujna vieje åbbånis tijmav gåhtset ? Gåhtsit ja råhkådallit gähttjalibmáj gahttjamis . Vuojŋŋanis le sjuves , valla oadtje sjiebtjes . ” De vas nuppádis manáj råhkådalátjit : ” Áhttje , jus dát gávttja ij muv mieddel maná , ájnat hähttuv dav guorrit , de sjaddus duv sidot . ” Gå máhtsaj , de sijáv vadi oademin gávnaj , ettjin nahkárijs ájmmuda tjalmijt tsaggot anedit . Goalmádis vas manáj avtagasj bágoj gåk åvddåla råhkådalátjit . De åhpadisålmmåj lusi máhtsaj ja sidjij javlaj : ” Vilá gus oademin lihpit ja vuojŋadallamin . Valla ájgge le ållånam gå Almatjabárnne suddárij giedajda vatteduvvá . Tjuodjánihtit , vuolggup . Muv biehtte dála boahtá . ” Gå Jesus ájn lij sárnnomin , de Judas , lågenanguoktásis akta , bådij ja fáronis lij stuorra almasjvehka svierde ja räjvvamsoappe giedan . Rájaduvvam lidjin alemushärrájs ja álmmuga boarrásijs . Biehtte lij såbadam sidjij dáv merkav vuosedit : ” Gev tjulestav , sån le . Giddijihtit suv . ” Ja de njuolgga Jesusa lusi manáj , buorástahtij suv rábbi javla , ja suv tjulestij . Jesus sunji javlaj : ” Venagam , de le dahkam mav galggi . ” Jesusij de njåmmun ja válldin suv gitta . Sijájs akta , guhti Jesusav lij tjuovvum , giedav bajedij , svierdes råhttij ja alemushärrá dievnárav räjvvalij ja sujsta bieljev tjuolastij . Jesus de sunji javlaj : ” Tságe svärdát dåhppåsis . Gájka gudi svierdev råhttiji , gådduji svärddáj . I gus jáhke , jus doarjjagav Áhtjestam sihtat luluv , de luluj dakkavide ieŋŋgilijs lågenanguokta legijåvnå munji viehkken rádjat ? Valla gåktu de ålliduvvat lulun tjáluga ma tjielggiji návti viertti sjaddat ? ” Daŋga bále Jesus almasjvehkaj javlaj : ” Degu rievvára vuosstij lihpit svierdij ja såppij vuolggám muv gidditjit . Juohkka biejve tiemmpelin tjåhkkåhiv ja åhpadiv valla dalloj ejda munji njoamo . Valla divna dát sjattaj vaj profehtaj tjáluga lulun ålliduvvat . ” Åhpadisålmmåjs gájka de suv guodin ja báhtarin . Gudi Jesusav lidjin giddim , vuolgadin suv alemushärrá Kajafasa åvddåj , gen lusi tjálukoahppása ja boarrása lidjin tjåhkanam . Petrus Jesusav mälggadis tjuovoj , gitta alemushärrá laddnáj . Dan sjaljon dievnárij sähkáj tjåhkkidij gehtjatjit gåktu dal manná . Alemushärrá ja ålles ráde gähttjaladdin vierrevihtanasstemav Jesusa vuosstij åhtsåt jábmemij suv duobbmitjit . Valla ettjin vuorbástuvá ihka ålos vierrevihtanasstemijt buktin . Vijmak guovtes bådijga gudi duodastijga suv javllam : ” Máhtáv Jubmela tiemmpelav gajkkot ja gålmån biejven vasten tsieggit . ” Alemushärrá de tjuodtjelij ja gatjádij : ” Ij gus dujna le migek sijá guoddalimijda vásstádussan ? ” Valla Jesus lij sjávo . Alemushärrá de javlaj : ” Ielle Jubmela baktu duv vuornádav midjij sárnnot : Le gus dån Messias , Jubmela Bárnne ? ” Jesus vásstedij : ” Iesj ham dav javlli . Valla didjij javlav : Dássta duohku vuojnitjihpit Almatjabárnev Fámo oalges bielen tjåhkkåhime ja alme balvaj nanna boahtemin . ” Alemushärrá de biktasijdes gajkudij ja javlaj : ” Álbedam le . Mij ávkijt dal vihtanij ? Ietja álbedusáv lihpit gullam . Majt javllabihtit ? ” Vásstedin : ” Sån le jábmemoasse . ” Muohtuj suv de tjålggin ja tjårmmin , ja muhtema suv muohtuj aj spähkkun ja javllin : ” Vuoseda ietjat profehtan , Messias : Guhtis duv tjårmmådij ? ” Petrus lij ålggon sjaljon tjåhkkåhime . Muhtem därnno suv lusi bådij ja javlaj : ” Dån aj lidji aktan Jesusijn , galileagijn . ” Valla Petrus gájkaj guládijn vuornoj ja javlaj : ” Iv dádjada man birra ságasta . ” Gå uksaj manáj , de nubbe nissun suv ájtsaj ja javlaj sidjij bájkenis : ” Duot almasj lij aktan Jesusijn Nasaretas . ” Petrus nuppádis vuorno javlaj : ” Iv dav almatjav dåbdå . ” Gudi danna lidjin tjuodtjomin dasten båhtalin Petrusa lusi ja javllin : ” Dån le galla sijájs akta , gullu ham hållamvuoges . ” De garrodij ja nannij : ” Iv dav almatjav dåbdå . ” Daŋga båttå åresvuonntsá tjuojaj . Petrus de Jesusa sárnnomav mujttáj : ” Åvddål gå åresvuonntsá tjuodjá , de gålmmi muv vuornáda ” , ja ármet tjiero ålgus manáj . Idedis gájkka alemushärrá ja álmmuga boarrása rádudaddin gähttjalit Jesusav hekkaduhttet . Suv tjanádahttin ja ednamhärrá Pilatusa hállduj vuolgadin . Gå Judas , guhti suv biehtij , vuojnij Jesusav duobbmidallam , de sáŋardij , ja vattij alemushärrájda ja boarrásijda gålmmålåk silbbabiedniga ruoptus ja javlaj : ” Suttov dahkiv gå vigedis varáv biehttiv . ” Vásstedin : ” Ij gåjt de midjij guoska . Ietjat ássje le dat. ” Biednigijt de bálkestij tiemmpela sisi , gájdaj dassta ja ietjas hartsastij . Alemushärrá de biednigijt válldin ja javllin : ” Dájt ij le loahpe värrogisstuj biedjat dajna gå varrabiedniga li . ” Ja de rádudaddin daj biednigij farra Rájrrelihttedahkke bäldov oasstet abmasij hávddádimsadjen . Dan diehti dat bälldo vilá uddnik Varrabälldon gåhtjoduvvá . Nåv ålliduváj mav profehta Jeremia lij javllam : Válldin gålmmålåk silbbabiedniga , majt muhtem israelaga lidjin dan almatja hadden biedjam , ja Rájrrelihttedahkke bäldov daj oasstin , nåv gåktu Härrá lij muv gåhttjum . Jesusav dal ednamhärrá åvddåj vuolgadin . Ja ednamhärrá sujsta gatjádij : ” Le gus dån juvdáj gånågis ? ” Jesus vásstedij : ” Iesj ham dav javla . ” Valla gå alemushärrá ja boarrása suv guoddalin , de ittjij mavga tsuvkeda . Pilatus de sujsta gatjádij : ” I gus gulá manen duv vigálattjan dahki ? ” Valla ittjij bágok vássteda ja ednamhärrá harmmadit imájdaláj . Bassebálij ednamhärrá ábaj fáŋŋgagoades luojtij soabmásav gev álmmuk iesj sidáj . Daj ájgij lij giddagisán dåbdos fáŋŋga gen namma lij Jesus Barabbas . Gå álmmuk dal lij tjoahken , de Pilatus gatjádij : ” Goappáv sihtabihtit muv luojttet , Jesus Barabbasav vaj Jesusav gev Messiasin gåhttju ? ” Diedij udnodisvuodas lidjin Jesusav suv hállduj vaddám . Gå Pilatus lij duobmárståvlån tjåhkkåhime , de áhkástis dát sáhka bådij : ” Allu då dån val dale dan rievtesferduk ålmmåj sehkanu . Vásse ijá niegon suv diehti tjárádalliv . ” Valla alemushärrá ja boarrása hoalájdahttin álmmugav sihtat Barabbasav luojttet ja Jesusav gåddet . Gå ednamhärrá sijás gatjádij : ” Goappáv sunnus sihtabihtit luojttet ? ” , de vásstedin : ” Barabbasav . ” Pilatus de gatjádij : ” Majt de Jesusijn , gev Messiasin gåhttju ? ” Gájka vásstedin : ” Ruossinávlli suv ! ” Gatjádij : ” Majt bahájt le dahkam ? ” Valla ájn tjavgabut tjuorvvun : ” Ruossinávlli suv ! ” Gå Pilatus vuojnij ittjij mavga lijssi dahkat ájnat stuojmme bus värránij , de váldij tjátjev ja giedajdis almatjij vuojnedijn basáj ja javlaj : ” Mån lev dán ålmmå varraj vigedibme . Sjaddus ietjada ássjen . ” Valla ålles álmmuk tjuorvvogådij : ” Båhtus suv varra mijá ja mijá mánáj badjel . ” De Barabbasav luojtij , valla Jesusav ruosskidahtij ja vattij suv ruossinávlliduvátjit . Ednamhärrá doarroålmmå de suv vuolgadin laddnáj ja gájkka vávtajt suv birra tjoahkkijin . Nuollin sujsta biktasijt ja ruoppsis doarroålgoldisgárvvuj suv gárvodin , ja tjiesskislánjátjijs kråvnåv suv oajvváj bárddin ja soappev suv oalges giehtaj biedjin . Buolvatjij nali suv åvddåj luojttádin ja bilkkeda javllin : ” Buoris dunji , juvdáj gånågis . ” Suv tjålggin , soappev doahppijin ja oajvváj tjasskin . Gå lidjin bilkkedimes häjttám , de doarroålgoldisgárvov sujsta nuollin ja ietjas biktasijda vas gárvodin . Ja de ruossinávlliduvátjit suv vuolgadin . Dåhku váttsedijn gávnadin soames Simonnamák almatjijn guhti lij Kyrenes ja suv nággidin Jesusa ruossav guoddet . Gå de jåvsådin muhtem sadjáj mav Golgotan gåhttju , mij merkaj Skuvrre , de vaddin sunji vijnav masi sáhpev segadam lidjin . Valla gå dassta lij jugestam , de ittjij dasti juhkat sidá . Suv ruossinávllim , de gaskanisá suv biktasijt vuorbbádin , ja de dasi tjåhkkidin suv váksjutjit . Suv oajve bajelt lidjin guoddalimtjállagav biedjam : Dát le Jesus , juvdáj gånågis . Guokta rievvára sujna aktan ruossinávllijin , nuppev suv oalges bälláj ja nuppev gåro . Gudi vásuk vádtsin bilkkedin suv , oajvev risstijin ja javllin : ” Guhti tiemmpelav gajko ja gålmån biejven vas tsieggi , gájo dal ietjat , ja luojttáda ruossas - jus le Jubmela Bárnne . ” Alemushärrá , tjálukoahppása ja boarrása suv aj bilkkedin ja javllin : ” Iehtjádijt gåjt gájoj , ietjas gis ij . Jus le Israela gånågis , luojttádis ruossas , de sunji jáhkkep . Jubmelij sån åssku ja de dal Jubmel suv gádjus , jus suv ähttsá . Le ham javllam sån le Jubmela Bárnne . ” Duo guokta rievvára , gudi sujna aktan ruossinávlliduvájga aj suv dan láhkáj bilkkedijga . Gudát tijma bájken ålles ednam sjevnjudij , ja sjievnnjet avtsát tijma rádjáj bisoj . Avtsát tijma bájken Jesus jieddnát tjuorvvij : ” Eli , Eli , lema sabaktani ? ” ( dat le : Muv Jubmel , muv Jubmel , manen le muv guodám ? ) Muhtema gudi danna lidjin tjuodtjomin dav gullin ja de javllin : ” Eliav tjuorvvu . ” Sijás akta suv lusi viehkalij , váldij sváhpav ja suvra vijnas dav dievdij , ja de dav soabbegähtjáj biejaj sunji juhkusin . Valla iehtjáda javllin : ” Vuojnos jus Elia boahtá suv gájutjit . ” Valla Jesus vadi jieddnát tjuorvvij , ja de vuojŋŋamav luojtij . Dalloj de tiempellåvda guovte bähkkáj gajkkusij , badjerabdas gitta vuollerabddaj . Ednam skielbbij ja bávte luoddodin , ja hávde rahpasin . Ållo oaddám ájllisij rubmaha tjuottjeldahteduvvin , ja suv tjuodtjelime maŋŋel hávdijdisá guodin ja mannin ájlis stádaj gånnå ållusa sijáv vuojnnin . Valla gå doarrooajvve ja nuppe Jesusav váksjumin ednamskielbbimav vuojnnin ja dav mij sjattaj , de balládin ja javllin : ” Dát ålmåj lij de duodaj Jubmela Bárnne . ” Duobbelattjan lidjin aj ållo nissuna gähttjamin . Sij lidjin Jesusav Galilea rájes tjuovudam ja dievnnum , ja sijá siegen lidjin Maria Magdalas ja Maria , Jakoba ja Josefa ieddne , ja de Sebedaiosa bárnitjij ieddne . Iehkedis bådij boandás Josefnamák ålmåj , guhti lij Arimataias ja lij aj Jesusa åhpadisålmmån sjaddam . Sån manáj Pilatusa lusi Jesusa rubmahav ánutjit . Pilatus de gåhtjoj dav sunji vaddet , ja Josef rubmahav váldij , rájnna lijnij sisi dav giesaj ja biejaj ådå hávddáj mav allasis lij báktáj tjuoladam . Jållerdij stuorra giergev hávde rájge åvddåj ja dassta vuolgij . Maria Magdalas ja nubbe Maria lijga danna hávde buohta tjåhkkåhime . Nuppe biejve - gárvedimbiejve maŋŋela - mannin alemushärrá ja farisea Pilatusa lusi ja javllin : ” Härrá , huomahijma majt duot tjáddjididdje javlaj gå ájn lij viesso : ’ Gålmå biejve duogen tjuodtjelav . ’ Gåhtjo dan diehti hávdev gålmmå biejve váttugit gähttjat vaj åhpadisålmmå e besa suv suoládit ja álmmugij javllat sån le jábbmegij lussta tjuodtjelam . De dát maŋemus tjáddjidibme sjaddá vuostatjis värábun . ” Pilatus vásstedij : ” Dála li didjij vávta . Mannit hávdev gáhttitjit nåv buoret gå máhttebihtit . ” Sij de mannin dav gáhttitjit . Gärggáj sinidagáv biedjin ja vávtajt hávde ålggolij . Gå sábbát lij vássám ja vahko vuostasj biejvve sjuoludij , bådijga Maria Magdalas ja nubbe Maria hávdev gehtjatjit . Ednam ráda skielbbigådij , dajna gå Härrá ieŋŋgil almes luojttádij , manáj hávddáj ja dassta giergev jållerdij ja dan nali tjåhkkidij . Nähkos lij eldagisá muoduk ja gárvo muohtavielggada lidjin . Vávta sujsta balos skielbbijin ja ravggin degu jábmám . Valla ieŋŋgil nissunijda sárnnogådij : ” Alle balá . Diedáv åhtsåmin lihppe Jesusav gev ruossinávllijin . Sån ij le dánna , tjuodtjelam le nåv gåk hålaj . Boahtte gähttje gånnå vellahij . Gáhttje åhpadisålmmåjis lusi ja giehtto suv tjuodtjelam ja sån manná dal Galileaj dijá åvdån . Dåppe suv vuojnnebihtit . De dal dunnuj lev dav javllam . ” Hávdes balos gáhtjadijga ja ávos suv åhpadisålmmåjda dav giehtutjit . Jesus de sunnu åvdålt bådij ja buorástahtij . Såj luojttádijga suv juolgijt fármastittjat ja guddnedatjájga suv . Valla Jesus sunnuj javlaj : ” Alle balá . Manne vieljajdam gåhttjo Galileaj vuolgget . Dåppe muv vuojnitji . ” Gå nissuna ájn manojn lijga , de vávtajs muhtema stádaj båhtin ja alemushärrájda divna dájt ságajt subtsastin . Alemushärrá boarrásij rádudaddin , ja de doarroålmmåjda biednigijs ednagav vaddin javla : ” Javllit suv åhpadisålmmå iján båhtin ja dijá oadedijn suv suoládin . Jus ednamhärrá dav gullá , de sujna ságastittjap vaj ráfen bállibihtit . ” Doarroålmmå biednigijt válldin ja dahkin nåvti gåktu gåhtjoduvvin . De dát sáhka oabllánij juvdáj gaskan gitta dán bäjvváj . Lågenanakta åhpadisålmmå Galileaj vuolggin , dan várráj gåsi Jesus lij gåhttjum sijáv mannat . Gå suv danna ájttsin de luojttádin suv guddnedittjat , valla muhtema juorruladdin . Jesus de sijá åvddåj låjdåstij ja sidjij sárnoj : ” Munji le gájkka fábmo almen ja ednamin vatteduvvam . Mannit dan diehti gájkajt álmmugijt åhpadisålmmån dagátjit : gástadihtit sijáv Áhtje ja Bárne ja ájlis Vuojŋŋanisá namán ja åhpadihtit sijáv gájkka mujsta vaddem budájt anodit . Ja mån lev dijá lunna gájkajt biejvijt gitta värálda nåhkåmij . ” Jesus Kristusa , Jubmela Bárne , ávvosága álggo . Nåv gåktu profehta Jesaja le tjállám : Gehtja , rájav muv sáhkaguoddev duv åvdån gäjnov gárvedittjat . Tjuorvvo jiedna åjdåmiehtsen gullu : Gárvedihtit Härrá gäjnov , njuolggijihtit suv bálggájt . Nåvti Johannes gástadiddje åjdåmiehtsen suttoj ándagisluojttemav sárnnedatjáj , buorádusá ja gástadusá baktu . Suv lusi almatja åbbå Judeas ja Jerusalemis båhtalin ja suttojdisá dåbdåstin , ja Jordanänon sijáv gástadij . Johannesin lidjin biktasa kamelaguolgajs ja liertteavve ålema birra , ja rássegahpanijt ja miehttsemiedav sån båråj . Sárnnedij : ” Guhti muv maŋŋela boahtá le mujsta gievrap , ja mån iv le árvvogis gåbbmidit sujsta gámagartsajt nuolatjit . Tjátjijn lev dijáv gástadam , ájlis Vuojŋŋanisájn sån dijáv gástat . ” Daj biejvij Jesus Nasaretas , Galileas bådij , ja Johannes suv Jordanänon gástadij . Gáddáj lávkkidijn Jesus vuojnij almev rahpasime ja Vuojŋŋanisáv duvvon suv nali luojttádime . Ja almes jiedna gulluj : ” Dån le muv iehttselis ja Bárnnám gärrásamos . ” Vuojŋŋanis Jesusav åjdåmähttsáj rájaj , ja åjdåmiehtsen lij nielljalåk biejve ja Sáhtánis gähttjaluváj . Urudisáj siegen viesoj , ja ieŋŋgila suv dievnastin . Gå Johannes lij fáŋŋgagoahtáj bálkestuvvam , de Jesus Galileaj bådij ja Jubmela evangeliumav sárnnedij ja javlaj : ” Ájgge le ållånam , Jubmela rijkka le lahka . Dahkit buorádusáv ja jáhkkit evangeliumij . ” Vádtsemin Galileajávrregáttev , Jesus ájtsaj vieljatjijt , Simonav ja Andreasav , jávrregátten viermijt suohppomin . Guollebivdde såj lijga . Jesus sunnuj javlaj : ” Tjuovvolihtte muv , de almasjbivdden dunnuv dagáv ” , ja dalága viermijdiska dasi guodijga ja tjuovvolijga suv . Duobbelattjan vádtsemin , Jesus ájtsaj Jakobav , Sebedaiosa bárnev , ja suv vieljav , Johannesav , vadnasin viermijt gálggamin . Gåhtjoj sunnuv boahtet , ja guodijga áhtjeska Sebedaiosav ja suv vegav vadnasij , ja Jesusav tjuovvolijga . Båhtin Kafarnaumij , ja sábbádin Jesus synagogaj manáj åhpadittjat . Suv åhpadusás gájka alvaduvvin , danen gå fámujn åhpadij , ittjij tjálukoahppásij láhkáj . Synagogan lij ålmåj , guhti bahás vuojŋŋanisás vájvástuváj , ja sån ruodjagådij : ” Majdis dån mijájn , Jesus Nasaretas ? Le gus boahtám mijáv oajtátjit ? Diedáv guhti dån le , Jubmela ájlis . ” Valla Jesus sunji sjierggij : ” Sjávot ! Gájda sujsta ! ” Bahás vuojŋŋanis ålmmåv de riestij , giljádij ja sujsta gájdaj . Gájka alvaduvvin ja nubbe nuppes gatjádahtjin : ” Mij le dát ? Ådå åhpadusá fábmo bágoj duogen ! Tjabu bahás vuojŋŋanisájt gåhttju ja suv jegadi . ” Ja de sáhka suv birra dalága åbbå Galilean gullugådij . Synagogas Simona ja Andreasa viessuj mannin aktan Jakobijn ja Johannesijn . Simona vuonev lij feberis vällahime , ja dáv sij dalága Jesusij giehttun . Nissuna lusi manáj , váldij suv giedas ja tjuottjeldahtij suv . Feber suv luojtij ja sijáv dievnastij . Gå iehkeduváj , buktin suv lusi skihppijt ja gájkajt , gudi bahás vuojŋŋanisájs vájvástuvvin . Ja åbbå stáda almatja lidjin uvsa ålggolij tjåhkanam . Sån buoredij ållusav , gudi moattelágásj dávdajs vájvástuvvin ja edna bahás vuojŋŋanisáv rájadij . Valla buorgguj bahás vuojŋŋanisájt hållamis , danen gå diehtin guhti sån lij . Árradisán maŋep biejve , gå ájn lij sjävnnjat , de Jesus dassta vuolgij ja manáj ávtas sadjáj ja dåppe råhkådaláj . Simon ja sij suv fáron , suv maŋŋáj gáhtjadin , ja gå suv gávnnin , de javllin : ” Gájka li duv åhtsåmin . ” Jesus vásstedij : ” Mannup ietjá guovlluj , sijdajda dán birrusin , vaj dåppe aj besav sárnnedit . Dan diehti lev diehki boahtám . ” Vájaldime åbbå Galileav , synagogajn sárnnedij ja bahás vuojŋŋanisájt vuodjelij . Jesusa lusi muhtem spihtálasj bådij , suv åvddåj buolvatjij nali luojttádij ja javlaj : ” Jus sidá , de rájnan muv dagá . ” Jesus suv suttalusjáj , giedas gálggij , duohtastij suv ja javlaj : ” Sidáv . Sjatta rájnan ! ” Dalága spihtálasjvuohta ålmmåv luojtij ja rájnan sjattaj . Jesus suv ietjas lussta rájaj ja garrasit sunji javlaj : ” Ale aktasik majdik moalge , valla maná vuoseda ietjat härráj ja ietjat rájnnanime åvdås vatte värov , mav Moses le mierredam almatjijda vihtanussan . ” Valla ålmåj manáj dassta ja gájkajda dav ságav giehttogådij . Jesus ittjij dasti máhte bihko avtak stádaj mannat , ájnat ávtas sajijda ganugij . Ja juohkka guovlos almatja suv lusi båhtalin . Soames biejve maŋŋela Jesus Kafarnaumij máhtsaj ja diehtusij bådij sån lij sijdanis . Almatjijs nåv ålos tjåhkanin vaj ettjin sisi , ettjin ga uvsa ålggolij tjárga , ja sån bágov sijájda sárnnedij . De båhtin nieljes suv lusi gállnam ålmmåv guotte . Almasjvegas ettjin sujna Jesusa åvddåj besa . De rájgev dahkin huodnahij suv bajelt , ja rájggerájge luojttin gállnam ålmmåv látjon vällahime . Gå Jesus sijá jáhkov vuojnij , de gállnam ålmmåj javlaj : ” Bárnnám , duv sutto li ándagis luojteduvvam . ” Muhtem tjálukoahppása danna tjåhkkåhime aktu allasisá ájádallin : ” Gåktus náv máhttá hållat ? Sån ham Jubmelav bilkket . Guhtis suttojt máhttá ándagis luojttet ietján gå Jubmel ? ” Jesus vuojŋŋanisánis sijá ájádusájt árvvedij ja javlaj : ” Manen náv vájmojnihtte ájádallabihtit ? Goabbá le álkkep , gállnam ålmmåj javllat : Duv sutto li ándagis luojteduvvam , vaj : Tjuodtjela , válde látjut ja vádtsá ? 10/11 Valla didjij diehton , Almatjabárnen le fábmo dán ednamin suttojt ándagis luojtátjit , de dunji javlav ” - ja dáv de gállnam ålmmåj hålaj - ” tjuodtjela , válde látjut ja máhtsa sijddasit . ” Ja ålmåj tjuodtjelij , látjos dalága váldij ja gájkaj vuojnedijn ålgus manáj . Gájka de alvaduvvin , hievedin Jubmelav ja javllin : ” Dakkirav ep le goassak vuojnnám ! ” Jesus de jávrregáttev vas vádtsáj . Almasjvehka suv lusi bådij , ja Jesus sijáv åhpadij . Daggu váttsedijn ájtsaj Leviv , Alfaiosa bárnev , tullahuodnaha ålggolin tjåhkkåhime , ja sunji javlaj : ” Tjuovvola muv ! ” Ja Levi tjuodtjelij tjuovvolittjat . Gå Jesus lij Levi guossen , de tullárijs ja suddárijs lidjin ålos bievddegátten vällahime sujna ja suv åhpadisålmmåj . Ålos vuojn suv lidjin tjuovudime . Gå fariseaj tjálukoahppása ájttsin suv suddárij ja tullárij siegen bårråmin , de suv åhpadisålmmåjda javllin : ” Tullárij ja suddárij siegen gus bårrå ? ” Jesus dav guláj ja javlaj : ” Hebulattja e dálkudiddjev dárbaha , ájnat skihppe . Iv le boahtám rievtesferdugijt gåhtjutjit , ájnat suddárijt . ” Johannesa åhpadisålmmåjn ja fariseajn lidjin fásto . De muhtema båhtin sujsta gatjádittjat : ” Man diehti Johannesa åhpadisålmmå ja fariseaj åhpadisålmmå fásstudi , valla duv åhpadisålmmå e ? ” Jesus vásstedij : ” E gåjt dal hedjaguosse fásstudittja gå irgge le sijá lunna ? Guhkev irggesa le sijá lunna , de e fásstuda . Valla ájgge så bådisj gå irgge sijá lussta váldeduvvá , ja gå dat biejvve ållån de siján li fásto . Aktak ij duohppik duoggŋasav oabme biktasij goaro . De ham ådå duogŋas oabme biktasis biehkev gajket ja stuoráp rájgev dahká . Aktak ij varás vijnav oabme vijnnavuossajda dievde , danen gå vijnna vuossajt luoddot , ja goappátjagá vijnna ja vuossa bäjsstuba . Varás vijnav ådå vuossajda gurggal . ” Muhtem sábbáda Jesus lij gårnnebäldov vádtsemin , ja suv åhpadisålmmå gårnneåjvijt bahkegåhtin . De farisea sunji javllin : ” Manen dahki masi sábbádin ij le loahpe ? ” Sån vásstedij : ” Ejda gus goassak lågå mav David dagáj gå ålmmåjis nälggáj ja siján ij lim biebbmo ? Na Jubmela viessuj tjáŋaj - dalloj Evjatar lij alemushärrán - ja gehtjadimlájbijt båråj majs e iehtjáda gå härrá oattjo bårråt . Juogadij aj sidjij , gudi suv fáron lidjin . ” Ja Jesus sidjij javlaj : ” Sábbát almatja diehti sjattaj , ittjij almasj sábbáda diehti . Dajna Almatjabárnne aj le sábbáda härrá . ” Jesus vas synagogaj manáj ja dåppe lij ålmåj , gänna lij gállnam giehta . Váksjudin Jesusav gehtjatjit , jus ålmmåv sábbádin buoret ; sihtin vuojn guoddalimoarev suv vuosstij . Sån javlaj ålmmåj gállnam giedajn : ” Tjuodtjela boade diehki . ” De sijás gatjádij : ” Masi le sábbádin loahpe , buorijt vaj bahájt dahkat , hekkajt gádjot vaj håhkkidit ? ” Ettjin majdik moalgeda . Suhtujn ja mårijn sidjij gehtjaj sijá garra vájmoj diehti . Ja ålmmåj javlaj : ” Gálggi giedat . ” Ålmåj giedas gálggij , ja giehta buorránij . Valla farisea mannin ålgus ja dalága rádedahtjin Herodesa bällásattjaj gåktu Jesusav gádodit . Jesus jávrregátte guovlluj vuolgij aktan åhpadisålmmåjis . Almasjvehka Galileas suv tjuovvolij , valla Judeas , Jerusalemis ja Idumeas aj . Jordanäno nuppet bieles ja Tyrosa ja Sidona dáfojs aj slåhttå suv lusi bådij , suv dagoj birra gullam . Åhpadisålmmåjdis gåhtjoj sunji vadnasav ássat , vaj almasjvega nággimis bässá . Moaddásijt lij buoredam , ja de dal gájka , gudi vigijs vájvástuvvin , nårrin Jesusa lusi suv duohtastittjat . Ja gå bahás vuojŋŋanisá suv vuojnnin , de suv åvddåj tjuorvo luojttádin : ” Dån le Jubmela Bárnne . ” Valla rábmásit sijájt buorgguj iktemis guhti lij . Jesus de várráj goarrij ja gåhtjoj ietjas lusi gejt lij válljim , ja sij båhtin suv lusi . Lågenanguoktásav válljij ietjas tjuovutjit ja maŋŋela sijáv ájgoj sárnnedittjat rádjat ja fámujn bahás vuojŋŋanisájt vuodjelittjat . Ja válljim lågenanguoktása lidjin : Simon , gesi vattij namáv Petrus , Sebedaiosa bárnne Jakob ja Jakoba viellja Johannes , gejda vattij namáv Boanerges , mij le ’ Átjá bárne ’ , ja de vil Andreas , Filippos , Bartolomaios , Matteus , Tomas , Alfaiosa bárnne Jakob , Taddaios , Simon Kananaios , ja Judas Iskariot guhti Jesusav biehtij . Gå Jesus viessusis bådij , de almatja vas tjåhkanin . Ittjij åhpadisålmmåj åbbånis båråtjit besa . Suv biere dav gullin ja vuolggin suv viettjatjit ; javllin mielajs lij . Jerusalemis boahtám tjálukoahppása javllin sujna lij Beelsebul ja bahás vuojŋŋanisáj oajvemusá fámujn bahás vuojŋŋanisájt vuodjelij . Gåhtjoj sijáv ietjas lusi ja sidjij muodulvisáj hålaj : ” Gåktus Sáhtán máhttá Sáhtánav vuodjelit ? Jus rijkka ij le avtat mielas , de rijkka ij biso . Jus fuolkke ij le avtat mielas , de fuolkke ij biso . Jus Sáhtán ietjas vuostelt ja soaggodahtjá , de ij biso , ájnat dåssjån . Aktak ij máhte gievras ålmmå viessuj mannat sujsta åbmudagáv rievutjit , jus suv ij vuostak gitta tjaná ; de esski bässá suv viessuj rievudalátjit . Sáddnán , almatjijda gájkka sutto ja álbedusá ándagis luojteduvvi , vájku man láhkáj álbedi . Valla sunji ij goassak ándagis luojteduvá , guhti ájlis Vuojŋŋanisáv álbet , ájnat siválattjan ihkeven sudduj bissu . ” Lidjin ham javllam sujna lij bahás vuojŋŋanis . Jesusa ieddne ja vielja de båhtin . Ålggolij ganugin ja gåhttjun suv boahtet . Ållo almasj lij tjåhkkåhime suv birra ja sunji javllin : ” Äddnát ja vielja li dánna ålggolin duv åtson . ” Jesus vásstedij : ” Guhtis le muv ieddne ja gudi li muv vielja ? ” Gehtjaj sidjij suv birra tjåhkkåhime ja javlaj : ” Dale muv ieddne ja muv vielja . Guhti Jubmela sidodav dahká le muv viellja , oabbá ja ieddne . ” Jesus vas jávrregátten åhpadatjáj . Ållusa suv birra tjåhkanin , ja danen vadnasij lávkkij ja gáddeguoran tjåhkkåhij , ja almatja gátten tjuodtjun . Måttijn muodulvisájn sijáv åhpadij ja åhpadattijn javlaj : ” Gullit ! Ålmåj vuolgij sáddjitjit . Sáddjidijn muhtem gårne rahtebälláj gahttjin ja låtte båhtin dajt båråtjit . Muhtem gårne gärggás ednamij gahttjin , gånnå lij vádna mulldo , ja de dan asidis muldon ruvva ihtin . Valla gå biejvve badjánij de buollin ja gållnin , danen gå ruohttsasahtá lidjin . Muhtema tjiesskislánjátjij gasskaj gahttjin , ja tjiesskislánjátja sjaddin ja hávkkadin dajt , ettjin ga sjattov vatte . Valla muhtem gårne buorre ednamij gahttjin , ihtin , sjaddin ja buorre sjattov vaddin . Vaddin gålmmålåge gärddáj , guhttalåge gärddáj ja tjuode gärddáj . ” Ja sån javlaj : ” Gänna li bielje , gulldalis . ” Gå Jesus bátsij lågenanguoktásijn ja sijáj suv fáron , de sujsta muodulvisáj birra gatjádin . Sån javlaj : ” Dij lihpit oadtjum diedov Jubmela rijka tjiegosvuoda birra , valla sidjij ålggolin , li dá dåssjå muodulvisá , vaj sij tjalmijisá vuojnni , valla e huoman vuojne , ja bieljijisá gulli , valla e huoman dádjada , ja vaj e buorádusáv dagá jalik ándagisáv oattjo . ” Ja Jesus sidjij javlaj : ” Jus ehpit dáv muodulvisáv dádjada , gåktus de ietjá muodulvisájt dádjadihpit ? Báhko le majt ålmåj le sáddjimin . Sájo rahtebällán li almatja gejda báhko sáddjiduvvá , valla jurra de bágov gullam , de Sáhtán boahtá váldátjit dav , mij le sidjij sáddjiduvvam Gärggás ednama sájo li sij , gudi bágov gulli ja ávos dalága duosstu , valla ruohttsasahtá muhtem ájgev val bissu ; jus gierddamussaj ja doarrádallamij bágo diehti boadádalli , de dalága gahttji . Iehtjádijda le sádjo tjiesskislánjátjij gasskaj gahttjam . Sij galla bágov gulli , valla värálda mårråha , boanndudagá ja gájkka ietjálágásj gidodime bágov hávkkadi vaj sjattov ij vatte . Valla gudi li sájov buorre ednamij duosstum , gulli bágov ja dav duosstu ja de sjattojt vaddi gålmmålåge gärddáj , guhttalåge gärddáj ja tjuode gärddáj . ” Ja Jesus sidjij javlaj : ” Aktak ij ginntalav mihttolihte jali beŋka vuolláj bieja , ájnat gintaljuolggáj . Ij mige le tjiehkusin mij ij bigoduvá , ij ga mige tjiegaduvvam mij ij bihkusij boade . Gänna li bielje , gulldalis . ” Ja sidjij javlaj : ” Gulldalihtit várrogit . Mihtujn majna ietja mihttibihtit , didjij mihttiduvvá , ja ájn vil ienebuv oattjotjihpit . Danen gänna le , sån oadtju , gänna ij le , sujsta váldeduvvá aj dat mij sujna le . ” Ja Jesus javlaj : ” Jubmela rijkka le náv : ålmåj le ednamij sáddjim . Sån oaddá ja badján , biejve ijá vássi ja sádjo ihtá ja sjaddá , iesj ij diede gåktu . Ietjastis ednam sjattojt vaddá , vuostak hájkojt , de gårnneåjvijt , ja de láddam vejtav gårnneåjvijda . Valla gå sjatto li láddam , de sån dalága tjuohpanijn boahtá , danen gå le tjuohppammuddo . ” Ja Jesus javlaj : ” Mij muodulvisájt Jubmela rijkav gåvvi ? Dat le senáhppagårne lágásj , mij sáddjidijn le dán värálda gájkka gårnijs unnemus , valla gå sáddjiduvvam , de sjattov vuohtjá ja sjaddá gájkka ruddarásijs stuorábun ja oadtju nåv stuorra åvsijt vaj alme låtte biesijt máhtti dan sähkásij , dahkat . ” Måttijn dakkir muodulvisájn sidjij bágov sárnnedij , man guhkás dal buktin dádjadit . Muodulvisáj val sidjij hålaj , valla gå sieddo åhpadisålmmåjis bátsij , de gájkka tjielggij . Iehkedis daŋga biejve Jesus sidjij javlaj : ” Mannup dal jávre nuppe bälláj . ” Almasjvegav guodin ja mannin vadnasijn , gånnå juo lij , ja ietjá vadnasa aj tjuovvolin . De garrasit biekkastij ja báro vadnasa sisi släbbun ja vanás vargga vuolmmasij . Jesus iesj lij maŋŋegähtjáj oaddám , oajvve oajvevuole nanna . Båktin suv ja javllin : ” Åhpadiddje , i gus berusta mij lip soaggomin ? ” Gåhttsåj , bieggaj sjärggodij ja jávrráj javlaj : ” Sjávvuna ! Jaska ! ” De gabátloattjev dagáj . Ja åhpadisålmmåjda javlaj : ” Manen ballabihtit ? Ij gus diján ájn le jáhkko ? ” De sij sälldát suorgganin ja nubbe nubbáj javllin : ” Guhtis sån le ? Tjabu biegga ja jávrre suv jegadibá . ” Jåvsådin jávre nuppebälláj , Gerasadáfuj . Gå Jesus vadnasis lávkkij , de ålmåj hávdijs suv vuosstij bådij . Bahás vuojŋŋanisájs vájvástuváj ja suv årromsadje lij hávdij gaskan . Ettjin åbbånis rikkij dasti máhte suv tjadnat . Moaddi lidjin giedajt juolgijt sujsta tjanádam , valla rikkijt lij boarkkum ja tjadnasijt gajkudam ja aktak ittjij sujna nagáda . Idja biejvve lij hávdij gaskan jali várijn ruodjamin ja giergij ietjas tsábbmemin . Gå Jesusav mälggadis ájtsaj , de suv lusi viegaj ja luojttádij suv åvddåj ja tjavgga tjuorvoj : ” Mij dahkamuhájt le dujna mujna , Jesus , alemus Jubmela Bárnne ? Jubmela baktu duv vuornádav : Ale muv vájveda ! ” Jesus lij vuojn jur sunji javllam : ” Gájda ålmmås ålgus , bahás vuojŋŋanis ! ” Jesus de gatjádij : ” Mij le duv namma ? ” Ålmåj vásstedij : ” Legijåvnnå le muv namma , danen gå mij lip ålos . ” Ja sån vájnnodij Jesusav rádjamis sijáv dat dáfos . De stuorra svijnneällo lij váren guohtomin . Vuojŋŋanisá vájnnodin : ” Rája mijáv svijnij lusi , de mij daj sisi mannap ! ” Dasi de guorrasij . Ja bahás vuojŋŋanisá ålmmås svijnijda sirddin ja ällo bávtev vuolus jávrráj guohtsalij . Lidjin guoktatuvsána bájkke svijnijs , ma jávrráj ferrin . Svijnneräjnnuhiddje dassta báhtarin , stádan ja dan ålggolin gájkka giehtutjit , ja almatja vuolggin gehtjatjit mij dåppe lij . Jesusa lusi de båhtin ja vuojnnin bahás vuojŋŋanisájs vájvástuvvev , legijåvnås bessam , gárvoduvvam ja ålles mielaj tjåhkkåhime , ja sij suorgganin . Gudi dav lidjin vuojnnám , giehttun bahás vuojŋŋanisás vájvástuvve ja svijnij birra . Jesusav de gåhttjun sijá dáfos vuolgget . Gå vadnasij lávkkij , de bahás vuojŋŋanisás vájvástuvvam ålmåj sidáj suv tjuovvolit . Valla ittjij dasi guorrasa , ájnat javlaj : ” Maná viessusit fuolkát lusi sidjij giehtutjit majt Härrá le dunji dahkam , ja gåktu sån duv ármmálastij . ” Ålmåj de vuolgij ja gájkajda Dekapolisan giehtoj majt Jesus sunji lij dahkam , ja gájka alvaduvvin . Gå Jesus lij jávre nuppe bälláj moaddum , de almasjvehka suv birra tjåhkanij . Gå lij jávrregátten , de dasi synagogatjuottjodiddje bådij , gen namma lij Jairos . Vallak Jesusav ájtsaj , de suv juolgij åvddåj luojttádij ja vájnnodij : ” Muv niejdasj le jábmemin . Boade giedajdat suv nali biejatjit vaj gádjus . ” Ja Jesus vuolgij suv fáron . Almasjvehka tjuovvolij ja suv vuosstij nåråj . Dåppe lij nissun , guhti lij lågenanguokta jage varddemijs bijnástuvvam . Mannam lij moatte dálkudiddje lunna , ednagav gillam , divna åbmudagás gållåm , mavas ij lim buorránam . Sån lij bus nävrrum . Ságajt lij Jesusa birra gullam , ja de dal almasjvega duoges bådij ja suv ålgoldisgárvov duohtastij , danen gå ájádaláj , jus luluj bessat suv biktasijt duohtastit , de luluj buorránit . Ja dalága varra hiejtij gålggåmis , ja nissun rubmahistes guláj sån lij vájves buorránam . Gå Jesus ielvij fábmo sujsta vuolgij , de almatjij gaskan jårgijdij ja gatjádij : ” Guhtis muv biktasijt duohtastij ? ” Åhpadisålmmå javllin : ” Iesj ham vuojná almatjijt nårråmin ja lijká gatjáda guhtis duv duohtastij ! ” Birrusij gehtjastij , guhtis dav dagáj . Nissun guhti diedij , mij sunji lij sjaddam , balá ja doargesta luojttádij suv åvddåj ja gájkka giehtoj . Jesus sunji javlaj : ” Niejddam , duv jáhkko le duv gádjum . Maná ráfen . Buorránam le vájves . ” Gå ájn lij hållamin , de synagogatjuottjodiddjáj viesostis sáhka bådij : ” Niejddat le jábmám . Ale dasti Åhpadiddjev vájveda . ” Valla Jesus sijá bágojt gullam , synagogatjuottjodiddjáj javlaj : ” Ale balá , ájnat jáhke . ” Ittjij de dibde iehtjádijt gå Petrusav ja vieljatjijt , Jakobav ja Johannesav suv tjuovvolit , ja tjuottjodiddje viessuj de mannin . Dåppe vuojnij surgge almatjijt tjierromin ja ármmadime . Tjáŋaj goahtáj ja javlaj : ” Manen tjuorvadihpit ja tjierrobihtit ? Niejdda ij le jábmám , sån le oademin . ” De sunji tjajmmin . Valla almasjvegav ålgus rájaj ja váldij niejda áhtjev ja iednev ja åhpadisålmmåjt fárruj ja tjáŋaj dasi , gånnå niejdda lij vällahime . Mánáv de giedas váldij ja javlaj : ” Talita koum ! ” ( mij le : Unna niejdasj , dunji javlav : tjuodtjela ! ) Niejdda dalága tjuodtjelij ja vádtsegådij . Lågenanguovtejagák lij . Sälldát de alvaduvvin , valla sån buorgguj sijáv aktasik dan birra giehttomis , ja de gåhtjoj niejddaj biebmov vaddet . Jesus vuolgij dassta ja bådij ietjas stádaj , ja åhpadisålmmå suv tjuovvolin . Sábbádin synagogan åhpadij . Ålos suv gulldaliddjijs alvaduvvin ja javllin : ” Gåsstås le gájkka dájt oadtjum ? Majt vijsesvuodajt le oadtjum , gå máhttá dakkir oavdojt giedajis dahkat ? Ij gus sån le muorrabargge , Maria bárnne ja Jakoba , Josesa , Judasa ja Simona viellja ? E gus suv oappá dánna mijá siegen åro ? ” De jårrålimgierggen sidjij sjattaj . Valla Jesus sidjij javlaj : ” Profehtav álbedi dåssjå ietjas stádan , ietjas bierij siegen ja ietjas vieson . ” Dåppe Jesus ittjij buvte mavga oavdov dahkat , ietján gå giedajdis muhtem skihppij nali biedjat ja sijáv buoredit . Ja alvaduváj gå almatja ettjin sidá jáhkket . Sijdas sijddaj dan dáfon váttsij , åhpadij . Jesus lågenanguoktásav ietjas lusi gåhtjoj ja de rájadij sijáv guovtij guovtij ja vattij sidjij fámov bahás vuojŋŋanisáj badjel . Ja javlaj sidjij e majdik fárrusisá válldet , ietján gå soappev , e lájbev , e vuossav , e ga biednigijt aven . Gábmagijt galla oadtjun adnet ja avtav ájnna skirtov val . Ja sidjij javlaj : ” Gånnå guossidihpit , de dasi ganugihtit gitta vuolggemij . Jus muhtem sajen dijáv e sidá duosstot , e ga dijáv gulldalit , de mannit dassta ja sjavnnjit juolgijs dumijt vihtanussan sijá vuosstij . ” Sij de vuolggin gájkajda buorádusáv sárnnedittjat , ja ållo bahás vuojŋŋanisáv vuodjelin ja ållusav skihppijs åljujn vuojddin ja sijáv buoredin . Jesusa namma lij dal dåbddusin sjaddam , ja gånågis Herodes gulláj almatjijt javllamin : ” Johannes gástadiddje le jábbmegij lussta tjuodtjelam ja dan diehti dakkir fámo suv baktu barggi . ” Valla muhtema Elian suv javllin , iehtjáda vas profehtan , akta moattet profehtas . Gå Herodes dav gulláj , de javlaj : ” Johannes , gässta oajvev jaládahttiv , le jábbmegij lussta tjuodtjelam ! ” Herodes lij vuojn ålmmåjdis rádjam Johannesav gidditjit ja fáŋŋgagoahtáj suv bálkestam . Oarren dasi lij Herodias , vieljas Filipposa áhkká . Herodes lij vuojn sujna válldum , ja Johannes lij Herodesij javllam : ” Dunji ij le loahpe vieljat áhkájn aktan viessot . ” Danen lij Herodias Johannesij vassjum ja sidáj suv gåddet , valla ittjij buvte , danen gå Herodes Johannesis baláj . Diedij Johannesav rievtesferduk ja ájlis ålmmån , ja nåv de suv suoddjij . Gå suv guláj de Herodes juorrulatjáj ja sidáj ienebuv sujsta gullat . De bådij sjiehtes ájgge , gå Herodes lij riegádimbiejves ávvudime ja guossemállása lidjin doarroåjvijda ja Galilea oajvemusájda gárveduvvam . Herodiasa niejdda de bådij sisi ja gärssulatjáj . Herodes guossijis tjaŋgedij ja gånågisniejddaj javlaj : ” Áno mujsta mav sidá , de oattjo . ” Ja loabedij ja vuornádij : ” Majt ihkenis áno , dunji vattáv , lehkus lahkke iehtjam rijkas . ” Niejdda de manáj ålgus ja iednestis gatjádij : ” Majt ádnot ? ” Vásstedij : ” Johannes gástadiddje oajvev . ” Niejdda gáhtjadij gånågisá lusi ja sujsta ánoj : ” Sidáv duv dalága Johannes gástadiddje oajvev munji vaddet gáre sinna . ” Gånågis håjen sjattaj , valla gå lij guossij guládijn vuornnáv dahkam , de ittjij sidá nádot , ájnat vávtav rájaj Johannesa oajvev viettjatjit . Vákta manáj suv oajvev fáŋŋgagoaden jalátjit ja de åjvijn gáre sinna máhtsaj , vattij niejddaj , ja niejdda dav äddnásis vattij . Valla gå Johannesa åhpadisålmmå dav gullin , de båhtin dasi suv rubmahav viettjatjit ja de hávddáj biedjin . Apostela Jesusa lusi tjåhkanin ja sunji giehttun gájkka sijá dagojt ja mav lidjin åhpadam . Jesus sidjij javlaj : ” Tjuovvolihtit muv ávtas bájkkáj , vaj bessap sieddusij ja dij bessabihtit vuojŋadit . ” Ålos vuojn båhtalin ja vuolgadin ja ällim ga asto bårråt . Vuolggin de vadnasijn ávtas siettos bájkkáj . Mavas almatja vuojnnin sijáv vuolggemin , ja ållusa dav gullin . Gájkka stádajs almatja váttse vuolggin ja jåvsådin sijá åvddåla dåhku . Gáddáj lávkkidijn Jesus stuorra almasjvegav ájtsaj ja sijáv ármestij , danen gå lidjin degu sávtsa räjnnuhiddje dagi , ja mälggadav sijáv åhpadij . Gå juo lij maŋŋet de åhpadisålmmå suv lusi båhtin ja javllin : ” Dát bájkke le ávtas ja maŋŋet le juo . Dibde sijáv vuolgget vaj bessi dán birrusa viesojn ja sijdajn bårrusav mannat allasisá oasstemin . ” Jesus vásstedij : ” Vaddit ietja sidjij bårråmusáv . ” ” Galggap gus mij mannat lájbijt oastátjit guoktatjuodet denáras sidjij bårrusin ? ” gatjádin . Jesus javlaj : ” Galla lájbe li diján ? Mannit gehtjatjit . ” Gå lidjin gähttjam de javllin : ” Vihtta lájbe ja guokta guolátja . ” Jesus de sidáj åhpadisålmmåjt gåhttjot almatjijt rássáj tjåhkanit juohkusijda . Ja tjåhkanin juohkusijda , tjuodes jali vihttalåges juohkka juohkusij . Jesus dajt vihtta lájbe ja guokta guolátja váldij ja almmáj gehtjadijn gijtulvisáv råhkålij . De lájbijt dådjalij ja åhpadisålmmåjda vattij álmmugij juogadittjat . Juogadij aj dajt guokta guolátja vaj gájka oadtjun . Ja gájka bårrin ja gallánin , ja tjoahkkijin lågenanguokta vieddegáre dievva lájbbebiehkijs ja guolijs . Vihttatuvsán ålmmå de lidjin bårråm . Jesus åhpadisålmmåjdis gåhtjoj vadnasij lávkkit ja nuppe bälláj , Betsaidaj , åvddålin mannat ja iesj de almatjijs gevgak sijddasis rájaj . Hivástahttám sijáv , de várráj goarrij råhkådalátjit . Iehkedis vanás lij jávre guovddelin , ja Jesus lij aktu gátten . Ájtsaj åhpadisålmmåjda lij låssåt vuosstebiekkav suhkat . Idedisguoksu åvddålasj tjátje nanna sijá lusi bådij ja lij sijáv vásuk vádtsemin . Gå de tjátje nanna ájttsin suv vádtsemin , jáhkkin suv skuojvven ja ritjádin , danen gå gájka suv vuojnnin ja suorgganin . Valla Jesus dalága sidjij hålaj : ” Jasskit . Månnå lev . Allit balá . ” Ja lávkkij vadnasij sijá lusi , ja loattjev dagáj . Valla sälldát alvaduvvin , danen gå ällim lájbij vidjurav garra vájmoj diehti dádjadam . Jávrev rasstim Gennesaretaj båhtin ja danna gáddáj mannin . Vallak vadnasis lávkkijin , de almatja Jesusav dåbddåjin ja gáhtjadin åbbå bájke skihppij lusi ja de sijájt guoddin látjoj nanna dåhku , gånnå gullin sån lij . Ja gájkka sijdajn , stádajn ja viesojn , gåsi bådij , de skihppijt guovdojda guoddin ja sujsta vájnnodin sijáv edasik dibddet suv bivtasdiehpev duohtastit . Ja gájka , gudi suv duohtastin , buorránin . Farisea ja muhtem tjálukoahppása , Jerusalemis boahtám , tjåhkanin Jesusa birra , ja ájttsin suv åhpadisålmmåjs muhtemijt lájbev duolvva , basák giedaj bårråmin . Farisea ja gájkka ietjá juvdá ájttegij njuolgadusájt anodi ja e goassak bårrå , åvddål gå li giedajdisá bassam , ja gå guovdos båhti , de e bårrå , åvddål gå li basádam . Le aj ållo ietjá dábe , majt anodi , degu gávtjajt , muorralihtijt ja guohpárrujtajt dåjddet . Danen farisea ja tjálukoahppása sujsta gatjádin : ” Manen duv åhpadisålmmå e ájttegij njuolgadusáj milta vieso , ájnat duolvva giedaj bårri ? ” Sån vásstedij : ” Jesaja duolla dijá birra åvddålijsárnoj , dij vilpástalle , gå tjáleduvvam le : Dát álmmuk baksimij muv guddnet , valla sijá vájmo li mujsta guhkken . Dåssjåj muv guddnedi , dajna gå majt åhpadi , li almatjij gåhttjoma . Jubmela budájt dij hilgodihpit almatjij gåhttjomijt tjuovutjit . ” Ja sån javlaj : ” Smidá lik lihpit Jubmela budájt hilgodit ietjada gåhttjomijt tjuovutjit ! Moses javlaj : Guddneda áhtját ja ädnát , ja : Guhti áhtjes jali iednes bilkket galggá jábmet . Valla dij hållabihtit : jus soames áhttjásis jali äddnásis javllá : ’ Majna mån luluv duv buktet viehkedit , korbánan dagáv ’ ( dat le tiempelvattáldahka ) , de ehpit suv majdik dibde áhttjásis jalik äddnásis dahkat . Náv Jubmela bágov dåssjen dahkabihtit njuolgadusáj baktu , majt lihpit árbbim ja majt åhpadihpit . Ja ållo ietjá dakkirijt dahkabihtit . ” Jesus de álmmugav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Gulldalihtit muv gájka ja gähttjalihtit dádjadit . Migek ij buvte almatjav bádet , mij suv sisi ålggolis boahtá . Dåssjå mij almatjis ålgus boahtá , buktá suv bádet . ” [ Gänna li bielje , gulldalis ! ] Gå almasjvegas lij vuolggám ja viessusis boahtám , de åhpadisålmmå sujsta dan muodulvisá birra gatjádin . Ehpit gus dádjada , migek ij buvte suv bádet , mij almatja sisi ålggolis boahtá , danen gå vájmo sisi ij maná , ájnat tjoajvváj ja de vas iemeláhkáj ålgus . ” Nåvti sån gájkka biebmojt rájnnasin tjielggij . Valla javlaj : ” Mij almatjis ålgus manná , bádá suv , danen gå sissŋelis , almatjij vájmos , bahás ájádusá båhti : skiegesvuohta , suoládibme , almasjgåddem , gállasjvuoda doadjem , ietjastallam , bahudahka , biehttem , skámodisvuohta , udnodisvuohta , boavtjohålla , stuorástallam , jiermedisvuohta . Gájkka dá bahá sissŋelis båhti ja almatjav bádi . ” Jesus dassta vuolgij ja bådij Tyrosa dáfuj . Dåppe tjáŋaj muhtem viessuj guossidittjat . Ittjij má sidá avtak dav diehtet , mavas ij lim máhttelis tjiehkádit . Nissun , gen niejdan lij bahás vuojŋŋanis , Jesusa birra gulláj , ja de bådij ja suv juolgij åvddåj luojttádij . Ij lim sån juvdánissun , ájnat syria-fenikia máttos . Sidáj dal Jesusav bahás vuojŋŋanisáv niejdastis vuodjelit . Jesus javlaj : ” Dibde mánájt vuostak bårråt vaj galláni . Ij le duolla lájbev mánájs válldet ja bednagijda bálkestit . ” - ” Ij le , härrá ” , nissun vásstedij , ” valla bednaga bievde vuolen bårri lájbbesmålijt majt máná guodi . ” Jesus de sunji javlaj : ” Daj bágoj diehti dunji javlav : maná viessusit , bahás vuojŋŋanis le niejdastat ajbbánam . ” Ja nissun manáj viessusis ja gávnaj niejdas seŋgan vällahime , bahás vuojŋŋanisás bessam . Jesus de Tyrosa dáfos vuolgij ja Sidona baktu Galileajávrráj Dekapolisa dáfuj manáj . Dåppe suv lusi buktin ålmmåv , guhti lij bieljedibme ja valla de hållat buvtij , ja gåhttjun Jesusav giedas ålmmå nali biedjat . Jesus váldij ålmmåv rabddabälláj álmmuga bájkes . Tjuvdijdis suv bieljijda tsåkkåj , tjålggådij ja suv njuoktjamav duohtastij . Ja de gehtjastij almmáj , sjuohkedij ja sunji javlaj : ” Effata ! ” ( dat le : Rahpasa ! ) . Dalága ålmmås bielje rahpasin , njuovtjav tjoavddásij ja tjielgga hållagådij . Jesus buorgguj almatjijt aktasik dan birra giehttomis . Valla madi ienebut sijáv buorgguj , dadi ienebut dan birra giehttun . Ja gájka alvaduvvin ja javllin : ” Gájkka suv dago li buore : dahká bieljedimijt gullen ja gieladimijt hoallen . ” Daj ájgij ållo almasj lij vas tjåhkanam , ja siján ällim mahkka bårråt . Jesus de gåhtjoj åhpadisålmmåjdis ietjas lusi ja javlaj : ” Suttalusjáv álmmugav . Muv lunna li dal gålmmå biejve årudam ja siján ij le mige biebbmon . Jus sijáv biebmo dagi dássta luojtáv , de e vieje sijdajda moaddot . Sijás muhtema li ham mälggadis boahtám . ” Åhpadisålmmå sunji vásstedin : ” Gåsstås lájbev dáppe åjdåmájan oadtju vaj galláni ? ” Sån gatjádij : ” Galla lájbe li diján ? ” - ” Gietjav ” , javllin . Gåhtjoj de almatjijt ednamij tjåhkkidit . Ja gietjav lájbe váldij , Jubmelav gijtij , lájbijt dådjalij ja åhpadisålmmåjda vattij juogadit , ja de almatjijda dajt juogadin . Siján lidjin aj muhtem guolátja . Jesus guolátjijt buorissjivnnjedij ja gåhtjoj dajt aj juogadit . Ja gájka gallánimmärráj bårrin . Tjoahkkijin gietjav vieddegáre dievva bátsidisájs . Dåppe lidjin almatjijs nielljatuvsána bájkke . Maŋŋela de sijás gevgak sijddasis rájaj . Iesj aktan åhpadisålmmåj vadnasij lávkkij ja vuolgij Dalmanuta dáfuj . Farisea båhtin ålgus ja Jesusijn ságastallagåhtin . Suv gähttjalittjat sujsta merkav almes sihtin . Jesus låssådit sjuohkedij ja javlaj : ” Manen dát vierrek merkav sihtá ? Sáddnán , dát vierrek ij mavga merkav oattjo . ” Guodij de sijáv ja vadnasij vas lávkkij ja vuolgij jávre nuppe bälláj . Åhpadisålmmå lidjin vajálduhttám lájbijt maŋŋáj válldemis ; akta ájnna lájbásj lij siján vadnasin . Jesus sijáv vágodij : ” Várrijihtit fariseaj ja Herodesa suvradájges ! ” Valla nubbe nubbáj javllin siján ham ij lim lájbbe maŋen . Sån dav ielvij ja gatjádij : ” Manen javllabihtit diján ij le lájbbe ? Ehpit gus ájn le majdik buojkkám ja dádjadahtjam ? Náv garra vájmo gus diján li ? Ehpit gus vuojne , vájku li tjalme ja ehpit gus gulá , vájku li bielje ? Juo gus lihpit vajálduhttám gå vihtta lájbe vihttatuvsánij dådjaliv ? Galla vieddegáredieva lájbbebiehkijs tjåkkijda ? ” - ” Lågenanguokta ” , vásstedin . ” Ja dan gietja lájbe maŋŋela nielljatuvsánij , galla vieddegáredieva bátsevbiehkijs oattjojda ? ” ” Gietjav ” , vásstedin . Jesus de javlaj : ” Ehpit gus vilá majdik dádjada ? ” Gå Betsaidaj jåvsådin , de soames tjalmedimev buktin ja gåhttjun Jesusav suv duohtastit . Tjalmedimev de giedas stáda ålggolij lájddij . Jesus suv tjalmijda tjålggådij , biejaj giedajdis suv nali ja gatjádij : ” Vuojná gus majdik ? ” Ålmåj tjalmijt tsakkastij ja javlaj : ” Vuojnáv almatjijt : Muoraj muoduga li , valla vádtsemin . ” Jesus ájn nuppádis giedajdis ålmmå tjalmij nali biejaj , ja ålmmå tjalme dal tjielggin , buorránij ja gájkka tjielggasit vuojnnegådij . Jesus suv viessusis rájaj bagádij : ” Ale ga stádan maná ! ” Jesus ja suv åhpadisålmmå de Caesarea Filippi birossijdajda vuolggin . Váttsedijn de sijás gatjádij : ” Guhtin almatja muv javlli ? ” Vásstedin : ” Johannes gástadiddjen , valla muhtema Elian , ja iehtjáda vas javlli dån le muhtem profehtajs . ” De sijás gatjádij : ” Na didja , guhtin dij muv javllabihtit ? ” Petrus vásstedij : ” Dån le Messias . ” Valla Jesus sijáv garrasit buorgguj gejnak suv birra ságastimes . Dan maŋŋela Jesus sijáv åhpadatjáj ja javlaj Almatjabárnne viertti ålov gierddat , ja hilgoduvvat boarrásijs , alemushärrájs ja tjálukoahppásijs ja gåddut , ja gålmå biejve duogen tjuodtjelit . Dán birra sån bihkusit hålaj . Petrus de rabddabälláj suv váldij ja lájttegådij suv . Valla Jesus jårgijdij , ja åhpadisålmmåjda gehtjadijn Petrusij garrasit javlaj : ” Gájda dassta , Sáhtán . Duv ájádusá älle Jubmela , ájnat almatjij ájádusá . ” Goappátjagá åhpadisålmmåjt ja álmmugav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Jus guhtik sihtá muv tjuovvot , de hähttu ietjas vuornnot ja ruossas válldet ja muv tjuovvolit . Danen guhti hekkas sihtá gádjot , massá dav , valla guhti hekkas muv ja evangeliuma diehti massá , gádju dav . Mij ávkijt le almatjij åbbå väráldav vuojttet , jus hekkas massá ? Majnas máhttá hekkas ruoptus lånestit ? Guhti dát jáhkodis ja suddogis vierregis mujsta ja muv bágojs skábmát , sujsta aj Almatjabárnne skábmát , gå ájlis ieŋŋgilij Áhtjes herlukvuohtaj boahtá . ” Ja Jesus javlaj : ” Sáddnán , muhtema sijás dánna tjuodtjomin e jáme åvddål gå li Jubmela rijkav vuojnnám fámujn boahtemin . ” Guhtta biejve maŋŋela Jesus váldij Petrusav , Jakobav ja Johannesav fárrusis ja alla várráj goarrij , gånnå neljuk lidjin . Dåppe sijá tjalmij åvdån ietjájduváj : biktasa sjaddin guojtte vielggadin , vielggadabbon gå makkirik dán värálda vielguduhttemijs buktet luluj dajt vielguduhttet . Ja goappátjagá Mosesav ja Eliav vuojnnin Jesusijn ságastime . Petrus de Jesusij javlaj : ” Rábbi , buorre gå fáron lip . Tsieggijup gålmmå goade , dunji avtav , Mosesij avtav ja Eliaj avtav . ” Sån ittjij diede majt javllat , gå ållu suorgganam lidjin . De balvva sijá badjelij vuollánij , ja balvas jiedna gulluj : ” Dát le muv iehttselis Bárnne . Gulldalihtit suv . ” Ja hähkkat , gå birrusij gehtjastin , de ettjin danna vuojne gevgak iehtjádav gå Jesusav . Váres luojttádattijn Jesus sijáv buorgguj aktasik giehttomis majt lidjin vuojnnám , åvddål gå Almatjabárnne lij jábbmegij lussta tjuodtjelam . Ájádallin ja ságastin gaskanisá majt bágo jábbmegij lussta tjuodtjelit mierkkiji . Ja sujsta gatjádin : ” Manen tjálukoahppása javlli Elia vuostak viertti boahtet ? ” Vásstedij : ” Elia galla vuostak boahtá gájkka duollitjit . Valla manen le de tjáleduvvam Almatjabárnne viertti ednagav gierddat ja álbeduvvat ? Didjij javlav : Elia le juo boahtám , valla sunji dahkin mav sihtin , nåv gåktu suv birra le tjáleduvvam . ” Gå åhpadisålmmåj lusi máhttsin , de sijá bájken ållo almatjijt vuojnnin , ja tjálukoahppásijt sijájn ságastime . Valla gå almatja Jesusav ájttsin , de alvaduvvin ja suv lusi gáhtjadin buorástahtátjit . Sån gatjádij : ” Man birra dij ságastihpit ? ” - ” Åhpadiddje ” , almasjvegas akta vásstedij , ” mån lev duv lusi boahtám bárnijnam , gänna le gieladis vuojŋŋanis . Gånnå ihkenis suv doahppi , de vällot nårddåt , ja soalssu , bánijt gásská ja gassjku . Mån gåhttjuv åhpadisålmmåjdat dav vuodjelit , mavas ettjin máhte . ” Jesus javlaj : ” Dát jáhkodis vierrek ! Man guhkev hähttuv dijá lunna viessot ? Man guhkev hähttuv dijáv gierddat ? Buktit bárnev diehki ! ” Bárnev Jesusa lusi buktin , ja gå Jesusav ájtsaj , de vuojŋŋanis dalága bárnev gajkkogådij vaj jåråj ja soalso ednama nanna jållurij . Jesus bárne áhtjes gatjádij : ” Man guhkev le dákkirin viessum ? ” Áhttjes vásstedij : ” Mánnárájes , ja vuojŋŋanis le álu suv nårddådam goappátjagá dållåj ja tjáhtjáj suv gåttåtjit . Valla ármmálaste ja viehkeda munnuv , jus máhtá . ” Jesus javlaj : ” Jus máhtáv ? Gájkka le máhttelis sunji , guhti jáhkká . ” Bárne áhttje de tjuorvoj : ” Jáhkáv . Viehkeda muv vádnajáhkov ! ” Gå Jesus vuojnij almatjijt ietjas birra tjåhkanime , de garrasit bahás vuojŋŋanissaj javlaj : ” Gieladis ja bieljedis vuojŋŋanis , mån duv gåhtjov : gájda sujsta , ale ga goassak vadi suv sisi maná . ” Ritjádij , bárnev riestij ja de manáj sujsta ålgus . Ja bárnne vällahij , degu hekka dagi ja gájka javllin suv jábmám . Valla Jesus suv giedas váldij ja tjuottjeldahtij suv , ja sån tjuodtjelij . Gå Jesus lij viessusis boahtám ja åhpadisålmmå galluk sujna lidjin , de gatjádin : ” Manen mij ejma ájmmuda dav vuodjelit ? ” Vásstedij : ” Dat sládja vuodjeluvvá dåssjå val råhkålvisájn . ” Vuolggin de dassta ja Galileav vádtsin . Jesus ittjij sidá dav diehtusij boahtet , danen gå lij åhpadisålmmåjdis åhpadime . Javlaj : ” Almatjabárnne almatjij giedajda vatteduvvá ja sij gåddi suv , ja goalmát biejve jábmema maŋŋel tjuodtjel . ” Valla sij ettjin dádjada majt javlaj , ettjin ga duosta gatjádit . Kafarnaumij båhtin . Ja gå Jesus lij vas viesonis , de sijás gatjádij : ” Man birra dij manádijn ságastijda ? ” Årrun sjávot , danen gå manádijn lidjin ságastam guhtimusj sijás lij stuorámus . Sån de tjåhkkidij , lågenanguoktásav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Jus guhtik sihtá åvdemussan årrot , de viertti gájkajs maŋemussan ja gájkaj dievnárin sjaddat . ” Mánáv de váldij sijá åvddåj , fármastij ja javlaj : ” Guhti dákkir mánáv muv namán duosstu , duosstu muv . Ja guhti muv duosstu , ij duosto muv , ájnat suv , guhti muv le rádjam . ” Johannes Jesusij javlaj : ” Åhpadiddje , vuojnijma soabmásav , guhti bahás vuojŋŋanisájt duv namán vuodjelij , ja gähttjalijma suv biehtodit , danen gå ittjij mijá sähkáj gullu . ” Valla Jesus javlaj : ” Allit suv biehtoda . Guhti oavdojt muv namán dahká , ij máhte daŋga maŋŋel bahájt muv birra hållat . Guhti ij le mijá vuosstij , le mijá bielen . Guhti didjij gávtjadievav tjátjes vaddá juhkat dan diehti gå Kristusij gullubihtit - sáddnán , sån bálkás ij masse . Guhti tjáddjit avtav dajs unnagattjajs gudi jáhkki , sunji buorep luluj mera båddnåj bálkestuvvat millagiergge tjiebeda birra . Jus giehtat duv tjáddjit , de tjuolasta dav . Dunji le buorep giehtabiellen iellemij mannat , ienni gå goappásj giedaj helvida jáddamahtes dållåj mannat . [ Gånnå mádo e jáme , ja dållå ij játta . ] Jus juolggát duv tjáddjit , de tjuolasta dav . Dunji le buorep juolggebiellen iellemij mannat , ienni gå goappásj juolgij helvidij bálkestuvvat . [ Gånnå mádo e jáme , ja dållå ij játta . ] Jus tjalmmát duv tjáddjit , de gajkeda dav . Dunji le buorep tjalmmebiellen Jubmela rijkkaj mannat , ienni gå goappásj tjalmij helvidij bálkestuvvat , gånnå mádo e jáme ja dållå ij játta . Gájka vuojn dålåjn sálltiduvvi . Sállte le ávkálasj . Valla jus sállte bájnos massá , gåktus vas bájnnelin dahkabihtit ? Anodihtit ietjada sáltev ja viessut ráfen gaskanihtte . ” Jesus de vuolgij dassta ja bådij dan dáfuj Judean , mij le Jordanäno nuppen bielen . Almatja vas suv birra tjåhkanin , ja iemeláhkáj sijáv åhpadij . De muhtem farisea båhtin suv lusi ja gähttjalime diehti gatjádin : ” Le gus ålmmåj loahpe áhkástis sirádit ? ” Sån javlaj : ” Majt le Moses dijáv gåhttjum ? ” Vásstedin : ” Moses miedet sirádimgirjev tjállet ja de sirádit . ” Jesus javlaj : ” Vájmojihtte garravuoda diehti miededij dáv gåhttjomav tjállet . Valla sjivnnjedattijn Jubmel sunnuv ålmmån ja nissunin dagáj . Dan diehti ålmåj áhtjes ja iednes guodis áhkájnis viesutjit ja såj guovtes sjaddiska aktan . Såj dasti äbá le guovtes , ájnat akta oadtje . Mav Jubmel le aktidam , ij almasj galga tjuolldet . ” Gå viessuj båhtin , de åhpadisålmmå vas gatjádin sujsta dan birra . Sån vásstedij : ” Guhti áhkástis sirát ja ådåsis válldu , le gállasjvuoda doaddje , ja jus nissun ålmmåstis sirát , de le gállasjvuoda doaddje . ” Almatja Jesusa lusi mánájt buktalin sijáv duohtastahtátjit . Valla åhpadisålmmå sidjij sjärggun . Gå Jesus dav vuojnij , de suhta javlaj : ” Dibddit mánájt diehki muv lusi boahtet , allit ga sijájt duostuda : Jubmela rijkka dakkirattjajda gullu . Sáddnán , guhti Jubmela rijkav ij duosto nåv gåktu mánná , ij luoddnok dåhku boade . ” Ja de mánájt asskáj váldij , giedajdis sijá nali biejaj ja buorissjivnnjedij sijáv . Gå Jesus lij vas vuolggemin , de ålmåj bådij viega ja buolvatjij nali suv åvddåj luojttádij ja gatjádij : ” Buorre åhpadiddje , majt dagáv vaj ihkeven iellemav oattjov ? ” Jesus vásstedij : ” Manen muv buorren gåhtjo ? Aktak ij le buorre ietján gå Jubmel . Budájt dåbdå : I galga gåddet , i galga gállasjvuodav doadjet , i galga suoládit , i galga vieret vihtanasstet , i gässtak galga majdik válldet , mij sunji gullu , Guddneda áhtját ja ädnát . ” - ” Åhpadiddje ” , ålmåj javlaj , ” divna dájt lev nuorravuoda rájes anodam . ” Jesus sunji gieresvuodajn gehtjaj ja javlaj : ” Akta vil dujsta fájllu . Maná , gájkka åbmudagát vuobde ja häjojda vatte ; de almen dávverav oattjo . Boade dan maŋŋel muv tjuovvolittjat . ” Dajs bágojs ålmåj hådjånij ja låsså mielajn dassta manáj , dajna gå sujna stuorra åbmudahka lij . Jesus gehtjaj birra ja åhpadisålmmåjda javlaj : ” Vájvve le biednikboandájda Jubmela rijkkaj bessat ! ” Åhpadisålmmå suv bágojs alvaduvvin , valla Jesus vas javlaj : ” Muv mánátja , man låssåt le Jubmela rijkkaj bessat ! Kamellaj le álkkep nállosjalmmerájge mannat , gå boanndáj Jubmela rijkkaj bessat . ” Ájn vil ienebut alvaduvvin ja nubbe nubbáj javllin : ” Guhtis de gádjus ? ” Jesus sidjij gehtja javlaj : ” Almatjijda ij le máhttelis , valla Jubmelij le galla . Danen gå Jubmelij gájkka le máhttelis . ” Petrus de sunji javlaj : ” Mij ham lip gájkka guodám duv tjuovutjit . ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán , juohkkahasj guhti muv ja evangeliuma diehti le guodám viesos jali vieljajdis jali oappájdis jali iednes ja áhtjes jali mánájdis jali bäldojdis oadtju tjuode gärddáj ruoptus . Dáppe dán väráldin oadtju viesov ja vieljajt ja oappájt ja iednijt ja mánájt ja bäldojt , doarrádallamij gassko , ja de vas boahtte väráldin ihkeven iellemav . Ållusa maŋemusájs åvdemussaj båhti ja ållusa åvdemusájs maŋemussaj . ” Jerusalemij dal lidjin badjánime , ja Jesus sijá åvddålin manáj . Åhpadisålmmå lidjin alvaduvvam ja ietjá tjuovvo ballin . Lågenanguoktásav de tjoahkkij ja giehtoj mij sunji galgaj sjaddat : ” Jerusalemij lip dal badjánime . Almatjabárnne alemushärráj ja tjálukoahppásij giedajda vatteduvvá , ja jábmemij suv duobbmiji , ja hiednigij hállduj suv vaddi , gudi suv bilkkedi ja tjålggi , ruosskiji ja gåddi , ja goalmát biejve vas tjuodtjel . ” Jakob ja Johannes , Sebedaiosa bárne , Jesusa lusi manájga ja javlajga : ” Åhpadiddje , sihtin dujsta juojddá ádnot . ” - ” Majt muv sihtabihtte dunnuj dahkat ? ” gatjádij . Såj vásstedijga : ” Dibde munnuv duv guoran herlukvuodanat tjåhkkåhit , nubbe oalges ja nubbe gåro bielen . ” Jesus javlaj : ” Ähppe diede mav ádnobihtte . Máhttebihtte gus gávtjav juhkat , mav jugáv jali gástadusájn gástaduvvat , majna gástaduváv ? ” Vásstedijga : ” Máhttin . ” Jesus javlaj : ” Gávtjav , mav mån jugáv , dåj aj juhkabihtte , ja gástadusájn , majna gástaduváv , dåj aj gástaduvvabihtte . Valla sajijt muv oalges ja gåro bielen vattáv dåssjå sidjij , gejda li mierreduvvam . ” Gå duo nuppe låges dav gullin , de Jakobij ja Johannesij suhttin . Jesus sijáv ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Diehtebihtit gudi ráddijiddjen aneduvvi , li härrá ietjasa álmmugij badjel ja oajvemusájn le álmmugij badjel fábmo . Valla nåvti ij le dijá gaskan . Guhti dijá gaskan stuorren sihtá , lehkus iehtjádij dievnárin , ja guhti dijá gaskan åvdemussan sihtá , lehkus gájkaj oarjjen . Almatjabárnne ij le dievnastuvátjit boahtám , ájnat dievnastittjat ja hekkas lånåstussan ållusij åvdås vattátjit . ” Jerikoj båhtin . Ja gå Jesus åhpadisålmmåj ja stuorra almasjvegajn stádas vuolgij , de lij tjalmedis ánodiddje , Bartimaios , Timaiosa bárnne , rahtebällán tjåhkkåhime . Gå guláj Jesusav Nasaretas , de tjuorvvogådij : ” Jesus , Davida bárnne , ármmálaste muv ! ” Ålos gåhttjun suv sjávvunit , valla ájn vil tjavgabut tjuorvoj : ” Davida bárnne , ármmálaste muv ! ” Jesus tjuottjadij ja javlaj : ” Gåhttjut suv diehki . ” Nåvti dahkin ja tjalmedibmáj javllin : ” Åro jasska . Tjuodtjela , gåhttju sån duv . ” De ålgoldisgárvov nuolastij , ruosádij ja Jesusa lusi bådij , ja Jesus sujsta gatjádij : ” Majt sidá muv dunji dahkat ? ” Tjalmedibme javlaj : ” Rabbouni , dagá muv vas vuojnnen . ” Jesus javlaj : ” Maná , duv jáhkko le duv gádjum . ” Dalánagi ålmåj vuojnnegådij , ja Jesusav tjuovvolij . Gå lidjin Jerusalemij lahkanime ja lidjin Betfage ja Betania guoran Olijvvaváre lahka , de Jesus ietjas åhpadisålmmåjs guoktásav rájaj sunnuj javla : ” Manne dåhku sijddaj mij le dunnu åvdån . Gå dåhku boahtebihtte , de dalága oasnámiesev gávnnabihtte danna tjadnasin , man nanna ij aktak ájn le tjåhkkåham . Vállde dav ja lájddijihtte diehki . Jus aktak dunnus gatját majt dahkamin lihppe , de vásstedihtte : Härrá dav dárbaj , ja ruopptot dasten rádjá . ” Vuolgijga ja oasnámiesev ålggon ájtsajga uksaguoran tjadnasin , ja dav váldijga . Muhtema sijás danna tjuodtjomin gatjádin : ” Majt dahkabihtte ? Válldebihtte gus oasnáv ? ” Åhpadisålmmå vásstedijga nåv gåktu Jesus lij bagádam , ja de dibddin sunnuv mannat . Jesusa lusi oasnáv lájddijga ja dan nali ålgoldisgárvojdiska biejajga , ja sån de oasná nali tjåhkkidij . Ja ålos ietjasa ålgoldisgárvojt gäjno nali luobbun ; iehtjáda lasstavisájt hádjin , majt dan birrusa muorajs tjuollin . Ja gudi åvdån vádtsin ja gudi tjuovvun , tjuorvvun : ” Hosianna ! Buorissjivnnjeduvvam lehkus sån , guhti Härrá namán boahtá . Buorissjivnnjeduvvam lehkus mijá áhtje Davida rijkka , mij le dal boahtemin ! Hosianna allagisán ! ” Jerusalemij bådij , ja tiemmpelij manáj . Ja gå lij gájkka gähttjam , de Betaniaj aktan lågenanguoktásijn moattoj , danen gå juo lij maŋŋet . Maŋep biejve gå Betanias vuolggin , de Jesus nälggáj . De mälggadis lasstafijkunmuorav ájtsaj ja manáj dasi gehtjatjit jus sjatto lidjin . Mavas gå dasi bådij , de ittjij mavga gávna gå lastajt ; ij lim vuojn fijkunájgge . De muorraj javlaj : ” Ij aktak luoddnok galga dujsta sjattojt bårråt ! ” Ja åhpadisålmmå dav gullin . Jerusalemij båhtin , ja Jesus tiemmpelij manáj . Dassta oasestiddjijt vuodjelij . Biedniklånudiddjij bievdijt ja duvvovuobddij ståvlåjt gåmodij , ja ittjij dibde avtak tiempelsjaljo rastá majdik guoddet . Sijáv åhpadij ja javlaj : ” Ij le gus tjáleduvvam : Muv viesso gájkaj álmmugij rågosviesson gåhtjoduvvá ? Valla rievvársluoggon dij lihpit dav dahkam . ” Alemushärrá ja tjálukoahppása dav gullin , ja åhtsin vuogev Jesusav gåttåtjit , valla sujsta ballin , danen gå gájkka almatja suv åhpadimes alvaduvvin . Gå iehkeduváj , de Jesus ja åhpadisålmmå stádas vuolggin . Idedis maŋep biejve fijkunmuora vásedijn ájttsin dav gitta máddagis ássnam . Petrus mujttáj mij åvddåla lij sjaddam ja Jesusij javlaj : ” Rábbi , gehtja , fijkunmuorra mav garrodi le ássnam ! ” Jesus sidjij javlaj : ” Jáhkkit Jubmelij . Sáddnán , jus guhtik dán várráj javllá : Tjuottjada ja merraj tjielli ! Jus vájmonis ij guoktálatta , ájnat jáhkká dasi majt sån javllá , de nåv sjaddá . Danen didjij javlav : jáhkkit oadtjobihtit gájkka majt råhkålattijn ádnobihtit , de didjij vatteduvvá . Ja gå tjuodtjánihpit råhkålittjat , de ándagis luojttit sijáv , gej vuosstij diján le juoga . De Almenáhttje aj didjij mieddemijt ándagis luojttá . ” Valla jus ehpit ándagis luojte , de dijá Almenáhttje ij ga dijá mieddemijt ándagis luojte . Jerusalemij vas båhtin . Gå Jesus lij tiempelsjaljov vádtsemin , de alemushärrá , tjálukoahppása ja boarrása suv lusi båhtin ja gatjádin : ” Mat fámos dáv dagá ? Guhtis le dav fámov dunji vaddám ? ” Jesus vásstedij : ” Mujna le didjij gatjálvis . Vásstedihtit , de javlav mat fámos dáv dagáv . Bådij gus Johannesa gástadus almes vaj almatjijs ? Vásstedihtit munji ! ” Gaskanisá rádudallin : ” Jus vásstedip : Almes , de javlasj : Mannas de ejda sunji jáhke ? Valla dåhkki gus vásstedit : Almatjijs ? ” Álmmuga diehti dav ettjin duosta , danen gå gájka Johannesav almma profehtan adnin . Dan diehti vásstedin : ” Ep diede . ” Jesus de sidjij javlaj : ” Jus gis nåv , de iv ga javla didjij mat fámos dáv dagáv . ” Jesus sidjij muodulvisáj hålaj . ” Ålmåj vijnnagárdev gárvedij ja gárdoj ja dasi vijnnaduolmudagáv tjuolaj ja váksjudagáv tsieggij . Vijnnagárdev de iehtjádijda lájggij ja manojda vuolgij . Gå ájgge lij ållånam , de dievnárav lájggárij lusi rájaj vijnnagárde tjuohppusis oasev viettjatjit . Valla suv gitta válldin , ruosskijin ja guoros giedaj dassta vuodjelin . Vijnnagárddeniehkke de nuppev dievnárav sijá lusi rájaj . Oajvváj suv tsábbmin ja bilkkedin . Goalmádav de rájaj ja suv gåddin . Nåv aj moaddásijs iehtjádijs gevaj : muhtemijt tsábbmin ja muhtemijt gåddin . De lij sujna val akta , suv bárnnegieres , gev maŋemussan rájaj . Ålmåj javlaj : ’ Bárnestam gåjt gåvatji . ’ Valla lájggára nubbe nubbáj javllin : ’ Dála le árbulasj . Gåddup suv , de ham mij árbev oadtjop . ’ Ja de suv giddijin , gåddin ja vijnnagárde ålggolij bálkestin . Majt dal vijnnagárddeniehkke dahká ? Dåhku boahtá , lájggárijt gåddå ja vijnnagárdev iehtjádijda vaddá . Ehpit le gus tjálugin dáv låhkåm : Dåhpetsieggijiddjijs hilgodum giergge le tjiehkagierggen sjaddam . Härrá le dav danen dahkam ja oavdos le mijá tjalmijda . ” Vikkadin suv giddit , valla álmmugis ballin ; árvvedin muodulvisáv lij sijá vuosstij hållam . Danen suv guodin ja dassta vuolggin . Jesusa lusi de muhtem fariseajt ja Herodesa bällásattjajt rádjin gatjálvisáj suv gielatjit . Suv lusi båhtin ja javllin : ” Åhpadiddje , duohtahoallen duv diehtep . I geŋga diehti svahkasta , i ga le belulasj , ájnat mijáv rievtesláhkáj Jubmela gäjnov åhpada . Le gus duolla tjäjssárij värov mákset , vaj ij ? Galggap gus mákset , vaj ep ? ” Valla sijá vilpástallamav dádjadij ja vásstedij : ” Manen sihtabihtit muv gähttjalit ? Buktit munji denárav vaj oattjov gähttjat . ” Lagádin sunji avtav ja sån gatjádij : ” Gen gåvvå ja namma le dát ? ” - ” Tjäjssára ” , vásstedin . Jesus javlaj : ” Vaddit de tjäjssárij mij tjäjssárij gullu , ja Jubmelij mij Jubmelij gullu . ” Imájdin de suv . Muhtem saddukea de båhtin - sij javlli tjuodtjelibme ij le almma - ja Jesusis gatjádin : ” Åhpadiddje , tjáluga baktu Moses mijáv åhpat : jus gännanik le viellja guhti jábmá ja áhkáv guodá , valla älle máná , de galggá árbbátjijn válldut ja vielljasis gierragijt vaddet . De lidjin gietjav vieljatja . Vuostasj vállduj ja mánádibmen jámij . Nubbe árbbátjijn vállduj ja mánádibmen jámij , ja náv aj goalmát . Aktak sijás giehtjasis ittjij mánájt oattjo . Vijmak nissun aj jámij . Gen áhkká de nissun le tjuodtjelime biejven gå jábbmegij lussta tjuodtjeli ? Gájkka gietjas ham lidjin sujna válldum . ” Jesus vásstedij : ” Ehpit gus jur dan diehti tjádjána , gå ehpit tjálugav máhte , ehpit ga mavga Jubmela fámo birra diede ? Gå li jábbmegij lussta tjuodtjelam de e válldu , e ga vállduduvá , ájnat li degu ieŋŋgila almen . Valla jábbmegij tjuodtjelime hárráj , ejda gus Mosesa girjijn biehkev tjiesskislánjátjij birra lågå , gå Jubmel Mosesij javllá : Mån lev Abrahama Jubmel ja Isaka Jubmel ja Jakoba Jubmel . Jubmel ij le jábbmegij ájnat viesso almatjij jubmel . Ållu tjádjánam lihpit . ” Tjálukoahppásijs akta , guhti sijáv guláj ságastime , ielvij man buoragit Jesus vásstedij ja suv lusi manáj gatjádittjat : ” Mij budájt le gájkka budájs ájnnasamos ? ” Jesus vásstedij : ” Ájnnasamos budá le dát : Gulá , Israel , Härrá , mijá Jubmel , le ájnna Härrá , ja galga Härráv , Jubmelat , iehttset ålles vájmostat , ålles sielostat , ålles jiermestat ja gájkat fámostat . Nubbe le dát : Galga guojmát iehttset nåv gåk ietjat . Dájs stuoráp budá e gávnnu . ” Tjálukoahpes javlaj : ” Dujna le duolla , åhpadiddje ! Le galla gåktu javla : sån le ájnna jubmel , ietjá jubmel ij le . Suv iehttset ålles vájmostis , ålles jiermestis ja gájkat fámostis , ja guojmes iehttset nåv gåk ietjas , le gájkka boalldemvärojs ja ietjá värojs ienep . ” Gå Jesus guláj ålmåj jiermmát vásstedij , de javlaj : ” Dån ille Jubmela rijkas mälggadin . ” Ittjij de aktak sujsta dasti duosta ienebuv gatjádit . Åhpadattijn tiemmpelin Jesus gatjádij : ” Gåktus tjálukoahppása máhtti Messiasav Davida bárnnen javllat ? David le ham iesj ájlis Vuojŋŋanisá baktu javllam : Härrá muv härráj hålaj : Tjåhkkida muv oalges bälláj , de biejav duv vasjulattjajt duvddan juolgijat vuolláj . David ham suv härrán gåhttju ; gåktus de Davida bárnne le ? ” Várrijihtit tjálukoahppásijs Gájkka almatja Jesusav miellusit gulldalin , ja åhpadattijn javlaj : ” Várrijihtit tjálukoahppásijs , gudi sihti guhka ålgoldisgárvoj vádtset , guovdon buorástahteduvvat , ja åvdemusán synagogan ja guossen guddnesajen tjåhkkåhit . Árbbátjijt viesojs bårri ja vuojnnuma diehti guhkev råhkådalli . Garrasappot sij galla duobbmidalli . ” Jesus tiempelgisto buohta tjåhkkidij ja almatjijt vuojnij biednigijt dasi biedjamin . Ållo boandá ednagav vaddin . Häjos árbbásj de bådij ja guokta guohpárbiednigattja , jali galla era , dasi biejaj . Jesus de åhpadisålmmåjdis ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Sáddnán , duot häjos árbbásj le tiempelgisstuj biedjam gájkka iehtjádijs ienebuv . Gájka vaddin valljudagástisá , valla sån häjosvuodanis vattij gájkka åbmudagás , gájkka massta viessot . ” Gå Jesus lij tiemmpelis ålgus mannamin , de suv åhpadisålmmåjs akta javlaj : ” Åhpadiddje , gehtja makkir gierge ja makkir huodnaha ! ” Jesus vásstedij : ” Dájt stuorra huodnahijt vuojná . Dási ij giergge gierge nali bátse , ájnat gájkka gajkoduvvá . ” Gå Jesus lij Olijvvaváren tiemmpela buohta tjåhkkåhime , ja Petrus , Jakob , Johannes ja Andreas galluk lidjin sujna , de gatjádin : ” Sárno midjij goassa sjaddá . Ja mij le märkkan gå ájgge le ållånam ja gájkka dát sjaddá ? ” Jesus de sidjij javlaj : ” Várrijihtit avtak dijáv tjáddjimis . Ållusa muv namán båditji javla : Mån dat lev , ja ållusijt sij tjáddjidittji . Ja gå doarrojutsáv ja doarroságav gullábihtit , de allit ballá . Dát viertti boahtet , valla ij le ájn nåhkåma mieren . Álmmuk álmmuga vuosstij ja rijkka rijka vuosstij tjuodtjel . Ednamskielbbima duosi dási sjaddi ja nielgge aj . Dát le riegádahttemvájvij álggo . Valla várrijihtit . Duobbmoståvlåj åvddåj dijáv vaddi , synagogajn ruosskiji ja ednamhärráj ja gånågisáj åvddåj muv diehti doalvvu , sidjij vihtanussan . Vuostak evangelium viertti gájkka álmmugijda sárnneduvvat . Gå dijáv vuolgadi , allit de balá majt javllat , ájnat javllit dajt bágojt , ma daŋga båttå njálmmáj biejaduvvi , danen gå ehpit ietja håla , ájnat ájlis Vuojŋŋanis . Viellja vieljas jábmemij rádjá , ja áhttje mánás . Máná äjgádijda suoddjiji ja sijáv sårmmiji . Gájka dijáv muv namá diehti vasjodi . Valla gádjus sån , guhti gitta maŋemussaj gillá . Gå dåssjididdje vastesvuodav vuojnnebihtit tjuodtjomin , gånnå ij galgalulu ( guhti dáv låhkå , dádjadis riekta ) , de Judea årro várijda galggi báhtarit . Guhti le huodnaha nanna , allus mannu majdik vuollet viesostis viettjatjit , ja guhti bäldon , allus máhttsu ålgoldisgárvos viettjatjit . Vuoj iesselisájda jali njamádiddjijda daj biejvij . Råhkålihtit vaj dálven ij sjatta . Daj biejvij vuojn vájve sjaddi , man lágátja älle årrum dat rájes gå Jubmel väráldav sjivnnjedij , e goassak ga galga sjaddat . Jus Härrá ij lulu dav ájgev oanedit , de aktak almasj ij lulu gádjusit . Valla ájgev le oanedam sijá diehti , gejt le válljim . Ja jus de guhtik didjij javllá : Dánna le Messias , jali : Duonna sån le , de allit sunji åsko ! Vierremessiasa ja vierreprofehta ilmmi merkajt ja oavdojt dagátjit , válljiduvvamijt tjáddjitjit . Várrijihtit ! Mån lev dal didjij gájkka åvddåla sárnnum . Valla daj biejvij , gájkka dan nieda maŋŋela , de biejvve sjevnjut . Ij mánno ga bájte . Náste almes gahttji ja alme fámo doargesti . Almatjabárnev de balvaj gaskan vuojnni stuorra fámujn ja herlukvuodajn boahtemin . Ja de ieŋŋgilijt rádjá ja värálda nieljet guovlos sijáv tjoahkki , gejt le válljim , ednama rájes gitta alme rádjáj . Oahppit muodulvisás fijkunmuora birra . Gå oakse dimut ja lassta luorkijt , de diehtebihtit giesev lahkanime . Daŋga láhkáj , gå dáv gájkka vuojnnebihtit , de diehtebihtit suv lahka , uvsa ålggolin . Sáddnán , dát vierrek ij dåssjåna , åvddål gå dát gájkka sjaddá . Almme ja ednam dåssjånibá , valla muv bágo e dåssjåna . Biejvev ja tijmav aktak ij diede , e ieŋŋgila almen , ij ga Bárnne , ij aktak ietján gå Áhttje . Várrijihtit ja gåhtsit , ehpit diede gå ájgge ållån . Sjaddá degu ålmåj , guhti manojda le vuolggám ; sån le viesos guodám ja dievnárijdes gåhttjum dav gähttjat , gännánik le ietjas barggo , ja sån le uksagáhttárav gåhttjum gåhtset . Gåhtsit dan diehti , ehpit diede goassa boanndi boahtá , iehkedis jali idjaguovddela jali giemeskin jali idedis . Várrijihtit , vaj hähkkat ij boade ja dijáv oademin gávna . Didjij ja gájkajda javlav : Gåhtsit ! ” Guokta biejve lidjin bässátjijda ja suvrrodiklájbe basijda . Alemushärrá ja tjálukoahppása usjudin gåktu sluogasvuodajn Jesusav giddit ja gåddet . Sij javllin : ” Allup de bassebále , soajttep stuojmev álmmuga gasskaj dahkat . ” Gå Jesus lij Betanian spihtálasj Simona vieson bievddegátten vällahime , de nissun bådij divras oalle nardusvuojddasijn . Vuojdasruvsav rabáj ja gájkka gurggalij Jesusa oajve nali . Muhtema suhttin ja nubbe nubbáj javllin : ” Gehtja , gåk vuojddasav skidárt . Dan vuojddasa åvdås oadtjot luluj badjel gålmmåtjuohte denára majt häjojda buktet luluj vaddet . ” Ja nissunij bielkkin . Valla Jesus javlaj : ” Dibddit suv ráfen ! Manen suv hådjodihpit ? Sån le ham munji buorev dahkam . Häjo li agev dijá siegen , ja sidjij buorev buktebihtit dahkat goassa sihtabihtit , valla mån iv le agev dijá lunna . Sån le dahkam majt buvtij , juo åvddålin le huksam muv rubmahav hávddádibmáj vuojdaduvvat . Sáddnán , gånnå ihkenis väráldin evangeliumav sárnnedi , de aj nissuna mujtton suv dagojt subtsasti . ” Valla Judas Iskariot , lågenanguoktásis akta , alemushärráj lusi manáj Jesusav bähtátjit . Ávvusin ja biednigijt sunji loabedin . Ja sjiehtes ájgev åtsåj Jesusav bähtátjit . Suvrrodik lájbe basij vuostasj biejve , gå bässásjlippajt njuovvin , de åhpadisålmmå gatjádin : ” Gåsi sidá mijáv bässásjmállásijt dunji gárvedit ? ” Jesus de guoktásav rájaj ja sunnuj javlaj : ” Manne stádaj . Dåppe ålmmåv iejvvibihtte tjáhtjelihtev guoddemin . Tjuovvolihtte suv , ja gåsi tjágŋá , de dan vieso boanndij javlle : Åhpadiddje gatját : Gåggu le ladnja gånnå bässásjmállásijt máhtáv åhpadisålmmåjam bårråt ? Dunnuj de stuorra , juo gárvvidum lanjáv badjelåbdån vuoset . Danna midjij gárvedihtte . ” Åhpadisålmmå vuolgijga , ja gå stádaj bådijga , de lij gájkka nåv gåktu lij javllam , ja såj de bässásjmállásijt gárvedijga . Iehkedis de Jesus lågenanguoktásijn dasi bådij . Gå lidjin bievddegátten vällahime bårråmin , de Jesus javlaj : ” Sáddnán , dijás soames muv bähttá , soames guhti mujna le bårråmin . ” Hådjånin ja sujsta avtas nubbe gatjádaláj : ” Iv gåjt dal mån littja ? ” Sån vásstedij : ” Lågenanguoktásis akta , guhti mujna le gáren buodnjomin . Almatjabárnne vuolggá , nåv gåktu suv birra le tjáleduvvam , valla vuoj dan almatjij , gen baktu Almatjabárnne biehteduvvá ! Dan almatjij buorep luluj , jus ij goassak lulu riegádit . ” Bårådijn Jesus lájbev váldij , gijtulvisáv råhkålij , lájbev dådjalij , ja vattij sidjij javla : ” Válldit dáv , dát le muv rumáj . ” Ja gávtjav váldij , Jubmelav gijtij ja sidjij vattij , ja gájka dassta juhkin . Sån javlaj : ” Dát le muv varra , lihto varra , mij ållusa åvdås gålgåduvvá . Sáddnán , iv dasti goassak dassta jugá , mij vijnnamuoras boahtá , åvddål dan biejve gå varás vijnav Jubmela rijkan jugáv . ” Hieveduslávlloma maŋŋel Olijvvavárráj de mannin . Dåppe Jesus sidjij hålaj : ” Dij gájka mujsta gahttjabihtit , danen gå tjáleduvvam le : Räjnnuhiddjev mån gåttåv , ja sávtsa hádjási . Valla muv tjuodtjelime maŋŋel , de dijá åvdån Galileaj manáv . ” Petrus de vásstedij : ” Juska gájka iehtjáda gahttji , de gåjt mån iv dujsta gahtja ! ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán , juo dán ijá , åvddål gå åresvuonntsá guokti tjuodjá , de gålmmi muv vuornáda . ” Valla Petrus duodastij : ” Juska dujna vierttiv jábmet , de iv luoddnok duv vuornáda . ” Ja dan láhkáj sij gájka javllin . Båhtin de sadjáj nammaduvvam Getsemanen , ja Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Tjåhkkåhihtit dánnága båttåv gå råhkålav . ” Valla Petrusav , Jakobav ja Johannesav váldij fárrusis . Balluj ja vájvváj boadádaláj , ja sidjij hålaj : ” Muv siello le gitta jábmemij håjen . Ganugihtit dási gåtsåtjit . ” Duobbelattjaj manáj , ednama nali luojttádij ja råhkålij bessat dát båttås jus máhttelis . Javlaj : ” Abba ! Áhttje ! Gájkka dunji le máhttelis . Válde mujsta dáv gávtjav . Valla ij muv , ájnat duv sidoda milta . ” Gå máhtsaj , de sijáv oademin gávnaj , ja Petrusij javlaj : ” Simon , oademin gus le ? Ittji gus vieje åbbånis tijmav gåhtset ? Gåhtsit råhkålihtit gähttjalibmáj gahttjamis . Vuojŋŋanis le sjuves , valla oadtje sjiebtjes . ” Vuolgij de vas ja dajga bágoj råhkålij . Gå máhtsaj , de sijáv vas oademin gávnaj ; tjalme lidjin nahkárijs låssåda , ja ettjin diede majt vásstedit . Goalmádis máhtsaj ja de javlaj : ” Vilá ham oademin ja vuojŋadallamin lihpit ! Nuoges le . Ájgge le ållånam , Almatjabárnne suddárij giedajda vatteduvvá . Tjuodtjánihtit , vuolggup . Muv biehtte dála boahtá . ” Gå Jesus ájn lij sárnnomin , de Judas bådij , lågenanguoktásis akta , ja fáronis almasjvehka svierdij ja såppij , alemushärrájs , tjálukoahppásijs ja boarrásijs rájaduvvam . Biehtte lij såbadam sidjij merkav vaddet : ” Gev tjulestav , sån le . Giddijihtit suv ja váttugis gähtjon suv vuolgadihtit ! ” Gå bådij , de dalága Jesusa lusi manáj . ” Rábbi ” , javlaj ja de suv tjulestij . Jesusij de njåmmun ja válldin suv gitta . Valla soames danna tjuodtjomin svierdes råhttij , alemushärrá dievnárav räjvvalij ja sujsta bieljev tjuolastij . Jesus de sidjij javlaj : ” Degu rievvára vuosstij lihpit svierdij ja såppij vuolggám muv gidditjit . Juohkka biejve lidjiv dijá siegen tiemmpelin åhpadime , ja ejda munji njoamo . Valla tjáluga bágo galggin ålliduvvat . ” Gájka suv guodin ja báhtarin . Nuorra ålmåj , gänna ij lim lijnnebiktasis ietjá gárvvon , sidáj Jesusav tjuovvolit . Giddijin suv , valla sån de biktasav dasi guodij ja rihttsot dassta viega manáj . Jesusav alemushärrá åvddåj vuolgadin , ja gájkka alemushärrá , boarrása ja tjálukoahppása dasi tjåhkanin . Petrus mälggadis tjuovoj , gitta alemushärrá viessuj , ja dåppe de dievnárij siegen tjåhkkåhij dållågátten biktalime . Alemushärrá ja ålles ráde gähttjaladdin vihtanasstemav Jesusa vuosstij åhtsåt besatjit suv jábmemij duobbmitjit , valla ettjin majdik gávna . Ålos suv vuosstij vieret vihtanasstin , ja sijá vihtanusá ettjin aktij hieba . Muhtema vieret vihtanasstin suv gullam javllamin : ” Dáv almatja giedas tsieggidum tiemmpelav mån gajkov ja gålmån biejven nuppev tsieggiv , mij ij le almatja giedas tsieggiduvvam . ” Valla ettjin ga dá vihtanusá aktij hieba . Alemushärrá de sajestis tjuodtjelij ja Jesusis gatjádij : ” I gus dån sijá guoddalimijda vássteda ? ” Valla sjávo lij , ittjij ga majdik vássteda . Alemushärrá de vas gatjádij : ” Le gus Messias , Buorissjivnnjeduvvama Bárnne ? ” Jesus vásstedij : ” Lev , ja vuojnitjihpit Almatjabárnev Fámo oalges bielen tjåhkkåhime ja alme balvaj gaskan boahtemin . ” Alemushärrá de biktasijdes gajkudij ja javlaj : ” Majt dal vihtanij ? Álbedusáv lihpit gullam . Majt javllabihtit ? ” Gájka suv jábmemoassen duobbmijin . Ja muhtema suv tjålggågåhtin , suv tjalmijt gåbttjin , tjårmmin ja javllin : ” Sárnneda dal ! ” Ja vávta suv nierraj spähkkun . Petrus lij vuollen sjaljon . Alemushärrá därnojs akta de bådij , ja gå suv ájtsaj biktalime , de sunji gehtjastij ja javlaj : ” Dån aj lidji aktan Jesusijn nasareagijn . ” Valla Petrus vuornoj : ” Iv åbbå dádjada majt javla . ” Ja ålgop sjalljuj manáj . Gå niejdda suv dåppe ájtsaj , de sidjij danna tjuodtjomin vas javlaj : ” Sån le sijás akta ! ” Petrus vas vuornoj . Gudi danna lidjin tjuodtjomin dalága dan maŋŋela Petrusij javllin : ” Dån le galla sijás akta , Galileas ham dån le . ” De garrodij ja nannij : ” Iv dåbdå dav ålmmåv gen birra ságastihpit ! ” Daŋga båttå åresvuonntsá nuppádis tjuojaj . Petrus de mujttáj , majt Jesus sunji lij javllam : ” Åvddål gå åresvuonntsá guokti tjuodjá , gålmmi muv vuornáda . ” Ja sån tjierruj . Árradisán alemushärrá boarrásij ja tjálukoahppásij rádudallin , ålles rádijn . Gåhttjun Jesusav tjadnat ja Pilatusa hállduj suv doalvvun . Pilatus sujsta gatjádij : ” Le gus dån juvdáj gånågis ? ” Sån vásstedij : ” Iesj ham dav javla . ” Alemushärrájn lidjin ållo guoddalime suv vuosstij , ja Pilatus de sujsta gatjádij : ” I gus majdik vássteda ? Gulá ham gåktu duv guoddali ! ” Valla Jesus ittjij majdik enabuv vássteda , ja Pilatus imájdaláj . Pilatusin lij dáhpe bassebále ábaj sidjij avtav fáŋgav luojttet , gev ádnun . Ålmåj , gen namma lij Barabbas , lij dal fáŋŋgiduvvam aktan stuojmmedahkkij , gudi stuojmij sinna lidjin almatjijt gåddålam . Álmmuk Pilatusa lusi gárgadij ja gåhtjoj suv nåvti dahkat , gåktu suv dáhpe lij . Sån vásstedij : ” Sihtabihtit gus muv juvdáj gånågisáv luojttet ? ” Árvvedij udnodisvuodas alemushärrá lidjin Jesusav suv hállduj vaddám . Valla alemushärrá ávttjijin álmmugav sihtat Barabbasav ienni luojttet . Pilatus vas javlaj : ” Majt de sujna dagáv , gev juvdáj gånågissan gåhttjobihtit ? ” Sij de tjuorvvun : ” Ruossinávlli suv ! ” Pilatus gatjádij : ” Majt bahájt le dahkam ? ” Valla ájn vil tjavgabut tjuorvvun : ” Ruossinávlli suv ! ” Pilatus , guhti álmmuga sidoda milta sidáj dahkat , Barabbasav luojtij . Jesusav ruosskidahtij ja vattij suv ruossinávlliduvátjit . Doarroålmmå Jesusav laddnesjalljuj doalvvun ja ålles váktavegav tjoahkkáj gåhttjun . Ruoppsis purpurbájnok ålgoldisgárvvuj suv gárvodin ja tjiesskislánjátjijs kråvnåv suv oajvváj bárddin . Buorástahttin de suv : ” Buoris dunji , juvdáj gånågis ! ” Såppijn suv oajvváj tjasskin , tjålggin ja luojttádin buolvatjij nali suv guddnedittjat . Bilkkedimes häjttám , de ruoppsis ålgoldisgárvov sujsta nuollin , ietjas biktasijda gárvodin ja ruossinávlliduvátjit suv vuolgadin . Simon Kyrenes , Aleksandrosa ja Rufusa áhttje , lij jur stáda ålggolis boahtemin , ja suv nággidin Jesusa ruossav guoddet . Jesusav doalvvun sadjáj , mav Golgotan gåhttju ( mij merkaj Skuvrre ) . Dåppe sunji vijnav mirrájn vaddin , valla ittjij dav duosto . Suv de ruossinávllijin , ja biktasijt gaskanisá vuorbbádin . Goalmát tijma bájken suv ruossinávllijin . Guoddalimev lidjin náv tjállám : Juvdáj gånågis . Ruossinávllijin sujna aktan guokta rievvára , nuppev suv oalges bälláj ja nuppev gåro . [ Ja tjáluk ålliduvvá , mij javllá : Vierredahkken sån aneduváj . ] Gudi vásuk vádtsin suv bilkkedin , oajvev risstijin ja javllin : ” Guhti tiemmpelav gajko ja gålmån biejven vas tsieggi , gájo dal ietjat ja luojttáda ruossas . ” Dan láhkáj alemushärrá ja tjálukoahppása gaskanisá suv tjajmon adnin ja javllin : ” Iehtjádijt gåjt gájoj , ietjas gis ij . Guhti le Messias , Israela gånågis , luojttádis dal ruossas , vaj bessap dav vuojnnet ja sunji jáhkket . ” Gudi sujna aktan ruossinávlliduvájga , aj suv bilkkedijga . Gudát tijma bájken ålles ednam sjevnjudij ja sjievnnjet gitta avtsát tijma rádjáj bisoj . Ja avtsát tijma bájken Jesus jieddnát tjuorvvij : ” Eloi , Eloi , lema sabaktani ? ” ( dat le : Muv Jubmel , muv Jubmel , manen le muv guodám ? ) . Muhtema guoran tjuodtjomin , dav gullin ja javllin : ” Eliav tjuorvvu . ” Sijás akta viehkalij ja sváhpav suvra vijnas dievdij . Soabbegähtjáj dav biejaj ja Jesusij vattij juhkat javla : ” Gähttjup jus Elia boahtá suv vuolus váldátjit . ” Jieddnás tjuorvvasijn Jesus hiejtij vuojŋŋamis . Dalloj de tiempellåvda guovte bähkkáj gajkkusij , badjerabdas gitta vuollerabddaj . Doarrooajvve Jesusa buohta tjuodtjomin , vuojnij gåktu de vuojŋŋamav luojtij ja javlaj : ” Dát ålmåj lij de duodaj Jubmela Bárnne . ” Duobbelattjan muhtem nissuna aj lidjin tjuodtjomin gähttjamin , ja sijá siegen lij Maria Magdalas , Maria guhti lij nuorap Jakoba ja Josesa ieddne , ja de Salome . Lidjin suv tjuovudam ja dievnnum gå Galilean lij . Ja dåppe lidjin aj moadda ietjá nissuna , gudi suv fáron lidjin Jerusalemij badjánam . Gå lij juo gárvedimbiejve iehket , dan biejve sábbáda åvddål , de bådij Josef Arimataias , guddnen aneduvvam rádehärrá , guhti lij aj Jubmela rijkav vuorddemin . Jálusmuváj ja Pilatusa lusi manáj Jesusa rubmahav ánutjit . Pilatus oavdduhij gå guláj Jesusav juo jábmám . Gåhtjoj doarrooajvev ietjas lusi ja gatjádij jus Jesus ajtu lij jábmám . Gå doarrooajvve dav nanostij de Josefij rubmahav vattij . Josef lijnijt åstij , Jesusav vuolus váldij ja lijnij sisi giesaj . Biejaj suv hávddáj , mij lij báktáj tjuoladuvvam ja giergev hávde rájge åvddåj jållerdij . Maria Magdalas ja Josesa ieddne Maria vuojnijga gåsi suv biedjin . Gå sábbát lij vássám , de Maria Magdalas , Jakoba ieddne Maria ja Salome njálgugit hapsijdiddje ruttajt oasstin Jesusav vuojdatjit . Hávddáj båhtin árradisán sábbáda maŋŋela gå biejvve badjánij . Ja nubbe nubbáj javllin : ” Guhtis midjij giergev hávde uvsa åvdås jållert ? ” Mavas de ájttsin giergev , mij lij alvos stuorre , ierit jållerduvvam . Mannin hávde sisi ja nuorra ålmmåv ájttsin gárvoduvvam vielggis guhka biktasijda danna oalges bielen tjåhkkåhime , ja sij suorgganin . Valla sidjij javlaj : ” Allit ballá . Åhtsåbihtit Jesusav Nasaretas , guhti ruossinávlliduváj . Sån tjuodtjelij , ij le dánna . Gähttjit , dála le sadje , gåsi suv biedjin . Valla mannit Petrusa ja dåj ietjá åhpadisålmmåj lusi ja javllit : ’ Dijá åvddålin Galileaj manná . Dåppe suv vuojnnebihtit , nåv gåktu le didjij javllam . ’ ” Hávdes de viega mannin , doargesta ja balá . Ettjin ga gesisik majdik moalgeda , danen gå balon lidjin . Gå Jesus lij árradisán sábbáda maŋŋel tjuodtjelam , de ietjas bigodij vuostak Mariaj Magdalas , gässta lij gietjav bahás vuojŋŋanisá vuodjelam . Maria vuolgij ja dav giehtoj sidjij , gudi lidjin årrum aktan Jesusijn ja lidjin dal surgos tjierromin . Gå gullájin suv viesso ja Maria lij suv vuojnnám , de ettjin dasi jáhke . Dan maŋŋela de ietjá hámen ietjas bigodij , sijás guoktásij , gå lijga stáda ålggolij mannamin . Såj aj vuolgijga ja nuppijda dav giehtojga , valla ettjin sunnuj ga jáhke . Ietjas aj lågenanaktaj bigodij gå lidjin bievddegátten vällahime , ja vádnajáhko ja garra vájmoj diehti sijáv gájgodij , gå ällim jáhkkám sidjij , gudi lidjin suv tjuodtjelime maŋŋela vuojnnám . Sidjij javlaj : ” Mannit juohkka sadjáj värálda birra ja åbbå sjivnnjádussaj evangeliumav sárnnedihtit . Guhti jáhkká ja gástaduvvá gádjus , valla guhti ij jáhke duobbmidallá . Dá merka sijáv tjuovvu gudi jáhkki : muv namán bahás vuojŋŋanisájt vuodjeli , ådå gielaj sárnnu , gärmmahijt giedajisá dåhpu , jus jámediddje selgav juhki de sijáv ij vahágahte , ja giedajdisá skihppij nali biedji ja sijáv buoredi . ” Gå härrá Jesus lij sidjij dav hållam , de almmáj váldeduváj ja Jubmela oalges bälláj tjåhkkidij . Valla sij vuolggin ja juohkka sajen sárnnedin , ja Härrá sijáv doarjodij ja bágov tjuovvo merkaj baktu nanodij . ] Ålos li juo gähttjalam mijá giehtos subttsasijt ållåsit tjoahkkit , gåktu li midjij subtsastuvvam sijájs gudi ietja dajt álggorájes vuojnnin ja bágo dievnárin sjaddin . Gå lev gájkka tjiegŋalit gitta álggorájes guoradam , de lev aj mierredam dajt dunji , guddnedum Teofilos , duolla maŋŋálakkoj álgos gähtjáj tjállet , vaj dádjada duv oadtjom diedo li åskeldahtte . Dan ájge gå Herodes lij Judea gånågissan , de lij Aviasa juohkusin härrá gen namma lij Sakarias . Suv áhkká lij Arona máttos namájn Elisabet . Goappátja lijga rievtesferduga Jubmela åvdån ja lájtodibmen viesojga gájkka Härrá budáj ja njuolgadusáj milta . Sunnun ällim máná danen gå Elisabet ittjij máhte mánájt oadtjot , ja goappátja lijga vuorastuvvamin . Soames biejve gå lij Sakariasa juohkusa dievnastusvuorro ja sån härráámmádin Jubmela åvdån dievnastij , de ieme vuorbbádallamdábij milta lij suv vuorro mannat Härrá tiemmpela sisi suovasvärov tsahkkidittjat . Värrodimbåttåv gájkka almatja lidjin ålggolin råhkådallamin . De bihkusij Härrá ieŋŋgil suv åvddåj , suovasálltára oalges bälláj . Gå Sakarias ieŋŋgilav vuojnij de goavgedij ja ballagådij . Valla ieŋŋgil sunji javlaj ; ” Ale balá , Sakarias , Jubmel le duv råhkålvisáv gullam . Áhkkát Elisabet dunji bárnev riegádahttá , ja suv galga Johannesin gåhttjot . Vuollon ja ávvon dunji sjaddá , ja moaddása suv riegádime diehti ávvudalli . Sån vuojn stuorren Härrá åvdån sjaddá . Vijnajt ja garra juhkusijt ij goassak jugá , juo iednehekka rájes le ájlis Vuojŋŋanisás dievas , ja Israelan moaddásav Härrá , sijá Jubmela , lusi máhtsadahttá . Elia fámujn ja vuojŋŋanisájn suv åvdån manná áhtjij vájmojt mánájda jårggålittjat ja gullogahtes almatjijda rievtesferduk mielav vattátjit ja Härráj gárvvidum álmmugav . ” Sakarias de ieŋŋgilij javlaj : ” Gåktus dav vissásit diedáv ? Mån lev ham vuoras ja muv áhkká le aj vuorastuvvamin . ” Ieŋŋgil vásstedij : ” Mån lev Gabriel guhti Jubmela tråvnå åvdån tjuottjov , ja mån lev rájaduvvam dunji hålatjit ja dáv ávvoságav sárnutjit . Valla dån gieladuvá , sáhkadit i buvte dan biejve åvddål gå dát sjaddá , danen gå ittji muv báhkuj jáhke , mij ålliduvvá dalloj gå ájgge ållån . ” Almatja Sakariasav vuorddin ja imálussjin gå tiemmpelin guhkev gádoj . Gå Sakarias ålgus bådij , ja ittjij máhte sijájn ságastit , de árvvedin bárudisáv lij tiemmpelin vuojnnám . Vierttij sidjij sejvatjit , ja nåvtik gieladibmen lij . Gå suv dievnastusvuorro någåj , de sijddaj manáj . Dan maŋŋela áhkkás Elisabet iesselissan sjattaj , ja vihtta máno tjiehkusin viesoj . Javlaj allasis : ” Härrá le dáv munji dahkam . Muv le dal huksam ja skámostam almatjij åvdån tjoavddám . ” Gudát máno Jubmel rájaj ieŋŋgil Gabrielav nuorra niejda lusi Galileaj , Nasareta stádaj . Sån lij giláduvvam ålmmåjn Davida máttos gen namma lij Josef , ja niejda namma lij Maria . Ieŋŋgil bådij suv lusi ja javlaj : ” Buoris dunji guhti le ármov oadtjum ! Duv lunna le Härrá . ” Maria goavgedij ieŋŋgila bágojs ja usjudij majt dát buorástahttem mierkkij . Valla ieŋŋgil javlaj : ” Ale Maria balá , Jubmel le duv ármmálasstám . Iesselissan sjatta ja bárnev riegádahtá , ja sunji vattá namáv Jesus . Stuorren sån sjaddá ja Alemusá Bárnnen gåhtjoduvvá . Härrá Jubmel sunji áhtjes Davida tråvnåv vaddá , ja Jakoba goade gånågissan ihkát ájggáj le , ij ga vielldes goassak någå . ” Maria ieŋŋgilij javlaj : ” Gåktus dát le máhttelis , ij aktak ålmåj le muv duohttam . ” Valla ieŋŋgil vásstedij : ” Ájlis Vuojŋŋanis dunji boahtá , ja Alemusá fábmo duv suojvvanasstá . Dan diehti bárnne ájllisin ja Jubmela Bárnnen gåhtjoduvvá . Elisabet , bärrát , le aj bárnev dálla vuorasvuodanis vuorddemin . Gev javllin mánájt ij oattjo , le dal gudát mánon , danen gå Jubmelij ij migek le máhtodibmen . ” Maria javlaj : ” Härrá dievnár lev mån . Sjaddus munji gåktu le javllam . ” Ja ieŋŋgil suv lussta vuolgij . Muhtem biejve maŋŋela Maria gáhtjada vuolgij soames stádaj Judea várijn . Sakariasa dåhpåj manáj ja Elisabetav buorástahtij . Gå Elisabet Maria buorástahttemav guláj , de mánná suv hekkan tjiektjalij ja de ájlis Vuojŋŋanisás dievdeduváj . Jieddnát tjuorvoj : ” Buorissjivnnjeduvvam dån ietjá nissunijs ienebut , ja buorissjivnnjeduvvam mánná duv hekkan . Guhtis de mån littjav gå muv härrá ieddne muv lusi boahtá ? Gå muv biellje duv buorástahttemav guláj , de mánná muv hekkan ávos tjiektjalij . Sálugin guhti jáhkij , dajna gå ålliduvvá majt Härrá le sunji javllam . ” Maria de javlaj : ” Muv siello Härráv rámmpu , muv vuojŋŋanis sjållert Jubmelis , muv lånestiddjes : sån le árudijás vuollegis dievnárij jårggålam . Dát rájes gájkka vierrega muv sálugin hievedi : dajna gå Gájkviekses stuorijt munji dahká , ájllisin le suv namma , ja suv ármmo buolvas buolvvaj bissu siján gudi li jubmelbalulattja . Giedajnis stuorra dagojt dahká ja mihástallijt háddji . Gånågisájt tråvnåjstisá ravggu ja gälvodimijt bajet . Nielggijt vattojis gallánahttá , boandájt guoros giedaj rádjá . 54/55 Israelav , ietjas dievnárav huksá , mujtedijn ármmogisvuodav nåv gåktu ihkeven ájggáj lij jáhttám mijá ájttegijda ; Abrahamaj ja suv mánájda . ” Maria lij suv guossen gålmå máno bájkev , ja de sijddasis máhtsaj . Ájgge ållånij Elisabetaj riegádahtátjit , ja bárnev riegádahtij . Suv sijddaguojme ja biere gullin man stuorra ármov Härrá lij sunji vuosedam , ja sij ávvudallin sujna . Gávtsát biejve båhtin bárnev birratjuohpadahtátjit , ja sihtin suv Sakariasin , áhtjes nammaj nabddet . Valla ieddnes de javlaj : ” Ij , suv namma lehkus Johannes . ” Sunji vásstedin : ” Dujna ij le aktak bierre dajna namájn . ” Ja áhttjásis siejvvelin máná namáv diededittjat . Sakarias ánoj tjállemdáblov masi tjálij : ” Johannes le suv namma ” , ja gájka oavdduhin . Dalága sån hållamgoavov ruoptus oattjoj , sáhkadij ja Jubmelav hievedij . Gájka suv bájken ballájin , ja juohkka sajen Judea várijn dán birra ságastin . Ja gájka gudi gullin , biedjin ságajt mujttuj ja gatjádallin : ” Mij dát mánás sjaddá ? ” Ja Härrá giehta lij sujna . Áhttjes Sakarias ájlis Vuojŋŋanisás dievdeduváj ja profehtagit sárnoj : ” Hieveduvvam lehkus Härrá , Israela Jubmel , guhti álmmugis bådij lånestittjat . Midjij sån lånestime tjoarvev tjuottjeldahttá ietjas dievnára Davida mátton , gåktu ådno le ietjas ájlis profehtaj baktu jáhttám lånestibmen mijá vasjulattjajs ja gájkajs gudi midjij li vasjen . Mijá ájttegijda ármmogisvuodav vuoset ja ájlis lihtos anot , vuornnáv mav áhttjásimme Abrahamaj dagáj : mijáv gájutjit vasjulattjaj giedas vaj balo dagi buktep suv dievnnut , rájnnasin ja rievtesferdugin suv åvdån gájkka biejvijdimme . Ja dån , mánnám , Alemusá profehtan gåhtjoduvá , dajna gå Härrá åvdån galga mannat sunji bálggájt gárvedittjat ja suv álmmugij diededittjat lånestibme suttoj ándagisluojttemijn le dánna mijá Jubmela ármmogisvuoda ja linesvuoda baktu . Allagisás sån mijá lusi boahtá , biejve mårijdibmen sidjij gudi li sjievnnjedin ja jábmema sähkásin , ja juolgijdimme ráfe bálggáj lájddi . ” Ja bárnne sjattaj ja vuojŋŋanisán gievroj . Åjdå bájkijn åroj dallusjrádjáj gå Israela åvddåj lij låjdåstittjat . Dan ájge tjäjssár Augustus guládahtij gåhttjomav ålles värált galgaj almasjlåhkuj tjáleduvvat . Vuostasj tjáledibme almasjlåhkuj lij dalloj , gå Kvirinius lij Syria ednamhärrán . Gájka mannin ietjasa tjáledittjat , iesj guhtik stádasis . Ja Josef , guhti lij Davida máttos , vuolgij Galilea Nasaretas Judeaj , Davida stádaj Betlehemaj , ietjas tjáledittjat aktan Mariajn gejna lij giláduvvam ja guhti lij iesselissan . Gå dåppe lijga , de ållånij ájgge Mariaj riegádahtátjit , ja bárnes riegádahtij , vuostasjriegádimmánáv , ja giessalij ja krubbuj biejaj , dan diehti gå sunnuj ij lim guossevieson sadje . Dajn dáfojn lidjin soabmása sávttsaälosa iján räjnnuhime . De Härrá ieŋŋgil sijá åvddåj tjuottjadij ja Härrá herlukvuohta sijá birra bájtij , ja alvosláhkáj ballájin . Valla ieŋŋgil sidjij javlaj : ” Allit ballá . Ávvoságav mån didjij sárnov , ávov gájkka álmmugij . Didjij le uddni lånestiddje Davida stádan riegádam , sån le Messias , Härrá . Ja dát le märkkan didjij : riegádimmánáv gávnnabihtit giessaluvvam ja kruppon vellahime . ” Ja hähkkat lij danna ieŋŋgilijn stuorra almefuovva Jubmelav hievedime : ” Guddne Jubmelij allagisán ja ráfe suv gierugijda ednamin . ” Gå ieŋŋgila lidjin sijá lussta almmáj mannam , javllin räjnnuhiddje guhtik guojmmásisá : ” Vuolggup dal Betlehemaj gehtjatjit mij le sjaddam ja majt Härrá le midjij diededam . ” Gáhtjos sij Betlehemaj mannin , ja gávnnin Mariav ja Josefav ja mánátjav , guhti lij kruppon . Gå mánáv lidjin vuojnnám , subtsastin majt dán máná birra lidjin gullam . Gájka imálussjin räjnnuhiddjij ságajt . Maria gájkka vájmmusis vuorkkij ja ájádaláj . Räjnnuhiddje máhttsin ja hievedin ja rámmpun Jubmelav dassta majt lidjin gullam ja vuojnnám : gájkka lij nåvti gåktu sidjij lij javladuvvam . Gávtsát biejve gå mánná lij birratjuohpaduvátjit , de oattjoj namáv Jesus , nåv gåktu ieŋŋgil lij suv juo nammadam , åvddål gå ieddnes iesselissan sjattaj . Gå sijá rájnnanimájgge Mosesa lága milta lij ållånime , de Josef ja Maria Jerusalemij mánájn manájga Härrá åvddåj suv guottátjit - danen gå Härrá lágan le tjáleduvvam juohkka vuostasjriegádimbárnne galggá Härráj ájlistuvvat - ja guokta turturduvvo jali guokta nuorra duvvo värrodittjat , nåv gåktu Härrá lágan gåhtjoduvvá . Jerusalemin lij ålmåj gen namma lij Symeon , guhti lij rievtesferduk ja jubmelbalulasj ja Israela jaskadusáv vuordij . Ájlis Vuojŋŋanis lij sujna , ja sunji lij bigoduvvam jábmemav ij vuojne åvddål gå Härrá Messiasav lij vuojnnám . Doalvoduvvam Vuojŋŋanisás tiemmpelij manáj , ja gå Jesusa äjgáda mánájn bådijga dagátjit mij le dáhpen lága milta , de mánáv fármmásis váldij ja Jubmelav hievedij ja javlaj : ” Härrá , bája dal dievnárat ráfen dáppelt mannat , nåv gåktu le jáhttám , dajna gå muv tjalme li vuojnnám suv lånestimev , mav dån le gájkka álmmugijda gárvedam , tjuovggan mij hiednigijda bigodibmen sjaddá ja herlukvuohtan ietjat álmmugij Israelaj . ” Jesusa áhttje ja ieddne oavdduhijga dav mij suv birra håladuváj . Ja Symeon sijáv buorissjivnnjedij ja suv äddnáj Mariaj javlaj : ” Dát mánná le jårrålibmen jali tjuodtjelibmen ållusijda Israelan ja märkkan mav vuosteldi . Ja duv sielo tjadá svierdde aj manná vaj ållusij tjiehkusamos ájádusá bihkusi . ” Danna lij aj nissun , gänna lidjin profehta vaddása , Hanna , Fanuela niejdda Asjera máttos . Sån lij vuorastuvvamin ; nuorran lij gietjav jage válldum , ja dallutjis lij árbbátjin viessum ja dálla lij gáktsalåknielje jage vuoras . Ittjij ihkenis tiemmpelav guode , ájnat Jubmelav idja biejvve fástoj ja råhkålvisáj dievnnuj . Daŋga båttå bådij sån dasi , Jubmelav gijtij ja hievedij ja sárnoj máná birra gájkajda gudi Jerusalema lånåstusáv vuorddin . Gå lijga ållidam gájkka mij lij Härrá lágan tjáleduvvam , máhtsajga de stádasiska Nasaretaj Galileaj . Bárnne stuoroj , gievroj ja vijsoj , ja sujna lij Jubmela ármmo . Juohkka jage suv äjgáda manájga Jerusalemij bässátjijda . Ja gå Jesus lij lågenanguovtejagák , de mannin dåhku , gåktu bässátjijda dáhpe lij . Gå bassebiejve lidjin vássám ja sijddaj lidjin máhtsatjit , de Jesus äjgádij diedek Jerusalemij bátsij . Bäjvvásav lijga vádtsám dåjvujn fáron lij , åvddål gå Jesusav berrahijs ja oahppásijs åtsådatjájga . Gå ejga Jesusav gávna , de suv åtson Jerusalemij máhtsajga . Gålmmå biejve maŋŋela gávnajga suv tiemmpelin , tjåhkkåhime åhpadiddjij siegen gulldalime gatjádime . Gájka gudi suv gullin alvaduvvin suv jiermijs ja vásstádusájs . Gå suv vuojnijga , de Josef ja Maria goavgedijga ja Maria sunji javlaj : ” Mánnám , gåktu máhtti náv munnuj dahkat ? Måj áhtjijnat duv balujn åtsåjma . ” Jesus vásstedij : ” Manna muv åtsåjda ? Ejda gus diede vierttiv Áhtjám lunna årrot ? ” Valla ejga dádjada man birra hålaj . Jähkogis lij sunnuj ja Nasaretaj sunnuv tjuovoj . Ieddnes gájkka dájt vájmmusis vuorkkij . Jesus stuorránij ja vijsoj ja Jubmelij ja almatjijda ávvon sjattaj . Tjäjssár Tiberiusa ráddimájge lågenanvidát jage , gå Pontius Pilatus lij Judea ednamhärrán , Herodes Galilea tetrárkkan , vielljas Filippos Ituria ja Trakonitisa tetrárkkan ja Lysanias Abilene tetrárkkan , ja gå Hannas ja Kajafas alemushärrán lijga , bådij Jubmela báhko Johannesij , Sakariasa bárnnáj , åjdåmiehtsen . Johannes Jordanäno dáfojda vuolgij ja juohkka sajen suttoj ándagisluojttemav buorádusá ja gástadime baktu sárnnedij , gåktu profehta Jesaja bágoj le tjáleduvvam : Tjuorvvo jiedna åjdåmiehtsen gullu : Gárvedihtit Härrá gäjnov , njuolggijihtit suv bálggájt . Juohkka gårsså dievdeduvvus , juohkka várre ja buollda vuoleduvvus . Gávak bálggá njuolggiduvvusa , gärggás gäjno jalggiduvvusa . Ja gájkka almatja Jubmela lånestimev vuojnnusa . Gå stuorra almasjvega suv lusi båhtin sujsta gástaduvátjit , de sidjij javlaj : ” Sälggagärmmahatjivga , guhtis le javllam dij boahtte moares bessabihtit ? Guoddit de dakkir sjattojt ma buorádussaj gulluji . Ja allit allasihtte javllagoade : Mijá áhttje le ham Abraham . Didjij javlav : Jubmel dájs giergijs máhttá Abrahamaj mánájt båktet . Áksjo le juo muorramáddagin . Juohkka muorra manna älle buorre sjatto tjuoladuvvá ja dållåj bálkestuvvá . ” Almatja de sujsta gatjádin : ” Majt de dahkat ? ” Johannes vásstedij : ” Gänna li guokta skirto vaddis nuppev sunji gänna ij le skirtto , ja gänna le lájbbe dahkis daŋga láhkáj . ” Tullára aj dåhku båhtin gástaduvátjit ja sujsta gatjádin : ” Åhpadiddje , majt dal dahkat ? ” Johannes vásstedij : ” Allit ienebuv sidá gå dav mij mierreduváj . ” Ja gå doarroålmmå båhtin ja sujsta gatjádin : ” Ja midja , majt mij dahkat ? ” De vásstedij : ” Allit gässtak ájtoj jali fámoj biednigijt ribá , ájnat duhtit bálkkásihtte . ” Gájkka álmmugin lidjin vuorddemusá , ja gájka usjudallin Johannesav almu Messiasin . Valla Johannes gájkajda vásstedij : ” Tjátjijn mån dijáv gástadav . Valla mujsta gievrap boahtá , gen gámagartsajt iv le árvvogis nuolatjit . Ájlis Vuojŋŋanisájn ja dålåjn sån dijáv gástat . Sujna le goajvvo giedan majna tjuohppusav rájnni ja vejtajt ájttásis tjoahkki , valla tjuobmasijt jáddamahtes dålån boalldá . ” Návti ja moatte ietjáláhkáj álmmugav vágodij gå sidjij evangeliumav sárnnedij . Valla gå tetrárkka Herodesav nuktalij vieljas áhkájn Herodiasijn aktan viessomis ja vil ietjá bahádagojs , de Herodes dav aj duodde oarren biejaj gå Johannesav giddagissaj bálkestij . Gå dal gájka ietjasa gástadahttin , ja Jesus aj lij gástaduvvam ja råhkådallamin lij , de almme rahpasij ja ájlis Vuojŋŋanis duvvon suv nali luojttádij ja almes jiedna gulluj : ” Dån le muv iehttselis ja Bárnnám gärrásamos . ” Jesus lij gålmmålåge bájken gå vuostasj bále sárnnedatjáj . Almatja adnin suv Josefa bárnnen , guhti lij Elia bárnne , Mattata bárnne , Levi bárnne , Melki bárnne , Jannaja bárnne , Josefa bárnne , Mattatiasa bárnne , Amosa bárnne , Nahuma bárnne , Hesli bárnne , Naggaja bárnne , Mahata bárnne , Mattatiasa bárnne , Sjimi bárnne , Joseka bárnne , Joda bárnne , Johanana bárnne , Resa bárnne , Serubabbela bárnne , Sjealtiela bárnne , Nera bárnne , Melki bárnne , Addi bárnne , Kosama bárnne , Elmadama bárnne , Era bárnne , Josjua bárnne , Eliesera bárnne , Jorima bárnne , Mattata bárnne , Levi bárnne , Symeona bárnne , Juda bárnne , Josefa bárnne , Jonama bárnne , Eljakima bárnne , Melea bárnne , Menna bárnne , Mattata bárnne , Natana bárnne , Davida bárnne , Jisjaja bárnne , Oveda bárnne , Boasa bárnne , Salma bárnne , Naksjona bárnne , Amminadava bárnne , Admina bárnne , Arni bárnne , Hesrona bárnne , Peresa bárnne , Juda bárnne , Jakoba bárnne , Isaka bárnne , Abrahama bárnne , Teraha bárnne , Nahora bárnne , Seruga bárnne , Regu bárnne , Pelega bárnne , Evera bárnne , Sjelaha bárnne , Kenana bárnne , Arpaksjada bárnne , Sema bárnne , Noa bárnne , Lemeka bárnne , Metusjelaha bárnne , Henoka bárnne , Jereda bárnne , Mahalalela bárnne , Kenana bárnne , Enosja bárnne , Seta bárnne , Adama bárnne , Jubmela Bárnne . Jesus Jordanänos máhtsaj , ájlis Vuojŋŋanisás dievva . Vuojŋŋanisás doalvoduvvam åroj nielljalåk biejve åjdåmiehtsen , gånnå bärggalis gähttjaluváj . Daj biejvij ittjij majdik bårå , ja gå dat ájgge lij vássám de nälggáj . Bärggal de sunji javlaj : ” Jus le Jubmela Bárnne , de gåhtjo duov giergev lájbben sjaddat . ” Jesus vásstedij : ” Tjáleduvvam le : Almasj ij dåssjå lájbes vieso . ” Bärggal suv badjudissaj doalvoj , vuosedastij sunji gájkka värálda rijkajt ja javlaj : ” Dunji vattáv gájkka dáv fámov ja herlukvuodav , dajna gå dat le muv giehtaj biejaduvvam ja buvtáv akta gesi vaddet . Jus muv råhkådalá , de gájkdivna li duv . ” Jesus vásstedij : ” Tjáleduvvam le : Härráv , Jubmelat , råhkådallat galga , ja dåssjå suv guddnedit . ” Bärggal suv Jerusalemij doalvoj , ja tiempelmuvra alemus hárjjáj biejaj ja javlaj : ” Jus le Jubmela Bárnne , de tjielli dássta vuolus . Tjáleduvvam le : Ieŋŋgilijdes gåhttju duv várjjalit , ja : Giedaj nanna duv guoddi , vaják juolgát i gärggáj näjkkala . ” Valla Jesus vásstedij : ” Javladuvvam le : I galga Härráv , Jubmelat , gähttjalit . ” Gå bärggal suv juohkkaláhkáj lij gähttjalam , de muhtem ájggáj suv guodij . Vuojŋŋanisá fámujn Jesus Galileaj máhtsaj , ja sága suv birra oabllánin ålles dáfov miehtáj . Sijá synagogajn åhpadij , ja gájka suv hievedin . Nasaretaj bådij , gånnå lij badjánam . Sábbádin synagogaj manáj dábes milta . Tjuottjadij lågåtjit , ja profehta Jesaja girjev sunji vaddin . Girjev rahpam , de gávnaj gånnå lij tjáleduvvam : Härrá Vuojŋŋanis le mujna , dajna gå muv le vuojddam häjojda ávvoságav sárnutjit . Rádjam le muv sárnnedittjat fáŋgajda friddjavuodav , tjalmedimijda vuojnnemav , duolmodum almatjijda tjoavddalimev ja aj Härrá ármo jagev . Girjev giessalij , gálggij dievnárij ja tjåhkkidij . Gájka synagogan sunji gähttjin . De sárnnedatjáj ja sidjij hålaj : ” Uddni li dá tjálukbágo ålliduvvam didjij , gudi muv gulájda . ” Gájka suv rámmpun ja oavdduhin ármmogis bágojt , ma suv njálmes båhtin , ja gatjádin : ” Josefa bárnne gus le ? ” Jesus de sidjij javlaj : ” Ruvva dal munji dáv moallánagáv javlatjihpit : Dálkudiddje , buoreda ietjat ! ja hålatjihpit : Gájkka majt gulájma Kafarnaumin dahki , dagá aj dánna ietjat stádan . ” Ja duoddij vil : ” Sáddnán , aktak ij profehtan ietjas stádan sjatta . Duodastav : moadda árbbátja lidjin Israelan Elia ájge , gå ittjij rássjoda biellenälját jahkáj ja bahás nielggeájge rijkkaj båhtin . Elia gåjt ittjij sijá lusi rájaduvá , ájnat soames árbbátja lusi Sarefatan Sidona lahkusin . Moadda spihtálattja lidjin Israelan profehta Elisja ájge , ja daŋgas diehti aktak ittjij buoreduvá ietján gå Naaman , guhti lij syrak . ” Gájka synagogan moarádin , gå dáv gullin , ruosádin ja rádjin suv stádas ja vuolgadin báktedarttaj håjggådittjat suv vuolus ; stáda lij vuojn várráj tsieggiduvvam . Valla almasjvega tjadá vuolgij dassta . Bådij Galileaj , Kafarnauma stádaj , ja dåppe álmmugav sábbádin åhpadij . Alvaduvvin suv åhpadimes , danen gå suv bágon lij fábmo . Synagogan lij ålmåj gesi bahás vuojŋŋanis lij njåmmum , ja jieddnát tjuorvoj : ” Mij dahkamuhájt le dujna mijájn , Jesus Nasaretas ? Le gus boahtám mijáv gåttåtjit ? Diedáv guhti dån le , Jubmela ájlis . ” Jesus sjärggalij sunji : ” Sjávot ! Gájda sujsta ! ” Bahás vuojŋŋanis ålmmåv sijá gaskan ravggij ja gájdaj sujsta váni vahágahtek . Gájka ballájin ja nubbe nuppes gatjádallin : ” Mij le lik dát hålajt ? Vieksesvuodajn ja fámujn bahás vuojŋŋanisájt gåhttju mannat , ja da manni . ” Sága suv birra jåvsådin juohkka sadjáj dajn dáfojn . Ja de synagogas Simona viessuj manáj . Valla Simona vuonev lij garra feberis vällahime , ja Jesusis rádijt gatjádallin . Jesus manáj ja guggŋidij suv badjel ja garrasit feberij hålaj , ja feber luojtij . Simona vuonev dalága tjuodtjelij ja sijáv dievnastij . Biejve gádodijn gájka suv lusi båhtin sijáj gudi gájkkalágásj vájvijs skihpin . Sån biejaj giedajdis juohkkahattja nali ja sijájt buoredij . Moaddásijs aj bahás vuojŋŋanisá ritjo mannin : ” Dån le Jubmela Bárnne . ” Sån sjärggodij sidjij ja buorgoj ienebuv javllamis , danen gå Messiasin suv diehtin . Árradisán maŋep biejve dassta ávtas sadjáj manáj . Almatja suv åhtsågåhtin ja båhtin gitta dåhku gånnå lij , biehtodittjat suv sijá bájkes vuolggemis . Valla sidjij javlaj : ” Mån vierttiv evangeliumav Jubmela rijka birra duojn ietjá stádajn aj sárnnedit . Dan diehti lev rájaduvvam . ” Ja de Judea synagogajn sárnnedij . Muhtem bále gå Jesus lij Gennesareta jávrregátten tjuodtjomin ja almatja nággijin Jubmela bágov gulátjit , de ájtsaj guokta vadnasa gátten ; guollebivdde lidjin gáddáj mannam viermijt dåjdåtjit . Jesus lávkkij nuppe vadnasij , Simona vadnasij , ja gåhtjoj suv davvelij suhkalit . Ja de tjåhkkidij ja álmmugav vadnasis åhpadij . Hållamis ållim Simonij javlaj : ” Sugá davvelij ja suohpo viermijt . ” Simon vásstedij : ” Åhpadiddje , mij lip gätjo ijáv barggam ja ep le majdik oadtjum . Valla gå javla , de viermijt suohppiv . ” Nåv dahkin ja edna guolev oadtjun . Vierme vargga gajkkusin , ja siejvvin rádnajda nuppen vadnasin viehkken boahtet . Båhtin , ja ållo guolev goappásj vadnasijda oadtjun , vargga vuodjogoahtemmärráj . Simon Petrus de Jesusa juolgij åvddåj luojttádij ja javlaj : ” Maná muv lussta , Härrá , suddár lev mån . ” Sån ja gudi fáron lidjin , vuojn ballájin gå ájttsin gájkka guolijt majt lidjin oadtjum , nåv aj Jakob ja Johannes - Sebedaiosa bárne gudi aj Simona bivddorádna lijga . Valla Jesus Simonij javlaj : ” Ale balá . Dássta duohku galga almatjijt bivddet . ” Gáddáj de máhttsin , guodin gájkka ja tjuovvolin suv . Muhtem stádan lij ålmåj guhti lij ålles spihtálasj . Ájtsaj Jesusav ja suv åvddåj luojttádij vájnnoda : ” Härrá , jus sidá , de rájnan muv dagá . ” Jesus giedas gálggij , duohtastij suv ja javlaj : ” Sidáv . Sjatta rájnan ! ” Dalága spihtálasjvuodas besaj . Jesus buorgoj suv aktasik dav giehttomis . ” Valla maná vuoseda ietjat härráj ja värroda rájnnanime åvdås , mav Moses le mierredam sidjij vihtanussan . ” Sága suv birra ienebut oabllun ja almasjvega suv birra tjåhkanin gulldalittjat ja skihpudagájs buoreduvátjit . Valla sån lij ávtas sadjáj mannam råhkådalátjit . Soames biejve lij åhpadime , ja suv bájkkáj lidjin farisea ja láhkaåhpadiddje boahtám juohkka Galilea ja Judea sijdajs ja Jerusalemis . Ja sujna lij Härrá fábmo skihppijt buoredittjat . De båhtin soabmása guoddemlátjujn gállnam ålmmåv guotte , ja gähttjalin sujna sisi , Jesusa åvddåj bessat . Gå ettjin nággása tjadá besa , de huodnaha nali guohtsin , rájgev dahkin ja ålmmåv látjujn Jesusa åvddåj luojttin . Gå sijá jáhkov vuojnij , de javlaj : ” Ráddnam , duv sutto li ándagis luojteduvvam . ” Tjálukoahppása ja farisea de usjudallin : ” Mij bilkkediddjijt le sån ! Guhtis suttojt máhttá ándagis luojttet ietján gå Jubmel ? ” Valla Jesus sijá ájádusájt árvvedij ja sidjij javlaj : ” Majt vájmojnihtte ájádallabihtit ? Goabbá le álkkep javllat : Duv sutto li ándagis luojteduvvam vaj : Tjuodtjela vádtsá ? Valla didjij diehton , Almatjabárnen le fábmo ednamin suttojt ándagis luojtátjit ? - ja dáv de gállnam ålmmåj hålaj - ” tjuodtjela , válde látjut ja máhtsa sijddasit . ” Dalága gájkaj vuojnedijn tjuodtjelij , látjos váldij ja sijddaj máhtsaj Jubmelav hieveda . Gájka alvaduvvin ja Jubmelav hievedin , sälldát ballájin ja javllin : ” Majt uddni lip vuojnnám ij le jáhkedahtte . ” Maŋŋela Jesus dassta manáj , ja de ájtsaj tullárav , Leviv , tullahuodnaha ålggolin tjåhkkåhime . ” Tjuovvola muv ! ” sunji javlaj . Levi gájkka guodij ja tjuovvolij suv . Levi ietjas vieson gárvedij Jesusij guossemállásijt , ja danna lidjin tullárijs ja iehtjádijs moattes bievddegátten . Valla farisea , ja ållagasj tjálukoahppása murkestin ja åhpadisålmmåjda javllin : ” Gåktu máhttebihtit tullárij ja suddárij siegen bårråt ja juhkat ? ” Jesus vásstedij : ” Varres almatja e dálkudiddjev dárbaha , ájnat skihppe . Iv le boahtám rievtesferdugijt buorádussaj gåhtjutjit , ájnat suddárijt . ” Jesusij javllin : ” Johannesa åhpadisålmmåjn li dájvváj fásto ja sij råhkådalli , ja fariseaj åhpadisålmmå nåv aj dahki , valla duv åhpadisålmmå bårri ja juhki . ” Jesus vásstedij : ” Ehpit gåjt dal fástojt máhtitja hedjaguossijs rávkkat guhkev irgge le sijá siegen ? Valla ájgge så bådisj gå irgge sijá sieges váldeduvvá , ja gå dat biejvve ållån , de siján li fásto . ” Muodulvisáv aj sidjij subtsastij : ” Aktak ij ådå biktasis biehkev gajko oabme biktasav duogŋatjit . De ham ådå bivtas gajkkus ja dassta duogŋas ij huoman oabme biktasij hieba . Aktak ij varás vijnav oabme vijnnavuossajda dievde , danen gå vuossa varás vijnas luottani ja vijnna de gålgijt ja vuossa bäjsstani . Ij , varás vijnav ådå vuossajda dävddá . Ij aktak guhti le oabme vijnav juhkam hálijda varás vijnav ; suv mielas le oabme vijnna buorep . ” Sábbádin lij Jesus gårnnebäldov vádtsemin . Åhpadisålmmå gårnneåjvijt bahkin , giedaj ruvvijin ja bårrin dajt . Muhtem farisea javllin : ” Manna dahkabihtit masi sábbádin ij le loahpe ? ” Jesus de sidjij vásstedij : ” Ejda gus lågå majt David dagáj gå ålmmåjis nälggáj ? Jubmela viessuj tjáŋaj ja danna gehtjadimlájbijt váldij , båråj ja ålmmåjda vattij , majs e iehtjáda gå härrá oattjo bårråt . ” Ja Jesus sidjij javlaj : ” Almatjabárnne le sábbáda härrá . ” Ietjá sábbáda manáj synagogaj ja åhpadij . Danna lij ålmåj gen rievtes giehta lij gállnam . Tjálukoahppása ja farisea váksjudin jus ájggu soabmásav sábbádin buoredit . Guoddalimoarev vuojn suv vuosstij sihtin . Valla Jesus sijá ájádusájt árvvedij ja javlaj ålmmåj gállnam giedajn : ” Tjuodtjela boade diehki . ” Ålmåj tjuodtjelij ja suv lusi manáj . Jesus sidjij javlaj : ” Javllit munji masi sábbádin le loahpe , buorijt vaj bahájt dahkat , hekkav gádjot vaj håhkkidit ? ” Gájkajda birrusin gehtjaj ja ålmmåj javlaj : ” Gálggi giedat . ” Ålmåj nåvti dagáj , ja giehta dalága buorránij . Valla sij moarádin ja rádudallin majt Jesusijn dahkat . Daj biejvij Jesus várráj goarrij råhkådalátjit , ja gätjo ijáv Jubmelij råhkådaláj . Gå tjuovgudij , de tjoahkkij åhpadisålmmåjdis , ja sijájs lågenanguoktásav válljij gejt apostelin gåhtjoj : Simonav , gev aj Petrusin nabdij , Andreasav , suv vieljav , ja Jakobav , Johannesav , Filipposav , Bartolomaiosav , Matteusav , Tomasav , Alfaiosa bárnev Jakobav , Simonav guhti selohttan gåhtjoduváj , Jakoba bárnev Judasav ja Judas Iskariotav , guhti biehtten sjattaj . Maŋŋela vuollánij sijájn jalggaj . Danna lidjin moattes åhpadisålmmåjs tjoahken . Ålos åbbå Judeas ja Jerusalemis ja merragáttes Tyrosa ja Sidona lahkusijs lidjin boahtám suv gulldalittjat ja skihpudagájs buoreduvátjit . Gudi bahás vuojŋŋanisájs vájvástuvvin buoreduvvin , ja gájka viggin suv duohtastit ; dajna gå sujsta fábmo bådij , ja sån gájkajt buoredij . Jesus tjalmijt bajedij , åhpadisålmmåjda gehtjaj ja javlaj : ” Sálugin dij häjo , didjij Jubmela rijkka gullu . Sálugin gudi dálla nälggobihtit , dij galliduvvabihtit . Sálugin gudi dálla tjierrobihtit , dij tjajmmagoahtebihtit . Sálugin dij gå Almatjabárne diehti dijáv vasjodi ja hilgodi ja bilkkedi ja dijá namáv vasstodi . Gerjudallit dan biejve ja ávos gärssulihtit , dajna gå dijá bálkká almen stuorren sjaddá . Sijá ájttega ham dan láhkáj profehtajda dahkin . Valla vuoj didjij boandájda , dij lihpit juo ávvudallam . Vuoj didjij gudi dálla lihpit gallasa , dij nälggogoahtebihtit . Vuoj didjij gudi dálla tjajmmabihtit , dij surggahahtjabihtit ja tjierrogoahtebihtit . Vuoj didjij gejt gájka rámmpu . Sijá ájttega ham dan láhkáj vierreprofehtajda dahkin . Valla didjij javlav , gudi gulldalit sihtabihtit : iehttsit dijá vasjulattjajt , dahkit buorev sidjij gudi dijáv vasjodi . Buorissjivnnjedihtit sijáv gudi dijáv garrodi ja råhkådallit sijá åvdås gudi dijáv bilkkedi . Jus soames duv nierraj tsábmes , de jårggåla sunji nuppev nierav aj . Jus soames dujsta ålgoldisgárvov válldá , ale nádo dujsta aj skirtov válldemis . Vatte gájkajda gudi ádnu , ja jus soames dujsta åmijdat válldá , ale dajt ruoptus rávka . Gåktu sihtabihtit almatjijt didjij dahkat , nåvti sidjij dahkit . Sihtabihtit gus gijtulvisájt dan diehti gå sijájt iehttsebihtit gudi dijáv iehttsi ? Suddára ham aj sijájt iehttsi gudi sidjij gieresvuodav vuosedi . Sihtabihtit gus gijtulvisájt danen gå sidjij buorev dahkabihtit gudi didjij buorev dahki ? Suddára ham aj dan láhkáj dahki . Ja sihtabihtit gus gijtulvisájt aj gå luojkkabihtit sidjij gejt vuorddebihtit ruoptus vaddi ? Suddára ham aj suddárijda luojkadi vaj daŋga ålov ruoptus oadtju . Valla iehttsit dijá vasjulattjajt , dahkit buorev ja luojkadihtit váni dåjvujn ruoptus oadtjot . Dalloj dijá bálkká stuorren sjaddá ja Alemusá mánnán sjaddabihtit , danen gå sån iesj le buorre sidjij gudi li bahá ja gijtodime . Lehkut ármmogissan , nåv gåktu Áhttjáda le ármmogis . Allit duobbmi , de ehpit ietja ga duobbmidalá . Allit avtak vigálattjan duobbmi , de ehpit dij ga vigálattjan duobbmidalá . Luojttit ándagis , de didjij ándagis luojteduvvá . Vaddit , de oadtjobihtit . Buorre mihtov , tjasstiduvvam , risstiduvvam ja tjåbbmiduvvam , asskáj oadtjobihtit . Mihtujn majna ietja mihttibihtit , didjij mihttiduvvá . ” Muodulvisáv sidjij aj subtsasij : ” Buktá gus tjalmedibme nuppev tjalmedimev lájddit ? Äbá gus goappátja råggåj gahtja ? Åhpadisålmåj ij le åhpadiddjes bárep , valla gå le ållåsit åhpaduvvam , de le åhpadiddjes lágásj . Manen vieljat tjalmen ribáv vuojná , valla bielkáv ietjat tjalmen i ? Gåktu máhtá vielljasit javllat : Vielljam , dibde muv tjalmestat ribáv gádodit , gå i bielkáv ietjat tjalmen vuojne ? Vilpástalle , gádoda vuostak bielkáv tjalmestat ! De tjalmme tjielggá ja de esski vuojná ribáv vieljat tjalmes gádodit . Ij buorre muorra nievres sjattojt sjaddada , ij ga nievres muorra buorre sjattojt . Juohkka muorav sjattojs dåbddå . Ij má fijkunijt tistelijs tjåkkitja , ij ga vijnnamuorjijt tjiesskislánjátjijs . Buorre almasj vájmo buorre vuorkástis buorijt buktá , bahás almasj vájmo bahás vuorkástis bahájt buktá . Njálmme hoallá massta vájmmo le dievas . Man diehti javllabihtit ’ Härrá , härrá ’ gå muv tjuorvadihpit , ja ehpit huoman dagá gåktu javlav ? Vuosedav didjij gen lágásj sån le , guhti muv lusi boahtá ja muv bágojt gullá ja daj milta dahká . Sån le ålmmå lágásj guhti huodnahav tsieggij , tjiegŋalit bálij ja gierggejuolgev bávte nali biejaj . Gå dulvve bådij , de tjáhtje huodnahij máraj , valla tjáhtje ittjij huodnahav sjvatjáda danen gå huonaj lij nannusit tsieggiduvvam . Valla guhti gullá ja ij majdik dagá , le ålmmå lágásj guhti huodnahav ednamij tsieggij gierggejuolge dagi . Gå tjáhtje huodnahij máraj , de ålles huonaj vieraj ja dåssjånij . ” Gå Jesus lij álmmugij ållåsit hållam , de Kafarnaumij tjáŋaj . Stáda soames doarrooajven lij dievnár , guhti lij skibás jábmema åvdån . Doarrooajvve suv árvvon anij , ja gå Jesusa birra guláj , de rájaj juvdáj boarrásijs soabmásijt Jesusav gåhtjutjit dievnára hekkav gájutjit . Boarrása Jesusa lusi båhtin ja duodas vájnnodin suv tjuovvot . ” Duv viehkev ánssit ” , javllin . ” Sån le mijá álmmuga venak ja synagogav le iesj midjij tsieggidam . ” Jesus de sijá fáron manáj . Valla gå suv huodnahij lahkanatjáj , de doarrooajvve venagijt rájaj varrudahtátjit : ” Härrá , ale ietjat vájveda ! Mån iv le árvvogis viessusim duv tjáŋadahtátjit , ja dan diehti ittjiv iesj duosta duv lusi boahtet . Valla javlasta bágov val , de bárnne buorrán . Mån lev iesj alep åjvij vuollálasj ja doarroålmmå li muv vuollálattja . Jus nubbáj javlav : Maná ! , de manná , ja nubbáj : Boade ! de boahtá , ja gå iehtjam dievnárav gåhtjov : Dagá dáv , de dahká . ” Gå Jesus dáv guláj de suv oavdduhij ja tjuovvo almatjijda jårgijdij ja hålaj : ” Didjij javlav : Ittjiv ga israelagij gaskan náv nanos jáhkov gávna . ” Ja gå rájadusålmmå huodnahij máhttsin , de dievnárav varrásin gávnnin . Dan maŋŋela Jesus vuolgij stádaj man namma le Nain . Åhpadisålmmå ja almatjijs ålos suv tjuovvun . Gå stáda uksaj lahkanij , de jábbmegav ålgus guoddin . Sån lij iednes ájnna bárnne , ja ieddnes lij árbbásj . Suv fáron tjuovvun stáda almatjijs vehka . Gå Härrá árbbátjav vuojnij , de suv ármestij ja javlaj : ” Ale tjiero ! ” Jesus guoddemlátjov duohtastij . Guodde ganugin ja Jesus javlaj : ” Nuorra ålmåj , dunji javlav : Tjuodtjela ! ” Jábbmek tjåhkkidij ja hållagådij , ja Jesus suv äddnásis vattij . Gájka ballájin ja Jubmelav hievedin ja javllin : ” Stuorra profehta le mijá gasskaj boahtám , ” ja : ” Jubmel le álmmugis gähttjam . ” Sáhka dássta oabloj ålles Judeaj ja birrusijda . Johannes dájt gájkka åhpadisålmmåjstis guláj . Sijás guoktásav gåhtjoj ietjas lusi ja rájaj sunnuv Härrás gatjádittjat : ” Dån le gus boadátjit , vaj iehtjádav gus galggap vuorddet ? ” Ålmmå Jesusa lusi bådijga ja javlajga : ” Johannes gástadiddje le munnuv duv lusi rádjam gatjádittjat jus dån le boadátjit vaj iehtjádav gus galggap vuorddet . ” Jur dalloj lij Jesus ållusav skihpudagájs ja vájvijs ja bahás vuojŋŋanisájs buoredam ja måttijt tjalmedimijt vuojnnen dahkam , ja de vásstedij : ” Manne Johannesij subtsastittjat majt lihppe gullam ja vuojnnám : tjalmedime vuojnnegåhti , gállnasa vádtsáji , spihtálattja rájnnani , bieljedime gullagåhti , jábbmega tjuodtjeli ja häjo ávvoságav gulli . Sálugin gesi iv suhttamoarren sjatta . ” Gå Johannesa sáhkaguodde lijga mannam , de Jesus álmmugij suv birra hållagådij : ” Majt åjdåmähttsáj vuolgijda gehtjatjit ? Rásseruogov gus biekkas svahtjamin ? Ejda . Majt de gehtjatjit ? Ålmmåv gus tjáppa biktasij ? Valla gejn li divras biktasa ja valjet viessu , sijáv laddnijn gávnnabihtit . Majt de vuolgijda gehtjatjit ? Profehtav gus ? Duohta , ja didjij javlav : suv guhti le profehtas ienep , suv gen birra le tjáleduvvam : Gehtja , muv sáhkaguoddev duv åvdån rájav gäjnov gárvedittjat . Didjij javlav : ij aktak nissunis riegádam le Johannesis stuoráp , valla unnemus Jubmela rijkan le sujsta vil stuoráp . Gájkka gulldaliddje almatja , tullára aj , duodastin Jubmelin lij duolla - Johannesa gástadusájn de ietjasa gástadahttin . Valla farisea ja láhkaoahppása Jubmela sidodav dåssjen adnin - ettjin ietjasa sujsta gástadahte . Gåktus dal ájn buvtáv dáv vierregav muodugahttet ? Man muoduga li sij ? Sij li mánáj lágátja guovdon tjåhkkåhime nuppijda mánájda tjuorvvomin : ’ Didjij tjuojadijma , valla ejda gärssulit sidá . Ármmadijma , valla ejda tjierrot sidá . ’ Johannes gástadiddje bådij , ittjij lájbev bårå , ittjij ga vijnav jugá , ja de javllabihtit : ’ Sujna le bahás vuojŋŋanis . ’ Almatjabárnne bådij , sån båråj ja jugáj , ja de javllabihtit : ’ Gähttjit runndusav ja juhkkev , tullárij ja suddárij rádnav . ’ Valla gájkka Vijsesvuoda máná li Vijsesvuodav duodastam . ” Fariseajs soames gåhtjoj suv viessusis båråtjit , ja Jesus dåhku vuolgij ja bievddegáddáj viellidij . Stádan lij nissun guhti lij suddár . Gå gulláj Jesusav farisea vieson guossen , de vuojdaslihtijn dåhku bådij , ja Jesusa duohkáj juolgij guorraj tjuottjadij ja tjieroj . Jesusa juolgijt gadnjalij däbbodij ja vuobdaj sagárdij , suv juolgijt tjulestij ja vuojddasijn vuojdadij . Farisea , gen guosse Jesus lij , javlaj aktu allasis : ” Jus dát ålmåj profehta luluj , de diehtet luluj makkir nissun , suddogis nissun , suv juolgijt duohtat . ” Jesus de sunji javlaj : ” Simon , mujna le juoga dunji javllat . ” - ” Javla , åhpadiddje ” , Simon vásstedij . ” Guokta ålmmå lijga biednikluojkadiddjáj vielggen . Nubbe lij vihttatjuohte denára vielggen , ja nubbe vihttalågev . Gå ejga mákset nagá , de goappátjijda vielgev luojtij . Goabbá sunnus de ienebut suv ähttsá ? ” Simon vásstedij : ” Jáhkáv sån gässta ienep vielgge luojteduváj . ” - ” Duolla le ” , Jesus vásstedij . Nissuna guovlluj jårgijdij ja Simonij javlaj : ” Vuojná dáv nissunav . Duv viessuj båhtiv , ja ittji tjátjev juolgijda vatte , valla sån le juolgijdam gadnjalij däbbodam ja vuobdaj sagárdam . Ittji dån munji buorástahttemtjulástagáv vatte , valla sån le juolgijdam tjulástallam dallutjis gå dási båhtiv . Ittji dån oajvám åljujn vuojda , valla sån le juolgijdam vuojddasijn vuojddam . Dan diehti dunji javlav : sunji li ållo sutto ándagis luojteduvvam . Stuorra gieresvuodav ham sån vuosedij . Gesi binná ándagis luojteduvvá , binná gieresvuodav vuoset . ” Ja nissunij javlaj : ” Duv sutto li ándagis luojteduvvam . ” Duo iehtjáda bievddegátten de aktu allasisá javllin : ” Guhti le sån guhti tjabu suttojt ándagis luojttá ? ” Valla Jesus nissunij javlaj : ” Duv jáhkko le duv gádjum . Maná ráfen . ” Dan maŋŋela vájaldij stádas stádaj , sijdas sijddaj ja ávvoságav Jubmela rijka birra sárnnedij . Lågenanguovtes suv tjuovudin aktan muhtem nissunij gudi lidjin bahás vuojŋŋanisájs ja skihpudagájs buoreduvvam : Maria Magdalas gässta gietjav bahás vuojŋŋanisá lidjin mannam , Johanna , Herodesa tjuottjodiddje Kusasa áhkká , Susanna ja moattes iehtjáda , gudi gájka ietjasa åbmudagáj vähkádallin . Gå suv lusi birosstádajs båhtalin ja ållusa tjåhkanin , de muodulvisájn hålaj : ” Ålmåj vuolgij sáddjitjit . Sáddjidijn muhtem gårne rahtebälláj gahttjin , almatja dajt duolmmun ja alme låtte bårrin . Muhtem gårne lássáj gahttjin , ja gå ihtám de gållnin danen gå gåjkes lij . Muhtem gårne tjiesskislánjátjij gasskaj gahttjin , ja sjattadijn tjiesskislánjátja dajt hávkkadin . Valla muhtem gårne buorre ednamij gahttjin , sjaddin ja tjuode gärddáj tjuohppusav vaddin . ” Ja de tjuorvvij : ” Gänna li bielje , gulldalis . ” Suv åhpadisålmmå sujsta muodulvisá sisano birra gatjádin , ja Jesus vásstedij : ” Dij lihpit vaddásijt oadtjum Jubmela rijka tjiegosvuodajt dåbddåt , valla nuppe dajt muodulvissan oadtju , vaj e vuojne juska vuojnni , ja e dádjada juska gulli . Muodulvisá sisadno le dát : Sádjo le Jubmela báhko . Sájo rahtebällán li gudi bágov gulli , valla bärggal boahtá ja sijá vájmojs dav válldá vaj e galga jáhkket ja gádjusit . Sájo lássán li gudi bágov gulli ja ávujn duosstu , valla ruohttsasahtá li . Oanegis ájgev jáhkki , valla gå gähttjaluvvi de gahttji . Sájo ma tjiesskislánjátjij gasskaj gahttjin , li gudi bágov gulli , valla iellema vájvijs , boanndudagájs ja hávsskudagájs hávkki ja e goassak láddam tjuohppusav vatte . Valla sájo ma buorre ednamij gahttjin , li gudi bágov gulli ja buorre ja rájnna vájmmuj vuorkkiji ja gierddisvuodan sjattojt guoddi . Aktak ij ginntalav buollida ja de lihtijn gåbtjå jali beŋka vuolláj bieja , ájnat gintaljuolggáj biedjá vaj sij gudi sisi båhti tjuovgav vuojnni . Ij migek le tjiehkusin mij ij bigoduvá , ij ga migek tjiegaduvvam mij ij bihkusij boade . Lehkut dan diehti várrogin gåktu gulldalihpit , dajna gå gänna le , ienebuv oadtju , valla gänna ij le , sujsta váldeduvvá aj mav jáhkká sujna le . ” Dåhku ieddnes bådij aktan Jesusa vieljaj , valla ettjin suv lusi nággásin jåvsåda . Sunji javllin : ” Äddnát ja vielja li ålggolin ja sihti duv iejvvit . ” Valla sån vásstedij : ” Äddnám ja muv vielja li gájka gudi Jubmela bágov gulli ja dan milta dahki . ” Soames biejve åhpadisålmmåj vadnasij lávkkij ja javlaj : ” Mannup jávre nuppe bälláj . ” Vuolggin de , ja Jesus vadnasin oaddáj . Niedastuvvagåhtin gå virrobiekkav dagáj ja vanás tjátjes dievvagådij . Suv de båktin ja javllin : ” Åhpadiddje , åhpadiddje , soaggomin lip ! ” Jesus tjuodtjelij ja bieggaj ja bárojda sjärggodij , ja loattjev dagáj . Ja åhpadisålmmåjs gatjádij : ” Gånnå le dijá jáhkko ? ” Suorgganam ja balon nubbe nubbáj javllin : ” Guhti sån le ? Bieggaj ja tjáhtjáj sjärggu ja oadtju jegadittjat ? ” Gergesa lahkusijda jåvsådin , Galilea buohta . Gå Jesus gáddáj lávkkij , de ålmåj stádas bådij suv åvdålt . Bahás vuojŋŋanisájs vájvástuváj ja guhkes ájggáj ij lim gárvvunam , ja ittjij huodnahin åro , ájnat hávdij gaskan . Gå Jesusav ájtsaj , de rihtjogådij ja suv åvddåj luojttádij ja jieddnát tjuorvoj : ” Mij dahkamuhájt le dujna mujna , Jesus , alemus Jubmela Bárnne ? Vájnnodav duv , ale muv vájveda ! ” Jesus lij vuojn gåhttjum bahás vuojŋŋanisáv ålmmås gájddat . Guhkes ájgev lij bahás vuojŋŋanis ålmmåv vájvedam . Suv gåsik bessamis lidjin rikkij ja juolggeruovdij tjanádam , valla luovas lij gåjt bessam ja ávtas bájkijda bahás vuojŋŋanisás vuodjeluvvam . Jesus sujsta gatjádij : ” Mij le duv namma ? ” ja sån vásstedij : ” Legijåvnnå ” , dajna gå moadda bahás vuojŋŋanisá lidjin suv sisi suogŋam . Bahás vuojŋŋanisá Jesusav vájnnodin sijáv tjiegŋalissaj rádjamis . Danna lij stuorra svijnneällo váren guohtomin , ja bahás vuojŋŋanisá sihtin svijnijda sirddet , ja Jesus dasi guorrasij . Bahás vuojŋŋanisá de ålmmås svijnij sisi suogŋin , ja ällo bávtev vuolus jávrráj guohtsalij ja soakkoj . Gå räjnnuhiddje dav vuojnnin , de dassta báhtarin ja giehttun dav gájkka stádan ja dáfojn birrusin , ja almatja vuolggin subttsasav guovlatjit . Jesusa lusi båhtin ja vuojnnin ålmmåv , gässta bahás vuojŋŋanisá lidjin gájddam , tjåhkkåhime Jesusa juolgij guoran , gárvoj ja ålles mielaj , ja sij alvaduvvin . Tjalmmevihtana giehttun gåktu vájvástuvve lij viehkeduvvam . Gájka Gergesan ja birrusijn máddin Jesusav sijá lussta vuolgget , ballám vuojn lidjin . Jesus de vadnasij lávkkij ja máhtsaj , ja ålmåj gässta bahás vuojŋŋanisá lidjin mannam vájnnodij fárruj bessat , valla Jesus rájaj suv dassta javla : ” Maná viessusit ja giehto majt Jubmel dunji dagáj . ” Ålmåj de ålles stádaj guládij majt Jesus lij sunji dahkam . Gå Jesus máhtsaj , lij álmmuk danna suv duosstomin , dajna gå gájka suv vuorddin . De bådij ålmåj gen namma lij Jairos ja guhti lij synagogatjuottjodiddje . Jesusa juolgij åvddåj luojttádij ja vájnnodij Jesusav viessusis tjuovvot , danen gå suv lågenanguovtejagák niejdda , suv ájnna mánná , lij skibás jábmema åvdån . Dåhku manádijn nårrin almatja Jesusa lusi juohkka guovlos . Dåppe lij nissun guhti lij lågenanguokta jage varddemijs vájvástuvvam . Dálkudiddjijda lij gájkka åbmudagás gållåm , valla aktak ij lim buktám suv buoredit . De dal maŋŋelis bådij ja Jesusa ålgoldisgárvo diehpev duohtastij , ja dakkavide varddemis hiejtij . Jesus gatjádij : ” Guhtis muv duohtastij ? ” Gå aktak ittjij vásstedit sidá , de Petrus javlaj : ” Åhpadiddje , gájka ham nårddi ja duv lusi nággiji . ” Valla Jesus javlaj : ” Soames muv duohtastij . Gulliv fábmo mujsta vuolgij . ” Gå nissun árvvedij älvádallam lij , de bådij skielbesta ja suv åvddåj luojttádij ja gájkka álmmuga guládijn giehtoj man diehti suv duohtastij ja gåktu dakkavide buorránij . Jesus de sunji javlaj : ” Niejddam , duv jáhkko le duv gádjum . Maná ráfen . ” Vilá hållamin , de synagogatjuottjodiddjáj viesostis sáhka bådij : ” Niejddat le jábmám . Ale dasti Åhpadiddjev vájveda . ” Jesus dav guláj ja sunji javlaj : ” Ale balá , ájnat jáhke , de niejddat gádjus . ” Gå viessuj manáj , de ittjij iehtjádijt gå Petrusav , Johannesav , Jakobav ja niejda áhtjev ja iednev miededa sisi tjuovvot . Gájka tjierrun ja niejdav ármmadin . Valla Jesus javlaj : ” Allit tjiero ! Ij le jábmám , sån le oademin . ” De sunji tjajmmin , diehtin ham niejdav jábmám . Valla Jesus niejdav giedas váldij ja tjavgga javlaj : ” Niejdda , tjuodtjela ! ” Niejdda häggaj vas bådij ja dalága tjuodtjelij ja Jesus sijáv gåhtjoj niejddaj biebmov vaddet . Niejda äjgáda alvaduvájga , valla Jesus buorgoj aktasik dán birra giehttomis . Jesus lågenanguoktásav tjoahkkáj gåhtjoj ja vattij sidjij fámov gájkka bahás vuojŋŋanisáj badjel ja skihpudagájs buoredittjat . Sijáv rájaj Jubmela rijkav sárnnedittjat ja skihppijt varrásin dagátjit . Javlaj sidjij : ” Allit majdik fárrusihtte válde , allit soappev jalik vuossav , allit lájbev jalik biednigijt ja allit ienebuv gå avtav ájnna skirtov . Jus lihpit soames viessuj boahtám , de årrut danna dasik vuolggebihtit . Ja jus soames stádan dijáv e duosto , mannit dassta ja sjavnnjit juolgijs dan dumev vihtanussan sijá vuosstij . ” Sij vuolggin ja sijdas sijddaj vájaldin , ja juohkka sajen evangeliumav sárnnedin ja skihppijt buoredin . Tetrárkka Herodes gájkka dájt subttsasijt guláj , ja ittjij diede majt jáhkket . Soabmása vuojn adnin Johannesav jábbmegij lussta båvteduvvam , muhtema adnin Elia lij ietjas bigodam , ja muhtema vas adnin soames åvdep ájgij profehta lij tjuodtjelam . Herodes javlaj : ” Johannesis lev tjiebedav jaládahttám . Guhti de le gen birra gájkka dáv guláv ? ” Ja Herodes gähttjalattaj suv iejvvit . Apostela máhttsin ja Jesusij giehttun gájkka majt lidjin dahkam . Sån váldij sijáv fárrusis ja mannin sieddusij , stádaj man namma le Betsaida . Valla almatja dav gullin ja maŋen tjuovvolin . De sijáv duostoj ja Jubmela rijka birra hålaj ja gájkajt buoredij gudi viehkev dárbahin . Gå iehkeduváj , javllin lågenanguovtes sunji : ” Luojte álmmugav vaj bessi dán bájke sijdajda mannat ja allasisá idjasajijt ja biebmov ásadit . Dáppe ham åjdåmájan lip . ” Jesus vásstedij : ” Vaddit ietja sidjij bårråmusáv . ” Javllin : ” Miján ij le ienep biebbmo gå vihtta lájbe ja guokta guolátja - jus dal ep maná biebmov gájkka almatjijda oastátjit . ” Danna lidjin vihttatuvsána bájkke ålmmåjs tjoahken . Valla Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Tjoahkkijihtit sijáv juohkusijda , vihttalåges juohkka juohkusij . ” Åhpadisålmmå dahkin nåvti gåktu javlaj ja tjoahkkijin gájkajt . Vihtta lájbe ja guokta guolátja de váldij , ja almmáj gehtjadijn gijtulvisáv råhkålij . Ja de lájbijt dådjalij ja åhpadisålmmåjda vattij álmmugij juogadittjat . Gájka gallánibmáj bårrin , ja bátsidisájt lågenanguovte vieddegárráj tjoahkkijin . Akti gå Jesus lij mannam sieddo råhkådalátjit ja åhpadisålmmå lidjin fáron , de sijájs gatjádij : ” Guhtin almatja muv javlli ? ” Vásstedin : ” Johannes gástadiddjen , valla muhtema Elian ja muhtema vas javlli soames åvdep ájgij profehtajs le tjuodtjelam . ” - ” Na didja ” , gatjádij , ” guhtin dij muv javllabihtit ? ” Petrus vásstedij : ” Jubmela Messiasin . ” Garrasit buorgoj sijáv dav gesisik iktemis , ja javlaj : ” Almatjabárnne viertti ednagav gierddat ja boarrásijs ja alemushärrájs ja tjálukoahppásijs hilgoduvvat , gåtteduvvat ja goalmát biejve vas tjuottjeldahteduvvat . ” Ja Jesus gájkajda javlaj : ” Jus guhtik sihtá muv luottajt tjuovvot , de hähttu ietjas vuornnot ja juohkka biejve ruossas válldet ja muv tjuovvolit . Danen guhti hekkas sihtá gádjot , massá dav , valla guhti hekkas muv diehti massá , gádju dav . Mij ávkijt le almatjij åbbå väráldav vuojttet valla mákson ietjas masset ? Guhti mujsta ja muv bágojs skábmát , sujsta Almatjabárnne skábmát gå ietjas , Áhtjes ja ájlis ieŋŋgilij herlukvuodan boahtá . Didjij duodastav : muhtema dánna tjuodtjomin e jábmemijn gávnada åvddål gå Jubmela rijkav li vuojnnám . ” Vahkkot maŋŋela váldij Jesus Petrusav ja Johannesav ja Jakobav fárrusis ja várráj goarrij råhkådalátjit . Råhkådaládijn sujsta muohto ietjájduváj ja biktasa vielgudin ja bájttegåhtin . Ja guokta ålmmå sujna ságastijga , Moses ja Elia . Herlukvuodan bihkusijga ja hålajga Jesusa vuolggema birra väráldis , mav Jerusalemin lij ållidittjat . Petrus ja suv rádna låssådit ådin , valla gåhttsåjin ja vuojnnin suv herlukvuodav ja goappásj ålmmåjt suv guoran tjuodtjomin . Gå ålmmå lijga suv lussta vuolggemin , de Petrus Jesusij javlaj : ” Åhpadiddje , buorre fáron lip . Tsieggijup gålmmå goade , dunji avtav , Mosesij avtav ja Eliaj avtav . ” Ittjij diede majt javlaj . Ájn hållamin balvva sijá badjelij vuollánij ja åhpadisålmmå suorgganin gå balva sisi gáhtun . Jiedna balvas gulluj : ” Dát le Bárnnám , muv iehttselis ja gärrásamos . Gulldalihtit suv . ” Gå jiedna gulluj , de lij Jesus aktu danna tjuodtjomin . Åhpadisålmmå sjávot lidjin , ja dalloj ettjin gesisik giehto majt vuojnnám lidjin . Maŋep biejve gå váres båhtin , de stuorra almasjvega suv duosstun . Vegas muhtem ålmåj tjuorvoj : ” Åhpadiddje , duv vájnnodav bárnám viehkedit , muv ájnna bárnev . Bahás vuojŋŋanis sunji njåmmu ja suv ritjádahttá ja rässtá ja soalsot . Gå bahás vuojŋŋanis vijmak luojttá , de le suv vargga oajttám . Åhpadisålmmåjdat gåhttjuv bahás vuojŋŋanisáv vuodjelit , mavas ettjin buvte . ” Jesus vásstedij : ” Dát häjtádis vierrek mij ij jáhke ! Man guhkev hähttuv dijá lunna viessot ja dijáv gierddat ? Buvte bárnát diehki ! ” Gå bárnne lij suv lusi jåvsådime , de bahás vuojŋŋanis suv ednamij råhttij ja riestij . Jesus bahás vuojŋŋanissaj sjierggij , bárnev buoredij ja áhttjásis suv vattij . Ja Jubmela stuorravuodas gájka alvaduvvin . Gå almatja gájkka suv dagojt oavdduhime lidjin , de Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Gulldalihtit snivva majt dal didjij javlav : Almatjabárnne almatjij giedajda vatteduvvá . ” Valla ettjin dádjada majt javlaj . Tjiehkusin lij sidjij vaj ettjin galga dádjadit , ja ettjin ga duosta sujsta dan sisanov gatjádit . Åhpadisålmmå usjudallagåhtin guhti sijájs lij stuorámus . Jesus , guhti diedij majt vájmojnisá usjudallin , biejaj mánáv ietjas guorraj ja sidjij javlaj : ” Guhti dáv mánáv muv namán duosstu , duosstu muv . Guhti muv duosstu , duosstu suv guhti muv le rádjam . Guhti dijájs gájkajs le unnemus , le stuorre . ” Johannes javlaj : ” Åhpadiddje , vuojnijma soabmásav guhti bahás vuojŋŋanisájt duv namán vuodjelij ja gähttjalijma suv biehtodit , danen gå ittjij duv tjuovuda degu midja . ” Valla Jesus Johannesij javlaj : ” Ale suv biehtoda . Guhti ij le dijá vuosstij , le dijá bielen . ” Gå Jesusa almmájvuolggem lij lahkanime , de Jerusalema guovlluj jårgijdij . Sáhkaguoddijt åvdån rájaj . Sij vuolggin muhtem samaria sijddaj suv boahtemav gárvedittjat . Valla danna ettjin sidá suv duosstot , dan diehti gå Jerusalema guovlluj lij jårgijdam . Jakob ja Johannes , suv åhpadisålmmå , de sunji javlajga : ” Härrá gåhttjun gus almes dålåv sijáv håhkkidittjat ? ” Valla Jesus jårgijdij ja sunnuv biehtodij , ja ietjá sijddaj de mannin . Gå gäjnov vájalda båhtin , javlaj muhtem ålmåj sunji : ” Sidáv duv tjuovvot gåsi ihkenis maná . ” Jesus vásstedij : ” Riehpihijn li lieso ja alme låttijn biese , valla Almatjabárnen ij le sadje gånnå oajves vuojŋadahttá . ” Iehtjádij javlaj : ” Tjuovvola muv ! ” Valla ålmåj javlaj : ” Härrá , suova muv vuolgget vuostak áhtjám hávddádittjat . ” Jesus de javlaj : ” Hávddádisá jábbmega jábbmegijdisá , valla maná iesj Jubmela rijkav sárnnedittjat . ” Ietjá ålmåj javlaj : ” Tjuovvolav duv , Härrá , valla suova muv vuostak vuolgget fuolkám hivástahtátjit . ” Jesus vásstedij : ” Guhti maŋus gehtjas gå giedas ednamsálanij le biedjam , ij Jubmela rijkkaj hieba . ” Dan maŋŋela Härrá gietjavlåkguokta åhpadisålmmå duodden válljij ja guovtij guovtij sijáv ietjas åvdån rájadij juohkka stádaj ja bájkkáj gåsi iesj ájgoj . Sidjij javlaj : ” Tjuohpos le stuorre , valla barggijs vádne . Råhkådallit dan diehti tjuohppusa härráj barggijt ietjas tjuohppusij rádjat . Mannit , rájav dijáv libban stálpij gasskaj . Allit válde fárrusihtte biednigijt , vuossav jalik gábmagijt , ja allit vájaldattijn ganuga avtak buorástahtátjit . Gå goahtáj tjágŋabihtit , de javllit vuostak : Ráfev dán goahtáj . Ja jus danna ráfálasj ålmåj årru , de báhtsis ráfe majna suv lusi boahtebihtit ; ietján de didjij máhttsis . Årrut dan goaden ja bårrit ja juhkit majt fálli ; bargge bálkás ánssit . Allit goades goahtáj jåde . Ja gå boahtebihtit stádaj gånnå dijáv duosstu , bårrit majt didjij fálli , buoredihtit skihppijt danna ja javllit álmmugij : Jubmela rijkka le dijá lahka . Valla jus boahtebihtit stádaj gånnå dijáv e duosto , mannit gahttunijda ja javllit : Tjabu dán stáda dumev , mij le juolgijda dähppum , sjavnnjep - dijá ájmon lehkus . Valla dán madev diehtit : Jubmela rijkka le lahka . - Didjij javlav dan biejve sjaddá Sodomij giehpebun dákkir stádas . Vuoj dunji , Korasin ! Vuoj dunji , Betsaida ! Jus oavddodago dunnu lunna bus Tyrosin ja Sidonin dagáduvvat lulun , de da stáda juo ådno lulujga buorádusáv dahkat ja hårsåj ja gunáj sinna tjåhkkåhit . Valla duobmon sjaddá Tyrosij ja Sidonij dijás giehpebun . Ja dån , Kafarnaum , vuordá gus almmáj bajeduvvat ? Jábbmekájmmuj dån gahtja . Guhti dijáv gulldal , gulldal muv . Guhti dijáv hilggu , hilggu muv . Valla guhti muv ij lágeda , ij lágeda suv guhti muv le rádjam . ” Gietjavlåkguovtes ávujn máhttsin ja javllin : ” Härrá , tjabu bahás vuojŋŋanisá mijáv jegadi gå duv nammadip . ” Jesus vásstedij : ” Vuojnnám lev Sáhtánav eldagissan almes vuolus bálkestuvvamin . Duodaj , vaddám lev didjij fámov gärmmahijt ja skorpijåvnåjt duolmutjit ja vasjulattja ålles fámoj rijbatjit , ja ij migek dijáv vahágahte . Valla allit ávvudalá gå vuojŋŋanisá dijáv jegadi , ájnat ávvudallit gå dijáj namá li almen tjáleduvvam . ” Daŋga båttå ávvudaláj Jesus ájlis Vuojŋŋanisá baktu ja javlaj : ” Áhttje , hievedav duv , alme ja ednama härráv , dan diehti gå dáv le vijssásijs ja jiermmájs tjiehkam , valla bigodam sidjij gudi li nåv gåk máná . Sáddnán , Áhttjám , nåv dån le mierredam . Divna le Áhttjám munji åskeldam . Aktak ij diede guhti Bárnne le ietján gå Áhttjes , ja aktak ij diede guhti Áhttje le , ietján gå Bárnnes ja sån gesi Bárnne dav sihtá bigodit . ” Ja de åhpadisålmmåjda jårgijdij ja dåssjå sidjij javlaj : ” Sálugin tjalme ma vuojnni majt dij vuojnnebihtit . Didjij javlav : ålos profehtajs ja gånågisájs li hálijdam vuojnnet majt dij vuojnnebihtit , valla ettjin vuojne , ja gullat majt dij gullabihtit , valla ettjin gulá . ” Láhkaoahpes , guhti sidáj suv gähttjalit tjuodtjelij ja javlaj : ” Åhpadiddje , majt dagáv vaj ihkeven iellemav oattjov ? ” Jesus javlaj : ” Mij lágan tjáleduvvá ? Gåktus dav lågå ? ” Láhkaoahpes vásstedij : ” Galga Härráv Jubmelat iehttset ålles vájmostat ja ålles sielostat ja ålles fámostat ja gájkat jiermestat , ja guojmát nåv gåk ietjat . ” Jesus javlaj : ” Duolla , dagá nåv , de iellemav oattjo . ” Vuosedittjat ietjas rievtesferdugin , ålmåj Jesusij javlaj : ” Ja guhti le dal muv guojmme ? ” Dasi Jesus vásstedij : ” Muhtem ålmåj lij Jerikoj Jerusalemis vuollánime ja rievvárijda ládadaláj . Biktasijt sujsta gajkkun ja tsábbmin suv , ja de mannin ja dasi suv guodin häggabiellen . Soames härrá såjtij daggu mannat ja gå ålmmåv ájtsaj , de garvij ja vásij . Nåvti aj soames levihtta , guhti dasi bådij ; gå ålmmåv ájtsaj de garvij ja vásij . Valla muhtem samarak manojn aj bådij , ájtsaj ålmmåv danna vellahime ja de suttalusjáj suv . Manáj suv lusi , oaljov ja vijnav hávijda loatjodij ja de dajt gurppij . Ålmmåv oasná nali låggŋij ja guosseviessuj doalvoj ja sujttij suv . Maŋep biejve guokta denára vattij vieso boanndij javla : ’ Sujtti suv , ja jus ienebuv gålå , de máhtsadijn dunji mávsáv . ’ Guhtimusj dát gålmmåsis lij duv mielas ládadallam ålmmå guojmme ? ” Láhkaoahpes vásstedij : ” Guhti ålmmåv ármmálastij . ” Jesus de javlaj : ” Maná dån dagá suv láhkáj ! ” Vájaldattijn muhtem sijdan goarrij , ja nissun gen namma lij Marta gåhtjoj suv viessusis . Sujna lij oabbá namájn Maria , guhti Härrá juolgij åvddåj tjåhkkidij ja suv bágojt gulldalij . Valla Martan lij guossodimijn duojkke . Jesusa åvddåj tjuottjadij javla : ” Härrá , i gus berusta gå oabbám muv aktu gájkka bargat ? Gåhtjo suv viehkedittjat . ” Härrá sunji vásstedij : ” Marta , Marta , diertjesta ja edna ássjijs måråsta , juska dåssjå avtat ássjes le dárbbo . Maria le buoremus oasev válljim , mij sujsta ij váldeduvá . ” Jesus lij soames bále ganugam råhkådalátjit . Gå lij gärggam , de åhpadisålmmåjs akta sunji javlaj : ” Härrá , åhpada mijáv råhkålit , nåv gåk Johannes ietjas åhpadisålmmåjt åhpadij . ” Sidjij de javlaj : ” Gå råhkålihpit de javllit : Áhttje , ájlistuvvus duv namma . Båhtus duv rijkka . [ Sjaddus duv sidot gåk almen , nåv aj ednamin . ] Vatte uddni midjij bäjvvásasj lájbev . Ja luojte midjij suttojdimme ándagis , juhte mij aj luojttep ándagis juohkka aktaj mijá velgulattjajs . Ja ale mijáv gähttjalibmáj lájddi [ , ájnat várjjala mijáv bahás ] . ” Sidjij javlaj : ” Ussjolihtit soames dijájs manná rádna lusi idjaguovddela ja javllá : ’ Ráddnamgieres , luojka munji gålmmå lájbe . Manojn le buorre venak muv lusi boahtám ja mujna ij le migek sunji guossodibmen . ’ De ihkap ráddnas javllá : ’ Dibde muv ráfen . Uvsav lev juo lássim ja mánáj lev oaddámin . Iv máhte badjánit ja dunji majdik vaddet . ’ Valla didjij javlav : juska ráddna ij badjána ja nubbáj ij majdik venakvuoda diehti vatte , de gåjt lijká vaddá gájkka nubbáj majt dárbaj danen gå nubbe le nåv nierbak . Dan diehti javlav : Ádnut , de oadtjobihtit . Åhtsit , de gávnnabihtit . Goalkkalihtit , de uksa rahpas . Guhti ádnu oadtju , ja guhti åhtså gávnná , ja guhti goalkkal sunji uksa rabáduvvá . Le gus dijá siegen aktak áhttje guhti bárnnásis gärmmahav vaddá gå guolev ádnu , jali skorpijåvnåv gå månev ádnu ? Gå dij bahá juo dádjadihpit mánájda buorre vattáldagájt vaddet , ij gus de Almenáhttje ájlis Vuojŋŋanisáv sidjij vatte gudi sujsta ádnu ? ” Jesus akti gieladis bahás vuojŋŋanisáv vuodjelij . Gå bahás vuojŋŋanis gájdaj , de gieladibme hållagådij , ja almatja imálussjin . Valla muhtema javllin : ” Beelsebula , bahás vuojŋŋanisáj oajvemusájn bahás vuojŋŋanisájt vuodjel . ” Iehtjáda sihtin suv gähttjalit ja rávkkin almes merkav vuojnnet . Valla Jesus sijá ájádusájt árvvedij , ja javlaj : ” Juohkka rijkka , mij ietjajnis rijdduj boahtá , dåssjån , ja viesso vieso nali vierrá . Ja jus dal Sáhtán ietjajnis rijdduj boahtá , gåktu de rijkas bisot ? Dij javllabihtit mån Beelsebulajn bahás vuojŋŋanisájt vuodjelav . Valla jus Beelsebulajn bahás vuojŋŋanisájt vuodjelav , gen viehkijn de dijá bällásattja dajt vuodjeli ? Duobbmon ham da allasihtte sjaddi . Valla jus Jubmela tjuvdijn bahás vuojŋŋanisájt vuodjelav , de Jubmela rijkka didjij le ållåm . Gå gievras ålmåj viesos värjoj gáhtti , de suv dávvera ráfen bissu . Valla jus sujsta gievrap boahtá ja suv oajttá , de dat ålmåj sujsta válldá gájkka värjojt majda åskoj , ja suv dávverijt juogat . Guhti ij le muv bielen , le muv vuosstij , ja guhti mujna ij tjoahkki , hádjá . Gå bahás vuojŋŋanis almatjis ajbbán , de gåjkke bájkijt vájalt vuojŋadimsajev allasis åtsåtjit . Jus ij gávna , de hoallá : Máhtsav viessusim gåsstå vuolggiv . Gå dasi boahtá ja gávnná dav basáduvvam ja tjårggådin , de gietjav sujsta väráp vuojŋŋanisá viedtjá , ja da tjuovvu suv sisi ja dasi årruji . Dan almatjij sjaddá nåhkåm álgos värábun . ” Gå dáv javlaj , de gulluj nissun almasjvegas tjuorvvomin : ” Sálugin iednehägga mij duv le riegádahttám , ja sálugin njittje ma duv li njamádam . ” Valla Jesus vásstedij : ” Javla ienni : Sálugin gudi Jubmela bágov gulli ja vuorkkiji . ” Gå ájn vil ålop almatja tjåhkanin , de sidjij javlaj : ” Dát vierrek le bahás vierrek . Merkajt rávkki , valla e ietjá merkav gå Jona merkav oattjo . Nåv gåktu Jona Nineve álmmugij märkkan sjattaj , de Almatjabárnne dán vierregij märkkan sjaddá . Duobbmobiejven oarjjilij drådnik tjuodtjel aktan dán vierrega almatjij ja sijá duobbmon sjaddá , dan diehti gå ednama gätjátjis bådij Salomo vijsesvuodav gulldalittjat , valla dánna le juoga Salomos ienebun . Duobbmobiejven Nineve almatja tjuodtjeli aktan dájna vierregijn ja sijá duobbmon sjaddi , dajna gå buorádusáv Jona sárnnedattijn dahkin , valla dánna le juoga Jonas ienebun . Aktak ij ginntalav buollida ja tjiehkaj jali mihttolihte vuolláj bieja . Gintaljuolggáj biedjá vaj sij , gudi sisi båhti , tjuovgav vuojnni . Tjalmme le rubmaha tjuovgga . Gå tjalmme le tjielgas , de ålles rumáj tjuovgav oadtju , valla jus le savdas , de le duv rubmahin sjievnnjet . Gehtja dan diehti vaj tjuovgga duv sinna ij le sjievnnjet . Jus ålles rumáj tjuovgav oadtju ja aktak oasse ij le sjievnnjedin , de le ålles tjuovggat nåv gåktu dalloj gå ginntalij bájttu . ” Dán hållambåttå soames farisea Jesusav ietjas lusi gåhtjoj , ja sån tjuovoj suv sisi ja bievddegáddáj viellidij . Farisea oavdduhij gå Jesus ittjij bårråma åvddåla basáda , valla Härrá sunji javlaj : ” Dij farisea gávtjajt ja gárijt ålgolt bassabihtit , valla sisŋelt lihpit rievádushálos ja bahudagás dievvasa . Ehpit gus dádjada , guhti ålgoldisbielev le dahkam , le aj sisŋeldisbielev dahkam ? Ehpit , vaddit häjojda gárijstihtte , de gájkka didjij rájnnan . Vuoj didjij , fariseajda , gudi lågådisáv mintas ja urtassjattojs ja gájkka ruonudisájs vaddebihtit , valla rievtesvuodav ja gieresvuodav Jubmelij vajálduhttebihtit . Lulujda dahkat nuppev váni daŋgas diehti nuppev vajálduhtek . Vuoj didjij fariseajda , gudi iehttsebihtit åvdemus sajijn synagogan tjåhkkåhit ja guovdon buorástahteduvvat . Vuoj didjij , dij lihpit degu hávde ma e vuojnnu , ja almatja e ielve gå dajt duolmmu . ” Soames láhkaoahpes de vásstedastij : ” Åhpadiddje , duv hålla aj mijáv álbet . ” Jesus vásstedij : ” Vuoj didjij aj , láhkaoahppásijda . Almatjijda låssis nådijt noadodihpit ja ehpit majdik dagá giehpedittjat . Vuoj didjij , gudi hávddemujtojt dahkabihtit profehtajda , gejt dijá ájttega gåddålin . Dan láhkáj vihtanasstebihtit majt dijá ájttega dahkin , ja sijá bargojt dåhkkidihpit ; profehtajt gåddålin ja dij gis hávddemujtojt sidjij dahkabihtit . Dan diehti le Jubmela vijsesvuohta javllam : Profehtajt ja apostelijt sidjij rájav , ja muhtemijt sijájs gåddåli ja doarrádalli . Dan diehti galggá dát vierrek mákset gájkka profehtaj vará åvdås , mij le värálda álggorájes gålgåduvvam , Abela vará rájes gitta Sakarja vará rádjáj , varra mij álltára ja tiemmpela gasskaj gålgåduváj . Didjij javlav : dát vierrek galggá dan åvdås mákset . Vuoj didjij láhkaoahppásijda , gudi diedo tjoavddagijt váldijda . Ietja ejda sisi tjáŋa , ja duostodijda sijáv gudi sihtin sisi tjágŋat . ” Gå Jesus dassta vuolgij , de tjálukoahppása ja farisea gássjelis gatjálvisáj suv vájvedin , mättátjit juojddá javllat massta buktet lulun suv lájttet . Dan båttå lidjin tuvsána almatjijs tjåhkanam , ja vargga nubbe nuppev duolmmun . Jesus vuostak åhpadisålmmåjda javlaj : ” Várrijihtit fariseaj suvradájges , vilpástallamijs . Ij mige tjiegaduvvam mij ij bihkusa , ij ga mige suollevis mij ij diehtusij boade . Dan diehti aj gájkka majt sjievnnjedin javllabihtit , gullu biejve tjuovggan , ja mav galluk tsamádihpit , huodnahij nalta tjuorvoduvvá . Javlav didjij gudi muv rádna lihpit : allit ballá sijájs gudi bukti rubmahav gåddet , valla e buvte ienebuv dahkat . Subtsastav didjij gässta galggabihtit ballat . Ballit sujsta guhti nahká gåddet , ja gänna le fábmo helvidij bálkestittjat . Duodaj didjij javlav : sujsta ballit . E gus vihtta tsitsátja guovte guohpárbiednigattja åvdås vuobdeduvá ? Valla Jubmel dajs avtak ij vajálduhte . Ja tjabu dijá oajve vuobddatjoale li lågåduvvam . Allit balá , diján le ienep árvvo gå vájk man edna tsitsátjin . Didjij javlav : juohkkahasj guhti muv almatjij åvdån dåbdås , suv aj Almatjabárnne Jubmela ieŋŋgilij åvdån dåbdås . Valla guhti muv almatjij åvdån vuornnu , vuornoduvvá Jubmela ieŋŋgilij åvdån . Guhti Almatjabárne vuosstij juojddá hoallá , ándagis luojteduvvá , valla guhti ájlis Vuojŋŋanisáv álbet ij ándagis oattjo . Gå dijáv synagoga ja ráddijiddjij ja oajvemusáj åvddåj doalvvu , allit de surá gåktu ietjada bälostit jali majt javllat . Dan båttå ham ájlis Vuojŋŋanis didjij diedet majt javllat . ” Soames almasjvegas sunji javlaj : ” Åhpadiddje , gåhtjo vieljam mujna árbev juohket . ” Jesus vásstedij : ” Guhti le muv duobmárin jali juogadiddjen didjij biedjam ? ” Ja sidjij javlaj : ” Várrijihtit gájkka hánesvuodas . Almatja iellem ij le valjes åbmudagáj duogen . ” Ja de sidjij muodulvisáv subtsastij : ” Soames boandás ålmåj lij valjes tjuohppusav bäldojstis oadtjum . Aktu allasis usjudaláj : ’ Majt dal dahkat ? Mujna ij le sadje gájkka tjuohppusij . ’ Javlaj de : ’ Návti dagáv . Ájtijdam gajkov ja stuorábun tsieggiv vaj sajev sádjuj ja gájkka åbmudagájda oattjov . Ja de allasim buvtáv javllat : De dal siellum , dujna le ållo moatte jahkáj vuorkán . Vuojŋadalá dal . Bårå , jugá ja ávvudalá . ’ Valla Jubmel sunji javlaj : ’ Dån gájves , dán ijá hekkaduvá , ja guhti de oadtju gájkka majt le tjoahkkim ? ’ Nåvti sunji sjaddá , guhti allasis dávverijt tjoahkki valla ij le boanndá Jubmela åvdån . ” Ja åhpadisålmmåjda javlaj : ” Dan diehti didjij javlav : allit måråsta majt bårråt ja juhkat jali rubmaha diehti masi gárvvunit . Hägga le bårrusis ienep , ja rumáj biktasijs . Gähttjit gárránisájt , e sáddji jalik tjuohpa , älle ga vuorká jalik ájte , valla Jubmel dajt biebbmá . Ij gus diján le ienep árvvo gå låttijn ? Guhti dijás mårråhijnes ga máhttá stihko guhkev viessomájggásis lasedit ? Gå dal ehpit åbbånis nåv binnáv ájmmuda , manen de gájkka iehtjádis måråstihpit ? Gähttjit giedjegijt gåk sjaddi , vájku e barga jalik båne . Valla didjij mån javlav : ij lim ga Salomo gilldegárvojis nåv gåk dajs akta . Jus dal Jubmel giette rásijt nåv tjáppagit gárvot , ma uddni li tsäggot gietten ja idet vuobnnáj bálkestuvvi , ij gus sån aj dijájt vádnajáhkugijt lulu gárvodit ? Allit usjudalá majt bårråt ja juhkat , allit måråsta . Divna dakkirijt värálda hiedniga rihtji . Valla Áhttjáda dijá dárbojt diehtá . Åhtsit farra suv rijkav , de divna iehtjádav aj oadtjobihtit . Ale balá , unna elusj , Áhttjáda le mierredam didjij rijkav vaddet . Vuobddit åbmudagájdihtte ja vaddit häjojda . Ássit allasihtte biednikbursav mij ij någå , nåhkåmahtes dávverav almen , gåsi suola ij jåvsåda ja gånnå muohtse ij biejste . Gånnå dijá dávver , danna le aj dijá vájmmo . Getsastihtit gárvojdihtte ja anedihtit lámpojt buollen . Lehkut degu dievnára , vuordatjime båndisa sijddaj hejajs , gärggasa dalága rahpat gå uvsav goalkkal . Sálugin dievnára gejt boanndi gávnná gåhtsemin gå boahtá . Sáddnán javlav , gárvojdis getsas ja sijáv bievddegáddáj gåhttju ja iesj sijáv dievnas . Sálugin dievnára gejt gärggasin gávnná ihka gasskaijá jali vil maŋebut boahtá . Dádjadittjabihtit má jus boanndi diehtet luluj goassa suola boahtá , de luluj suollagav duosstot viesos gajkudimes . Lehkut gärggasin dij aj , danen gå ij diehttu goassa Almatjabárnne boahtá . ” Petrus gatjádij : ” Härrá , subtsasta gus dáv muodulvisáv midjij vaj gájkajda ? ” Härrá vásstedij : ” Usjudallit , guhtis le dal dat åskåldis ja jiermmás tjuottjodiddje gen hállduj boanndi dievnárijt biedjá ja guhti sidjij biebmov vaddá duolla mutto . Sálugin dievnár , gen boanndi gávnná suv dahkamin , mav le gåhttjum . Sáddnán , boanndi biedjá suv gájkka åbmudagás huvsatjit . Valla jus dát dievnár usjudallá : Boanndi guhkev gáhtu , ja de svájnnasijt ja därnojt tsábbmegoahtá ja biebmov bårrågoahtá ja vuollagin juhkagoahtá , de boanndis dan biejve boahtá gå ij le vuorddemin ja dan ájge gå ij diede suv guovddat tjuolatjit ja vuorbev jáhkodimij juogadahtátjit . Dievnár , guhti diehtá majt boanndi sihtá , valla ij majdik gárveda , ij ga båndi sidoda milta barga , bahát ruosskidallá . Valla guhti diedek dahká massta ruoskáv ánssit , giehpebut ruosskidallá . Guhti ålov le oadtjum , sujsta ållo rávkaduvvá , ja gen hállduj ållo le biejaduvvam , sujsta ienep rávkaduvvá . Boahtám lev dålåv ednamij tsahkkidittjat . Ja beras luluj juo buollemin ! Valla mujna le gástadus majna vierttiv gástaduvvat , ja vájvástuváv dasik le ållånam . Doajvvobihtit gus muv dási boahtám ráfev ednamij buvtátjit ? Javlav , iv le , valla rijdov ! Dássta dåhku vuojn náv sjaddá . Jus li vieson vidás årromin , de boahtte ájgev gålmås li guoktása vuosstij ja guovtes gålmmåsa vuosstij , áhttje bárnes vuosstij ja bárnne áhtjes , ieddne niejdas vuosstij ja niejdda iednes , vuonev manjes vuosstij ja mannje vuodnámis . ” Álmmugij javlaj : ” Gå vuojnnebihtit balvajt allen badjánime , de dalága javllabihtit rásjov dahká , ja nåvti sjaddá . Ja gå le oarjádakbiegga , javllabihtit báhkav dahká , ja nåvti sjaddá . Vilpástalle , ednama ja alme merkajt máhttebihtit tjielggit , valla man diehti ehpit dáv ájgev máhte tjielggit ? Man diehti ehpit ietja tjuolde mij le duolla ? Gå le duobbmoståvllåj duv vuossteguojmijn mannamin , dagá majt máhtá vaj sujna såbada åvddål gå dåhku jåvsådihppe . Ietján duobmára åvddåj duv gässá ja duobmár vávta åvddåj ja vákta fáŋŋgagoahtáj duv bálkes . Dunji javlav , dåppelt i besa åvddål gå le maŋemus biednigattjav máksám . ” Dan båttå båhtin muhtema suv lusi ja subtsastin galileagij birra gej varáv Pilatus sijá värrojuhtusij málijn segadij . Jesus de javlaj : ” Jáhkkebihtit gus sij lidjin ietjá galileagijs stuoráp suddára , dajna gå dakkirijt gierddin ? Ällim , didjij javlav , valla jus ehpit buorádusáv dagá , de gájka sijá láhkáj hekkajdihtte massebihtit . Jali lågenangávtses gudi Siloatårna vieradijn gåddujin , jáhkkebihtit gus sij lidjin gájkka iehtjádijs Jerusalemin stuoráp suddára ? Ällim , didjij javlav , valla jus ehpit buorádusáv dagá , de gájka sijá láhkáj hekkajdihtte massebihtit . ” Ja de dáv muodulvisáv subtsastij : ” Soames ålmmån lij fijkunmuorra vijnnagárden , ja de bådij gehtjatjit makta muoran sjatto lidjin , valla ällim . De vijnnagárddeålmmåsis javlaj : ’ Gålmmå jage lev boahtám dán muora sjattojt gehtjatjit , valla iv le mahkkak gávnnam . Vierddela dav ! Ednamav ham ávkedibmen dahká . ’ Vijnnagárddeålmåj vásstedij : ’ Härrá , dibde muorav ájn jagev sjaddat , de dan birra báláv ja ednamav buojddodav . Ihkap li sjatto boahtte jahkáj . Jus älle , de vierddela dav . ’ ” Jesus akti synagogan sábbádin åhpadij . Danna lij nissun guhti lij skihpudakvuojŋŋanisás lågenangáktsa jage vájvástuvvam . Njahkkot lij , ja ittjij buvte tjavelgav njuolggit . Gå Jesus suv ájtsaj , de ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Nissun , dån le skihpudagás bessam ” , ja giedajt suv nali biejaj . Dalága nissun tjavelgav njuolggij , ja Jubmelav hievedij . Valla synagogatjuottjodiddje , guhti suhtaj gå Jesus sábbádin buoredij , javlaj álmmugij : ” Guhtta biejve li barggobiejve . Dajt biejvijt máhttebihtit diehki boahtet buoreduvátjit , valla ehpit de sábbádin . ” Härrá sunji vásstedij : ” Vilpástalle , guhtis dijás ij vuovsáv jali oasnáv sábbádin aj luojte ja lájddi jugádittjat ? Valla dála le Abrahama niejdajs akta gev Sáhtán le tjadnasin lågenangáktsa jage anedam . Ij gus lulu dat tjadnasis sábbádin luojteduvvat ? ” Divna suv vuosstálasste dajs bágojs skábmádin , valla álmmuk gájkka suv oavddodagojs ávvudaláj . Ja de javlaj : ” Man lágásj le Jubmela rijkka ? Majna dav muodugahttet ? Dat le senáhppagårne lágásj mav ålmåj sjattadahkaj sáddji . Muorran sjaddá , ja alme låtte åvsijda biesijt dahki . ” Ja vil javlaj : ” Majna Jubmela rijkav muodugahttet ? Dat le suvradájge lágásj , masi nissun gålmmå mihtodieva jáfojs biedjá ; vijmak de gájkka suvrru . ” Jerusalemij manádijn Jesus vájaldij stádaj ja sijdaj milta ja åhpadij . Muhtem almasj sujsta gatjádij : ” Härrá , dåssjå gallegattja gus gájoduvvi ? ” Sidjij javlaj : ” Oajbbut gártjes uksarájge tjágŋat . Didjij javlav : moattes gähttjali sisi bessat , valla e vuorbástuvá . Gå vieso boanndi le tjuodtjelam ja uvsav lássim , ja ålggobälláj báhtsebihtit ja uvsav gålkudallabihtit ja javllabihtit : Härrá , rabá uvsav , de vásstet : Iv diede gudi lihpit . De dij javllabihtit : Bårråm ja juhkam lip duv siegen , ja mijá gahttunijn le åhpadam . Sån de vásstet : Iv diede gudi lihpit . Gájddit dássta , gájka dij vierredahkke . - Dåppe tjierotjihpit ja bánijt gitjáldahtitjihpit gå vuojnnebihtit Abrahamav ja Isakav ja Jakobav ja gájkka profehtajt Jubmela rijkan , valla ietja ålgus bálkestuvvabihtit . Ja almatja båhti lullet allet ja nuorttat oarjját bievddegátten Jubmela rijkan vellahittjat . Ja dalloj maŋemusá åvdemussaj båhti ja åvdemusá maŋemussaj . ” Jur dalloj båhtin muhtem farisea ja sunji javllin : ” Gáhtjada dássta mannat . Herodes ájggu duv gåddet . ” Sidjij vásstedij : ” Sárnnut dan riehpihij varrudagájt , uddni ja idet bahás vuojŋŋanisájt vuodjelav ja skihppijt buoredav , ja goalmát biejve lev de måhkkåj jåvsådam . Valla uddni ja idet ja maŋep biejve vierttiv dássta vuolgget , danen gå profehta ij máhte hekkas masset ietjá sajen gå Jerusalemin . Jerusalem , Jerusalem , guhti profehtajt gåddåla ja gierggi sijájt gudi duv lusi rájaduvvi . Man álu sihtiv mánájdat tjoahkkit dan láhkáj gåk vuonntsá tjivgajdis såjij vuolláj tjoahkki , valla ejda sidá . De dal ietja hähttubihtit goadáda huksat . Didjij javlav dássta duobbelij ehpit muv vuojne dan biejve åvddål gå javllabihtit : Buorissjivnnjeduvvam lehkus sån guhti Härrá namán boahtá . ” Muhtem sábbáda lij Jesus mállásijda gåhtjoduvvam farisea lusi guhti lij rádeålmåj , ja gájka suv váksjujin . De bådij ålmåj suv lusi guhti tjáhtjeviges vájvástuváj . Jesus láhkaoahppásijda ja fariseajda jårgijdij javla : ” Le gus sábbádin loahpe skihppijt buoredit , vaj ij ? ” Valla sjávot sij årrun . De ålmmåv duohtastij ja buoredij suv ja gåhtjoj mannat . Ja sidjij javlaj : ” Jus dijás gässtak bárnne jali vuoksá ruddnáj luluj gahttjat , ejda gus de dalága lulu dav gádjot , juska de sábbát le ? ” Dasi ettjin majdik buvte vásstedit . Gå Jesus ielvij gåktu guosse åvdemus sajijda bievddegátten viggin , de muodulvisáv sidjij subtsastij : ” Gå le hejajda gåhtjoduvvam , de ale bievde oajvemus gähtjáj maná . Ihkap soames guossijs le dujsta guddnelabbo ja boanndi boahtá ja javllá : Vatte dáv sajev sunji . De viertti skábmádit gå vuolemus sadjáj sirddet hähttu . Valla , jus li mállásijda duv gåhttjum , de dalága vuolemus sadjáj maná vaj boanndi gå boahtá dunji javllá : Venagam , sirde oajvebuj . De guddneduvá gájkka ietjá guossij åvdån . Guhti ietjas alet , vuoleduvvá ja guhti ietjas vuolet , aleduvvá . ” Vieso boanndij javlaj : ” Gå guossijt mállásijda gåhtjo , ale venagijdat , vieljajdat , berrahijdat jali boandás sijddaguojmijt gåhtjo , vaj sij aj guossáj duv gåhttju ja dunji mákson sjaddá . Valla gå ájgo guossijt mállásijda gåhttjot , de gåhtjo häjojt ja vájvánijt , skiermájt ja tjalmedimijt . Sálugin dån , dan diehti gå sij e dunji mákset buvte . Mávsov rievtesferdugij tjuodtjelimen oattjo . ” Muhtem guosse guhti dáv guláj , javlaj : ” Sálugin guhti mállásijda Jubmela rijkan bässá tjåhkkidit . ” Jesus vásstedij : ” Muhtem ålmåj stuorra guossemállásijt gárvedij ja ållo guossev dajda gåhtjoj . Guossemállásij ájge dievnáris rájaj gåhtjodum guossijda javlatjit : ’ Båhtit , gájkka le juo gárves . ’ Akta javlaj : ’ Bäldov lev oasstám , vierttiv mannat dav gähttjamin . Ándagis , iv boahtet buvte . ’ Nubbe javlaj : ’ Vidájt vuovsájt lev oasstám , ja vierttiv mannat dajt gähttjalittjat . Ándagis , iv boahtet buvte . ’ Goalmát javlaj : ’ Válldum lev jur , iv boahtet buvte . ’ Gå dievnár máhtsaj ja boanndij dájt ságajt giehtoj , de boanndis suhtaj ja javlaj : ’ Maná dalága stáda gahttunijda ja småhkagaskajda ja viettja häjojt ja vájvánijt , tjalmedimijt ja skiermájt . ’ Dievnár vásstedij : ’ Härrá , dahkam lev nåv gåktu gåhttju , valla világa le sadje . ’ Ålmåj de dievnárij javlaj : ’ Maná gäjnojt ja bálggájt ja bádtji almatjijt diehki boahtet vaj muv viesso dievvá . Didjij javlav , gudi vuostak gåhtjoduvvin , sijájs ij aktak mállásijda besa . ’ ” Stuorra slåhtå Jesusa siegen vájaldin , ja sån jårgijdij sidjij ja javlaj : ” Jus soames muv lusi boahtá váni vasjodahtek áhtjes ja iednes , áhkás ja mánájdis , oarbbenijdes ja duodden hekkas , ij máhte muv åhpadisålmmån årrot . Guhti ruossas ij guotte ja muv tjuovvola , ij máhte muv åhpadisålmmån årrot . Jus soames dijás sihtá tårnav tsieggit , ij gus de vuostak merustalá man ednagav máksá ja jus sujna le ráde dav tsieggit ? Ietján soajttá suv bilkkedahtji gå vuojnni gierggejuolgev le dahkam valla ij huoman máhte ållit , ja de javlli : Dat ålmåj tsieggigådij valla ittjij buvte ållit ! Jali jus gånågis nuppe gånågisá vuosstij ájggu doarov dahkat , ij gus de vuostak merustalá jus lågevtuvsán doarroålmmåjn rijbbá gå duot nubbe guovtelåktuvsánijn duosstu ? Jus älvvá ij rijba , de sáttakålmmåv rádjá nuppet gånågisás ráfev ánutjit gå vilá le mälggadin . Návti le : dijájs aktak ij muv åhpadisålmmån máhte årrot jus ij gájkka åbmudagás guode . Sállte le ávkálasj . Valla jus sállte bájnos massá , gåktu vas bájnnelin oadtjot ? Ij dasti dåhkki ednamij jalik stunntjahårråj ájnat bálkestuvvá . Gänna li bielje , gulldalis . ” Gájkka tullára ja suddára båhtin Jesusa lusi suv gulátjit . Farisea ja tjálukoahppása murkesta javllin : ” Dát ålmåj suddárij rádnastallá ja sijá siegen båråt . ” De sidjij dáv muodulvisáv subtsastij : ” Jus dijás soabmásin li tjuohte sávtsa ja dajs akta láhppu , ij gus de aktselåkavtsev mähttsáj guode ja vuolge dav avtav åtsåtjit , dasik gávnná ? Ja gå gávnná , de ávvus ja oalggáj dav biedjá . Gå sijddaj boahtá , de rádnajdis ja sijddaguojmijdis tjoahkki ja javllá : Ávvudallit mujna , gávnnam lev láhppum sávtsav . Didjij javlav : náv sjaddá avtat ájnna buorádusdahkke suddáris stuoráp ávvo almen , gå aktselåkavtset rievtesferdugis gudi e buorádusáv dárbaha dahkat . Jali jus soames nissunin li lågev silbbabiedniga ja avtav láhppá , ij gus tjuovgav buollida ja ålles viesov njáma ja juohkka sajen åtså dasik dav gávnná ? Ja gå le gávnnam , de rádnajt ja sijddanissunijt tjoahkki ja javllá : Ávvudallit mujna , láhppum biednigav lev gávnnam . Didjij javlav : Daŋga láhkáj Jubmela ieŋŋgila ávvudalli avtat ájnna suddáris guhti buorádusáv dahká . ” Jesus javlaj : ” Ålmmån lidjin guokta bárne . Nuorap áhttjásis javlaj : ’ Áhttjám , vatte munji oasev åbmudagástat mij munji gullu . ’ Áhttjes de åbmudagás bárnijda juogadij . Gallen biejven lij nuorap bárnne gájkka åbmudagáv vuobdatjam ja de amás rijkkaj vuolgij , ja dåppe boanndudagáv slajes iellemij skidárdij . Gå gájkka lij skidárdam , de garra nielgge dan rijkkaj sjattaj , ja niedastuvvagådij . Vuolgij de svájnan avta dan rijka boandás ålmmåj , guhti suv ietjas äjgojda svijnnegähttjen rájaj . Nielgen hálijdij bårråt dajs sjattojs majt svijne oadtjun , valla aktak ittjij sunji majdik vatte . Almajda de gahtjaj ja usjudallagådij : ’ Gallásin áhtjám biejvvebarggijs ij le biebmos vallje , ja dáppe mån gis jámas nälgov . Vuolgáv sijddaj áhtjám lusi ja sunji javlav : Áhttjám , suddodam lev duv ja alme vuosstij . Iv le dasti árvvogis duv bárnnen gåhtjoduvvat . Bálkki muv biejvvebarggen . ’ Ja de sijddaj áhtjes lusi vuolgij . Juo mälggadis áhttjes suv ájtsaj . Bárnes suttalusjáj , viegaj suv duostutjit , fármastij ja tjulestij suv . Bárnnes javlaj : ’ Áhttjám , suddodam lev duv ja alme vuosstij . Iv le dasti árvvogis duv bárnnen gåhtjoduvvat . ’ Valla áhttjes dievnárijda javlaj : ’ Åhtsit dalága tjáppemus gilldegárvojt ja gárvodihtit suv , biedjit suormmasav giehtaj ja gábmagijt juolggáj . Ja viedtjit buojdes gálbev ja njuovvit dav , vaj oadtjop bårråt ja ávvudallat . Bárnnám lij jábmám ja vas älláj , láhppum lij ja vas gávnnuj . ’ Ja de ávvudallin . Vuorrasap bárnne lij bäldojn . Gå máhtsadijn goahtáj lahkanij , tjuojadimev ja gärssulimev guláj . Soames dievnárav ietjas lusi gåhtjoj ja gatjádij mij lij . Dievnár vásstedij : ’ Vielljat le ruopptot boahtám , ja áhttját le buojdes gálbev njuovadahttám dan diehti gå bárnes le ruoptus varrásin oadtjum . ’ Suhtaj de ja ittjij sidá goahtáj tjágŋat . Áhttjes ålgus bådij ja gähttjalij suv hoalájdahttet , valla bárnnes vásstedij : ’ Mån lev måttijt jagijt duv lunna dievnnum ja iv le goassak duv miela vuosstij barggam , ja munji ille ga buorrek gihtsev vaddám vaj buktet luluv rádnajam ávvudallat . Valla gå ruopptot boahtá duot bárnnát , guhti le åbmudagát skieges nissunij skidárdam , de buojdes gálbev njuova . ’ Áhttjes de sunji javlaj : ’ Bárnnám , dån le agev muv lunna , ja gájkka muv åbmudahka le duv . Valla ávvudallup dal ja gerjudallup danen gå vielljat lij jábmám ja vas älláj , lij láhppum ja vas gávnnuj . ’ ” Åhpadisålmmåjda aj javlaj : ” Lej boandás ålmåj gänna lij tjuottjodiddje , ja ålmmå åbmudagá skidárdiddjen suv guoddalin . Ålmåj gåhtjoj tjuottjodiddjes ietjas lusi ja javlaj : ’ Majt lik guláv duv birra ? Dagá lågov , dån i dasti tjuottjodiddjen hieba . ’ Tjuottjodiddje usjudaláj : ’ Majt dal dahkat gå boanndi muv bargos rádjá ? Bállemij älle mujna fámo , ja ánodimes skábmádav . Na de dal diedáv majt dahkat vaj almatja muv ietjasa viesojda luojtti gå bargostam rájadaláv . ’ Gåhtjoj de ietjas lusi avtav ájgen sijájs , gudi lidjin boanndisisá vielggen , ja de vuostatjis gatjádij man ålov lij vielggen . ’ Tjuohte lihtedieva oaljos ’ , vásstedij ålmåj . Tjuottjodiddje sunji javlaj : ’ Dála le duv vielggegirjje , tjåhkkida dalága ja tjále vihttalågev . ’ Ja de nuppes gatjádij : ’ Ja dån , man ålov le vielggen ? ’ ’ Tjuohte dudnodieva vejtas . ’ Sunji javlaj : ’ Dála le duv vielggegirjje . Tjále gáktsalågev . ’ ” Härrá bähttogis tjuottjodiddjev májnoj gå lij nåv jiermmát dåmajdam . ” Dán värálda almatja li ietjasa vierrega vuosstij tjuovga almatjijs jiermmábu . Didjij javlav : ássit allasihtte rádnajt bähttogis mammona baktu gudi dijáv ihkeven årudagájn duosstu dalloj gå mammon dijáv guodá . Guhti uhtsen le åskåldis , le aj stuoren åskåldis , ja guhti uhtsen le bähttogis , le aj stuoren bähttogis . Jus ejda lim bähttogis mammona hárráj åskåldisá , guhtis de didjij sihtá árvulasj boanndudagáv åskeldit ? Ja jus ejda lim iehtjádij åbmudagáj hárráj åskåldisá , guhtis de didjij sihtá vaddet åbmudagáv mij didjij gullu ? Aktak dievnár ij buvte guokta härrá dievnnut . Juogu nuppev vasjot ja nuppev ähttsá , jali nubbáj lijkku ja nuppes ij berusta . Ehpit buvte goappátjijt , Jubmelav ja mammonav , dievnnut . ” Gájkka dáv farisea gullin , gudi biednikiehttse lidjin , ja de suv bilkkedin . Sidjij javlaj : ” Jáhkedihpit almatjijt dijáv rievtesferdugin , valla Jubmel vájmojdihtte dåbddå . Majt almasj árvvon adná le Jubmela tjalmij åvdån vasste . Lága ja profehtaj ájgge lij gitta Johannesa märráj . Dallutjis Jubmela rijkka sárnneduvvá , ja gájka dåhku nággiji . Valla almme ja ednam håhkkånibá åvddål gå akta ájnna tsiehkes lágas gáhtu . Guhti áhkástis sirrá ja nuppádis válldu , doadjá gállasjvuodav , ja guhti sirram nissunijn válldu , doadjá gállasjvuodav . Lej boandás ålmåj guhti purpurij ja tjáppa lijnnebiktasijda gárvvunij ja juohkka biejve ávon ja härvvásvuodan viesoj . Valla suv uvsa åvdån vellahij ánodiddje hávijs dievas ja suv namma lij Lasaros . Sån sávadij oadtjot gallánibmáj bårråt smålijs boandás ålmmå bievdes . Bednaga tjabu båhtin suv hávijt njålutjit . Ánodiddje de jámij ja ieŋŋgila suv Abrahama asskáj doalvvun . Boandás ålmåj aj jámij ja hávddáduváj . Jábbmekájmon , gånnå vájvástuváj , bajedij tjalmijt ja vuojnnusin ájtsaj Abrahamav , ja Lasarosav suv asken . De tjuorvoj : ’ Abraham , áhttje , ármmálaste muv ja rája Lasarosav tjuvdev tjátjen buonjádittjat ja de mujsta njuoktjamav däbbodittjat , dålås vuojn vájvástuváv . ’ Valla Abraham vásstedij : ’ Mujte bárnnám , viesodijn buorev oadtju ja Lasaros baháv . Dálla sån dáppe jaskaduvvá ja dån vájvástuvá . Duodden le tjiegŋalis njiello mijá ja dijá gaskan , vaj sij , gudi mijá lussta dijá lusi sihti boahtet jali dijá lussta mijá lusi , e rastá besa . ’ Ålmåj de javlaj : ’ Vájnnodav dujsta , áhttje , rája suv áhtjám viessuj . Mujna li vihtta vielja ja sån viertti sijáv várrodit vaj dán vájvvebájkkáj e boade . ’ Abraham vásstedij : ’ Siján le Moses ja profehta , gulldalisá sijáv . ’ Ålmåj vásstedij : ’ Abraham , áhttje , jus soames jábbmegij lussta boahtet luluj , de buorádusáv dahkat lulun . ’ Valla Abraham sunji javlaj : ’ Jus Mosesav ja profehtajt e gulldala , de e ga gulldalatjá ihka de soames jábbmegij lussta tjuodtjel . ’ ” Åhpadisålmmåjda javlaj : ” Tjáddjidimijs ij le máhttelis bessat , valla vuoj sunji gen baktu båhti . Buorep sunji luluj merraj vuodjoduvvat millagiergge tjiebeda birra ienni gå unnemusájs avtak tjáddjidit . Várrijihtit ! Jus vielljat vierev dahká , de bagáda suv , ja jus sáŋart , de luojte sunji ándagis . Juska vil vierev dunji gietja gierde bäjvváj dahká ja gietja gierde duv lusi boahtá ja javllá : Sáŋardav , de galga sunji ándagis luojttet . ” Apostela Härráj javllin : ” Vatte midjij nannusap jáhkov . ” Härrá vásstedij : ” Jus diján luluj jáhkos senáhppagårne mahte , de lulujda duon miehttsefijkunmuorraj javllat : Ruohtsasta ietjat ja maná merraj danna sjattatjit ! Ja luluj dijáv jegadit . Jus diján le dievnár guhti ednamav le sállamin jali sávtsajt räjnnuhime , javllabihtit gus sunji gå bäldojs boahtá : Maná bävddáj tjåhkkida . Ehpit , javllabihtit farra : Gárveda munji biebmov , getsasta biktasijt ja dievnasta muv bårådijn ; maŋŋela de iesj bårråt besa . Dievnár ij gijtov oattjo gå dahká mav gåhtjudallá . Daŋga láhkáj dij aj : gå dahkam gájkka majt lihpit gåhtjudallam , de javllit : Ávkedis dievnára lip , dahkam lip dåssjå majt välggogisá lijma . ” Vájaldattijn Jerusalemij tjuovoj rájáv Samaria ja Galilea gaskan . Gå muhtem sijddaj lij mannamin , de lågev spihtálattja suv åvdålt båhtin . Dåbebuj ganugin ja tjuorvvun : ” Jesus , åhpadiddje , ármmálaste mijáv ! ” De sidjij javlaj : ” Mannit vuosedihtit ietjada härrájda ! ” Dåhku váttsedijn sij rájnnanin . Sijájs akta de máhtsaj gå vuojnij sån lij buorránam . Jieddnát Jubmelav hievedij ja ednamij , Jesusa juolgij åvddåj , luojttádij ja gijtij suv . Sån lij samarak . Jesus sujsta gatjádij : ” Ettjin gus divna låges buorrána ? Gånnå li duo avtses ? Dát amás almasj gus val máhttsá Jubmelav guddnedittjat ? ” Ja ålmmåj javlaj : ” Tjuodtjela maná . Duv jáhkko le duv gádjum . ” Gå farisea Jesusis gatjádin goassa Jubmela rijkka boahtá , de vásstedij : ” Jubmela rijkka ij boade dajna vuogijn vaj almasj máhttá tjalmij dav vuojnnet . Aktak ij máhte javllat : Dála le , jali : Dale le . Jubmela rijkka le dijájn . ” Åhpadisålmmåjda javlaj : ” Ájgge boahtá gå vájddebihtit Almatjabárne biejvijs avtav vuojnnet , valla ehpit vuojnnet besa . Didjij javlli : Dale le sån , jali : Dála le sån . Allit viega dåhku gåsi siejvvi , allit ga sijáv tjuovvola . Gåktu eldagis eldagasstá ja almev nuppet gietjes nubbáj tjuovggi , nåvti Almatjabárnne biejvenis vuojnnu . Valla vuostak hähttu ålov gierddat ja dát vierregis hilgoduvvat . Gåktu Noa biejvij lij , nåvti aj Almatjabárne biejvij sjaddá . Almatja bårrin ja juhkin , válldujin ja vállduduvvin , gitta dan bäjvváj gå Noa árkkaj tjáŋaj ja dulvve gájkajt håhkkidij . Jali nåvti gåktu Lota ájge lij : almatja bårrin ja juhkin , oasestin , sáddjijin ja viesojt tsieggijin , valla dan biejve gå Lot Sodomis vuolgij , de dålåv ja risjáv almes rássjodij ja gájka håhkkånin . Nåvti sjaddá gå Almatjabárnne bigoduvvá . Guhti le huodnaha nanna ja gänna dan biejve li åbmudagá vieson , ij máhte vuolus mannat dajt viettjatjit , ja guhti le bäldojn ij máhte viessusis máhttsat . Mujttit Lota áhkáv . Guhti hekkas gähttjal gádjot , massá dav , valla guhti hekkas massá , gádju dav . Didjij javlav : Dan ijá vellahibá guokta ålmmå avtan látjon , nubbe váldeduvvá ja nubbe báhtsá . Guokta nissuna gårnijt aktan jåråldibá ; nubbe váldeduvvá ja nubbe báhtsá . ” [ Guokta ålmmå bäldon libá . Nubbe váldeduvvá ja nubbe báhtsá . ] Åhpadisålmmå de sujsta gatjádin : ” Gånnå dát sjaddá , härrá ? ” Sån vásstedij : ” Gånnå ásske le , dasi goasskema tjåhkani . ” Jesus muodulvisáv subtsastij åhpadittjat sijáv agev váni häsok råhkålit : ” Muhtem stádan lij duobmár guhti ittjij Jubmelis balá , ittjij ga almatjijs berusta . Dan stádan lij aj árbbásj , guhti aktelasj duobmára lusi bådij ja javlaj : ’ Viehkeda muv vuossteguojmes åttjudit mij munji gullu . ’ Álgos ittjij duobmár miededa , valla de gis usjudallagådij : ’ Vájku dal iv Jubmelis balá , iv ga almatjijs berusta , de dát árbbásj muv häggagähtjáj vájvet , ja dan diehti viehkedav suv åttjudit mij sunji gullu , ietján iv sujsta besa . ’ ” Ja Härrá javlaj : ” Dale gullabihtit majt vádnarievtesferduk duobmár javllá . Ij gus de Jubmel lulu ietjas válljiduvvamijda riektáv vaddet , gå sunji idja biejvve tjuorvadi ? Luluj gus sijáv vuordedit ? Didjij javlav : gal sidjij ruvvaláhkáj riektáv vaddá . Valla gávnná gus Almatjabárnne ednamin jáhkov gå boahtá ? ” Soabmásijda , gudi ietjasa rievtesferdugin adnin ja nuppijt álbedin , subtsastij dáv muodulvisáv : ” Guovtes tiemmpelij badjánijga råhkådalátjit , nubbe lij farisea ja nubbe tullár . Farisea tjuottjadij ja aktu allasis råhkådaláj : ’ Gijtáv duv , Jubmel , gå iv le iehtjádij lágásj , suollagij , bähttaliddjij ja skähkásij , jali duon tullára lágásj . Guokti vahkkuj fásstudav , lågådisáv vattáv gájkka dajs majt oastáv . ’ Valla tullár duobbelin tjuottjoj ja ittjij åbbånis almmáj duosta gehtjastit , ájnat rattes spettjuda javlaj : ’ Jubmel ármmálaste muv , suddárav . ’ Didjij javlav : rievtesferdugin sån sijddaj manáj , valla duot nubbe ittjij . Danen gå guhti ietjas alet , vuoleduvvá ja guhti ietjas vuolet , aleduvvá . ” Almatja Jesusa lusi mánájt aj buktalin sijáv duohtastittjat . Åhpadisålmmå dav vuojnnin ja sidjij sjärggun , valla Jesus mánájt ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Dibddit mánájt diehki muv lusi boahtet , allit ga sijájt duostuda : Jubmela rijkka dakkirattjajda gullu . Sáddnán , guhti Jubmela rijkav ij duosto nåv gåktu mánná , ij luoddnok dåhku besa . ” Alemusájs soames sujsta gatjádij : ” Buorre åhpadiddje , majt dagáv vaj ihkeven iellemav oattjov ? ” Jesus vásstedij : ” Manen muv buorren gåhtjo ? Aktak ij le buorre ietján gå Jubmel . Budájt dåbdå : I galga gállasjvuodav doadjet , i galga gåddet , i galga suoládit , i galga vieret vihtanasstet . Guddneda áhtját ja ädnát . ” Ålmåj javlaj : ” Divna dájt lev nuorravuoda rájes anodam . ” Jesus de javlaj : ” Akta vil fájllu dunji dahkat : vuobde gájkka åbmudagát ja häjojda juogada , de dávverav almen oattjo . Boade dan maŋŋel muv tjuovvolittjat . ” Gå dav guláj , de ålmåj hådjånij , dajna gå sujna stuorra åbmudahka lij . Jesus vuojnij suv hådjen ja javlaj : ” Vájvve le biednikboandájda Jubmela rijkkaj bessat . Kamellaj le álkkep nállosjalmmerájge mannat gå boanndáj Jubmela rijkkaj bessat . ” Gudi dáv gullin gatjádin : ” Guhtis de gádjus ? ” Jesus vásstedij : ” Mij almatjij ij le máhttelis , le Jubmelij máhttelis . ” Petrus javlaj : ” Gájkka åbmudagájt ham lip guodám duv tjuovutjit . ” Jesus de sidjij javlaj : ” Sáddnán javlav , juohkkahasj guhti Jubmela rijka diehti le viesos jali áhkás jali vieljajdis jali äjgádijt jali mánájdis guodám , oadtju moatte gärddáj juo dáppe dán ájge ja boahtte väráldin ihkeven iellemav . ” Jesus lågenanguoktásav ietjas birra tjoahkkij ja javlaj sidjij : ” Jerusalemij lip dal badjánime , ja ålliduvvá gájkka majt profehta li Almatjabárne birra tjállám . Hiednigij hállduj vatteduvvá ja suv bilkkedi ja álbedi ja sunji tjålggi , suv ruosskiji ja gåddi . Ja goalmát biejve tjuodtjel . ” Åhpadisålmmå ettjin dássta majdik dádjada . Suv ájádusá lidjin sidjij tjiehkusin , ettjin ga buojkká majt javlaj . Gå Jesus Jerikoj lahkanatjáj , de tjalmedis ålmåj lij rahtebällán tjåhkkåhime ánodime . Ålmåj guláj almasjvegav daggu boahtemin ja gatjádij mij lij . Subtsastin sunji Jesus Nasaretas lij daggu vássemin , ja de tjuorvvij : ” Jesus , Davida bárnne , ármmálaste muv . ” Åvddågietje vádtse gåhttjun suv sjávot årrot , valla ájn vil tjavgabut tjuorvvij : ” Davida bárnne , ármmálaste muv . ” Jesus tjuottjadij ja gåhtjoj suv lusi ålmmåv lájddit , ja gå ålmåj lagábuj bådij , de Jesus gatjádij : ” Majt sidá muv dunji dahkat ? ” Ålmåj vásstedij : ” Härrá , dagá muv vas vuojnnen . ” Jesus javlaj : ” Dån le vas vuojnne . Duv jáhkko le duv gádjum . ” Dalánagi ålmåj vuojnnegådij , ja Jesusav tjuovvolij Jubmelav hieveda . Ja gájka gudi dav vuojnnin Jubmelij hievedusáv lávllun . Jesus Jerikoj bådij ja stádav vádtsij . Dåppe lij ålmåj , Sakkaios , guhti lij tullárij oajvemus ja boanndá . Sujna lij miella vuojnnet mij almatjijt Jesus lij , valla unnasjattuk lij ja danen ittjij almasjvegas suv vuojne . Viegaj de åvdån ja miehttsefijkunmuorraj guotsaj Jesusav vuojnátjit daggu vásedijn . Gå Jesus dåhku bådij , de gehtjastij bajás ja sunji javlaj : ” Gáhtjada vuolus , Sakkaios , uddni ájgov duv guossáj boahtet . ” Sakkaios vuolus gáhtjadij ja ávujn suv duostoj . Gájka gudi dav vuojnnin murkesta javllin : ” Suddára guossáj manná . ” Valla Sakkaios tjuottjadij åvddåj ja Härráj javlaj : ” Härrá , lahkev iehtjam åbmudagás häjojda vattáv . Ja jus lev soabmásis vierremávsov tsähkkam , de sunji nielje gärddáj ruoptus vattáv . ” Jesus de sunji javlaj : ” Uddni le gádjusibme dán viessuj jåvsådam , sån le ham aj Abrahama bárnne , ja Almatjabárnne le boahtám åtsåtjit ja gájutjit dav mij lij láhppum . ” Dáv muodulvisáv subtsastij gájkajda gudi lidjin gulldalime , danen gå Jerusalema lahka lij , ja sij jáhkkin juo dalága bessat Jubmela rijkav vuojnnet boahtemin . Javlaj : ” Ålmåj härrásmáttos vuolgij mälggatrijkkaj gånågisá árvvogisvuodav åttjutjit ja de máhttsat . Gåhtjoj ietjas lusi dievnárijs låhkåsav ja sidjij vattij lågev butte javla : ’ Oasestihtit dáj dasik máhtsav . ’ Valla rijka viesáda suv vasjodin , ja gå lij vuolggám , de sáttakålmmåv rádjin javlatjit : Suv ep mijá gånågissan sidá . Gå gånågissan máhtsaj , de gåhtjoj ietjas lusi dievnárijt gejda biednigijt lij vaddám guláskuttatjit gåktu oassásij vuorbástuvvin . Vuostasj dievnár bådij javlaj : ’ Härrá , duv budde le låge gärddáj lassánam . ’ Sunji de javlaj : ’ Buorak , dån le buorre dievnár . Uhtsen le åskåldis , ja de dal låge stáda ráddijiddjen sjatta . ’ Nubbe bådij javlaj : ’ Härrá , duv budde le vidá gärddáj lassánam . ’ Sunji gånågis javlaj : ’ De dal vidá stáda ráddijiddjen sjatta . ’ Ietjes bådij ja javlaj : ’ Dála le duv budde . Giessaliv dav lijne sisi , danen gå dujsta balliv . Dån le ham garra ålmåj , guhti váldá mij dunji ij gullu , ja tjuohpa majt ille sáddjim . ’ Sunji gånågis vásstedij : ’ Duobbmiv duv ietjat bágoj milta . Dån le nievres dievnár , diehti muv garra ålmmån guhti váldáv mij munji ij gullu ja tjuohpav majt iv le sáddjim . Man diehti de ittji biednigijt báŋŋkaj bieja . De ham lidjiv dajt ruoptus oadtjum aktan rentujn dalloj gå máhttsiv . ’ Ja ålmmåjdises javlaj : ’ Válldit sujsta buttev ja vaddit bus ålmmåj gänna li lågev butte . ’ - Javllin : ’ Härrá , sujna li ham juo lågev butte ’ - ’ Didjij javlav : juohkkahattjan gänna le sån oadtju , valla gänna ij le , sujsta váldeduvvá aj mij le . Valla doalvvut diehki muv vasjulattjajt , gudi ettjin muv gånågissan sidá , ja gåddit sijáv muv tjalmij åvdån . ’ ” Gå dáv lij javllam , de sijá åvdån Jerusalemij badjánij . Gå lij Betfagej ja Betaniaj lahkanime , dan várráj mij Olijvvavárren gåhtjoduvvá , de guoktásav åhpadisålmmåjs rájaj javla : ” Manne sijddaj mij le njuolgga dunnu åvdån . Gå dasi boahtebihtte , de oasnámiesev gávnnabihtte tjadnasin danna , man nanna aktak ij le ájn tjåhkkåham . Vállde dav ja lájttijihtte diehki . Jus aktak dunnus gatját manen dav válldebihtte , de javlle : Härrá dav dárbaj . ” Manájga ja gájkka lij gåktu javllam . Gå dav lijga luojttemin , de oassnániehke gatjádin : ” Manen dav válldebihtte ? ” Såj vásstedijga : ” Härrá dav dárbaj . ” Ja oasnáv Jesusa lusi lájddijga ja dan nali ålgoldisgárvojdiska biejajga , ja de Jesusav viehkedijga nali . Gåsi rijddi bådij , de almatja ålgoldisgárvojt gäjno nali luobbun . Gå Olijvvavárev vuollánattijn stádaj lahkanij , de gájkka åhpadisålmmå ávos jieddnát Jubmelav hievedahtjin oavddodagoj diehti majt vuojnnám lidjin : ” Buorissjivnnjeduvvam lehkus sån , gånågis , guhti Härrá namán boahtá . Ráfe almen ja guddne allagisán . ” Almasjvegas muhtem farisea Jesusij javllin : ” Åhpadiddje , gåhtjo åhpadisålmmåjdat sjávvunit . ” Valla sån vásstedij : ” Didjij javlav , jus sij sjávvuni , de gierge tjuorvvogåhti . ” Gå lahkanij ja stádav vuojnij , de dav tjierrogådij , ja javlaj : ” Jus dån aj dán biejve lulu dádjadit , mij dunji ráfev vaddá ! Valla dálla le dat dunji tjiehkusin . Boahtá ájgge gå vuojná vasjulattjajt tjårojt duv birra tsieggimin , duv birástahttemin ja juohkka guovlos duv duostodime . Ja duv ja álmmugat ednamij tsábbmi ja e giergev gierge nali guode , dan diehti gå ittji dádjada Jubmel lij duv guossidam . ” Gå tiemmpelij bådij , de dassta oasestiddjijt vuodjelij , ja sidjij javlaj : ” Tjáleduvvam le : Muv viesso le rågosviesso . Valla rievvársluoggon lihpit dav dahkam . ” Juohkka biejve tiemmpelin åhpadij . Alemushärrá ja tjálukoahppása ja gájkka álmmuga oajvemusá viggin suv gåddet , valla ettjin diede gåktu , danen gå ålles álmmuk suv bälostij ja gulldalij . Muhtem biejve gå Jesus álmmugav tiemmpelin åhpadij ja evangeliumav sárnnedij , båhtin alemushärrá ja tjálukoahppása aktan boarrásij suv lusi ja javllin : ” Subtsasta midjij mat fámos dáv dagá . Guhtis le dav fámov dunji vaddám ? ” Sidjij vásstedij : ” Mujna le aj didjij gatjálvis . Javllit munji : Bådij gus Johannesa gástadus almes vaj almatjijs ? ” Gaskanisá rádudallin : ” Jus vásstedip : Almes , de javlasj : Mannas de ejda sunji jáhke ? Valla jus vásstedip : Almatjijs , de gájkka álmmuk mijáv gierggi dajna gå nannusit Johannesav profehtan jáhkki . ” Ja de sunji vásstedin ettjin diede . Jesus de sidjij javlaj : ” Jus gis nåv , de iv ga tjielggi mat fámos náv dagáv . ” Ja de álmmugij dáv muodulvisáv subtsastij : ” Ålmåj vijnnagárdev gárvedij ja iehtjádijda dav lájggij ja guhka mannuj vuolgij . Gå ájgge lij ållånam , de dievnárav lájggárij lusi rájaj tjuohppusis oasev viettjatjit . Valla lájggára dievnárav ruosskijin ja guoros giedaj dassta vuodjelin . De ålmåj nuppev dievnárav rájaj . Valla suv aj ruosskijin ja bilkkedin ja guoros giedaj dassta vuodjelin . Goalmádav de rájaj , valla suv aj varran tsábbmin ja dassta vuodjelin . Vijnnagárddeniehkke de javlaj : ’ Majt dal dahkat ? Bárnnegärrásav rájav , sujsta gåjt gåvatji . ’ Valla gå lájggára suv ájttsin , de gaskanisá rádudallagåhtin : ’ Dale le árbulasj . Gåddup suv , de ham mij árbev oadtjop . ’ Ja de giessin suv vijnnagárdes ålgus ja gåddin . Majt dal vijnnagárddeniehkke sidjij dahká ? Dåhku boahtá , lájggárijt gåddå ja vijnnagárdev iehtjádijda vaddá . ” Gå dáv gullin , de javllin : ” Allis náv goassak sjatta ! ” Jesus sidjij gehtja javlaj : ” Majt merkaj gå le tjáleduvvam : Dåhpetsieggijiddjijs hilgoduvvam giergge le tjiehkagierggen sjaddam . Guhti dan gierge vuosstij jårrå , tsuovkkan ja gen nali giergge gahttjá , dubmen sjaddá . ” Tjálukoahppása ja alemushärrá vikkadin suv dakkavide giddit , valla álmmugis ballin ; árvvedin muodulvisáv lij sijá vuosstij hållam . Váksjudin suv ja rádjin suv lusi soabmásijt , gudi ietjasa rievtesferdugin dagádin ja gudi Jesusav muhtem bágojis diehti gähttjalin giellat , oarev åttjutjit suv ednamhärrá vielde vuolláj biedjat . Sujsta gatjádin : ” Åhpadiddje , diehtep duollan gájkka majt åhpadattijn håla , ja dån ille belulasj , ájnat mijáv rievtesláhkáj Jubmela gäjnov åhpada . Le gus duolla tjäjssárij värov mákset , vaj ij ? ” Valla Jesus sijá gávvelisvuodav ielvij ja javlaj : ” Vuosedihtit munji denárav . Gen gåvvå ja namma le danna ? ” - ” Tjäjssára , ” vásstedin . Sidjij de javlaj : ” Vaddit de tjäjssárij mij tjäjssárij gullu , ja Jubmelij mij Jubmelij gullu . ” Álmmuga guládijn sidjij ittjij vuorbástuvá suv giellat majga bágoj diehti , ja alvaduvvin suv vásstádusájs ja sjávvunin . Muhtem saddukea - sij vuornnu tjuodtjelibme le - båhtin suv lusi ja gatjádin : ” Åhpadiddje , tjálugin Moses åhpat jus soabmásin le válldum viellja guhti mánádibmen jábmá , de vielljas galggá árbbátjijn válldut ja vielljasis gierragijt vaddet . De lidjin gietjav vieljatja . Vuostasj vállduj ja mánádibmen jámij . Nubbe ja goalmát ja duo gudi báhtsin válldudin árbbátjijn ja divna gietjas mánádibmen jámadin . Vijmak nissun aj jámij . Gåktu de sujna tjuodtjelimen , gen áhkká le sån ? Gájkka gietjas ham sujna lidjin válldum . ” Jesus vásstedij : ” Dán värálda almatja vállduji ja vállduduvvi , Valla gudi árvvogissan gávnaduvvi boahtte väráldis ja jábbmegij tjuodtjelimes oasev åttjutjit , e válldu e ga vállduduvá , Sij ham e dasti máhte jábmet , ieŋŋgilij lágátja ja Jubmela bárne li , dajna gå tjuodtjelit bessam li . Jábbmega tjuodtjeli . Dav le Moses aj vuosedam subttsasin tjiesskislánjátjij birra , manna Härráv Abrahama Jubmelin , Isaka Jubmelin ja Jakoba Jubmelin gåhttju . Jubmel ij le jábbmegij ájnat viesso almatjij jubmel , dajna gå sunji li gájka viessomin . ” Tjálukoahppása de javllin : ” Åhpadiddje , buorre vásstádus lij . ” Ettjin vuojn dasti duosta ienebuv sujsta gatjádallat . Sidjij javlaj : ” Gåktu máhttá Messiasav Davida bárnnen javllat ? David iesj Sálmajgirjen hoallá : Härrá muv härráj hålaj : Tjåhkkida muv oalges bälláj , de biejav duv vasjulattjajt duvddan juolgijat vuolláj . David ham suv härrán gåhttju , gåktus de Davida bárnne le ? ” Gájkka álmmuga guládijn åhpadisålmmåjda javlaj : ” Várrijihtit tjálukoahppásijs , gudi sihti guhka ålgoldisgárvoj vádtset , iehttsi guovdon buorástahteduvvat , åvdemusán synagogan ja guossen guddnesajen tjåhkkåhit . Árbbátjijt viesojs bårri ja vuojnnuma diehti guhkev råhkådalli . Garrasappot sij galla duobbmidalli . ” Jesus gehtjastij bajás ja boandájt vuojnij vattáldagájt tiempelgisstuj biedjamin . Ájtsaj aj häjos árbbátjav guokta guohpárbiedniga biedjamin , ja de javlaj : ” Sáddnán , duot häjos árbbásj vattij gájkka iehtjádijs ienebuv . Sij vaddin valljudagástisá , valla árbbásj vattij häjosvuodanis gájkka massta viessot . ” Gå muhtema ságastin tiemmpela tjábbudagá birra , dan tjáppa giergij ja härvvavattáldagáj birra , de sån javlaj : ” Gájkka majt vuojnnebihtit , - biejvve boahtá gå giergge ij gierge nali bátse , ájnat gájkka gajkoduvvá . ” De sujsta gatjádin : ” Åhpadiddje , goassa sjaddá , ja mij le dasi märkkan ? ” Sån vásstedij : ” Várrijihtit tjáddjiduvvamis . Ållusa muv namán båditji javla : Mån dat lev , ja : Ájgge le lahka . Valla allit sijájt tjuovvola . Gå doarroságajt ja stuojmij birra gullabihtit , de allit balláda . Dát viertti vuostak boahtet . valla ij le ájn nåhkåma mieren . ” Ja sidjij javlaj : ” Álmmuk álmmuga vuosstij ja rijkka rijka vuosstij tjuodtjel . Bájkes bájkkáj bahás ednamskielbbima , dávda ja nielge sjaddi . Alvos ihtanisá bihkusi ja stuorra merka almen vuojnnuji . Valla åvddål gå gájkka dát sjaddá , de doarrádalli dijáv ja giddiji dijáv . Synagogaj åvddåj ja giddagissaj dijáv biedji , ja gånågisáj ja ednamhärráj åvddåj muv namá diehti giessi . Dalloj bessabihtit vihtanasstet . Mujttit val , allit usjudalá gåktu ietjada bälostit , dajna gå mån vattáv didjij bágojt ja vijsesvuodav majt dijá vasjulattja e buvte vuosteldit jalik duodastit . Bähtádallabihtit tjabu äjgádijda ja oarbbenijda ja berrahijda ja rádnajda . Muhtemijt dijájs sårmmiji , ja gájka dijáv muv namá diehti vasjodi . Valla ij vuobddatjoallek dijá oajves gahtja . Nannusin bissut de iellemav vuojttebihtit . Gå Jerusalemav vuojnnebihtit doarrofuovajs birástahteduvvam , de diehtebihtit dan dåssjånimev lahka . De vierttiji Judea årro várijda báhtarit , ja gudi li stádan dassta vuolgget ja gudi li stáda ålggolin e stádaj besa . Haddudime ájgge le de boahtám , gå tjálugis gájkka ålliduvvá . Vuoj iesselisájda ja njamádiddjijda dan ájge . Stuorra nieda rijkkaj boahtá ja álmmuk moarráj boahttu . Svierdeájvojs sij ravggi ja hiednikálmmugij lusi fáŋŋgan doalvoduvvi , ja hiedniga Jerusalemav duolmmu dasik hiednigij ájgge le vássám . Merka vuojnnuji biejven , mánon ja nástijn , ja ednamin hiedniga mera ja bároj jutsádijn balluj ja dármedisvuohtaj boadádalli . Almatja balos dahppaluvvi vuordedijn dav mij väráldij boahtá , dan diehti gå alme fámo doargesti . De Almatjabárnev balva nanna vuojnni fámujn ja stuorra herlukvuodajn boahtemin . Gå gájkka dát álggá , de njuolggijihtit tjavelgijt ja bajedihtit åjvijt , dajna gå dijá tjoavdádallam le lahka . ” Muodulvisáv sidjij subtsastij : ” Gähttjit fijkunmuorav ja gájkka ietjá muorajt . Gå urbbagåhti , de árvvedihpit giesev lahkanime . Daŋga láhkáj gå dáv vuojnnebihtit , diehtebihtit Jubmela rijkav lahkanime . Sáddnán , dát vierrek ij dåssjåna åvddål gå dát gájkka sjaddá . Almme ja ednam dåssjånibá , valla muv bágo e ihkenis dåssjåna . Várrijihtit vájmojdihtte rattukvuodas , juhkalisvuodas ja iellema mårråhijs noadoduvvamis . Ietján dan bäjvváj degu bivddogiellaj boadádallabihtit , dajna gå dát boahtá gájkaj badjel gudi ednamin årru . Agev gåhtsit ja råhkålihtit fámov báhtarittjat dassta mij vuorddá ja Almatjabárne åvdån biso tjuottjutjit . ” Biejvijt lij Jesus tiemmpelin åhpadime , valla juohkka iehkeda manáj idjadittjat dan várráj mij Olijvvavárren gåhtjoduvvá . Árraidedijt gájka tiemmpelij båhtalin suv gulldalittjat . De dal lahkanahtjin suvrrodik lájbe base , ma bässátjin gåhtjoduvvi . Alemushärrá ja tjálukoahppása åhtsin buoremus vuogev Jesusav gåddet álmmugis vuojn ballin . Valla Sáhtán suoŋaj Judasij , gev Iskariotan gåhttjun ja lij lågenanguoktásis akta . Sån manáj alemushärráj ja tiempelvávta doarroåjvij lusi giehtutjit gåktu máhttet luluj Jesusav sidjij biehttet . Dassta ávvusin ja biednigijt sunji fállin . Judas sijá fállagij guorrasij ja sjiehtes ájgev åhtsågådij Jesusav álmmuga diedek bähtátjit . De suvrrodik lájbe biejvve lij gå bässásjlippav njuovvat . Ja Jesus rájaj Petrusav ja Johannesav javla : ” Manne gárvedihtte bässásjmállásijt midjij . ” Sujsta gatjádijga gånnå dav dahkat . Jesus vásstedij : ” Gå stádaj boahtebihtte , de ålmmåv iejvvibihtte tjáhtjelihtev guoddemin . Tjuovvolihtte suv dan viessuj gåsi tjágŋá ja dan vieso boanndij javlle : Åhpadiddje gatját gåggu ladnja le gånnå bässásjmállásijt máhttá åhpadisålmmåjis bårråt . Dunnuj de stuorra gárvvidum lanjáv badjelåbdån vuoset . Danna mállásijt gárvedihtte . ” Vuolgijga ja gájkka lij gåktu javllam , ja såj de bässásjmállásijt gárvedijga . Gå ájgge lij ållånam , de Jesus bievddegáddáj aktan apostelij viellidij . Sidjij javlaj : ” Vájmostam lev hálijdam dájt bässásjmállásijt dijájn aktan bårråt åvddål gå muv gierddamusá álggi . Didjij javlav : iv dasti dájt mállásijt bårå åvddål gå Jubmela rijkan li ålliduvvam . ” Gávtjav sunji lagádin , ja de Jubmelav gijtij ja javlaj : ” Válldit dáv ja gaskanihtte juogadihtit . Didjij javlav : dát rájes iv dasti vijnnamuora sjattojs jugá åvddål gå Jubmela rijkka boahtá . ” De lájbev váldij , Jubmelav gijtij ja dådjalij ja vattij sidjij javla : ” Dát le muv rumáj mij dijá åvdås värroduvvá . Dahkit dáv muv mujtton . ” Daŋga láhkáj váldij aj gávtjav mállásij maŋŋela ja javlaj : ” Dát gávttja le ådå lihtto muv varán mij dijá åvdås gålgåduvvá . Valla suv giehta , guhti muv bähttá , le dánna bievde nanna aktan mujna . Almatjabárnne manná gäjnov mij sunji le mierreduvvam , valla vuoj sunji , guhti suv bähttá . ” Gaskanisá de gatjádallagåhtin guhti sijájs lij suv bähtátjit . Sijá gaskan badjánij rijddo guhti sijás stuorámussan aneduváj . Jesus de sidjij javlaj : ” Gånågisá álmmugijt ráddiji , ja gejn le fábmo ietjasa álmmuga badjel ietjasa buorredahkken gåhtjudi . Didjij le ietjáláhkáj : Guhti dijá gaskan le stuorámus , lehkus nuoramussan , ja guhti lájddi , lehkus dievnárin . Goabbá le stuoráp , guhti bievddegátten le , vaj guhti suv dievnas ? Ij gus sån bievddegátten ? Valla mån lev dijá gaskan dievnárin . Muv lunna dij bisojda ålles ájgev gå gähttjaluvviv , ja daŋga lágásj gånågisá árvvogisvuodav mav Áhttjám munji le vaddám , didjij vattáv . Bievddegátten rijkanam oadtjobihtit bårråt ja juhkat ja tråvnåjn tjåhkkåhit , ja Israela lågenanguokta mátto duobbmit . Simon , Simon . Sáhtán le ietjas fábmodam dijáv degu vejtajt tjuolldet . Valla råhkålam lev duv åvdås vaj dujsta jáhkko ij någå . Ja gå akti buorádusáv dagá , de gievrroda vieljajdat . ” Simon javlaj : ” Härrá , gárves lev dujna fáŋŋgagoahtáj ja jábmemij manátjit . ” Jesus vásstedij : ” Dunji javlav , Petrus , åresvuonntsá ij dán ijá tjuoja åvddål gå gålmmi vuornáda muv dåbddåmis . ” Sidjij de javlaj : ” Gå dijáv biednikbursa dagi , vuossa dagi ja gábmagahtá rádjiv , åhtsålijda gus de majdik ? ” - ” Ejma majdik ” , vásstedin . Sidjij de javlaj : ” Valla dálla válldis sån gänna le biednikburssa dav maŋŋásis , ja vuossav aj . Guhti le biednigahtá vuobddis ålgoldisgárvov ja oasstis allasis svierdev . Didjij javlav muv baktu vierttiji dá tjáluga bágo ållånit : Ja bahádahkkij sähkáj sån lågåduváj , dajna gå dálla ållån , mij muv birra le håladuvvam . ” Sij javllin : ” Härrá , dála li guokta svierde . ” - ” De buorre , ” vásstedij . Jesus vuolgij stádas ja iemeláhkáj Olijvvavárráj manáj , ja åhpadisålmmå fáronis tjuovvun . Gå dåhku bådij , de sidjij javlaj : ” Råhkådallit gähttjalibmáj gahttjamis . ” Iesj duobbelij manáj , buolvatjij nali luojttádij ja råhkålij : ” Áhttje , jus nåvti sidá , de válde mujsta dáv gávtjav . Valla sjaddus duv sidoda milta , ij muv . ” Alme ieŋŋgil de sunji bihkusij ja gievrrodij suv . Balonis sån vil duodabut rågåj , ja bivvasa varran ednamij goajkkun . Gå råhkådallamis tjuodtjelij ja åhpadisålmmåj lusi máhtsaj , de gávnaj sijáv surgos oademin , ja sidjij javlaj : ” Mannas oadebihtit ! Gåhttsåjihtit ja råhkådallit gähttjalibmáj gahttjamis . ” Gå Jesus ájn lij sárnnomin , de stuorra slåhttå almatjijs bådij . Judas , lågenanguoktásis akta , åvdån váttsij ja Jesusa lusi manáj suv tjulestittjat . Jesus sunji javlaj : ” Judas , tjulástagájn gus Almatjabárnev bähtá ? ” Gå Jesusa tjuovvo árvvedin mij lij dal sjaddamin , de gatjádin : ” Härrá , galggap gus svierdev råhttit ? ” Ja akta alemushärrá dievnárav räjvvalij ja sujsta rievtes bieljev tjuolastij . Valla Jesus de javlaj : ” Nuoges le dal , ” ja dievnára bieljev duohtastij ja buoredij suv . Jesus de javlaj alemushärrájda ja tiempelvávta doarroåjvijda ja boarrásijda gudi lidjin boahtám suv gidditjit : ” Vuolggám lihpit svierdij ja såppij muv vuosstij degu rievvár luluv . Juohkka biejve lidjiv dijá siegen tiemmpelin , ja ejda munji njoamo . Valla de le dal dijá båddå ja sjievnnjeda fábmo . ” Jesusav giddijin ja alemushärrá viessuj suv vuolgadin , ja Petrus Jesusav mälggadis tjuovoj . Sjaljo guovddelij dålåv buollidin ja dan birra tjåhkanin . Petrus lij aj sijá siegen . Därnno vuojnij suv dålå bájttanisán tjåhkkåhime . Näjttso sunji guovla javlaj : ” Duot ålmåj lij aj suv siegen . ” Valla Petrus vuornoj : ” Suv iv dåbdå . ” Dasten nubbe suv ájtsaj ja javlaj : ” Dån le aj sijájs akta . ” Petrus javlaj : ” Iv de mån . ” Tijmav maŋŋela soames nannij : ” Duodaj , duot almasj lij sijájs akta , ja sån ham Galileas le . ” Valla Petrus javlaj : ” Iv dádjada majt javla . ” Ja vallak dav hållam , de åresvuonntsá tjuojaj . Härrá de jårgijdij ja Petrusij gehtjastij . Ja de Petrus mujttáj majt Härrá lij javllam : ” Åvddål gå åresvuonntsá dán ijá tjuodjá , de gålmmi muv vuornáda . ” ja Petrus ármet tjiero ålgus manáj . Ålmmå gudi Jesusav váksjudin , tsábbmin ja bilkkedin suv . Tjalmijt sujsta tjadnasijn gåbttjin ja javllin : ” Vuoseda ietjat profehtan . Guhtis duv tsábmij ? ” Ja moatteláhkáj suv álbádallin . Gå tjuovgudij de álmmuga boarrása , goappátjagá alemushärrá ja tjálukoahppása tjåhkanin , ja Jesusav ráde åvddåj vuolgadin , ja sujsta gatjádin : ” Jus le Messias , de javla dav midjij . ” Sån vásstedij : ” Jus dav didjij javllat luluv , de ehpit lulu jáhkket , ja jus gatjádit luluv , de ehpit lulu vásstedit . Valla dássta duohku vuojnitjihpit Almatjabárnev Jubmela fámo oalges bielen tjåhkkåhime . ” Gájka gatjádin : ” Le gus dån Jubmela Bárnne ? ” Sidjij vásstedij : ” Nåv ham ietja javllabihtit . ” Sij de javllin : ” Dárbahip gus ienep vihtanasstemijt ? Ietjas njálmes lip ham dal dav gullam . ” Gájka gudi lidjin tjoahken vuolggin ja Jesusav Pilatusa åvddåj doalvvun . Dåppe suv guoddalin ja javllin : ” Gávnnam lip dát ålmåj mijá álmmugav tjáddjit . Biehttu mijáv värov tjäjssárij máksemis , ja Messiasin ja gånågissan ietjas javllá . ” Pilatus sujsta gatjádij : ” Le gus dån juvdáj gånågis ? ” Dasi vásstedij : ” Iesj ham dav javla . ” Pilatus de alemushärrájda ja almasjvegajda javlaj : ” Iv masisik vigálattjan dáv ålmmåv gávna . ” Valla sij tjiddijin : ” Almatjijt åbbå Judean åhpadattijn båsstå , Galileas gitta diehki . ” Gå Pilatus dáv guláj , de gatjádij jus ålmåj lij galileak , ja gå guláj suv Herodesa ráddimbájkes , de Herodesa lusi suv rájaj , guhti dajt biejvijt lij Jerusalemin . Gå Herodes Jesusav vuojnij , de sälldát ávvusij . Guhkev lij sihtam Jesusijn gávnadit , danen gå suv birra lij gullam ja doajvoj vuojnnet Jesusav oavddodagojt dahkamin . Jesusis ålov gatjádaláj , valla Jesus ittjij mavgak vássteda . Alemushärrá ja tjálukoahppása danna tjuodtjun ja garrasit suv guoddalin . Herodes doarroålmmåjis Jesusav álbedij ja bilkkedij . Tjáppa ålgoldisgárvvuj suv gárvodin , ja Herodes Pilatusa lusi suv rájaj . Dan biejve Pilatus ja Herodes rádnastallagådijga ; åvdebut lijga nubbe nuppev vasjodam . Pilatus alemushärrájt , rádeålmmåjt ja álmmugav tjoahkkáj gåhtjoj ja javlaj : ” Dáv ålmmåv lihpit diehki buktám ja guoddalihpit suv álmmugav tjáddjidime . Dijá bále lev sujsta vidjurijt åtsådam , valla iv suv gávna maŋga guoddalibmáj vigálattjan . Ij Herodes ga suv vigálattjan gávna , ja danen le suv ruoptus mijá lusi rádjam . Ij le sån majdik jábmemoassen dahkam . Ájgov suv nuktalit ja de luojtáv . ” [ Bassebálij hähttuj fáŋgav luojttet . ] Ålles fuovva de tjuorvoj : ” Gåtte suv ja luojte Barabbasav . ” ( Barabbas lij fáŋŋgagoahtáj bálkestuvvam dan diehti gå stuojmev lij stádaj buollidam ja soabmásav gåddåm . ) Pilatus vas sidjij hålaj ; sidáj vuojn Jesusav luojttet . Valla avtat njálmes de tjuorvvun : ” Ruossinávlli , ruossinávlli suv ! ” Goalmádis Pilatus javlaj : ” Majt bahájt le dahkam ? Iv ålmmåv masisik vigálattjan jábmemoassen gávna . Ájgov suv nuktalit ja de luojtáv . ” Valla avtat rajes tjuorvvun ja rávkkin suv ruossinávlliduvvat . Tjuorvvasijs Pilatus sijá rávkalvisáj milta mierredij . Luojtij ålmmåv guhti fáŋŋgagoaden stuojme ja gåddema diehti lij tjåhkkåhime . Gev rávkkin , luojteduváj , valla Jesusav sijá hállduj vattij , sunji dagátjit mav sihtin . Jesusav vuolgadattijn , de ganugahttin ålmmåv Kyrenes gen namma lij Simon ja guhti stáda ålggolis bådij . Simonav guottedin ruossav Jesusa maŋen . Stuorra almasjvega Jesusav tjuovvolin , ja nissuna suv tjierrun ja luodjun . Jesus jårgijdij ja sidjij javlaj : ” Jerusalema niejda , allit muv tjiero , tjierrut ietjada ja mánájdihtte . Ájgge så bådisj gå javlli : Sálugin gudi mánájt e oattjo , iednehekka ma älle riegádahttám ja njittje ma älle njamádam . Várijda de javladuvvá : Vierrit mijá nali , ja gåppåjda : Tjiehkit mijáv . Jus nåvti ruoneldiddje muorraj dahká , gåktus de ássnam muorraj sjaddá ? ” Guokta bahádahkke aj vuolgadin sujna aktan hekkaduvátjit . Gå båhtin sadjáj mij Skuvrren gåhtjoduvvá , de ruossinávllijin suv ja bahádahkkijt , nuppev suv oalges bälláj ja nuppev gåro . Jesus javlaj : ” Áhttje , luojte sidjij ándagis , sij e diede majt dahki . ” Ja de suv biktasijt juogadin ja vuorbbádin . Almatja danna tjuodtjun gähttjin . Ráde ålmmå suv bilkkedin ja javllin : ” Iehtjádijt gåjt gájoj , ietjas dal gádjus jus le Messias , Jubmela gärrásamos . ” Doarroålmmå aj suv bilkkedin . Suvra vijnav sunji gálggijin ja javllin : ” Jus le juvdáj gånågis , de gájo ietjat . ” Suv bajelt lidjin tjállagav biedjam : Dát le juvdáj gånågis . Gahtsahiddje bahádahkkijs nubbe suv álbedij ja javlaj : ” Ille gus Messias ? Gájo dal ietjat ja munnuv . ” Valla nubbe bahádahkke nubbáj tsuojgodij : ” I gus åbbånis Jubmelis balá , dån guhti davga duobmov le oadtjum ? Duolla lin duobbmidallam , oadtjun majt ánssidin . Valla sån ij le mavga baháv dahkam . ” Javlaj vil : ” Jesus , mujte muv gå rijkkasit boadá . ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán , uddniga besa mujna aktan paradijssaj . ” Gudát tijma bájken lij dal . Ålles ednam de gitta avtsát tijmmaj sjevnjudij , biejvve bårråluváj ja tiempellåvda guovte bähkkáj gajkkusij . Jesus jieddnát tjuorvvij : ” Áhttje , duv giedajda vuojŋŋanisám vattáv , ” ja de hiejtij vuojŋŋamis . Doarrooajvve guhti dav vuojnij hievedij Jubmelav ja javlaj : ” Sån lij de oalle rievtesferduk ålmåj . ” Gå almatja gudi dasi lidjin tjåhkanam dav vuojnnin , de rattev spättjo sijdajda máhttsin . Valla divna Jesusa rádna , ja sijá siegen nissuna gudi lidjin suv Galileas tjuovudam , tjuodtjun duobbelin ja vuojnnin gájkka . Lej rádeålmåj , gen namma lij Josef , buorre ja rievtesferduk ålmåj , gänna ällim dahkamuhá iehtjádij märrádusáj ja dagoj . Sån lij Judea stádas Arimataias , ja Jubmela rijkav vuordij . Josef Pilatusa lusi manáj Jesusa rubmahav ánutjit . Josef rubmahav ruossas váldij , lijnij sisi giesaj ja báktehávddáj biejaj , gåsi aktak ij lim ájn biejaduvvam . Gárvedimbiejvve lij , ja sábbát lahkanij . Nissuna gudi Jesusa fáron lidjin Galileas boahtám , tjuovvun maŋen ja vuojnnin hávdev ja gåktu suv rubmahav dasi biedjin . Gå sijddaj lidjin máhttsam , de njálgugit hapsijdiddje ruttajt ja oaljojt gárvedin , ja sábbádin lága milta juolon årrun . Guoksun vuostasj biejve sábbáda maŋŋela mannin hávddáj ruttaj majt lidjin gárvedam . Giergev gávnnin hávde rájge åvdås jållerduvvam , ja gå sisi mannin de ettjin härrá Jesusa rubmahav gávna . Ettjin diede majt jáhkket , valla de gis guokta ålmmå gilldegárvoj sijá åvdån tjuottjojga . Nissuna ballájin ja guvnjádin muohto vuolus , valla ålmmå sidjij javlajga : ” Manen viessov dánna jábbmegij lunna åhtsåbihtit ? Sån ij le dánna , tjuodtjelam le . Mujttit majt didjij javlaj , gå vilá Galilean lij : Almatjabárnne viertti suddárij giedajda vatteduvvat , ruossinávlliduvvat ja goalmát biejve tjuodtjelit . ” De suv bágojt mujttájin , ja gå hávdes lidjin máhttsam , de lågenanaktaj ja duojda nuppijda gájkka subtsastin . Lidjin Maria Magdalas , Johanna ja Jakoba ieddne Maria gudi dav subtsastin . Aj duo ietjá nissuna sijá fáron apostelijda dav subtsastin . Apostela dåssjedis sáhkan dav adnin ja ettjin sidjij jáhkket sidá . Valla Petrus dalága hávddáj viehkalij . Gå sisi guovlastij , de dåssjå giessalimlijne danna vuojnnujin , ja de manáj dassta oavdduha . Daŋga biejve lijga åhpadisålmmåjs guovtes Emmausij vádtsemin , sijddaj mijlav Jerusalema duobbelin . Váttsedijn gaskaniska ságastalájga gájkka vásáldagáj birra Ságastaládijn de gis Jesus iesj sunnu fárruj bådij . Valla tjalmijs lijga sjaddam ja ejga suv dåbdå . Ålmåj gatjádij : ” Majt dal váttsedijn sáhkadihppe ? ” Ganugijga ja vuojnnet håjen lijga , ja nubbe , gen namma lij Kleopas , vásstedij : ” Dån le galla akta ájnna guhti Jerusalemin manni ja i diede mij dáj biejvij le sjaddam . ” - ” Na mij de ? ” , gatjádij . Vásstedijga : ” Mij Jesusij Nasaretas guosská , guhti lij profehta , bágon ja dagon fábmogis Jubmela ja ålles álmmuga åvdån , vatteduváj mijá alemushärrájs ja rádeålmmåjs jábmemij duobbmidalátjit ja ruossinávlliduvátjit . Midja gåjt doajvojma suv Israelav lånestit . Uddni le juo goalmát biejvve dallutjis , ja muhtem nissuna mijá siegen li mijáv alvaduhttám . Hávddáj mannin árradisán dán ideda , valla ettjin suv rubmahav gávna , ja de máhttsin ja subtsastin ieŋŋgilijt bárudisán vuojnnin , gudi suv viesson javllin . Muhtema mijájs de hávddáj mannin ja gávnnin nåvti gåktu nissuna javllin . Ietjas suv galla ettjin vuojne . ” De javlaj : ” Náv binnáv gus dádjadihpit , ja náv nuole gus lihpit jáhkátjit dasi majt profehta li javllam ? Ittjij gus Messias viertti dav gierddat ja herlukvuohtasis mannat ? ” Ja Mosesa ja gájkka profehtaj rájes tjielggij mij juohkka sajen tjálugijn le tjáleduvvam suv birra . Gå lahkanahtjin sijddaj gåsi ájggun , de vuojnnet sidáj ájn guhkebuj vádtset , valla suv gåtsadijga ja javlajga : ” Ganuga munnu lusi . Iehkeduvvá juo ja biejvve le nåhkåmin . ” Tjuovoj de sunnuv sisi ja dasi ganugij . Gå sunnujn bievddegátten vellahij , de lájbev váldij ja gijtulvisáv råhkålij , dådjalij lájbev ja sunnuj juogij . De tjalme sunnus tjielggin , ja dåbddåjga suv , valla daŋga båttå sån sunnu tjalmij åvdås gádoj . Nubbe nubbáj javlajga : ” Ettjin gus munnu vájmo buole gå munnuj váttsedijn hålaj ja tjálugijt tjielggij ? ” Dalága de vuolgijga ja Jerusalemij máhtsajga . Dåppe lågenanavtav ja gájkka iehtjádijt tjoahken gávnajga , ja sij javllin : ” Härrá le duodaj tjuodtjelam ja Simonij ietjas bigodam . ” Ietja subtsastijga sunnu mano birra ja gåktu lijga suv lájbev doajedijn dåbddåm . Ságastattijn Jesus hähkkat sijá gasskaj tjuottjadij buorástahte : ” Ráfe lehkus didjij ! ” Suorgganin ja balon suv vuojŋŋanissan jáhkkin . Sidjij de javlaj : ” Manen ballábihtit , manen juorruladdabihtit ? Gähttjit muv giedajda ja juolgijda , mån lev ja iv aktak ietjá . Duohtastihtit muv ja gähttjit munji , vuojŋŋanisán ij le oadtje , älle ga dávte , ja vuojnnebihtit mujna li . ” Ja giedajt ja juolgijt sidjij vuosedij . Gå sij ávon ja alvan vilá ettjin jáhke , de gatjádij : ” Le gus dánna juoga bårråmussan ? ” Bassem guoles sunji biehkev vaddin , ja vuojnnin gå dav váldij ja bårråj . Sidjij javlaj : ” Gå vilá dijá lunna lidjiv , de didjij javlliv , gájkka hähttu ållånit mij muv birra profehtaj girjijn , Mosesa lágan ja sálmajn le tjáleduvvam . ” Ja de sijá mielajt rabáj vaj tjálugijt buktin dádjadit . Sidjij javlaj : ” Náv tjáluk javllá : Messias galggá gierddat ja goalmát biejve jábbmegij lussta tjuodtjelit , ja suttoj ándagisluojttem buorádusá baktu galggá suv namán gájkka álmmugijda sárnneduvvat , álgos Jerusalemin . Gájkka dájt galggabihtit vihtanasstet . Ja didjij rájav majt Áhttjám le jáhttám . Valla årrut dán stádan dasik fámov allagisás oadtjobihtit . ” Doalvoj sijáv stádas Betania guovlluj , ja giedajdis bajedij ja sijáv buorissjivnnjedij . Buorissjivnnjedattijn sijáv guodij ja almmáj váldeduváj . Ja sij luobddelin suv guddnedittjat , ja Jerusalemij stuorra ávujn máhttsin . Ja agev lidjin tiemmpelin Jubmelav hievedime . Álgon lij Báhko . Báhko lij Jubmela lunna ja Báhko lij Jubmel . Báhko lij álgon Jubmela lunna . Gájkka le Bágo baktu dagáduvvam ja dan dabdá ij mige le dagáduvvam mij juo le . Bágon lij iellem ja iellem lij almatjij tjuovgga . Tjuovgga bájttá sjievnnjedin ja sjievnnjet ij le dav oajttám . Ålmåj bådij , Jubmelis rájaduvvam . Suv namma lij Johannes . Sån bådij vihtanin tjuovga birra vihtanastátjit , vaj gájka lulun suv baktu jáhkkuj boahtet . Iesj ij lim tjuovgga , valla bådij tjuovga birra vihtanastátjit . Sádnes tjuovgga mij gájkajt almatjijt tjuovgudahttá lij väráldij boahtemin . Sån lij väráldin ja värált lij suv baktu dagáduvvam , valla värált ittjij suv dåbdå . Bådij ietjas álmmuga lusi valla álmmuk ittjij suv duosto . Valla gájkajda gudi suv duosstun , vattij fámov Jubmela mánnán sjattatjit , gájkajda gudi suv nammaj jáhkki , gudi älle varás riegádam , oattje sidodis jalik ålmmå sidodis , ájnat Jubmelis . Báhko almatjin sjattaj ja viesoj mijá siegen ja mij vuojnijma suv herlukvuodav , herlukvuodav , mav ájnna Bárnne Áhtjestis oadtju , ja sån lij ármos ja sádnesvuodas dievas . Johannes suv birra tjuorvo vihtanasstá : ” Suv birra ham hålliv : Guhti muv maŋŋelin boahtá , manná muv åvddålin , danen gå lij juo muv åvddåla . ” Suv dievasvuodas gájka lip oadtjum , ármos ármmuj . Dajna gå láhka Mosesa baktu vatteduváj , valla ármmo ja sádnesvuohta le Jesus Kristusa baktu boahtám . Aktak ij le Jubmelav goassak vuojnnám . Ájnna Bárnne , iesj jubmel ja agev Áhtjes lahka , le midjij tjielggim guhti sån le . Ja dát lij Johannesa vihtanus gå Jerusalemin juvdá rádjin härrájt ja levihtajt sujsta gatjádittjat : ” Guhti le dån ? ” Dåbdåstij ja ittjij vuorno , sån dåbdåstij : ” Mån iv le Messias . ” Sij gatjádin : ” Guhtis le de ? Le gus dån Elia ? ” Sån vásstedij : ” Iv le . ” ” Le gus dån profehta ? ” ” Iv le ” , vásstedij . De hållin : ” Guhtis le de ? Vierttip vásstádusáv vaddet sidjij gudi mijáv li rádjam . Majt ietjat birra javla ? ” Ja de hålaj : ” Mån lev tjuorvvo jiedna åjdåmiehtsen : Njuolggijihtit gäjnov Härráj , nåv gåk profehta Jesaja le hållam . ” Muhtem rájadum farisea aj sujsta gatjádin ” Man diehti de gástada , jus ille Messias , ille ga Elias jalik Profehta ? ” Johannes vásstedij : ” Mån tjátjijn gástadav . Dijá siegen le sån gev ehpit dåbdå , guhti muv maŋŋel boahtá . Mån iv le árvvogis sujsta buottasik gámagartsav nuolatjit . ” Dát lij Betanian , Jordanäno nuppen bielen , gånnå Johannes lij gástadime . Maŋep biejve vuojnij Jesusav boahtemin ja hålaj : ” Dale le Jubmela libba , guhti válldá ierit värálda suttojt ! Suv birra lev hållam : Muv maŋŋel boahtá guhti åvddåla manná , dajna gå muv åvddåla lij . Ittjiv suv dåbdå , valla boahtám lev tjátjijn gástadittjat vaj sån luluj Israelaj bigoduvvat . ” Johannes vihtanastij javla : ” Vuojnniv Vuojŋŋanisáv duvvon suv nali luojttádime . Ittjiv suv dåbdå , valla guhti muv rájaj tjátjijn gástadittjat , munji hålaj : ’ Gen nali Vuojŋŋanisáv vuojná luojttádime , gástat ájlis Vuojŋŋanisájn . ’ Mån lev dav vuojnnám ja duodastam suv Jubmela gärrásabmusin . ” Maŋep biejve Johannes vaden danna åhpadisålmmåjstis guoktásijn tjuottjoj . Gå vuojnij Jesusav boahtemin de hålaj : ” Dale le Jubmela libba . ” Åhpadisålmmå gulájga mav hålaj ja Jesusav tjuovvolijga . Jesus jårgijdij ja gå vuojnij sunnuv tjuovvomin , de gatjádij majt sidájga . Vásstedijga : ” Rábbi , ( mij le åhpadiddje ) , gånnås dån åro ? ” De hålaj : ” Boahtte gähttje ! ” Tjuovvolijga ja vuojnijga gånnå årudij ja dav biejvev danna lijga . Iehketbiejve lij , lågåt tijma bájken . Andreas , Simon Petrusa viellja , lij sunnus nubbe gudi Johannesav lij gullam ja Jesusav tjuovvogoahtám . Gávnadij vuostak vieljajnis Simonijn , ja sunji javlaj : ” Gávnnam lin Messiasav ” ( guhti le Kristus ) . Doalvoj de suv Jesusa lusi . Jesus Simonij gehtjasta hålaj : ” Dån le Simon , Johannesa bárnne . Lehkus duv namma Kefas ” ( mij le Petrus , Bákte ) . Maŋep biejve Jesus lij Galileaj vuolggemin . De iejvvij Filipposav ja sunji javlaj : ” Tjuovvola muv ! ” Filippos lij Betsaidas , Andreasa ja Petrusa stádas . Filippos iejvvij Natanaelav ja sunji javlaj : ” Gávnnam lip suv gen birra Moses lágan tjállá ja profehta aj tjálli , Jesusav , Josefa bárnev Nasaretas . ” Natanael javlaj : ” Boahtá gus Nasaretas mige buorijt ? ” Filippos vásstedij : ” Tjuovvola gehtjatjit ! ” Jesus vuojnij Natanaelav boahtemin ja suv birra hålaj : ” Gehtja , dale le oalle israelak , gänna bähttogisvuohta ij le . ” Natanael gatjádij : ” Gåktus muv dåbdå ? ” Jesus vásstedij : ” Åvddål gå Filippos duv tjuorvvij , de fijkunmuora vuolen duv vuojnniv . ” Natanael vásstedij : ” Rábbi , dån le Jubmela Bárnne , dån le Israela gånågis . ” Jesus sunji hålaj : ” Dån jáhká dajna gå javlliv fijkunmuora vuolen duv vuojnniv . Stuoráp merkajt ájn vuojnitja ! ” Ja hålaj : ” Sáddnán didjij javlav : vuojnitjihpit almev rahpasin ja Jubmela ieŋŋgilijt badjánime ja luojttádime Almatjabárne nali . ” Goalmát biejve lidjin heja Kanan Galilean ja Jesusa ieddne lij danna . Jesus åhpadisålmmåjis lij aj dajda hejajda bivddiduvvam . Vijnna någåj ja ieddnes Jesusij javlaj : ” Siján ij le dasti vijnna . ” Jesus vásstedij : ” Majdis dån mujna , nissun ! Muv ájgge ij le ájn ållånam . ” Ieddnes dievnárijda javlaj : ” Dahkit gåktu gåhttju . ” Juvdáj rájnnanimlávgojda lidjin danna guhtta stuorra gierggelihte majs juohkka akta tjuohte lihttara bájkev tjátjes giesij . Jesus hålaj : ” Dievddit lihtijda tjátjev . ” Ja dievddin rabddaj . De hålaj : ” Goajvvut ja guoddit hejaj tjuottjodiddjáj . ” Dav sij dahkin . Tjuottjodiddje jugestij tjátjes mij dal vijnnan lij sjaddam . Ittjij diede gåsstå dat bådij , valla dievnára diehtin , gudi tjátjev lidjin goajvvum . De irggev gåhtjoj boahtet ja javlaj : ” Gájka iehtjáda vuostak buorre vijnav vaddi ja nievrebuv gå guosse li vuoladuvvamin . Valla dån le buorre vijnav gitta dán rádjáj vuorkudam . ” Dáv vuostasj merkav Jesus Kanan , Galilean , dagáj . Dajna vuogijn herlukvuodas bigodij ja suv åhpadisålmmå sunji jáhkkin . Dan maŋŋel vuollánij Kafarnaumij iednijnis , vieljajis ja åhpadisålmmåjis ja dåppe muhtem biejvev årrun . Juvdáj bässásjbase lahkanahtjin ja Jesus Jerusalemij badjánij . Tiemmpelin iejvvij sijájt gudi vuovsájt , sávtsajt ja duvvojt lidjin vuobddemin ja biedniklånudiddjijt danna tjåhkkåhime . Báddebiehkijs de svitjov dagáj ja vuodjelij gájkajt tiemmpelis aktan sávtsaj ja vuovsáj . Lånudiddjij biednigijt hájij ja sijá bievdijt gåmodij . Ja duvvovuobddijda javlaj : ” Gájddit dáj ! Allit Áhtjám viesov oasesbájkken dagá . ” Ja suv åhpadisålmmå mujttájin tjáleduvvam le : Buolle hárdesvuohta duv viessuj muv håhkkit . Juvdá de sunji javllin : ” Majt merkajt midjij vuoseda , guhti náv dagá ? ” Jesus vásstedij : ” Gajkkut dáv tiemmpelav , de gålmån biejven dav vas tsieggiv . ” Juvdá javllin : ” Dát tiempel le nielljalåkgudán jagen tsieggiduvvam ja dån le dav gålmån biejven tsieggitjit ! ” Valla sån ietjas rubmaha tiemmpela birra hålaj . Maŋŋel gå jábbmegij lussta tjuodtjelij de åhpadisålmmå mujttájin suv nåv hållam , ja sij jáhkkin tjálugij ja Jesusis hållam báhkuj . Gå bässátjijt lij Jerusalemin , de ålos suv nammaj jáhkkegåhtin gå vuojnnin merkajt majt dagáj . Valla Jesus iesj ittjij sidjij åskelda , dajna gå dåbdåj sijájt gájkajt ja ittjij avtak vihtanasstemav almatja birra dárbaha . Ietjastis diedij mij almatjin lij . Fariseaj siegen lij ålmåj gen namma lij Nikodemos , juvdáj rádehärrájs akta . Sån bådij Jesusa lusi iján ja javlaj : ” Rábbi , mij diehtep duv Jubmelis åhpadiddjen rájaduvvam . Aktak ij duv láhkáj máhte dakkir merkajt dahkat jus Jubmel suv lunna ij le . ” Jesus vásstedij ; ” Sáddnán dunji javlav : guhti ij ådåsis riegáda , ij Jubmela rijkav besa vuojnnet . ” Nikodemos vásstedij : ” Gåktus aktak máhttá riegádit gå le vuoras ? Ij gåjt máhtitja iednehäggaj vaden máhttsat ja nuppádis riegádit ? ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán dunji javlav : guhti tjátjes ja Vuojŋŋanisás ij riegáda , Jubmela rijkkaj ij besa . Mij oattjes le riegádam le oadtje , ja mij Vuojŋŋanisás le riegádam le vuojŋŋanis . Ale oavdduha gå javlliv dij vierttibihtit ådåsis riegádit . Biegga båssu gåsi sihtá ja gulá dav båssomin , valla i diede goabbelis bieggá , i ga diede goabbelij . Návti le juohkkahattjaj guhti Vuojŋŋanisás le riegádam . ” Nikodemos gatjádij : ” Gåktus dát le máhttelis ? ” Jesus vásstedij : ” Dån le Israela åhpadiddje ja dav i dádjada ! Sáddnán dunji javlav : Mij sárnnedip majt diehtep ja vihtanasstep dan birra majt lip vuojnnám , valla dij ehpit mijá vihtanusáv duosto . Jus ehpit jáhke gå ednama ássjij birra hålav , gåktus de buktebihtit jáhkket , gå almenássjij birra hålav ? Ietjá ij le almmáj badjánam gå sån guhti almes le luojttádam : Almatjabárnne . Gåktu Moses gärmmahav åjdåmiehtsen bajedij , nåvti viertti Almatjabárnne bajeduvvat , vaj juohkkahasj guhti sunji jáhkká ihkeven iellemav oadtju . Dajna gå Jubmel väráldav iehtsij vattij ájnna Bárnes , vaj juohkkahasj guhti sunji jáhkká ij håhkkåna , ájnat ihkeven iellemav oadtju . Jubmel ittjij Bárnes väráldij rája duobbmitjit , ájnat suv baktu väráldav gájutjit . Guhti sunji jáhkká ij duobbmidalá , valla guhti ij jáhke le juo duobbmidallam dan diehti gå ittjij Jubmela ájnna Bárne nammaj jáhke . Ja dát le duobbmo : Gå tjuovgga väráldij bådij , de almatja sjievnnjedav tjuovgas ienebut iehttsin , danen gå sijá bargo lidjin bahá . Guhti baháv dahká tjuovgav vasjot ja tjuovggaj ij boade , vaj suv dago e lulu bihkusit . Valla guhti sáddnáv dahká tjuovggaj boahtá vaj bihkus suv dago li Jubmela sidoda milta . ” Dan maŋŋel Jesus åhpadisålmmåjis Judeaj vuolgij . Dåppe lij sijáj aktan muhtem ájgev ja gástadij . Johannes aj gástadij Ainonin , Salima lahka , gånnå lij edna tjáhtje ja gåsi almatja båhtin gástaduvátjit . Johannes ham ájn ij lim fáŋŋgagoahtáj bálkestuvvam . Soabmása Johannesa åhpadisålmmåjs muhtem juvdáj rájnnanimdábij birra rijddalahtjin . De mannin Johannesa lusi ja javllin : ” Rábbi , guhti dujna lij Jordanäno nuppen bielen ja gen birra vihtanassti , gástat dal iesj , ja gájka suv lusi båhti ” . Johannes vásstedij : ” Almasj ij oattjo majdik mij almes ij vatteduvá . Ietja máhttebihtit vihtanasstet mån javlliv : ’ Iv le Messias ájnat lev suv åvdån rájaduvvam . ’ Irgge le sån gänna le moarsse . Irgge ráddna suv gulldalime ávvudallá irgge jiednaj . Dat ávvo le dal ållåsit sjaddam muv . Sån galggá stuorrot ja mån unnot . ” Guhti baddjet boahtá , le gájkaj badjel . Guhti ednamis boahtá , ednamij gullu ja ednamis hoallá . Guhti almes boahtá vihtanasstá mav le vuojnnám ja gullam , ja aktak ij suv vihtanusáv duosto . Guhti suv vihtanusáv duosstu , duodas dajna Jubmel sáddnáv sárnnu . Dajna gå Jubmelis rájaduvvam Jubmela bágojt sárnnu ; Jubmel Vuojŋŋanisáv váni miehttik vaddá . Áhttje Bárnes ähttsá ja suv giehtaj le gájkka vaddám . Guhti Bárnnáj jáhkká sujna le ihkeven iellem . Valla guhti vuornnu Bárnnáj jáhkkemis , ij besa iellemav vuojnnet , ájnat Jubmela moarre sunji báhtsá . Jesus árvvedij farisea lidjin gullam sån Johannesis ålop åhpadisålmmåjt giesij ja ålobuv gástadij Jesus val ittjij iesj gástada ájnat suv åhpadisålmmå ja de vaden Judeas Galileaj vuolgij . Vierttij Samaria milta mannat ja bådij stádaj gåhtjoduvvam Sykarin , ij mälggadin ednamis mav Jakob bárnnásis Josefij vattij . Danna lij Jakoba tjáhtjeruddne . Jesus vádtsemis vájbbam rudne guorraj tjåhkkidij . Biejvveguovddel lij . Soames samarak nissun bådij tjátjev viettjatjit . Jesus sunji hålaj : ” Vatte munji juhkat ! ” Åhpadisålmmå vuojn lidjin stádaj vuolggám biebmojt oastátjit . Nissun javlaj : ” Gåktus dån , guhti le juvdá , mujsta máhtá tjátjev ánodit ? Mån ham lev samarak nissun . ” ( Juvdá e samaragij sidá säbrástallat ) . Jesus vásstedij : ” Jus dån lulu dåbddåt Jubmela vattáldagájt ja suv guhti dunji hoallá : Vatte munji juhkat , de sujsta lulu ádnot ja dunji luluj ielle tjátjev vaddet . ” Nissun javlaj : ” Härrá , dujna ij le goajvvomlihtte ja ruddne le tjiegŋal . Gåsstå de ielle tjátjev váldá ? I gåjt dal littja stuoráp mijá áhtjes Jakobis , guhti rudnev vattij ja iesj dassta bárnijis ja elujnis jugáj . ” Jesus vásstedij : ” Guhti dát tjátjes juhká vas gåjkkågoahtá . Valla guhti muv vaddem tjátjes juhká , ij goassak gåjkkågoade . Muv vaddem tjáhtje sunji gålgge ádjagin sjaddá ja ihkeven iellemav vaddá . ” Nissun sunji javlaj : ” Härrá , vatte munji dat tjátjes , vaj iv goassak dárbaha gåjkkåt ja diehki boahtet tjátjev viettjatjit . ” Jesus hålaj : ” Maná ålmmåt viettjatjit ! ” Nissun vásstedij : ” Ij le mujna ålmåj . ” Jesus hålaj : ” Duolla dån javla , dujna ij le ålmåj . Vihtta ålmmå dujna lidjin ja dát maŋemus ij le duv . Sáddnáv galla hålli . ” Nissun vásstedij : ” Härrá , profehtan duv vuojnáv . Mijá ájttega li Jubmelij dán váren råhkådallam , valla dij javllabihtit Jerusalemav bájkken gånnå råhkådallat . ” Jesus vásstedij : ” Jáhke munji , nissun . Ájgge boahtá gå ehpit dán váren jalik Jerusalemin Áhttjáj råhkådalá . Råhkådallabihtit mav ehpit dåbdå . Mij råhkådallap mav dåbddåp , dan diehti gå lånestibme juvdájs boahtá . Valla ájgge boahtá , ja le dal juo , gå gájkka duohta råhkådalle Áhtjev vuojŋŋanisán ja sádnesvuodan råhkådalli . Dakkir råhkådallijt Áhttje sihtá . Jubmel le vuojŋŋanis ja suv råhkådalle vierttiji vuojŋŋanisán ja sádnesvuodan råhkådallat . ” Nissun javlaj : ” Diedáv Messiasav boahtemin ” - Messias merkaj Vuojdaduvvam - ” ja gå boahtá , de gájkka midjij bigot . ” Jesus sunji hålaj : ” Mån lev sån , dunji hållamin . ” Daŋga båttå åhpadisålmmå båhtin . Sij alvaduvvin gå lij nissunijn ságastime , valla aktak ittjij gatjáda manen ja majt sunji hålaj . Nissun de tjáhtjelihtes guodij , manáj stádaj ja almatjijda hålaj : ” Båhtit gehtjatjit ålmmåv guhti munji giehtoj gájkka majt lev dahkam . Ihkap sån le Messias ? ” Sij vuolggin de suv åtson . Dan båttå åhpadisålmmå sunji javllin : ” Rábbi , boade båråtjit ! ” Vásstedij : ” Mujna le biebbmo , mav ehpit diede . ” Åhpadisålmmå de gaskasa javllin : ” Le gus aktak sunji biebmov buktám ? ” Jesus hålaj : ” Muv biebbmo le suv sidodav dahkat ja suv dagojt ållidit , guhti le muv rádjam . Dij javllabihtit : Niellja máno li ájn tjuohppamij . Valla didjij javlav : Bajedihtit tjalmijt ja gähttjit bäldojt juo tjuohppammudduj vielgudam . Tjuohppe bálkás oadtju ja sájov ihkeven iellemij vuorkki , vaj sáddjijiddje ja tjuohppe aktan bessaba ávvudallat . Dat báhko le duohta , nubbe sáddji ja nubbe vas tjuohppá . Lev dijáv tjuohpatjit rádjam dåhku gånnå ejda dárbaha barggat . Iehtjáda li barggam ja dij bálkáv oadtjobihtit sijá bargo åvdås . ” Ålos Samaria stádas lidjin nissuna duodastusá maŋŋela Jesusij jáhkkegoahtám : ” Sån le munji giehttum gájkka majt lev dahkam . ” Gå samaraga suv lusi båhtin , de gåhttjun sijá lusi ganudit ja guokta biejve dåppe åroj . Vil ålobu jáhkkegåhtin gå suv bágojt gullin , ja nissunij javllin : ” Ep dasti dåssjå duv bágoj diehti jáhke . Ietja lip dal suv gullam ja diehtep suv ajtu värálda lånestiddjen . ” Dan guovte biejve maŋŋela Jesus Galileaj vuolgij . Iesj lij duodastam ietjas årrombájken profehtan ij le árvvo . Galilean suv buoret duosstun dan diehti gå galileaga aj lidjin Jerusalemin basseájgij vuojnnám gájkka majt danna dagáj . Máhtsaj Kanaj , Galileaj , gånnå tjátjev lij vijnnan dahkam . Kafarnaumin lij gånågisá ámmátålmmån skihpa bárnne . Gå gulláj Jesusav Judeas vuolggám ja Galilean lij dal , de vuolgij suv åtson ja gåhtjoj Kafarnaumij tjuovvot sujsta bárnev buoredittjat , guhti lij jábmemin . Jesus sunji hålaj : ” Jus ehpit merkajt ja oavdojt vuojne , de ehpit jáhke . ” Ámmátålmåj javlaj : ” Härrá , båhtu då dån åvddål gå bárnnám jábmá . ” Jesus vásstedij : ” Maná sijddasit , bárnnát viessu . ” Ålmåj Jesusij jáhkij ja manáj . Máhtsadijn dievnára suv duosstun ja diededin bárnes viessomin . Gatjádij gallen lij buorránam ja sij vásstedin : ” Iektu , giehttjit tijma bájken dávdda suv luojtij . ” Áhttjes árvvedij buorránij daj muttoj gå Jesus sunji javlaj : ” Bárnnát viessu ” , ja iesj de jáhkkuj aktan fuolkijnis bådij . Dáv nuppev merkav Jesus dagáj gå Judeas Galileaj lij boahtám . Dan maŋŋel lidjin juvdáj base ja Jesus Jerusalemij manáj . Sávttsauvsa guoran Jerusalemin le lávgudahka hebrea namájn Betesda . Danna li vihtta tjuolldahálla , gånnå ållo skihppe , tjalmedime , gállnasa ja skiermá vellahin . [ Sij vuorddin dilmajt tjátjen , dajna gå Härrá ieŋŋgil duolloj dálloj tjáhtjáj luojttádij ja dilmmadij . Guhti de vuostak tjáhtjáj lávkkij maŋŋel gå lij dilmmadam , väddjáj vájk mat dávdas . ] Danna lij ålmåj gålmmålåkgáktsa jage skihpam . Jesus vuojnij suv danna vellahime ja guláj suv guhkev skihpam . Skihppe vásstedij : ” Härrá , mujna ij le viehkke tjáhtjáj bessat dalloj gå dilmma . Gå dåhku bessagoadáv , de soames muv åvddålij háhppit . ” Jesus sunji hålaj : ” Tjuodtjela , válde látjut ja maná ! ” Dalága ålmåj buorránij , váldij látjos ja manáj . Valla sábbát lij ja juvdá sunji javllin : ” Uddni le sábbát . Dån i látjut oattjo guoddet . ” Ålmåj vásstedij : ” Guhti muv buoredij gåhtjoj muv látjum válldet ja mannat . ” Sij de gatjádin : ” Guhtis gåhtjoj látjut válldet ja mannat ? ” Ålmåj ittjij diede guhti suv buoredij , dan diehti gå Jesus lij juo dassta mannam , gå nåv ålos dasi lidjin tjåhkanam . Maŋŋela Jesus suv tiemmpelin gávnaj ja sunji hålaj : ” Dån le buorránam . Ale dasti suddoda , vaj ij mige baháp dunji sjatta ” . Ålmåj de manáj juvdájda giehtutjit Jesus lij suv buoredam . Juvdá Jesusav doarrádallagåhtin , danen gå lij dájt sábbádin dahkam . Valla sidjij hålaj : ” Áhttjám ájn le barggamin ja dan diehti mån aj lev barggamin . ” De juvdá ájn vil ienebut viggagåhtin suv gåddet , dajna gå ittjij dåssjå val sábbádav doaje , ájnat Jubmelav áhttjen gåhtjoj ja Jubmela lágátjin ietjas dagáj . Jesus sidjij jårgijdij javla : ” Sáddnán hålav : Bárnnes ij buvte ietjastis mavga dahkat , ájnat Bárnnes dahká dåssjå mav vuojnná Áhtjes dahkamin . Mav Áhttjes dahka , Bárnnes aj dahká . Áhttje Bárnes ähttsá ja sunji vuoset gájkka mav iesj dahká ja ájn stuoráp dagojt ájggu sunji vuosedit , vaj dij oavdduhahtjabihtit . Gåktu Áhttjes jábbmegijt båktå ja iellemav vaddá , nåv Bárnnes aj iellemav vaddá gesi sihtá . Ja Áhttjes avtak ij duobbmi ájnat duobbmimfámov le Bárnnásis vaddám , vaj gájka lulun Bárnev guddnedit , nåv gåk Áhtjev guddnedi . Guhti Bárnev ij guddneda , ij Áhtjev ga guddneda , guhti suv le rádjam . Sáddnán javlav didjij ; guhti muv bágov gullá ja sunji jáhkká guhti muv le rádjam , sujna le ihkeven iellem . Sån duobbmuj ij boade , ájnat le juo jábmemis iellemij mannam . Sáddnán didjij javlav ; ájgge boahtá , ja le juo , gå jábbmega Jubmela Bárne jienav gulli ja gudi dav gulli älláji . Gåktu Áhtjen ietjanis le iellem , nåv le Bárnnáj aj iellemav vaddám , ja sunji le duobbmimfámov vaddám , dan diehti gå le Almatjabárnne . Allit dáv imájdalá . Ájgge boahtá gå hávdijn gájka suv jienav gulli , ja tjuodtjeli ; gudi li buorijt dahkam tjuodtjeli iellemij ja gudi li bahájt dahkam tjuodtjeli duobbmuj . Ietjastam iv buvte majdik dahkat : gåktu guláv nåvti duobbmiv ja muv duobbmo le duolla , danen gå iehtjam sidodav iv tjuovo , ájnat suv guhti muv le rádjam . Jus iehtjam birra vihtanastáv , de muv vihtanus ij le duohta . Valla soames ietjá muv birra vihtanasstá ja diedáv suv vihtanusáv muv birra duohtan . Dij Johannesij ságav rájajda ja sån le sádnesvuodav vihtanasstám . Avtak almatjis iv vihtanusáv iehtjam birra sidá , valla dáv giehtov didjij gádjusibmen . Johannes lij buolle ja bájtte tjuovgga ja oanegis ájgev suv tjuovgan ávvudalájda . Valla stuoráp vihtanusáv lev oadtjum gå mav Johannes vattij . Danen gå dago , majt Áhttje le vaddám ållidittjat , jur da majt dagáv , vihtanassti Áhtjev muv rádjam . Ja Áhttje guhti muv le rádjam , le iesj vihtanasstám muv birra . Valla suv jienav ehpit goassak le gullam , ehpit ga suv ietjas vuojnnám , ja suv bágo älle dijá lunna bissomin , gå ehpit jáhke sunji gev le rádjam . Tjálugijt guoradallabihtit , gå doajvvobihtit dajt buktet ihkeven iellemav vaddet . Daha vihtanassti muv birra , valla dij ehpit muv lusi sidá boahtet iellemav åttjutjit . Iv almatjijs gudnev lágeda , valla lev dåbddåm diján ij le gieresvuohta Jubmelij . Mån lev Áhtjám namán boahtám ja dij ehpit muv duosto . Valla jus soames ietjas namán boahtá , de suv duosstobihtit . Gåktus jáhkket buktebihtit , gudi gudnev nubbe nuppes åhtsåbihtit ja ehpit ájnna Jubmela lunna åtså ? Allit jáhke dijáv ájgov Áhtje åvdån guoddalit . Guhti dijáv guoddal le Moses gesi dij dårvustallabihtit . Jus Mosesij lulujda jáhkket , de munji aj lulujda jáhkket dan diehti gå sån le muv birra tjállám . Valla jus ehpit suv tjállagijda jáhke , gåktus de muv bágojda jáhkket buktebihtit ? ” De Jesus Galileajávre jali Tiberiasjávre nuppe bälláj manáj . Ålos tjuovvolin , dajna gå vuojnnin merkajt majt dagáj gå skihppijt buoredij . Jesus várráj manáj ja åhpadisålmmåjis dasi tjåhkkidij . Bässátja , juvdáj base , lidjin lahka . Gå Jesus gehtjastij ja vuojnij ållo almatjav suv lusi boahtemin , de Filipposij javlaj : ” Gåsstå lájbev oasstet vaj gájka oadtju juojddá bårråt ? ” Dav javlaj Filipposav gähttjalittjat . Iesj galla diedij mav dahkat . Filippos vásstedij : ” Guoktatjuodet denáras ij åbbånis bähkátjav gesisik oattjo . ” Åhpadisålmmåjs akta , Simon Petrusa viellja Andreas , javlaj : ” Dála le bárnne gänna li vihtta gårnnelájbátja ja guokta guolátja . Valla ma li da náv ållusijda ? ” Jesus vásstedij : ” Tjåhkkidisá almatja . ” Rássás sadje lij gåsi ålmmåjs vihttatuvsána bájkke tjåhkkidij . Jesus lájbijt váldij , Jubmelav gijtij ja juogadij dajt sidjij ja nåvti aj guolátjijt , ja oadtjun man ednagav sihtin . Gå gallánam lidjin , de åhpadisålmmåjda javlaj : ” Tjoahkkijihtit bátsidisájt vaj mige ij dåssjåj maná . ” Tjoahkkijin dajt ja dievddin lågenanguokta vieddegáre bähkátjijs vidát gårnnelájbes báhtsám bårråma maŋŋel . Gå almatja vuojnnin makkir merkav lij dahkam , de javllin : ” Sån galla le Profehta , guhti diehki väráldij lij boadátjit . ” Valla Jesus , árvvedime nákkujn ájggun suv gånågissan dahkat , máhtsaj vat aktu allasis várráj . Gå iehkeduváj , de åhpadisålmmå jávrregáddáj mannin , vadnasij lávkkijin ja jávre nuppe bälláj , Kafarnaumij , vuolggin . Sjevnjudam lij juo , ja Jesus ij lim ájn sijá lusi boahtám . Garra biekkav ja bárojt dagáj . Lahkke mijlav suhkam , de ájttsin Jesusav váttse boahtemin tjátje nanna . Vadnasij lahkanij , ja åhpadisålmmå ballájin , valla sidjij javlaj : ” Allit mujsta balá . ” Sihtin de suv vadnasa sisi ja dalága jåvsådin jávrregáddáj gåsi mannamin . Álmmuk , maŋep biejve világa jávre nuppen bielen , lij val avtav vadnasav vuojnnám , ja Jesus ij lim åhpadisålmmåjis dav tjuovvum . Suv dabdá lidjin vuolggám . Valla ietjá vadnasa Tiberiasas båhtin ja goarrijin dan lahkusij gånnå lájbev lidjin Härrá gijtulvisråhkålvisá maŋŋela bårråm . Gå almatja dal ielvvin Jesus ij lim danna , ällim ga suv åhpadisålmmå , de vaden jávrrek vuolggin Kafarnaumij Jesusa åtson . Gávnnin suv danna jávre nuppen bielen ja sujsta gatjádin : ” Rábbi , goassas diehki båhti ? ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán didjij javlav : Ehpit muv åhtsåla dan diehti gå merkajt lihpit vuojnnám , ájnat danen gå lájbes gallánibmáj båråjda . Allit barga biebmo åvdås mij dåssjån , ájnat dan åvdås mij ihkeven iellemav vaddá ja mav Almatjabárnne didjij vaddá . Dan diehti gå Áhttje , Jubmel iesj , le suv sinidahttám . ” Sij de gatjádin : ” Majt dahkat vaj Jubmela dagojt barggap ? ” Jesus vásstedij : ” Jubmela dahko le jáhkket sunji gev sån le rádjam . ” Sij javllin : ” Makkir merkav de dagá , vaj vuojnnep ja dunji jáhkkep ? Majdes buvtá dahkat ? Mijá ájttega mánáv åjdåmiehtsen bårrin , nåvti gåktu tjáleduvvam le : Lájbev almes vattij sidjij bårrusin . ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán didjij javlav : Moses ittjij didjij lájbev almes vatte , valla Áhttjám vaddá duohta lájbev almes . Jubmela lájbbe almes boahtá ja väráldij iellemav vaddá . ” Sujsta de vájnnodin : ” Härrá , vatte midjij agev dat lájbes . ” Jesus vásstedij : ” Mån lev iellema lájbbe . Guhti muv lusi boahtá ij goassak nälgo ja guhti munji jáhkká ij goassak gåjkå . Valla gåktu didjij javlliv : dij lihpit muv vuojnnám ja ehpit daŋgas diehti jáhke . Gájka gejt Áhttje munji vaddá , båhti muv lusi . Ja guhti muv lusi boahtá , iv hilgo . Mån iv le almes boahtám iehtjam sidodav dagátjit ájnat suv guhti muv le rádjam . Ja dát le suv sidot guhti muv le rádjam : iv galga láhppet sijájs avtak gejt munji le vaddám , ájnat maŋemus biejve sijáv tjuodtjelahttet . Dát le Áhtjám sidot : gájka gudi Bárnev vuojnni ja sunji jáhkki oadtju ihkeven iellemav . Ja sijáv maŋemus biejve tjuodtjelahtáv . ” Juvdá murkestin dan diehti gå Jesus lij javllam : ” Mån lev lájbbe almes boahtám . ” Javllin : ” Ij gus sådnå le Jesus , Josefa bárnne ? Mij ham áhtjes ja iednes dåbddåp . Gåktus de máhttá javllat sån almes bådij ? ” Jesus vásstedij : ” Allit murkesta . Aktak ij máhte muv lusi boahtet , jus Áhttje guhti muv le rádjam , suv ij giese , ja mån de suv maŋemus biejve tjuodtjelahtáv . Profehtajs le tjáleduvvam : Jubmela åhpadisålmmån gájka sjaddi . Juohkkahasj guhti Áhtjev gulldal ja sujsta oahppá , muv lusi boahtá . Valla aktak ij le Áhtjev vuojnnám ietján gå Jubmelis rájaduvvam ; sån le Áhtjev vuojnnám . Sáddnán didjij javlav : Guhti jáhkká , sujna le ihkeven iellem . Mån lev iellema lájbbe . Dijá ájttega mánáv åjdåmiehtsen bårrin ja jábmin . Valla lájbbe almes boahtá , ja guhti dassta bårrå ij jáme . Mån lev ielle lájbbe , almes boahtám . Guhti dat lájbes bårrå , sujna le ihkeven iellem . Lájbev mav vattáv le muv rumáj . Värálda iellema åvdås dav vattáv . ” Juvdá de gaskanisá rijddalahtjin gåktu máhtij ietjas rubmahav bårrusin vaddet . Jesus vásstedij : ” Sáddnán didjij javlav : jus ehpit Almatjabárne rubmahav bårå ja suv varáv jugá , de diján ij le iellem . Ihkeven iellem le sujna , guhti muv rubmahav bårrå ja muv varáv juhká , ja maŋemus biejve suv tjuodtjelahtáv , dajna gå muv rumáj le duohta båros ja muv varra duohta jugos . Guhti muv rubmahav bårrå ja muv varáv juhká bissu mujna ja mån sujna . Gåktu ielle Áhttje muv le rádjam , ja mån Áhtje baktu viesov , nåvti aj sån muv baktu viessu , guhti muv bårrå . Dát le lájbbe almes boahtám , ietjá lájbbe gå mav ájttega bårrin . Sij jábmin , valla guhti dáv lájbev bårrå ihkeven ájggáj viessu . ” Dav javlaj Kafarnauma synagogan åhpadime . Suv hålav gullam , moattes åhpadisålmmåjs javllin : ” Garra hålla ! Guhtis gillá suv gulldalit ? ” Jesus dalága árvvedij åhpadisålmmå suv bágojda murkestin ja sidjij javlaj : ” Bahán gus dáv válldebihtit ? Gåktus de jus Almatjabárnev vuojnnebihtit dåhku badjánime gånnå åvddåla lij ? Vuojŋŋanis iellemav vaddá , oattjes ij le mige ávkijt . Didjij håladuvvam bágo li vuojŋŋanis ja iellem . Valla dijás soabmása e jáhke . ” Jesus juo álgos diedij gudi sunji ettjin jáhke ja guhti suv lij bähtátjit . Ja lasedij : ” Danen didjij javlliv , aktak ij máhte muv lusi boahtet jus Áhttje ij miededa . ” Moattes åhpadisålmmåjs de vuolggin ja ettjin dasti sidá suv tjuovudit . Jesus lågenanguoktásis gatjádij : ” Ehpit gåjt dal dij aj littja vuolgátjit ? ” Simon Petrus vásstedij : ” Härrá , gen lusi de lulujma vuolgget ? Dujna le ihkeven iellema báhko , Jubmela ájllisin duv jáhkkep ja diehtep . ” Jesus javlaj : ” Iv gus iesj le dijáv lågenanguoktásav válljim ? Ja daŋgas diehti dijás akta le bärggal . ” Hålaj dav Judasa , Simon Iskariota bárne , birra danen gå sån lij suv bähtátjit , ja sån lij lågenanguoktásis akta . Dan maŋŋela Jesus Galilean vájaldij . Judean ittjij sidá vájaldit dan diehti gå juvdá suv viggin gåddet . Juvdáj lasstagoahtebase lahkanahtjin . Suv vielja de sunji javllin : ” Ale dási ganuga , maná Judeaj vaj duv åhpadisålmmå aj duv dagojt bessi vuojnnet . Aktak ij majdik tjiehkusin dagá jus sihtá dåbddusin sjaddat . Jus dakkir dagojt buvtá dahkat , vuoseda de ietjat väráldij . ” Ettjin ga suv vielja sunji jáhke . Valla Jesus sidjij javlaj : ” Muv ájgge ij le ájn ållånam , valla didjij le agev sjiehtes ájgge . Värált ij dijáv máhte vasjodit , valla muv vasjot danen gå duodastav dan dagojt bahán . Mannit dij dal basijda . Iv mån dán bále vuolge , muv ájgge ij le ájn ållånam . ” Ja iesj de Galileaj bátsij . Valla gå suv vielja lidjin basijda vuolggám , de sån aj vuolgij , ij bihko ájnat suolev . Juvdá suv basseájge åhtsin , ja ussjolin gånnå lij . Sága suv birra álmmuga siegen gullujin ; muhtema suv buorre almatjin adnin , muhtema javllin suv álmmuga tjáddjididdjen . Valla aktak ittjij suv birra bihko håla , dajna gå juvdájs ballin . Basseguovddela Jesus manáj tiemmpelij åhpadittjat . Juvdá alvaduvvin ja javllin : ” Gåktus så åhpadak almasj le tjálugijda oahppánam ? ” Jesus vásstedij : ” Muv oahppa ij le muv , ájnat suv guhti muv le rádjam . Jus guhtik suv sidoda milta sihtá dahkat , de iesj árvvet jus muv oahppa le Jubmelis vaj ietjastam . Guhti ietjastis hoallá , allasis gudnev åhtså . Valla guhti suv gudnev åhtså gässta le rájaduvvam , sáddnáv hoallá ja sujna ij le migek vádnarievtesferdukvuodas . Ij gus Moses le lágav vaddám ? Ja daŋgas diehti aktak ij dijás lága milta dagá . Man diehti muv sihtabihtit gåddet ? ” Álmmuk vásstedij : ” Dujna le galla bahás vuojŋŋanis . Guhtis duv sihtá gåddet ? ” Jesus de javlaj : ” Juojddá lev dahkam mav dij gájka oavdduhihpit . Moses le didjij birratjuohppamav vaddám - vájku ij jur Mosesis boade ájnat ájttegijs - ja sábbádin dij aj birratjuohppabihtit . Jus almasj sábbádin birratjuohpaduvvá vaj Mosesa lágav ij doaje , manen de munji suhttabihtit gå sábbádin almatjav buorediv ? Allit muodo milta duobbmi , ájnat duobbmijihtit rievtesláhkáj . ” De muhtema Jerusalema viesádijs javllin : ” Ij gus sån le almasj gev gåddet sihti ? Dánna sån bihko sárnnet ja aktak ij sunji majdik javla . E gåjt dal rádehärrá suv Messiasin jáhkitja ? Mij ham diehtep gåsstå dát ålmåj boahtá , valla gå Messias boahtá de aktak ij diede gåsstå boahtá . ” Tiemmpelin åhpadime Jesus tjuorvvij : ” Dåbddåbihtit muv ja diehtebihtit gåsstå boadáv . Iv le ietjastam boahtám ; soames le muv rádjam , valla suv ehpit dåbdå . Mån dåbdåv suv dajna gå suv lussta boadáv ja sån le muv rádjam . ” Ájggun suv giddit , valla aktak ittjij giedajdis suv nali bieja ; suv ájgge ij lim ájn ållånam . Ålos álmmugis sunji jáhkkegåhtin ja javllin : ” Ij gåjt dal Messias dát ålmmås ienep merkajt máhtitja dahkat gå boahtá ? ” Farisea gullin majt almatja suv birra ságastin ja aktan alemushärráj rádjin ålmmåjdisá suv gidditjit . Jesus hålaj : ” Ájn oanegis ájgev lev dijá lunna åvddål gå suv lusi vuolgáv , guhti muv le rádjam . Gal dij muv åtsåtjihpit valla ehpit gávnatja , ja gånnå mån lev , dåhku ehpit besa . ” Juvdá de gaskanisá javllin : ” Gåsis le vuolggemin , gå ep galga suv gávnnat ? Ij gåjt dal vuolgitja sijá lusi , gudi grehkaj siegen årru , sijáv åhpadittjat ? Majt sihtá javllat gå hoallá : Åtsåtjihpit muv valla ehpit gávnatja , ja gånnå mån lev , dåhku ehpit besa ? ” Basij maŋemus ja stuorámus biejve Jesus tjuottjadij ja tjuorvvij : ” Jus aktak gåjkkå , båhtus muv lusi jugátjit . Sujsta guhti munji jáhkká ielle tjáhtje gålggå sissŋelis , nåv gåk tjáluk javllá . ” Dav sån hålaj Vuojŋŋanisá birra , mav sij oadtju gudi sunji jáhkki . Vuojŋŋanis ij lim ájn boahtám dan diehti gå Jesus ij lim ájn herlugin dagáduvvam . Muhtema álmmugis gudi dav gullin javllin : ” Sån galla le Profehta ” , ja muhtema javllin : ” Sån le Messias . ” Valla muhtema : ” Ij gåjt dal Messias Galileas båditja ? Ij gus tjáluk javla Messias le Davida máddarijs ja Betlehemas , Davida sijdas , boahtá ? ” Almasjfuovva de suv diehti sierranij . Soabmása sihtin suv giddit , valla aktak ittjij giedas suv nali bieja . Gå sijá ålmmå máhttsin , de alemushärrá ja farisea gatjádin : ” Manen ejda suv diehki buvte ? ” Sij vásstedin : ” Aktak almasj ij le goassak nåv sárnnedam gåktu sån . ” De farisea sidjij javllin : ” Lehpit gus dij aj tjáddjiduvvam ? Le gus aktak rádehärrájs jali fariseajs sunji jáhkkám ? Valla álmmukfuovva mij lágav ij dåbdå , le garroduvvam . ” Nikodemos , iesj rádehärrá ja åvdebut aj Jesusa lusi boahtám , javlaj : ” Ij gåjt dal mijá láhka avtak gulldalik duobbmi åvddål gå le åtsådam majt le barggam ? ” Sij vásstedin : ” Le gus dån aj Galileas ? Gehtja tjálugin , de älvá aktak profehta ij Galileas boade . ” [ 53 Gájkajs de iesj guhtik sijddasis vuolgij , valla Jesus Olijvvavárráj manáj . Árrat idedis tiemmpelij máhtsaj . Álmmuk suv birra tjåhkanij ja sån tjåhkkidij åhpadittjat . Tjálukoahppása ja farisea de buktin nissunav guhti lij gállasjvuoda doaddjen gávnadallam . Doalvvun suv Jesusa åvddåj ja javllin : ” Åhpadiddje , dát nissun gávnadaláj gállasjvuodav jur doadjemin . Moses lágan gåhttju dakkir nissunav gierggit . Majt dån javla ? ” Gähttjalime diehti dáv sunji javllin guoddamlimoarev åttjutjit . Valla Jesus gåbbmidij ja tjuvdijn ednamij tjálij . Gå nuppádis gatjádin , de sidjij gehtjastij håla : ” Guhti dijás le sutto dagi , bálkestus vuostasj giergev suv nali . ” Ja vat gåbbmidij ja ednamij tjálij . Gå dav gullin de dassta akta ájgen mannin , boarrása vuostak . Bátsij de nissunijn dasi . Jesus gehtjastij sunji ja javlaj : ” Nissun , gåsis sij vuolggin ? Ittjij gus aktak duv duobbmi ? ” Vásstedij : ” Ittjij aktak , Härrá . ” Jesus de hålaj : ” Iv ga mån duv duobbmi . Maná dal , ja ale dasti suttojt dagá . ” ] Maŋŋela Jesus sidjij sárnoj : ” Mån lev värálda tjuovgga . Guhti muv tjuovvu ij sjievnnjedin vájalda , ájnat sujna le iellema tjuovgga . ” Farisea de javllin : ” Ietjat birra vihtanastá ! Duv vihtanus ij le duohta ” . Jesus vásstedij : ” Vájku iehtjam birra vihtanastáv , de muv vihtanus le duohta . Mån diedáv gåsstå boadáv ja gåsi vuolgáv . Valla dij ehpit diede gåsstå boadáv ja gåsi vuolgáv . Dij duobbmibihtit almatjij láhkáj . Mån iv avtak duobbmi . Jus daŋgas diehti duobbmiv , de muv duobbmo le duolla , danen gå iv le aktu ; sån guhti muv rájaj le mujna . Ja ietjada lágan le tjáleduvvam , majt guovtes vihtanassteba le duohta . Vihtanastáv iehtjam birra ja Áhttje , guhti muv rájaj , vihtanasstá muv birra . ” De gatjádin : ” Gånnås duv áhttje le ? ” Jesus vásstedij : ” Ehpit dij muv jalik Áhtjám dåbdå . Jus muv lulujda dåbddåt , de lulujda Áhtjám aj dåbddåt . ” Dajt bágojt värrogisto guoran hålaj tiemmpelin åhpadattijn . Valla aktak ittjij suv giddi . Suv ájgge ij lim ájn ållånam . Maŋŋela sidjij hålaj : ” Mån vuolgáv ja dij muv åtsåtjihpit , valla suttojnihtte jábmebihtit . Gåsi vuolgáv ehpit besa . ” Juvdá de javllin : ” Ájggu gus ietjas hekkaduhttet , gå javllá ep dåhku besa gåsi vuolggá ? ” Sidjij tjielggij : ” Dij lihpit vuollet , mån lev baddjet . Dij gullubihtit dán väráldij , mån iv gullu dán väráldij . Dan diehti javlliv dij suttojnihtte jábmebihtit . Jus ehpit jáhke mån lev mån , de suttojnihtte jábmebihtit . ” Gatjádin : ” Guhtis de le ? ” Jesus vásstedij : ” Manen åbbånis dijájn ságastav ? Mujna le enas didjij javllat ja enas massta dijáv luluv duobbmit . Valla guhti muv le rádjam sáddnáv hoallá , ja mav lev sujsta gullam hålav väráldij . ” Ettjin sij dádjada Áhtje birra lij hållamin . Ja Jesus javlaj : ” Gå lihpit Almatjabárnev bajedam , de dádjadihpit mån lev guhti lev . Ja iv ietjastam majdik dagá , ájnat sárnnedav nåv gåktu Áhtjes lev oahppam . Ja guhti muv le rádjam , le muv lunna . Ij sån muv aktu guode , dajna gå agev suv miela milta dagáv . ” Gå dav hålaj de ålos sunji jáhkkegåhtin . Juvdájda gudi sunji jáhkkin hålaj : ” Jus muv bágon bissobihtit de ållåsit muv åhpadisålmmå lihpit . Dij dåbdijdihpit sádnesvuohtaj ja sádnesvuohta dijáv tjoavddá . ” Javllin : ” Mij lip Abrahama máttos ja ep goassak le geŋga oarjjen viessum . Massta de tjoavddádallat ? ” Jesus vásstedij : ” Sáddnán didjij javlav : juohkkahasj guhti suttojt dahká le sutto oarjje . Oarjje ij viesonis ihkát åro , valla bárnne årru . Jus dal Bárnne dijáv tjoavddá , de duodaj tjoavdádallabihtit . Dijáv diedáv Abrahama máttos . Valla hálijdihpit muv gåddet dan diehti gå muv bágo älle sajev gávnnam dijá vájmojda . Mån sárnov dan birra majt iesj lev Áhtje lunna vuojnnám . Ja dij dahkabihtit majt lihpit áhtjestihtte gullam . ” Sij vásstedin : ” Mijá áhttje le Abraham . ” De Jesus hålaj : ” Jus lulujda Abrahama máná , de lulujda Abrahama dagojt dahkat . Valla dálla sihtabihtit muv gåddet , guhti didjij lev Jubmelis gullam sádnesvuodav hållam . Nåvti Abraham ittjij dagá . Dij dahkabihtit áhtjeda dagojt . ” De javllin : ” Gállasjvuoda doadjemis ep le riegádam . Jubmel le mijá áhttje ja ij guhtik ietjá . ” Jesus vásstedij : ” Jus Jubmel luluj dijá áhttje , de lulujda muv iehttset , danen gå Jubmelis boadáv ja sujsta lev vuolggám . Ietjastam iv boade , ájnat sån le muv rádjam . Manen ehpit dádjada majt hålav ? Danen gå ehpit muv bágojt gierda gullat ! Didjij le bärggal áhttjen ja sihtabihtit dahkat mav áhttjáda vuorddá . Álggorájes lij almasjgådde ja sádnesvuoda ålggolin danen gå sujna ij le sádnesvuohta . Gälástalá ietjastis hoallá , danen gå le gielestiddje ja gällása áhttje . Valla mån sáddnáv hålav ja dan diehti ehpit munji jáhke . Guhtis dijás máhttá vuosedit muv suttojt dahkam ? Jus sáddnáv hålav , mannas de ehpit munji jáhke ? Guhti Jubmelis boahtá Jubmela bágov gulldal . Valla dij ehpit gulldala , dajna gå ehpit Jubmelis boade . ” Juvdá javllin : ” Ij gus miján le duolla gå javllap duv Samarias ja dujna bahás vuojŋŋanisáv ? ” Jesus vásstedij : ” Mujna ij le bahás vuojŋŋanis ájnat Áhtjám guddnedav , valla dij muv álbedihpit . Allasim iv gudnev åtså , valla soames dav åhtså ja duobbmi . Sáddnán didjij javlav : Guhti muv bágojt vuorkut ij luoddnok jábmemav vuojne . ” Juvdá javllin : ” De dal diehtep dujna bahás vuojŋŋanisáv . Abraham jámij ja profehta aj , valla dån javla : Guhti duv bágojt vuorkut ij luoddnok jáme . I gåjt dal littja Abraham áhtjestimme stuoráp ? Sådnå jámij ja profehta jábmin . Guhtin ietjat jáhká ? ” Jesus vásstedij : ” Jus iehtjam guddnedav , de muv gudnes ij le mige . Áhttjám , gev dij Jubmelin gåhttjobihtit , muv guddnet . Dij ehpit suv dåbdå , valla mån dåbdåv . Ja jus javlav iv suv dåbdå , de dijá láhkáj gielestav . Valla mån dåbdåv suv ja suv bágojt vuorkudav . Abraham áhttjáda ávvudaláj muv biejvev vuojnnet . Sån vuojnij dav ja ávvudaláj . ” Juvdá de Jesusij javllin : ” Ille åbbånis vihttalåk jage ållim ja juo le Abrahamav vuojnnám . ” Vásstedij : ” Sáddnán didjij javlav : mån lev ja lidjiv Abrahama åvddåla . ” De giergijt dåhpun suv nali bálkestittjat , valla Jesus gádoj ja tiemmpelis vuolgij . Gå Jesus váttse bådij , de ájtsaj riegádimrájes tjalmedis ålmmåv . Åhpadisålmmå sujsta gatjádin : ” Rábbi , gå le tjalmedibmen riegádam , guhtis le suddodam , iesj vaj suv äjgáda ? ” Jesus vásstedij : ” Ij sån jalik suv äjgáda , valla Jubmela dago suv baktu lidjin bigoduvátjit . Biejven vierttip suv dagojt dahkat , guhti muv le rádjam . Iján aktak ij máhte barggat . Guhkev väráldin lev , lev värálda tjuovgga . ” De ednamij tjålggådij ja tjålgås dájgganav dagáj majna ålmmå tjalmijt vuojdastij ja hålaj : ” Maná basádittjat Siloajávrátjin . ” ( Siloa le rájaduvvam ) . Ålmåj manáj basádime ja vuojnnen máhtsaj . Rádna , ja gudi lidjin suv ánodiddjen vuojnnám , de javllin : ” Ij gus sån le ålmåj guhti ánodij ? ” Muhtema javllin : ” Le galla ” , ja muhtema javllin : ” Ij le , valla suv muoduk . ” Iesj javlaj : ” Månnå lev . ” De gatjádin : ” Gåktus duv tjalme rahpasin ? ” Vásstedij : ” Gev Jesusin gåhttju dagáj dájgganav vuojddasin muv tjalmijda ja gåhtjoj muv Siloajávrátjij mannat basádittjat . Manniv dåhku , basádiv ja vuojnnegåhtiv . ” 12 Sujsta gatjádin : ” Gånnås le ? ” Vásstedij : ” Iv diede . ” Fariseaj lusi doalvvun ålmmåv guhti lij tjalmedibmen viessum . Sábbátbiejvve lij gå Jesus dájgganav dagáj ja tjalmijt sujsta rabáj . De farisea aj gatjádin gåktu vuojnnen sjattaj . Vásstedij : ” Dájgganav biejaj muv tjalmij nali , basádiv ja de dal vuojnáv . ” Muhtem farisea javllin : ” Dát ålmåj ij le Jubmelis rájaduvvam , gå ij sábbádav basoda . ” ja muhtema : ” Gåktus suddogis almasj buktá dakkir merkajt dahkat ? ” Ällim sij avtat mielas ja danen tjalmedimes ájn akti gahtjin : ” Majdes iesj sujsta jáhká gå dujsta tjalmijt rabáj ? ” Vásstedij : ” Sån le profehta . ” Juvdá ettjin jáhke suv tjalmedibmen riegádam ja gåhttjun ålmmå äjgádijt boahtet ja åtsådin sunnus : ” Dunnu bárnne gus le , gev javllabihtte tjalmedibmen riegádij ? Gåktus dal máhttá vuojnnet ? ” Äjgáda vásstedijga : ” Måj diehtin suv riegádimrájes tjalmedis bárnnen . Valla gåktu dal máhttá vuojnnet en diede . En ga diede guhti suv tjalmijt rabáj . Gatjádihtit ietjastis , sån ham le ållessjattuk ja máhttá ietjas åvdås vásstedit . ” Balos juvdájs äjgáda dáv javlajga . Juvdá vuojn juo dalloj lidjin ájgás båhtalam synogogas suv tjuolldet , guhti Jesusav Messiasin dåbdås . Danen ålmmå äjgáda javlajga : ” Sån le juo ållessjattuk . Gatjádihtit sujsta ietjastis . ” De nuppádis gåhttjun ålmmåv guhti lij tjalmedibmen viessum sijá lusi , ja javllin sunji : ” Vatte Jubmelij gudnev . Mij diehtep dáv ålmmåv suddogissan . ” Vásstedij : ” Jus suddogis iv diede . Valla diedáv gåjt mån tjalmedibme dal vuojnáv . ” Sujsta gahtjin : ” Majt dujna dagáj ? Gåktus duv tjalmijt rabáj ? ” Vásstedij : ” Didjij lev juo giehttum , valla ejda gulldalit sidá . Manen vaden sihtabihtit gullat ? Vájbi dij aj ájggobihtit sunji åhpadisålmmån sjaddat ? ” De bilkkeda sunji javllin : ” Dån le suv åhpadisålmåj ! Mij lip Mosesa åhpadisålmmå . Mij diehtep Jubmelav Mosesij hållam , valla gåsstå dát ålmåj boahtá ep diede . ” Ålmåj vásstedij : ” Imáj galla gå ehpit diede gåsstå boahtá . Rabáj gåjt mujsta tjalmijt . Diehtep Jubmel ij suddárijt gulldala , valla gulldal jubmelbalulattjav guhti suv sidodav tjuovvu . Ij le galla goassak åvddåla gullum aktak tjalmijt rahpá gässtak guhti le tjalmedibmen riegádam . Jus dát ålmåj ij lulu Jubmelis rájaduvvat , ij lulu majdik máhttet dahkat . ” De sunji javllin : ” Ålles suddárin riegádi ja de dal gähttjala mijáv åhpadit ! ” Ja ålgus suv rádjalin . Jesus gulláj sijáv suv ålgus rádjam ja gå iejvvidijga gatjáj : ” Jáhkák Almatjabárnnáj ? ” Ålmåj vásstedij : ” Guhtis sån le , Härrá ? Sidáv sunji jáhkket . ” Jesus javlaj : ” Dån le suv vuojnnám . Sujna le ságastime ” . Ålmåj javlaj : ” Jáhkáv , Härrá ” , ja luobddelij suv åvddåj . Ja Jesus hålaj : ” Duobbmuj lev dán väráldij boahtám vaj tjalmedime vuojnnegåhti ja vuojnne tjalmeduvvi . ” Soames farisea suv fáron dav gullin ja sunji javllin : ” Vájbi mij aj tjalmedime lip ? ” Jesus vásstedij : ” Jus lulujda tjalmedime , de lulujda suttoj dagi . Valla de dal javllabihtit vuojnnebihtit . De dijá sutto bissu . ” ” Sáddnán didjij javlav : guhti ij sávttsagárddáj lijddarájge maná , ájnat ietjá bájkev guohtsá , le suola ja rievvár . Valla guhti lijddarájge manná , le sávtsaj räjnnuhiddje . Sunji uksagáhttár rahpá ja sávtsa suv jienav gulli . Sávtsajdis tjuorvvu namás ja doalvvu ålgus . Gå sávtsajdis le luojttám , de manná iesj åvdån ja sávtsa suv jienav dåbddi ja tjuovvoli suv . Valla abmasav e tjuovo ájnat báhtari dan diehti gå abmasij jienajt e dåbdå . ” Dáv muodulvisáv Jesus sidjij hålaj , valla ettjin suv dádjada . Jesus de hålaj : ” Sáddnán didjij javlav : mån lev lijdda sávtsaj lusi . Gájka muv åvddåla boahtám li suollaga ja rievvára , valla sávtsa ettjin sijáv gulldala . Mån lev lijdda . Guhti muv baktu manná , gádjus ja manná ålgus sisi ja guohtomav gávnná . Suola ham boahtá suoládittjat , njuovatjit ja gåttåtjit . Valla mån lev boahtám sidjij iellemav vattátjit , valjes iellemav . Mån lev buorre räjnnuhiddje . Buorre räjnnuhiddje hekkas sávtsajis åvdås vaddá . Guhti le bálkkiduvvam ja ij le sávtsaj räjnnuhiddje , ja gen sávtsa älle , dajt guodá ja báhtar , gå vuojnná stálpev boahtemin . Ja stálppe gajkut ja älov háddji . Bálkkiduvve ham sávtsajs ij berusta . Mån lev buorre räjnnuhiddje ja dåbdåv sávtsajdam ja sij muv , nåv gåk Áhttje muv dåbddå ja mån Áhtjev . Ja hekkam sávtsaj diehti vattáv . Mujna li aj ietjá sávtsa ma dán sávttsagárddáj e gullu . Sijájt aj hähttuv lájddit ja muv jienav gulli ja sjaddi aktan ällon avtajn räjnnuhiddjijn . Áhttje muv ähttsá dan diehti gå hekkam vattáv vaj ruoptus oattjov . Aktak ij mujsta hekkav válde . Ietjastam vattáv . Mujna le fábmo dav vattátjit ja fábmo ruoptus váldátjit . Áhttjám le munji nåv mierredam . ” Daj bágoj diehti juvdá vaden rijddalahtjin . Sijás ålos javllin : ” Sujna le bahás vuojŋŋanis ja ållu jiermijs le . Manen suv gulldalihpit ? ” Iehtjáda vat javllin : ” Ij aktak gänna le bahás vuojŋŋanis nåvti håla . Máhttá gus bahás vuojŋŋanis tjalmedimij tjalmijt rahpat ? ” De tiempelájlistime base Jerusalemin lidjin . Dálvve lij , ja Jesus váttsatjij Salomo tjuolldahállan tiemmpelin . De juvdá suv birra tjåhkanin ja javllin : ” Man guhkev ájgo mijáv diehtemahtesvuodan anedit ? Jus le Messias de njuolgga midjij javla . ” Jesus vásstedij : ” Mån lev didjij giehttum , valla dij ehpit jáhke . Dago majt Áhtjám namán bargav vihtanassti muv birra . Valla dij ehpit jáhke dan diehti gå muv sávtsajda ehpit gullu . Muv sávtsa gulli muv jienav , mån dajt dåbdåv ja tjuovvu muv . Ihkeven iellemav sidjij vattáv . Sij e goassak håhkkåna ja aktak ij sijáv muv giedajs råhtti . Mav Áhttjám munji le vaddám le gájkka iehtjádis stuoráp ja aktak ij dav máhte Áhtjám giedajs råhttit . Måj áhtjijn lin akta . ” Juvdá vaden giergijt dåhpun suv gierggitjit . Jesus sidjij javlaj : ” Mån lev didjij ållo buorre dagojt vuosedam ma Áhtjestam båhti . Man dago diehti de muv gierggibihtit ? ” Juvdá vásstedin : ” Ep duv avtak buorre dago diehti gierggi , ájnat gå Jubmelav álbeda ja ietjat Jubmelin dagá vájku le almasj . ” Jesus hålaj : ” Ij gus dijá lágan le tjáleduvvam : Mån lev javllam dij jubmela lihpit ? Láhka ham sijájt jubmelin gåhttju gudi Jubmela bágov oadtjun ja tjálugav ij máhte dåssjidit . Gåktus de máhttebihtit munji , gev Áhttje le ájlistuhttám ja väráldij rádjam , javllat bilkkedav gå hålav : Mån lev Jubmela Bárnne . Jus iv Áhtjám dagojt dagá , de allit munji jáhke . Valla jus dajt dagojt dagáv , de edasik dajda jáhkkit , jus ehpit munji sidá jáhkket . De dádjadihpit Áhttje le mujna ja mån Áhtjen . ” Gähttjalin vat suv giddit , valla besaj sijás . De vuolgij Jordanäno nuppe bälláj gånnå Johannes álgos gástadij . Dasi ganudij ja ålos suv lusi båhtalin . Javllin Johannes ittjij makkirik merkajt dagá , valla gájkka majt Jesusa birra hålaj lij sádnes . Ja ålos danna sunji jáhkkegåhtin . Ålmåj gen namma lij Lasaros skibáj . Sån lij Betania sijdas gånnå Maria Marta oappájnis åroj . ( Maria lij vuojn nissun guhti Härráv njálga vuojddasij vuojdaj ja suv juolgijt vuobdajis sagárdij . Ja Lasaros guhti lij skibás lij suv viellja . ) Oappátja ságav rájajga Jesusij : ” Härrá , venagat le skibás . ” Gå Jesus dav guláj de javlaj : ” Dát ij le jábmemdávdda ájnat dávdda Jubmela herlukvuohtaj , vaj Jubmela Bárnne dan baktu herlugin sjaddá . ” Jesus Martav , suv oappáv ja Lasarosav iehtsij . Gå dal guláj Lasaros skibáj , de ájn guokta biejve ganudij dasi gånnå lij , valla maŋŋela åhpadisålmmåjda javlaj : ” Máhttsup Judeaj . ” Åhpadisålmmå sunji javllin : ” Rábbi , áttjak juvdá gähttjalin duv gierggit ja de dal ruoptus dåhku vuolgá . ” Jesus vásstedij : ” Älle gus biejven lågenanguokta tijma ? Guhti biejven vájalt ij jåråda danen gå dán värálda tjuovgav vuojnná . Valla guhti iján vájalt , jåråt dajna gå sujna ij le tjuovgga . ” Dan maŋŋela javlaj : ” Lasaros , mijá ráddna , le oademin , valla vuolgáv dåhku suv båvtåtjit . ” Åhpadisålmmå de javllin : ” Härrá , jus le oademin de buorrán . ” Jesus suv jábmema birra ságastij , valla jáhkkin suv ådusa birra ságastime . Jesus de njuolgga sidjij javlaj : ” Lasaros le jábmám . Ja dijá diehti , vaj jáhkkebihtit , lev ávon iv lim danna . Valla vuolggup dal suv lusi . ” Tomas , Juomitjin gåhtjoduvvam , javlaj nuppijda åhpadisålmmåjda : ” Vuolggup sujna aktan jámátjit . ” Gå Jesus dåhku jåvsådij , de guláj Lasarosav juo niellja biejve hávden vellaham . Betania ij lim Jerusalemis mälggadin , lahkke tijma bájkev dassta , ja ålos juvdájs lidjin Marta ja Maria lusi boahtám vieljaska diehti sunnuv jaskadittjat . Gå Marta guláj Jesusav boahtemin , de manáj suv duostutjit . Valla Maria viessusis bátsij . Marta Jesusij javlaj : ” Härrá , jus lidji dánna , de vielljam ij lim jábmet . Valla diedáv daŋgas diehti Jubmel vaddá majt sujsta råhkåla . ” Jesus hålaj : ” Vielljat tjuodtjel . ” Marta vásstedij : ” Diedáv maŋemus biejve tjuodtjel . ” De Jesus sunji hålaj : ” Mån lev tjuodtjelibme ja iellem . Guhti munji jáhkká viessu vájku vil jábmá , ja guhti viessu ja munji jáhkká ij goassak jáme . Jáhká gus dáv ? ” Marta vásstedij : ” Härrá , jáhkáv duv Messiasin , Jubmela Bárnnen , guhti diehki väráldij le boadátjit . ” De vuolgij viessusis ja tsamádij Maria oabbásis : ” Åhpadiddje le dáppe ja gåhttju duv boahtet . ” Gå Maria dav guláj , de badjánij ja manáj suv duostutjit . Valla Jesus ij lim ájn sijddaj jåvsådam , ájnat danna lij gånnå Maria suv lij iejvvim . Juvdá , Maria lunna suv jaskadime , vuojnnin suv hähkkat tjuodtjánime ja ålgus mannamin . Tjuovvolin doajvon manáj hávddáj tjierutjit . Gå Maria Jesusa lusi bådij ja suv vuojnij , de suv juolgij åvddåj luobddelij ja javlaj : ” Härrá , jus lidji dánna de vielljam ij lim jábmet . ” Gå Jesus vuojnij suv tjierromin ja gåktu juvdá suv fáron aj tjierrun , de sisŋelt tjärvvasit goavgedij ja gatjádij : ” Gåsi lihpit suv biedjam ? ” Javllin : ” Härrá , boade gehtjatjit . ” Jesus de tjierruj . Juvdá javllin : ” Gehtja , man gieres lij sunji . ” Valla muhtema sijás javllin : ” Ittjij gus sån guhti tjalmijt tjalmedimes rabáj buvte Lasarosav aj jábmemis gádjot ? ” Jesus goavgedij , manáj hávddáj mij lij bákterájgen ja man åvdån lij giergge . Jesus hålaj : ” Válldit giergev ierit . ” Jábbmega oabbá , Maria , de javlaj : ” Härrá , sån juo hapsit , niellja biejve ham juo li vássám . ” Jesus sunji hålaj : ” Dunji ham javlliv , jus jáhká de Jubmela herlukvuodav vuojná ? ” Válldin giergev ierit ja Jesus tjalmijt almmáj bajedij javla : ” Áhttje , duv gijtáv gå muv le gullam . Iesj diedáv agev muv gulá , valla dájda almatjijda dáv javlav vaj jáhkki dån le muv rádjam . ” De tjuorvvij tjavgga : ” Lasaros , boade ålgus . ” Ja jábbmek bådij ålgus , gieda juolge lijnij giesaduvvam ja muodo åvdån lijnne . Jesus sidjij javlaj : ” Nuollit lijnijt ja dibddit suv mannat . ” Ålos juvdájs , gudi Maria lusi lidjin boahtám ja oavdojt vuojnnám , jáhkkegåhtin sunji . Valla soabmása fariseaj lusi mannin giehtutjit majt Jesus lij dahkam . Alemushärrá ja farisea de rádev tjoahkkijin ja javllin : ” Majdis dal dahkat ? Dát ålmåj ållo merkajt dahká . Jus dibddep suv náv dahkat , de gájka sunji jáhkkegåhti , ja de romaga båhti mijá ájlis ednamav ja mijá álmmugav váldátjit . ” Sijás akta , Kajafas , dan jage alemushärrán , sidjij javlaj : ” Dij ehpit majdik dádjada . Ehpit dádjada buorep luluj avtav ålmmåv álmmuga åvdås jábmet ienni gå åbbå álmmugav håhkkånit . ” Dav ittjij ietjastis javla , ájnat dan jage alemushärrán profehtagit hålaj : Jesus galgaj álmmuga åvdås jábmet . Ja ij dåssjå álmmuga åvdås , ájnat aj Jubmela hádjemánájt tjoahkkitjit . Dat rájes lihtudin suv gåddet . Jesus dan diehti ittjij dasti juvdáj siegen bihko váttse , ájnat vuolgij Efraima stádaj , åjdåmiehtse guovlluj . Dåppe åhpadisålmmåjis årudij . Juvdáj bässásjbase dal lahkanahtjin ja ållusa sijdajs Jerusalemij bässátjij åvddåla vuolggin ietjasa rájnnidittjat . Åhtsin Jesusav tiempelbájken ja gaskanisá javllin : ” Majt jáhkket , ij gus åbbånis bässátjijda boade ? ” Valla alemushärrá ja farisea lidjin gåhttjum gájkajt , gudi diehtin gånnå Jesus lij , sidjij diededit vaj suv gidditjit bessi . Guhtta biejve bässátjij åvddåla Jesus bådij Betaniaj , Lasarosa viessuj , suv lusi gev Jesus lij jábbmegij lussta båktåm . Danna sunji mállásijt gárvedin ja Marta dievnastij sunnuv Lasarosav aktan iehtjádij bievddegátten vellahime . Maria de váldij divras oalle nardusvuojddasav ja Jesusa juolgijt vuojdaj ja vuobdajis sagárdij . Viesso vuojddasa njálga hapsajs dievaj . Valla Judas Iskariot , åhpadisålmmåjs akta , guhti maŋŋela suv biehtij , javlaj : ” Manen vuojddasav ettjin gålmmåtjuodet denáras vuobde ja häjojda vatte ? ” Ittjij dáv javla häjojt huksamin ájnat dajna gå lij suola . Biednikvuossa lij suv háldon ja váldij dassta mij dåhku biejaduváj . Valla Jesus hålaj : ” Dibde suv ráfen , vuojddasav le muv hávddádimbäjvváj vuorkudam . Häjo li agev dijá siegen , valla mån iv le agev dijá siegen . ” Ålos juvdájs gullájin Jesusav danna , valla ettjin dåhku dåssjå suv diehti boade , ájnat aj gehtjatjit Lasarosav gev jábbmegij lussta lij båktåm . Alemushärrá de lihtudin Lasarosav aj gåddet , dajna gå nåv ållo juvdá sijáv suv diehti guodin ja Jesusij jáhkkegåhtin . Almatja , bässátjijda boahtám , gullájin maŋep biejve Jesusav Jerusalemij boahtemin . Pálmmaåvsijt válldin ja mannin suv duostutjit . Ja tjuorvvun : ” Hosianna ! Buorissjivnnjeduvvam lehkus sån guhti Härrá namán boahtá , sån guhti le Israela gånågis . ” Jesus oasnáv gávnaj , tjåhkkidij dan nali gåktu tjáleduvvam le : ” Ale balá , niejdda Sion . Gehtja , duv gånågis boahtá , oasnámiese nanna tjåhkkåhime . ” ( Åhpadisålmmå ettjin vuostak dav dádjada , valla gå Jesus lij herlugin dagáduvvam , mujttájin dav tjáleduvvam suv birra ja almatja lidjin ajtu nåvti dahkam . ) Gájka gudi siegen lidjin dalloj gå Lasarosav hávdes tjuorvoj ja suv jábbmegij lussta båvtij , vihtanasstin dan birra . Gå almatja gullin suv merkav dahkam , de vuolggin suv duostutjit . Valla farisea gaskanisá javllin : ” Vuojnnebihtit ij mige dahkat . Gájkka almatja suv maŋelt viehki . ” Muhtem grehka sijá siegen lidjin bässátjijda boahtám Jubmelij råhkålittjat . Sij mannin Filipposa lusi , guhti lij Betsaidas Galileas , ja javllin : ” Härrá , mij lulujma sihtat Jesusav vuojnnet . ” Filippos manáj dav Andreasij giehtutjit ja såj Andreasijn de manájga Jesusij giehtutjit . Jesus sidjij vásstedij : ” Muddo le dal Almatjabárnev herlugin dahkat . Sáddnán didjij javlav : Jus väjttagårnne ednamij ij gahttjat lulu ja jábmet , de val aktan gårnnen báhtset luluj . Valla jus jábmá de valjes sjattov vaddá . Guhti ietjas hekkav ähttsá massá dav , valla guhti dán väráldin hekkas vasjot gádju dav ihkeven iellemij . Jus guhtik sihtá muv dievnnut de tjuovvus muv , ja gånnå mån lev , danna le muv dievnár aj . Jus guhtik muv dievnnu de Áhttjám suv guddnedahttá . Muv siello dal vájvástuvvá . Råhkålav gus : Áhttje , gájo muv dát båttås ? Iv , dan diehti ham lev boahtám . Áhttje , dagá namát herlugin . ” De jiedna almes gulluj : ” Mån lev dav juo herlugin dahkam ja ájgov ådåsis herlugin dahkat . ” Álmmuk , danna gulldalime , javlaj átjá lij sunji hållam , valla soabmása javllin ieŋŋgil . Jesus javlaj : ” Muv diehti dát jiedna ittjij gullu , ájnat dijá diehti . Duobbmo dal dán väráldij boahtá , värálda ráddijiddje dal vuodjeluvvá . Ja gå ednamis bajeduváv , de gäsáv gájkajt iehtjam lusi . ” Daj bágoj diededij gåktu lij jámátjit . Álmmuk sunji javlaj : ” Lágas lip oahppam Messias ihkeven ájggáj bissu . Gåktus de máhtá javllat Almatjabárnne hähttu bajeduvvat ? Guhtis le Almatjabárnne ? ” Jesus vásstedij : ” Vil oanegis ájgev le tjuovgga dijá lunna . Vájaldihtit dav båttåv gå diján le tjuovgga vaj sjievnnjedij ehpit vuojtádalá . Guhti sjievnnjedin vájalt ij diede gåsi vádtsá . Jáhkkit tjuovggaj dan guhkev gå tjuovgga le vaj tjuovga mánnán sjaddabihtit . ” Gå Jesus lij dav hållam , de manáj ja gádoj . Vájku sijá vuojnedijn lij nåv ållo merkajt dahkam , de ettjin sunji jáhke , vaj profehta Jesaja bágo lulun ålliduvvat : Härrá , guhtis le dasi jáhkkám majt gulájma , ja gesi le Härrá giehta bigoduvvam ? Ettjin sij máhte jáhkket , dajna gå Jesaja aj javllá : Sån le sijáv tjalmeduhttám ja sijá vájmojt garradam , vaj tjalmij e vuojne ja vájmoj e dádjada buorádusáv dahkat , vaj sijáv buvtáv buoredit . Dáv Jesaja javlaj dajna gå suv herlukvuodav vuojnij ja suv birra hålaj . Daŋgas diehti rádes ålos sunji jáhkkegåhtin , valla fariseaj diehti ettjin sidá dav dåbdåstit ja synagogas tjuoldeduvvat . Almatjij gudnev Jubmela gudnes ienebut iehttsin . Jesus tjuorvoj : ” Guhti munji jáhkká , ij munji jáhke ájnat sunji guhti muv le rádjam , ja guhti muv vuojnná , vuojnná suv guhti muv le rádjam . Mån lev tjuovgga mij väráldij le boahtám vaj ij aktak guhti munji jáhkká sjievnnjedij bátse . Jus aktak muv bágojt gullá valla dajt ij vuorkki , de iv suv duobbmi dajna gå iv le boahtám väráldav duobbmitjit ájnat väráldav gájutjit . Guhti muv hilggu ja muv bágojt ij duosto , le ietjas duobmárav duosstum . Muv hållam báhko suv maŋemus biejve duobbmi , dajna gå ietjastam iv le hållam , ájnat Áhttjám guhti muv le rádjam , le munji javllam majt hållat ja sárnnedit . Ja diedáv suv gåhttjom ihkeven iellemav vaddá . Gå hålav de hålav gåktu Áhttjám le muv åhpadam . ” Bässátjij åvddålasj lij , ja Jesus diedij ájgev ållånam väráldis vuolgget Áhtjes lusi . Sån lij ietjas almatjijt ähttsám gudi dán väráldin viessun ja nåhkåma rádjáj sijáv iehtsij . Iehkedismállásijda lidjin tjåhkanam ja bärggal lij juo Judasa , Simon Iskariota bárne , vájmon mielav båktåm Jesusav bähtátjit . Jesus diedij Áhtjes gájkka suv giedajda biedjam ja Jubmelis boahtám ja de dal lij Jubmela lusi máhttsamin . Tjuottjadij de bårråmis , ålgoldisgárvov nuolaj ja lijnev ålema birra tjanáj . De tjátjev basádimlihttáj liebnij ja åhpadisålmmåj juolgijt bassagådij ja sagárdij lijnijn mij lij ålema birra . Gå Simon Petrusa lusi bådij , de javlaj : ” Härrá , basátjit le gus muv juolgijt ? ” Jesus vásstedij : ” I dálla dádjada majt dagáv valla maŋŋela dádjadittja ” . Petrus javlaj : ” I luoddnok muv juolgijt oattjo bassat ! ” Jesus sunji vásstedij : ” Jus duv iv basá , de dujna ij le oasse mujna . ” Simon Petrus de javlaj : ” Ale dåssjå muv juolgijt basá , ájnat giedajt ja oajvev aj . ” Valla Jesus sunji javlaj : ” Guhti le lávgudam , le juo rájnas ja dárbaj dåssjå juolgijt bassat . Ja dij lihpit rájnnasa , valla ehpit gájka . ” Diedij vuojn guhti lij suv bähtátjit , ja dan diehti javlaj gájka ällim rájnnasa . Gå sijá juolgijt lij bassam , ålgoldisbiktasij tjágŋam ja bievddegáddáj viellidam , de sidjij javlaj : ” Dádjadihpit gus majt didjij lev dahkam ? Gåhttjobihtit muv åhpadiddjen ja härrán , ja duolla dan diehti gå nåv le . Jus dal mån , dijá härrá ja åhpadiddje , lev dijá juolgijt bassam , de dij aj lihpit vielggen guhtik guojmáda juolgijt bassat . Didjij lev buojkulvisáv vaddám , vaj dahkabihtit nåv gåk mån didjij lev dahkam . Sáddnán didjij javlav : dievnár ij le båndis bárep , ja rájaduvvam ij le sujsta bárep guhti suv le rádjam . Gå dav diehtebihtit , ja jus dan milta dahkabihtit , de lihpit sáluga . Iv gájkaj dijáj birra håla . Diedáv gejt lev válljim , valla tjáluga bágo vierttiji ålliduvvat : Guhti muv lájbes bårrå , le boaskes munji bajedam . Hålav juo dálla åvddål návti sjaddá vaj dij dalloj gå nåv sjaddá , jáhkkebihtit mån lev mån . Sáddnán didjij hålav : guhti duosstu soabmásav gev rájav , duosstu aj muv . Ja guhti muv duosstu , duosstu suv guhti muv le rádjam . ” Gå Jesus lij dáv hållam de sisŋelt doargestij ja vihtanastij : ” Sáddnán didjij javlav , dijás akta muv bähttá . ” Åhpadisålmmå gähttjin guhtik guojmmásisá , usjudalá gen birra ságastij . Sijás akta , sån gev Jesus iehtsij , vellahij bievddegátten Jesusa guoran . Simon Petrus sunji siejvvelij Jesusis gatjádit gen birra ságastij . Åhpadisålmåj Jesusa ratte vuosstij sådjålij ja gatjáj : ” Härrá , guhtis sån le ? ” Jesus vásstedij : ” Sån guhti dáv lájbev oadtju mav dal buonjostav . ” Buodnjolij lájbev ja Judasij , Simon Iskariota bárnnáj , vattij . Gå Judas lij lájbev oadtjum , de Sáhtán suv sisi tjáŋaj . Jesus hålaj : ” Dagá dalága mav galga ! ” Ittjij sijás aktak bievddegátten dádjada manen sunji dav hålaj . Biedniga lidjin Judasa háldon ja dan diehti muhtema jáhkkin Jesus lij suv gåhttjum basijda oasestit jali juojddá häjojda vaddet . Valla Judas lájbev váldij ja ålgus dalága manáj . Idja lij . Judas dassta mannam Jesus hålaj : ” Almatjabárnne le dal herlugin dagáduvvam , ja Jubmel le herlugin suv sinna dagáduvvam . Jus dal Jubmel le herlugin suv sinna dagáduvvam , de Jubmel suv aj ietjas sinna herlugahttá ja ruvvaláhkáj dav dahká . Muv mána , oanegis ájgev ájn lev dijá lunna . Gal dij muv åtsåtjihpit ja javlav dal didjij degu juvdájda : Gåsi vuolgáv ehpit máhte boahtet . Ådå budáv didjij vattáv : iehttsit guhtik guojmáda . Gåktu dijáv lev ähttsám nåvti galggabihtit dij aj guhtik guojmáda iehttset . Jus gaskanihtte le gieresvuohta , de gájka árvvedi dijáv muv åhpadisålmmån . ” Simon Petrus gatjádij : ” Gåsi maná , härrá ? ” Jesus vásstedij : ” Dåhku gåsi manáv i dálla máhte tjuovvot valla maŋebut tjuovo . ” Petrus javlaj : ” Härrá , manen iv duv dálla máhte tjuovvolit ? Hekkam duv åvdås vattáv . ” Jesus de hålaj : ” Vattá gus hekkat muv åvdås ? Sáddnán dunji javlav : Åresvuonntsá ij tjuoja , åvddål gå gålmmi muv vuornáda . ” ” Allit balá . Jáhkkit Jubmelij ja jáhkkit munji . Áhtjám vieson li ållo lanjá . Luluv gus ietján javllat manáv didjij sajev gárvedittjat ? Ja jus dal manáv didjij sajev gárvedittjat , de máhtsav dijáv iehtjam lusi viettjatjit vaj lihpit gånnå mån lev . Gäjnov dåhku dåbddåbihtit . ” Tomas javlaj : ” Härrá , ep diede gåsi le vuolggemin . Gåktus de gäjnov dåbddåp ? ” Jesus vásstedij : ” Mån lev gäjnno , sádnesvuohta ja iellem . Aktak ij Áhtje lusi besa ietján gå muv baktu . Jus munji lihpit dåbdijdam , de dåbdijdittjabihtit áhttjásim aj . Suv lihpit dal juo vuojnnám ja de suv dal dåbddåbihtit . ” Filippos javlaj : ” Härrá , vuoseda midjij Áhtjev , de duhtap . ” Jesus vásstedij : ” Dijá siegen guhkev lev årrum ja daŋgas diehti muv i dåbdå , Filippos ? Guhti muv le vuojnnám , le Áhtjev vuojnnám . Gåktus de máhtá javllat : Vuoseda Áhtjev ? I gus jáhke mån lev Áhtjen ja Áhttje le mujna ? Majt hålav iv ietjastam håla ; Áhttje le mujna dagojdis dahkamin . Jáhkkit munji gå javlav muv Áhttjen ja Áhtjev mujna jali jáhkkit edasik dagoj diehti . Sáddnán didjij javlav : guhti munji jáhkká , muv dagojt dahká ja ájn vil stuorábujt , dajna gå , mån Áhtje lusi vuolgáv , ja dagáv majt ihkenis muv namán råhkålihpit , vaj Áhttje Bárne baktu herluguvvá . Jus muv namán råhkålihpit , de dagáv majt sihtabihtit . Jus muv iehttsebihtit , de muv budájt anodihpit . Áhttjáj råhkålav ja sån ietjá viehkediddjev didjij vaddá ihkeven ájggáj dijá lunna årutjit : sádnesvuoda Vuojŋŋanisáv . Värált ij buvte suv duosstot dan diehti gå värált ij suv vuojne , ij ga dåbdå . Valla dij dåbddåbihtit , dan diehti gå sån le dijá lunna ja dijáj viessu . Iv dijáv galluk guode , dijá lusi boadáv . Ájn oanegis ájgev , ja värált ij muv dasti vuojne . Valla dij vuojnnebihtit dan diehti gå mån viesov ja dij viessobihtit . Dan biejve dádjadihpit mån lev Áhtjenam , didja mujna ja mån dijájn . Guhti muv budájt tjuovvu , ähttsá muv . Áhttjám suv ähttsá guhti muv ähttsá ja mån suv ähtsáv ja sunji iehtjam bigodav . ” Judas - ij Judas Iskariot gatjádij : ” Härrá , gåktus ietjat midjij bigoda ja väráldij i ? ” Jesus vásstedij : ” Jus aktak muv ähttsá de muv bágojt vuorkut ja Áhttjám suv ähttsá . Suv lusi måj båhtin ja suv lusi báhtsin . Guhti muv ij iehtse , ij muv bágojt ga vuorkuda . Valla bágov mav lihpit gullam ij mujsta boade , ájnat Áhtjes guhti muv le rádjam . Dáv lev didjij hållam , gå ájn dijá lunna lev . Valla Viehkediddje , ájlis Vuojŋŋanis , gev Áhttje le muv namán rájatjit , åhpat dijáv gájkka ja mujttát gájkka majt lev hållam . Ráfev didjij guodáv , iehtjam ráfev didjij vattáv , iv val dav mav värált vaddá . Allit balá , årrut jálo . Gulájda didjij hålliv : Vuolgáv , valla boadáv vas dijá lusi . Jus muv lulujda iehttset , de ávvudallat lulujda gå Áhtje lusi manáv , dan diehti gå Áhttje le mujsta stuoráp . Dáv didjij javlav åvddåla nåvti sjaddá , vaj jáhkkebihtit dalloj gå nåv sjaddá . Iv didjij dasti nåv ednagijt håla dan diehti gå värálda ráddijiddje dal boahtá . Sujna ij le fábmo muv badjela . Valla värált viertti dal diehtet Áhtjev ähtsáv ja dagáv nåv gåktu Áhttje muv le gåhttjum . Båhtit , mannup dássta . Mån lev duohta vijnnamuorra ja Áhttjám le vijnnagárddeålmåj . Juohkka oavsev gånnå älle sjatto mujsta jallá ja juohkka oavsev gånnå li sjatto rájnni , vaj ienep sjatto ihti . Dij lihpit juo rájnnasa dan bágo baktu mav didjij lev sárnnedam . Bissut mujna , de mån dijájn bisov . Gåktu oavsen ietjastis älle sjatto jus ij le vijnnamuoran gitta , nåvti älle diján ga sjatto jus ehpit le mujna . Mån lev vijnnamuorra , dij lihpit oavse . Jus aktak le mujna ja mån sujna , li sujna ållo sjatto : muv dabdá ehpit mavga buvte dahkat . Guhti ij mujna biso ássná åvsij láhkáj ja bálkestuvvá . Åvsijt tjoahkki , dållåj biedjá ja boalldá . Jus mujna bissobihtit ja muv bágo dijájn bissu , de råhkålihtit majt sihtabihtit ja oadtjobihtit . Áhttjám herluguvvá gå diján le sjattojs vallje ja muv åhpadisålmmån sjaddabihtit . Gåktu Áhttje muv iehtsij , nåvti dijáv iehttsiv . Bissut muv gieresvuodan . Jus muv budájt anodihpit de muv gieresvuodan bissobihtit , nåvti gåktu mån Áhtjám budájt lev anodam ja suv gieresvuodan bisov . Dáv lev hållam vaj muv ávvo diján bissu ja dijá ávvo ålliduvvá . Dát le muv budá : iehttsit guhtik guojmáda nåvti gåktu mån lev dijáv ähttsám . Avtanik ij le stuoráp gieresvuohta gå sujna guhti hekkas rádnajis åvdås vaddá . Dij lihpit muv rádna jus dahkabihtit majt gåhtjov . Iv dasti dijáv dievnárin gåhtjo , dan diehti gå dievnár ij diede majt boanndis dahká . Dijáv ráddnan gåhtjov , dajna gå didjij lev diededam gájkka majt Áhtjestam lev gullam . Dij ehpit le muv válljim , ájnat mån lev dijáv válljim ja mierredam dijáv väráldij mannat sjattojt sjaddadittjat , bisso sjattojt . Áhttje de muv namán didjij gájkka vaddá mav sujsta ihkenis råhkålihpit . Dát le muv gåhttjom didjij : iehttsit guhtik guojmáda . Jus värált dijáv vasjot , de mujttit vasjodij muv juo dijá åvddåla . Jus väráldij lulujda gullut , de värált luluj dijáv iehttset degu lulujda dan ietjasa . Valla ehpit dálla väráldij gullu , ájnat mån lev dijáv väráldis tjuolldám ja dan diehti värált dijáv vasjot . Mujttit majt lev hållam : dievnár ij le båndistis bárep . Jus muv li doarrádallam , de doarrádalátji dijáv aj . Jus muv bágojt li vuorkudam , de dijá bágojt aj vuorkudittji . Valla gájkka dájt muv namá diehti didjij dahki , dajna gå e suv dåbdå guhti muv le rádjam . Jus iv lulu boahtet sidjij hålatjit , de sij lulun suttoj dagi . Dálla siján ij le mige majna suttojdisá bälosti . Guhti muv vasjot , Áhtjám aj vasjot . Jus iv lulu dakkir dagojt sijá siegen dahkat majt aktak ietjá ij le dahkam , de lulun suttoj dagi . De li dal dajt vuojnnám ja de munnuv Áhtjám vasjodi . Valla báhko ietjasa láhkaj tjáleduvvam , galgaj ålliduvvat : Sij li muv oare dagi vasjodam . Gå Viehkediddje boahtá , sádnesvuoda Vuojŋŋanis , gev Áhtje lussta rájav ja guhti Áhtjes vuolggá , de sån vihtanasstá muv birra . Dij aj vihtanasstebihtit dan diehti gå mujna lihpit álggorájes årrum . Dáv lev didjij hållam vaj ehpit mujsta gahtja . Dijáv synagogajs vuodjeli ja ájgge boahtá gå juohkkahasj guhti dijáv gåddå , jáhkká ietjas Jubmelav dievnastime . Ja dav dahki dan diehti gå älle Áhttjáj dåbdijdam , älle ga munji . Hållam lev dáv didjij vaj dij , gå ájgge boahtá , mujttebihtit mav hålliv . ittjiv didjij álgos håla dan diehti gå dijá lunna lidjiv . Valla manáv dal suv lusi guhti muv le rádjam ja aktak ij dijás gatjáda : Gåsi maná ? ájnat majt lev hållam vájmojdihtte surgujn dävddá . Valla sáddnáv didjij javlav : ietjada buoremusá diehti dijáv guodáv . Jus dijáv iv guode , de Viehkediddje ij dijá lusi boade . Valla gå vuolgáv de dijá lusi suv rájav . Ja gå boahtá , de väráldij vuoset mij suddo , rievtesferdukvuohta ja duobbmo le . Suddo : e munji jáhke . Rievtesferdukvuohta : Áhtje lusi vuolgáv ja ehpit muv dasti vuojne . Duobbmo : dán värálda ráddijiddje le duobbmidallam . Mujna le ájn enas didjij hållat valla dij ehpit dav dálla ábbmi duosstot . Valla gå boahtá , sádnesvuoda Vuojŋŋanis , de dijáv ålles sádnesvuohtaj doalvvu . Ij ietjastis håla ájnat sárnnet majt gullá ja diedet mij le boahtemin . Sån herlugahttá muv dan diehti gå dav majt didjij bigot oadtju mujsta . Gájkka mij le Áhtje le muv . Danen javlliv majt didjij bigot oadtju mujsta . Oanegis ájgge ja ehpit muv dasti vuojne , ájn oanegis ájgge ja muv vas vuojnnebihtit . ” Muhtema åhpadisålmmåjs de nubbe nubbáj javllin : ” Majt ussjol gå midjij javllá : ’ Oanegis ájgge ja ehpit muv dasti vuojne , ájn oanegis ájgge ja muv vas vuojnnebihtit ’ ja majt ussjol gå javllá : ’ Áhtje lusi vuolgáv ’ ? ” Danen de hållin : ” Manen javllá ’ oanegis ájgge ’ ? Ep dádjada majt javllá . ” Jesus ielvij sihtin sujsta gatjádallat ja javlaj : ” Dij ussjolihpit manen javlliv : ’ Oanegis ájgge ja ehpit muv dasti vuojne , oanegis ájgge ja muv vas vuojnnebihtit ’ ? Sáddnán didjij javlav : tjierotjihpit ja hujátjihpit , valla värált ávvudallá . Surggahittjabihtit , valla dijá surggo ávvuj jårgijt . Gå nissun le riegádahtátjit de vájvástuvvá dajna gå suv ájgge le boahtám . Vallak riegádahttám , de ij dasti ávonis ietjas vájvijt mujte , danen gå almasj le väráldij riegádam . De dal diján aj li vájve , valla dijáv vaden vuojnáv ja dalloj ávvudallabihtit ja aktak ij ávov dijás válde . Dan biejve ehpit mujsta majdik gatjádalá . Sáddnán didjij javlav : Áhttje vaddá majt muv namán råhkålihpit . Dálátjij ehpit le majdik muv namán råhkålam . Råhkålihtit , de oadtjobihtit vaj dijá ávvo ålliduvvá . Dáv lev didjij muodulvisáj hållam . Boahtá ájgge gå iv dasti muodulvisáj håla ájnat tjielggasit gájkka Áhtje birra diededav . Dan biejve muv namán råhkålihpit ja iv javla dijá åvdås Áhttjáj råhkålav . Áhttje iesj dijáv ähttsá dan diehti gå lihpit muv ähttsám ja jáhkkám muv Jubmelis boahtet . Áhtje lussta båhtiv ja väráldij manniv . Väráldav dal vaden guodáv ja Áhtje lusi vuolgáv . ” Åhpadisålmmå javllin : ” De dal tjielggasit håla ja i dasti muodulvisáj . Diehtep dal gájkka dån diedá , i dárbaha gullat avtak gatjádallamin . Dan diehti jáhkkep duv Jubmelis boahtet . ” Jesus vásstedij : ” De dal jáhkkebihtit . Ájgge boahtá , ja juo le boahtám , gå dij guhtik guovlluj hádjásihpit ja muv aktu guodebihtit . Valla iv le aktu , dan diehti gå muv lunna le Áhttje . Mån lev dáv hållam vaj diján lehkus ráfe muv baktu . Väráldin bijnástuvátjihpit valla dårvustallit , mån lev väráldav vuojttám . ” Hållamis häjttám Jesus tjalmijdis almmáj jårggålij ja javlaj : ” Áhttje , båddå le boahtám . Herlugahte Bárnát vaj Bárnnát máhttá duv herlugahttet . Dån le sunji fámov vaddám divna almatjij badjel ihkeven iellemav vattátjit gájkajda gejt sunji le vaddám . Ja ihkeven iellem le : sij dåbddi duv , ájnna duohta Jubmelav , ja Jesus Kristusav , gev dån le rádjam . Dán ednamin lev duv herlugahttám gå lev ållidam dagov mav muv gåhttju dahkat . Herlugahte dal muv ietjat lunna , Áhttje , dajna herlukvuodajn mij mujna lij duv lunna värálda åvddåla . Duv namáv lev bigodam almatjijda gejt väráldis válldi ja munji vaddi . Sij lidjin duv , munji sijáv vaddi , ja sij li duv bágov vuorkudam . De dal diehti gájkka mav munji vaddi dujsta boahtá . Duv vaddem bágojt lev sidjij vaddám ja dajt li duosstum . Ållåsit li dádjadam duv lussta boadáv ja sij jáhkki dån muv le rádjam . Sijá åvdås råhkålav . Iv värálda åvdås råhkåla , ájnat sijá åvdås gejt munji le vaddám dan diehti gå dunji gulluji . Gájkka muv le duv , ja gájkka duv le muv , ja mån lev sijá baktu herlugin dagáduvvam . Iv le dasti väráldin valla sij väráldij báhtsi ja mån duv lusi boadáv . Ájlis Áhttje , várjjala sijájt namánat , mav munji le vaddám , vaj sij lulun aktan sjaddat nåv gåk måj lin akta . Gå sijá lunna lidjiv de várjjaliv sijáv duv namán , mav munji vaddi . Suoddjijiv sijáv ja aktak ietjá ittjij håhkkåna gå håhkkånime ålmåj , vaj tjáluk luluj ålliduvvat . Boadáv dal duv lusi , valla dáv javlav gå ájn lev väráldin vaj sij ållåsit muv ávov oadtju . Sidjij lev bágut vaddám ja värált le sijáv vasjodam dan diehti gå e väráldij gullu , nåv gåktu mån iv väráldij ga gullu . Iv dunji råhkåla sijáv väráldis válldet , ájnat sijáv bahás várjjalit . Sij e väráldij gullu , nåv gåktu mån iv ga väráldij gullu . Ájlistuhte sijáv sádnesvuoda baktu ; duv báhko le sádnesvuohta . Gåktu dån muv väráldij le rádjam nåvti lev mån sijáv väráldij rádjam , ja sijá diehti värron iehtjam ájlistuhtáv sijáv aj ájlistuvátjit sádnesvuoda baktu . Valla iv dåssjå sijá åvdås råhkåla , ájnat gájkaj åvdås gudi sijá bágo baktu munji jáhkki . Råhkålav vaj sij gájka lulun aktan sjaddat ja nåv gåk dån , Áhttje , le mujna ja mån dujna , sij aj lulun munnujn . Värált de dassta árvvet dån muv le rádjam . Herlukvuodav mav munji le vaddám lev sidjij vaddám aktan sjattatjit nåv gåktu måj lin akta , mån sijájn ja dån mujna , ja sij lulun ållåsin aktan sjaddat . De värált árvvet dån muv le rádjam ja sijáv ähttsám nåv gåktu dån muv le ähttsám . Áhttje , sidáv sijájt gejt munji vaddi muv lunna årrot , vaj herlukvuodav vuojnni mav dån munji le vaddám , dan diehti gå dån muv le juo värálda sjivnnjedime åvddåla ähttsám . Rievtesferduk Áhttje , värált ij duv dåbdå , valla mån dåbdåv ja sij li dádjadam dån muv le rádjam . Mån lev duv namáv sidjij dåbddusin dahkam ja dagáv dav dåbddusin vaj gieresvuohta majna muv le ähttsám luluj sijájn bissot ja mån sijájn . ” Gå Jesus lij dav hållam , de vuolgij åhpadisålmmåjis Kidronvákke nuppe bälláj . Dåppe lij sjattadahka gåsi mannin . Judas aj , guhti suv biehtij , sajev dåbdåj dajna gå Jesus ja åhpadisålmmå álu dasi tjåhkanin . Judas váldij doarroålmmåjt ja muhtem alemushärrájt ja fariseajt maŋŋásis , ja sij båhtin dåhku tjuovgaj , loavgáj ja värjoj . Jesus , diehtemin mij suv vuordij , manáj ålgus sijá lusi ja gatjáj : ” Gev åhtsåbihtit ? ” Sij vásstedin : ” Jesusav Nasaretas . ” Jesus javlaj : ” Mån lev Jesus . ” Sijá siegen lij aj Judas , biehtte . Gå Jesus dal javlaj : ” Mån lev Jesus ” , de murddelin ja ednamij luojttádin . Gatjádij sijás vaden : ” Gev åhtsåbihtit ? ” ja gå vásstedin : ” Jesusav Nasaretas ” , de javlaj : ” Mån ham juo javlliv lev Jesus . Jus muv lihpit åhtsåmin , de dibddit duojt nuppijt mannat . ” Dan diehti gå mav lij hållam luluj ålliduvvat : ” Iv le avtak sijás láhppám gejt munji le vaddám . ” Valla Simon Petrus ietjas svierdev råhttij ja alemushärrá dievnárav tjaskestij ja rievtes bieljev sujsta jalástij ; dievnára namma lij Malkos . Petrusij de Jesus javlaj : ” Tsåggåla svierdev dåhppåsis : Ittjiv gus galga juhkat gávtjav mav Áhttje munji le vaddám ? ” Doarroajvve , aktan vávtaj ja juvdáj ålmmåj , Jesusav giddij , tjanáj ja suv vuolgadij vuostak Hannasa , Kajafasa vuohpa lusi , guhti lij dan jage alemushärrán . Kajafas lij juvdájda tjielggim buoremus luluj jus akta ájnna ålmåj luluj álmmuga åvdås jábmet . Simon Petrus nuppijn ietjá åhpadisålmmåjn Jesusav tjuovvolij . Nubbe lij alemushärráj oahpes ja Jesusav tjuovoj alemushärrá viessuj , valla Petrus uvsa ålggolij bátsij . Duot nubbe åhpadisålmåj , alemushärráj oahpes , manáj ålgus ságastittjat dernujn , uksagáhttárijn , ja därnno doalvoj Petrusav sisi . Valla därnno uksaguoran Petrusij javlaj : ” Ille gus dån aj duon ålmmå åhpadisålmmåjs akta ? ” Sån vásstedij : ” Iv le . ” Tjoaskes lij ja dievnára ja vávta lidjin hilladålåv tsahkkidam ja dållågátten biktaladdin , Petrus aj . Alemushärrá Jesusis suv åhpadisålmmåj ja åhpa birra gatjádaláj . Jesus de vásstedij : ” Bihko lev väráldij sárnnedam . Agev lev åhpadam synagogajn ja tiemmpelin , gåsi divna juvdá tjåhkani . Iv le majdik suolet hållam . Man diehti mujsta gatjáda ? Gatjáda sijás gudi li gulldalam majt sidjij lev sárnnedam . Sij ham diehti majt lev javllam . ” Vávtajs akta danna guoran suv muohtuj spähkkalij ja javlaj : ” Dan láhkáj gus alemushärráj vássteda ? ” Jesus javlaj : ” Jus boasstot lev juojddá javllam de javla mav . Valla jus mujna le duolla , manen de muv tsábmesti ? ” Hannas de suv tjadnasin alemushärrá Kajafasa lusi rájaj . Valla Simon Petrus lij danna biktalime . Sunji javllin : ” I gus dån aj suv åhpadisålmmåjda gullu ? ” Petrus vuornoj : ” Iv , iv de sidjij gullu . ” Alemushärrá vávtajs akta , bierre sunji gässta Petrus lij bieljev jalástam , de javlaj : ” Ittjiv gus duv sjattadagán sujna aktan vuojne ? ” Petrus ájn akti vuornádij . Ja daŋga båttå åresvuonntsá tjuojaj . Kajafasa lussta Jesusav ednamhärrá viessuj doalvvun . Árradisán lij . Ietja de ålgus báhtsin báddanimes besatjit ja bässásjmállásijt bårråt máhtátjit . Pilatus de ålgus sijá lusi manáj ja gatjádij : ” Man diehti dáv ålmmåv guoddalihpit ? ” Vásstedin : ” Jus ij bahádahkke lulu , de ep suv lulu dunji guodet . ” Pilatus javlaj : ” Válldit suv de ietja ja duobbmijihtit ietjada lága milta . ” Valla juvdá vásstedin : ” Miján älle riektá avtak gåddet . ” Dajna gå báhko luluj ålliduvvat , mav Jesus lij javllam diededattijn makkir jábmemav galgaj gillat . Pilatus vas viessusis moattoj , gåhtjoj Jesusav boahtet ja gatjádij : ” De dån le juvdáj gånågis ? ” Jesus vásstedij : ” Ietjastat gus dav javla vaj iehtjáda gus dav li javllam ? ” Pilatus javlaj : ” Iv le gåjt de mån juvdá . Duv álmmuk ja alemushärrá li munji duv guodám . Majdes le dahkam ? ” Jesus vásstedij : ” Muv rijkka ij le dát väráldis . Jus muv rijkka luluj dát väráldis , de muv fárro luluj oajbbot vaj iv juvdájda vatteduvá . Valla muv rijkka ij le dát väráldis . ” Pilatus gatjáj : ” De dån le gånågis ? ” Jesus vásstedij : ” Iesj muv gånågissan javla . Riegádam lev ja väráldij boahtám dåssjå dán diehti : sádnesvuodav vihtanastátjit . Guhti sádnesvuohtaj gullu gulldal muv jienav . ” Pilatus sunji javlaj : ” Mij le sádnesvuohta ? ” de ålgus juvdáj lusi vaden manáj ja javlaj : ” Iv suv masik velgulattjan gávna . Valla dábij milta soabmásav didjij bässátjijda luojtáv . Sihtabihtit gus muv juvdáj gånågisáv luojttet ? ” De vaden tjuorvvun : ” Ale de suv , luojte farra Barabbasav ! ” Valla Barabbas lij rievvár . Pilatus de Jesusav ruosskidahtij . Doarroålmmå tjiesskis lánjátjijs kråvnåv bárddin mav oajves nali biedjin ja tjáŋadin suv purpurbájnok ålgoldisgárvvuj . Mannin suv lusi ja javllin : ” Buoris , juvdáj gånågis ” , ja de nierajda suv spähkkun . Pilatus vaden ålgus manáj ja juvdájda javlaj : ” Buvtáv suv dijá lusi buojkuldahtátjit iv suv velgulattjan masik gávna . ” Jesus ålgus bådij , tjiesskis lánjátjijs kråvnnå oajven ja purpurbájnok ålgoldisgárvvo bivtan , ja Pilatus javlaj : ” Gähttjit ålmmåv ! ” Vallak alemushärrá ålmmåjisá suv ájttsin , de tjuorvvun : ” Ruossinávlli , ruossinávlli ! ” Pilatus javlaj : ” Ruossinávllijihtit ietja . Iv suv velgulattjan masik gávna . ” Juvdá vásstedin : ” Miján le láhka ja dan lága milta hähttu jábmet , dan diehti gå ietjas le Jubmela Bárnnen dahkam . ” Gå Pilatus dav guláj de vil ienebut balláj . Moattoj viessusis ja Jesusis gatjáj : ” Gåsstå le dån ? ” Valla Jesus ittjij mavga vássteda . Pilatus de javlaj : ” Nádo gus mujna ságastimes ? I gus diede mujna le fábmo duv luojtátjit ja fábmo duv ruossinávllitjit ? ” Jesus vásstedij : ” Dujna ij lulu fábmo muv badjel jus i lulu dav baddjet oadtjot . Danen le stuoráp vielgge sujna , guhti muv dunji guodij . ” Dan vásstádusá maŋŋela Pilatus gähttjalij suv luojttet . Valla juvdá tjuorvvun : ” Jus suv luojtá de ille tjäjssára ráddna . Guhti ietjas gånågissan dahká , vuosstálasstá tjäjssárav . ” Gå Pilatus dajt bágojt guláj , de Jesusav ålgus vuolgadahtij ja tjåhkkidij iesj duobbmoståvllåj dan bájkkáj , mav gåhttju Hällogárdden , hebreagiellaj Gabbata . Dát lij bässátjij åvddåla , gárvedimbiejve gudát tijma bájken . Pilatus juvdájda javlaj : ” Dála le dijá gånågis . ” De tjuorvvun : ” Ierit suv ! Ruossinávlli suv ! ” Pilatus gatjádij : ” Sihtabihtit gus muv dijá gånågisáv ruossinávllit ? ” Alemushärrá vásstedin : ” Miján ij le ietjá gånågis gå tjäjssár . ” Guodij de Jesusav ruossinávlliduvátjit ja sij válldin suv maŋen . Ruossas iesj guottij sadjáj mij Skuvrren gåhtjoduvvá , hebreagiellaj Golgota . Danna suv nuppijn guovtijn ruossinávllijin , sunnuv Jesusa goappák bälláj . Pilatus lij aj ruossa nali tjáledam : Jesus Nasaretas , juvdáj gånågis . Ållo juvdá dav låhkin dajna gå sadje gåsi Jesusav ruossinávllijin lij stáda lahka , ja ruossa nali lij hebrea- , latijna- ja grehkagiellaj tjáleduvvam . Valla juvdáj alemushärrá Pilatusij javllin : ” Ale tjále Juvdáj gånågis ájnat mav iesj le javllam : Mån lev juvdáj gånågis . ” Pilatus vásstedij : ” Mav tjálliv , lev tjállám . ” Gå doarroålmmå lidjin Jesusav ruossinávllim , de válldin suv biktasijt ja nielje oassáj juogadin , avtav oasev gesisik . Válldin aj suv gådedum sávvedis sisgárvov . Nubbe nubbáj de javllin : ” Allup dav tjuoladu ájnat vuorbbádup gaskanimme ” tjáluga bágov ållidittjat : Muv biktasijt gaskanisá juogadin ja vuorbbádin muv sisgárvov . ajtu dav dahkin . Valla Jesusa ruossa guoran tjuottjojga oappátja , ieddnes ja Maria guhti lij Klopasijn válldum ja de Maria Magdalas . Gå Jesus iednes ájtsaj ja suv guoran åhpadisålmmåv gev iehtsij , de äddnásis javlaj : ” Nissun , dale le bárnnát . ” Åhpadisålmmåj javlaj : ” Dale le äddnát . ” Dat rájes ieddnes åhpadisålmmå lunna åroj . Jesus diedij gájkka lij dal ålliduvvam ja tjáluga bágov ållidittjat javlaj : ” Mån lev gåjkkåmin . ” Danna lij lihtte dievas suvra vijnas . Isopmáddaga gähtjáj dabrrijin dan suvra vijnan buonjodum sváhpav ja njálmes åvddåj biedjin . Gå Jesus lij dav suvra vijnav oadtjum de javlaj : ” Ålliduvvam le . ” De gåbbmidij ja vuojŋŋanisás vattij . Gárvedimbiejvve lij , ja dan diehti rubmaha ettjin ruossajn oattjo sábbádav gahtsahit - stuorra sábbát lij - ja juvdá Pilatusav sihtin dajs ruossinávlliduvvam ålmmåjs dávtijt tsuovkkot ja rubmahijt dassta válldet . Doarroålmmå danen båhtin ja tsuovkkun dávtijt sunnus gudi aktan Jesusijn lijga ruossinávlliduvvam , vuostak nuppes ja de nuppes . Valla gå Jesusa lusi båhtin ja vuojnnin suv juo jábmám , de ettjin suv dávtijt tsuovko , ájnat doarroålmmåjs akta tjuoggij suv sijdduj sájtijn ja varra ja tjáhtje de gålgijdij . Guhti dav vuojnij le dan birra vihtanasstám vaj jáhkkebihtit . Suv vihtanus le duohta ja iesj diehtá sáddnáv hoallá . Dát sjattaj vaj tjáluga báhko luluj ålliduvvat : Ij avtak dávtev sujsta galga tsuovkkit . Tjáluk ietjá sajen hoallá : Sij galggi gähttjat sunji gen tjadá li tjuoggum . Jesusa åhpadisålmåj , Josef Aramataias , juvdájs balon tjiehkusin ánoj Pilatusis loabev Jesusa rubmahav vuolus válldet . Pilatus miededij ja Josef manáj rubmahav vuolus váldátjit . Dåhku bådij aj Nikodemos , guhti vuostasj bále Jesusa lusi iján lij boahtám . Sujna lij gålmmålåk kilo bájkke mirrá- ja aloesegadusás maŋenis . Såj giessalijga Jesusa rubmahav lijnij sisi aktan ruttaj juvdáj hávddádimdábij milta . Dan bájken gåsi Jesusav lidjin ruossinávllim lij sjattadahka , gånnå lij ådå hávdde ja gåsi aktak ájn ij lim biejaduvvam . Dasi Jesusav biejajga dan diehti gå lij juvdáj gárvedimbiejvve ja hávdde lij lahkusin . Idedis árrat sábbáda maŋŋela gå ájn lij sjävnnjat , bådij Maria Magdalas hávddáj ja ájtsaj giergev hávde åvdås gáhtum . Viehkalij dalága dassta ja gå bådij Simon Petrusa ja duon nuppe åhpadisålmmå lusi gev Jesus iehtsij , de sunnuj javlaj : ” Vuolgadam li Härráv hávdes ja ep diede gåsi li doalvvum ” . Petrus ja nubbe åhpadisålmåj de hávddáj vuolgijga . Goappátja viegajga , valla nubbe Petrusis ruvábut ja åvdemusát hávddáj jåvsådij . Gåbbmidij sisi gehtjatjit ja vuojnij lijnijt , valla ittjij dåhku sisi maná . Simon Petrus maŋŋelattjan bådij ja tjáŋaj hávddáj . Vuojnij giessalimlijnijt danna , ja aj lijnev majna oajvev lidjin gåbttjåm . Valla dat lijnne ij lim giessalimlijnij guoran ájnat sierra sadjáj giessaluvvam . Nubbe åhpadisålmåj , guhti åvdemusát hávddáj jåvsådij , de manáj sisi . Sån vuojnij jáhkij . Ejga lim ájn tjáluga bágov dádjadam , sån viertti jábbmegij lussta tjuodtjelit . Åhpadisålmmå de sijddasiska vuolgijga . Valla Maria hávde ålggolin tjieroj . Tjiero gåbbmidij sisi ja vuojnij guokta ieŋŋgila vielggis biktasij Jesusa rubmaha sajen tjåhkkåhime , nubbe oajvvegietjen ja nubbe juolggegietjen . Sunji javlajga : ” Nissun , man diehti tjiero ? ” Vásstedij : ” Muv härráv li dássta vuolgadam ja iv diede gåsi li suv biedjam . ” Dav javllam jårgijdij ja vuojnij Jesusav danna tjuodtjomin , valla ittjij dádjada sån lij . Jesus sunji javlaj : ” Manen tjiero , nissun ? Gevvas le åhtsåmin ? ” Maria jáhkij suv sjattadakbarggen ja vásstedij : ” Jus dån , härrá , le suv dássta guoddám , de giehto gåsi le biedjam vaj oattjov suv viedtjat . ” Jesus sunji javlaj : ” Maria . ” Maria jårgijdij ja javlaj sunji : ” Rabbouni ! ” ( mij le åhpadiddje hebreagiellaj ) . Jesus javlaj : ” Ale muv duohtada , iv le ájn Áhtjám lusi vuolggám . Maná muv vieljaj lusi ja javla vuolgáv iehtjam Áhtje ja dijá Áhtje , iehtjam Jubmela ja dijá Jubmela lusi . ” Maria Magdalas de åhpadisålmmåj lusi manáj giehtutjit Härráv lij vuojnnám ja majt Jesus lij javllam . Iehkedis daŋga biejve , vahko vuostasj biejve , tjåhkkåhin åhpadisålmmå gittauvsaj duogen , balos juvdájs . Jesus de bådij , sijá guovddelij tjuottjadij ja sidjij javlaj : ” Ráfe lehkus didjij ! ” Ja de giedajdis ja sijdos vuosedij . Åhpadisålmmå ávvusin Härráv vuojnnet . Jesus vaden sidjij javlaj : ” Ráfe lehkus didjij ! Gåktu Áhttje muv le rádjam , nåvti dijáv rájav . ” De vuojŋaj sijá nali ja javlaj : ” Duosstut ájlis Vuojŋŋanisáv . Jus aktasik suttojdis ándagis luojttebihtit , de li sunji ándagis luojteduvvam , ja jus avtak suttojdises tjadnabihtit , de li sunji tjanáduvvam . ” Tomas , Juomitjin nammaduvvam , lågenanguoktásis akta , ij lim sijá siegen gå Jesus bådij . Sunji de javllin : ” Härráv lip vuojnnám ” , valla sån javlaj : ” Jus iv iesj návllerájgijt suv giedajn vuojne ja tjuvdev daj sisi tságe ja giedav suv sijdduj , de iv jáhke . ” Vahko duogen åhpadisålmmå vaden tjåhkanin ja Tomas lij siegen . Jesus bådij , vájku uvsa lidjin gitta , tjuottjadij sijá gasskaj ja javlaj : ” Ráfe lehkus didjij ! ” Tomasij javlaj : ” Gálggi tjuvdát , dála li muv gieda ; gálggi giedat ja tságe muv sijdduj . Ale guoktálatta , ájnat jáhke ! ” Tomas vásstedij : ” Muv Härrá ja muv Jubmel . ” Jesus sunji javlaj : ” Jáhká dan diehti gå muv le vuojnnám . Sálugin gudi älle vuojnnám valla daŋgas diehti jáhkki . ” Jesus aj ållo merkajt åhpadisålmmåj vuojnedijn dagáj ma älle dán girjjáj tjáleduvvam . Valla dá li tjáleduvvam vaj jáhkkebihtit Jesusav Messiasin , Jubmela Bárnnen , ja vaj diján jáhko baktu suv namán le iellem . Maŋŋela Jesus ietjas åhpadisålmmåjda Tiberiasjávrregátten bigodij . Návti lij : Simon Petrus ja Tomas , nammaduvvam Juomitjin , Natanael Galilea Kanas , Sebedaiosa bárne ja guokta ietjá åhpadisålmmå aktan lidjin . Simon Petrus nuppijda javlaj : ” Vuolgáv dal guolijt bivdátjit . ” Javllin : ” Tjuovvolip mij duv . ” Mannin ålgus ja vadnasa sisi lávkkijin , valla dan ijá ettjin majdik oattjo . Idedis Jesus jávrregátten tjuottjoj , valla åhpadisålmmå ettjin árvveda suv Jesusin . Ja Jesus gatjádij : ” Muv máná , älle gus diján guole ? ” Vuornnun , ja de javlaj : ” Suohppijihtit viermev vadnasa oalges bälláj , de oadtjobihtit . ” Suohppijin viermev ja de dal ettjin divna guolijs dav nagá giesset . Åhpadisålmåj , gev Jesus iehtsij , javlaj de Petrusij : ” Sån le Härrá . ” Vallak Simon Petrus gulláj suv Härrán , de ålgoldisgárvov ietjas birra tjadnalij dan diehti gå ij lim gárvoj , ja tjáhtjáj tjiellij . Nuppe åhpadisålmmå vadnasijn tjuovvun , guole gävllasin . Ij lim gáddáj mälggat , tjuohte mehtera bájkke val . Gå gáddáj goarridin , de vuojnnin hilladålåv ja hilladålå nanna lájbijt ja guolijt bassumin . Jesus sidjij hålaj : ” Viedtjit guolijs majt jur áttjak oattjojda . ” Simon Petrus jávrregáddáj manáj ja viermev gáddáj giesij . Stuorra guolijs lij dievas , tjuohtevihttalåkgålmåt guoles . Ja vájku nåv ållo guolle de viermme ittjij gajkkusa . Jesus åhpadisålmmåjda javlaj : ” Båhtit båråtjit . ” Ittjij sijás aktak duosta gatjádit guhti lij ; árvvedin suv Härrán . Jesus dábbánij , váldij lájbev ja guolev ja sidjij vattij . Goalmádis ietjas návti åhpadisålmmåjda bigodij maŋŋel gå jábbmegij lussta lij tjuodtjelam . Bårråma maŋŋela Jesus Simon Petrusij javlaj : ” Simon , Johannesa bárnne , ienebut gus duojs nuppijs muv ähtsá ? ” Simon vásstedij : ” Härrá , diedá mån duv ähtsáv . ” Jesus javlaj : ” Guododa muv lippajt . ” Ja nuppádis gatjádij : ” Simon , Johannesa bárnne , ähtsá gus muv ? ” Simon vásstedij : ” Härrá , diedá mån duv ähtsáv . ” Jesus javlaj : ” Räjnnuha muv sávtsajt . ” Ja gatjádij sujsta goalmádis : ” Simon , Johannesa bárnne , ähtsá gus muv ? ” Petrus hådjånij gå Jesus goalmádis gatjádij : ” Ähtsá gus muv ? ” ja vásstedij : ” Härrá , gájkka diedá ; ja diedá mån duv ähtsáv . ” Jesus javlaj : ” Guododa muv sávtsajt . Sáddnán dunji javlav : Nuorran iesj ietjat getsasti ja manni gåsi sihti . Valla gå vuorastuvá de giedajt gálggi ja ietjá almasj duv avev getsas ja doalvvu duv gåsi i sidá . ” ( De tjielggij makkir jábmemijn Petrus Jubmelav galgaj herlugahttet . ) Maŋŋela sunji javlaj : ” Tjuovvola muv ! ” Petrus jårgijdij ja vuojnij åhpadisålmmåv tjuovvomin , gev Jesus iehtsij . Sån lij bårådattijn Jesusa ratte vuosstij sådjålam ja gatjádam guhti suv lij bähtátjit . Gå Petrus suv vuojnij , de Jesusis gatjádij : ” Härrá , gåktus sunji sjaddá ? ” Jesus vásstedij : ” Jus sidáv suv báhtset dasik boadáv , na majdis dassta ? Tjuovvola dån muv . ” Dan diehti sáhka vieljaj gaskan oabloj dát åhpadisålmåj ittjij galga jábmet . Valla Jesus ij lim Petrusij javllam åhpadisålmåj ij lim jámátjit , ájnat : ” Jus sidáv suv báhtset dasik boadáv , na majdis dassta ? ” Sån le åhpadisålmåj guhti divna dáv vihtanasstá ja dan birra le tjállám ja mij diehtep suv vihtanusáv duohtan . Jesus aj ålov iehtjádav dagáj ja jus gájkka luluj sierra tjáleduvvat , de iv jáhke ålles värált luluj giesset girjijt ma de lulun tjáleduvvat . Guddnedum Teofilos , vuostasj girjenam Jesusa birra tjálliv gájkka majt Jesus dagáj ja åhpadij gitta dan biejve rádjáj gå almmáj váldeduváj , maŋŋela gå ájlis Vuojŋŋanisá baktu lij gåhttjomijt vaddám sidjij gejt apostelin lij válljim . Gierddamis ja jábmemis maŋŋela sidjij ietjas bigodij ja moatte duodastusá baktu vuosedij sån lij viesso , gå nielljalåk biejve oadtjun suv vuojnnet ja gullat hållamin Jubmela rijka birra . Bårråmin sijá siegen sidjij javlaj : Allit Jerusalemis vuolge , ájnat vuorddit mav Áhttje le jáhttám ” ja man birra lev hållam ” . ” Johannes tjátjijn gástadij , valla dij ájlis Vuojŋŋanisájn gástaduvvabihtit soames biejve dássta maŋŋela . ” Gudi lidjin tjoahken sujsta gatjádin : ” Härrá , le gus dal ájgge ållånam , gå Israela rijkav vas ådåsis tsieggi ? ” Vásstedij : ” Ájgijt ja båttåjt majt Áhttje fámos baktu le mierredam ij didjij gullu diehtet . Valla gå ájlis Vuojŋŋanis dijá badjel luojttát , de fámov oadtjobihtit ja vihtanasstebihtit muv birra Jerusalemin ja åbbå Judean , Samarian ja gitta ednama ålgomus gätjátjij . ” Gå dav lij hållam , de sijá vuojnedijn váldeduváj bajás , ja balvva sijá tjalmij åvdås suv vuolgadij . Gähttjamin suv almmáj mannamin , de hähkkat guokta ålmmå vielggis gárvoj sijá báldan tjuottjojga ja javlajga : ” Galileaga , manen lihpit almmáj gähttjamin ? Jesus guhti dijá lussta almmáj váldeduváj , vas dan láhkáj máhttsá , gåktu suv almmáj vuojnijda vuolggemin . ” Jerusalemij de máhttsin váres mij Olijvvagárddevárren gåhtjoduvvá , ja mij le sábbátmanov Jerusalemis . Ja gå stádaj båhtin de mannin badjelåbddåj gånnå tjåhkanaddin , Petrus , Johannes , Jakob ja Andreas , Filippos ja Tomas , Bartolomaios ja Matteus , Alfaiosa bárnne Jakob , Simon selohttan gåhtjoduvvam ja Jakoba bárnne Judas . Gájka tjoahken bissun sávret råhkådallamin soames nissunij aktan , Mariajn , Jesusa iednijn ja vieljajis . Soames biejve gå tjuohteguoktalåhkåsa bájkke lidjin tjoahken , de Petrus vieljajda hållagådij : ” Vielja , tjáluga bágo vierttiji ålliduvvat , bágo majt ájlis Vuojŋŋanis Davida baktu le hållam Judasa birra , guhti lij oahpestiddjen sidjij gudi Jesusav giddijin . Sån lij ham mijájs akta ja oadtjum lij davga gåhttjomav gå mij . Vierredago bálkájn ednambiehkev åstij , valla danna vuolusåjvij ravgaj , tjoajvve luottanij ja sissŋeluhá gurgijdin . Gájkajda Jerusalemin dat diehtusin bådij , ja ietjasa giellaj bälldo gåhtjoduváj Akeldamakin , mij merkaj Varrabälldo . Sálmajgirjen le tjáleduvvam : Sjaddus suv årromsadje ávtas , allus danna årru , ja : Oadtjus soames ietjá suv ámmádav . Dan diehti dajs ålmmåjs akta , gudi mijá siegen lidjin dav ájgev gå Härrá Jesus mijá gaskan vájaldij , dat rájes gå Johannes suv gástadij ja gitta dan biejve rádjáj gå mijá lussta almmáj váldeduváj - dajs ålmmåjs akta , aktan mijájn , viertti suv tjuodtjelime birra vihtanasstet . ” Guoktásav nammadin , Josef Barsabbasav , guhti Justusin gåhtjoduváj , ja Mattiasav . Ja sij råhkådallin : ” Härrá , guhti gájkaj vájmojt dåbdå , vuoseda midjij goappáv dát guoktásis le válljim aposteldievnastussaj Judasa sadjáj , guhti ietjas sajev guodij gå manáj dåhku gåsi gulluj . ” Dan guoktása gaskan de vuorbbádallin ja vuorbbe Mattiasij gahtjaj , ja dat rájes apostelin lågenanavta siegen lågåduváj . Gå ájlistakbiejvve bådij , de gájka lidjin tjoahken . Hähkkat almes dudna gulluj degu garra viros , ja de dievdij åbbå viesov gånnå tjoahken lidjin . Vuojnnin dållåsjnjibtjoj lágátjijt , ma juohkkahattja nali juohkásin . Gájka ájlis Vuojŋŋanisás dievdeduvvin ja ietjá gielajt sárnnogåhtin , dan milta majt Vuojŋŋanis sidjij vattij . Jerusalemin jubmelbalulasj juvdá alme vuole juohkka värálda rijkajs årrun . Gå jiedna gulluj de almasjfuovva tjåhkanij , ja dadjanij dajna gå juohkkahasj guláj ietjas giellaj sárnnomav . Imájdalá gatjádin : ” Älle gus galileaga dá gájka , gudi sárnnu ? Gåktus de juohkkahasj sárnnomav ietjas iednegiellaj gullá ? Mij lip parteaga , medeaga , elamiteaga , boahtám lip Mesopotamias , Judeas ja Kappadokias , Pontosis ja Asias , Frygias ja Pamfylias , Egyptas ja Kyrene dáfojs Libyan . Diehki lip boahtám Romas , goappátjagá juvdá ja proselyhta , mij lip kretaga ja arabaga - ja sijá sárnev Jubmela stuorra dagoj birra iehtjama giellaj gullap . ” Iehpedájon ettjin diede majt jáhkket ja de guhtik guojmestisá gatjádin : ” Mij le lik dát ? ” Muhtema vas bilkkedin ja javllin : ” Sij li biellejiesim vijnas vuollagin . ” Petrus de aktan lågenanavtajn sijá åvddåj tjuottjadij ja sárnnogådij : ” Juvdá , ja gájka Jerusalema årro ! Diehtit dáv ! Gulldalihtit muv bágojt ! Dá ålmmå älle gárrimin gåktu gáddebihtit , esski ham idet le . Dát le mij juo profehta Joela baktu håladuváj : Jubmel javllá , maŋemus biejvij iehtjam Vuojŋŋanisáv gájkka almatjijda gålgådav . Dijá bárne ja niejda åvddålijsárnnu , dijá nuorra ålmmå bárudisájt vuojnni ja dijá vuorrasa niegojt niegadi . Daj biejvij aj iehtjam svájnnasij ja därnoj badjel muv Vuojŋŋanisáv gålgådav , ja sij åvddålijsárnnu . Bigodav ibmahijt almen ja merkajt ednamin , varáv , dålåv ja suovvabalvajt . Biejvve sjevnjut ja mánno varran sjaddá , åvddål gå Härrá biejvve boahtá , stuorra ja herlugis biejvve . Ja juohkkahasj gádjus guhti Härráv namás tjuorvvu . Israelaga , gulldalihtit muv : Jesus Nasaretas , ålmåj gev Jubmel didjij válljij ja duodastij fábmogis dagoj , oavdoj ja merkaj dijá gaskan , nåv gåk dij ietja diehtebihtit , Jubmela ájggomusá milta dijá hállduj vatteduváj ja dij dibdijda ålmmåjt , gudi lágav e dåbdå , suv ruossinávllit ja gåddet . Valla Jubmel suv jábmema vájvijs tjåvdij ja tjuottjeldahtij dajna gå jábmem ittjij buvte suv anedit . David ham suv birra javllá : Agev le Härrá tjalmijam åvdån , sån le muv oalges bielen , vaj iv jårråla . Dan diehti muv vájmmo ávvudallá ja muv njuovtjav sjållert , ja dasi vil : muv rumáj doajvon vuojŋas . I ham muv sielov jábmema rijkkaj guode , i ga ájllisat dåssjida . Iellema gäjnojt munji vuosedi . Árudiját åvdån ávujn muv dävdá . Vielja , bihkusit didjij iehtjama máttaráhtje Davida birra hålav : Jámij ja hávddáduváj , ja suv hávdde világa uddni mijá gaskan le . Gå profehta lij de ham diedij , Jubmel vuornná baktu lij sunji jáhttám avtav suv gierragijs tråvnnåsis biedjat . Messiasa tjuodtjelimev åvddåla sárnoj javla : Jábmema rijkkaj ittjij guodeduvá , ittjij ga suv rumáj dåssjånibmáj gávnadalá . Jubmel le Jesusav tjuottjeldahttám , ja gájka lip dasi vihtanin . Jubmel le oalges giedajn suv bajedam , ja gå jáhto milta ájlis Vuojŋŋanisáv Áhtjestis oattjoj de le midjij dav gålgådam . Dáv dij dal vuojnnebihtit ja gullabihtit . David ij le iesj almmáj tjuodtjelam , valla javllá : Härrá muv härráj javlaj : Tjåhkkida muv oalges bälláj , de duv vasjulattjajt duvddan juolgijat vuolláj biejav . Åbbå Israela álmmuk de vissásit diehtus : Jesusav gev ruossinávllijda , le Jubmel Härrán ja Messiasin dahkam . ” Gå dáv gullin de sijá vájmojt duohtaj , ja Petrusis ja ietjá apostelijs gatjádin : ” Vielja , majt dahkat ? ” Petrus vásstedij : ” Dahkit buorádusáv ja gástadahttit ietjada gájkajt Jesus Kristusa namán , vaj oadtjobihtit suttojt ándagis luojteduvvam ja ájlis Vuojŋŋanisáv vattáldahkan . Jáhtto vuojn didjij gullu ja dijá mánájda ja gájkajda gudi li guhkken ja gejt Härrá mijá Jubmel sihtá gåhttjot . ” Petrus aj måttijn ietjá bágujn vihtanastij , ja sijáv vágodij : ” Gádjut ietjada dát bahás máttos . ” Gudi suv bágojt duosstun , gástaduvvin , ja dan biejve tjoaggulvissaj lassánij almatjijs gålmmåtuvsána bájkke . Sij bissun jáhkkogisát apostelij åhpadusán ja aktisasjvuodan , lájbbedoadjemin ja råhkålvisán . Ballo almatjij gasskaj badjánij , gå apostela ållo oavdojt ja merkajt dahkin . Jáhkulattja tjoahken bissun ja gájkka aktisattjat adnin . Åbmudagájdisá vuobddin ja juogadin gájkajda geŋga dárbo milta . Tjoahken bison jáhkkogisát tiemmpelin gávnadin , ja gådijn lájbev dådjalin , ja ávujn ja duodalasj vájmoj bårådin . Jubmelav hievedin , ja åbbå álmmuk sidjij lijkkuj . Juohkka biejve Härrá tjoaggulvissaj lasedij sijájt , gudi lånåstusáv oadtjun . Petrus ja Johannes tiemmpelij badjánijga iehkedisbiejve råhkådallammutton . De dåhku guoddin soames ålmmåv , guhti lij gálnas riegádimrájes . Juohkka biejve biejaduváj tiempeluvsa bálldaj mij gåhtjoduvvá Tjáppauksan , vattástagájt anodittjat sijájs , gudi tiemmpelij mannin . Gå Petrusav ja Johannesav vuojnij tiemmpelij vádtsemin , de sunnus aj vattástagáv ánoj . Såj sunji gehtjajga ja Petrus javlaj : ” Gehtja munnuj ! ” Ålmåj sunnuj gehtjaj , vattástagáv lij vuorddemin . Valla Petrus javlaj : ” Silba ja gålle mujna älle , valla vattáv mij mujna le . Jesus Kristusa , nasareaga namán : Tjuodtjela , vádtsá ! ” Oalges giedas de suv doahppij ja tjuottjeldahtij , ja ålmmå juolge ja juolggelahtasa dalága gievrrun , tjuodtjelastij ja vádtsáj . Tiemmpelij sunnuv tjuovvolij , danna váttsij , tjäloj ja Jubmelav hievedij . Ja gájka suv vuojnnin vádtsemin Jubmelav hievedime . Gå suv dåbdudallin ja ájttsin suv ålmmån , guhti Tjáppauvsa báldan åvddåla tjåhkkåhij vattástagájt ánodime , de alvaduvvin ja suorgganin . Ålmåj agev lij Petrusa ja Johannesa bájken , ja alvaduvvam almasjfuovva sijá birra girmmodij sajen mij Salomo tjuolldahállan gåhtjoduváj . Gå Petrus dáv vuojnij de almatjijda hålaj : ” Israelaga , manen dássta alvaduvvabihtit ? Manen munnuj guovllabihtit degu iehtjama fámujn jali jubmelbalulasjvuodajn lulujma ålmmåv váttsátjit oadtjot . En måj , ájnat Abrahama , Isaka ja Jakoba Jubmel , mijá ájttegij Jubmel le dievnáris Jesusav herlugahttám , gev Pilatusa åvdån biehtijda ja vuornojda , dalloj gå Pilatus lij mierredam suv luojttet . Biehtijda suv guhti lij ájlis ja rievtesferduk ja sidájda almasjgåddev luojteduvvat . Valla iellemij oahpestiddjev gåttijda , Jubmel le suv jábbmegij lussta tjuottjeldahttám ; dasi måj lin vihtanin . Jáhkko Jesusij ja suv nammaj le fámov vaddám dán ålmmåj gev vuojnnebihtit ja dåbddåbihtit . Jáhko baktu Jesusa namán le ålles varresvuodav dijáj gájkaj vuojnedijn oadtjum . Vielja , galla diedáv diehtemahtesvuodan lijda , dij degu dijá rádehärrá . Valla dan láhkáj le Jubmel ållidahttám mav profehtaj baktu le hållam : suv Messias lij gierdatjit . Sáŋardihtit dan diehti ja jårgijdihtit , vaj dijá sutto lulun muorroduvvat . De ájgge boahtá gå Härrá mijáv arvvadahttá , ja rádjá Messiasav , Jesusav , guhti didjij le mierreduvvam , vájku viertti almen årrot dasik ájgge boahtá gå gájkka ådåsis tsieggiduvvá majt Jubmel ietjas ájlis profehtaj baktu ájge álgos le hållam . Moses javlaj : Muv lágásj profehtav Härrá vieljajstihtte dijá gaskan tjuottjeldahttá . Gulldalihtit suv hålav ja lehkut sunji gullogisá . Juohkkahasj guhti ij le dán profehtaj gullogis , álmmugis dåssjiduvvá . Gájkka profehta , gudi li sárnnedam Samuela rájes , li hållam dáj biejvij birra . Dij lihpit profehtaj máná ja lihpit árbbim lihtov , majt Jubmel ájttegijda dagáj , gå Abrahamaj javlaj : Duv gierragij baktu gájkka ednama álmmuga buorissjivnnjeduvvi . Åvdemusát dijá diehti le Jubmel dievnáris tjuottjeldahttám ja rádjam dijáv buorissjivnnjedahtátjit gå juohkkahasj buorádusáv bahudagájs dahká . ” Gå álmmugij lijga hållamin de hähkkat härrá , tiempelvávta alemus ja saddukea båhtin . Sij ettjin gierda apostelijt álmmugav åhpadit gå Jesusa baktu tjuodtjelimev jábbmegij lussta sárnnedijga . Sunnuv giddijin ja fáŋŋgagoahtáj nuppe bäjvváj biedjin , dajna gå juo iehket lij . Valla ålos sijás , gudi lidjin sárnev gullam jáhkkegåhtin , ja tjoaggulvis lassánij ja tjoahken lidjin dal ålmmåjs vihttatuvsána bájkke . Maŋep biejve tjåhkanin juvdáj rádehärrá Jerusalemij , aktan boarrásij ja tjálukoahppásij . Alemushärrá Hannas lij danna ja aj Kajafas , Jonatas ja Aleksandros ja gájkka alemushärráj berraha . Apostelijt ietjasa lusi viettjadahttin ja sunnus gatjádin : ” Makkir fámujn ja gen namá baktu lihppe dáv dahkam ? ” Petrus de ájlis Vuojŋŋanisás dievdeduváj ja vásstedij : ” Dij álmmuga rádehärrá ja boarrása , gå uddni munnus vásstádusáv rávkkabihtit buorre dago diehti mav skihpa ålmmåj lin dahkam , ja man baktu le buorránam , de dij gájka ja åbbå Israela álmmuk diehtut , Jesus Kristusa nasareaga namá baktu , dát ålmåj le dal varres , suv baktu gev ruossinávllijda ja gev Jubmel le jábbmegij lussta båktåm . Jesus le giergge , mij dijá dåhpetsieggijiddjijs hilgoduváj , valla tjiehkagierggen sjattaj . Ij le lånestibme avtanik iehtjádin , dajna gå almatjij gaskan åbbå väráldin ij le ietjá namma mij mijáv máhttá gádjot . ” Imájdallin gå vuojnnin man jálo Petrus ja Johannes lijga ja árvvedin lijga sahte , åhpadak ålmmå . Sunnuv dåbddin ja diehtin såj lijga Jesusa fárroguojme , ja gå vuojnnin buorránimålmmåv sijá siegen , de ettjin majdik moalgeda . Gåhttjun sunnuv ålgus rádes mannat ja rádudallagåhtin : ” Majdis dájda ålmmåjda dahkat ? Libá dahkam oavddomerkav mij le bihkusij boahtám åbbå Jerusalema årrujda , dav ep máhte vuornnot . Valla vaj sáhka ij ienebut oablo álmmuga gaskan , de sunnuv vierttip biehttot avtak almatjij dán namán dássta duobbelij sárnnomis . ” Sunnuv vas sisi gåhttjun ja de sunnuv biehttun Jesusa namán sárnnedimes ja åhpadimes . Valla Petrus ja Johannes vásstedijga : ” Duobbmijihtit ietja , le gus duolla Jubmela åvdån dijáv Jubmelis ienebut jegadit . En máhte sjávot årrot , vierttijin hållat dan birra majt lin vuojnnám ja gullam . ” Várrodin de sunnuv ájn vil garrasappot , ja de luojttin . Álmmuga diehti ettjin sunnuv stráffut duosta , dajna gå gájka Jubmelav májnnun dassta mij lij vássám . Ålmåj guhti lij dan oavddomerka baktu buoreduvvam lij badjel nielljalåge jage vuoras . Maŋŋela gå sunnuv luojttin de rádnajiska lusi manájga ja giehtojga majt alemushärrá ja boarrása lidjin sunnuj javllam . Gå dav gullin , de gájka aktisattjat Jubmelij råhkådallagåhtin ja javllin : ” Doarjodiddje , guhti le sjivnnjedam almev ja ednamav ja merav ja gájkka mij danna le , ja ájlis Vuojŋŋanisát ja dievnárat , áhtjáma Davida , baktu javlli : Manen hiedniga stuojmmiji ja manen álmmuk dåssjijt ásat ? Ednama gånågisá tjuodtjeli ja ráddijiddje tjåhkanaddi Härrá ja suv vuojdaduvvama vuosstáj . Sáddnán , dán stádan tjåhkanin duv ájlis dievnára Jesusa vuosstáj , gev dån le vuojddam . Herodes ja Pontius Pilatus , hiedniga ja Israela álmmuk , gájka li dahkam , mav duv fábmo ja märrádus lij juo åvddåla sárnnum . Gehtja dal , Härrá , gåktu mijáv nihttodi . Vatte , Härrá , duv dievnárijda jálosvuodav bágov sárnnedittjat . Gálggi giedat ja skihppijt buoreda , dagáduvvisa merka ja oavddodago ájlis dievnárat Jesusa namá baktu . ” Gå lidjin råhkådallam , de sijá tjåhkanimbájkke doargestatjáj , ja ájlis Vuojŋŋanisás gájka dievdeduvvin , ja Jubmela bágov jálosvuodajn sárnnedin . Jáhkulattjajs åbbå slåhttå lij akta vájmmo ja siello , ittjij ga aktak åbmudagás dåssjå suv ietjas oassen ane , ájnat gájkka lij aktisasj . Stuorra fámujn apostela Härrá Jesusa tjuodtjelime birra vihtanasstin , ja Jubmela ármos gájka valjet oasálattjan sjaddin . Avtanik ij lim nieda . Gejn bäldo jali vieso lidjin , dajt vuobddin ja biednigijt buktin , ja apostelij juolgij åvddåj biedjin . Ja dajt de juogadin gájkajda geŋga dárbo milta . Josef , levihtta Kyprosis , gev apostela Barnabasan gåhttjun , mij merkaj Jaskadusá bárnne , aj bäldos vuobdij , ja biednigijt buvtij ja apostelij juolgij åvddåj biejaj . Ålmåj gen namma lij Ananias ja áhkkás Sapfeira åbmudagáska vuobdijga . Valla suolet áhká diedujn muhtem oasev mávsos vuorkkij ja oasev mij bátsij apostelijda vattij . De Petrus javlaj : ” Ananias , gåktu le Sáhtán duv vájmov máhttám dievddet , gå ájlis Vuojŋŋanisáv gähttjala biehttet ja vuorkki muhtem oasev biednigijs majt bäldos oadtju ? Ij lim gus bälldo duv , åvddål gå vuobddi ? Ja ällim gus biedniga duv gå vuobddi ? Gåktu dakkir ájádusá badjánin ? Ille almatjijt gähttjalam biehttet , ájnat Jubmelav . ” Gå Ananias dajt bágojt guláj de jábbmot ravgaj , ja gájka gudi dan birra gullin suorgganin . Muhtem nuorra ålmmå suv giessalin , guoddin ålgus ja hávddádin . Gålmmå tijma maŋŋela bådij áhkkás sisi váni mavga diedek . Petrus sujsta gatjádij : ” Le gus dát gájkka majt bäldos oattjojda ? ” ” Le ” , nissun vásstedij . Petrus de javlaj : ” Gåktu máhtijda såbadit Härrá Vuojŋŋanisáv gähttjalit ? Uvsa ålggolin gulá lávkijt ålmmåjs , gudi li duv ålmmåv hávddádam , ja duv aj ålgus guoddi . ” Daŋga båttå nissun jábbmot suv juolgij åvddåj ravgaj . Gå nuorra ålmmå sisi båhtin de jábbmegav ájttsin , ja de ålgus guoddin ja ålmmås guorraj suv hávddádin . Åbbå tjoaggulvis ja gájka gudi subttsasav gullin sälldát ballájin . Apostelij baktu ållo merka ja oavddodago álmmuga gaskan dagáduvvin . Gájkka jáhkulattja tjoahken bissun ja Salomo tjuolldahállan tjåhkanaddin . Aktak ietjá ittjij sidjij duosta sehkanit , valla álmmuk sijáv alla árvvon anij , ja ienebut vil . Slåhttå ålmmåjs ja nissunijs Härráj jáhkkegåhtin . Petrusa vásuk váttsedijn skihppijt gahttunijda guoddemlátjoj ja ietjá látjoj buktin vaj edasik vásedijn luluj soabmásav sijájs suojvvanasstet . Bájkijs Jerusalema birrusis aj stuorra almasjvega båhtalin , gudi maŋenisá buktin skihppijt ja gejt bahás vuojŋŋanisá vájvedin , ja gájka buoreduvvin . Alemushärrá ja suv bälostiddje , saddukeaj siebrre , de buolle buosjesvuodas dievdeduvvin ja de apostelijt gitta válldin ja stáda fáŋŋgagoahtáj bálkestin . Valla iján Härrá ieŋŋgil fáŋŋgagoade uvsajt rabáj ja apostelijt ålgus doalvoj ja javlaj : ” Mannit tiemmpelij dán ådå iellema birra álmmugij sárnnedittjat . ” Gullogisá lidjin ja árradisán maŋep ideda tiemmpelij mannin ja åhpadin danna . Gå alemushärrá lagámus ålmmåjis dåhku bådij , de tjoahkkáj gåhttjun rádev , åbbå Israela mierrediddje tjoaggulvisáv . Ja de ålmmåjt fáŋŋgagoahtáj rádjin apostelijt viettjatjit . Valla gå dievnára dåhku båhtin de ettjin sijáv gávna . Dan diehti moaddun ja diededin : ” Vuojnijma fáŋŋgagoade uvsajt lásan ja vávtajt ålggobielen tjuodtjomin , valla gå uvsajt rabájma de ejma avtak sinna gávna . ” Gå tiempelvávtaj oajvemus ja alemushärrá dav gullin , de ettjin dádjada mij fáŋgajda lij sjaddam . Valla soames de bådij ja sidjij subtsastij : Ålmmå gejt fáŋŋgagoahtáj lihpit bálkestam , li dálla tiemmpelin åhpadime . Oajvemus aktan vávtaj dåhku manáj sijáv viettjatjit , ettjin val nákkujn , dajna gå ballin álmmuga gierggiduvvamis . Apostelijt maŋŋásisá válldin ja ráde åvddåj doalvvun . Alemushärrá sidjij hålaj : ” Mij lip ham dijáv garrasit biehttum dan ålmmå namán åhpadimes . Ja dij lihpit Jerusalemav miehtáj åhpadam ja vil ájggobihtit mijáv vigálattjan duon ålmmå varraj dahkat . ” Valla Petrus ja nuppe apostela vásstedin : ” Jubmelav viertti jegadit ienebut gå almatjijt . Mijá ájttegij Jubmel tjuottjeldahtij Jesusav , gev dij muorratjuolldaj gatsostijda ja gåttijda . Jubmel le suv oalges giedajnis aledam ja biedjam oajvemussan ja lånestiddjen , vaj Israela álmmuk buorádusáv dahká ja suttojs ándagis luojteduvvá . Gájkka dáv vihtanasstep , mij ja ájlis Vuojŋŋanis , mav Jubmel le vaddám gájkajda gudi suv jegadi . ” Gå rádeålmmå dáv gullin de moarádin ja rádudallin sijáv gåddet . Valla rádes soames farisea gen namma lij Gamaliel , láhkaoahpes álmmugis alla árvvon aneduvvam , tjuodtjánij ja gåhtjoj apostelijt oanegattjav ålgus doalvvot . Ja de javlaj : ” Israelaga , ussjolihtit majt dájda ålmmåjda dahkabihtit . Soames ájge dássta åvddåla Teudas bådij , guhti ietjas juonenik anij , ja nielljatjuohte bällásattja gåjt de sujna lidjin . Valla gådduj ja gájka suv tjuovvo hádjánin ja gáhtun . Suv maŋŋela , almasjlåhkuj tjáledimbiejvij , bådij Judas Galileas ja suv aj ålos tjuovudin . Sån aj gådduj ja ålles suv tjuovvo almasjvehka hádjánij . Dan diehti dal didjij javlav : Dibddit dájt ålmmåjt ráfen ja luojttit sijáv mannat . Jus dåssjå almatjij ihkkuna ja dago li , de dåssjåni . Valla jus Jubmelis båhti de ehpit máhte sijáv dåssjidit . Várrijihtit Jubmela vuosstáj doarromis . ” Jegadin suv ja apostelijt sisi gåhttjun , buorggun sijáv Jesusa namán sárnnedimes , ruosskijin sijáv ja de luojttin . Apostela rádev guodin , ávvudalá gå lidjin árvvogissan gávnaduvvam Namá diehti álbeduvvat . Degu åvddål tiemmpelin ja viesojnisá juohkka biejve åhpadin ja ávvoságav guládin : Jesus le Messias . Daj ájgij , gå åhpadisålmmåj låhko lassánij , de grehkagielak juvdá hebreagielak juvdáj vuosstáj murkestahtjin , dajna gå sijá árbbátja bäjvvásasj biebbmojuogedijn gåppsujin . Lågenanguoktása gájkka åhpadisålmmåjt tjoahkkáj gåhttjun ja javllin : ” Ij le duolla biebbmojuohkema diehti Jubmela bágo sárnnedimev hälbbadit . Vielja , válljijihtit dal ietjada gaskan gietjav dåbdos ålmmå , gudi li Vuojŋŋanisás ja vijsesvuodas dievvasa ja sijáv de dan bargguj biedjap . Ietja de råhkålvisájn ja bágo sárnnedimijn máhttep Jubmelav ållåsit dievnastit . ” Gájka tjoahken dasi guorrasin ja válljijin Stefanosav , ålmmåv guhti lij jáhkos ja ájlis Vuojŋŋanisás dievva , Filipposav , Prokorosav , Nikanorav , Timonav , Parmenasav ja Nikolaosav , Antiokian årro proselyhtav . Ja de doalvvun sijáv apostelij åvddåj , gudi råhkådallin ja giedajdisá sijá nali biedjin . Jubmela báhko oabllánij ja åhpadisålmmåj låhko Jerusalemin ahtselit lassánij . Tjabu härrájs ållusa jáhkkegåhtin . Stefanos , ármos ja fámos dievva , stuorra oavdojt ja merkajt álmmuga gaskan dagáj . De dasi mij gåhtjoduváj Friddjanluojteduvvamij synagogan ( dasi gullujin almatja Kyrenes , Aleksandrias , Kilikias ja Asias ) ja Stefanosijn digguhahtjin . Valla ettjin rijbada vijsesvuodajn ja vuojŋŋanisájn , majna hålaj . Danen de soabmásijt rádjin subtsastittjat gullam lidjin suv Mosesav ja Jubmelav bilkkedime . Båsstin álmmugav , boarrásijt ja tjálukoahppásijt , ja de båhtin Stefanosav gitta váldátjit ja ráde åvddåj dålvutjit . Bähttogis vihtanijt dasi buktin gudi javllin : ” Dát ålmåj aktelasj ájlis bájke ja lága vuosstáj sárnnet . Gullam lip gå javllá Jesus , nasareak , dáv bájkev ájggu dåssjidit ja rievddadit dábijt majt Moses le midjij vaddám . ” Gájka ráde ålmmå sunji gähttjin ja vuojnnin suv muodov ieŋŋgila muodugin . Alemushärrá gatjádij : ” Le gus dát sádnes ? ” Stefanos vásstedij : ” Gullit , vielja ja áhtje ! Herlukvuoda Jubmel mijá áhttjáj Abrahamaj ietjas bigodij dalloj gå Abraham ájn Mesopotamian åroj , åvddål gå Haranij jåhttåj , ja sunji javlaj : Guode ednamat ja berrahijdát ja maná rijkkaj mav dunji vuosedav . Abraham de vuolgij Kaldeas ja Haranij årruj . Gå áhttjes lij jábmám de Jubmel suv doalvoj dán ednamij gånnå dálla årrobihtit . Ittjij sån ednambähkátjav sunji vatte , ittjij ga juolge gåbddudagá madev , valla jáhtij sunji ja suv gierragijda ednamav åbmudahkan , vájku ájn lij mánádibme . Ja Jubmel sunji javlaj : Suv gierraga galggi amugin amás rijkan nielljatjuohte jage årrot , gånnå duolmoduvvi ja oarjjen li . Valla álmmugav , gen lunna oarjjen li , ájgov duobbmit , javlaj Jubmel , ja de dat rijkas vuolggi ja dán bájken muv dievnasti . Abrahamajn lihtov dagáj , birratjuohppama lihtov . Abraham oattjoj bárnev , Isakav , gev gávtsát biejve birratjuohpaj , ja Isak oattjoj bárnev Jakobav , ja Jakob lågenanguokta bárne , Israela álmmuga ájttegijt . Ájttega Josefav udnodisvuodas Egyptaj vuobddin . Valla Jubmel lij suv maŋen , ja gájkka vájvijs suv gájoj . Vijsesvuodav sunji vattij ja oattjoj faraov , Egypta gånågisáv , sunji åskeldittjat . Farao biejaj åbbå Egyptav ja åbmudagás suv hállduj . Na nielggenieda gåjt de åbbå Egyptaj ja Kanaanij bådij , ja nieda lij stuorre . Mijá ájttega ettjin biebmojt gávna . Gå Jakob gulláj Egyptan lidjin gårne de mijá ájttegijt dåhku rájaj , vuostak akti ja de vas nuppádis . Gå nuppádis dåhku båhtin , de Josef vieljajdises dåbddusin dagáj , ja farao aj oattjoj Josefa mátto birra diedov . Josef de ietjas lusi gåhtjoj áhtjes Jakobav ja åbbå fuolkev , gietjavlåkvihttasav , ja Jakob Egyptaj vuolgij . Gå sån ja mijá ájttega lidjin jábmám , de Sjekemij vuolgadin biejaduvátjit hávddáj , mav Abraham Sjekemin Hamora bárnijs lij oasstám ja silbaj máksám . Ájgge lahkanatjáj gå Jubmela jáhtto Abrahamaj galgaj ålliduvvat , ja israelaga lassánin stuorra álmmugin Egyptan . Valla ådå gånågis Egypta tråvnnåj bådij , ja sån ittjij majdik Josefa birra diede . Mijá álmmuga vuosstáj bähttogisláhkáj bargaj ja mijá ájttegijt duolmoj ja nággidahtij njuoragijt ålgus jámátjit guoddet . De Moses riegádij ja sån lij mihtos fávros mánná . Gålmmå máno áhtjes vieson jivkoduváj . Ja de ålgus biejaduváj , valla farao niejdda suv gávnaj ja ietjas bárnnen bajedij . Moses egyptagij vijsesvuohtaj snivva oahppánij , ja goappátjagá bágoj ja dagoj lij fábmogis . Gå Moses lij nielljalåge jage vuoras de huomahij vieljajis , israelagij , lunna mannat . Ja gå vuojnij sijás akta vájveduváj de råhtådij suv vähkkáj ja haddudij egyptagav gåtte . Jáhkij suv vielja dádjadin sån lij Jubmelis rájaduvvam sijáv gájutjit , mavas ettjin dádjada . Maŋep biejve dåhku bådij gå sijájs guovtes lijga gaskaniska doarromin . Gähttjalij sunnuv såbadit ja javlaj : ’ Dåj ham lihppe vieljatja , manen de goabbák guojmáda vájvedihppe ? ’ Valla guhti nuppev lij validam nårddådij Mosesav ja javlaj : ’ Guhti le duv oajvemussan ja duobmárin midjij biedjam ? Ájgo gus dal muv gåddet nåv gåk egyptagav iektu ? ’ Gå Moses dáv guláj de báhtarij , ja de amugin viesoj Midjanin , gånnå sunji guokta bárne riegádijga . Gå nielljalåk jage lidjin vássám , de ieŋŋgil sunji ietjas bigodij åjdåmiehtsen Sinaiváren , buolle tjiesskisládnjebiesstagin . Moses oavdduhij gå dav vuojnij , ja gå vuolgij gehtjatjit mij lij , de Härrá jienav gulláj : Mån lev ájttegiját Jubmel , Abrahama , Isaka ja Jakoba Jubmel . Moses de balos skielbestatjáj , ja ittjij dasti gähttjat duosta . Valla Härrá sunji javlaj : Nuola gábmagijdát ! Gånnå le tjuodtjomin le ájlis bájkke . Vuojnnám lev gåktu álmmugam Egyptan vájveduvvá ja gullam lev sijá sjuohkkanisájt , luojttádam lev dal sijáv gájutjit . Boade dal , Egyptaj duv rájav . Mosesav gev lidjin hilgodam gå javllin : Guhti le duv oajvemussan ja duobmárin midjij biedjam ? Jubmel rájaj suv almatjijt dålvutjit ja gájutjit gå ieŋŋgil sunji tjiesskisládnjebiesstagin bihkusij . Moses ham de sijáv Egyptas doalvoj ja dagáj oavdojt ja merkajt Egyptan , Ruoppsismeran ja åjdåmiehtsen nielljalågev jage . Ja Moses israelagijda javlaj : Muv lágásj profehtav Jubmel didjij vieljajihtte gaskan tjuottjeldahttá . Gå álmmuk lij åjdåmiehtsen tjoahken , de sån mijá ájttegijda bigodij majt ieŋŋgil sunji Sinaiváren lij hållam . Ielle bágov duostoj midjij juogátjit . Valla mijá ájttega ettjin suv jegada , ájnat hilggun . Hálijdin vas Egyptaj máhttsat , ja Aronij javllin : Dagá midjij jubmelijt ma mijáv lájddiji . Ep ham diede mij le dán Mosesij sjaddam , guhti mijáv Egyptas doalvoj . Dáj ájgij gálbev dahkin ja dán boajtojubmelij värrodin , ja ietjasa giedaj dagojs ávvudallin . Valla Jubmel sijás jårgijdij ja guodij sijáv almefuovav dievnastittjat , nåv gåktu profehta girjen tjáleduvvam le : Ejda njuovvamvärojt , ejda ga ietjá värrovattáldagájt munji värroda dan nielljalågen jagen åjdåmiehtsen , dij gudi má Israela viesos lihpit . Guottijda ienni Moloka goadev ja ietjada jubmela Romfasa nástev , gåvåjt majt lijda råhkådallama diehti dahkam . Dan diehti Babylonas nuppe bälláj dijáv rájav . Åjdåmiehtsen lij mijá ájttegijn lihttogoahte , ásaduvvam dan láhkáj gåktu sån guhti Mosesij hålaj lij mierredam , dan åvddågåvå milta mav Moses lij vuojnnám . Ájttega dav árbbijin ja maŋŋásisá válldin gå Josua sijáv doalvoj ednamijda majt allasisá válldin , maŋŋela gå Jubmel rájaj sijáv gudi danna åvddål årrun . Náv lij gitta Davida biejvij rádjáj . David ármov Jubmelis oattjoj ja råhkålij vaj luluj viesov Jakoba Jubmelij gávnnat . Valla Salomo sunji viesov tsieggij . Alemus galla ij giedaj tsieggidum vieson åro . Profehta ham javllá : Almme le muv tråvnnå , ednam le juolgijam vuolen duvddan , makkir viesov de lulujda buktet munji tsieggit , javllá Härrá , ja gånnå luluj muv vuojŋastimsadje ? Ittjij gus muv giehta dáv gájkka dagá ? Dij nivdastihpit , birratjuohpadahtek vájmo ja bielje ! Agev ájlis Vuojŋŋanisáv vuosstálasstebihtit , dij degu dijá ájttega . Le gus profehta gejt dijá ájttega älle doarrádallam ? Sij aj gåddålin sijájt gudi Rievtesferduga boahtemav juo åvddåla sárnnun , ja lihpit dal suv aj bähttám ja gåddåm , dij gudi ieŋŋgilij baktu lágav oattjojda , valla ejda dav anoda . ” Gå dáv gullin de Stefanosij moares bánijt gitjáldahttin . Valla Stefanos , ájlis Vuojŋŋanisás dievva , alme guovlluj gehtjaj ja vuojnij Jubmela herlukvuodav ja Jesusav Jubmela oalges bielen , ja de javlaj : ” Almev rahppot vuojnáv ja Almatjabárnev Jubmela oalges bielen . ” Jieddnát de tjuorvvun , bieljijdisá giedaj buodun ja gájka sunji njåmmun , ja de stádas ålgus giessin suv gierggitjit . Vihtana ålgoldisgárvojt biedjin soames nuorra ålmmå juolgij åvddåj gen namma lij Saul . Ja de Stefanosav gierggijin , guhti Härráj råhkålij ja javlaj : ” Härrá Jesus duosto muv vuojŋŋanisáv . ” Buolvatjij nali luojttádij ja jieddnát tjuorvoj : ” Härrá , ale sidjij dav suttov lågå . ” Dajt bágojt javllam jámij . Soames jubmelbalulasj ålmmå Stefanosav hávddádin , stuorra luodjomijn ja surgujn . Valla Saul garrasit tjoaggulvisáv doarredij . Nággij viesos viessuj , giesij ålgus goappátjagá ålmmåjt ja nissunijt ja sijáv fáŋŋgagoahtáj bálkestij . Gudi lidjin hádjánam vájaldin bájkes bájkkáj ja evangeliumav sárnnedin . Filippos bådij Samaria oajvvestádaj ja dåppe Kristusa birra álmmugij sárnnedij . Gájka suv hålav snivva gulldalin ja vuojnnin merkajt majt dagáj . Danna vuojn lidjin moattes gejda bahás vuojŋŋanisá lidjin njåmmum , ja da luojttin sijáv ja mannin ritjo , ja moattes gállnasijs ja skiermájs buoreduvvin . Dan stádaj de stuorra ávvo sjattaj . Danna lij soames ålmåj gen namma lij Simon guhti lij skäddár ja Samaria álmmugav alvaduhtij . Ietjas stuorren anij , ja gájka uhtsebu , stuorábu suv birra tjåhkanin , ja javllin : ” Sån le Jubmela fábmo mij Stuorra fábmon gåhtjoduvvá . ” Suv birra tjåhkanaddin dajna gå sijáv lij ietjas skieddimij tjáddjidam . Valla gå Filipposij jáhkkegåhtin guhti evangeliumav Jubmela rijka ja Jesus Kristusa namá birra sárnnedij , de ietjasa gástadahttin , goappátjagá ålmmå ja nissuna . Simon iesj aj jáhkkegådij . Maŋŋela gå gástaduváj de agev Filipposav tjuovoj , ja oavdduhij merkajt ja oavdojt majt vuojnij . Gå apostela Jerusalemin gullájin Samaria lij Jubmela bágov duosstum , de Petrusav ja Johannesav dåhku rádjin , gudi de vuolus Samariaj manájga ja sijá åvdås råhkådalájga vaj lulun ájlis Vuojŋŋanisáv oadtjot . Vuojŋŋanis ij lim dalloj ájn geŋgak nali luojttádam , lidjin dåssjå Härrá Jesusa namán gástaduvvam . Apostela de giedajdiska sijá nali biejajga , ja ájlis Vuojŋŋanisáv de oadtjun . Gå Simon vuojnij Vuojŋŋanis vatteduváj gå apostela giedajdiska sijá nali biejajga , de sunnuj biednigijt fállalij ja javlaj : ” Vadde dav fámov munji aj , vaj sij gej nali giedajdam biejav ájlis Vuojŋŋanisáv oadtju . ” Valla Petrus vásstedij : ” Garroduvvam liege dån aktan ietjat biednigij jus jáhká Jubmela ármov buvtá oasstet . Dujna ij le mijá hålas oasse dajna gå duv vájmmo ij le Jubmela åvdån rievtesmielak . Dagá bahudagástat buorádusáv ja råhkåla Härráj vaj luluj duv ájádusájt ándagis luojttet , dajna gå vuojnáv duv bihtja sáhpes dievva ja vierrevuohtaj snårrum . ” Simon vásstedij : ” Råhkådalle Härráj muv åvdås vaj ij mige dassta majt lihppe hållam lulu muv däjvvat . ” Gå apostela lijga vihtanasstám ja Jubmela bágov sárnnedam , de Jerusalemij máhtsajga , ja dåhku manádijn evangeliumav moatten Samaria sijdan sárnnedijga . Härrá ieŋŋgil Filipposij sárnoj : ” Russala maná gasskabiejvemutton gäjno milta mij Jerusalemis vuolus Gahtsaj manná . Dat gäjnno le ávtas . ” Filippos dalága vuolgij . De bådij muhtem etiopiak , gáldak alla ámmátålmåj , gen oatsen lidjin Etiopia drådniga , Kandake , gájkka dávvera . Mannam lij Jerusalemin Jubmelij råhkådallamin , ja de lij máhttsamin , ja vávnanis tjåhkkåhij låhkåmin profehta Jesaja girjev . Vuojŋŋanis de Filipposij javlaj : ” Maná vávna lahkusij ja tjuottjo danna . ” Filippos dåhku viegaj , ja gå guláj suv profehta Jesaja girjes låhkåmin , de gatjádij : ” Dádjada gus majt lågå ? ” Ålmåj vásstedij : ” Gåktu luluv dádjadit gå aktak ij munji tjielggi ? ” Ja de gåhtjoj Filipposav vávnnaj boahtet suv guorraj tjåhkkidittjat . Dáv tjálukbiehkev lij låhkåmin : Degu sávttsa mij njuovaduvátjit doalvoduvvá , degu libba mij biesskedattijn jasska årru , de njálmes ittjij rabá . Gå vuoleduváj , de suv duobbmo ierit váldeduváj . Guhti máhttá suv gierragijt låhkåt , gå suv hägga dal ednamis bajeduvvá ? Gånågisdievnár Filipposij javlaj : ” Tjielggi dal munji gen birra profehta dánna hoallá . Hoallá gus ietjas vaj soames iehtjáda birra ? ” Filippos de hållagådij , ja dát tjálukbiehkke vuodon sunji evangeliumav Jesusa birra sárnnedij . Manádijn bådijga soames bájkkáj gånnå lij tjáhtje ja gånågisdievnár javlaj : ” Dánna le tjáhtje , le gus de mige mij muv gástaduvvamis duostut ? ” [ 37 Filippos sunji javlaj : « Jus ålles vájmos jáhká , de nåv sjattasj . Gånågisdievnár vásstedij : « Jáhkáv Jesus Kristusav Jubmela bárnnen . » ] Vávnav ganugahtij , ja goappátja , Filippos ja gånågisdievnár , tjáhtjáj lávkkijga , ja Filippos suv gástadij . Gå tjátjes badjánijga de Härrá vuojŋŋanis Filipposav ierit råhttij , ja gånågisdievnár ittjij suv dasti vuojne ; ávujn de mannulagás jårkij . Valla Filipposav vas Asjdodin vuojnnin , ja stádas stádaj manáj gitta Caesarea rádjáj ja evangeliumav sárnnedij . Saul ájn gåddemmielas dievva Härrá åhpadisålmmåjda , alemushärrá lusi manáj , ja sujsta Damaskusa synagogajda girjev ánoj mij sunji fámov vattij gájkajt gidditjit , gudi Gäjnnuj gullujin , ja sijáv Jerusalemij dålvutjit , lehkusa ålmmå jali nissuna . Valla gå manonis Damaskusij lij lahkanime de hähkkat guojttelis tjuovgga almes suv birra bájttegådij . Ednamij gahtjaj ja guláj jienav mij sunji javlaj : ” Saul , Saul , manen muv doarrádalá ? ” Sån gatjádij : ” Guhti le dån , härrá ? ” Jiedna vásstedij : ” Mån lev Jesus , gev doarrádalá . Tjuodtjela , maná stádaj , de gulá majt dahkat . ” Suv mannoguojme gieladibmen tjuodtjun , jienav gullin , valla ettjin avtak vuojne . Saul tjuodtjánij , valla vájku tjalme tsaggot , de ittjij majdik vuojne . Válldin de suv giedas ja Damaskusij lájddijin . Gålmmå biejve tjalmedibmen lij , ittjij ga bårå jalik jugá . Damaskusin lij åhpadisålmåj gen namma lij Ananias . Sunji Härrá bárudisán javlaj : ” Ananias ! ” Vásstedij : ” Härrá , dála lev mån . ” Härrá de javlaj : ” Maná Njuolggisgäjnnuj Juda vieson åtsåtjit soames ålmmåv gen namma le Saul ja le Tarsosis . Sån råhkådallá , ja bárudisán le vuojnnám soames ålmmåv gen namma le Ananias sisi boahtemin ja giedajdis suv nali biedjamin vuojnnen dagátjit . ” Ananias vásstedij : ” Härrá , moaddásis lev dán ålmmå birra gullam ja gájkka bahájt majt duv ájllisijda Jerusalemin le dahkam . Ja dálla le alemushärrá fámujn diehki boahtám gájkajt gidditjit , gudi duv namás tjuorvvu . ” Valla Härrá sunji javlaj : ” Maná , giehtaräjddon lev suv allasim válljim , muv namáv dålvutjit báhkenijda , gånågisájda ja Israela álmmugij , ja ájgov sunji vuosedit majt muv namá diehti viertti gierddat . ” Ananias de vuolgij ja Juda viessuj bådij . Giedajdis Saula nali biejaj ja javlaj : ” Saul , vielljam ! Härrá Jesus guhti ietjas dunji gäjno nanna bigodij le muv diehki rádjam vaj dån vadi vuojnnegoadá ja ájlis Vuojŋŋanisáv oattjo . ” Tsuottsaj sjimuga Saula tjalmijs gahttjin ja de vas vuojnnegådij . Dalága de gástaduváj , ja bårråmis fámojt vas oattjoj . Soames biejvev åhpadisålmmåj lunna Damaskusin ganugij ja dalága synagogajn sárnnedatjáj ja vihtanastij Jesusav Jubmela Bárnnen . Gájka gudi suv gullin alvaduvvin ja javllin : ” Ij le så ålmåj guhti Jerusalemin vikkaj dåssjidit gájkajt gudi Jesusa namáv tjuorvvu ? Ittjij gus diehki boade sijáv gidditjit ja alemushärrá åvddåj dålvutjit ? ” Valla Saul gievroj , ja juvdájt Damaskusin alvaduhtij gå Jesusav Messiasin duodastij . Soames biejve maŋŋela juvdá gaskanisá rádudallin suv gåddet , valla Saul sijá ájggomusájt gulláj . Vávta stádauvsajn idja biejvve vuorŋedin suv gidditjit ja gåttåtjit , valla soames ijá suv åhpadisålmmå kårja sinna suv stáda muvras vuolus luojttin . Ruoptus Jerusalemij boahtám gähttjalij åhpadisålmmåjda sehkanit . Valla gájka sujsta ballin , dajna gå ettjin suv åhpadisålmmån jáhke . Barnabas de suv apostelij lusi váldij ja sidjij giehtoj gåktu Saul gäjno nanna lij Härráv vuojnnám , gåktu Härrá Saulaj lij hållam , ja gåktu jálot Damaskusin Jesusa namán lij sárnnedam . Dan maŋŋela de Saul sijá siegen Jerusalemin viesoj ja vájaldij , ja jálot Härrá namán sárnnedij . Grehkagielak juvdájda aj sárnnedij ja sijájn digguhij . De mierredin suv gåddet . Gå vieljatja dav ielvvin , de Caesareaj suv doalvvun ja dassta dåbebuj , Tarsosij . Tjoaggulvisán lij dal ráfe Judeav , Galileav ja Samariav miehtáj . Nåv de tjoaggulvis Härrá balon tsieggiduváj ja viesoj , ja ájlis Vuojŋŋanisá viehkijn ja fámujn lassánij . Vájaldattijn bájkes bájkkáj Petrus aj bådij ájllisij lusi gudi Lyddan årrun . Dåppe gávnadij ålmmåjn , gen namma lij Aineas ja guhti lij gállnam ja gáktsa jage seŋgan vällaham . Petrus sunji javlaj : ” Aineas , Jesus Kristus duv buoret . Tjuodtjela , látje iesj seŋgat . ” Dalága tjuodtjánij . Gájka gudi Lyddan ja Saronjalgan årrun suv vuojnnin , ja Härráj jårgijdin . Joppen lij åhpadisålmmåj gaskan nissun gen namma lij Tabita , grehkagiellaj Dorkas . Buorre ja vähttsás almasj lij , ja häjojt vähkádaláj . Dáj ájgij skihppáj ja jámij , ja de suv bassin ja badjelåbddåj guoddin . Lydda le Joppe lahkusin , ja gå åhpadisålmmå gullin Petrusav Lyddan , de guokta ålmmå suv lusi rádjin ja gåhttjun suv ruvámusát boahtet . Petrus sunnuv dalánagi tjuovvolij . Gå jåvsådij de doalvvun suv badjelåbddåj , gånnå tjierro árbbátja suv birra tjåhkanin ja vuosedin skirtojt ja ålgoldisgárvojt majt Dorkas lij gårrum gå ájn sijá lunna lij . Petrus gájkajt gåhtjoj ålgus mannat ja de buolvveda råhkådaláj . Jábbmega guovlluj jårgijdij ja javlaj : ” Tabita , tjuodtjela ! ” Tjalmijdis de tsakkastij , ja gå Petrusav vuojnij de tjåhkkidij . Petrus sunji giedas gálggij ja viehkedij suv tjuodtjánit . Ja de ájllisijt ja árbbátjijt sisi gåhtjoj gehtjatjit suv viessomin . Dát subtsas diehtusin bådij Joppev miehtáj , ja ålos Härráj jáhkkegåhtin . Petrus Joppen oanegav ganugij ja dilkko Simona lunna åroj . Caesarean lij ålmåj gen namma lij Kornelius , Italia doarroåssudagá oajvve . Rievtesmielak ja jubmelbalulasj ålmåj lij , nåv aj gájkka iehtjáda suv goaden , boandásláhkáj vattáldagájt juvdájda vattadij ja agev Jubmelij råhkådaláj . Soames iehketbiejve oattjoj bárudisáv ja tjielggasit vuojnij gåktu Jubmelis rájaduvvam ieŋŋgil suv lusi bådij ja javlaj : ” Kornelius ! ” Kornelius de goavgedij , ieŋŋgilij gehtjaj javla : ” Majt sidá , härrá ? ” Ieŋŋgil vásstedij : ” Råhkålvisát ja vattáldagát li Jubmela åvddåj mujttádussan badjánam . Rája dal ålmmåjstat soabmásav Joppej Simonav viettjatjit , gev Petrusin gåhttju . Årru dilkko Simona lunna , gänna le viesso merragátten . ” Gå ieŋŋgil , guhti sunji hålaj , lij gáhtum , de Kornelius ietjas lusi gåhtjoj dievnastiddjijstis guoktásav ja doarroålmmåjstis aj avtav , guhti jubmelbalulasj lij . Sidjij de gájkka subtsastij ja Joppej sijáv rájaj . Maŋep biejve gå stádaj lidjin lahkanahtjamin , de Petrus gasskabiejvemutton manáj vieso nali råhkådalátjit . Nälggáj ja sidáj juojddá bårråt . Biebbmogárvedattijn de almajs gahtjaj . Almev rahppot vuojnij ja vuolus bådij juoga stuorra lijne sjimuk . Nieljet tjiegas gahtsahime ednamij luojteduváj , ja danna lidjin gájkka ednama nieljejuolgak juhtusa ja guokkardiddje ja alme låtte . Jiedna sunji hålaj : ” Petrus , njuova , bårå ! ” Petrus vásstedij : ” Iv , iv , härrá ! Iv le goassak mavga ájlisahtes jalik bádes biebmov bårråm . ” Nuppádis vat jienav guláj : ” Mav Jubmel le rájnnasin dahkam i galga bádásin dahkat . ” Gålmmi nåv gulluj , ja de lijnne dalánagi almmáj låŋijdij . Gå Petrus bárudisáv ja dan sisanádusáv árvvaladdamin lij , de Korneliusis rádjam ålmmå jåvsådin . Lidjin gäjnov Simona viessuj åtsådam ja uvsa guorraj ganugasstin ja tjuorvo gatjádin jus Simon gev Petrusin gåhttju danna åroj . Petrus lij vilá bárudisáv árvvaladdamin gå Vuojŋŋanis sunji javlaj : ” Dála li gålmmå ålmmå duv åhtsåmin . Gáhtjada dal vuolus , ja tjuovvola sijáv váni juorrulahtek , dajna gå mån lev sijáv rádjam . ” Petrus manáj vuolus ålmmåj lusi ja javlaj : ” Mån lev gev åhtsåbihtit . Man diehti lihpit diehki boahtám ? ” Vásstedin : ” Kornelius , rievtesmielak ja jubmelbalulasj doarrooajvve , gen birra åbbå juvdá álmmuk buorev hoallá , le ájlis ieŋŋgilis gåhtjoduvvam duv viedtjat gulátjit mij dujna le javllat . ” Petrus de sijáv gåhtjoj viessuj tjágŋat ja danna oadtjun idjadit . Maŋep biejve sijá fáron vuolgij , ja muhtem vielja Joppes tjuovvolin . Dån maŋep biejve Caesareaj jåvsådij , gånnå Kornelius lij vuorddemin aktan berrahijes ja lagámus rádnajis , gejt lij gåhttjum . Gå Petrus lij viessuj tjágŋamin , bådij Kornelius suv vuosstij ja luojttádij vuollegisát suv juolgij åvddåj . Valla Petrus gåhtjoj suv tjuodtjelit : ” Tjuodtjela , mån lev almasj , mån aj . ” Ja Korneliusijn ságastaládijn viessuj tjáŋaj . Danna lidjin ålos tjoahken . Sidjij javlaj : ” Nåv gåktu diehtebihtit , de ij le juvdáj loahpe avtajnik säbrástallat guhti ietjá almasjtjärddaj gullu , ij ga suv guossidit . Valla Jubmel le munji bigodam ep oattjo avtak ájlisahtes jalik bádes almatjin adnet . Dan diehti de váni juorrulik båhtiv gå gåhtjoduvviv . Ja de dal imájdaláv man diehti muv lihpit gåhttjum . ” Kornelius vásstedij : ” Jur dáj muttoj , gålmmå biejve dássta åvddåla , gå iehketbiejve viesonam lidjiv råhkådallamin , de hähkkat ålmåj guojttelis vielggis biktasij muv åvddåj tjuottjadij ja javlaj : ’ Kornelius ! Jubmel le duv råhkålvisájt gullam ja duv vattáldagájt mujttá . Rája dal Joppej ságav ja gåhtjo Simonav , gev Petrusin gåhttju , diehki boahtet . Sån le dilkko Simona vieson merragátten årromin . ’ Dalága de duv sihtiv boahtet , ja gijtov gå båhti . Gájka lip dal Jubmela árudijá åvdån tjoahken gulátjit mav Härrá le duv gåhttjum hållat . ” Petrus de sárnnogådij : ” Duodaj dal dádjadav , Jubmel ij le belulasj , ájnat duosstu juohkkahattjav guhti sujsta ballá ja suv sidoda milta dahká , vájku dal man almasjtjärddaj gullu . Dát le báhko majt Jubmel israelagijda rájaj , gå ráfe evangeliumav sárnnedij Jesus Kristusa baktu - sån le gájkaj Härrá . Diehtebihtit mij Galileas álgij maŋŋela gå Johannes lij gástadusás sárnnedam , ja mij åbbå Judeaj oabloj : Jesus Nasaretas ájlis Vuojŋŋanisájn ja fámujn Jubmelis vuojdaduváj , juohkka sajen vájaldij ja buorijt dagáj ja buoredij gájkajt gudi bärggala fámo vuolen lidjin , dajna gå Jubmel lij sujna . Gájkka suv dagojs , gev muorratjuolldaj gatsostin ja sårmmijin , máhttep vihtanasstet goappátjagá juvdá sijdajn ja Jerusalemin . Valla goalmát biejve Jubmel suv tjuottjeldahtij ja dibdij suv almmusit , ij åbbå álmmugij , ájnat vihtanijda gejt Jubmel lij juo åvddålin válljim , midjij gudi suv siegen båråjma ja jugájma maŋŋela gå lij jábbmegij lussta tjuodtjelam . Sån gåhtjoj mijáv álmmugij sárnnedit ja vihtanasstet suv Jubmelis mierreduvvam viessojt ja jábbmegijt duobbmitjit . Profehta suv birra vihtanassti ja javlli juohkkahasj guhti sunji jáhkká oadtju suv namá baktu suttoj ándagisluojttemav . ” Gå Petrus ájn lij sárnnomin , luojttádij ájlis Vuojŋŋanis gájkaj nali , gudi suv bágojt gullin . Jáhkulasj juvdá , gudi Petrusav lidjin dåhku tjuovvum , alvaduvvin gå ájlis Vuojŋŋanisá fábmo hiednigijda aj gålgåduváj . Gullin vuojn gåktu sij gielaj sárnnun ja Jubmelav hievedin . Petrus de gatjádij : ” Guhti dal máhttá sijáv vuornnot tjátjijn gástaduvvamis , gå ájlis Vuojŋŋanisáv li duosstum degu mij ? ” Ja de gåhtjoj sijáv Jesus Kristusa namán gástaduvvat . Maŋŋela sihtin suv soames biejvev sijáv guossidit . Judean apostela ja vielja gullin aj hiedniga lidjin Jubmela bágov duosstum . Gå Petrus Jerusalemij bådij , de birratjuohpaduvvama suv lájttin dajna gå birratjuohpadahtek almatjijt lij guossidam ja sijá siegen bårråm . Petrus de gájkka vidjurijt sidjij tjielggij : ” Lidjiv Joppen , ja råhkådaládijn almajs gahttjiv ja bárudisáv oadtjuv . Vuolus luojteduváj juoga stuorra lijne sjimuk . Nieljet tjiegas gahtsahime almes luojteduváj ja bådij gitta muv rádjáj . Dasi guovlliv ja de danna vuojnniv gájkka ednama nieljejuolgak juhtusijt ja urudisájt ja guokkardiddjijt ja alme låttijt . Gulliv aj jienav munji hållamin : ’ Petrus , njuova , bårå ! ’ Valla mån vásstediv : ’ Iv , iv , härrá ! Ij le goassak ájlisahtes jalik bádes bårråmus muv njálmmáj boahtám . ’ Nuppádis vat jiedna almes gulluj : ’ Mav Jubmel le rájnnasin dahkam i galga bádásin dahkat . ’ Gålmmi nåv gulluj , ja de gájkka almmáj vat váldeduváj . Lidjin Caesareas muv lusi rájaduvvam , ja Vuojŋŋanis muv gåhtjoj sijáv váni juorrulahtek tjuovvolit . Jur dalloj gålmmå ålmmå ganugin goade ålggolij gånnå lijma . Dá guhtta vielja aj muv tjuovvolin , ja ålmmå viessuj gåjt de jåvsådijma . Midjij giehtoj gåktu ieŋŋgilav viesonis vuojnij ja guláj javllamin : ’ Rája Joppej ságav ja gåhtjo Simonav , gev Petrusin gåhttju , boahtet . Sujna le juoga javllat mij ietjat ja åbbå viesut gádju . ’ Ja gå sidjij hållagåhtiv , de ájlis Vuojŋŋanis sijá nali luojttádij , degu vuostasj ájge mijá nali . Ja de mujttájiv Härrá lij javllam : ’ Johannes tjátjijn gástadij , valla dij ájlis Vuojŋŋanisájn gástaduvvabihtit . ’ Gå dal härrá Jesus Kristusij li jáhkkegoahtám , de Jubmel le sidjij midjij daŋga lágásj vattáldagáv vaddám . Gåktu de munji luluj máhttelis Jubmelav biehtodit ? ” Gå dáv gullin de suodnun ja Jubmelav hievedin ja javllin : ” Nåv le de Jubmel hiednigijda aj máhttelisvuodav vaddám buorádusáv dahkat ja iellemav oadtjot . ” Gudi lidjin hádjánam dalloj gå Stefanosav doarrádallagåhtin , jåvsådin gitta Fenikiaj , Kyprosij ja Antiokiaj , ja dåssjå juvdájda bágov sárnnedin . Valla sijás muhtema Kyprosis ja Kyrenes lidjin , ja gå Antiokiaj jåvsådin de aj sidjij gudi ällim juvdá evangeliumav sárnnedin Härrá Jesusa birra . Ja siján lij Härrá giehta . Ålos de jáhkkegåhtin ja Härráj jårgijdin . Sáhka dán birra Jerusalema tjoaggulvissaj jåvsådij , ja de Barnabasav Antiokiaj rádjin . Gå dåhku bådij ja Jubmela ármo merkajt vuojnij , de ávvusij ja gájkajt vágodij ålles vájmos Härrá lunna bissot . Buorre ålmåj lij vuojn , ájlis Vuojŋŋanisás ja jáhkos dievva . Ja stuorra almasjvehka Härráj doalvoduváj . Barnabas vuolgij de Tarsosij Saulajn äjvvalittjat , ja gå suv gávnaj , de fárruj Antiokiaj váldij . Ålles jagev lijga aktan tjoaggulvisán ja ållusav jáhko birra åhpadijga . Ja Antiokian åhpadisålmmå vuostasj bále ristagissan gåhtjoduvvin . Daj ájgij muhtem profehta Jerusalemis Antiokiaj båhtin . Sijájs akta , gen namma lij Agabos , hålaj Vuojŋŋanisá baktu stuorra nielge birra mij lij väráldij boadátjit - ja tjäjssár Klaudiusa ájge ajtu nåv sjattaj . Åhpadisålmmå de ájgás båhtalin Judea vieljajda doarjjagav rádjat , iesj guhtik ráde milta . Dáv dahkin ja rádjin Barnabasav ja Saulav vattáldagájt boarrásijda gálggitjit . Daj ájgij váldij gånågis Herodes gitta muhtemijt gudi tjoaggulvissaj gullujin ja garrasit sijáv vájvedij . Jakobis , Johannesa vieljas , tjiebedav jaládij , ja gå vuojnij juvdá dasi lijkkujin , de váldij aj Petrusav gitta . Dát lij suvrrodik lájbe basij . Giddima maŋŋela suv fáŋŋgagoahtáj bálkestij , nielje váktajuohkusa hállduj , juohkka váktajuohkusin nieljes . Bässátjij maŋŋela Herodes ájgoj suv álmmuga åvddåj buktet . Petrus de fáŋŋgagoaden vierttij tjåhkkåhit , ja tjoaggulvisán duodas suv åvdås Jubmelij råhkådallin . Ijáv åvddål gå Herodes ájgoj suv duobbmoståvlå åvddåj giesset , de Petrus guovte doarroålmmå gaskan ådij . Guovtijn rikkijn lij tjanáduvvam ja fáŋŋgagoade uvsa ålggolin lidjin vávta . De hähkkat Härrá ieŋŋgil dasi tjuottjadij , ja tjuovgga bájkev bájtij . Ieŋŋgil Petrusav sijdduj nårddåda båvtij . ” Badjána dal ” javlaj . Ja rikke aj de Petrusa giedajs gahttjin . Ieŋŋgil lasedij : ” Tjanásta avev ja tságe gábmagijt juolggáj . ” Petrus suv jegadij , ja ieŋŋgil sunji javlaj : ” Válde ålgoldisgárvov ja tjuovvola muv . ” Petrus suv ålgus tjuovvolij , valla ittjij dádjada duohtan mav ieŋŋgil javlaj , ájnat jáhkij bárudissan . Vuostasj vávtav vásijga ja nuppev , ja jåvsådijga ruovddeuksaj mij stádaj doalvoj , ja uksa ietjastis sunnuj rahpasij . Ålggon rahtev vuolus váttsedijn , de ieŋŋgil gáhtolij . Gå Petrus vat almajda gahtjaj de javlaj : ” De dal duodaj diedáv Härrá ieŋŋgilis rájaj Herodesa giedajs muv gájutjit ja gájkka dassta majt juvdá lidjin vuorddemin . ” Gå gájkka sunji tjielgaj , de Maria goahtáj manáj . Maria lij Johannesa ieddne , suv gev Markusin gåhttjun . Ålos lidjin danna råhkusij tjoahken . Petrus uvsav gålkudaláj , ja därnno gen namma lij Rhode manáj rabátjit . Valla gå Petrusa jienav dåbddåj , de ávos vajálduhtij uvsav rahpamis ja viehkalij sisi subtsastittjat Petrusav uvsa ålggolin tjuodtjomin . ” Mielajs gåjt dån le ” , vásstedin . Valla gå därnno tjårggij , de javllin : ” Suv ieŋŋgil lij gåjt dat. ” Petrus ájn gålkudij , ja gå uvsav rahpin ja suv vuojnnin de imálussjin . Giedajn sidjij siejvvelij sjávvunit , ja de giehttárij nuppijda gåktu Härrá suv fáŋŋgagoades lij vuolgadam . Gåhtjoj sijáv Jakobij ja vieljajda dáv giehttot , ja de sijáv dasi guodij ja ietjá sadjáj manáj . Idedis buolláj doarroålmmåj gaskan stuorra duojkke . Gåsis Petrus gádoj ? Herodes suv åtsåj , ja gå Petrusav ittjij gávna , de vávtajs vidjurijt åtsådij ja gåhtjoj sijáv stráffut . Iesj manáj Judeas Caesareaj dåppe årutjit . Herodes lij Tyrosa ja Sidona álmmugijda vasjev guoddám . Sij de gånågisá lusi mannin , ja gå suv gámmárhärráv , Blastosav , lidjin ietjasa bälláj oadtjum , de ráfev ádnun . Sij vuojn viessomdárbbagijt gånågisá ednamis oadtjun . Mierrebiejve tjáŋaj Herodes gånågisgárvojda , tråvnnåj tjåhkkidij ja álmmugij hållagådij . Álmmuk tjuorvoj : ” Ij le almasj guhti hoallá , ájnat jubmel . ” Valla daŋga båttå ieŋŋgil almes suv tjasskelij , dan diehti gå ittjij Jubmelij gudnev vatte , ja de mádo suv jámas bårrin . Valla Jubmela báhko åvddånij ja oabloj . Gå Barnabas ja Saul lijga dievnastusáska Jerusalemin ållidam , de máhtsajga ja váldijga fárrusiska Johannesav gev Markusin gåhttjun . Antiokia tjoaggulvisán lidjin dá profehta ja åhpadiddje : Barnabas , Symeon gev Nigerin gåhttjun , Lukius Kyrenes , Manaen , guhti lij badjánam tetrárka , Herodesa lunna , ja de Saul . Gå akti jubmeldievnov adnin ja fásstudin , de ájlis Vuojŋŋanis sidjij hålaj : ” Tjuolldit Barnabasav ja Saulav dan bargguj masi lev sunnuv gåhttjum . ” Fásstudime ja råhkålvisá maŋŋela biedjin giedajdisá sunnu nali ja sunnuv de rádjin . Goappátja , gudi dal ájlis Vuojŋŋanisás lijga rájaduvvam , manájga Seleukiaj , ja dassta Kyprosij bårjåstijga . Salamisin Jubmela bágov juvdáj synagogajn sárnnedijga . Sunnun lij aj Johannes fáron viehkken . Mannin suollu rastá gitta Pafosij , gånnå Barjesusav , juvdáj skäddárav ja vierreprofehtav , iejvvijin . Sån lij álu Roma ednamhärrá Sergius Paulusa lunna , guhti jiermmás ålmåj lij . Sergius sidáj Jubmela bágov gullat ja dan diehti gåhtjoj Barnabasav ja Saulav ietjas lusi . Valla Elymas - mij merkaj ” skäddár ” sunnuv vuosteldij ja gähttjalij duostudit ednamhärráv jáhkkuj boahtemis . Saul , gev aj Paulusin gåhttjun , de ájlis Vuojŋŋanisás dievdeduváj . Basstelis tjalmij sunji gehtjaj ja javlaj : ” Dån bärggala bárnne , gájkka rievtesferdukvuoda vasjulasj , gávvelisvuodas ja bahudagás dievva , i gus goassak ájgo hiejttet Härrá njuolggis gäjnojt bådnjåmis ? Härrá giehta dal duv tsábmes . Muhtem ájggáj dal tjalmeduvá ja i dasti biejvev vuojne . ” Dalánagi murkkodij ja sjevnjudij , ja de váttsij ja åttjudij soabmásav ietjas lájdditjit . Gå ednamhärrá dáv vuojnij , de jáhkkegådij ja Härrá åhpas alvaduváj . Paulus ja gudi suv tjuovudin , bårjåstin de Pafosis Pergej Pamfylian . Johannes danna sijás siráj ja Jerusalemij máhtsaj . Ietja de Perges vuolggin ja Pisidia Antiokiaj jåvsådin . Sábbátbiejven synagogaj tjágŋin ja dasi tjåhkkidin . Gå lágas ja profehtajs lidjin låhkåm de synagogatjuottjodiddje sidjij javlaj : ” Vielja , jus diján le juoga almatjijda vágodussan hållat , de hållit . ” Paulus de tjuodtjelij , giedajn siejvvelij sjávvunit ja hållagådij : ” Israelaga ja dij gudi Jubmelis ballabihtit , gulldalihtit dal muv hålav . Mijá álmmuga Jubmel , Israela Jubmel , mijá ájttegijt tjuoldij . Dagáj ietjas álmmugav stuorren dalloj gå amugin Egyptan årrun , ja bajeduvvam giedajn sijáv dåppelt vuolgadij . Birrusij nielljalågev jage åjdåmiehtsen sijáv huvsaj . Gå gietjav álmmuktjerda Kanaanin lij dåssjidam de sijá duobddágijt sidjij vattij . Birrusij nielljatjuohtevihttalåge jage dán maŋŋela sidjij duobmárijt vattij , profehta Samuela rádjáj . Dan maŋŋela gånågisáv sihtin , ja Jubmel vattij sidjij gånågissan Saulav , Kisja bárnev Benjamina máttos , nielljalåge jahkáj . Gå Jubmel lij suv ámmádis hiejtedam de Davidav sidjij gånågissan tjuottjeldahtij . Ja sunji de dáv vihtanusáv vattij : Gávnnam lev ålmmåv guhti le muv miela milta , Davidav , Jisjaja bárnev . Sån galggá muv sidodav ållidit . Dán ålmmå máttos vattij Jubmel , jáhtos milta Israelaj lånestiddjev , Jesusav . Åvddål gå sån bådij , de Johannes lij buorádusá gástadusáv åbbå Israela álmmugij sárnnedam . Ja gå Johannesa barggo ållånatjáj de javlaj : ’ Iv le mån guhtin dij jáhkkebihtit . Muv maŋŋela sån boahtá , ja sujsta iv le árvvogis gámagartsav nuolatjit . ’ Vielja , gudi Abrahama máttos lihpit ja gájka dánna gudi Jubmelis ballabihtit , didjij le dát lånåstusá báhko rájaduvvam . Jerusalema álmmuk ja sijá oajvemusá ettjin dádjada guhti Jesus lij . Duobbmijin suv , ja dan baktu de ållidin profehtaj bágojt ma juohkka sábbátbiejve lågåduvvi . Vájku ettjin siváv gávna suv jábmemij duobbmitjit , de Pilatusav rávkkin suv hekkaduhttet . Gå de lidjin ållidam gájkka mij suv birra lij tjáleduvvam , de ruossas válldin suv vuolus ja hávddáj biedjin . Valla Jubmel suv jábbmegij lussta båvtij , ja måttijt biejvijt ietjas bigodij sidjij gudi Galileas suv siegen lidjin Jerusalemij badjánam ja gudi dal suv birra álmmuga åvdån vihtanassti . Dáv ságav dal didjij sárnnedip : jáhtov mav ájttega oadtjun le Jubmel midjij , sijá mánájda ållidam , gå Jesusav tjuottjeldahtij , nåv gåktu nuppen sálman le tjáleduvvam : Dån le muv bárnne , uddni lev duv riegádahttám . Ja gå Jubmel le Jesusav jábbmegij lussta tjuottjeldahttám , de Jesus ij goassak dåssjånibmáj máhtsa . Dán birra le Jubmel javllam : Didjij dal ållidav ájlis ja nanos jáhtojt majt Davidij vaddiv . Ietjá bájken vuojn javllá : Dån i dibde ájlis dievnárat dåssjånimev vuojnnet . David , guhti ájgenis Jubmela sidodav dievnastij , jámij ja ietjas ájttegij aktiduváj ja dåssjånimev vuojnij . Valla gev Jubmel jábbmegij lussta båvtij ij le dåssjånimev vuojnnám . Diehtit dal , vielja , suv baktu suttoj ándagisluojttem didjij sárnneduvvá , ja suv baktu rievtesferdugin sjaddá juohkkahasj guhti jáhkká ja tjoavdádallá gájkka massta ejda tjoavdádalá gå Mosesa lága vuolen lijda . Várrijihtit val didjij sjaddamis gåktu profehta li hållam : Gähttjit , álbediddje , imálussjit ja dåssjånihtit : dagov mån dijá biejvij dagáv , dagov masi ehpit jáhke gå didjij giehtoduvvá . ” Gå ålgus vádtsájga , de vájnnodin ienebuv dán birra maŋep sábbátbiejve gullat . Ja gå jubmeldievno maŋŋela sirádin , de juvdájs ja jubmelbalulasj proselyhtajs moattes Paulusav ja Barnabasav tjuovvolin . Såj de sidjij hålajga ja alodijga sijáv Jubmela ármon bissot . Maŋep sábbátbiejve tjåhkanin vargga gájkka stáda årro Härrá bágov gulldalittjat . Gå juvdá almasjvegajt vuojnnin , de udnoduvvin ja Paulusa hålav álbedin . Valla Paulus ja Barnabas jálot vásstedijga : ” Didjij ham Jubmela báhko vuostak luluj sárnneduvvat . Valla gå dal dav hilgodihpit ja ietjada ihkeven iellemij árvodibmen duobbmibihtit , de hiednigijda jårggålin . Härrá ham munnuv le gåhttjum : Hiednigijda lev duv tjuovggan dahkam , vaj lånåstussan ednama ålgomus rájájda lulu sjaddat . ” Gå hiedniga dáv gullin , de ávvudallin ja Härrá bágov hievedin , ja de jáhkkegåhtin gájka gudi ihkeven iellemij lidjin vuojneduvvam , ja Härrá báhko gájkka dajda duobddágijda oabloj . Valla juvdá hasodin jubmelbalulasj nissunijt alla máttojs ja stáda åvdemus ålmmåjt Paulusa ja Barnabasa vuosstij . Ja de sunnuv doarrádallagåhtin ja dajs dáfojs sunnuv rádjin . Goappátja dumev juolgijstiska sjavnjestijga sijá vuosstij ja Ikoniaj vádtsájga . Ja åhpadisålmmå ávos ja ájlis Vuojŋŋanisás dievdeduvájga . Ikonian aj juvdá synagogaj manájga ja dåppe sárnnedijga vaj stuorra vega juvdájs ja grehkajs jáhkkegåhtin . Valla juvdá gudi ettjin sidá jáhkket , hasodin hiednigijt vieljaj vuosstij ja sijá mielajt sielggijin . Valla Paulus ja Barnabas dasi guhkes ájgev ganugijga ja bihko ja jálot Härráj åsskomin sárnnedijga ; Härrá ármo bágos nannij gå sunnuv merkajt ja oavddodagojt dagádahtij . Valla stáda álmmuk guovte bälláj juohkásij : muhtema juvdájt bälostin , muhtema apostelijt . Gå apostela árvvedijga hiedniga ja juvdá oajvemusájisá ájggun sunnuv ládat ja gierggit , de báhtarijga Lykaonia guovte stádaj , Lystraj ja Derbej , ja dajda dáfojda . Dåppe evangeliumav sárnnedijga . Lystran lij ålmåj gen juolge lidjin gállnam . Riegádimrájes gálnas lij , ja ij lim goassak buktám vádtset . Sån gulldalij Paulusav hållamin . Paulus de sunji gehtjastij , ja vuojnij sujna lij jáhkko man baktu luluj buktet buorránit . De jieddnát javlaj : ” Tjuodtjela ! ” Ålmåj de tjuodtjelij ja vádtsegådij . Gå álmmuk vuojnij majt Paulus lij dahkam , de lykaonia giellaj jieddnát tjuorvvun : ” Jubmela li almatja hámen mijá lusi luojttádam . ” Barnabasav Seusan ja Paulusav Hermesin gåhttjun , dajna gå Paulus lij guhti sárnnedij . Seustiemmpela härrá bådij tiemmpelis stáda ålggolis vuovsáj ja giedjekbárddagij uvsajda ja sidáj álmmugijn aktan värrodit . Gå apostela , Barnabas ja Paulus , dáv gullájga , de ålgoldisgárvojdiska gajkedijga , almatjij gasskaj viehkalijga ja tjuorvvogådijga : ” Majt gulá lik dahkabihtit ? Måj lin sjiebtjes almatja degu dij . Ávvoságav didjij buktin : jårgijdihtit dájs fámodis jubmelijs ielle Jubmelij , guhti le sjivnnjedam almev ja ednamav ja merav ja gájkka mij danna le . Åvdebut hiednikálmmugijt dibdij ietjasa gäjnojt mannat , valla daŋgas diehti ietjas birra vihtanastij gájkka buorij baktu majt dagáj . Almes le rásjov ja tjuohppamájgijt vaddám , gallidam dijáv ja dijá vájmojt ávos dävddám . ” Dáj bágoj de álmmugav nagájga tsaggat sunnuj värrodimes . Valla Antiokias ja Ikonias båhtin juvdá gudi álmmugav ietjasa bälláj oadtjun . Paulusav gierggijin ja stáda ålggolij giessin gå jáhkkin suv jábmám . Valla gå åhpadisålmmå suv birra tjåhkanin , de tjuodtjelij ja stádaj vádtsáj . Maŋep biejve de Derbej Barnabasa fáron manáj . Dåppe evangeliumav sárnnedijga ja moaddásav åhpadisålmmån dagájga . Maŋŋela vat Lystraj , Ikoniaj ja Antiokiaj máhtsajga ja åhpadisålmmåjt gievrrodijga ja alodijga jáhkon bissot . ” Jubmela rijkkaj edna gierddama milta hähttup mannat ” , javlajga . Juohkka tjoaggulvisán boarrásijt válljijga , ja råhkålvisá ja fásstudime maŋŋela vattijga sijáv Härrá hállduj , gesi lidjin jáhkkegoahtám . Manájga de Pisidia ja Pamfylia milta , ja gå lijga Pergen bágov sárnnedam , de Attaleiaj vuollánijga . Dåppelt Antiokiaj bårjåstijga , bájkkáj gånnå Jubmela ármo hállduj lidjin sunnuv vaddám dalloj gå vuolgijga bargguj mav dal lijga ållidam . Gå dåhku jåvsådijga , de tjoaggulvisáv tjoahkkijga ja giehtojga sidjij man ednagav Jubmel lij sunnu baktu dahkam ja gåktu jáhko uvsav hiednigijda lij rahpam . Ja viehka guhkes ájgev de danna åhpadisålmmåj lunna årojga . Soabmása gudi lidjin Judeas boahtám åhpadin vieljajt ja javllin aktak ij gádjusa jus Mosesa dábe milta ij birratjuohpaduvá . Dássta badjánij rijddo ja rudna sijá ja Paulusa ja Barnabasa gasskaj . Ájgás de båhtalin sunnuv guoktáv ja muhtijt iehtjádijt Jerusalemij , apostelij ja boarrásij lusi rádjat dáv gatjálvisáv bajedittjat . Tjoaggulvis sunnuj niestev vattij ja de miedáldastij . Fenikiav ja Samariav manájga ja giehtojga gåktu hiedniga lidjin buorádusáv dahkam ja gåktu stuorra ávvo dassta vieljajda badjánij . Gå Jerusalemij jåvsådijga , de tjoaggulvis ja apostela ja boarrása sunnuv duosstun , ja de giehtojga sidjij man ednagav Jubmel sunnu baktu lij dahkam . Valla fariseajs muhtema gudi lidjin jáhkkegoahtám , tjuodtjelin ja javllin hiednigijt viertti birratjuohppat ja gåhttjot Mosesa lágav anedit . Apostela ja boarrása de tjåhkanin ássjev guoradalátjit . Guhkes árvvaladdama maŋŋela Petrus tjuodtjelij ja javlaj : ” Vielja , diehtebihtit Jubmel dålen dijá gaskan muv tjuoldij , vaj hiedniga muv njálme baktu lulun evangeliuma bágov gullat ja jáhkkegoahtet . Jubmel , guhti gájkaj vájmojt dåbddå , le dáv vihtanasstám gå ájlis Vuojŋŋanisáv sidjij vattij , degu midjij . Ij le Jubmel sieradusáv mijá ja sijá gasskaj biedjam , ájnat jáhko baktu le sijá vájmojt rájnnim . Man diehti de Jubmelav gähttjalihpit ja åhpadisålmmåj ålgijda dakkir svagájt biedjabihtit majt mijá ájttega ja mij ietja ep le nahkam guoddet . Mij ham jáhkkep härrá Jesusa ármo baktu gádjusip , nåv aj sij . ” Gájka de sjávvunin ja Barnabasav ja Paulusav gulldalin giehttomin ållo merkaj birra majt Jubmel hiednigij gaskan sunnu baktu lij dahkam . Gå hiejtijga de Jakob hållagådij : ” Gulldalihtit dal , vielja . Simon le giehttum gåktu Jubmel juo ådno hiednigij gaskas allasis álmmugav válljij . Profehtaj bágojda dát hiehpá gå le tjáleduvvam : Dan maŋŋela máhtsav Davida vierram viesov ådåsis tsieggitjit . Tsieggiv ådåsis ja tjuottjeldahtáv dav mij le gajkoduvvam , vaj ietjá almatja Härráv åhtsågåhti , gájkka almatja gejda muv namma le sárnneduvvam . Náv javllá Härrá guhti juo ådno le dáv bigodam . Muv mielas de ep galga vájvedit hiednigijt gudi Jubmelij jårgijdi , ájnat dåssjå tjállet sidjij vaj várriji dassta mij le boajtojubmeldievnastusá baktu báddum , skiegesvuodas , buvvum juhtusij biergos ja máles . Mosesin li juo dålusjrájes sárnnediddje juohkka stádan , ja juohkka sábbáda suv bágo synagogajn lågåduvvi . ” Apostela ja boarrása ja åbbå tjoaggulvis de aktisattjat mierredin soabmásav sijá gaskas Antiokiaj Paulusa ja Barnabasa siegen rádjat . Válljijin de Judasav , gev Barsabbasin gåhttjun , ja Silasav . Vieljaj gaskan lijga goappátja åvdemusájs . Ja de dáv girjev fárrusisá oadtjun : ” Apostelijs ja boarrásijs varrudagá vieljajda hiednikálmmugijs Antiokian ja Syrian ja Kilikian . Gullam lip muhtema dáppelt li dijá lusi boahtám ja bágojisá dijáv ráfeduhttám ja fieráldahttám . Mij val ep le sijáv rádjam . Aktisattjat lip de mierredam muhtem ålmmåjt dijá lusi rádjat , vielljagärrásij , Barnabasa ja Paulusa siegen , gudi goappátja Jesus Kristusa namáv hekkajniska libá bälostam . Judasav ja Silasav de rádjap , ja såj ássjev didjij njálmálattjat guládibá . Ájlis Vuojŋŋanisájn aktan lip mierredam ep makkirik nådijn dijáv noadoda , valla dájt rávkalvisájt biedjap : Várrijihtit biergos mij boajtojubmelijda le värroduvvam , máles , buvvum juhtusij biergos ja skiegesvuodas . Jus gájkka dájs várribihtit , de buoret dijájs manná . Viessut buoragit . ” Rádjin de sijáv mannuj , ja gå Antiokiaj jåvsådin de almatjijt tjoahkkijin ja girjev sidjij vaddin . Vielja dáv låhkin ja jaskadusájs ávvusin . Judas ja Silas , gudi ietja profehta lijga , hålajga guhkev sidjij ja gievrrodijga ja jaskadijga sijáv . Gå muhtem ájgev sijá lunna lijga årrum , de ráfesávadusáj vieljajs sirájga ja máhtsajga sijá lusi gudi sunnuv lidjin rádjam . [ 34 Valla Silas mierredij dasi báhtset . ] Paulus ja Barnabas Antiokiaj ganugijga , gånnå moaddásij iehtjádij siegen åhpadijga ja Härrá bágov sárnnedijga . Muhtem ájge maŋŋela Paulus Barnabasaj javlaj : ” Vuolggon vat mannulahkaj vieljaj vidjurijt guoradalátjit gájkka dajn stádajn gånnå Härrá bágov lin sárnnedam . ” Barnabas sidáj Johannesav , gev Markusin gåhttjun , fárruj válldet . Valla Paulusa mielas vierttij sån báhtset guhti sunnuv lij Pamfyliaj guodám , ij lim ga sunnu bargguj säbrram . Sunnu gasskaj garra rijddo buolláj ja de danna sirájga . Barnabas váldij Markusav fárrusis ja Kyprosij bårjåstij . Paulus de Silasav allasis ráddnan válljij , ja vuolgij maŋŋel gå vielja lidjin suv Härrá ármo hállduj vaddám . Syriav ja Kilikiav miehtáj manáj ja tjoaggulvisájt dåppe gievrrodij . Paulus de Derbej ja Lystraj jåvsådij . Dåppe lij åhpadisålmåj gen namma lij Timoteos . Suv ieddne lij ristagis juvdá ja áhttje grehka . Lystran ja Ikonian vielja buorijt suv birra hållin . Paulus sidáj Timoteosav fárrusis ja daj dáfoj juvdáj diehti suv birratjuohpadij ; juohkkahasj ham diedij áhtjes grehkan . Stádas stádaj mannin ja giehttun vieljajda njuolgadusáj birra majt apostela ja boarrása Jerusalemin lidjin vaddám ja majt lidjin välggogisá tjuovvot . Tjoaggulvisá de jáhkon nanniduvvin ja biejves bäjvváj stuorrun . Frygia ja Galatia milta mannin , dajna gå ájlis Vuojŋŋanis tsuohtsodij sijáv bágov Asian sárnnedimes . Gå Mysiaj jåvsådin , de lij hállo Bityniaj vuolgget , valla Jesusa Vuojŋŋanis ittjij miededa . De Mysia milta aj mannin ja Troasij jåvsådin . Iján de Paulus bárudisáv oattjoj . Vuojnij makedonia almatjav tjuodtjomin suv vájnnodime : ” Boade Makedoniaj mijáv viehkedittjat . ” Gå dáv bárudisáv lij vuojnnám , de dalánagi gähttjalijma Makedoniaj vuolgget , dajna gå árvvedijma Jubmel lij mijáv dåhku gåhttjum evangeliumav sárnnedittjat . Na vuolgijma de Troasis ja njuolgga Samotrakej bårjåstijma , ja maŋep biejve Neapolisaj . Dåppelt Filippij manájma , stáda mij le vuostasj makedoniak dáfon ja romagij årrombájkke . Dåppe soames biejvev ganugijma . Sábbátbiejven stáda uvsa ålggolij manájma , jåhkågáddáj gånnå árvvedijma rågosbájkke lij . Tjåhkkidijma ja hålajma nissunijda gudi dasi lidjin tjåhkanam . Lydia lij sijás akta . Sån lij Tyatiras ja purpurlijnijt oasestij , ja lij jubmelbalulasj . Gulldalime Härrá sujsta vájmov rabáj ja de Paulusa bágojt duostoj . Sån gájkka goahtefuolkijnis gástaduváj , ja maŋŋela mijáv vájnnodij : ” Båhtit muv lusi årudittjat , gå dal vissásit diehtebihtit Härráj jáhkáv . ” Ja ittjij vuollána . Soames bále gå rågosbájkkáj lijma mannamin , de oarjjeniejdav iejvvijma gänna lij åvddålijsárnnomvuojŋŋanis . Suv åvddålijsárnnomijs suv båndi ållo biednigav oadtjun . Dát niejdda Paulusav ja mijájt nuppijt tjuovudij ja tjuorvudij : ” Dá ålmmå li alemus Jubmela dievnastusán ja lånåstusá gäjnov didjij sárnnedi . ” Måttijt biejvijt dale nåv gihkadij . Paulus de vijmak suhtaj , jårgijdij ja vuojŋŋanissaj javlaj : ” Jesus Kristusa namán gåhtjov duv sujsta gájddat . ” Ja nåv de sujsta dalága gájdaj . Gå niejda båndi árvvedin sisboadov lidjin massám , de válldin Paulusav ja Silasav gitta ja guovdduj , stáda oajvemusáj lusi , sunnuv giessin . Roma duobmárij lusi sunnuv doalvvun ja javllin : ” Dá ålmmå mijá stádav ráfeduhtteba . Juvdá libá ja sárnnedibá dábijt majt midjij Roma viesajdiddjijda ij le loahpe dåhkkidit jalik tjuovvot . ” Álmmuk sunnu vuosstij tjuodtjelij , ja duobmára sunnus biktasijt gajkudin ja gåhttjun sunnuv ruosskit . Moaddi ruoskáv sunnuj vaddin ja de fáŋŋgagoahtáj sunnuv bálkestin . Fáŋŋgavávtav gåhttjun sunnuv váttugit gáhttit , ja dan diehti de sunnuv sisŋemus fáŋŋgahuodnahij biejaj ja juolgijs sunnuv tjåsskåj giddij . Gasskaijá Paulus ja Silas råhkådalájga ja hievedusáv Jubmelij lávlojga , ja då nuppe fáŋga gulldalin . De ednam hähkkat garrasit skielbbigådij ja fáŋŋgagoade gierggevuodo vábbulatjáj . Ja de gájkka uvsa rahpasin ja gájkaj tjadnasa luovvanin . Fáŋŋgavákta gåhttsåj , ja gå fáŋŋgagoade uvsajt rahppot ájtsaj de svierdes råhttij ietjas hekkaduhtátjit , dajna gå jáhkij gájkka fáŋga lidjin báhtaram . Valla Paulus sunji jieddnát tjuorvvij : ” Ale ietjat vahágahte ! Gájka ham dánna lip . ” Fáŋŋgavákta tjuovgav ánoj , viehkalij sisi ja doargesta Paulusa ja Silasa åvddåj luojttádij . Ja de sunnuv ålgus doalvoj ja gatjádij : ” Majt dal dahkat vaj gádjusav ? ” Paulus ja Silas vásstedijga : ” Jáhke Härrá Jesusij , de iesj gádjusa ja goahtefuolkkát aj . ” Ja de Härrá bágov sunji ja goahtefuolkkásis sárnnedijga . Fáŋŋgavákta daŋga gasskaidjabåttå sunnuv huksagådij ja sunnus hávijt basáj . Ja de goahtefuolkijnis gástaduváj . Paulusav ja Silasav fárrusis goahtásis váldij ja biebmojt sunnuj gárvedahtij , ja goahtefuolkijnis ávvudaláj gå Jubmelij lidjin jáhkkegoahtám . Maŋep ideda rádjin duobmára vávtajt dåhku gåhtjutjit sijáv ålmmåjt luojttet . Fáŋŋgavákta dáv Paulusij giehtoj ja javlaj : ” Duobmára li gåhttjum dunnuv luojttet . Ähppe dasti dárbaha dánna årrot . Manne ráfen ! ” Valla Paulus vásstedij : ” Duobmo ja guoradallama dagi li munnuv bihko ruosskidahttám , vájku Roma viesajdiddje lin . Ja fáŋŋgagoahtáj vil munnuv bálkestin . Ja de dal ájggu munnuv suolet dássta rádjat ? En galla vuolge , båhtusa dal ietja diehki munnuv viettjatjit . ” Vávta dáv duobmárijda giehttun . Gå gullájin Paulusav ja Silasav Roma viesajdiddjen , de balládin . Ietja de båhtin ja sunnujn tjáppagit ságastin , ja de doalvvun sunnuv ålgus ja sihtin sunnuv stádas mannat . Gå fáŋŋgagoades lijga bessam , de Lydia goahtáj manájga . Dåppe vieljaj äjvvalijga , jálusmuhtijga sijáv ja dåppelt de vuolgijga . Såj Amfipolisa ja Apollonia milta manájga ja Tessalonikej bådijga , gånnå juvdájn lij synagoga . Paulus dåhku dábes milta manáj , ja gålmmå sábbáda sidjij sárnnedij . Tjálukbájkes massta sárnnedij tjielggij sidjij gåktu Messias vierttij gierddat ja jábbmegij lussta tjuodtjelit . Sidjij javlaj : ” Messias le dát Jesus gev didjij sárnnedav . ” Muhtema sijás Paulusij ja Silasij åsskogåhtin ja sunnuj säbrrin . Nåv dahkin aj moattes jubmelbalulasj grehkajs ja viehka ålos allamáttok nissunijs . Juvdá dássta moarádin ja ietjasa bälláj oadtjun muhtem sjaljo skelmajt , gudi de stádaj stuojmev dahkin . Jasona goade ålggolij tjåhkanin ja gähttjalin Paulusav ja Silasav gitta oadtjot gäsátjit álmmuga åvddåj . Gå sunnuv ettjin gávna , de Jasonav ja muhtijt nuppijt vieljajt stáda alemusålmmåj åvddåj giessin ja tjuorvvun : ” Dáha , gudi åbbå väráldij li stuojmev dahkam li dal diehki aj jåvsådam , ja Jason le sijáv ietjas lusi gåhttjum . Gájkka tjäjssára njuolgadusájt sij dådji ja javlli ietjes le gånågis , soames gen namma le Jesus . ” Almasjfuovva ja stáda alemusålmmå ballájin gå dáv gullin . Jason ja då iehtjáda vierttijin dáhkádusáv mákset åvddål gå luovas bessin . Daŋga ijá vielja Paulusav ja Silasav Beroiaj rádjin . Vallak dåhku jåvsådijga de synagogaj manájga . Dåppe lidjin juvdá ienep rabásmielaga gå Tessaloniken . Buorre mielajn bágov duosstun ja juohkka biejve tjálugijt åtsådin gehtjatjit jus gájkka lij duolla . Moattes sijás jáhkkegåhtin , muhtem allamáttok grehka nissuna ja ålos grehka ålmmåjs aj . Valla gå juvdá Tessaloniken gullin Paulusav Jubmela bágov sárnnedime , de dåhku vuolggin ja dåbbilij almatjijt aj båsstin . Vielja dåppe de dalága Paulusav merragáddáj rádjin . Valla Silas ja Timoteos bátsijga . Gudi Paulusav Beroias rádjin , tjuovvun suv gitta Atenaj ja de máhttsin Silasij ja Timoteosij ságajn ruvámusát máhttelis suv lusi boahtet . Gå Paulus sunnuv Atenan vuordatjij , de mielanis moarre badjánij stáda ållo boajtojubmelgåvåjs . Juohkka biejve juvdájda ja jubmelbalulattjajda synagogan sárnnedij , ja sidjij guovdon . Muhtem epikurea ja stoika filosofa gåjt sujna sállijin árvvaladdat . Muhtema sijás javllin : ” Majt gårnijt le dal dát vijsudalle bagestam . Majt sihtá hållat ? ” Iehtjáda vat javllin : ” Vuojnnet amás jubmelijt diehki sihtá buktet . ” Paulus ham evangeliumav Jesusa ja suv tjuodtjelime birra sárnnedij . Areopagaj suv maŋŋáj válldin ja javllin : ” Giehto dal midjij dán ådå åhpa birra mav sárnneda ! Imálasj ássjij birra gullap , ja sihtap diehtet ma li . ” Atenaga ja ålggorijkaga , gudi dåppe årrun vuojn ålles ájgev gållådin ságastallamijda ja ságaj guldudallamijda . Paulus areopaga åvddåj tjuottjadij ja hålaj : ” Atenaga , gájkdivnas vuojnáv dij ålot jáhkkudakássjijs berustihpit . Gå váttsatjiv ja dijá jubmelgåvåjt gehtjadiv , gávnniv aj álltárav gåsi lij tjáleduvvam : Dåbdåk jubmelij . Mån ham sárnnedav , mav dij váni dåbdåk råhkådallabihtit . Jubmel , guhti väráldav sjivnnjedij ja gájkka danna , guhti le alme ja ednama härrá , ij åro almatjagiedas dahkam tiemmpelin , ij ga almatjagiedas ietjas dievnastahte degu luluj juojddá dárbahit . Sån ham iesj gájkajda vaddá iellemav , vuojŋŋanisáv ja divna . Avtat almatjis le gájkka álmmugijt sjivnnjedam . Sijáv le åbbå ednamav miehtáj årudahttám , ja mierreájgijt le sidjij biedjam ja rájájt maj sisbielen viessu . Dáv le dahkam vaj almatja lulun Jubmelav åhtsåt ja márjju aj suv lusi gábjjot - ij le ham mijás avtastik guhkken . Sujna ham mij viessop , labudip ja lip , gåktu aj muhtema dijá diktatjállijs li javllam : Mij lip aj suv máttos . Gå dal Jubmela máttos lip , allup de jáhkku jubmelvuohta le juoga gålles , silbas jali gierges dagáduvvam , juoga mij almatja ájádusájs jali dájdatjähppudagás le hábbmiduvvam . Guhkes ájgev le Jubmel almatjij diedekvuodav gierddam , valla dálla dal juohkka almatjav juohkka guovlos buorádussaj gåhttju . Sån le vuojn mierredam biejvev goassa väráldav rievtesferdukvuodajn duobbmi , avta almatja baktu gev le dasi juo åvddåla válljim . Dáv le gájkka almatjijda vihtanussan biedjam gå suv jábbmegij lussta tjuottjeldahtij . ” Gå Paulus nammadij tjuodtjelimev jábbmegij lussta , de muhte suv bilkkedin , valla muhte vásstedin : ” Ietjá bále vat sihtap duv gullat dáj ássjij birra hållamin . ” Nåv de guodij sijáv gudi lidjin tjåhkanam . Soabmása galla sunji säbrrin ja jáhkkegåhtin , akta sijájs Dionysios , guhti lij areopaga sebrulasj , ja aj nissun gen namma lij Damaris ja de vil muhte iehtjáda . Paulus Atenas vuolgij Korintaj . Dåppe gávnadij juvdájn gen namma lij Akvila . Sån lij Pontosis , valla lij áttjak áhkájnis Priskillajn Italias boahtám , dajna gå tjäjssár Klaudius lij gåhttjum gájkka juvdájt Romas jåhttåt . Paulus manáj sunnu lusi , ja gå sujna lij dahtak viddno gå sunnun , de sunnu lusi ganugij ja dåppe bargaj . Lierttegoarro lijga . Juohkka sábbáda Paulus synagogan hålaj ja gähttjalij juvdájt ja grehkajt oadtjot jáhkátjit . Gå Silas ja Timoteos Makedonias vuollánijga , de lij Paulus vissjalit juvdájda sárnnedime ja vihtanasstemin Jesusav Messiasin . Valla gå vuosstáladdin ja álbedin , de biktasijdes sjavnjij ja javlaj : ” Båhtus dijá varra ietjada oajve nali . Mån lev vigedibme . Dássta duohku dal hiednigijda jårgijdav . ” Jåhttåj de dassta Titius Justusa lusi , guhti lij jubmelbalulasj ålmåj . Suv viesso lij dannága synagoga guoran . Valla synagogatjuottjodiddje Krispus ja åbbå suv goahtefuolkke Härráj jáhkkegåhtin , aktan måttijn ietjá korintagij gudi Paulusa hålajt gulldalin ja gástaduvvin . Soames ijá hålaj Härrá Paulusij bárudisán : ” Ale balá , ájnat sárnneda ja ale sjávvuna , dajna gå mån lev duv lunna . Aktak ij duv láda jalik vahágahte ; dán stádan li ålos gudi muv álmmugij gulluji . ” Paulus de dasi biellenuppev jagev ganugij ja Jubmela bágov sidjij åhpadij . Dan jage gå Gallio lij Akaia ednamhärrán , de juvdá aktisattjat Paulusav validin ja duobbmoståvlå åvddåj suv giessin . Javllin suv almatjijt tjáddjidit Jubmelav dievnnutjit lága vuosstij . Valla åvddål gå Paulus háhppidij vásstedit , de Gallio juvdájda javlaj : ” Juvdá , jus dánna luluj bahádagos jali vierredagos gatjálvis , de luluv dijáv gulldalit . Valla jus bágo jali namá jali ietjada lága nanna rijddalihpit , de le dijá ietjada ássje . Dakkir rijdduj iv sidá duobmárin liehket . ” Ja nåv de sijáv duobbmoståvlås vuodjelij . Gájka de synagogatjuottjodiddjáj Sostenesij vuosstehágov dahkin ja tsábbmin suv duobbmoståvlå åvdån . Valla Gallio ittjij dassta berusta . Paulus ájn dasi muhtem ájgev ganugij , ja de vieljajt hivástahttalij ja Syriaj Priskillajn ja Akvilajn bårjåsta vuolgij . Kenkreaian lij ájn de vuobdajt biesskedahttám jáhtov ållidittjat . Gå Efesosij jåvsådin , de mannoguojmijstis siráj . Iesj de synagogaj manáj juvdájda hålatjit . Gåhttjun suv dasi guhkebuv ganugit , valla ittjij gåjt guorrasa ja náv de sijáv hivástahtij : ” Ietjá bále dijá lusi máhtsav , jus Jubmel sihtá . ” Ja de háksaj lávkkij ja Efesosis vuolgij . Caesarean gáddáj lávkkim , de Jerusalemij badjánij tjoaggulvisáv buorástahtátjit , ja dåppelt de Antiokiaj manáj . Muhtem ájgev maŋŋela vat Galatiav ja Frygiav manáj , ja juohkka sajen åhpadisålmmåjt gievrrodij . Efesosij lij boahtám juvdá gen namma lij Apollos . Sån lij Aleksandrias ja smidá hålatjit ja tjálugijda oahpes . Härrá gäjno birra lij diedojt oadtjum , ja buolle vájmujn Jesusa birra váttugit åhpadij . Valla dåssjå Johannesa gástadusáv dåbdåj . Apollos dal jálot synagogan sárnnedij . Gå Priskilla ja Akvila suv sárnijt lijga gulldalam , de ietjaska lusi suv váldijga ja ájn Jubmela gäjno birra tjiegŋalappot åhpadijga . Gå de maŋŋela Akaiaj sidáj vuolgget , de vielja alodin ja dåbbilij åhpadisålmmåjda tjállin ja gåhttjun sijáv vájmos suv duosstot . Jubmela ármo baktu sjattaj Akaia jáhkulattjajda stuorra viehkken , dajna gå juvdáj ájádusájt bihko gåmedij , ja tjálugijs viettjaj vihtanusáv Jesus le Messias . Gå Apollos lij Korintan de Paulus sisednamav Efesosij bådij . Dåppe muhtem åhpadisålmmåj gávnadij gejs gatjádij jus ájlis Vuojŋŋanisáv lidjin oadtjum dalloj gå jáhkkegåhtin . Dasi vásstedin : ” Ájlis Vuojŋŋanisás ep le åbbånis gullam . ” - ” Makkir gástadusájn de gástaduvájda ? ” gatjádij Paulus , ja de vásstedin : ” Johannesa gástadusájn . ” Paulus javlaj : ” Johannes gástadij buorádusá gástadusájn , ja sån bádtjij almatjijt jáhkket sunji guhti suv maŋŋela boahtá : Jesusij . ” Gástadahttin de ietjasa härrá Jesusa namán . Ja gå Paulus giedajdis sijá nali biejaj , de ájlis Vuojŋŋanis sijá badjel luojttádij ja de gielaj sárnnogåhtin ja åvddålijsárnnogåhtin . Lågenanguoktása bájkke lidjin . Gålmmå máno Paulus jálot synagogan sárnnedij ja gähttjalij oadtjot sijáv jáhkátjit dasi mij Jubmela rijkkaj gullu . Valla soabmása ettjin sidá bágov duosstot , ettjin ga jáhkket sidá , ájnat Gäjnov gájkaj guládijn álbedin . Paulus de sijáv guodij ja váldij åhpadisålmmåjdis fárruj . Ienni de Tyrannosa låhkåmhuodnahin fert biejve hålaj . Guokta jage nåv bargaj , ja gájka Asian , juvdá ja grehka , Härrá bágov gullin . Paulusa baktu Jubmel mihtos oavdojt dagáj , tjabu lijnijt ja biktasijt ma suv rubmahis lidjin duohttasam , biedjin skihppij nali , ja nåv de skihpudagájstisá buorránin , ja bahás vuojŋŋanisá sijáv guodin . Juvdáj gålgge vuojŋŋanisávuodjeliddjijs soabmása aj härrá Jesusa namáv nammadahtjin sidjij gejn bahás vuojŋŋanisá lidjin . Javllin : ” Jesusa baktu gev Paulus sárnnet dijáv vuornádav . ” Nåvti dahkin soames juvdá alemushärrá gietjav bárne , gej áhttje lij Skeuas . Valla bahás vuojŋŋanis sidjij vásstedij : ” Jesusav galla dåbdåv ja diedáv guhti Paulus le , valla gudi val dij lihpit ? ” Ja ålmåj , gänna bahás vuojŋŋanis lij , ládaj ja sijáv vuojtij ja nåv vastet sijáv vahágahtij vaj rihttsot ja varran hähttujin viesos báhtarit . Åbbå Efesosij dát dåbddusij bådij , goappátjagá juvdájda ja grehkajda . Gájka de suorgganin ja härrá Jesusa namma guddneduváj . Moattes sijás gudi lidjin jáhkkegoahtám de bihko dåbdåstin majt lidjin dahkam , ja ålos sijás , gudi lidjin skieddim , tjoahkkijin girjijdisá ja gájkaj vuojnedijn dajt boalldin . Girjij biednikárvov vihttalåktuvsán silbbadrakmerij merustin . Ja Härrá fámo baktu de báhko ienebut oabloj ja ienep fámov oattjoj . Gájkka dáj vásádusáj maŋŋela mierredij Paulus Makedonia ja Akaia milta Jerusalemij vuolgget , ja de javlaj : ” Gå dåppe lev mannam , de vierttiv aj Romav guossidit ” . Valla barggoguojmijstis guoktásav , Timoteosav ja Erastosav , Makedoniaj rájaj ja iesj de muhtem ájgev Asiaj ganugij . Valla jur daj ájgij alvos stuojmme Gäjno birra buolláj . Silbbasmirjár gen namma lij Demetrios dagáj artemistiemmpelijt silbas ja nåvti duodjárijda ásaj bargojt maj baktu ållu biednigav oadtjun . Demetrios de tjoahkkij gájkka duodjárijt ja iehtjádijt gejn lij sjimuk viddno ja javlaj : ” Dáj bargoj mij buorre viessomuháv oadtjop . Davva diehtebihtit . Valla dálla dal ietja vuojnnebihtit ja gullabihtit gåktu duot Paulus , ij dåssjå Efesosin ájnat åbbå Asian , ållusav le jáhkedam gå javllá mijá giedaj dahkam jubmela älle jubmela . Ja de vuojnnet dal ij dåssjå duodje nievres sága vuolláj boade , ájnat baládip mijá alla jubmela Artemisa tiempel aj árvos massá . Ja de vil Artemis biestisj allavuodas , sån gev åbbå Asia ja åbbå värált guddnádallá . ” Dáv gullam de sälldát moarádin ja tjuorvvogåhtin : ” Stuorak le efesogij Artemis ! ” Åbbå stádaj stuojmme buolláj , ja juohkka guovlos almatja teáhterij ruohtastin . Gaiusav ja Aristarkosav dåhku maŋen giessin . Såj lijga makedonaga ja Paulusa mannoguojme . Paulus ájgoj de iesj teáhterij tjágŋat álmmugij hålatjit , valla åhpadisålmmå duostudin . Dáj ednamdajvaj oajvemusájs soabmása , gudi suv rádna lidjin , ságav sunji rádjin ja biehtodin teáhterij vuolggemis . Dåppe dal avtat njálmes rihtjun . Almatja lidjin ållu hämssárasstám , ja ållusa sijájs ettjin diede manen dåhku lidjin boahtám . Almasjvegas muhtema Aleksandrosij ássjev tjielggijin , gå juvdá suv åvddåj buktin . Aleksandros de giedajnis siejvvelij sijáv sjávvunit , dajna gå almasjvega åvdån sidáj ietjas bälostit . Valla gå ielvvin suv juvdán de gájka avtat njálmes tjuorvvogåhtin : ” Stuorak le Efesosa Artemis ! ” ja nåv sij guovtijt tijmajt gihkadin . Stáda tjálle de vijmak oattjoj almasjfuovav sjávvunittjat ja javlaj : ” Efesosa årrojs gatjádav , gávnnuji gus lik almatja gudi e diede Efesosstáda le alla Artemisa tiemmpela ja alme gierge gáhttár ? Aktak ij le dáv vuornnum , ja dan diehti sjávunihtit ja allit mavga guovtegávnagit dagá . Ålmmå gejt diehki lihpit buktám , älle tiempelsuollaga , älle ga mijá jubmela bilkkediddje . Jus Demetrios ja suv duodjárrádna ájggu avtak guoddalit , de le miján duobbmoståvllå , ja miján le aj ednamhärrá . Sijá åvdån máhtti nubbe nuppev guoddalit . Ja jus diján le juoga ietjá rávkalvis , de mierredus álmmukdigge ássjev lága milta . Viedjep udnásj biejve stuojme diehti ietja guoddaluvvat , dajna gå miján älle mahkka , maj dákkir stuojmev buktep bälostit . ” Daj bágoj oattjoj almasjfuovav hádjánittjat . Gå stuojmme lij nåhkåm , de Paulus åhpadisålmmåjt ietjas lusi gåhtjoj ja jálusmuhtij sijáv . Ja de hivástahttalij ja Makedoniaj vuolgij . Gå dajt dáfojt lij mannam ja vissjalit vieljajt alodam , de Grehkaj jåvsådij , gånnå gålmmå máno åroj . Gå lij Syriaj vuolggegoahtemin , de juvdá suolet rádudallin suv ládat , ja de ittjij huoman vuolge , ájnat Makedonia milta máhtsaj . Sujna lidjin siegen Sopatros , Pyrrhosa bárnne Beroias , Aristarkos ja Sekundus , gudi vieljajda Tessaloniken gullujga , ja de vil Gaius Derbes , Timoteos Tykikos ja Trofimos Asias . Sidja juo åvdån mannin ja Troasin mijáv vuorddemin lidjin . Suvrrodik lájbe basij maŋŋela Filippij bårjåstijma , ja vidá biejve birán Troasin äjvvalijma , gåsi vahkov ganugijma . Biejven sábbáda maŋŋel lijma tjåhkanam lájbev doajátjit . Paulus , guhti lij maŋep biejve vuolgátjit , gitta gasskaidjaj vieljajda sárnnedij . Dan huodnaha bajemus låbdån gåsi lijma tjåhkanam lidjin moadda lámpo . Nuorra ålmåj gen namma lij Eutykos lij vinndegij tjåhkkidam . Gå Paulus mälggadav hålaj de dasi oaddáj , ja oadedijn goalmát låbdås vinndekrájge gahtjaj . Juo lij jábmám gå de suv låggŋijin . Paulus de vuolus bådij , suv badjel gåbbmidij , fármastij suv ja javlaj : ” Allit dasti luojo , hekkan le ! ” Ja de vat bajás máhtsaj , lájbev dåjij ja båråj . Ja de ájn gitta idedisväjggáj sárnnedij , ja de sijáv guodij . Hekkan nuorra bárnev sijddaj doalvvun , sidjij stuorra jaskadussan . Njuolgga háksaj manájma ja Assosij bårjåstijma Paulusav viettjatjit ; nåv lij iesj mierredam dajna gå gáttev dåhku sidáj vádtset . Gå Assosin sujna äjvvalijma , de háksaj suv váldijma ja Mitylenej jåvsådijma . Dåppelt vat bårjjånijma ja maŋep biejve Kiosa buohta lijma ; biejvvek maŋŋela vat Samosij jåvsådijma , ja boahtte biejve de Miletosij bådijma . Paulus lij vuojn mierredam Efesosa mieddela mannat ájgev Asian gållådimes . Sujna lij råhtto , dajna gå ájlistakbiejven ájgoj Jerusalemij jåvsådit , jus máhttelis . Miletosis galla ságav Efesosa boarrásijda rájaj gåhttjomijn boahtet . Gå jåvsådin hålaj sidjij : ” Diehtebihtit majna vuogijn dijá gaskan agev lev viessum , vuostasj biejve rájes gå diehki Asiaj båhtiv . Gájkin vuollegisvuodan lev Härráv dievnnum , gadnjalij ja gähttjalimij lev juvdáj ládamijt hähttum gierddat . Iv le ballam didjij diededimes mij le didjij ávkken , ájnat dav lev tjoaggulvisán ja sijdajn bihko åhpadam . Goappátjagá juvdájt ja grehkajt lev alodam Jubmelij jårgijdit ja härrá Jesusij jáhkket . Vuojŋŋanisás lev dal tjanáduvvam Jerusalemij vuolgget váni diedek mij dåppe muv duosstu . Diedáv galla ájlis Vuojŋŋanis juohkka stádan vihtanasstá tjadnasijt ja nággásijt muv vuorddemin . Iehtjam iellemav galla iv mavga árvvon ane ; sidáv dåssjå ållidit mannulagáv ja dav dagov mav härrá Jesusis lev oadtjum : Jubmela ármo evangeliuma birra vihtanasstet . Diedáv ehpit dasti muv goassak vuojne , dij gejt lev guossidam ja gejda rijka birra lev sárnnedam . Dan diehti de udnásj biejve iehtjam sivádibmen sárnov , jus aktak láhppu . Iv le gåjt goassak dijás majdik tjiegadam mij Jubmela sidodij gullu . Gáhttijihtit dal ietjada ja åbbå älov masi ájlis Vuojŋŋanis le dijáv tjuottjodiddjen biedjam , vaj de räjnnuhiddjen lihpit Jubmela tjoaggulvissaj , mav Bárnes varájn le allasis vuojttám . Diedáv várálasj stálpe , ma älov e árjo , dijá gasskaj nággiji gå dal dijáv guodáv . Ietjada gasskaj aj badjáni ålmmå gudi vierreåhpav sárnnedi åhpadisålmmåjt ietjasa bälláj åttjudittjat . Gåhtsit de dan diehti , ja mujttit mån gålmmå jage idja biejvve dijás juohkka avtav ganjáltjalmij vágodiv . Ja de dal Jubmela ja suv ármo bágo hállduj dijáv guodáv . Ietjas fámujn sån dijáv huksá ja vaddá didjij árbev sijá siegen gudi li ájlistuvvam . Ittjiv goassak silbav jalik gållev jalik biktasijt avtastik rávka . Diehtebihtit dáj giedaj barggiv iehtjam ja mannoguojmijam dárboj diehti . Juohkkaláhkáj vuosediv gåktu barggat vaj sjäbttjásijt huksabihtit härrá Jesusa bágo mujton : Sálugabbon vaddem oadtjomis . ” Gå Paulus lij dáv hållam , de buolvatjij nali luojttádij ja sijá siegen råhkådaláj . Ármet tjierrun ja suv fármudallin ja tjulástallin . Ienemusát sijáv báktjij gå javlaj e goassak dasti suv vuojne . Ja de háksaj suv tjuovvolin . Gå sijás sirájma ja vuolgijma , de njuolgga Kosaj bårjåstijma ja maŋep biejve Rhodosij ja dåppelt Pataraj . Dåppe hávsav gávnajma , mij Fenikiaj lij vuolggemin , ja dajna de vuolgijma . Kyprosav ájtsajma , ja dan oarjásjbielev Syria guovlluj vásijma ja de Tyrosij goarrijma , gåsi gálvo gáddáj galggin . Åhpadisålmmåjt gávnajma ja vahkov sijá lunna årudijma . Vuojŋŋanisá bagádusá milta várrodin Paulusav Jerusalemij vuolggemis . Gå de Tyrosin dajt biejvijt lijma årrum , de lij vat mannuj . Gájka mijáv stádas tjuovvolin , nissuna ja máná aj . Merragátten buolvatjij nali luojttádijma råhkådalátjit , ja de guhtik guojmáma hivástahttalijma . Mij de háksaj manájma , ja duo nuppe sijddasisá máhttsin . Tyrosis Ptolemaisaj manájma , gånnå de mijá merramannulahka någåj . Dåbbilij vieljajt buorástahttalijma ja biejvev sijá lunna lijma , ja de dåppelt Caesareaj vuolgijma . Dåppe sárnnediddje Filipposa viessuj manájma ja suv lunna årojma . Sån lij giehtjasis akta . Filipposin lidjin niellja vállduk niejda gejn åvddålijsárnnomvaddása lidjin . Måttijt biejvijt lijma dåppe årrum gå profehta gen namma lij Agabos Judeas dåhku bådij . Mijá lusi bådij ja váldij Paulusa avev majna giedajt ja juolgijt ietjastis tjanáj ja javlaj : ” Náv ájlis Vuojŋŋanis javllá : Guhti dáv avev äjggu , suv juvdá Jerusalemin náv tjadni ja hiednigij giedajda vaddi . ” Gå suv bágojt gulájma de várrodijma mij aktan dan bájke almatjij , Paulusav Jerusalemij badjánimes . Paulus de dasi vásstedij : ” Man diehti dale náv dahkabihtit , tjierrobihtit ja mujsta vájmov báktjibihtit ? Iv le gárves dåssjå fáŋŋgagoahtáj bálkestuvátjit , ájnat aj jábmemav Jerusalemin härrá Jesusa namá diehti gierdatjit . ” Gå ejma buvte hoalájdahttet de vuollánijma ja javlajma : ” Sjaddus Härrá sidot . ” Daj biejvij maŋŋela mannulahkaj iehtjama gárvedijma ja Jerusalemij badjánijma . Caesarea åhpadisålmmåjs muhtema tjuovvolin ja doalvvun mijáv Mnasona lusi . Sån lij Kyprosis ja guhkes ájgev lij åhpadisålmmån årrum . Suv lunna de galgajma årrot . Vielja Jerusalemin mijáv ávos duosstun . Maŋep biejve Paulus mijáj aktan Jakoba viessuj manáj , ja dåhku gájkka boarrása aj båhtalin . Gå sijáv lij buorástahttalam , de tjielggij sidjij gájkka majt Jubmel lij hiednigij gaskan suv bargo baktu dahkam . Gå dav gullin de Jubmelav hievedin ja Paulusij javllin : ” Diedá ham juvdájs li moadda tuvsána jáhkkegoahtám , ja buolle vájmujn sij gájkka lágav garrasit anedi . Ja de li dal gullam dån gájkka juvdájt , gudi hiednigij gaskan årru , åhpada Mosesa lágav guodet ja tjielggi e galga mánájdisá birratjuohpadahttet ja e galga mijá dábij milta viessot . Ja majt de dahkat ? Gulátji sij duv diehki boahtám . Dagá dal nåv gåktu dunji javllap : Dánna li niellja ålmmå gudi jáhtov li vaddám . Válde sijáv fárrusit ja rájnni ietjat aktan sijájn , ja mávse sijá åvdås vaj oajvev oadtju buolljadahttet . Dassta de gájka dádjadi ij migek le sádnes majt duv birra li gullam , ájnat dån aj lágav aneda ja dan milta vieso . Valla mij gullu hiednigijda gudi li jáhkkegoahtám , de lip sidjij mijá märrádusáv diededam : galggi várrit boajtojubmelijda värrodum biergos , máles , buvvum juhtusij biergos ja skiegesvuodas . ” Maŋep biejve de Paulus ålmmåjt fárrusis váldij ja aktan sijáj rájnnanij . Ja de tiemmpelij manáj diededittjat goassa rájnnanimájge nåhki vaj värro sijá åvdås värroduvvá . Åvddålasj mierredum gietjav biejve lidjin vássám , de Asia juvdá Paulusav tiemmpelin ájttsin . Ja de almasjfuovav tjuorvo ávttjijin : ” Israelaga , båhtit viehkken ! Dála le ålmåj guhti juohkka sajen mijá álmmuga , mijá lága ja dán bájke vuosstáj åhpat . Ja de ájn vil grehkajt tiemmpelij fárruj válldá ja dáv ájlis bájkev álbet . ” Lidjin vuojn Trofimosav Efesosis Paulusa siegen stádan vuojnnám ja de jáhkkin Paulusav suv fárrusis tiemmpelij váldij . Åbbå stáda de svahtjalij ja almatja tjåhkanaddin . Ja de Paulusav doahppijin ja tiemmpelis ålgus giessin , ja tiemmpela uvsa dalága dahpaduvvin . Sihtin suv jámas tsábbmet , valla Roma doarroålmmåj oajvemus gulláj åbbå Jerusalemin stuojmev ja de doarroålmmåj ja doarroåjvij dåhku gáhtjadij . Gå juvdá oajvemusáv ja doarroålmmåjt ájttsin , de hiejttin Paulusav tsábbmemis . Doarroålmmåj oajvemus bådij ja suv giddij . Gåhtjoj suv guovtijn rikkijn tjadnat ja de sijás gatjádaláj guhti lij ja majt lij dahkam . Almasjfuovas moattelágásj vásstádusájt oattjoj , ja gå daj stuojmij sinna ittjij almma diedojt oattjo , de Paulusav laddnáj doalvodahtij . Gå Paulusav lávkkidagá rádjáj oadtjun , de doarroålmmå hähttujin suv guoddet , dajna gå almatja juohkka guovlos nårrin ja galjastin : ” Gåddit suv ! ” Daŋga bále gå Paulusav laddnáj lidjin doalvvomin , de doarroålmmåj oajvemusás gatjádij : ” Oattjov gus juojddá dunji javllat ? ” - ” Galla gåjt de grehkagielav máhtá ” , vásstedij . ” Ille ham de dån egyptak guhti åvddåla stuojmev dagádi ja nielljatuvsán nijbbeålmmåjn åjdåmähttsáj vuolggi ? ” Paulus vásstedij : ” Mån lev juvdá Tarsosis Kilikian , alla árvvon anedum stáda viesát . Gatjádav dal dujsta loabev álmmugij hållat . ” Doarroålmmåj oajvemus sunji loabev vattij , ja lávkkidagá nalta de Paulus giedajn siejvvelij almasjfuovav sjávvunahtátjit . Gå sjávvunahtjin , de sidjij hebreagiellaj hållagådij : ” Vieljaja áhtje , gulldalihtit dal majt didjij iehtjam bälostussan sárnov . ” Gå gullin suv hebreagiellaj sidjij hållamin , de ållu sjávvunin , ja de vat hålaj : ” Mån aj lev juvdá , Tarsosin Kilikian riegádam , valla dán stádan badjánam . Gamalielis lev váttugis åhpadimev ájttegij lága birra oadtjum . Jubmela ássje åvdås lev daŋga lágásj gisjugisvuodajn oajbbum gå dij dálla . Jábmemijn ja gåddemijn lev Gäjnov doarrádallam , ja goappátjagá nissunijt ja ålmmåjt giddim ja fáŋŋgagoahtáj bálkestam . Alemushärrá ja åbbå ráde dáv máhttá duodastit . Sijás oadtjuv girjev maŋen Damaskusa vieljajda ja dåhku vuolggiv almatjijt gidditjit ja Jerusalemij dålvutjit , gånnå de galggin stráffasa oadtjot . Valla gå Damaskusij dan mannulagán lahkaniv , de hähkkat gasskabiejve ájge sjierris tjuovgga almes muv birra bájttegådij . Ednamij gahttjiv ja gulliv jienav mij munji javlaj : ’ Saul , Saul , man diehti muv doarrádalá ? ’ Gatjádiv de : ’ Guhti le dån , Härrá ? ’ Ja sån vásstedij : ’ Mån lev Jesus Nasaretas , gev doarrádalá . ’ Gudi muv lidjin tjuovvomin vuojnnin tjuovgav , valla ettjin gulá jienav mij munji hålaj . Gatjádiv : ’ Majt galgav dahkat , Härrá ? ’ Ja Härrá vásstedij : ’ Maná dalága Damaskusij . Dåppe gulá gájkka mij dunji le vuojneduvvam dahkat . ’ Mannoguojme muv giedas hähttujin lájddit , dajna gå sjierris tjuovgga lij muv tjalmeduhttám . Ja de Damaskusij jåvsådijma . Dåppe lij ålmåj gen namma lij Ananias . Sån lij jubmelbalulasj ja láhkajáhkkogis ålmåj , ja gájkka dan stáda juvdá buorijt suv birra vihtanasstin . Sån de muv lusi bådij , muv guorraj tjuottjadij ja javlaj : ’ Saul , vielljam , tsakkasta tjalmijdat ja vuojnnen vat sjatta ! ’ Ja daŋga båttå de suv vuojnnegåhtiv . Ananias javlaj : ’ Mijá ájttegij Jubmel le duv tjuolldám suv sidodav dåbdåtjit , Rievtesferdugav vuojnátjit ja suv jienav gulátjit . Suv vihtanin sjatta ja giehto gájkka almatjijda majt vuojnni ja gulli . Ale dasti ádjána ! Tjuorvo Härráv namás ja dalága ietjat gástadahte ja basádahte suttojstat . ’ Gå ruoptus Jerusalemij båhtiv ja lidjiv tiemmpelin råhkådallamin , de almajs gahttjiv ja vuojnniv Härráv guhti munji hålaj : ’ Gáhtjada , guode dalága Jerusalemav . Dáppe e duv vihtanusáv muv birra duosto . ’ Mån de vásstediv : ’ Härrá , sij ham diehti gájkka synagogajn mån giddidahttiv ja ruosskidahttiv sijájt gudi dunji jáhkkin . Ja gå duv vihtana , Stefanosa , varra gålgåduváj , de lidjiv danna gähttjamin . Muv mielas lij duolla , ja suv gåddij biktasijt gáhttijiv . ’ Munji de javlaj : ’ Maná , hiednigij lusi , guhkás mälggadij duv rájav . ’ ” Dán rádjáj suv hålav gulldalin , valla gå dáv javlaj de tjuorvvogåhtin : ” Gádodihtit dáv ålmmåv ednama nalta ! Dakkirasj beras ij lulu viessot . ” Gilljun , biktasijt riesstin ja sádduv ilmmáj håjggin . Doarroålmmåj oajvemus de Paulusav laddnáj doalvodahtij ja gåhtjoj ruosskidáládijn sujsta gatjádallat , diedojt åttjutjit man diehti sunji nåv gilljun . Gå suv ruosskidalátjit tjadnin , de soames danna doarrooajves gatjádij : ” Le gus loahpe ruosskit Roma viesajdiddjev , guhti ij le masstak duobbmidallam ? ” Doarrooajvve de doarroålmmåj oajvemusá lusi manáj ja javlaj : ” Majt dal ájn ájgo dahkat ? Dát ålmåj le Roma viesajdiddje . ” Oajvemus de Paulusa lusi manáj ja gatjádij : ” Le gus dån duodaj Roma viesajdiddje ? ” Gå Paulus miededij , de doarroålmmåj oajvemus javlaj : ” Mån lev viesajdimvuoda riektás edna biednigav máksám . ” - ” Mån dav riegádimvattáldahkan oadtjuv ” , javlaj Paulus . Gudi galggin sujsta gatjádallat de ráfen suv dibddin , ja doarroålmmåj oajvemus iesj ållu suorgganij gå dádjadij Roma viesajdiddjev lij giddim . Maŋep biejve de doarroålmmåj oajvemus hálijdij vissásit diehtet massta juvdá suv guoddalin . Luojtij de Paulusav tjadnasijs ja gåhtjoj alemushärrájt ja åbbå rádev tjåhkanit . Ja de Paulusav sijá åvddåj doalvoj . Paulus rádáj gehtjaj ja javlaj : ” Vielja . Udnásj biejve rádjáj lev buorre oamedåbdujn Jubmelav dievnnum . ” Alemushärrá Ananias de gåhtjoj sijáv guoran tjuodtjomin Paulusav njálmmáj spähkkalit . Valla Paulus sunji javlaj : ” Spähkkalus Jubmel duv , kálkajs vielguduvvam siejnne ! Tjåhkkåhime le dánna lága milta muv duobbmitjit , valla lága vuosstij gåhtjo sijáv muv spähkkalit . ” ” Bälká gus dån Jubmela alemushärráj ! ” javllin sij suv guoran tjuodtjomin . Paulus vásstedij : ” Vielja , ittjiv alemushärrán suv diede . Tjáleduvvam ham le : Álmmugat oajvemusáv i galga garrodit . ” Dajna gå Paulus diedij sijás muhtemav saddukean ja muhtemav farisean , de jienas bajedij ja rádáj javlaj : ” Vielja , farisea lev , ja muv ájttega aj farisea lidjin . Jábbmegij tjuodtjelime doajvo diehti lev dal dánna duobbmoståvlå åvdån . ” Gå dáv javlaj , de rijddo badjánij fariseaj ja saddukeaj gasskaj , ja ráde de guovte bälláj juohkásij . Saddukea vuojn e jábbmegij tjuodtjelibmáj jalik ieŋŋgilijda jalik vuojŋŋanisájda jáhke , valla farisea jáhkki . Stuorra tjuorvas sjattaj ja muhtem tjálukoahppása gudi fariseajda gullujin tjuodtjelin ja garrasit vuosstálasstegåhtin : ” Mij ep dán ålmmån mavga baháv gávna . Gåktus jus vuojŋŋanis jali ieŋŋgil le sunji hållam ? ” Rijddo garraj ja doarroålmmåj oajvemus baláj Paulusav dal gajkudahtji . Dan diehti de vávtajt gåhtjoj vuolus mannat sijá giedajs suv gájutjit ja laddnáj dålvutjit . Iján de Härrá ieŋŋgil suv lusi bådij ja hålaj : ” Ale balá . Gåktu Jerusalemin muv birra vihtanassti nåv hähttu aj Roman vihtanasstet . ” Maŋep ideda juvdá tjåhkanin ja vuornnáv dahkin e bårråt jalik juhkat åvddål gå Paulusav li gåddåm . Badjel nielljalåk ålmmå dán lihtudibmáj guorrasin , ja alemushärráj ja boarrásij lusi dáj bágoj mannin : ” Dahkam lip vuornnáv ep biebmojt duohtada jalik jugá åvddål gå Paulusav lip gåddåm . Gåhttjut dal dij rádijn aktan , doarroålmmåj oajvemusáv doalvvot suv vuolus dijá lusi , degu mak suv ássjev ienebut sihtabihtit åtsådit . Mij de tjuodtjop gárvvása suv gåttåtjit åvddål gå dijá lusi jåvsåt . ” Valla Paulusa niehpe lij danna bähttogis lihtudime birra gullam , ja de Paulusa lusi fáŋŋgagoahtáj manáj ja dav giehtoj . Paulus doarroåjvijs avtav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Doalvo dáv nuorra ålmmåv doarroålmmåj oajvemusá lusi , sujna le juoga giehttot . ” Doarrooajvve suv oajvemusá lusi doalvoj ja javlaj : ” Fáŋŋga Paulus muv ietjas lusi gåhtjoj ja sidáj dáv nuorra ålmmåv duv lusi doalvvot , sujna le juoga dunji giehttot . ” Doarroålmmåj oajvemus váldij nuorra ålmmåv giedas ja duobbelij manáj ja gatjádij : ” Majt sidá munji giehttot ? ” Sån de vásstedij : ” Juvdá li lihtudam duv gåhttjot Paulusav idet vuolus ráde åvddåj boahtet , dajna gå suv ássjev sihti ienebut åtsådit . Valla allu då dån val dasi guorrasu . Sijás li vuojn ienep gå nielljalåges suv vuorŋedime ja vuornnáv li dahkam e bårråt jalik juhkat åvddål gå suv li gåddåm . Sij li gárvvása ja li vuorddemin dasi miededa . ” Doarroålmmåj oajvemus buorgoj nuorra ålmmåv aktasik iktemis mav lij älvvám ja de dibdij suv mannat . Maŋŋela de doarroåjvijs guoktásav ietjas lusi gåhtjoj ja javlaj : ” Gähttje vaj guoktatjuohte doarroålmmå ijá goalmát tijma rájes li gárvvása Caesareaj vuolgátjit . Vállde aj gietjavlågev rijddijiddje ja guoktatjuohte viehkediddje fárrusihtte . ” Rijddimhestav Paulusij galgajga ássat ja gähttjalit suv vahágahtek ednamhärrá Feliksa lusi doalvvot . Ja de girjev dáj bágoj tjálij : ” Klaudias Lysiasis Feliksij . Guddnedum ednamhärrá . Dát ålmåj lij juvdájs giddiduvvam ja sijás vargga oajttuj . Iehtjam doarroålmmåj suv sijáj giedajs gádjuv , dajna gå ielvviv Roma viesajdiddje lij . Gå hálijdiv diehtet massta suv guoddalin , de sijá ráde åvddåj suv doalvvuv . Gávnniv suv guoddalin soames ássjes mij sijá lágan le tjáleduvvam ; ettjin val suv guoddala masstak mij jábmemij jalik fáŋŋgavuohtaj doalvvu . Dan diehti gå dal diedáv juvdá dán ålmmå vuosstáj li lihtudimev dahkam , de njuolgga duv lusi suv rájav . Gåhttjum lev aj sijáv guoddalusájt suv vuosstij duv åvdån hållat . ” Gåhttjoma milta doarroålmmå de Paulusav maŋŋásisá válldin ja Antipatrisij suv iján doalvvun . Maŋep biejve rijddijiddje suv doalvvun ja ietja laddnáj máhttsin . Gå rijddijiddje Caesareaj jåvsådin , de girjev ednamhärráj vaddin ja buktin Paulusav suv lusi . Ednamhärrá girjev lågåj ja gatjádij Paulusis gudit ednamguovlos lij , ja de guláj suv Kilikias . Paulusij javlaj : ” Gatjádalátjav ienebuv gå duv guoddaliddje li jåvsådam . ” Ja de gåhtjoj Paulusav Herodesa laddnen gáhttiduvvat . Vihtta biejve maŋŋela bådij alemushärrá Ananias dåhku muhtem boarrásij ja láhkaålmmåjn Tertullusijn . Ietjasa guoddalusájt Paulusa vuosstij ednamhärrá åvddåj biedjin . Paulusav sisi gåhttjun ja Tertullus guoddalusáj birra hållagådij : ” Guddnedum Feliks . Duv buorijn mij ráfen juohkkaláhkáj viessop ja mijá álmmuga viessomvidjura li duv huksama baktu buorránam . Dáv mij gájka miellusit duodastip ja dassta gijttep . Iv duv sidá vuojga mälggadav árret , valla vájnnodav duv buorrevuodanit oanegattjav mijáv gulldalit . Gávnnap lip dáv ålmmåv gålggedávddan , guhti ráfedisvuodav juvdáj gasskaj juohkka bájken väráldin dagát , ja sån le aj nasareagij siebre oajvemus . Gähttjalam le aj tjabu tiemmpelav ájlisahttán dahkat . Giddim lip suv [ ja sidájma suv mijá lága milta duobbmit . Valla doarrooajvve Lysias bådij , råhttij suv nákkujn mijá giedajs ja vuolgadij . Ja sån gåhtjoj suv guoddaliddjev duv åvddåj boahtet ] ja gå dal iesj sujsta gatjádallagoadá , de tjielggasit gájkka mijá guoddalusájt suv vuosstij ielvitja . ” Juvdá suv doarjjun , ja duodastin nåv lij . Ednamhärrá siejvvelij ja de Paulus hållagådij : ” Diedáv måttijt jagijt le dán álmmugij duobmárin årrum , ja dan diehti de jálot iehtjam bälostav . Ij le ienep gå lågenanguokta biejve dallutjis gå Jerusalemij badjániv tiemmpelin råhkådalátjit . Dasi álkkesláhkáj máhtá duodastusáv oadtjot , jus sidá . Aktak ij le muv vuojnnám tiemmpelin jalik synagogajn jalik ålggon stádan avtajnik ságastallamin jalik álmmugav hasodime , e ga duv åvdån máhte duojt ietjá guoddalusájt duodastit . Dåbdåstav galla Gäjnov lev tjuovvomin , mav sij siebrren gåhtjudi , ja nåvti mijá ájttegij Jubmelav lev dievnnumin . Jáhkáv aj gájkka dasi mav láhka javllá ja gájkka dasi majt profehta li tjállám . Mujna le daŋga lágásj doajvvo gå dájn muv guoddaliddjijn : Goappátjagá rievtesferdugijt ja vádnarievtesferdugijt Jubmel jábbmegij lussta tjuottjeldahttá . Dan diehti de aj agev vikkav buorre oamedåbdujn Jubmela ja almatjij åvdån viessot . Lidjiv måttijt jagijt ierit ja de iehtjam álmmuga lusi máhttsiv vattástagájt vattátjit ja värrodittjat . Dáv dagádijn muv tiemmpelin gávnnin ; lidjiv iehtjam rájnan dahkam , ja danna ällim almasjvega , ällim ga stuojme . Valla soames juvdá Asias galla danna lidjin - ietja beras lulun dánna duv åvdån tjuodtjot ja muv guoddalit , jus siján le mige muv vuosstij . Jali de vierttiji gudi dánna li ietja hållat masi muv siválattjan gávnnin , gå ráde åvdån lidjiv . Littji dávk da bágo majt sijá gaskan tjuorvvuv : ’ Jábbmegij tjuodtjelime diehti lev dal uddni dijá duobbmoståvlå åvdån tjuodtjomin . ’ ” Feliks ássjev maŋedij dajna gå Gäjno birra ednagav diedij , ja de javlaj : ” Gå doarroålmmåj oajvemus Lysias diehki boahtá , de ássjev duobbmuj váldáv . ” Feliks gåhtjoj doarrooajvev Paulusav fáŋŋgagoaden anedit , valla giehpesláhkáj , ij ga suv bälostiddjijt tsuohtsodit suv huksamis . Soames biejve maŋŋela bådij Feliks dåhku áhkájnis Drusillajn , guhti lij juvdá . Gåhtjoj Paulusav viedtjat gulátjit gåktu sån jáhko birra Jesus Kristusij hoallá . Valla gå Paulus rievtesferdukvuoda ja muttákvuoda ja boahtte duobmo birra hållagådij , de Feliks balláj ja javlaj : ” Nuoges le dal . Gåhtjotjav mån duv vat ságajda gå astijdav . ” Sujna lij aj doajvvo Paulusis biednigijt oadtjot , ja dan diehti gåhtjoj álu suv ságajda viedtjat . Gå guokta jage lidjin vássám , de Porkius Festus Feliksa sadjáj bådij . Festus sidáj juvdájt duollot , ja dan diehti dibdij Paulusav ájn fáŋŋgagoaden tjåhkkåhit . Gålmmå biejve maŋŋela gå Festus lij ednamhärrán sjaddam , de Caesareas Jerusalemij badjánij . Alemushärrá ja juvdáj oajvemus ålmmå de sijá guoddalusájt Paulusa vuosstáj buktin , ja Festusav dán ássjen sijáv doarjjot ja Paulusav Jerusalemij viettjadahttet . Lidjin vuojn gäjno nanna vuorŋedime gärggusa suv gåttåtjit . Festus vásstedij Paulus lij Caesarean giddagisán ja iesj ájgoj dåhku ruvvaláhkáj vuolgget . Javlaj : ” Dijá oajvemusá aj bessi dåhku tjuovvolit suv guoddalittjat , jus le mavga vigev dahkam . ” Festus ittjij ganuga guhkebuv gå gávtsijt , lågijt biejvijt ja de Caesareaj vuolgij . Maŋep biejve duobbmoståvllåj tjåhkkidij ja gåhtjoj Paulusav suv åvddåj viedtjat . Gå bådij de birástahteduváj juvdájs gudi Jerusalemis lidjin boahtám . Ja de garrasit suv guoddalin . Guoddalin , valla ettjin majdik buvte duohtan duodastit . Paulus ietjas dáj bágoj bälostij : ” Iv le vierev juvdáj lága , tiemmpela jalik tjäjssára vuosstij dahkam . ” Festus sidáj juvdájt bällásis oadtjot , ja dajna de Paulusis gatjádij : ” Guorrasa gus Jerusalemij badjánit ja dåppe mujsta duobbmidallat ? ” Valla Paulus de vásstedij : ” Tjäjssára duobbmoståvlå åvdån tjuottjov , ja dánna galgav duobbmidallat . Juvdáj vuosstij iv le mavga baháv dahkam , dav dån iesj buoragit diedá . Gárves lev jámátjit jus lev juojddá dahkam massta lev jábmemij välggogis . Valla jus dåssjåj muv guoddali , de aktak ij máhte muv sijá giedajda vaddet . Tjäjssára åvddåj ássjev doalvov . ” Gå Festus lij ietjas rádevaddij ságastallam , de Paulusij javlaj : ” Tjäjssára åvddåj le ássjev doalvvum , tjäjssára lusi galga aj mannat . ” Soames biejve maŋŋela bådijga gånågis Agrippa ja Berenike Caesareaj Festusa guossáj . Moadda biejve dåppe lijga , ja Festus Paulusa ássje birra gånågissaj giehtoj . ” Dánna le fáŋŋga gev Feliks le munji guodám ” , javlaj . ” Gå Jerusalemin lidjiv de juvdáj alemushärrá ja boarrása suv guoddalin ja rávkkin suv duobbmidallat . Tjielggijiv sidjij romagijn ij le dáhpe avtak almatjav avtak hállduj vaddet åvddål gå guoddaliddjijt li iejvvim ja oadtjum máhttelisvuodav ietjas bälostit . Gå diehki lidjin tjåhkanam , de ittjiv ássjev maŋeda , ájnat maŋep biejve duobbmoståvllåj tjåhkkidiv ja gåhttjuv ålmmåv viedtjat . Valla gå guoddaliddje suv birástahttin , de ettjin suv guoddala dakkir vierredagos majt lidjiv vuorddám , ájnat rijddo lij badjánam soames jáhkkudakássjij birra ja soames Jesusa diehti , guhti lij jábmám valla Paulus javllá suv viesson . Gå ittjiv diede gåktu dav ássjev gálggat , de suv oajvvadiv Jerusalemij vuolgget ja dåppe duobbmidallat . Valla gå Paulus tjäjssára åvddåj ássjev sidáj buktet ja fáŋŋgagoaden vuorddet dasik tjäjssára åvddåj bässá , de gåhttjum lev suv giddagisán anedit dasik tjäjssára lusi rájav . ” Agrippa javlaj sån iesj sihtat luluj gullat Paulusav hållamin , ja Festus vásstedij juo maŋep biejve dav oadtju dahkat . Maŋep biejve Agrippa ja Berenike tjievlen gilldegárvojiska bådijga . Alemus doarroåjvij ja stáda alemus ålmmåj diggehuodnahij tjáŋajga . Festus Paulusav huodnahij doalvodahtij ja javlaj : ” Gånågis Agrippa ja gájka dánna tjoahken . Dála dal vuojnnebihtit ålmmåv gen diehti åbbå fuovva juvdájs li muv vájvedam , goappátjagá Jerusalemin ja dánna . Ja tjuorvo li rávkkam suv hekkaduhttet . Mån iv gávna sån le mavga dahkam massta jábmemav ánssit ja gå iesj tjäjssára åvddåj ássjev sidáj , de mierrediv suv dåhku rádjat . Valla mujna älle makkirik åskeldahtte diedo suv birra iehtjam härráj tjállet . Dan diehti de buvtáv suv dijá åvddåj , ja ienemusát duv åvddåj , gånågis Agrippa , vaj de dán åtsådime maŋŋela diedáv majt tjállet . Ij gåjt dal fáŋgav dåhkkitja rádjat jus e tjuovo diedo man diehti suv vuosstij li guoddalusá . ” Agrippa de Paulusij javlaj : ” Vattáv dunji loabev ietjat birra hållat . ” Paulus giedas bajedij ja ietjas bälostatjáj : ” Gånågis Agrippa . Vuorbálasj lev gå duv åvdån iehtjam oattjov bälostit gájka vuosstij majs juvdá muv guoddali , ållagasj gå buoragit gájkka juvdáj dábijt ja rijddogatjálvisájt dåbdå . Dan diehti vájnnodav duv gierddisvuodajn muv hålav gulldalit . Gájkka juvdá diehti gåktu nuorravuodas , álggorájes lev iehtjam álmmuga siegen ja Jerusalemin viessum . Åvdutjis muv dåbddi , ja jus sihti de bukti duodastit farisean lev viessum , mijá jáhkkudagá garrasamos suorge milta . Dánna dal tjuottjov duobbmidalátjit dan diehti gå doajvov jáhtojda majt Jubmel ájttegijda le vaddám , majt mijá álmmuga lågenanguokta mátto vuordatji vuojnnet ålliduvvat . Dan diehti de Jubmelav váni vájbak idja biejvve dievnnuji . Dán doajvo diehti dal juvdájs guoddaluváv , gånågis Agrippa . Man diehti ehpit sidá jáhkket Jubmel jábbmegijt tjuottjeldahttá ? Adniv iehtjam velgulattjan nasareaga Jesusa namá vuosstij doarrot , ja Jerusalemin aj dav dahkiv . Alemushärrájs fábmoduvvam ájllisijs moaddásav fáŋŋgagoahtáj bálkestiv , ja gå jábmemij duobbmidallin de dasi guorrasiv . Synagogajn juohkka bájken álu sijáv stráffudahttiv ja nággidiv sijáv bilkkedittjat , ja rádamoares gitta stádajn Judea ålggolin sijáv doarrádalliv . Dan diehti alemushärrájs fábmoduvvam ja sijá gåhttjoma milta Damaskusij manniv . Valla biejvveguovddela , gånågis , vuojnniv mano nanna tjuovgav biejves sjerradabbo almes bájttemin , muv ja mijáj gájkaj birra gudi mannulagán lijma . Gájka ednamij gahtjajma , ja gulliv jienav hebreagiellaj munji hållamin : ’ Saul , Saul , man diehti muv doarrádalá ? Låssådin dunji sjaddá sjnjutje vuosstij tjiddit . ’ ’ Guhti dån le , härrá ? ’ gahtjaliv . Ja Härrá vásstedij : ’ Mån lev Jesus , gev doarrádalá . Tjuodtjela juolgijat nali ! Dunji lev iehtjam bigodam dajna gå dievnastiddjen ja vihtanin lev duv válljitjit , dasi majt le vuojnnám ja aj dasi majt dunji bigodav dalloj gå ietjat álmmuga ja hiednigij giedajs duv gájov . Sijá lusi ájgov duv rádjat , tjalmijt sijás rabátjit vaj sjievnnjedis tjuovggaj jårgijdi ja Sáhtána fámos Jubmelij . Gå munji jáhkki de oadtju suttoj ándagisluojttemav ja sajev sijá gasskaj gudi li ájlistuvvam . ’ Dan diehti de , gånågis Agrippa , ittjiv iehtjádav gå gullogisvuodav máhte dán almmelasj bárudissaj vuosedit . Vuostak Damaskusin ja Jerusalemin ja de åbbå Judean ja hiednigij gaskan lev sárnnedam , hähttuji sáŋardimijn Jubmelij jårgijdit ja dagojt de dahkat , ma li sáŋardime milta . Dan diehti ham de juvdá muv tiemmpelin giddijin ja gåddet gähttjalin . Jubmelis lev viehkev oadtjum ja dan diehti de ájn udnásj biejve uhtsijda stuorijda , vihtanastáv . Ja mav hålav ij le ietjá gå majt profehta ja Moses li åvddålijsárnnum : Messias viertti gierddat ja vuostatjin jábbmegij lussta tjuodtjelit , tjuovgav sárnnedittjat goappátjagá mijá álmmugij ja hiednigijda . ” Gå Paulus náv lij ietjas bälostime , de Festus suv boarkkij ja tjuorvvij : ” Paulus , dån adjula . Gájkka máhttut duv mieladuhttá . ” Paulus vásstedij : ” Guddnedum Festus , iv adjula , sáddnáv ja jiermmás bágojt hålav . Gånågis dáj ássjij birra ednagav diehtá . Dan diehti de jálot sunji hålav . Vissásit diedáv mige dássta ij le sunji amás , älle ham dá vásádusá badjánam dårusbieles . Jáhká gus profehtajda , gånågis Agrippa ? Diedáv jáhká . ” Agrippa Paulusij vásstedij : ” Unnán fájllu åvddåla gå muv ristagissan dagá . ” Paulus vásstedij : ” Unnán jali ållo . Jubmel dahkus duv ja gájkajt dánna muv hålav gulldalime , muv lágátjin , valla dáj tjadnasij dagi . ” Gånågis , ednamhärrá ja Berenike fárojisá de tjuodtjánin , ja gå duobbelattjaj båhtin de gaskanisá javllin : ” Dát ålmåj ij majdik dagá massta luluj jábmemoassen jalik giddimoassen . ” Ja Agrippa Festusij javlaj : ” Jus ij lulu ássjev tjäjssárij buktet , de lulun suv luojttet . ” Gå lij mierreduvvam Italiaj bårjjånit , de Paulus ja muhtem ietjá fáŋga vatteduvvin doarrooajve hállduj gen namma lij Julius . Tjäjssára doarrojuohkusij sån gulluj . Manájma háksaj mij Adramyttionas bådij ja Asia hámnajda lij manátjit , ja nåv bårjjånijma . Aristarkos , makedonak Tessalonikes , mijáv tjuovvolij . Maŋep biejve Sidonij bårjåstijma . Julius lij Paulusij sijvvo ja dibdij suv rádnajis lusi mannat åttjutjit mav dárbahij . Gå dåppelt vuolgijma , de Kyprosa miehtebielev bårjåstijma , dajna gå vuosstebiegga lij . Bårjåstijma de ábev Kilikia ja Pamfylia ålggolav ja Myraj Lykian jåvsådijma . Doarrooajvve dåppe muhtem hávsav Aleksandrias gávnaj , mij lij Italiaj vuolggemin . Ja dan mannuj de mijáv biejaj . Måttijt biejvijt suojmma bårjåstijma , ja gå vijmak Knidosa rádjáj jåvsådijma ja vilá lij vuosstebiegga , de bårjåstijma Kreta miehtebälláj Salmone lahka . Jurra de gáttevuolev Lasaia stáda lahkusij besajma , bájkkáj mav gåhttjun Kaloj Limenes , dat javllá Buorre hámna . Guhkes ájgge lij juo gållåm , fásstobiejvve lij vássám ja sjaddagådij várálattjan bårjåstit . Paulus sijáv várrodij ja javlaj : ” Tjielggasit vuojnáv bårjåstibme dal vuorbedisvuohtaj ja vahágij doalvvu , ij dåssjå gálvojda ja háksaj , ájnat iehtjama hekkajda aj . ” Valla doarrooajvve ienebut háksanähkkáj åskeldij gå Paulusa bágojda . Ja gå bájkke dálvvehámnnan ij lim vuogas , de ienemus oasse dåppelt sidáj bårjjånit gähttjalit Foiniksij jåvsådit ja dåppe dálvvadit . Foiniks le Kreta hámnna mij le oarjátaládahkaj ja nuorttoaládahkaj rabás . Gå dal oarjádagáv biekkastij usjudallin ájggomusájt buktin tjadádit . giessin ja Kreta gáttevuolev tjuovvun . Valla oanegis ájgev maŋŋela de gáttes davás båssogådij garra bieggavirro , majt Nuorttoluládahkan gåhtjudin . Biegga hávsav vuolgadij ja gå ittjij lijssi biekka vuosstij anedit , de hähttujma vuollánit ja dibddet hávsav miedás gålggåt . Gålgåjma gåjt de oaggáj suollutja miehtebälláj man namma lij Kauda , gånnå jurra de suhkamvadnasav gádjot ájmmudijma . Gå dav lidjin háksaj gässám , de niedaviehkken hávsav birális gájnoj tjadnin . Ballin Syrtennjuorajda gålggåmis , ja dan diehti bårjjåsijt luojttin vuolus ja nåvti de gålgå mannin . Gå bieggavirro mijáv ájn vájvedij , de ålmmå maŋep biejve gálvojs oasev merraj bálkkogåhtin , ja goalmát biejve ietjasa giedaj gájkka hávsa gávnijt . Moatten jánndurin ittjij biejvve , ettjin ga náste vuojnnu , ja garrasit biekkaj . Ja vijmak de gádjusimdoajvvo någåj . Guhkes ájggáj ällim biebmov bårråm . Paulus de sijá gasskaj tjuottjadij ja javlaj : ” Jus lulujda gulldalit majt didjij javlliv ja ejda lulu Kretas vuolgget , de lulujda vuorrádisás bessat . Valla alodav dal dijáv buorre dårvvuj . Aktak ij hekkas masse , háksa galla dåssjån . Vásse ijá vuojn muv lusi ieŋŋgil bådij Jubmelis , gesi mån gulluv ja gev dievnastav , ja sån munji javlaj : ’ Ale balá , Paulus . Tjuottjotja dån tjäjssára åvdån , ja Jubmel le dunji vattáldahkan vaddám gájkajt hávsan ! ’ Lehkut dan diehti buorre dårvon ! Jubmelij åskov , sjaddus nåv gåktu le hållam . Valla soames suollugáddáj galla virddutjip . ” Lågenannälját jánndurin Adriamerav rasstimin , de merraålmmå idjaguovddela árvvedahtjin gáddáj lijma lahkanahtjamin . Tjiegŋudagáv mihttijin , gávnnin dav guoktalåk sallan . Daŋga maŋŋela vat mihttijin ja de lågenanvidá sallaj lij tsåhkum . Ballin bávtij vuosstáj virddumis ja dan diehti de niellja áŋŋkára maŋŋegietjes luojttin sávadijn biejvev ruvva tjuovgudit . Merraålmmå gähttjalin hávsas báhtarit . Suhkamvadnasav merraj luojttin dajna gå mak áŋŋkárav åvddågietjes lidjin luojtátjit . Paulus de doarrooajvváj ja suv doarroålmmåjda javlaj : ” Jus merraålmmå e háksaj bátse , de håhkkånihpit . ” Doarroålmmå de báttijt gasskat suoddin ja dibddin suhkamvadnasav gáddáj gålggåt . Åvddål gå tjuovgudij gåhtjoj Paulus gájkajt båråtjit . ” Lågenanniellja biejve dal juo lihpit biebmo dagi viessum , ehpit le åbbånis mavga biektelav sjnjubestam . Dan diehti de vájnnodav dijáv bårråt , dárbahihpit vaj bierggibihtit . Ij vuojn avtastik dijás åbbånis vuobddatjoalle láhppu . ” Váldij de lájbev , Jubmelav gájkaj tjalmij åvdån gijtij , dådjalij dav ja bårrågådij . Gájka de dårvov oadtjun ja bårrågåhtin . Hávsan lijma guoktatjuohtegietjavlåkgudás . Gå de gallánibmáj lidjin bårråm de gårnnevuossajt merraj bálkkun , hávsav gähppánittjat . Gå sjuoludij de ettjin dasti bájkev dåbdå , valla ájttsin luovtav gånnå lij sáttojfiervvá , gåsi hávsav hiebaj gáddáj gålgådahttet . Báttijt luojttalin ja áŋŋkárijt merraj guodin . Stivrrimájrojt tjoavddin ja de åvddågiehtjebårjjåsav bajedin ja miedás gáddáj gålggin . Valla njuora nali virddujin , ja dasi dähppun . Åvddågiehtje ittjij gåsik labáda ja maŋŋegiehtje bárojs luottanatjáj . Doarroålmmå de fáŋgajt ájggun gåddet vaj aktak ij gáddáj vuoja ja báhtara . Valla doarrooajvve Paulusav sidáj gádjot ja biehtodij sijáv dav dahkamis . Gåhtjoj sijájt gudi máhtti vuodjat vuostak merraj tjiellit ja gáddáj vuodjat , ja de galggin då iehtjáda daŋga maŋŋela tjuovvolit , muhtema fielloj nanna ja muhtema hávsa almatjij viehkijn . Nåvti de gájka gáddáj gádjusin . Gå gádjusam lijma de gulájma suollu namma lij Malta . Suolluga lidjin midjij vähttsá ; dålåv dahkin ja mijájt gájkajt huksin , dajna gå rássjodatjáj ja tjoaskoj . Paulus lij rissehårev tjoahkkim , ja gå dassta dållåj biejaj de sälggagermaj báhka diehti idij ja båstij suv giehtaj ja dasi dähpoj . Gå suolluga vuojnnin gärmmahav suv giedas gahtsahime , de nubbe nubbáj javllin : ” Almasjgådde galla dát ålmåj le . Meras le gádjusam , valla rievtugisvuoda nissunjubmel ittjij sidá suv viessot . ” Valla Paulus gärmmahav giedas dållåj risstistij ja ittjij báktjana . Duo iehtjáda jáhkkin de dal båhtån jali jábmá . Gå mälggadav lidjin vuorddám ja ittjij mige älvvu , de ietjájduvvin ja jubmelin suv gåhttjogåhtin . Dán bájke lahkusin lij sijdasj mij gulluj Publiusaj , suollu åvdemus ålmmåj . Sån mijáv duostoj ja gålmmå biejve guossodij . Paulus suv lusi manáj , råhkådaláj ja biejaj giedajdis suv nali ja buoredij suv . Ietjá suollu skihppe aj suv lusi dan maŋŋela båhtalin ja sij aj buorránin . Ednagit mijáv vehtsin , ja gå dåppelt lijma bårjjånittjat , de háksaj buktin gájkka majt dárbahijma . Gålmå máno birán bårjjånijma Aleksandria hávsajn ” Dioskuroia ” , mij lij suollun dálvvam . Syrakusaj bårjåstijma ja lijma gålmmå biejve dåppe . Ja de vijmak Regiumaj jåvsådijma . Biejve guhkev vuordatjijma , dasik oarjádagáv dagáj , ja nåv guovten biejven Puteolij jåvsådijma . Dåppe jáhkovieljajt gávnajma gudi sihtin mijáv vahkov sijá lunna årrot . Nåvti de Romaj jåvsådijma . Vielja dåppe lidjin mijá birra gullam ja båhtalin Forum Appij ja Tres Tabernaej mijáv duostutjit . Gå Paulus sijáv ájtsaj , de Jubmelav gijtij ja dårvov oattjoj . Gå Romaj lijma jåvsådam , de oattjoj loabev sierra sajen årrot dajna doarroålmmåjn aktan guhti suv galgaj gáhttit . Gålmmå biejve maŋŋela gåhtjoj Paulus juvdáj oajvemusájt ietjas lusi , ja gå tjåhkanam lidjin de sidjij hålaj : ” Vielja . Vájku ittjiv mijá álmmuga jalik ájttegij árbbedábij vuosstáj dagá , de Jerusalemin romagij hállduj fáŋŋgan vatteduvviv . Sihtin muv luojttet gå mujsta lidjin gatjádallam , dajna gå iv lim dahkam majdik massta jábmemav lidjiv ánssidam . Valla juvdá vuosstálasstin , ja de hähttujiv tjäjssárij ássjev buktet , ittjiv val iehtjam álmmugij guoddalibmen . Dán diehti lev dijáv diehki gåhttjum , vaj oattjov dijájn gávnadit ja ságastallat . Israela doajvo diehti lev vuojn dáj rikkij tjadnasin . ” Sij vásstedin : ” Ep le makkirik girjev duv birra Judeas oadtjum , älle ga vielja gudi diehki li båhtalam , mavga baháv duv birra buktám subtsastit jalik javllat bihko jalik aktusajen . Valla hálijdip diedon ietjastat gullat duv vuojnojt . Duv säbrráj ham diehtep juohkka bájken vuosstálassti . ” Ájgás båhtalin de biejvev goassa äjvvalit , ja de ájn vil ålobu tjåhkanin dan viessuj gånnå åroj . Idedis iehkedij Jubmela rijka birra vihtanastij ja tjielggij . Mosesa lága ja profehtaj baktu gähttjalij sijáv oadtjot Jesusij jáhkátjit . Muhtema suv bágoj diehti jáhkkegåhtin , muhtema ettjin . Ja gå avtaláhkáj ettjin ájádalá , de danna sirádin gå Paulus lij dájt bágojt hållam : ” Sádnes le majt ájlis Vuojŋŋanis dijá ájttegijda profehta Jesaja baktu hålaj : Maná dán álmmuga lusi ja håla : Bieljij gullabihtit , valla ehpit dádjada , ja tjalmij vuojnnebihtit , valla ehpit huoman vuojne . Dán álmmuga vájmo li vuojn garrastuvvam . Nievret sij bieljijisá gulli , ja tjalmijdisá tsábttsiji , vaj tjalmijisá e vuojne ja bieljijisá e gulá , e ga vájmojnisá dádjada ja buorádusáv dagá vaj muv baktu buorráni . Dan diehti dal diehtut Jubmel le lånåstusáv hiednigijda rádjam . Sij suv bágov gulldali . ” [ 29 Ja gå dav lij javllam , de juvdá mannin dassta jieddnát snará . ] Roman guokta ålles jage åroj ietjas mávson , ja duostoj gájkajt gudi suv lusi båhtin . Jubmela rijkav sárnnedij ja Härrá Jesus Kristusa birra jálot åhpadij ja ittjij aktak suv duostuda . Paulusis , Jesus Kristusa dievnáris , apostelin gåhtjoduvvam ja Jubmela evangeliumav sárnnedittjat tjuoldeduvvam , mav Jubmel profehtajis baktu ájlis tjálugijn jáhtij , evangeliumav Bárnes birra , guhti almatjin Davida máttos riegádij , ja guhti Vuojŋŋanisá ájlisvuodan Jubmela fábmogis Bárnnen duodastuváj gå jábbmegij lussta tjuodtjelij : Jesus Kristus , mijá Härrá . Sujsta lev ármov ja apostelámmádav oadtjum hiednigijt jáhko gullogisvuohtaj oatsodittjat , guddnen suv nammaj . Ja sijájn lihpit aj dij , gudi lihpit Jesus Kristusij gåhtjoduvvam . Buorástahtáv dijáv gájkajt Roman , gejt Jubmel ähttsá ja gudi gåhttjoma baktu ájllisa lihpit . Ármmo ja ráfe Jubmelis , mijá Áhtjes , ja Härrá Jesus Kristusis . Åvdemusát gijtáv Jubmelav Jesus Kristusa baktu dijáj gájkaj åvdås , dajna gå åbbå väráldin dijá jáhkos håladuvvá . Jubmel iesj , gev vuojŋŋanisán dievnastav gå evangeliumav Bárnes birra sárnnedav , luluj vihtanasstet man álu muv råhkålvisájn lihpit . Råhkålav vaj luluv vijmak dijáv bessat guossidittjat , jus luluj Jubmela sidot . Åhtsålav dijáv , vaj lulujda oasev vuojŋŋalasj vattáldagájs oadtjot , mij dijáv luluj gievrrodit . Jali njuolgga javladuvvam : vaj mij lulujma iehtjama aktisasj jáhkon gievrrot aktan dijájn . Vielja , sidáv diededit man álu lev dijáv ájggum guossidit , vaj dijá lunna aj luluv sjattojt bessat tjuohppat degu ietjá hiednigij gaskan , valla dálátjij le juoga gasskaj boahtám . Vielggen lev grehkajda ja barbárajda , vijssásijda ja diehtemahttájda . Dan diehti le muv ájggomus evangeliumav sárnnedit aj didjij gudi Roman årrobihtit . Iv evangeliumis hehpana , dajna gå dat le Jubmela fábmo gádjusibmáj gájkajda gudi jáhkki , juvdájda åvdemusát ja grehkajda aj . Evangeliuma baktu Jubmela rievtesferdukvuohta jáhkos jáhkkuj bihkus , nåv gåktu tjáleduvvam le : Rievtesferduk bässá iellet gå jáhkká . Jubmela moarre almes bihkus gájkka jubmelahtesvuoda ja vierrevuoda diehti almatjijda gudi sádnesvuodav vádnarievtesferdukvuodajn duostodi . Majt almasj Jubmela birra luluj diehtet le ham bihko , Jubmel iesj le dav bigodam . Danen suv vuojnnemahtes luonndo , ihkeven fábmo ja jubmelvuohta le gitta värálda sjivnnjedime rájes suv dagojs bihkusam . Dan diehti sijáv ij máhte bälostit ; Jubmelav dåbddin , valla ettjin Jubmelav huoman guddneda ja gijte gåktu beras luluj . Dan sadjáj dåssjedis ájádusájda tjadnasin ja sijá jiermedis vájmo sjevnjudin . Vijssásin má ietjasa miela milta , valla gájvvásin sjaddin . Jubmela nåhkåmahtes herlukvuodav målssun gåvåjda dåssjåniddje almatjijs ja låttijs , nieljejuolgagijs ja guokkardiddjijs . Dan diehti Jubmel sijáv guodij oattjesa sidodav tjuovutjit , nuosskudagá hállduj , vaj gaskasa rubmahijdesa nuosskudagán báddudin . Jubmela sádnesvuodav gällásijda målssun ja sjivnnjádusáv guddnedin ja dievnastin ienni gå sjivnnjediddjev , guhti ihkeven ájggáj hieveduvvam le , amen . Dan diehti Jubmel sijáv skábmogis ustojda guodij . Luondulasj aktanviessomav nissuna iehpeluondulasj dagojda målssun . Dan láhkáj aj ålmmå luondulasj viessomav aktan nissunij hiejttin ja guhtik guojmijdisá usstodahtjin . Ålmmå nuosskudagán ålmmåj viessun , ja hattov allasisá giessin , gå nåv tjádjánin . Gå ettjin manenik ane Jubmelav dåbddåt , de Jubmel sijáv guodij dåssjedis ájádusájt tjuovutjit ja bäjskon viesutjit . Sijá vájmo li dievvasa juohkkalágásj vierrevuodas , moares , ietjastallamis , bahudagás , udnodisvuodas , mårågisvuodas , dårrulisvuodas , bähttogisvuodas ja bahámielakvuodas . Gällásijt guoddi ja boaktjot hålli . Jubmelav vasjodi ja li skámodime , ietjasa rámmpu , bahudahkaj jåhtela ja äjgádijda gullogahttá , jiermedime , åskodahttá , vádnagärrása ja ármodime . Jubmela rievtesferdugis duobmov dåbddi ; gájka gudi nåv viessu jábmemav ánssidi . Valla e dåssjå ietja nåv vieso , ájnat iehtjádijt aj rámmpu , gudi sijá viessomvuogev tjuovvu . Danen ille bälostahtte gå iehtjádijt duobbmi , guhti ihkenis le . Gå iehtjádijt duobbmi de ietjat aj duobbmi , danen gå iesj dagá avtagattjat gå sån gev duobbmi . Diehtep Jubmela duobbmo le duohtavuoda milta dakkirijda , gudi dan láhkáj dahki . Gå dal sijáv duobbmi , gudi nåv dahki , ja iesj daŋga láhkáj dagá , jáhká gus de Jubmela duobmos bessat ? I gus berusta Jubmela gietjedis buorrevuodas , suv guhkesmielakvuodas ja gierddisvuodas ? I gus dádjada suv buorrevuohta ham le duv buorádussaj duvddemin ? Vájmut garravuodajn ja buorránahtesvuodajn le moarev tjoahkkimin moare bäjvváj , gå Jubmela rievtesferdugis duobbmo bihkus . Dalloj juohkkahattjav dagojis milta mávset : ihkeven iellemav sidjij gudi sávret buorev dahki , ja herlukvuodav , gudnev ja nåhkåmahtesvuodav åhtsi , valla moarev ja hattov sidjij gudi ietjasa åvddån anedi , ja sádnesvuohtaj li gullogahttá gå vierrevuodav tjuovvu . Gártjesvuohta ja goavgge juohkkahattjaj boahtá guhti baháv dahká , åvdemusát juvdáj ja de grehkaj . Valla herlukvuohta , guddne ja ráfe juohkkahattjaj guhti buorev dahká , åvdemusát juvdáj ja de grehkaj , dajna gå Jubmel ij le belulasj . Gájka gudi lága dåbdåk suddodi , manni aj lága dåbdåk håhkkånibmáj . Ja gájka gudi lágav dåbddi ja suddodi , duobbmidalli lága milta . Jubmel ham ij rievtesferdugin ane sijáv , gudi dåssjå lágav gulli , ájnat sárnnu sijáv rievtesferdugin , gudi lága milta viessu . Gå hiedniga gejn ij le láhka , luondostisá lágav tjuovvu , de allasisá li láhkan vájku siján ij le láhka . Dan baktu vuosedi lága rávkalvis le sijá vájmojda tjáleduvvam , mav aj sijá oamedåbdo ja ájádusá duodasti , gå ájádusá sijáv juogu guoddali jali bälosti . Tjielggasin sjattasj dan biejve gå Jubmel duobbmi dav mij tjiegon le almatjij lunna , dan evangeliuma milta mav Jesus Kristusis lev oadtjum . Na gis dån , guhti ietjat juvdán aná ja láhkaj åskelda ja Jubmelat rámpo , ja suv sidodav dåbdå ja diedá mij duolla le , dajna gå lágan le åhpaduvvam . Ietjat aná tjalmedimij oahpestiddjen , tjuovggan almatjijda gudi li sjievnnjedin , gájvvásij bagádiddjen , avtagärddásattjaj åhpadiddjen , dajna gå dujna le rievtes diehto ja sádnesvuohta lága milta . Guhti iehtjádijt åhpada , i gus ietjat åhpada ? Guhti sárno ehpit galga suoládit , suoláda gus iesj ? Guhti javla ehpit gállasjvuodav galga doadjet , doajá gus iesj ? Guhti boajtojubmelijt vastaha , suoláda gus de sijá tiemmpelijs ? Guhti lágav rámpo , i gus Jubmelav bilkkeda gå lágav doajá ? Tjáleduvvam ham le : Dijá diehti Jubmela namma hiednigij gaskan bilkkeduvvá . Birratjuohpadus le ávkken jus lága milta vieso . Valla jus lágav doajá , de le degu birratjuohpadahtek , vájku birratjuohpaduvvam le . Jus dal birratjuohpadahtek almasj lágav ållit , ij gus dakkir birratjuohpadum almatjin aneduvá ? Guhti rubmaha bieles ij le birratjuohpaduvvam , valla lága milta viessu , duobbmi duv guhti lágav doajá , vájku dujna le lága bokstávva ja birratjuohpaduvvam le . Ij le aktak rubmaha bieles juvdá , ja rievtes birratjuohpadus ij le mij rubmahin vuojnnu . Ájnat rievtes juvdá le guhti sisŋelt le juvdá . Ja rievtes birratjuohpadus le vájmo birratjuohpadus , vuojŋŋanisán ja ij bokstávan . Dakkirin le rámmpo Jubmelis , ij almatjijs . Mij ánssidusájt le dal juvdájn ? Jali mij ávkijt le birratjuohpadusás ? Juohkkaláhkáj le galla . Vuostatjin : Jubmela báhko sidjij åskelduváj . Valla gåktu de jus muhtema li jáhkodime , luluj gus sijá jáhkodisvuohta Jubmela jáhkkogisvuodav dåssjidit ? Ij luoddnok . Jubmel le sádnesvuohta valla almasj gielestiddje . Nåv gåktu tjáleduvvam le : Vaj lulu rievtesferdugin bágonat gávnadallat , ja vuojttet gå guoddalime vuolen le . Valla jus mijá vádnarievtesferdukvuohta Jubmela rievtesferdukvuodav vuoset , majt de javllat ? Gå dal jerga milta ájádallap , le gus dal Jubmel rievtugahtes gå moares midjij gieset ? Ij luoddnok ! Jus ij lulu rievtuk , gåktu de luluj Jubmel väráldav duobbmit ? Valla jus muv gieles sunji guddnen sjaddá , gå tjielggasappot vuoset Jubmel le sáddnáv hållam , manen de suddárin duobbmidaláv ? Ep ga máhte javllat : ” Dahkup baháv vaj buorre luluj boahtet . ” Nåv ham muhtem bilkkediddje javlli mij mak åhpadip , valla oattjotji sij dav duobmov mav ánssidi . Na gåktu dal ? Le gus dal mijájn iehtjádijs juoga bárep ? Ij luoddnok ! Mån lev ham juo juvdájt ja grehkajt guoddalam , gå li sutto fámo vuolen . Nåv gåktu tjáleduvvam le : Ij aktak rievtesferduk gávnnu , ij åbbånis aktak , ij aktak jiermmá , ij ga aktak guhti Jubmelav åhtså . Gájka li tjádjánam . Gájka bäjskon viessu . Ij aktak buorev dagá , ij åbbånis aktak . Sijá njiello le degu rabás hávdde , njuovtjav bähttogisvuodav dålvut . Gärmmaha sälgga le baksimij vuolen , sijá njálme li garos ja nirmes dievva . Juolge li háhppela varáv gålgådittjat , håhkkidibme ja vuorrádis sijá luottajt tjuovvu , ja ráfegäjnov e dåbdå , e ga Jubmelis balá . Valla diehtep majt láhka sárnnu guosská sidjij gudi lágav dåbddi , vaj juohkka njálmme luluj dahppasit ja åbbå värált Jubmela åvdån vigálattjan sjaddat . Jubmel ham ij avtak rievtesferdugin láhkadagoj diehti sárno . Lágas ham oahppá mij suddo le . Valla dálla le Jubmela rievtesferdukvuohta , majt láhka ja profehta vihtanassti lága dagi bihkusam , rievtesferdukvuohta Jubmelis jáhko baktu Jesus Kristusij , gájkajda gudi jáhkki . Dánna ij avtak sierada . Gájka li suddodam ja Jubmela herlukvuodav massám , valla ánssidahtek , suv ármos rievtesferdugin sárnoduvvi gå Kristus Jesus le sijáv lånestam . Jubmel le suv värron ásadam , gå suv varáv såbadussan dagáj sidjij gudi jáhkki . Nåv le Jubmel rievtesferdukvuodas vuosedam gå gierddisvuodanis le åvdep ájgij suttojt gierddam . Valla dálla rievtesferdukvuodas vuoset , dajna gå iesj le rievtesferduk ja rievtesferdugin sárnnu suv guhti Jesusij jáhkká . Massta de máhttep rámmpot ? Ep åbbånis masstak ! Makkir lágas ? Dagoj lágas gus ? Ep , ájnat jáhko lágas , dajna gå almasj rievtesferdugin sjaddá gå jáhkká , láhkadagoj dagi . Vaj le gus Jubmel dåssjå juvdáj Jubmel ? Ij gus hiednigij aj ? Le , hiednigij aj . Gå Jubmel le ájnna ja akta , de sån birratjuohpaduvvamijt rievtesferdugin sárnnu gå jáhkki , ja birratjuohpadahtegijt jáhko baktu . Dåssjidip gus de lágav gå jáhkkep ? Ep luoddnok ! Mij ham dav nannip . Majt de mijá ájttega Abrahama birra javllat ? Gåktus sujsta gevaj ? Jus dal Abraham dagojis diehti rievtesferdugin sjattaj , de ham sujna lij juoga massta luluj ietjas rámmpot . Valla Jubmela åvdån ij lim sujna mige . Nåv gåktu tjáluk javllá : Abraham Jubmelij jáhkij ja dan diehti Jubmel suv rievtesferdugin sárnoj . Gänna li dago ij bálkáv ármos oattjo , ájnat ánssidusá milta . Valla gänna älle dago , ájnat sunji jáhkká , guhti suddárav rievtesferdugin sárnnu , sunji le jáhkko rievtesferdukvuohtan . Nåv aj David dakkir almatjav sálugin rámmpu gev Jubmel rievtesferdugin sárnnu dagojis dagi . Sálugin gej mätto li ándagis luojteduvvam ja gej sutto li muorroduvvam . Sálugin almasj gesi Härrá ij vierev lågå . Le gus dát sáluksárnnom dåssjå birratjuohpaduvvamijda , vaj le gus aj sidjij gudi älle birratjuohpaduvvam ? Javllam lev juo : Abraham rievtesferdugin jáhko baktu lågåduváj . Goassa nåv ? Birratjuohppama åvddåla gus vaj maŋŋela ? Na åvddåla ! Ja birratjuohppamav märkkan oattjoj , mij suv rievtesferdugin duodastij , gå jáhkij åvddåla gå birratjuohpaduváj . Nåv le sån áhttjen gájkajda gudi jáhkki , vájku älle birratjuohpaduvvam , vaj sij aj rievtesferdugin sárnoduvvi . Valla áhttjen aj sjattaj sidjij gudi li birratjuohpaduvvam , ij dåssjå birratjuohpadime diehti , ájnat aj gå tjuovvu Abrahama jáhko gäjnov , mav sån vájaldij juo åvddåla gå birratjuohpaduváj . Abraham jalik suv máddo ittjij lága baktu jáhtov oattjo väráldav árbbit , ájnat rievtesferdukvuoda baktu mij jáhkos boahtá . Jus árbulattja li dakkira gudi lágav tjuovvu , de ham jáhkko le dåssjen dagáduvvam ja jáhtto fámodibmen . Lágan le haddo . Valla gånnå ij le láhka , ij le ga mäddo . Jáhtov oattjoj dan diehti gå jáhkij , vaj gájkka luluj ármos boahtet . Ja nåv de jáhtto åbbå mádduj gullu , ij dåssjå sidjij gudi lágav tjuovvu , ájnat aj sidjij gejn le dahtak jáhkko gå Abrahaman , mijáj gájkaj áhtjen , nåv gåktu tjáleduvvam le : Áhttjen moaddásijda lev duv biedjam . Jubmela tjalmij åvdån le sån midjij áhttjen gå Jubmelij jáhkij , guhti jábbmegijt iellen dahká ja hoallá dan birra , mij ij gávnnu degu luluj gávnnut . Vájku ij lim dårvvo , de Abraham dårvon bisoj ja jáhkij , ja nåv áhttjen moaddásijda sjattaj , nåv gåktu javladuváj : Lågodibmen duv máddo sjaddá . Abraham lij birrusij tjuohte jage vuoras , valla ittjij jáhkos hárráj häso gå usjudaláj ietjas fámoduvvam rubmahav ja Sara hekkav , mij ittjij dasti sjattojt guotte . Ittjij sån Jubmela jáhto hárráj guoktálatta , ájnat fámov jáhko baktu oattjoj ja Jubmelij gudnev vattij . Visses lij majt Jubmel jáhtij , dav aj dahká . Dan diehti sån rievtesferdugin sárnoduváj . Valla ettjin bágo rievtesferdugin sárnoduváj dåssjå suv diehti tjáleduvá , ájnat mijá diehti aj . Jubmel mijáv rievtesferdugin sárnnu gå sunji jáhkkep guhti Jesusav , mijá Härráv jábbmegij lussta tjuottjeldahtij , guhti jábmemij mijá suttoj diehti vatteduváj ja mijá rievtesferdukvuoda diehti tjuottjeldahteduváj . Gå dal rievtesferdugin lip jáhko baktu sjaddam , de miján le ráfe Jubmelijn mijá Härrá Jesus Kristusa baktu . Gå jáhkkep de suv baktu lip dan ármmuj bessam mij le , ja ávvudallap gå miján le dårvvo Jubmela herlukvuohtaj bessat . Ja ep dåssjå dan diehti , valla gártjesvuoda diehti aj ávvudallap , dajna gå gártjesvuohta gierddisvuohtaj doalvvu , ja gierddisvuohta miellaj mij le gähttjalimijt vásedam , ja dakkir mielan le dårvvo . Ja dårvvo ij dåssjåna , dajna gå mijá vájmojn le Jubmela gieresvuohta , mav ájlis Vuojŋŋanisá baktu le vaddám . Gå ájn sjäbttjása lijma , de Kristus ájge ållånimen jubmelahttáj diehti jámij . Rievtesferduga diehti gal aktak ij sidá jábmet - juska vil soames luluj hekkas vaddet soabmása diehti guhti le buorre . Valla Jubmel gieresvuodas midjij vuosedij , gå Kristus mijá diehti jámij gå ájn suddára lijma . Gå lip dal rievtesferdugin Kristusa varájn sjaddam , de ham sån vissásappot mijáv boahtte moares gádju . Gå lijma ájn Jubmela vasjulattja , de Jubmela Bárnes jábmem mijáv Jubmelijn såbadij . Dálla gå lip såbaduvvam , de ham Bárne iellem vissásappot mijáv gádju . Ij dåssjå dav , valla bessap aj iehtjama Jubmelis rámmpot , mijá Härrá Jesus Kristusa diehti , guhti midjij såbadusáv buvtij . Avta almatja baktu suddo väráldij bådij ja sutto baktu jábmem , ja jábmem gájkajda jåvsådij , dajna gå gájka suddodin . Galla suddo lij juo åvddål gå láhka bigoduváj , valla gånnå láhka ij le , ij suddo ga lågåduvá , jábmem lij Adama rájes Mosesa rádjáj aj sijá lunna , gudi ällim Adama láhkáj suddodam . Ja Adam le sujsta gåvvå , guhti le boadátjit . Valla suddogahttjamav ij ármujn máhte buohtastahttet . Vájku dal gájka avta mettulattja diehti jábmin , de dal Jubmela ármmo ja suv vattáldahka valjet gájkajda le vatteduvvam , ájnna almatja Jesus Kristusa baktu . Valla vattáldagáv ij åbbånis máhte dán avta almatja suttujn buohtastahttet , dajna gå avta almatja suddo gájkajt duobbmuj doalvoj , valla ármmo gájkajt friddjavuohtaj , vájku lidjin suddodam . Jus avta almatja sutto diehti jábmem ráddigådij , dan avta baktu de bessi vas sij , gudi rievtesferdukvuoda valjes ármov ja vattáldagáv åmasti , ráddit ja iellet Jesus Kristusa baktu . Nåv gåktu de avta almatja mäddo gájkajt duobmo vuolláj doalvoj , le avta almatja rievtesferdugis dahko gájkajt friddjavuohtaj ja iellemij doalvvum . Gåktu gájka suddárin sjaddin avta almatja gullogahtesvuoda diehti , nåv galggá aj avta almatja gullogisvuohta moaddásijt rievtesferdukvuohtaj doalvvot . Láhka vatteduváj vaj mäddo luluj almma bihkusit . Valla gånnå suddo almma bihkus , de ármmo ajtu lassán . Ja gåktu suddo ráddij ja jábmemij doalvoj , nåv aj ármmo rievtesferdukvuodajn ráddi ja ihkeven iellemav mijá Härrá Jesus Kristusa baktu vaddá . Majt dal dasi javllat ? Sutton gus bissot vaj ármmo lassán ? Ep luoddnok ! Gåktus máhttep sutton bissot , mij gudi suttos ierit lip jábmám ? Ehpit gus diede , gájka gudi Kristus Jesusij gástaduvvin , gástaduvvin suv jábmemij ? Gástadusán hávddáduvájma sujna gå jábmemij gástaduvájma , vaj lulujma bessat ådå iellemav iellegoahtet , nåv gåktu Áhtje herlukvuohta Kristusav jábbmegij lussta tjuottjeldahtij . Jus lip sujna aktiduvvam , gå jámijma nåv gåktu sån jámij , de aj sujna aktiduvvap gå tjuodtjelip nåv gåktu sån tjuodtjelij . Diehtep mijá oadtje sujna ruossaj návlliduváj vaj suddorumáj luluj dåssjånit , ja lulujma sutto oarjjevuodas bessat . Guhti le jábmám , le suttos bessam . Gå lip dal Kristusijn jábmám , de jáhkkep aj sujna bessap iellet . Mij ham diehtep gå Kristus jábbmegij lussta tjuodtjelij , de ij dasti jáme . Ij ga jábmem dasti suv ráddi . Gå jámij , de suttos ierit jámij , suttov akti ållåsit dåssjidij . Gå dal iellemin le , de Jubmelij le iellemin . Nåv aj ietjada hárráj ájádallit : suttos ierit lip jábmám , valla Kristus Jesusin lip Jubmelij iellemin . Allit suttov dibde ietjada jábbmelasj rubmahav ráddit , vaj sutto hálojda gässubihtit . Ja allit ga ietjada lahtasijt sutto hállduj vatte , makkirik vierrevuodav dievnastittjat , ájnat vaddit ietjada Jubmela hállduj , dij gudi lihpit jábmemis iellemij jårgijdam ; vaddit ietjada lahtasijt rievtesferdukvuodav dievnastittjat . Suddo ij galga dijáv ráddit ; dij ehpit le lága ájnat ármo vuolen . Na gåktus de ? Suddodit gus , gå ep le dasti lága vuolen , ájnat ármo ? Ep luoddnok ! Diehtebihtet ham gå soabmásav dievnastihpit ja suv jegadihpit , de sunji oarjjen lihpit , juogu dal sutto vuolen mij jábmemij doalvvu jali gullogisvuoda vuolen mij rievtesferdukvuohtaj doalvvu . Valla Jubmelij gijtto ! Suttov lijda dievnastime , valla dálla lihpit ålles vájmostihtte gullogisá dan oahppaj majt åmastijda . Gå suttos tjoavdádalájda , de lihpit rievtesferdukvuoda dievnastiddjen sjaddam - tjielggiv gåvåjn árggaiellemis , gå sjäbttjása lihpit . Åvddåla ham ietjada lahtasij dievnastijda skiegesvuodav ja vierev , mij vierrevuohtaj doalvoj . Valla dálla de lahtasij dievnastihpit rievtesferdukvuodav , mij ájlistuhttemij doalvvu . Dalloj gå suttov dievnastijda , de ejda rievtesferdukvuodav máhte dievnastit . Majt dassta åmastijda ? Åmastijda dav massta dálla hehpanihpit ja mij jábmemij doalvvu . Valla dálla de lihpit suttos tjoavdádallam ja Jubmela dievnastiddjen sjaddam mij didjij ájlistuhttemav sjaddon vaddá , ja vijmak ihkeva iellemav . Suddo jábmemij doalvvu , valla Jubmela ármovattáldahka le ihkeven iellem Kristus Jesusin , mijá Härrán . Vielja ! Dij ham lágav dåbddåbihtit ja diehtebihtit láhka almatjav ráddi guhkev viessu . Gállasjvuodan le nissun ålmmåsis tjanáduvvam lága baktu guhkev ålmåj viessu . Valla gå ålmåj jábmá , de le lágas tjoavdádallam mij ålmmåsis suv tjanáj . Jus ålmmås iehtjáda diehti guodá , gå ålmåj ájn viessu , de le gállasjvuodalihtov doadjám . Valla jus ålmåj jábmá , de le lágas tjoavdádallam ja ij le dasti gállasjvuodalihtov doadjemin , jus ådåsis gállasjvuohtaj låjdås . Nåv le ham dijájn aj , vielja . Gå Kristus jámij de dij aj jámijda ja ehpit le dasti lágas tjadnasin . Dij lihpit iehtjádij tjanáduvvam ; sunji guhti jábbmegij lussta tjuodtjelij , ja nåv de Jubmelij sjattojt guoddep . Dalloj gå oattje milta viesojma , de láhka suddohálojt båvtij , ma mijá lahtasijt sudduj doalvvun , ja suddo jábmemij doalvoj . Valla dálla lip dal lágas tjoavdádallam , gå lip jábmám lága tjadnasijs . Dievnastup dal Jubmelav ådå mielajn , Vuojŋŋanisán , ja allup gåktu åvddåla , bokstáva milta . Majt dási javllat ? Le gus láhka suddo ? Ij luoddnok ! Valla lága dagi ittjiv suttov dåbdå . Usstodimijt iv lulu dåbddåt jus láhka ij lulu tsuojggit : Dån i galga usstodit . Suddo oarev budás oattjoj ja muv vájmon juohkkalágásj usstodimijt båvtij , dajna gå lága dagi le suddo jábmám . Akti lága dagi viessuv . Valla gå budá bådij de suddo vas älláj , ja mån jábmiv . Ja nåv de budá , mij luluj munji iellemav vaddet , muv ienni jábmemij doalvoj , dajna gå suddo oarev budás oattjoj ja muv dajna biehtij ja gåttij . Láhka le ájlis , ja budá le ájlis , rievtuk ja buorre . Le gus buorre muv jábmemij doalvvum ? Ij luoddnok ! Valla suddo muv jábmemij doalvoj , vaj suddon luluj bihkusit gå muv jábmemij doalvoj dajna mij buorre le . Náv de suddo budá baktu vuovnnájis suddon sjattaj . Diehtep láhka le vuojŋŋalasj , valla iesj lev oadtjelasj , oarjjen sudduj vuobdeduvvam . Iv dádjada majt iesj dagáv . Iv dagá majt hálijdav , ájnat majt vasjodav . Valla jus dagáv majt iv hálijda , de duodastav lágav buorren . De iv dasti iesj dav dagá , ájnat suddo mij mujna le . Diedáv mujna , muv oattjen , ij le migek buorijt . Miella le galla buorijt dahkat , valla iv ájmmuda . Buorev majt hálijdav dahkat iv dagá , ájnat baháv majt iv hálijda , dav de dagáv . Valla jus dagáv majt iv hálijda , de iv dasti iesj dav dagá , ájnat suddo mij mujna le . Nåv de gávnav dáv lágav : mujna gänna le miella buorijt dahkat , iv iehtjádav gå baháv dagá . Muv sissŋálasj almasj Jubmela lága diehti ávvudallá , valla lahtasijnám vuojnáv ietjá lágav rijddalime lága vuosstáj mij muv mielan le , ja giddi muv sutto lága vuolláj , mij muv lahtasijn le . Mån vájván almasj ! Guhti dát jábmema rubmahis muv tjoavddá ? Jubmelij lehkus gijtto Jesus Kristusa , mijá härrá baktu ! Mån de iesj Jubmela lágav mielanam dievnastav , valla sutto lágav oattjenam . Gudi li Kristus Jesusin , älle dasti makkirik duobmo vuolen , dajna gå Vuojŋŋanisá láhka mij iellemav Kristus Jesusin vaddá , le muv sutto ja jábmema lágas tjoavddám . Majt láhka ittjij máhte dåjmadit , dajna gå oattje diehti lij fámodibmen , dagáj Jubmel gå Bárnes suttulasj almatja vuogen sutto diehti rájaj suttov duobbmitjit , mij lij oattjen , vaj rievtesferdukvuohta mav láhka rávkká mijáj lunna ålliduvvá , gudi ep oattje milta vájalda , ájnat Vuojŋŋanisá . Gudi li oattjálattja , tjuovvu gåsi oadtje doalvvu , valla gudi li vuojŋŋalattja tjuovvu gåsi Vuojŋŋanis doalvvu . Oattje hállo jábmemij doalvvu , valla Vuojŋŋanisá hállo iellemij ja ráfáj doalvvu . Oattje hállo le vasjulasjvuohta Jubmela vuosstáj , dajna gå ij Jubmela lágav tjuovo , ij ga tjuovvot máhte . Gudi oattje miela milta viessu , e vuohkasit Jubmela åvdån vieso . Valla dij ehpit oattje milta vieso , ájnat Vuojŋŋanisá , gå Vuojŋŋanis le diján . Gejn ij le Kristusa Vuojŋŋanis e sunji gullu . Jus Kristus le dijá vájmojn iellemin , de gal rumáj le sutto diehti jábmám , valla Vuojŋŋanis iellemav vaddá dajna gå rievtesferduga lihpit . Jus Vuojŋŋanis mij sujsta boahtá , guhti Kristusav jábbmegij lussta tjuottjeldahtij , le dijájn , de galggá sån guhti Kristusav jábbmegij lussta tjuottjeldahtij aj dijá jábbmelasj rubmahav iellen dahkat Vuojŋŋanisá baktu , mij dijájn le . Vielja , ep le de oadtjáj vielggen , vaj dan milta dárbahip iellet . Jus oattje milta iellebihtit de jábmebihtit , valla jus Vuojŋŋanisájn rubmaha dagojt jábmedihpit , de bessabihtit iellet . Gájka gudi Jubmela Vuojŋŋanisás oatsoduvvi li Jubmela máná . Dij ehpit le oarjjevuoda vuojŋŋanisáv oadtjum , vaj lulujda vas ballagoahtet , ájnat lihpit Vuojŋŋanisáv oadtjum , mij mánáj riektáv vaddá vaj bessap tjuorvvot : “ Abba ! Áhttjám ! ” Vuojŋŋanis iesj mijá vuojŋŋanisájn duodas mijáv Jubmela mánnán . Jus lip máná , de lip aj árbulattja , Jubmela árbulattja ja árbulattja aktan Kristusijn , jus sujna gierddap vaj mij aj sujna herlugin dagáduvvap . Diedáv mijá dálásj gierddam ij le mige gå herlukvuodav ájádallap , mij akti midjij bigoduvvá ja masi oasálattjan sjaddap . Sjivnnjádus ham vuorddemijn vuorddá Jubmela mánájt bihkusit . Gájkka sjivnnjádus le dåssjånime vuolláj biejaduvvam , ij ietjas sidoda milta , ájnat suv sidoda milta guhti dav le dahkam , valla dajna dårvujn vaj sjivnnjádus aj dåssjånime oarjjevuodas tjoavdádallá ja jåvsåt dan friddjavuohtaj , mav Jubmela máná herlukvuodan oadtju . Diehtep åbbå sjivnnjádus gitta dán biejve rádjáj sjuohkadallá ja gierddá degu riegádahtte . Ij dåssjå sjivnnjádus , ájnat mij aj gudi lip Vuojŋŋanisáv vuostasj sjaddon oadtjum , sjuohkadallap ja vuordatjip dasik Jubmela mánnán ållåsit sjaddap ja mijá rumáj friddjavuohtaj bässá . Dårvon lip gádjusam . Valla dårvvo mij le juo ålliduvvam , ij le dasti dårvvo . Gåktu dårvustallá dasi majt juo vuojnná ? Valla jus dårvustallap dasi majt ep vuojne , de gierddisvuodajn dav vuordatjip . Nåv aj Vuojŋŋanis midjij viehkken mijá sjiebtjesvuodan boahtá , dajna gå ep diede gåktu lulujma råhkådallat , valla Vuojŋŋanis iesj mijá åvdås sárnnomahtes sjuohkkanisáj råhkådallá . Ja Jubmel guhti vájmojt guoradallá , diehtá majt Vuojŋŋanis hálijt , dajna gå Vuojŋŋanis ájllisij åvdås Jubmela sidoda milta råhkådallá . Diehtep buoremusá guovlluj gájkka jårggåluvvá sidjij gudi Jubmelav iehttsi , gejt sån ájggomusás milta le gåhttjum , dajna gå sijáv gejt åvdutjis le tjuolldám , le aj åvdutjis mierredam Bárnes gåvå milta hábbmit , vaj luluj vuostasjriegádiddjen moatte vieljatjij gaskan . Gejt åvdutjis le válljim , le aj gåhttjum . Gejt le gåhttjum , le aj rievtesferdugin sárnnum , ja gejt le rievtesferdugin sárnnum , le aj herlugahttám . Majt dasi javllap ? Jus Jubmel le mijá bielen , guhti le de mijá vuosstáj ? Ij gus de gájkka iehtjádav aj midjij aktan sujna vatte , sån guhti ittjij Bárnes árjo ájnat mijáj gájkaj diehti suv värrodij ? Guhtis máhttá sijáv guoddalit , gejt Jubmel le tjuolldám ? Jubmel le sijáv rievtesferdugin sárnnum , ja guhtis de máhttá duobbmit ? Kristus ham jámij ja tjuodtjelij ja Jubmela oalges bielen tjåhkkåj ja mijá åvdås råhkådallá . Guhtis dal mijáv Kristusa gieresvuodas sierat ? Nieda , goavgge , doarrádallam , nielgge , rihtsovuohta , hiede jali svierdde gus ? Gåktu tjáleduvvam le : Duv diehti gätjo biejvev jábmema vájvijt gierddap , njuovvamsávttsan aneduvvap . Valla gájkka daj gähttjalimijn vuojttep suv baktu guhti mijáv ähttsá . Visses lev , ij jábmem ij ga iellem , e ieŋŋgila e ga ietjá fámo , e ga ma dálla li jali ma båhti , jali mige fámojt baddjen jali tjiegŋalisán jali mige ietjá , mijáv sierada Jubmela gieresvuodas Kristus Jesusin , mijá Härrán . Sáddnáv mån Kristusin hålav , iv gielesta , ja muv oamedåbddo dav ájlis Vuojŋŋanisán duodas . Mujna le stuorra surggo ja muv vájmmo aktelasj vájvástuvvá . Sávvat luluv iehtjam garroduvvat ja Kristusis sieraduvvat , jus luluj muv vieljajda ja berrahijda ávkken . Sij li ham israelaga ja sidjij mánáj riektá gulluji , Jubmela herlukvuohta ja lihto , láhka , jubmeldievnastus ja jáhto . Sidjij ájttega gulluji gejs Kristus le almatjin boahtám , guhti le Jubmel gájka badjel , ihkeven ájggáj hieveduvvam , amen . Iv javla Jubmela báhko le gåktuk boasstot , dajna gå Israel ij le gájkka israelaga , älle ga gájka Abrahama máttos Abrahama máná . Dat merkaj : ij aktak luondo bieles Jubmela mánnán lågåduvá , ájnat jáhto máná suv gierragin lågåduvvi . Dajna gå dát lij jáhtto : Boahtte jage dán ájge duv lusi boadáv , ja dalloj Dahtak jáhtto lij aj Rebekkaj , guhti guokta bárne avtajn ålmmåjn oattjoj , mijá ájttegijn Isakijn . Åvddåla gå riegádijga , ja åvddåla gå ájn ejga lim makkirik buorijt jalik bahájt dahkam , galgaj Jubmela ájggomus ja tjuolldem nanniduvvat . Ja dát tjuolldem ij lim dagoj diehti ájnat Jubmela gåhttjoma diehti . Juo dalloj Rebekkaj javladuváj : Vuorrasabbo galggá nuorabuv dievnastit . Nåv le ham aj tjáleduvvam : Jakobav iehttsiv , valla Esauav vasjodiv . Majt dasi javllap ? Le gus Jubmel rievtugahtes ? Ij luoddnok . Sån ham Mosesij javllá : Ármov vuosedav sunji gesi vuosedav , ja ármmogisvuodav sunji gev ármmálastáv . Ij le gatjálvis dassta majt almasj sihtá jalik viggá , ájnat Jubmela ármmogisvuodas . Tjáluk ham faraoj javllá : Duv lev tjuottjeldahttám iehtjam fámov dan baktu vuosedittjat ja muv namáv väráldav miehtáj sárnoduvátjit . Nåv sån ármmogisvuodav vuoset gesi sihtá , ja garrastuhttá gev sihtá . De soames javllá : Manen de dálla mijáv lájttá ? Ij ham aktak máhte suv sidodav vuosstálasstet . Valla guhti le dån vájván almasj guhti Jubmelijn duosta rijddalit ? Máhttá gus dat mij le dagáduvvam javllat sunji guhti le dahkam : Manen muv dakkirin dahki ? Ij gus rájrrelihttedahkke máhte dahkat majt iesj sihtá , dahtak ábnnasis nuppev härvvalihtten ja nuppev vas adnolihtten . Ja nåv le aj Jubmel dahkam gå sidáj moares vuosedit ja fámos bigodit . Stuorra gierddisvuodajn vuorkki dajt lihtijt , majt moarestis lij tsuovkkima diehti dahkam . Suv sidot lij má herlukvuodas boanndudagáv daj lihtij bigodit , majt sån ármmogisvuodajnis le herlukvuohtaj gárvedam . Dakkirin le mijáv aj gåhttjum , lehkup dal juvdá jali hiedniga . Nåv gåktu Hosea girjen javllá : Iehtjam álmmugin gåhtjudav álmmugav mij ij le muv , ja iehtjam iehttselissan gåhtjudav suv gev ittjiv iehtse . Ja dan bájken gånnå sidjij javladuváj : Dij ehpit le muv álmmuk , danna sij ielle Jubmela mánnán gåhtjoduvvi . Ja Jesaja Israela birra tjuorvvu : Vájku Israela máná li lågodime degu mera sáttoj , de dåssjå bátsidis gádjus , dajna gå Härrá bágos ednamin háhppelit ållidahttá . Gåktu Jesaja åvddål le javllam : Jus Härrá Sebaot ij lulu midjij gierragijt guodet , de lulujma degu Sodom , Gomorra lágátjin de lulujma . Majt dasi javllap ? Javllap hiedniga gudi ettjin rievtesferdukvuodav ritjá , li rievtesferdukvuodav oadtjum , dakkir rievtesferdukvuodav mij jáhkos boahtá . Israel guhti lágav åtsåj , mij rievtesferdukvuohtaj doalvvu , ittjij gis dan láhkaj jåvsåda . Manen ittjij ? Dan diehti gå ettjin jáhkkuj åskelda , ájnat dagojda . Jårrålimgärggáj jårrin , nåv gåktu tjáleduvvam le : Gehtja , Sionij jårrålimgiergev biejav , bávtev man näjgga jårrål . Valla guhti sunji jáhkká ij hehpana . Vielja , ålles vájmos sávadav ja Jubmelij råhkålav sijáv gádjusit , dajna gå duodastit máhtáv ; siján le sávres jáhkko Jubmelij , valla rievtes dádjadus vádnun . Jubmela rievtesferdukvuodav e dåbdå , ájnat allasisá rievtesferdukvuodav viggi ásadit , ja dan diehti älle Jubmela rievtesferdukvuoda vuolláj sådjåm . Kristus le lága ållididdje , rievtesferdukvuohtan gájkajda gudi jáhkki . Moses tjállá rievtesferdukvuoda birra mav láhka vaddá : Almasj guhti lága milta viessu , galggá dan baktu iellet . Valla rievtesferdukvuohta mij jáhkos boahtá javllá : Ale vájmonat ájádalá : Guhti almmáj vuolggá ? - Kristusav vuolus viettjatjit - jali : Guhti tjiegŋalissaj tjágŋá ? - Kristusav jábbmegij lussta viettjatjit - . Valla majt javllá ? Báhko le duv lahka , duv njálmen ja duv vájmon - jáhko báhko , mav sárnnedip . Jus njálmijnat dåbdåsta Jesusav Härrán , ja vájmonat jáhká Jubmelav suv jábbmegij lussta tjuottjeldahttám , de gádjusa . Vájmo jáhkko rievtesferdukvuohtaj doalvvu , ja njálme dåbdåstus gádjusibmáj . Tjáluk javllá : Ij aktak hehpana guhti sunji jáhkká . Ij le makkirik sieradus juvdáj ja grehkaj gaskan . Gájkajn le avtagasj härrá , ja boanndudagástis gájkajda vaddá , gudi sunji råhkåli . Juohkkahasj gádjus guhti Härrá namáv råhkål . Valla gåktus sunji råhkålit , gesi e jáhke ? Gåktus sunji jáhkket , gen birra älle gullam ? Ja gåktus gullat , gå aktak ij sárnneda ? Gåktus luluj sárnnedit gå ij le rájaduvvam ? Tjáleduvvam le : Man vuohkasin sijá lávke gulluji , gudi buorre ságajt bukti ! Valla ällim gájka evangeliumij gullogisá . Jesaja javllá : Härrá , guhtis mijá sárnnáj jáhkij ? Jáhkko de sárnes boahtá ja sárnne Kristusa bágos . Gatjádav de : Älle gus gullam ? Gullam li galla : Sijá jiedna ednamav miehtáj gulluj ja sijá báhko gitta värálda gähtjáj . Gatjádav de vas : Ittjij gus Israel dádjada ? Ittjij . Moses juo javllá : Udnodisvuodav båvtåv álmmuga vuosstáj , mij ij le álmmuk , jiermedis álmmuga vuosstáj moarev båvtåv . Ja Jesaja javllá ájn vil tjielggasappot : Gudi ettjin muv åtså , muv gávnnin , ja bihkusiv sidjij , gudi ettjin mujsta berusta . Valla Israela birra javllá : Gätjo biejvev giedajdam gullogahtes ja vuosstehágugis álmmugij gálgodiv . Gatjádav de:Legus Jubmel álmmugis häjttám ? Ij luoddnok ! Iesj ham lev israelak , Abrahama máttos ja Benjamina gierragijs . Jubmel ij le álmmugis häjttám , mav ájgenis tjuoldij . Ehpit gus diede majt tjáluk Elia birra javllá , gå Jubmela åvdån Israelav guoddal : Härrá , duv profehtajt li gåddålam ja duv álltárijt gajkudam . Aktu lev báhtsám ja dálla hekkav mujsta rávkki . Valla majt Jubmel sunji vásstedij ? Allasim lev gietjavtuvsán ålmmå guodám , gudi älle buolvajdisá Baala åvdån såjådam . Mijá ájge li aj bátsidisá , majt Jubmel le ármostis tjuolldám . Valla jus le ármos de ij le buorre dagoj diehti . Ietján ham ármmo ij le dasti ármmo . Na gåktu de ? Israel ittjij åmasta majt ratjáj , valla gudi li tjuoldeduvvam li galla åmastam . Iehtjáda li garrastuvvam nåv gåktu tjáleduvvam le : Jubmel le sidjij huolodisvuoda vuojŋŋanisáv vaddám , tjalmijt ma e vuojne ja bieljijt ma e gulá , gitta dán biejve rádjáj . Ja David javllá : Sjaddus sijá bievdde sidjij giellan ja sádimin , ja jårrålimgierggen ja sidjij haddon . Sjevnjudahttus sijá tjalmijt vaj e vuojne , ja såjådahttus ihkát sijá tjavelgijt . Gatjádav de : Jårrin gus dan diehti vaj lulun gahttjat ? Ettjin luoddnok ! Valla dajna gå gahttjin de gádjusibme hiednigijda bådij , ja nåv de juvdájt udnodisvuohtaj hasodin . Jus dal sijá gahttjam väráldij boanndudahkan , ja sijá vuojtádallam hiednigijda boanndudahkan sjattaj , man stuorre de boanndudahka , gå sijá låhko dievvá ? Valla didjij hiednigijda javlav : Gå lev hiednigij apostel de iehtjam dievnastusáv alla árvvon anáv , vaj soajtáv álmmuk guojmijam udnodisvuodav båktet ja dan láhkáj muhtemijt sijás gájov . Jus vuostasj lájbbe le ájlis , de ålles dájgge le ájlis . Jus ruohtsas le ájlis , de aj oavse li ájllisa . Juska vil muhtem oavse li dal doaddjum ja dån guhti le miehttseolijvvamuoras váldeduvvam , le dal åvsij gasskaj sjattatjit biejaduvvam ja besa dal ruohttsasa állusav njammat , ale de ietjat bárebun ietjá åvsijs ane . Jus nåv ájádalá de mujte i ruohttsasav guotte , ájnat ruohtsas duv guoddá . De soajtá javllat : Oavse doajeduvvin vaj mån luluv sjattatjit biejaduvvat . Duohta , doajeduvvin dan diehti gå ettjin jáhke , ja dån biso gå jáhká . Ale mihástalá ájnat vieso jubmelbalulasjvuodan , dajna gå Jubmel ittjij luondulasj åvsijt árjo , de ij ga duv árjo . Vuojná Jubmel le buorre , valla sujna le aj moarre : Moarre sijá vuoksjuj gudi li gahttjam , valla buorre duv vuoksjuj jus suv buorrevuodan biso ; ietján dån aj tjuohpaduvá . Valla duo ietjá oavse aj sjattatji muorraj biejaduvvat , jus vádnajáhkos jårgijdi . Jubmelin le fábmo dajt vas sjattatjit biedjat . Gå dån miehttseolijvvamuoras tjuohpaduvvi , masi luondo milta gulluji , ja luondo vuosstáj sjaddadimolijvvamuorraj sjattatjit biejaduvvi , ij lim gus de álkkep oalle åvsijt ietjasa muorraj sjattatjit biedjat ? Vielja , sidáv dáv tjiegosvuodav didjij diededit vaj ehpit ietjada vijssásin ane . Oasse Israelas le garrastuvvam , dasik hiednigij låhko dievvá . Ja de ålles Israel gádjus , gåktu tjáleduvvam le : Sionis gádjusibme boahtá ja gájkka suttov Jakobis dåssjit . Ja dát le muv lihtto sijájn , gå sijá suttojt gádodav . Mij evangeliumij guosská de sij li dijá diehti Jubmela vasjulattja . Valla tjuolldema hárráj li ájttegij diehti suv iehttselisá . Jubmel ij ietjas ármovattáldagáv ja tjuolldemav sáŋarda . Åvdebut lijda Jubmelij gullogahttá , valla sijá gullogahtesvuoda diehti le Jubmel dijáv ármmálasstám . Nåv sij aj lidjin gullogahttá , valla ármmogisvuoda baktu mav oattjojda , oadtju sij aj ármmogisvuodav . Jubmel ham gájkajt biejaj gullogahtesvuoda vuolláj vaj bässá ármmogisvuodav gájkajda vuosedit . Man tjiegŋal le Jubmela boanndudahka , vijsesvuohta ja diehto ! Aktak ij ihkenis suv märrádusájt jalik suv gäjnojt guoradallat máhte . Guhtis Härrá ájádusájt dåbddå , guhti le sunji rádevadden ? Guhtis le sunji majdik vaddám massta viertti mákset ? Sujsta ja suv baktu ja sunji li gájkka oame . Sunji lehkus guddne ihkeven ájggáj , amen . Vielja , Jubmela ármmogisvuoda baktu vágodav dijáv ietjada rubmahijt ielle ja ájlis värron ásadit , Jubmelij vuohkasin . Nåv lehkus dijá vuojŋŋalasj jubmeldievnastus . Ja allit dán värálda milta dåmada , ájnat ietjájduvvit gå dijá miella ådåstuvvá vaj dádjadihpit mij le Jubmela sidot : mij le buorre , sunji vuohkasin , ja ålles . Gájkajda didjij javlav dan ármo baktu mij munji le vatteduvvam : Allit ietjada stuorábun ájádalá , ájnat ájádallit gåktu beras lulujda , jiermmálattjat , juohkkahasj dan jáhko milta mav Jubmel le vaddám . Avta rubmahin li moadda lahtasa , ja juohkka lahtasin ietjanis doajmma , nåv lip de , vájku lip moattes , akta ájnna rumáj Kristusin , valla ájnegattjat lip lahtasa guhtik guojmmásimme ávkken . Miján li moattelágásj vaddása dan ármo milta mav Jubmel le juohkkahattjaj vaddám . Sujna gänna li profehtak vaddása adnus dav jáhkos milta , sujna gänna le dievnastus dåmajdus dievnastusáv . Guhti le åhpadiddje dåmajdus åhpadimev . Guhti jaskat ja vágot dåjmadus jaskadusáv ja vágodusáv , guhti gieresvuoda vattáldagájt juogat dahkus dav liekkogis vájmos , guhti le tjuottjodiddje dahkus dav sávret , guhti ármmogisvuodav vuoset dahkus dav ávujn . Lehkut gieresvuodan duodalattjan , vastalussjit baháv ja anodihtit dav mij le buorre . Iehttsit guhtik guojmáda vájmostihtte degu vieljatja , guddnedihtit guhtik guojmáda . Allit gievda ja njoatso , bissut hárdesvuodan . Dievnastihtit Härráv . Ávvudallit dårvon , lehkut gártjesvuodan gierddisin ja råhkådallit sávret . Huksit ja viehkedihtit ájllisijt gå dárbahi , guossodihtit gájkajt . Buorissjivnnjedihtit sijáv gudi dijáv doarrádalli , buorissjivnnjedihtit , allit garroda . Ávvudallit sijájn gudi li ávon , ja tjierrut sijájn gudi li tjierromin . Viessut semasvuodan , allit ritjá dan maŋŋáj mij le allagin , ájnat bissut vuollegisvuodan . Allit ietjada vijssásin ane . Allit baháv bahájn mávseda . Dahkit dav mij le duolla gájkaj hárráj . Guhkás máhttelis ja dijá duogen le , de viessut gájkaj ráfen . Muv gärrása , allit hadduda , ájnat hattov Jubmela duohkáj guodit , dajna gå tjáleduvvam le : Haddo munji gullu , ja mån mávsedav , javllá Härrá . Ja tjáleduvvam aj le : Jus duv vasjulasj le nälggomin de vatte sunji bårråt , jus le gåjkkåmin de vatte sunji juhkat . Gå dáv dagá de buolle hilájt suv oajve nali tjoahkki . Ale baháj vuojtádalá , ájnat baháv buorijn vuojte . Juohkkahasj lehkus ietjas oajvemusájda gullogissan . E oajvemusá gávnnu gudi älle Jubmelis . Oajvemusá li Jubmelis biejaduvvam . Guhti oajvemusájda vuosstálasstá le Jubmela ásadusáv vuosstálasstemin , ja gudi dav dahki oadtju duobmosa . Oajvemusá älle ballon sidjij gudi buorev dahki , ájnat sidjij gudi baháv dahki . Jus hálijda oajvemusáj gáktuj balo dagi viessot , de dagá dav mij le buorre , ja sij de duv rámmpu . Oajvemusá li ham Jubmela dievnon dunji ávkken . Valla jus baháv dagá , de oarre ballat . E sij svierdev dåssjåj guotte . Sij li Jubmela dievnastiddje , gudi suv hattov bahádahkkijda ållidahtti . Dan diehti le dárbbo ietjas vuoledit , ij dåssjå hatto diehti , valla aj oamedåbdo diehti . Danen ham dij aj värov máksebihtit . Ja oajvemusá li Jubmela dievnára , gå dåmadi dajt gájkka . Vaddit juohkkahattjaj mij sunji gullu : värov sunji gesi värro gullu , tullav sunji gesi tulla gullu , árvov sunji gesi árvvo gullu , gudnev sunji gesi guddne gullu . Allit aktasik masstak vielggen sjatta , ietján gå dassta mij gullu guhtik guojmáda gieresvuohtaj . Guhti guojmes ähttsá le lágav ållidam . Budá : Dån i galga gállasjvuodav doadjet , Dån i galga gåddet , Dån i galga suoládit , Dån i galga usstodit , ja gájkka da budá aktiduvvi dán budán : Dån galga guojmát iehttset nåv gåktu ietjat . Gänna le gieresvuohta ij bahájt nubbáj dagá . Gieresvuohta le ham lága ållididdje . Ájgge gållå Diehtebihtit ham makkir ájgge le : Muddo le boahtám gåhttsåt , dajna gå gádjusibme le lagábun dallutjis gå jáhkkegådijma . Sjuoludime le juo , biejvve mårijt . Guodup de sjievnnjeda dagojt ja tjágŋup tjuovga gárvojda . Viessup skuornnásin nåv gåktu biejvetjuovggan , ep juhkalisvuodan ja rattukvuodan , ep skiegesvuodan ja nuosskudagán , ep rijdon ja udnodisvuodan . Valla gárvvunihtit Jesus Kristusij , ja allit rubmahis måråsta vaj usstodime gåhttsåji . Huksit suv guhti jáhkon lesj iebtjes ja allit ietjada suv ájádusáj duobmárin bieja . Muhtemijn le jáhkko bårråt majt hálijt , valla guhti le sjiebtjes bårrå dåssjå ednama sjattojs . Guhti bårrå ij galga suv álbedit guhti ij bårå . Ij ga sån guhti ij bårå suv duobbmit guhti bårrå . Jubmel ham sujsta mårås . Guhtis dån guhti iehtjáda dievnárav duobbmi ? Jus tjuodtju jali gahttjá , dåssjå suv boanndij gullu . Valla sån ij gahtja , dajna gå Härrán le fábmo suv tjuodtjon anedittjat . Muhtema adni vissa biejvev ietjá biejvijs ájnnasabbon , iehtjádijda li gájkka biejve avtaájnnasa . Lehkus juohkkahasj jáhkonis nannusin . Guhti árvvon vissa biejvijt adná , adná dav Härráj guddnen , ja guhti bårrå , dahká dav Härráj guddnen ; sån ham Jubmelav gijttá . Daŋga láhkáj , guhti ij bårå , dahká dav Härráj guddnen , ja sån aj Jubmelav gijttá . Dajna mijás aktak ij ietjas hárráj vieso , ij ga aktak ietjas hárráj jáme . Jus mij iellep de Härráj iellep , ja jus jábmep de Härráj jábmep . Juogu dal iellep jali jábmep de Härráj gullup . Dan diehti Kristus jámij ja vas älláj Härrán sidjij gudi li iellemin ja aj sidjij gudi li jábmám . Gåktus de vieljat máhtá duobbmit ? Jali gåktus vieljat máhtá álbedit ? Mij ham gájka Jubmela duobbmoståvlå åvddåj galggap , dajna gå tjáleduvvam le : Nåv duohta gå lev iellemin , javllá Härrá , juohkka buolvva muv åvdån sådjus , ja juohkka njuovtjav Jubmelav hievedus . Juohkkahasj mijás galggá de lågov Jubmela åvdån dahkat . Allup dan diehti dasti guhtik guojmáma duobbmiju . Gåhtsit ienni vaj ehpit vieljajdihtte gåktuk jårrålahte . Diedáv ja Härrá Jesusin lev visses ij mige le ietjastis bádes . Valla jus le juoga soabmása mielas bádes , de sunji le bádes . Jus vielljat duv bårrusa diehti hådjån , de ille dasti gieresvuoda milta iellemin . Ale biebmut dibde jáhkov sujsta dåssjidit gen åvdås Kristus jámij . Allit dibde buorijt bilkkeduvvat , majt lihpit oadtjum . Jubmela rijkka ham ij le bårråmus ij ga juhkamus , valla rievtesferdukvuohta , ráfe ja ávvo ájlis Vuojŋŋanisán . Guhti Kristusav dajna vuogijn dievnas le Jubmelij vuogas ja almatjijs májnov oadtju . Barggup de nåv vaj ráfen ja aktisasjvuodan bissop . Allup Jubmela dagov bårråmusá diehti dåssjidu . Gájkka le galla rájnas , valla ij le duolla bårråt jus oamedåbdov báktji . Dan diehti le duolla vuornnot biergov bårråmis ja vijnav juhkamis jali ietjá ássjijs ma vieljat gahttjamij doalvvu . Lehkus dunnu Jubmela gaskan , mav iesj dán hárráj jáhká . Sálugin guhti ietjas ij duobbmi gå dahká majt vuohkasin adná . Valla guhti guoktáladdá gå bårrå , le duobbmidallam , dajna gå ij jáhkon dáv dagá . Gájkka mij ij le jáhkos le suddo . Mij gievra lip vielggen sjäbttjásij sjiebtjesvuodajt guottadit , ja ep dåssjå iehtjama ávkev åhtsåt . Juohkkahasj mijás guojmes mujttis ja dahkis mij sunji le buorren , ja mij suv gievrrot . Kristus ham ittjij ietjas buorev ájádalá , valla gåktu tjáleduvvam le : Duv bilkkediddje bilkkádusá muv nali gahttjin . Gájkka mij åvddåla le tjáleduvvam , le midjij åhpadussan vatteduvvam , vaj gierddisvuodajn ja dajna jaskadusájn mav tjáluk vaddá lulujma dårvon bissot . Bádjus Jubmel , guhti gierddisvuodav ja jaskadusáv vaddá , dijáv semasvuodan viessot Jesus Kristusa sidoda milta , vaj gájka avtajn njálmijn Jubmelav hievedihpit , mijá härráv , Jesus Kristusa Áhtjev . Duosstut guhtik guojmáda , nåv gåktu Kristus mijáv duostoj , Jubmelij guddnen . Didjij javlav : Kristus birratjuohpaduvvamij dievnárin sjattaj vuosedittjat majt Jubmel sárnnu le duohta ja jáhtojt duodastittjat majt ájttegijda vattij . Hiedniga li aj Jubmelav suv ármmogisvuoda diehti hievedam , nåv gåktu tjáleduvvam le : Dan diehti hiednigij gaskan duv rámpov ja duv namáv hievedav . Ja lassen tjáleduvvam le : Ávvudallit hiedniga aktan suv álmmugijn . Ja ájn vil : Májnnut Härráv , gájkka hiedniga , gájkka álmmuk hievedihtit suv . Ja Jesaja javllá : Sån guhti le Jisjaja ruohttsasis tjuodtjel hiednigij ráddijiddjen . Sunji galggi hiedniga dårvustallat . Vaddus dårvo Jubmel jáhkon didjij ålles ávov ja ráfev , vaj luluj dårvvo didjij lassánit ájlis Vuojŋŋanisá fámujn . Vielja , vissásit diedáv buorrevuodas ja ålles diedos lihpit dievva majna aj máhttebihtit guhtik guojmáda oajvvadit . Didjij lev muhtem ássjev duodalattjat mujttádahttema diehti tjállám , ármo baktu majt Jubmel le munji vaddám gå hiednigij lusi muv rájaj Kristus Jesusa tiempelhärrán ja ájlis dievnastusán Jubmela evangeliumav sárnnedittjat . Náv de hiedniga sunji vuogas värron ájlis Vuojŋŋanisá ájlistuhttema baktu sjaddi . Kristus Jesusin le muv rámmpo Jubmelav dievnastattijn . Iv duosta iehtjádis sárnnedit , gå mav Kristus le dåjmadam muv baktu , mij le hiednigijt gullogisvuohtaj doalvvum , bágoj ja dagoj baktu , merkaj ja oavdoj baktu , ja Vuojŋŋanisá fámo baktu . Nåv lev Kristusa evangeliumav gájkka hiednigijda sárnnedam Jerusalema rájes gitta Illyria rádjáj . Muv ájggomus lij agev evangeliumav sárnnedit gånnå Kristusa namma ij lim dåbdos , vaj bargum iv lulu tsieggit dan vuodo nali mav iehtjáda li biedjam , nåv gåktu tjáleduvvam le : Gudi älle diedov suv birra oadtjum , vuojnni , ja gudi älle gullam , dádjadi . Dát oares lev báles bálláj árrum dijá lusi boahtemis . Valla dálla lev dal bargum dájn guovlojn ållidam , ja gå lev måttijt jagijt hálijdam dijá lusi boahtet , de boadáv gå Spaniaj lev vuolggemin . Dåhku manádijn doajvov bessat dijájn gávnadit ja aj dijás viehkev dán mannuj oadtjot , gå vuostak lev oanegis ájgev bessam dijá siegen ávvudallat . Valla dálla lev Jerusalemij vuolggemin ájllisijt dåppe dievnastittjat , dajna gå Makedonia ja Akaia tjoaggulvisá li mierredam vattáldagáv Jerusalema tjoaggulvisá häjojda tjoahkkit . Ietja sij dáv mierredin ; vielggen ham sidjij li . Velgulattja li sijáv rubbmelasj buorijn viehkedit , gå ietja li sijá vuojŋŋalasj buores oasev oadtjum . Gå dav lev sidjij buktám mij le tjoahkkiduvvam , de ájgov Spaniaj vuolgget ja dan manon dijá lunna ganugit . Ja diedáv gå dijá lusi boadáv , de mujna le Kristusa valjes buorissjivnnjádus maŋen . Vielja , ávttjiv dijáv Härrá Jesus Kristusa diehti ja dan rievtesferdukvuoda diehti mav Vuojŋŋanis vaddá : Oajbbut mujna ja råhkålihtit Jubmelij muv åvdås . Råhkålihtit vaj luluv Judea jáhkodimij giedajs gádjusit , ja vaj viehkkedoarjja mav Jerusalemij doalvov luluj ájllisijs buorren duostoduvvat . De luluv , jus Jubmel sihtá , dijá lusi ávos boahtet , ja dijá lunna vuojŋadallat . Ráfe Jubmel lehkus dijájn gájkajn . Amen . Åskudallit mijá oabbáj Foibej , guhti le dievnastiddje Kenkreaia tjoaggulvisán . Duosstut suv Härrá namán , nåv gåktu le ájllisijda vuohkasin . Vaddit sunji viehkev mav dárbaj , dajna gå sån iesj le moaddásijda viehkken årrum , munji aj . Sárnnut varrudagájt Priskaj ja Akvilaj , barggoguojmijdisám Kristus Jesusin , gudi ejga hekkas balá muv gádjomis . Iv dåssjå mån , ájnat gájkka hiednikristagisáj tjoaggulvisá sunnuv gijtti . Sárnnut aj varrudagájt tjoaggulvissaj , mij sunnu viessuj tjåhkan . Sárnnut varrudagájt Epainetosij , muv gärrásij , guhti le Asia vuostasj sjaddo Kristusij . Sárnnut varrudagájt Mariaj , guhti le vissjalit dijá diehti barggam . Sárnnut varrudagájt Andronikosij ja Juniasij , gudi libá juvdá degu mån ja muv fáŋŋgaguojme . Såj libá åskåldis ålmmå apostelij gaskan , ja ristagissan sjattajga åvddåla muv . Sárnnut varrudagájt Ampliatusij , muv vielljagärrásij Härrán . Sárnnut varrudagájt Urbanusij , mijá barggoguojmmáj Kristusa dievnastusán ja Stakysij , muv gärrásij . Sárnnut varrudagájt Apellesij , guhti Kristusin bisoj gähttjalimijn . Ja varrudahttit gájkajt Aristoboulosa vieson . Sárnnut varrudagájt Herodionaj , guhti le juvdá degu mån . Sárnnut varrudagájt gájkajda Narkissosa vieson gudi li jáhkkemin . Sárnnut varrudagájt Tryfainaj ja Tryfosij , gudi libá Härrá dievnastusán . Sárnnut varrudagájt Persisgärrásij , guhti le Härrá dievnastusán ednagav barggam . Sárnnut varrudagájt Rufusij gev Härrá le válljim , ja äddnásis guhti le aj munji ieddnen årrum . Sárnnut varrudagájt Asynkritosij , Flegonij , Hermesij , Patrobasaj , Hermasij ja vieljajda sijá siegen . Sárnnut varrudagájt Filologosij ja Juliaj , Nereusij ja oabbásis Olympasij ja gájkka ájllisijda sijá lunna . Buorástahttalihtit guhtik guojmáda ájlis tjulástagájn . Gájkka Kristusa tjoaggulvisá didjij varrudagájt sárnnu . Vágodav dijáv várrit sijás gudi rijddali ja murkesti åhpa vuosstáj , majt åmastam lihpit . Allit sijájn säbrástalá . Dakkira e Härrá Kristusav dievnasta ájnat ietjasa tjoajvev . Tjáppa bágoj ja bähttogis hålajn avtagärddasattjajt tjáddjidahtti . Valla gájka li dijá gullogisvuoda birra gullam . Dan diehti ávvudaláv dijá diehti ja sávav lulujda vijssásin buore gáktuj ja baháj vigedibmen . Ráfe Jubmel tsuovkkijus Sáhtánav dijá juolgij vuolláj . Mijá härrá Jesusa Kristusa ármmo dijáv tjuovvus . Muv barggoguojmme Timoteos didjij varrudagájt sárnnu , ja aj Lukius , Jason ja Sosipatros , gudi li juvdá degu mån . Varrudagá aj mujsta Tertiusis , Härrá dievnastiddjes guhti dáv girjev tjálij . Gaius , guhti le viesos munji ja åbbå tjoaggulvissaj rahpam , sárnnu aj varrudagájt . Erastos , stáda biednikábjje ja mijá viellja Kvartus aj varrudahtteba . [ 24 Mijá Härrá , Jesus Kristusa , ármmo lehkus diján gájkajn ! Amen . ] Sujna gänna le fábmo dijáv gievrrodittjat evangeliumijn mav sárnnedav , ja mij le sárnne Jesus Kristusa birra . – dan tjiegosvuohta le tjiehkusin bissum ihkeven ájge rájes , valla dálla le bihkusin profehtaj tjállagijn ja ihkeven Jubmela gåhttjoma milta gájkka álmmugij , vaj sij jáhko gullogisvuohtaj doalvoduvvi . – sunji , ájnna vijses Jubmelij lehkus guddne Jesus Kristusa baktu ihkeven ájggáj , amen . Paulusis , Jubmela sidoda baktu Kristus Jesusa apostelin gåhtjoduvvam , ja Sostenesvieljastimme , Jubmela tjoaggulvissaj Korintan , sidjij gudi li Kristus Jesusa baktu ájlistuvvam ja ájllisin gåhtjoduvvam , aktan gájkaj juohkka sajen , gudi härrá Jesus Kristusa namáv tjuorvvu , sijá , mijá Härráv . Ármmo ja ráfe Jubmel , Áhtjestimme , ja härrá Jesus Kristusis . Gijtáv agev Jubmelam ármos diehti , mav Kristus Jesusa baktu didjij le vaddám . Suv baktu lihpit juohkkaláhkáj boanndum , hålaj ja diedoj hárráj , dajna gå vihtanus Kristusa birra le dijá lunna nanniduvvam vaj ehpit mavga ármovattáldagáv åhtsåla vuordedijn härráma Jesus Kristusa bigoduvvamav . Sån aj dijáv gitta nåhkåmij gievrrot , vaj härráma Jesus Kristusa biejve ehpit guoddaluvá . Jubmel le åskåldis , sån guhti dijáv Bárnes Jesus Kristusa , mijá härrá , aktisasjvuohtaj gåhtjoj . Vielja , mijá härrá Jesus Kristusa namán dijáv avtamielakvuohtaj gåhtjov vaj ehpit sierrana , ájnat avtan mielan ja avtan vuojnon bissobihtit . Kloe fuolkes lev vuojn gullam , gåktu dij vieljatja gaskanihtte rijddalihpit . Hålav dan birra , gå gájka javllabihtit : ” Paulusa bielen lev ” , jali ” Apollosa bielen lev ” , jali ” Kefasa bielen lev ” , jali ” Kristusa bielen lev ” . Le gus Kristus juogeduvvam ? Paulus gus dijá åvdås ruossinávlliduváj ? Paulusa namán gus gástaduvájda ? Gijtáv Jubmelav gå iv le avtak iehtjádav gå Krispusav ja Gaiusav dijá sieges gástadam , vaj dijás aktak ij máhte javllat muv namán lihpit gástaduvvam . Stefanasav goahtefuolkijnis lev galla aj gástadam , avtak iehtjádav de gåjt iv mujte . Kristus ittjij muv gástadittjat rája , ájnat evangeliumav sárnnedittjat , valla ij de vijssudagá bágoj , Kristusa ruossav guoros báhkon dagátjit . Sáhka ruossa birra le gájvesvuohta sidjij gudi håhkkåni , valla Jubmela fábmo midjij gudi gádjusip . Tjáleduvvam le : Vijssásij vijsesvuodav sjalliv , ja jiermmáj jiermev dåssjidav . Gånnå li dal vijssása , tjálukoahppása ja dán värálda jiermmá ? Ij gus Jubmel le värálda vijsesvuodav gájvesvuohtan dahkam ? Gå värált vijsesvuodanis ittjij Jubmelij Jubmela vijsesvuoda baktu dåbddåna , de Jubmel sidáj sijájt gádjot , gudi gájves sárne baktu jáhkki . Juvdá merkajt rávkki ja grehka vijsesvuodav åhtsi , valla mij sárnnedip ruossinávllidum Kristusav , juvdájda jårrålimgierggen ja hiednigijda gájvesvuohtan , valla gåhtjoduvvamijda , juvdájda ja grehkajda , sárnnedip Kristusav , guhti le Jubmela fábmo ja Jubmela vijsesvuohta . Jubmela gájvesvuohta le almatjijs vijssásabbon ja Jubmela sjiebtjesvuohta almatjijs gievrabun . Vielja , mujttit gå gåhtjoduvájda : Ällim galles värálda vijssása , ällim galles fábmogisá , ällim ga galles allamáttoga . Valla Jubmel allasis dav tjuoldij mij le gájves väráldin , vijssásijda skábmon , ja dav allasis tjuoldij mij le sjiebtjes väráldin , fábmogisájda skábmon . Jubmel allasis dav tjuoldij , mij sjiebtjen aneduváj ja väráldis álbeduváj , Jubmel válljij dav mij ij le , dåssjidittjat dav mij le , vaj aktak almasj Jubmela åvdån ij lulu ietjas rámmpot . Suv baktu lihpit Kristus Jesusin , guhti midjij vijsesvuohtan Jubmelis , rievtesferdukvuohtan , ájlisvuohtan ja friddjavuohtan sjattaj . Tjáleduvvam ham le : Guhti ietjas rámmpu , rámmpus Härrá baktu . Vielja , gå dijá lusi båhtiv , de ittjiv tjáppa hålaj jalik vijsesvuodajn didjij Jubmela tjiegosvuodajt sárnneda . Kristus Jesus , ruossinávllidum Kristus , lij ájnna gev hálijdiv dåbddåt gå dijá lunna lidjiv . Lidjiv dijá lunna sjiebtjen ja balon ja doargestiv . Muv hålla ja sárnne ittjij vijsesvuodajn dijáv jáhkkuj buvte , ájnat Vuojŋŋanisájn ja fámujn duodastiv ; dijá jáhkko almatja vijsesvuohtaj ij tjanáduvá , ájnat Jubmela fábmuj . Vijsesvuodav vuojŋŋalasj ållessjattugijda sárnnedip , ep de vijsesvuodav mij dán väráldij gullu jalik dán värálda dåssjåniddje fámojda . Sárnnedip Jubmela suollevis vijsesvuodav , mij lij tjiegaduvvam , valla Jubmelis lij juo ájge álgo åvddål mierreduvvam mijáv herlukvuohtaj dålvutjit . Dáv vijsesvuodav ettjin dán värálda fámo dåbdå - jus lulun dåbddåt , de e lulu herlukvuoda härráv ruossinávllit . Sárnnedip , gåktu tjálugin le tjáleduvvam , mav tjalmme ij le vuojnnám jalik biellje gullam ja mav aktak almasj ij le ussjolam , dav Jubmel gárvedij sidjij gudi suv iehttsi . Ja midjij le Jubmel dav Vuojŋŋanisá baktu bigodam . Vuojŋŋanis ham gájkka åtsåt , Jubmela tjiegŋalisvuodajt aj . Guhtis ietjá almatja Vuojŋŋanisás diehtá , mij almatjin le ? De ij aktak ietjá gå Jubmela vuojŋŋanis diede , mij Jubmelin le . Ja ep le värálda Vuojŋŋanisáv oadtjum , ájnat Vuojŋŋanisáv mij Jubmelis boahtá , vaj lulujma dåbddåt , majt Jubmel midjij le vaddám . Dan diehti ep ga dáj birra håla bágoj , majt almatja vijsesvuohta midjij le åhpadam , ájnat bágoj majt Vuojŋŋanis midjij le åhpadam - vuojŋŋalasj ássjijt Vuojŋŋanisá baktu dádjadip . Luondostis almasj ij duosto , mav Jubmela Vuojŋŋanis hoallá . Gájvesvuohta le mav ij dåbdå dajna gå vuojŋŋalasj láhkáj dav viertti åtsådit . Valla vuojŋŋalasj almasj gájkka árvustallá , ietjas val aktak ij máhte árvustallat . Guhtis Härrá ájádusájt dåbddå , vaj máhttet luluj suv åhpadit ? Valla miján li Kristusa ájádusá . Vielja , ittjiv ga mån didjij máhte degu vuojŋŋalattjajda hållat , ájnat degu oadtjelattjajda , njuoragijda Kristusin . Mielkev didjij vaddiv juhkat , ittjiv de biebmojt ; ejda dij dajt ájn gierda . Ehpit ga dálla gierda , dajna gå vilá oadtjelattja lihpit . Jus diján udnodisvuohta ja rijddo le , ehpit gus de ájn oattjálattjan almatjij dábij milta vájalda ? Gå nubbe javllá : ” Paulusa bielen lev ” , ja nubbe : ” Apollosa bielen lev ” , ehpit gus de gájkaj iehtjádij milta dagá ? Mij le Apollos ? Mij le Paulus ? Dievnastiddje , gudi dijáv jáhkkuj doalvojga , goabbák vattáldagájn mav Härrá sunnuj vattij . Mån sáddjijiv , Apollos tjáhttjij , valla Jubmel sjaddadij . Guhti sáddji jalik guhti tjáhttji ij le migek ájnat dåssjå Jubmel guhti sjaddat . Guhti sáddji ja guhti tjáhttji libá akta , valla juohkkahasj bálkáv bargostis oadtju . Mij ham lip Jubmela viehkediddje ja dij Jubmela bälldo , Jubmela viesso . Ármo baktu mav Jubmel munji vattij , vijses tsieggijiddjen vuodov biedjiv , man nali de nuppe tsieggiji . Valla juohkkahasj gähttjus gåktu tsieggi . Aktak ij ietjá vuodov buvte biedjat , gå dav mij le juo biejaduvvam , Kristus Jesusav . Dan vuodo nali buktá gållij , silbaj ja divras giergij tsieggit , jali muoraj , suojnij ja rásij , ja de vuojnnusij boahtá gåktu guhtik le tsieggim . Boahtá biejvve mij dav bigot . Dålåjn vuojn boahtá , ja dållå juohkkahattja dagov gähttjal . Gen viesso stajgugin bissu , bálkáv oadtju . Gen barggo buollá , bálkás massá . Iesj galla gádjus , valla degu dålå sissta . Ehpit gus dádjada dij lihpit Jubmela tiemmpel ja Jubmela Vuojŋŋanis dijájn le ? Jus soames Jubmela tiemmpelav bäjsstá , de Jubmel suv dåssjit , dajna gå Jubmela tiempel le ájlis , ja didja lihpit dat tiempel . Allit ietjada biehte . Guhti ietjas väráldin vijssásin doajvvu , viertti vuostak gájvvásin sjaddat åvddål gå vijssu . Värálda vijsesvuohta le vuojn gájvesvuohta Jubmela åvdån . Tjáleduvvam le : Vijssásijt ietjasa sluohkudahkaj snårrå , ja vil : Härrá vijssásij ájádusájt dåssjen diehtá . Dan diehti aktak allus almatjijda rámpos biedju . Gájkka didjij gullu - Paulus , Apollos ja Kefas , åbbå värált , iellem ja jábmem , dálásj ájgge ja boahtte ájgge , gájkka le dijá . Valla Kristusij dij gullubihtit , ja Kristus Jubmelij . Juohkkahasj de mijáv Kristusa dievnastiddjen ja Jubmela tjiegosvuodaj tjuottjodiddjen adnus . Tjuottjodiddjijs åskåldisvuohta rávkaduvvá . Valla munji le avtajt jus dij jali soames almatjij duobbmoståvllå muv duobbmi . Iv ga iehtjam duobbmi . Muv oamedåbddo le rájnas , valla iv le daŋgas diehti rievtesferdugin sárnoduvvam . Härrá muv duobbmi . Allit dan diehti åvddål ájge duobbmi , åvddål gå Härrá boahtá . Sån tjuovga åvddåj buktá gájkka mij le sjievnnjedij tjiegaduvvam ja bigot gájkka vájmoj ájggomusájt . Ja dan milta de juohkkahasj Härrás rámpov oadtju . Vielja , dáv lev iehtjam ja Apollosa birra hållam , vaj munnus lulujda oahppat ” mij tjáleduvvam le ” , vaj ehpit nuppev rámpo nuppev hilgodijn . Guhti le duv nuppes buorebun dahkam ? Mij le dujna , mav ille oadtjum ? Ja jus le juojddá oadtjum , man diehti ietjat rámpo degu ille dav vattáldahkan oadtjum ? Lihpit diehttelis juo gallánam , juo boanndum , diehttelis juo mijá dabdá gånågissan sjaddam . Buorak luluj jus ajtu lulujda gånågissan sjaddat , vaj lulujma dijáj ráddit ! Munji vuojnnet Jubmel le mijájt apostelijt uhtsemussan biedjam , jábmemij duobbmidallam . Tjuodtjop gehtjadimoavddon värálda åvdån , goappátjagá ieŋŋgilij ja almatjij åvdån . Mij lip Kristusa diehti gájvvása , dij lihpit jiermmá . Mij lip fámodime , dij gievra . Dij lihpit guddneduvvam , mij gis álbeduvvam . Ájn dálla lip nälggomin ja gåjkkåmin , biktasahtá , givselduvvam ja vieso dagi . Rihtjap ja barggap iehtjama giedaj viessomuhá diehti . Gå álbeduvvap , de buorissjivnnjedip . Gå doarrádaláduvvap , de gillap . Gå bilkkeduvvap , de vásstádussan buorev hållap . Sjaddam lip värálda hilgudissan , gájkajda häjtádissan dán biejve rádjáj . Iv dáv tjále dijáv skábmádahtátjit , ájnat vágodittjat dijáv , mánnágärrása . Vájku diján lulun lågevtuvsán åhpadiddje Kristusin , de diján e huoman lulu moadda áhtje . Mån ham evangeliuma baktu didjij áhttjen Kristus Jesusin sjaddiv . Danen dijáv sidáv muv åvddågåvvån válldet . Dan diehti lev Timoteosgärrásam , jáhkkogis mánáv Härrán , dijá lusi rádjam . Sån dijáv mujttádahttá , gåktu sidáv dijáv ristagissan vájaldit , nåv gåktu juohkka tjoaggulvisán åhpadav . Muhtema li stuorástallagoahtám , dajna gå jáhkki iv dijá lusi boade . Valla jus Härrá sihtá de ruvva boadáv ja dalloj de besav daj stuorrásij vidjurijt diehtet , iv dåssjå sijá bágojt , ájnat sijá fámojt . Jubmela rijkka ham ij le báhko ájnat fábmo . Goappáv sihtabihtit ? Boadáv gus dijá lusi ruoskájn vaj gieresvuodajn ja libbogisvuodajn ? Gullam lev dijá gaskan huorrudagáv , aj dakkir huorrudagáv mij ij buorrek hiednigij gaskan le , gå ålmåj ieddnebielijnis aktan viessu . Valla stuorrása lihpit , vájku ienni måråstit lulujda ja rádjat suv guhti dáv dahká . Iesj lev juo - degu luluv dijá lunna , rubmaha hárráj ierit valla vuojŋŋanisá hárráj lahka - velgulattjav duobbmim . Gå härrá Jesusa namán tjåhkanihpit , ja mån vuojŋŋalattjat lev dijá lunna , ja härrá Jesus Kristusa fábmo miján le : de dakkirasj Sáhtánij vatteduvvá , vaj suv rumáj dåssjån ja suv vuojŋŋanis Härrá biejven gádjus . Ij le diján oarre goarssut . Ehpit gus diede , suvradájges binnásj ålles dájgev suvrrot . Rádjit oabme suvradájgev , vaj ådå dájggen sjaddabihtit ; suvrrodik dájggen , dajna gå mijá bässásjlibba , Kristus , le njuovaduvvam . Basodup de , allup val oabme suvradájgijn jalik bahudagá ja bäjsko suvradájgijn , ájnat rájnna ja sáddná suvrrodik lájbijn . Åvdep girjen didjij tjálliv diján ij le skieges almatjij mige dahkamuhájt . Ittjiv gájkaj dán värálda skieges almatjij birra tjále , ittjiv ga gájkaj ietjastallij jalik hádnásij jalik boajtojubmeldievnastiddjij birra ; jus luluj de lulujda dáv väráldav guodet . Didjij tjálliv , diján e galga makkirik dahkamuhájt sujna guhti vielljan gåhtjoduvvá , valla huorrudagán viessu , hádnásin , boajtojubmeldievnastiddjen , álbediddjen , juhkken jali suollagin . Allit ga sujna biebmov bårå . Ij gåjt dal muv välggogisvuohta littja sijáv duobbmit , gudi li ålggolin ? Ietja ham duobbmibihtit dåssjå sijáv gudi li sissŋelin . Ålggolahájt Jubmel duobbmi . Rádjit ietjada lussta suv guhti le bahá . Gåktus aktak dijájs , guhti le vieljajnis digguhime , huomaj ássjev vádnarievtesferdugij ja ij ájllisij åvddåj biedjat ? Ehpit gus diede ájllisa väráldav li duobbmitjit ? Ja jus väráldav lihpit duobbmitjit , ehpit gus de buvte unna ássjátjijt duobbmit ? Ehpit gus diede mij ieŋŋgilijt lip duobbmitjit ? De ham de beras lulujma buktet sahte ássjijt tjoavddet . Gå dal diján li dakkir rijdo , de duobmárin biedjabihtit almatjijt gudi tjoaggulvisás e manenik aneduvá . Didjij skábmon dáv javlav ! Ij gus dijá gaskan le vijses , guhti rijdov guovte ristagis vieljatja gaskan tjoavddá ? Ienni viellja vieljajnis digguj , ájn vil jáhkodimij åvdån . Gå dikke åvddåj ássjijt guoddebihtit , de juo didjij le skábmon . Manen ehpit ienni vierev gierda ? Manen ehpit ienni vuojtádalá ? Nuppijt farra vahágahttebihtit ja ietjada vieljajda vierev dahkabihtit . Ehpit gus mujte , vierredahkke ij Jubmela rijkav árbbi ? Allit tjádjána . Aktak ij Jubmela rijkav árbbi , guhti skiegesvuodan jali boajtojubmeldievnastusán viessu jali huorrudagán jali ålmmå gudi ietjá ålmmåj vellahi , jalik suolavuodan jali hánesvuodan viessu ja guhti le juhkke , álbediddje jali rievvár . Nåvti li muhtema dijájs viessum , valla lihpit rájnnasin basáduvvam , lihpit ájllisin ja rievtesferdugin Jesus Kristusa namá ja Jubmela Vuojŋŋanisá baktu dagáduvvam . Gájkka le munji loahpen - valla gájkka ij le ávkken . Gájkka le munji loahpen - valla ij mige oattjo muv ráddit . Biebbmo le tjoajve diehti ja tjoajvve biebmo diehti , dasik Jubmel goappátjijt dåssjedibmen dahká . Rumáj gis ij le skiegesvuoda diehti , ájnat Härrá diehti , ja Härrá le rubmaha diehti . Jubmel le Härráv tjuottjeldahttám , ja fámos baktu mijáv tjuottjeldahttá . Ehpit gus diede dijá rubmaha li Kristusa lahtasa ? Dagátjav gus de Kristusa lahtasijt skähkása lahtasin ? Iv de ! Ehpit gus diede guhti skähkásijn aktiduvvá , sjaddá sujna aktan rubmahin ? Tjáleduvvam ham le : Sjaddiska såj guovtes aktan . Valla guhti Härrájn aktiduvvá , sjaddá sujna aktan vuojŋŋanissan . Várrijihtit skiegesvuodas . Gájkka ietjá sutto , majt almasj dahká , li rubmaha ålggolin , valla skieges ietjas rubmaha vuosstij suttov dahká . Ehpit gus diede dijá rubmahav ájlis Vuojŋŋanisá tiemmpelin , mij le dijájn ja mav Jubmelis lihpit oadtjum ? Ehpit dasti allasihtte gullu . Jubmel le dijáv lånestam ja hattev máksám . Adnit de rubmahav Jubmelij guddnen . Ja de dasi majt tjálijda : Buoremus le ålmmåj gå nissunav ij åbbå duohta . Valla gå edna skiegesvuohta le , de ålmåj viessus áhkájnis ja nissun ålmmåjnis . Vaddus ålmåj áhkkásis , mav sunji le vielggen ja daŋga láhkáj áhkká ålmmåsis . Áhkká ij aktu ietjas rubmaha badjel mierreda , ålmåj aj . Ij ga ålmåj ietjas rubmaha badjel mierreda , ájnat áhkká aj . Alle goabbák guojmáda ietján gå oanegis ájgev guode , jus ähppe le ájgás båhtalam sieddo råhkådallat , ja maŋŋela vat aktan viessot . Ietján má Sáhtán dunnuv gähttjal , dajna gå ähppe másja aktu viessot . Dáv miededibmen hålav , iv gåhttjomin . Sávadav gájka lulun muv lágátjin viessot . Valla juohkkahasj le sierra ármovattáldagás Jubmelis oadtjum , nubbe nuov , nubbe náv . Javlav : vállduk almatjijda ja árbbátjijda le buoremus vállduk bissot , nåv gåktu mån . Valla válldujisá , jus háloj vuosstij e nagá doarrot . Buorep válldut gå hálojs buollet . Válldum almatjijda dáv njuolgadusáv vattáv , mij ij le mujsta , ájnat Härrás : Nissun allus ålmmåstis sirádu . Valla jus dav dahká , lehkus de vállduk jali såbadus ålmmåjnis . Allus ga ålmåj áhkástis sirádu . Iehtjádijda javlav mån , ij de Härrá : Jus soames vieljan le áhkká , guhti ij le jáhkon valla hihkal sujna viessot , allus de ålmåj sujsta sirádu . Ja jus soames nissunin le ålmåj , guhti ij le jáhkon valla hihkal sujna viessot , allus de nissun sujsta sirádu . Jáhkodis ålmåj le vuojn áhkás baktu ájlistuvvam , ja jáhkodis áhkká le jáhkulasj ålmmås baktu ájlistuvvam . Ietján ham sunnu máná lulun báddum , ja e lulun ájllisa degu dálla . Valla sirádus jáhkodibme jus sihtá . Dalloj ij le jáhkulasj viellja jalik oabbá tjanáduvvam . Jubmel le dijáv gåhttjum ráfen viesutjit , ja gåktu dån , nissun , diedá makta ålmmåt máhtá gádjot ja dån , ålmåj , makta áhkát máhtá gádjot ? Ietján , juohkkahasj viessus dajna åsijn , mav Härrá le sunji vaddám , nåvti gåktu lij gå Härrá suv gåhtjoj . Dáv njuolgadusáv juohkka tjoaggulvissaj vattáv . Guhti lij birratjuohpaduvvam gå gåhtjoduváj , allus dal rievddadu . Guhti ittjij birratjuohpaduvá , allus birratjuohpaduvvu . Ij le birratjuohpadus jalik åvddånáhkke ájnas . Ájnas le Jubmela budájt tjuovvot . Bissus juohkkahasj nåv gåktu lij gå gåhtjoduváj . Jus oarjje lidji gå gåhtjoduvvi , de ale dassta surá . Valla jus friddjan lulu bessat , de válljitja má . Guhti le Härráj oarjjen gåhtjoduvvam , le Härrá friddjanluojteduvvam . Nåv le aj sujna guhti friddjan gåhtjoduváj , sån le Kristusa oarjje . Jubmel le dijáv lånestam ja hattev máksám ; allit almatjij oarjjen sjatta . Vielja , bissus juohkkahasj Jubmela åvdån nåv gåktu lij gå gåhtjoduváj . Vállduk almatjijda mujna ij le makkirik gåhttjom Härrás . Valla máhtáv rádev vaddet , dajna gå Härrá ármmogisvuodanis munji åssku . Muv mielas almatjij le buoremus vállduk viessot dán niedaájge . Jus nissunij le tjanáduvvam , ale de gähttjala sujsta bessat . Jus nissunis le bessam , ale de ietjá nissunav gähttjala gávnnat . Valla i suddoda jus válldu . Ja jus vállduk nissun válldu , de ij le dat ga suddo . Valla gudi vállduji , sidjij sjaddi dán ednamin vájve , ja sidáv dijáv dajs árjjot . Valla dáv javlav , vielja : Ájgge le oadne . Dássta duohku viessusa gejn li áhká , degu sij gejn älle áhká , gudi tjierru degu sij gudi e tjiero , gudi ávvudalli degu sij gudi e ávvudalá , gudi juojddá oassti degu sij gudi ettjin dav åmasta ja gudi väráldin viessu degu sij gudi dassta ettjin vieso . Dát värált , mij dal le , le juo dåssjånime , ja danen sidáv dijáv mårråhijs árjjot . Vállduk almasj mårås dassta mij Härráj gullu , gåktu Härráj vuogas le . Valla válldum almasj mårås dassta mij väráldij gullu , gåktu áhkkásis vuogas le , ja dan diehti guoktáj juohkás . Vállduk nissun jali niejdda mårås dassta , mij Härráj gullu , vaj luluj ájllisin rubmaha ja sielo bieles bissot . Valla válldum áhkká mårås dassta , mij väráldij gullu , gåktu ålmmåsis vuogas le . Dáv mån dijá buorren javlav , iv dan diehti gå sidáv dijáv buorggut , ájnat gå sidáv dijáv skuornnásin viessot ja jáhkkogisát Härrán bissot . Valla jus soames moarssásis ij le vuogas , gå hálo badjáni , de válljijis ja dahkis majt hálijt . Ij sån suddoda , válldujiska de . Valla duolla dahká , guhti nannusit ájggomusájnis bissu ja nákkoj dagi diehtá majt sihtá ja vájmonis le buorren gávnnam moarsses duohtak dibddet . Danen , guhti moarssijn válldu , dahká duolla ja guhti ij válldu ájn buorebuv dahká . Nissun le tjanáduvvam guhkev ålmmås le viesso . Jus ålmmås jábmá , de válldujis de gejna sihtá , valla ristagisájn . Valla muv mielas sunji luluj ájn vil buorep vállduk viessot , ja jáhkáv Jubmela Vuojŋŋanis le mujna aj . Värrobiergoj hárráj li miján juohkkahattjan diedo . Diedo mijáv stuorrán dahki , valla gieresvuohta mijáv nannusin dahká . Guhti diedástallá , ij le ájn duolla diedov oadtjum , valla gänna le gieresvuohta , le Jubmela oahpes . Gå dal gatjálvis le , jus almasj oadtju biergov bårråt , mij le boajtojubmelijda värroduvvam , de diehtep väráldin älle boajtojubmela , ja ij aktak ietjá jubmel gå ájnna Jubmel . Jus nåv gåhtjodum jubmela li , almen jali ednamin - ja moadda jubmela ja härrá mak li - de miján le dåssjå akta Jubmel , Áhttje gässtá gájkka boahtá ja gesi gullup , ja dåssjå akta härrá , Jesus Kristus , gen baktu gájkka le ja gen baktu viessop . Dát diehto ij le galla gájkajn . Muhtema nåv nannusit li boajtojubmelijda ávddam ja biergov värrobierggon bårri . Ja nåv de rasjes oamedåbdov låsedi . Valla biebbmo ij mijáv Jubmelij doalvo . Ep majdik masse jus bårråp , ep ga majdik vuojte jus ep bårå . Valla várrijihtit vaj dijá friddjavuohta ij sjäbttjásijt jårrålahte . Jus dal soames gänna le diehto duv vuojnná boajtojubmelij tiemmpelin bårråmin , ij gus de suv rasjes oamedåbddo mahkas gievro värrobiergov båråtjit ? De ham sjiebtjes almasj duv diedo diehti håhkkån , dát viellja gen åvdås Kristus le jábmám . Jus dán láhkáj vieljajihtte vuosstij suddodihpit ja rasjes oamedåbdojt sárjjibihtit , de Kristusa vuosstij suddodihpit . Dan diehti : Jus biebbmo vieljam jårrålahttá , de iv luoddnok dasti biergov bårå , vaj oarren vieljam jårrålibmáj iv sjatta . Iv gus mån le friddja ? Iv gus mån lea postel ? Iv gus mån le Jesusav , härráma vuojnnám ? Ehpit gus dij le dahko , mav Härráj lev dahkam ? Jus nuppijda iv le apostelin de gåjt didjij lev . Dij ham lihpit Härrá duodastussan muv apostelámmádij . Dát le muv bälostibme sidjij , gudi lájtti . Ij gus miján le riektá bårråt ja juhkat ? Ij gus miján le riektá jáhkulasj áhkáv fárrusimme válldet , degu duo nuppe apostela ja Härrá vielja ja Kefas ? Vaj dåssjå munnun Barnabasajn gus ij le riektá barggamis bessat ? Guhtis gåjt dal doarroålmmån bálká dagi vuolggá ? Guhtis gåjt dal vijnnagárdev gárvet ja dan sjattojs ij bårå ? Guhtis gåjt dal álldoälov räjnnuj ja mielkes ij oattjo ? Almasjvuoge milta gus lev hållamin , vaj ij gus láhka aj dav sárno ? Mosesa lágan ham tjáleduvvá : Ale vuovsá njálmev tjaná , gå le gårnijt tjuoldemin . Vuovsájs gus dal Jubmel le måråstime ? Ij , mijá diehti dav javllá . Mijá diehti ham le tjáleduvvam , guhti ednamav sállá ja guhti gårnijt tjuolldá , dahkus dav dåjvujn bálkáv oadtju . Gå vuojŋŋalasj sájojt dijá gasskaj dal lip sáddjim , le gus de ilá ednak jus dijá rubbmelasj buorijs tjuohppap ? Jus nuppijn le riektá dijás mavga oadtjot , ij gus miján lulu ájn ienep ? Ejma val mij dat riektás niekti , ájnat gierddap gájkka , vaj Kristusa evangeliumij ep árinisájt dagá . Diehtebihtit ham gudi tiemmpelin dievnasti , tiemmpela boadojs viessu ja gudi álltárdievnastusán li , álltára värojs oasesá oadtju . Nåv aj Härrá mierredij evangeliumis viessomuháv oadtju , gudi dav sárnnedi . Valla mån iv le dakkir riektájt niektim , iv ga dan diehti tjále vaj dakkirijt luluv oadtjot . Ienni de jámáv , aktak allis válde dav mij munji le rámmpon . Evangeliumav sárnnedit ij le munji mihástallamoarren , valla bakku dav dahkat ! Vuoj munji , jus evangeliumav iv sárnneda ! Jus iehtjam milta dagáv de bálkáv oattjov . Valla jus hähttuv iv ga iehtjam milta dagá , de le dåssjå gåhttjom mav ållidav . Mij le de munji bálkkán ? Na , evangeliumav bálká dagi sárnnedit . Iv de riektáv ávkástalá mav evangelium munji vaddá . Friddjan , iv aktasik tjanáduvvam , lev daŋgas diehti iehtjam oarjjen dahkam ållusabmusijt vuojtátjit . Juvdájt vuojtátjit lev juvdán viessum . Sijáv vuojtátjit , gudi lága vuolen li , lev iesj viessum degu lága vuolen luluv , vájku iv le lága vuolen . Sijáv vuojtátjit gejn ij le láhka , lev iesj viessum degu luluv lága dagi , vájku iv le Jubmela lága dagi . Mujna le ham Kristusa láhka . Sjäbttjásijt vuojtátjit lev iehtjam sjäbttjásin dahkam . Gájkajda gájkkan lidjiv , edasik soabmásav gájutjit . Evangeliuma diehti gájkka dagáv , vaj iesj aj dan jáhtojs oasev oattjov . Diehtebihtit ham viehkkijt , gudi gáhpustaládijn gájka viehki , valla dåssjå akta vuojtov oadtju . Viehkit de dav åttjutjit . Gáhpustalle viertti gájkka guodet - viehkke gållne vuojtokråvnå diehti , ja mij gållnåmahtes vuojtokråvnå diehti . Iv måhke dagi viega , iv ga guoros ilmmáj tjårmå . Rubmahav givseldav gullogisvuohtaj . Iv iesj sidá hiejteduvvat , mån guhti iehtjádijda sárnnedav . Sidáv didjij dáv diededit , vielja : Mijá ájttega lidjin gájka balva vuolen ja gájka vádtsin mera tjadá . Gájka balvan ja meran gástaduvvin Mosesa aktisasjvuohtaj . Gájka davga vuojŋŋalasj biebmov bårrin , ja gájka davga vuojŋŋalasj juhkusav juhkin . Vuojŋŋalasj bávtes juhkin mij sijáv tjuovoj , ja bákte lij Kristus . Valla sijájs ienemusá ettjin Jubmela ármov gávna , ájnat åjdåmähttsáj jámadin . Gájkka dát buojkot vaj ep , sijá láhkáj , hálijda dav mij bahá le . Allit boajtojubmeldievnastiddjen sjatta , nåv gåk sijás moattes . Sijá birra tjálugin tjáleduvvá : Álmmuk tjåhkkidij båråtjit jugátjit ja de badjánij ávvudalátjit . Allup ga huorrudu , nåv gåk sijás moattes . Dalloj guoktalåkgålmmåtuvsána avtan biejven gåddujin . Allup ga Härráv gähttjalu , nåv gåk sijás moattes ; gärmmahijda sij gåttådallin . Allit ga njimmura , nåv gåk sijás moattes ; Dåssjididdjáj ham sij gåttådallin . Gájkka dát sidjij åvddåmärkkan lij ja tjáleduváj várrodissan midjij , gudi maŋemus ájggegávdan viessop . Dan diehti , guhti jáhkká ietjas stajgga tjuodtjomin , várrijus jårråmis . Dijá gähttjalime ällim badjelmärrásattja . Jubmel le åskåldis , ij gähttjalimijt miededa , majt ehpit ájmmuda guoddet . Gå gähttjalimev miedet , de rádev vuoset , vaj dassta bessabihtit . Gierugattja , várrijihtit boajtojubmeldievnastusás . Hålav didjij , jiermmájda . Árvustallit ietja muv hålav . Ij gus buorissjivnnjádusá gávttja , mav buorissjivnnjedahttep , Kristusa varájn mijáv aktida ? Ij gus lájbbe , mav dådjalip , Kristusa rubmahijn mijáv aktida ? Gå lájbbe le akta de lip akta rumáj , vájku lip moattes . Gájka ham oasev dat avtat lájbes oadtjop . Gähttjit Israela álmmugij : Ij gus siján , gudi väros bårri , le värroálltárijn aktisasjvuohta ? Majdis de dáj bágoj javlav ? Le gus boajtojubmela jalik ma boajtojubmelijda värroduvvi mahkkak ? Älle , valla mav värrodi , bahás vuojŋŋanisájda värrodi , e de Jubmelij . Iv de sidá dijáv bahás vuojŋŋanisájda säbrrat . Ehpit máhte goappátjijs , Härrá gávtjas ja bahás vuojŋŋanisáj gávtjas juhkat . Ehpit ga buvte goappátjijda , Härrá bävddáj ja bahás vuojŋŋanisá bävddáj , tjåhkkidit . Vaj Härráv gus lip assjmadittjat ? Lep gus mij sujsta gievrabu ? Gájkka le loahpen - valla gájkka ij le ávkken . Gájkka le loahpen - valla gájkka ij gievrroda . Allit allasihtte buoremusáv åtså , ájnat guojmmásihtte . Gájkka mij bierggooasestiddje lunna vuobdeduvvá buktebihtit oamedåbdoda diehti åtsådalák bårråt - ednam ja gájkka mij danna le Härráj gullu . Jus jáhkodibme dijáv guossáj gåhttju , ja suv lusi mannabihtit , bårrit de gájkka mav fállá váni lagábut åtsådalák oamedåbdo diehti . Valla jus soames didjij javllá : ” Värrobierggo le ” , allit de dav bårå suv diehti , guhti dav javlaj , allit ga oamedåbdo diehti - iv ietjada oamedåbdo birra håla , ájnat guojmáda . Man diehti ? Muv friddjavuohta gus nuppij oamedåbdoj milta duobbmidallá ? Jus gijttogisvuodajn båråv , man diehti de lájteduváv massta Jubmelav gijtáv ? Juogu de bårråbihtit jali juhkabihtit jali mav ihkenis dahkabihtit , de dahkit dav Jubmelij guddnen . Allit dagá ietjada suhttamoarren , juvdájda jalik grehkajda jalik aktasik Jubmela tjoaggulvisán . Iv hibmoda dav mij allasim , ájnat mij iehtjádijda ávkken le vaj sij gádjusi . Vierttiv dijáv májnnot , gå mujttebihtit gájkka mav didjij lev hållam ja anodihpit davga åhpav mav didjij vaddiv . Sidáv dal dijáv diehtet , Kristus le juohkka ålmmå oajvve , ålmåj le nissuna oajvve ja Jubmel le Kristusa oajvve . Ålmåj guhti råhkådallá jali åvddålijsárnnu gárvvo oajven oajves skábmuj gässá . Valla nissun oajves skábmuj gässá jus rihtsoåjvij råhkådallá jali åvddålijsárnnu . Dahtak skábmo luluj jus vuobdajdis biesskedahttá . Jus nissun ij sidá oajves gåbttjåt , biesskedahttus de vuobdajdis . Valla gå skábmo le nissunij vuobdajdis biesskedahttet jali oajves buolljadit , de viertti juojnak oajvev gåbttjåt . Ålmåj ij majdik oajvváj dárbaha tsieggit , dajna gå sån le Jubmela gåvvå ja guddne . Valla nissun le ålmmå guddne , dajna gå ålmåj ij nissunis boade ájnat nissun ålmmås , ittjij ga ålmåj nissuna diehti sjivnnjeduvá , ájnat nissun ålmmå diehti . Dan diehti viertti nissun , ieŋŋgilij diehti , oajves gåbttjåt riektás märkkan . Härrá åvdån ij le huoman nissun mige ålmmå dagi , ij ga ålmåj mige nissuna dagi . Nåv gåk nissun le ålmmås boahtám , de ålmåj nissunis le , ja gájkka le Jubmelis boahtám . Árvustallit ietja : Hiehpá gus nissunij rihtsoåjvij Jubmelij råhkådallat ? Ij gus luonndo iesj didjij åhpada , guhka vuobda li ålmmåj skábmon , valla nissunij guddnen , guhti vuobdajdis gåbttjåsin oattjoj . Soabmása soajtti dáj ássjij nanna rijddalahtjat , valla ij le miján dakkirasj dáhpe , ij ga avtanik Jubmela tjoaggulvisájs . Gå didjij dájt njuolgadusájt vattáv , de iv máhte dijá tjåhkanimijt májnnot , ma li ienni bahán gå buorren . Åvdemusát guláv dijá gaskan li juohkusa gå tjåhkanimijn gávnadihpit , ja muhtem märráj dasi jáhkáv . Gullat dijá gaskan sierra siebre li , vaj vuojnnusij boahtá gejda åsskot buktá . Valla dijá tjåhkanimijn ij Härrá iehkedismállásijt buvte adnet , dajna gå juohkkahasj dalága ietjas biebmojt bårrågoahtá , ja de nubbe báhtsá nielgen ja nubbe vat vuollagin juhká . Älle gus diján ietjada goade , gånnå bårråbihtit ja juhkabihtit ? Vaj ehpit gus Jubmela tjoaggulvisás berusta ? Hähttuji gus sij , gejn älle mahkka skábmádit ? Majt sihtabihtit muv javllat , májnnot gus dijáv ? Dássta galla iv dijáv májno . Iesj lev Härrás duosstum , majt didjij lev vaddám : Härrá Jesus dan ijá gå biehteduváj lájbev váldij , Jubmelav gijtij , dådjalij dav ja javlaj : ” Dát le muv rumáj , mij dijá åvdås värroduvvá . Dahkit dav muv mujtton . ” Váldij aj gávtjav mállásij maŋŋela ja javlaj : ” Dát gávttja le ådå lihtto muv varán . Juohkka bále gå dav juhkabihtit , dahkit dav muv mujtton . ” Juohkka bále gå dáv lájbev bårråbihtit ja dáv gávtjav juhkabihtit , de Härrá jábmemav sárnnedihpit , dallutjij gå boahtá . Guhti Härrá lájbev ij vuogasláhkáj bårå jali suv gávtjav vuogasláhkáj jugá , le Härrá rubmaha ja vará vuosstij suddodam . Åtsådallus almasj ietjas , ja bårrus de lájbes ja juhkus de gávtjas . Guhti bårrå ja juhká ájádalák gen rumáj le , sån allasis duobmov bårrå ja juhká . Dan diehti li nåv ålos skihpasa ja rasje dijá siegen , ja moaddása li jámadam . Jus iehtjama lulujma åtsådallat , de lulujma duobbmidallamis bessat . Valla gå Härrá mijáv duobbmi , de nuktal vaj ep väráldijn aktan duobbmidalá . Vielja , gå båråtjit lihpit tjåhkanime , de vuorddit guhtik guojmáda . Jus soames le nälggomin , bårrus de goadenis , vaj ehpit duobbmuj tjåhkana . Gájkka ietjá ássjij birra diededav gå boadáv . Mij vuojŋŋalasj vattáldagájda guosská , de dijáv sidáv dajt dåbddåt . Diehtebihtit gå hiedniga lijda , de moatteláhkáj gieladis boajtojubmelijda gässujda . Dan diehti sidáv dijáv dádjadit , aktak Jubmela Vuojŋŋanisás dievdeduvvam ij javla : ” Garroduvvam lehkus Jesus ” , ij ga aktak máhte javllat : ” Jesus le härrá ” , ietján gå ájlis Vuojŋŋanisá baktu . Ármovattáldagá li moattelágátja , valla Vuojŋŋanis le avtalágásj . Dievnastusá li moattelágátja , valla Härrá le avtagasj . Dago li moattelágátja , valla Jubmel avtagasj , sån guhti gájkka gájkaj lunna barggá . Vuojŋŋanis juohkkahattjan almmus vaj ávkken sjaddá . Nubbe vijsesvuodav Vuojŋŋanisá baktu hoallá , nubbe vat diedov daŋga Vuojŋŋanisá baktu hoallá . Nubbe jáhkov Vuojŋŋanisá baktu oadtju , nubbe vat vattáldagáv skihppijt buoredittjat daŋga Vuojŋŋanisá baktu , ietjes fámov oadtju oavddodagojt dagátjit . Nubbe oadtju vaddásijt åvddålijsárnutjit , nubbe vat vuojŋŋanisájt tjuoldátjit . Nubbe moattelágásj gielaj sárnnu , nubbe vat tjielggi mav gielaj sárnnu . Gájkka dáv dahtak Vuojŋŋanis dahká , juogedijn vattáldagájt juohkkahattjaj ietjas sidoda milta . Nåv gåk rumáj le akta vájku li moadda lahtasa , ja gájkka dá lahtasa avtav rubmahav dahki , nåv le aj Kristusijn . Avtajn Vuojŋŋanisájn gájka lip gástaduvvam avta rubmahij , lehkup dal juvdá jali grehka , oarje jali friddja almatja , ja gájka lip avtav Vuojŋŋanisáv juhkam . Ij le rumáj akta ájnna ladás , ájnat moadda lahtasa . Jus dal juolgge javllá : ” Iv le giehta ja iv rubmahij gullu ” , de daŋgas diehti rubmahij gullu . Jus biellje javllá : ” Iv le tjalmme ja dan diehti iv rubmahij gullu ” , de daŋgas diehti gullu . Jus åbbå rumáj luluj tjalmme , gåsi de gullo ? Jus gájkka luluj gullo , gåsi de happsem ? Valla Jubmel dal sidodis milta juohkka lahtasav rubmahij biejaj . Jus gájkka luluj akta ájnna ladás , luluj gus de migek rubmahijt ? Le galla ållo lahtasa , valla dåssjå akta ájnna rumáj . Tjalmme ij buvte giehtaj javllat : ” Iv mån duv dárbaha ” , ij ga oajvve juolgijda : ” Iv mån dunnuv dárbaha . ” Ållu nuppeláhkáj ! Dárbahip aj rubmaha lahtasijt , ma vuojnnet li sjäbttjásabmusá , ja lahtasijt , ma vuojnnet li árvodime , árvulattjabun dahkap ja lahtasijt majs skábmádip hiebalgabbon dahkap , hiebalgis lahtasij ij nåv dárbaha dahkat . Valla Jubmel le rubmahav tjoahkkáj biedjam ja ienemus gudnev lahtasijda vaddám , ma li gälvodabmusa , vaj rubmaha lahtasa e gaskasa rijddalatjá , ájnat nuppe nuppijt huksi . Jus akta ladás gierddá , de gájkka iehtjáda aj gierddi . Jali jus akta ladás guddneduvvá , de gájkka iehtjáda ávvudalli . Dij lihpit Kristusa rumáj , ja juohkkahasj dijás le suv rubmaha ladás . Jubmel le tjoaggulvissaj soabmásijt apostelin gåhttjum , soabmásijt profehtan ja soabmásijt åhpadiddjen ; soabmásijda le fámov vaddám oavddodagojt dagátjit , skihppijt buoredittjat , viehkedittjat , tjuottjodittjat ja moattelágásj gielaj sárnutjit . Le sij gájka apostela ? Le sij gájka profehta ? Le sij gájka åhpadiddje ? Dahki sij gájka oavdojt ? Bukti sij gájka skihppijt buoredit ? Bukti sij gielaj sárnnot jali gielajsárnnomav tjielggit ? E , valla gähttjalihtit stuorámus ármovattáldagájt åhtsåt . Ja de didjij gájkin buoremus gäjnov vuosedav . Vájku vil almatjij ja ieŋŋgilij gielaj luluv sárnnot , valla mujna ij lulu gieresvuohta , de luluv dåssjå tjuoddje biello , skálajdiddje divgga . Vájku mujna lulun profehta vaddása ja gájkka tjiegosvuodajt luluv dåbddåt ja gájkka diedo lulun , ja vájku mujna luluj gájkka jáhkko várijt sirdátjit , valla ij lulu gieresvuohta , de iv lulu mige . Vájku vil häjojda luluv juogadit gájkka mij mujna le , ja vájku luluv iehtjam boaldedahttet , valla ij lulu gieresvuohta , de iv lulu majdik vuojttet . Gieresvuohta le gierddis ja buorre . Gieresvuohta ij le udnodibme , ij ga ietjas rámpo , ij ga stuorástalá . Ij le hähkkaráduk , ij ga ietjastalle , ij le suhtisj , ij ga bahájt vuorkuda . Ij vierrevuodas ávvudalá , sádnesvuodas galla . Gieresvuohta gájkka guoddá , gájkka jáhkká , gájkka doajvvu ja gájkka gierddá . Gieresvuohta ij goassak någå . Profehtak vaddása nåhki , gielajsárnnom sjávvun . Diedo nåhki . Miján li vádna diedo ja profehtak hållamvaddásijs vánes , valla gå ållesvuohta boahtá de vádne gáhtu . Mánnán hålliv mánáj láhkáj , dádjadiv mánáj láhkáj ja ájádalliv mánáj láhkáj . Valla ållessjattugin mánnasijt guodiv . Dálla degu tjiegossiek spiedjilgåvåv vuojnnep ; dalloj árudijás árudidjaj vuojnnep . Dálla dádjadav muhtem märráj ; dalloj ållåsit nåv gåktu Jubmel muv ållåsit dåbddå . De bissu dá gålmmå : Jáhkko , doajvvo ja gieresvuohta , ja dajs gájkin stuorámus le gieresvuohta . Vidtjut gieresvuohtaj , valla viggit aj vuojŋŋalasj vattáldagájt oadtjot , åvdemusát åvddålijsárnnoma vattáldagájt . Guhti gielaj sárnnu , ij almatjijda sárno , ájnat Jubmelij ; ij guhtik suv dádjada , vuojŋŋanisánis tjiegosvuodajt hoallá . Valla guhti åvddålijsárnnu , almatjijda hoallá , sijáv gievrrot , vágot ja jaskat . Guhti gielaj sárnnu , ietjas gievrrot , valla guhti åvddålijsárnnu tjoaggulvisáv gievrrot . Sidáv gájka lulujda gielaj sárnnot valla ienemusát åvddålijsárnnot . Åvddålijsárnnom le gielajsárnnomis buorep , jus ij tjielggi majt hoallá tjoaggulvisá gievrrodibmen . Vielja , mij ávkijt le jus dijá lusi boadáv gielaj sárnutjit , valla iv didjij mavga bigodimev jalik diedov jalik åvddålijsárnnomav jali åhpadimev vatte ? Jus jábma tjuojan , juogu de bitjun jali hárppa , tjuodjá tjuoldek jienaj , gåktu de buktá gullat mij tjuojaduvvá ? Ja guhtis dal ietjas dårruj gárvet , jus basuvnna ij tjielggasit tjuoja ? Nåv aj dijájn : Jus ehpit njuoktjamijn tjielggasit håla , gåktus de dádjadit majt hållabihtit ? Guoros ilmmáj ham de hållabihtit . Vájku man ållo giela väráldin , de älle mahkka jienadime . Valla jus iv jienajt dádjada , de abmasin lev sunji guhti hoallá ja sån munji . Nåv aj dijájn : Gå dal Vuojŋŋanisá fámojt gähttjalihpit allasihtte ássat , gähttjalihtit de valjev dajs oadtjot tjoaggulvisá gievrrodibmen . Dan diehti ádnus sån , guhti gielaj sárnnu , máhttudagáv hålav tjielggitjit . Jus de gielaj råhkådaláv de muv vuojŋŋanis råhkådallá , valla jiermijda ávkedibmen . Majt dát merkaj ? Sidáv vuojŋŋanisájnam råhkådallat , valla sidáv aj jiermij råhkådallat . Sidáv hievedusáv vuojŋŋanisájnam lávllot , valla jiermij aj . Jus vuojŋŋanisán gijtulvisråhkålvisáv råhkåla , gåktu de ålggolahá lulun máhttet Amenav duv gijtulvissaj javllat ? Buorre gå gijtá , valla nubbe ij dassta gievro . Jubmelij gijtto , gielaj ienebuv sárnov gå gájkka dij iehtjáda , valla vaj iehtjáda aj juojddá oahppi , de tjoaggulvisán ienni vihtta bágo jiermijnam sárnov gå tuvsánijt gielaj . Allit vielja jiermij hárráj mánnán liege , valla liehkit mánnán bahudagá hárráj , ja ållessjattuga jiermij hárráj . Lágan le tjáleduvvam : Amás gielaj ja hålaj dán álmmugij sárnov , valla e ga dalloj muv gulldala , javllá Härrá . Dan diehti gielajsárnnom sjaddá jáhkodimijda märkkan , ij jáhkulattjajda , valla profehtak hållam jáhkulattjajda märkkan , ij de jáhkodimijda . Jus ålles tjoaggulvis tjåhkan ja gájka gielaj sárnnu ja de ålggolahá jali jáhkodime båhti , de didjij javlli : ” Mielajt ham dij lihpit láhppám . ” Valla jus gájka profehtagit hålli ja de ålggolij jali jáhkodibme boahtá , de suv sutto bihkusij båhti ja gájka suv tsuojggiji , ja bihkus mij suv vájmon le tjiehkusin . De luobddel muohto ednama guovlluj ja Jubmelav råhkådalá tjuorvvu : ” Jubmel le duodaj dijá lunna . ” Vielja , majt dát merkaj ? Na gå tjåhkanihpit , de juohkkahattjan le juoga vaddusin : sálmma , åhpadibme , bigodibme , gielajsárnnom jali dasi tjielggim . Valla sjaddus gájkka gievrrodibmen . Gielaj sárnodijn , de hållusa guovtes jali ienemusát gålmås , akta ájgen , ja tjielggijus soames . Jus aktak ij tjielggit máhte , de lehkus gielaj sárnno tjåhkanimijn sjávot ja hållus ienni allasis ja Jubmelij . Profehtajs hållusa guovtes jali gålmås , ja iehtjáda árvustallusa sijá hålav . Jus soames danna tjåhkkåhime bigodimev oadtju , de sjávvunis sån guhti le hållamin . Juohkkahattjaj le máhttelis åvddålijsárnnot , akta ájgen , vaj gájka juojddá oahppi ja gájka aloduvvi . Profehtaj vuojŋŋanisá li profehtajda gullogisá . Jubmel ij le måjve Jubmel ájnat ráfe Jubmel . Nåv gåk gájkka ájllisij tjoaggulvisájn lehkusa nissuna tjåhkanimijn sjávot : sidjij ij le loahpe hållat , ájnat lehkusa vuollásattja , nåv gåktu láhka javllá . Jus mavga sihti diehtet , gatjádusá ålmmåjstisá gå viessusisá li jåvsådam , dajna gå nissunij ij hieba tjåhkanimijn hållat . Vaj dijás gus Jubmela báhko le vuolggám , ja dåssjå didjij gus le boahtám ? Jus soames ietjas profehtan adná jali suv mielas sujna li vuojŋŋalasj vattáldagá , diehtus de mav didjij Härrá budán tjáláv . Guhti dáv ij dåhkkida , iesj ij dåhkkiduvá . Vielja , gähttjalihtit åvddålijsárnnoma vattáldagáv oadtjot , valla allit val gielajsárnnomav biehtoda . Sjaddus gájkka sjiehttogisláhkáj ja vuohkasin . Vielja , dijáv mujttádahtáv evangeliumav mav didjij sárnnediv ja mav aj duostojda ja masi aj lihpit tjanáduvvam . Dan baktu gádjusihpit jus anodihpit bágos , mav didjij sárnnediv , ietján dåssjåj lihpit jáhkkuj boahtám . Åvdemusát lev didjij vaddám mav iesj duosstuv : Tjálugij milta Kristus mijá suttoj åvdås jámij ja hávddáduváj , tjálugij milta goalmát biejve tjuodtjelij , ja Kefasij ietjas bigodij ja maŋŋela lågenanguoktásij . Maŋŋela vat ienebuj gå vihttatjuode vielljaj avta bále ietjas bigodij . Sijájs ienemus oasse ájn viessu , valla soabmása li jábmám . Ja de Jakobij ietjas bigodij ja maŋŋela gájkka apostelijda . Gájkin maŋemusát ietjas munji bigodij , munji tsuovkkanimmánnáj . Apostelijs lev mån gájkin äbddásamos , iv le åbbånis árvvogis apostelin gåhtjoduvátjit , dajna gå Jubmela tjoaggulvisáv lev doarrádallam . Valla Jubmela ármo baktu lev guhti lev , ij ga suv ármmo muv vuosstij le dåssjåj sjaddam . Barggam lev dåjs nuppijs ienebuv , iv galla iesj , ájnat Jubmela ármmo mij mujna lij . Lehkus dal mån jali då nuppe : nåv sárnnedip ja nåv lihpit jáhkkuj boahtám . Valla jus dal sárnneduvvá , Kristus jábbmegij lussta tjuodtjelij , gåktu de dijás soabmása máhtti javllat jábbmegij tjuodtjelibme ij le almma ? Jus ij le jábbmegij tjuodtjelibme , de ij le Kristus ga tjuodtjelam . Valla jus Kristus ij le tjuodtjelam , de mijá sárnne le guoros ja dijá jáhkko aj guoros . De bihkusij boahtá vieret lip Jubmela birra vihtanasstám , dajna gå sárnnedam lip Jubmel le Kristusav tjuottjeldahttám . Dav de ij lulu máhttet , jus jábbmega e lulu tjuodtjelit . Jus jábbmega e lulu tjuodtjelit , de ij Kristus ga tjuodtjelit lulu . Valla jus Kristus ij lulu tjuodtjelit , de mijá jáhkko luluj árvodibme ja dij világa suttojnihtte lulujda . De li aj láhppum , gudi jáhkon Kristusij li jábmám . Jus dåssjå dán iellemin lip Kristusij dårvustallam , de lip almatjijs gájkin äbddásabmusa . Valla Kristus le dal jábbmegij lussta tjuodtjelam vuostatjin sijájs gudi li jábmám . Gå dal jábmem almatja baktu bådij , de jábbmegij tjuodtjelibme aj almatja baktu boahtá . Nåv gåktu gájka Adama baktu jábmi , de gájka Kristusa baktu ådå iellemav oadtju . Valla juohkkahasj vuoros milta : Kristus vuostatjin ja gå de boahtá , de gudi sunji gulluji . Dan maŋŋela nåhkåm boahtá , gå rijkav Jubmel Áhttjáj vaddá . Dalloj le de gájkka härrávieldev , vieksesvuodav ja fámov dåssjidam , dan diehti gå gånågissan ráddi , dasik gájkka vasjulattjajt juolgijis vuolláj le biedjam . Jábmem le maŋemus vasjulasj mij dåssjiduvvá , dajna gå gájkka le juolgijis vuolláj biedjam . Gå javladuvvá gájkka le suv vuolláj biejaduvvam , de diehttelis Jubmel ij le suv vuolláj biejaduvvam , guhti gájkka suv vuolláj biejaj . Gå dal gájkka suv vuolláj le biejaduvvam , de Bárnne iesj biejaduvvá suv vuolláj , guhti gájkka suv vuolláj biejaj , vaj Jubmel gájkkan gájkajn sjaddá . Majt ietján dahki , gudi ietjasa jábbmegij åvdås gástadahtti ? Manen sijá diehti gástadahtti , jus jábbmega e åbbånis tjuodtjela ? Ja man diehti gis iehtjam juohkka båttå hägganiedaj luojtáv ? Vielja , duodaj guhkev muv rámmpon Kristus Jesusin , mijá härrán , lihpit : Jábmem le muv tjalmij åvdån juohkka biejve . Mij ávkijt munji luluj , jus dåssjå almatjij vuoge milta luluv ájádallat , gå urudisáj vuosstij Efesosin dårruv ? Jus jábbmega e tjuodtjela , de bårrup ja juhkup , dajna gå idet jábmep . Allit bähtádalá . ” Nievres siebrre buorre dábijt bäjsstá . ” Jierijdihtit ja allit dasti suddoda ! Muhtema li gudi e sidá majdik Jubmela birra diehtet , skábmon didjij dav javlav . Muhtema dal usjudalli : ” Gåktus jábbmega tjuodtjeli ? Makkir rumáj le siján gå båhti ? ” Gájves ! Mav sáddji ij ällá jus ij jáme . Gå sáddji , de i boahtte sjattov sáddji , ájnat gårnnetjalmev jali juokkirik sádjogårnev . Valla Jubmel dasi vaddá hámev mav sihtá , ja juohkka gårnne sierra hámev oadtju . Älle gájkka rubmaha avtalágátja , ájnat almatjijn , slihturijn , låttijn ja guolijn le fert avtan ietjaslágásj rumáj . Almmelasj rubmaha ja ednama rubmaha li , valla almmelasj rubmahijn le ednama rubmahijs ietjálágásj guojttem . Biejven le sierra guojttem , mánon sierra ja nástijn vat sierra . Ja juohkka násten le ájn de vil sierra guojttem . Nåv le aj jábbmegij tjuodtjelibme . Mij dåssjåniddjen sáddjiduvvá , nåhkåmahttán tjuodtjel . Mij gudnedisvuodan sáddjiduvvá , herlukvuodan tjuodtjel . Mij sjiebtjesvuodan sáddjiduvvá , ålles fámon tjuodtjel . Mij luondulasj rubmahin sáddjiduvvá , vuojŋŋalasj rubmahin tjuodtjel . Jus luondulasj rumáj le , de vuojŋŋalasj rumáj aj le . Náv le aj tjáleduvvam : Vuostasj almasj , Adam , ielle siellon sjattaj , valla maŋemus Adam vuojŋŋanissan , mij iellemav vaddá . Vuojŋŋalasj ij vuostatjin boade , ájnat luondulasj boahtá . Esski dan maŋŋela de vuojŋŋalasj boahtá . Vuostasj almasj ednamis bådij ja ednam lij . Nubbe almasj almes boahtá . Nåv gåktu ednamis almasj lij , li aj gájka ednamis , ja nåv gåktu almes almasj le , li aj almmelattja . Ja nåv gåktu mij lip gåvå ednama almatjis , lip aj gåvå almmelasj almatjis . Vielja , valla dáv didjij javlav : Oadtje ja varra ij Jubmela rijkav árbbi . Ij ga dåssjåniddje máhte nåhkåmahtesvuodav árbbit . Tjiegosvuodav dal didjij hålav : Gájka ep jáme , valla gájka ietjájduvvap , hähkkat , oanegis båttån , gå maŋemus basuvnna tjuodjá . Basuvnna tjuodjá , ja dalloj jábbmega nåhkåmahtes hámen tjuodtjeli , ja mij ietjájduvvap . Dåssjåniddje viertti nåhkåmahtesvuohtaj gárvoduvvat ja jábbmelasj viertti jámegahtesvuohtaj gárvoduvvat . Valla gå dåssjåniddje nåhkåmahtesvuohtaj gárvoduvvá ja jábbmelasj jámegahtesvuohtaj gárvoduvvá , de sjaddá nåv gåktu tjálugij le tjáleduvvam : Jábmem le njieladuvvam ja vuojtto le boahtám . Jábmem , gånnå le duv sjnjuhtje ? Jábmem , gånnå le duv vuojtto ? Jábmema sjnjuhtje le suddo , ja sutto fábmo le láhka . Jubmelij gijtto , guhti vuojtov midjij härrá Jesus Kristusa baktu vaddá . Vielljagärrása , lehkut dan diehti nannusin ja stajgugin , ja lehkut agev Härrá bargon vissjalin . Dij diehtebihtit Härrá åvdån ehpit le dåssjåj barggam . Gå le gatjálvis biednikviehkes ájllisijda , barggit de njuolgadusáj milta majt Galatia tjoaggulvisájda vaddiv . Tjoahkkigåhtis juohkkahasj vuostasj biejve sábbáda maŋŋela rádes milta , vaj biedniktjoaggem ij álge esski gå jåvsådav . Gå boadáv de girjev tjáláv ja rájav gejt ietja válljibihtit dajna girjijn vattáldagájt Jerusalemij dålvutjit . Jus dárbbo , de sijá fáron iesj vuolgáv . Boadáv dijá lusi gå Makedonian lev mannam . Usjudaláv vuojn Makedonia milta mannat . Valla dijá lunna ájgov muhtem ájgev ganugit , soajtáv dálvvadit ja de máhttebihtit muv viehkedasstet gå vat vuolgáv , gåsi de . Dán bále , jus Härrá miedet , ájgov dijáv guossidit , iv dåssjå mieddel mannat . Ájgov Efesosin ájlistagájda årrot . Dåppe le uksa munji rabás : bargos ållo ja vuosstetjuodtjojs ållusa . Huksit Timoteosav gå boahtá , vaj dijá diehti ij dárbaha måråstit . Sån le Härrá bargon muv láhkáj , ja dan diehti allus aktak suv álbedu . Viehkedihtit suv vuolgátjit ja sávadihtit sunji ráfev vaj muv lusi máhttá máhttsat . Mån aktan vieljaj lev suv vuorddemin . Mij Apollosvielljaj gullu , de vissjalit lev suv bádtjim dijá lusi vuolgátjit , aktan vieljaj . Ij lim suv ájggomus dálla vuolgget ; bådisj sån sjiehtes ájge . Gåhtsit , bissut nannusit jáhkon , lehkut jállon ja gievrran . Dahkit gájkka gieresvuodan . Vielja , akta ássje ájn . Diehtebihtit Stefanas goahtefuolkijnis lij Akaia vuostasj sádjo Kristusin , ja vissjalit sij li ájllisijt dievnastam . Sidáv dijáv vuollegattjan årrot dakkir almatjijda ja gájkajda , gudi rahtji ja barggi . Ávon lev gå Stefanas , Fortunatus ja Akaikos diehki båhtin . Dijáv åhtsålattijn li muv gievrrodam , muv degu dijáv ávvudahttám . Adnit dakkirijt árvvon . Asia tjoaggulvisá didjij varrudagájt sárnnu . Akvila ja Priska ja tjoaggulvis mij sunnu goahtáj tjåhkan , varrudahtti vájmos didjij , jáhkoguojmijda . Gájkka vielja didjij varrudagájt sárnnu . Buorástahttit guhtik guojmáda ájlis tjulástagájn . Dála mån , Paulus , varrudagájdam iehtjam giedajn tjáláv . Garroduvvam sån guhti Härráv ij iehtse . Marana ta . Härrá Jesusa ármmo tjuovvus dijáv . Kristus Jesusin le muv gieresvuohta dijáj gájkaj lunna . Paulusis , Jubmela sidoda baktu Kristus Jesusa apostel , ja Timoteos-vieljastimme Jubmela tjoaggulvissaj Korintan ja gájkka ájllisijda Akaia dáfojn . Ármmo ja ráfe Jubmelis , Áhtjestimme ja härrá Jesus Kristusis . Rámmpo lehkus mijá härráj Jesus Kristusa Jubmelij ja Áhttjáj , ármmogisvuoda Áhttjáj ja gájkka jaskadusá Jubmelij . Gájkka vájvijn mijáv jaskat , vaj jaskadusá baktu mav Jubmelis oadtjop lulujma jaskadit juohkkahattjav guhti vájvástuvvá . Valjet lip Kristusa gierddamusájs oasev oadtjum ja dan diehti Kristusa baktu valjet jaskaduvvap . Jus gártjesvuodan lip , de dan baktu jaskaduvvabihtit ja gádjusihpit . Jus jaskaduvvap de dij aj jaskaduvvabihtit , massta viehkev oadtjobihtit avtalágásj gierddamusájt guoddet gå mij . Nannusit didjij åskeldip , diehtep gå diján le gierddamusájs oasse , de le aj jaskadusás oasse . Vielja , sidáv dijáv diehtet , makkir vájvijn Asian lijma . Vájve lidjin badjel miere låssåda , ejma dasti jáhke hekkajn rijbbap . Valla ietjajnimme duobmov jábmemij guottijma , vaj ep lulu allasimme dårvustallat , ájnat Jubmelij guhti jábbmegij lussta tjuottjeldahttá . Dakkir häggavádás sån mijáv gájoj ja vaden gádju . Ja dårvustallap sunji vaj világa mijáv gádju . Viehkedihtit mijáv råhkådallat , vaj moattes Jubmelav gijtti ármos mav moaddásij baktu oadtjop . Dála le mijá rámmpo ja dav aj mijá oamedåbdo vihtanassti : Väráldin , ja ájnnasit dijá gaskan , lip vájaldam ájlis rájnnavuodan , mij Jubmelis boahtá . Ep le värálda vijsesvuodas , ájnat Jubmela ármos lájddiduvvam . En måj didjij mavga iehtjádav tjále gå mav ietja låhkåbihtit ja dádjadihpit . Ja doajvov ållåsit dádjadittjabihtit mav juo muhtem märráj lihpit dádjadahtjam : härrá Jesusa biejve mij lip dijá rámmpo , ja dij mijá rámmpo . Dajna åskujn sihtiv vuostak dijá lusi mannat , vaj lulujda ávov Jubmela ármos oadtjot . Dijá lussta ájgov Makedonian manádit ja dåppelt vat máhttsat dijás viehkev Judea mannulahkaj åttjutjit . Dale nåvti muv ájggomus lij . Giehppismielak ussjolvis gus lij ? Lev gus mån oattje bieles nåv sjiebtjes , vaj avta bále javlav le ja ij ? Jubmel máhttá duodastit mav didjij javlav , ij le goappátjagá le ja ij . Jubmela Bárnne , Kristus Jesus , gev måj Silvanusijn ja Timoteos lip dijá lunna sárnnedam , ij lim goappátjagá le ja ij . Sujna le dåssjå le , dajna gå gájkka Jubmela jáhto li suv baktu vásstádusáv oadtjum : le . Dan diehti de suv baktu javllap Amen , Jubmelij guddnen . Jubmel iesj mijáv ja dijáv jáhko baktu Kristusij tjadná ja le mijáv vuojddam ; sån le aj mijáv sinidahttám ja Vuojŋŋanisáv midjij vaddám , duodastussan mijá vájmojda . Jubmelav vihtanin biejav ja hekkam duodastussan : Sidáv dijáv árjjot ja dan diehti iv le ájn Korintaj jåvsådam . En måj dijá jáhkov ráddi , ájnat viehkediddjen dijá ávvuj lin - jáhkon ham nannusa lihpit . Lev mierredam iv ájn akti dijá lusi surgujn boade . Jus didjij surgov buvtáv , le gus de aktak guhti muv ávvudahttá ? Na , ij aktak ietjá gå sån , guhti muv baktu surgov oattjoj . Tjálliv mav tjálliv , vaj iv dárbaha surggahit sijá diehti , gudi má lulun muv ávvudahttet ja visses lev muv ávvo dijáj gájkaj ávvo le . Låsså dättos ja vájmo báktjasis tjiero didjij tjálliv . Ittjiv tjále dijáv hådjen dagátjit , ájnat dádjadittjat man tjiegŋalit dijáv ähtsáv . Jus dal soames surgov buktá , de ij le muv , ájnat dijájt gájkajt hådjodam , gåjt edasik muhtem märráj , vaj iv alvvi . Sunji , guhti surgguj le siválasj , le nuoges dijáj ienemusáj nuktalus ; galggabihtit dal ienni suv ándagis luojttet ja jaskadit , vaj låsep surgos ij håhkkåna . Dan diehti vájnnodav dijáv sunji gieresvuodav vuosedit . Didjij ham tjálliv vaj oattjov diehtet man nannusit gullogisvuodan bissobihtit . Gev dij ándagis luojttebihtit , suv luojtáv aj mån . Ja gå ándagis luojttám lev , jus dal mige ándagis luojttet , de lev dav dijá diehti ja Kristusa åvdån dahkam , vaj Sáhtán ij besa mijáv bähtátjit . Diehtep ham juo makkir ájggomusá sujna li . Gå Troasij jåvsådiv evangeliumav Kristusa birra sárnnedittjat , de uksa Härrá bargguj lij rahppot . Valla ittjiv mielanam ráfev oattjo , dajna gå ittjiv Titusvieljam dåppe gávna . Dan diehti de sijáv hivástahttiv ja Makedoniaj vuolggiv . Jubmelij gijtto , guhti Kristusa baktu agev muv vuojttofárrusis válldá , ja juohkka bájken muv miedet kristusdiedo njálga hapsav bigodit . Jubmelij guddnen lev Kristusa njálga happsa sidjij gudi gádjusi , ja sidjij gudi håhkkåni , happsa jábmemis jábmemij sidjij gudi håhkkåni , ja happsa iellemis iellemij sidjij gudi gádjusi . Ja guhtis máhttá dáv gájkka dahkat ? Iv le sijá moaddásij lágásj , gudi Jubmela bágov bånjådi , ájnat rájnnasin dav sárnnedav , nåv gåktu Jubmelis vatteduvvá , Jubmela åvdån ja Kristusa dievnastusán . Juo gus dal vat iehtjam májnnogoadáv ? Dárbahav gus mån májnnomgirjev didjij jali dijás , degu muhtem iehtjáda ? Iv , dajna gå dij lihpit muv májnnomgirjje dijá vájmojda tjáleduvvam ja gájkka almatja dav dåbddi ja låhki . Dij ham lihpit Kristusa májnnomgirjje , mujsta tjáleduvvam ij blehkajn , ájnat ielle Jubmela Vuojŋŋanisájn , ij ga gierggedáblojda , ájnat dijá vájmojda , dáblojda oattjes ja varás . Dakkir åssko le mujna Jubmelij Kristusa baktu . Ij val nåv vaj iesj ájmmudav majdik ietjastam ájádallat , juojddá mij ietjastam badján . Muv máhtto Jubmelis le . Sån le munji máhtov vaddám ådå lihto dievnastiddjen , lihtto mij ij le bokstávva , ájnat Vuojŋŋanis . Bokstávva ham jábmet , valla Vuojŋŋanis iellemav vaddá . Juo jábmema dievnastusán , mij lij gierggedáblojda bokstávvan tjuoladuvvam , lij dakkir herlukvuohta vaj israelaga hähttujin árudijása Mosesis jårggålit , gå suv árudidja nåv guojtij , vájku dal ruvva gádoj . Man herlugabbo le de Vuojŋŋanisá dievnastus ! Jus duobmo dievnastusán lij herlukvuohta , man herlugabbo le de rievtesferdukvuoda dievnastus . Mij åvddåla lij herlukvuohta ij le migek dán alvos stuoráp herlukvuoda guoran . Jus lij herlukvuohta danna mij nåhkå , man stuoráp herlukvuohta le de danna mij bissu . Gå dal mujna le dakkir doajvvo de stuorra jálosvuodan bargav , iv Mosesa láhkáj , guhti árudijás lijnijn gåbtjåj , vaj israelaga ettjin bessat lulu vuojnnet , gåktu någåj mij lij gáhtomin . Valla sijá miela li garrastuvvam , dajna gå ájn udnásj biejve rádjáj le gåbtjås sadjásis báhtsám , gå oabme lihto tjálugijt låhki . Ij vil ierit váldeduvá , dajna gå dåssjå Kristusa baktu gáhtu . Ájn dálága le gåbtjås sijá vájmoj åvdån gå Mosesa láhka lågåduvvá . Valla gå Härráj jårgijdi de gåbtjås ierit váldeduvvá . Härrá le Vuojŋŋanis , ja ráfe gånnå Härrá vuojŋŋanis le . Mij gájka gudi árudijáj gåbtjåk Härrá herlukvuodav gehtjadip ietjájduvvap avta herlukvuoda gåvvån ; herlugin dagáduvvap herlukvuodas mij Härrás , Vuojŋŋanisás boahtá . Gå mujna Jubmela ármmogisvuodan le dát dievnastus , de iv vuollána . Hilgodav gájkka suollevis skámodisvuodajt , iv gávvelisvuodajn barga , iv ga Jubmela bágov rievddada , ájnat bihko sáddnáv sárnnedav ja duobbmijus muv juohkka almasj Jubmela árudijá åvdån . Jus muv evangelium le tjiegaduvvam , de le tjiegaduvvam sidjij gudi håhkkåni . Dán värálda jubmel le vuojn jáhkodimij jergav sjevnjuduhttám , vaj e dasti vuojne Kristusa herlukvuoda evangeliuma tjuovgav . Sån le ham Jubmela gåvvå . Iv iehtjam sárnneda , ájnat Jesus Kristusav härrán : Iesj lev dievnastiddjen Jesusa diehti , dajna gå Jubmel guhti javlaj : ” bájttus tjuovgga sjievnnjedin ” , le aj muv vájmmuj tjuovgav bájtedahttám , vaj diehto Jubmela herlukvuoda birra luluj Jesus Kristusa árudijás bájttet . Valla dát dávver le mujna rájrrelihtijn , vaj bigoduvvá dákkir stuorra fábmo Jubmelis boahtá , ij mujsta . Lev juohkkaláhkáj nággiduvvam , valla iv le birástahteduvvam , juorrulattav valla iv le ráde dagi , doarrádallamav gierddam , valla iv le guodeduvvam , ednamij tsábmestuvvam , valla iv dåssjiduvvam . Agev rubmahin guottadav jábmemav mav Jesus gierdaj , vaj Jesusa iellem luluj muv rubmahin bihkusit . Mån , guhti viesov , vatteduváv agev Jesusa diehti jábmemij , vaj Jesusa iellem luluj jábbmelasj oattjenam bigoduvvat . Muv sinna jábmem de barggá ja iellem dijá sinna . Mujna le dahtak jáhko Vuojŋŋanis , mij tjálugin tjáleduvvá : Jáhkáv , ja dan diehti sárnnedav . Mån aj jáhkáv , ja dan diehti sárnnedav . Diedáv ham , guhti Härrá Jesusav tjuottjeldahtij , tjuottjeldahttá aj muv Jesusijn ja låjdåstahttá muv dijájn suv åvddåj . Gájkka dát dijá diehti sjaddá , vaj ármmo luluj valjet moaddásij ållet sijá gijttogisvuohtan ja Jubmelij guddnen . Dan diehti iv vuollána . Vájku muv ålgoldis almasj dåssjån , de muv sissŋálasj almasj biejves bäjvváj ådåstuvvá . Muv åniájggásasj gierddamusá li gähppada stuorra ihkevenájggásasj herlukvuoda guoran , mav munji gárvedi , guhti iv várddaha dav mij vuojnnu , ájnat dav mij ij vuojnnu . Mij vuojnnu dåssjån , mij ij vuojnnu bissu ihkeven ájggáj . Diehtep gå gajkoduvvá goahte mij le mijá viesso ednamin , de miján le viesso almen mij le Jubmelis , ihkeven viesso mij ittjij giedaj dagáduvá . Sjuohkadallap dáppe viesodijn , dajna gå vájddep almmelasj viessuj gárvoduvvat . Gå de dasi lip gárvoduvvam , de ep rihttsot gávnadalá . Mij , gudi dán goaden lip , vájvijs sjuohkadallap ; ep ham sidá rihtsahit , ájnat gárvoduvvat , vaj jábbmelasj luluj iellemis njieladuvvat . Jubmel iesj le mijáv jur dan diehti sjivnnjedam , ja Vuojŋŋanisáv midjij dasi duodastussan vaddám . Dan diehti agev lip buorre dårvon , vájku vil diehtep Härrás lip ierit guhkev mijá viesso le rubmahin - jáhkon viessop , vuojnek . Buorre dårvon lip ja ienemusát lulujma sihtat rubmahav guodet ja viesoma Härrá lunna oadtjot . Vidtjup de sunji vuohkasin viessot , juogu dal lip sijdan jali ep . Gájka ham Kristusa duobbmoståvlå åvdån galggap tjuodtjot , nåv gåktu lip , ja danna juohkkahasj oadtju dan milta majt viesodijn dagáj , buorev jali baháv . Diedáv mån mij le Härrá balulasjvuohta ja dan diehti gähttjalav almatjijt oatsodit ; Jubmel muv dåbddå , ja doajvov dij oamedåbdonihtte ietjada aj dåbddåbihtit . Iv sidá iehtjam vat májnnogoahtet . Daŋgas diehti rámmput muv vaj máhttebihtit sijáv duostudit , gudi ålgoldis hámev májnnu valla e dav mij vájmon le . Jus mielajs lidjiv , de Jubmela diehti lidjiv . Jus ålles mielajn lev , de dijá diehti lev . Kristusa gieresvuohta muv nággit , ja diedáv jus akta gájkaj åvdås le jábmám , de gájka li jábmám . Ja gájkaj åvdås sån jámij , vaj sij gudi viessu e ietjasa åvdås vieso , ájnat suv åvdås guhti sijá åvdås jámij ja tjuodtjelij . Iv dasti avtak almatjij láhkáj árvustalá . Ja jus Kristusav littjav dan láhkáj árvustallam , de iv dasti dagá . Guhti le Kristusin le ådå sjivnnjádus , oames le vássám , ådås le boahtám . Gájkka dát Jubmelis boahtá , guhti mijáv Kristusa baktu ietjajnis såbadij ja muv såbadusá dievnárin biejaj . Jubmel ålles väráldav Kristusa baktu ietjajnis såbadij : ittjij ga almatjijda sijá mieddemijt lågå , ja munji de såbadusá ságav åskeldij . Lev de Kristusa sáhkaguodde , ja Jubmel dijáv muv baktu vágot . Kristusa diehti dijáv vájnnodav : såbadihtit Jubmelijn . Jubmel le mijá åvdås suddon dahkam suv guhti suttojs ittjij majdik diede , vaj suv baktu lulujma rievtesferdugin Jubmela åvdån dagáduvvat . Jubmela barggoguojmmen vágodav dijáv dahkamis Jubmela ármov dåssjen . Sån ham javllá : Sjiehtes ájge duv råhkålvisájt gulliv , ja lånåstusá biejve duv viehkediv . Dálla sjiehtes ájgge le , lånåstusá biejvve . Iv aktasik sidá suhttamoarren liehket , ij aktak galga oarev oadtjot dievnastusám lájttet . Juohkkaláhkáj gähttjalav Jubmela buorre dievnastiddjen viessot : sávrrudagájn gähttjalimijn , balon ja niedan , tsábmeduvádijn , fáŋŋgavuodan ja stuojmijn , vájvijn , gåtsedijn ja nielgen , rájnnavuodajn , diedoj , gierddisvuodajn ja buorrevuodajn , ájlis Vuojŋŋanisájn , duohta gieresvuodajn , sáddnáv håladijn , Jubmela fámujn , rievtesferdukvuoda värjoj validijn ja suoddjidijn , gudnen ja gudnedisvuodan , nievres ja buorre ságaj vuolen . Vierreåhpadiddjen gåhtjoduváv valla sáddnáv hålav , abmasin aneduváv valla daŋgas diehti oahppásin , jábmema lahka lev valla viesov , nuktaluvvam valla iv jábmemij , vájveduvvam valla agev ávon . Hädjo lev , valla moaddásav boanndán dagáv , mujna ij le mige valla gájkka le muv . Korinta vielja , njuolgga didjij hålav . Muv vájmmo le didjij rabás . Muv lunna ij le didjij gárttje , valla dijá vájmojn le gárttje . Vaddit munji bálkáv daŋga láhkáj - didjij iehtjam mánájda náv hålav - ja rahpit vájmojdihtte , dij aj . Allit amás svagájt jáhkodimij guottada . Mij dahkamuhájt le rievtesferdukvuodan lágadisvuodajn , ja mij dahkamuhájt le tjuovgan sjievnnjedijn ? Gåktu Kristusav Beliarijn hiehpá buohtastahttet , ja mij aktit jáhkulattjav jáhkodimijn ? Le gus Jubmela tiemmpelin migek aktisasjvuohta boajtojubmelij ? Mij lip ielle Jubmela tiempel , dajna gå Jubmel le javllam : Sijá lunna galgav årrot ja sijá gaskan vájaldit sijá Jubmelin , ja sij muv álmmugin . Dan diehti Härrá javllá : Guodit sijáv ja sirrit sijás . Allit dav duohtada mij le báddum . De dijáv áhttjen duostov , ja dij lihpit munji bárne ja niejda , javllá Härrá , gájkviekses . Muv mánnágärrása , dale li midjij jáhto . Rájnnijup de iehtjama gájkas mij rubmahav ja vuojŋŋanisáv bádá ja jåvsådup jubmelbalulasjvuodan ájlisvuohtaj . Dahkit munji sajev vájmmusihtte ! Iv le aktasik vierev dahkam , iv le avtak vahágahttám , iv ga avtak bähttám . Iv dáv javla dijáv duobbmitjit - javllam ham juo lev , dij vájmonam lihpit mujna jámátjit ja viesutjit . Didjij máhtáv njuolgga hållat , dijáv máhtáv májnnot . Boandásláhkáj lev jaskaduvvam , mujna le ávos vallje gájkka gierddamusáj gaskan . Gå Makedoniaj båhtiv de ittjiv ráfev oattjo , ájnat juohkkaláhkáj vájvástuvviv , ålggolis rijdojs ja sissŋelis balos . Valla Jubmel guhti njiejdeduvvamijt jaskat , jaskadij muv Titusa boahtema baktu , ij dåssjå val suv boahtema baktu , ájnat jaskadusá baktu mav dijás buvtij . Giehtoj munji gåktu hálijdihpit muv vuojnnet , dijá luodjomijt ja gåktu muv måråstihpit . Ja dát le muv ájn ienebut ávvudahttám . Vájku vil dijáv girjijnam hådjodiv , de iv sáŋarda . Vuostak galla ihkap sáŋardiv , árvvediv girjje dijáv hådjodij , gåjt muhtem ájggáj . Valla dálla dal ávvudaláv , iv dan diehti gå diján lij hådje , ájnat dan diehti gå håjesvuohta buorádussaj lájddij . Dij hådjånijda Jubmela miela milta ja dan diehti ittjiv didjij baháv dagá . Håjesvuohta Jubmela miela milta lájddi buorádussaj , mij gádjusibmáj doalvvu ja mav aktak ij dárbaha sáŋardit . Värálda hådje galla jábmemij doalvvu . Dahta gå håjesvuodav Jubmela milta dåbdåjda , buvtij sávresvuodav , hálov bälostit , moarev , balov , åhtsålimev , buosjesvuodav ja hattov . Juohkkaláhkáj lihpit ietjada vigedibmen dán ássjáj dahkam . Gå didjij tjálliv , de ittjiv suv diehti guhti vierev dagáj , ittjiv ga suv diehti guhti vierev gierdaj , ájnat vaj dijá buosjesvuohta muv gáktuj Jubmela åvdån didjij bihkus . Dát le muv jaskadam . Duodden dasi de ávvudalliv gå vuojnniv man ávon Titus lij ; lijda gájka sunji ådå jálosvuodav vaddám . Dássta iv dárbaha skábmádit gå dijáv sunji májnnuv . Nåv gåktu gájkka lij duolla mav didjij hålliv , de le aj duolla gå Titusij dijáv rámmpuv . Suv vájmmo lieggan gå usjudallá gåktu sunji gullogisá lijda ja gåktu alvajn ja guddnedimijn suv duostojda . Ávon lev gå didjij buvtáv ållåsit åsskot . Vielja , sidáv didjij ármovattáldagá birra giehttot mav Makedonia tjoaggulvisá li Jubmelis oadtjum . Edna ja låssis gähttjalimijn le sijá stuorra ávvo ja häjosvuohta ja valjes árvasvuohta vuojnnusij boahtám . Duodastav vaddin majt ájmmudin vaddet , ja badjel miere aj . Ietja muv lusi båhtin oassálastátjit biedniktjoaggemij ja ájllisij aktasasj dievnastussaj . Ettjin vatte dåssjå mav doajvvuv - Jubmela sidoda milta vuostatjin ietjasa vaddin Härráj ja de munji . Dan diehti Titusav gåhttjuv biedniktjoaggemav joarkket , mav dijá lunna lij álggám , vaj árvasvuoda vattáldahka aj dijájn ållåsin sjaddá . Diján le vallje jáhkos , hålajs , diedojs , sávresvuodas ja gieresvuodas , mav lihpit åmastam muv baktu , vaddit de valjet dát ármovattáldagás . Javlav dáv didjij , iv gåhtjo . Valla iehtjádij sávresvuoda buohta gähttjalav dijá gieresvuodav . Dåbddåbihtit härráma Jesus Kristusa stuorra vattáldagáv : vájku boanndán dijá diehti hedjunij vaj suv häjosvuoda baktu lulujda boanndot . Dale le ráde mav didjij vattáv , sjattasj má didjij ávkken , gudi dijmmá buorre ájggomij barggájda . Ållijihtit de bargov , ja sjaddus barggo buorre ájggomij ja vaddásij milta . Jus bargguj le miella , de vattáldagá árvvo mihttiduvvá dan milta mij sujna le , ja ij dan milta mij ij le . Ájggomus ij le iehtjádij viessomav buoredit ja dijá viessomav nävrrodit . Valla gatjálvis le avtalágásjvuodas ; viehkedus dal dijá vallje sijá vánev , ietjá bále vat sijá vallje dijá vánev . De rievtugin sjaddá , nåv gåktu tjáleduvvam le : Gänna lij enas ittjij ilá ednagav oattjo , gänna lij binná ittjij ilá binnáv oattjo . Jubmelij gijtto gå Titus oattjoj dijá huksuj davga sávresvuodav gå mån . Miededij gå suv bádtjijiv , ja buosjoj ietjastis dijá lusi vuolgátjit . Suv fárruj nuppev vieljav rádjiv . Tjoaggulvisájn li gájka evangeliuma bargos suv májnnum , ja e dåssjå dassta , suv li tjoaggulvisá válljim mujna gieresvuoda vattáldagáv dålvutjit , guddnen Härráj ja iehtjam buorre sidodav vuosedittjat . Muv vuorkkimis dáv valjes vattáldagáv iv moajttagav sidá ; ájnas le dahkat mij le duolla ij dåssjå Härrá åvdån , ájnat almatjij åvdån . Sunnu fárruj lev duodden soames vieljav rádjam , guhti dájvváj ja moatteláhkáj le sávresvuodas vuosedam . Ja ájn vil ienebut le buossjum , dajna gå didjij åskelt . Titus le muv barggoguojmme ja viehkediddje bargon dijá åvdås , ja mijá vielja li tjoaggulvisá rájadusá Kristusa guddnen . Bigodihtit dal tjoaggulvisájda ietjada gieresvuodav , ja vuosedihtit duolla dijáv májnnuv . Munji ij le dárbbo viehke birra ájllisijda tjállet . Diedáv mån dijá buorre mielav dasi , ja Makedonia almatjijda dijáv májnov ja javlav : ” Akaia le dijmátjis juo gárves . ” Dijá sávresvuohta le ållusav dáppe bádtjim . Daŋgas diehti lev vieljajt rádjam , vaj muv hålla dijá birra dán ássje hárráj ij lulu dåssjen sjaddat ja lulujda gárvvásin , nåv gåktu javlliv . Ietján båditjav mån ja dij aj - dán ássje diehti skámo vuolláj , jus Makedonia almatja mujna aktan båhti ja e dijáv gárvvásin gávna . Dan diehti de vuohkasin gávnniv vieljajt bádtjit dijá lunna juo åvddåla mannat gárvedittjat valjes vattáldagájdihtte , majt lijda jáhttám , ja ma vuosedi dijá árvasvuodav sájgesvuoda dagi . Mujttit : Guhti hádnásit sáddji hádnásit aj tjuohppá ja guhti valjet sáddji valjet aj tjuohppá . Vaddus juohkkahasj vájmos milta , ij vuosstemielajn jalik nákkos , dajna gå Jubmel ávos vaddev ähttsá . Jubmel le fábmogis didjij valjet ármostis vattátjit , vaj diján agev luluj gájkka majt dárbahihpit ja ietja lulujda gájkka buorre bargguj valjet vaddet . Tjáleduvvam ham le : Sån juogadallá , häjojda vaddá , suv rievtesferdukvuohta ihkeven ájggáj bissu . Guhti sájov sáddjimij ja lájbev bårrusin vaddá , vaddá aj didjij sájov mav moatte gärddáj laset ja nåv de dijá rievtesferdukvuoda sjattov laset . Juohkkaláhkáj boanndobihtit vaj valjet vat vaddebihtit . Gå vattáldagáv vattá de Jubmelij gijtto badján . Dievnastus , mav dájna biedniktjoaggemijn ållidihpit , ij dåssjå ájllisijt niedas viehkeda . Dassta aj Jubmelij valjes gijtto badján . Gå dájna dievnastusájn vuosedihpit man åskeldahtte lihpit , de Jubmelav hievedi dijá gullogisvuoda diehti Kristusa evangeliumav dåbdåstittjat ja dan diehti gå árvasláhkáj sidjij ja gájkajda juohkebihtit . Råhkålittji sij dijá åvdås ja åhtsålittji sij dijáv Jubmela boandás ármo diehti didjij . Jubmelij gijtto valjes vaddásis . Mån , Paulus , guhti lev nåv vuollegasj gå dijá lunna lev ja jállo dijá vuosstij gå guhkken lev , vágodav dal dijáv Kristusa låjesvuoda ja libbogisvuoda baktu : Allit muv nággida jálosvuodav ja vieksesvuodav vuosedittjat , gå boadáv . Dav iv galla murddela vuosedimes soabmásijda , gudi duv jáhkki värálda milta dåmadime . Vájku väráldin viesov de iv oattje milta doaro . Muv doarrovärjo e dán väráldij gullu , ájnat Jubmelis fámov oattjov nanos muvrajt lággadittjat . Dåssjidav jiermij árvvalusájt ja gájkka mij mihát jubmeldiedo vuosstij tjuodtjel . Juohkka ájádusáv gullogis fáŋŋgan Kristusa lunna dagáv . Gájkka gullogahtesvuodav lev gárves nuktalittjat dalloj gå dijá gullogisvuohta ållåsin le sjaddam . Dåssjå ålgoldis hábmáj gähttjabihtit . Jus soames dåbddå sån vissásit Kristusij gullu , de beras luluj ájádallat mån aj Kristusij gulluv nåv gåktu sån . Juska dal luluv ilá ednagit goarssut vieksesvuodajn , mav Härrá munji le vaddám didjij gievrrudahkan , ij bäjsskon , de iv dan diehti skábmáda . Allit jáhke mån dåssjå tjállagij baktu vieksesvuodav didjij vuosedav . Javlli tjállaga li mak fábmogisá ja ájnnasa , valla gå iesj boahtá , de fábmogisvuohta gáhtu ja ij aktak suv hålas berusta . Dáv diehtus guhti dan láhkáj hoallá : Gåktu mälggadis girjijn tjáláv , nåv aj dåmadav gå dijá lusi boadáv . Iv iehtjam lulu duosstat sijá sähkáj låhkåt , gudi ietjasa májnnu , iv ga iehtjam sijájn buohtastahttet . Jiermedime dakkira gudi ietjasa mihtton biedji ja ietjasa dan milta árvustalli . Valla gå iehtjam májnov de iv badjel miere májno , ájnat mihto milta mav Jubmel munji vattij : dijá lusi bargujn åledittjat . Jus iv lulu dijá lusi ållet , de luluv mihto dagi iehtjam bargov árvustallat . Valla mån ham lidjiv vuostasj guhti didjij evangeliumav Kristusa birra sárnnediv . Iv mån iehtjam badjel miere májno , iv ga iehtjádij bargos mihástalá . Valla gå dijá jáhkko lassán , de doajvov dijás ienep májnov bargos oadtjot , dan mihto milta mij munji biejaduváj . Doajvov besav evangeliumav sárnnedittjat aj rijkajn ma li mälggadappon váni gudnev oattjok bargos majt iehtjáda juo li dahkam . Guhti ietjas májnnu , májnnus Härrás . Guhti ietjas májnnu ij le åskeldahtte . Åskeldahtte le dåssjå sån , gev Härrá buorren gávnná . Sávadav lulujda mujsta vehik jallavuodav gierddat - ja dav má dagátjihpit . Jubmela buolle mårråhijn dijáv huvsav . Avtajn ájnna ålmmåjn lihpit , Kristusijn , giláduvvam ja hálijdav niejdav rájnan sunji vaddet . Gåktu germaj Evav gávvelisvuodajn tjáddjij , baláv dijá ájádusa tjádjáni ja nåv massebihtit duohta rájnna jáhkkogisvuodav Kristusa gáktuj . Buoragit dij gierddabihtit jus soames boahtá didjij sárnnedittjat ietjá Jesusav gå mav mån sárnnediv , jali jus oadtjobihtit ietjá vuojŋŋanisáv gå mav akti oattjojda , jali ietjá evangeliumav gå mav duostojda . Muv mielas iv le maŋga láhkáj dájs mahkas alla apostelijs nievrep , gudi nåv sárnnedi . Vájku mujna älle ålles sárnnedimvaddása de mujna le diehto , ja agev ja juohkkaláhkáj lihpit dassta oasev oadtjum . Suddodiv gus , gå iehtjam vuollegissan dahkiv dijáv bajedittjat , ja gå Jubmela evangeliumav didjij bálká dagi sárnnediv ? Ietjá tjoaggulvisájt lev stuorra bálkáv mávsedam dijáv dievnastittjat . Gå dijá lunna lidjiv ja vánesvuodav gierddiv , de iv lim noaden didjij aktasik ; Makedonia vielja munji vaddin , majt dárbahiv . Juohkkaláhkáj gähttjaliv várrit didjij noaden sjaddamis , ja agev ájgov . Duohtan , gåktu Kristus mujna le , dáv gudnev aktak ij Akaian mujsta válde . Man diehti náv dagáv ? Dan diehti gus gå dijáv iv iehtse ? Jubmel diehtá dijáv ähtsáv . Mav dálátjij lev dahkam dagáv duobbelij . Muhtema ham sihti goarssudit sij li muv lágátja , valla dakkir máhttelisvuodajt sidáv gádodit . Vierreapostela li sij , bähttogis bargge , gudi Kristusa apostelin ietjasa dagádalli . Ja ij mige imálussjat . Sáhtán ham iesj tjuovga ieŋŋgilin bihkus . Ij de mige imáj , jus suv dievnastiddje mak rievtesferdukvuodav dievnasti . Valla vijmak bálkása ietjasa dagoj milta oattjotji . Gärddádav : Allit muv gájvvásin ane , valla jus gis dav dahkabihtit , de dáv gájvvásav gulldalihtit , vaj besav iehtjam májnostit , mån aj . Mav dánna javlav , iv Härrá sidoda milta javla , ájnat degu gájvesvuodan , gå dal állas gatjálvis májnnomis le . Gå nåv ålos almatjij láhkáj ietjasa májnnu , de mån aj dav dagáv . Dij jiermmá ham gájvvásijt nåv buoragit gierddabihtit . Sijáv ham gierddabihtit dijáv oarjjen dahkat , hädjon bårråt , duolmo álbedit ja bilkkedit spähkkoda dijá muodov . Vierttiv javllat skábmo , gå vuojnnet lev ilá dimes lähkám . Valla mav iehtjáda duossti javllat gájvesvuodan dal hålav - duostav mån aj . Hebreaga li sij - mån aj ; israelaga - mån aj ; Abrahama máttos - mån aj . Kristusav dievnasti - mån ájn ienebut . Gájvvásin dav javlav . Sijás ienebuv barggiv , fáŋŋgagoaden sijás guhkebuv lidjiv , badjel miere ruoskás oadtjuv ja álu häggavádán lidjiv . Juvdájs vihtti gålmmålåkaktse rejvadisá oadtjuv , gålmmi ruosskiduvviv , akti gierggiduvviv , gålmmi háksa merraj gåbmånij , jánndurav meran gålggiv . Álu lidjiv manojn , vádán enujn , vádán rievvárijs , vádán guojmij ja hiednigij siegen , vádán stádajn , åjdåmiehtsijn ja meran , vádán vierrevieljaj siegen . Álu barggiv ja rahtjiv ja álu gåhtsiv , nälgguv ja gåjkkiv ja álu fásstudiv , gålluv ja biktasahtá lidjiv . Duodden dási juoga juohkka biejve muv däddá : gájkka tjoaggulvisájs hukso . Jus aktak sjäbttjásin sjaddá , de mån aj sjattav . Jus aktak jårrål , de mån aj degu dålå sinna gähttjaluváv . Jus dal vil iehtjam lev májnutjit , de sjiebtjesvuodam sidáv májnnot . Iv gielesta . Dav diehtá mijá Härrá Jesusa Jubmel ja Áhttje , gesi guddne ihkeven ájggáj gullu . Gånågis Aretasa ednamhärrá biejaj Damaskusa stádaj vávtajt muv gidditjit . Valla kårja sinna luojteduvviv vuolus rájggerájge mij stáda muvran lij , ja nåv de suv giedaj sissta bessiv . Vierttiv goarssut , vájku dal ij masisik ávkken , valla hållagoadáv dal bárudisáj ja bigodimij birra . Dåbdåv ålmmåv Kristusin viessomin , guhti goalmát almmáj lågenanniellja jage dássta åvddåla råhttiduváj , iv val diede jus rubmahijn vaj rubmahahtá , valla Jubmel diehtá . Diedáv galla dát ålmåj - valla Jubmel aktu diehtá juogu dal rubmahin jali rubmahahtá - paradijssaj råhttiduváj . Bágojt guláj majt aktak ij oattjo nammadit . Dajna ålmmåjn sidáv goarssut ; ietjajnam iv , ietján gå dal sjiebtjesvuodajnam . Jus luluv sihtat goarssut de iv lulu gåjt gájves , dan diehti gå mav luluv hållat le duolla . Iv dav dagá , vaj aktak ij muv alebun ane dalloj gå muv bihko vuojnná jali gullá . Vaj oavdos bigodimij diehti iv lulu stuorástallat , de le oattjenam soades , majna Sáhtána ieŋŋgil muv tjuokkudallá vaj iv stuorástallagoade . Gålmmi lev Härráj råhkådallam dav mujsta gádodit . Valla munji vásstedij : ” Ármmom le gájkka mav dárbaha . ” Fábmo vuojn stuorámussan sjiebtjesvuodan sjaddá . Dan diehti hálijdav sjiebtjesvuodastam iehtjam májnnot , vaj Kristusa fábmogisvuohta luluj mujna . Kristusa diehti dudáv sjiebtjesvuohtasim , iltjestuvvamij , vájvijda , doarrádallamijda ja niedaj . Sjäbttjásin vuojn gievrra lev . Gájvvásin lev årrum . Dasi lihpit muv nággidam . Berus lulujda farra muv májnnot . Iv le makkirik láhkáj dájs mahkas alla apostelijs nievrep , vájku iv le mige . Gájkka mij apostelin muv duodas , lev sávresvuodan dijá gaskan dahkam , merkaj , oavddodagoj ja fábmogis dagoj . Gåppsudalájda gus ietjá tjoaggulvisájda , juska vil iesj iv lim didjij noaden ? Jus nåv , de luojttit ándagis ! Goalmádis lev dal gárves dijá lusi vuolgátjit , ja iv didjij noaden sjatta . Dijá åmijt iv åtså , ájnat ietjada åtsåv . Älle máná vielggen äjgádijda tjoahkkit , ájnat äjgáda mánájda . Dijáv gájutjit lijggodav ålles vájmos gájkka , iehtjam aj . Binnebut gus de muv iehttsebihtit dan diehti gå dijáv ienebut ähtsáv ? Lehkus dal gåktu le , iv lim gåjt didjij noaden . Valla littjav gus dal gávvelisvuodajnam dijáv bähttám ? Littjav gus dal dijáv ávkástallam soabmása viehkijn , gev dijá lusi rádjiv ? Máddiv Titusav mannat ja rádjiv nuppev vieljav suv fárruj . Ávkástaláj gus de Titus dijáv ? En gus goappátja sämmi vuojŋŋanisán barggá ? En gus de goappátja avtajt luottajt tjuovo ? De má dal árvvalittjabihtit dijá vuosstij lev iehtjam bälostime . Iv le , ájnat Jubmela árudijá åvdån ja Kristusa dievnastusán hålav . Valla gájkka le didjij muv gärrásijda , gievrrodibmen . Gå boadáv de hálvva baláv dijáv gávnnamis ietjálágátjin gå hálijdav - ja baláv aj dij muv gávnnabihtit ietjálágátjin gå hálijdihpit . Baláv gávnnamis rijdojt , gierddamahtesvuodav , moarev , bahájuonagahttemijt , boavtjohålajt , skuolldarijt , stuorástallamav ja stuojmev . Ij má lik Jubmel ájn akti muv dijá åvdån vuoledittja , ja besatjav má surggahimes sijá diehti , gudi li suddodam ja älle ájn buorádusáv dahkam bádudimes , skiegesvuodas ja rattukvuodas , majn li viessum . Goalmádis dal dijá lusi boadáv : guovte jali gålmå vihtana bágoj juohkka ássje nanniduvvá . Gå nuppádis dijá lunna lidjiv de dijáv várrodiv , ja dálla gå iv le dijá bájken vat várrodav dijájt , gudi lihpit suttov dahkam ja duojt iehtjádijt aj : Avtak iv árjo gå vat boadáv . Dij ham rávkkabihtit duodastusáv Kristusav muv baktu hållamin . Sån ij le fámodibme dijá vuosstij , ájnat diján fábmogis . Galla sån sjäbttjásin ruossinávlliduváj , valla Jubmela fábmogisvuoda baktu viessu . Sujna lip sjäbttjása , valla viessop sujna aktan Jubmela fábmogisvuoda baktu , mav oadtjobihtit dåbddåt . Åtsådallit ietjada makta jáhkkemin lihpit . Gähttjalihtit ietjada . Ehpit gus dåbdå Kristus Jesus dijá lunna le ? Vaj ehpit gus gähttjalattadijn biso ? Doajvov dij gávnnabihtit muv bissomin . Råhkådaláv Jubmelij vaj ehpit mavga baháv dagá , iv dan diehti vaj vuojnnebihtit muv stajggamin , ájnat vaj buorev dahkabihtit ; vuojnnujus de maŋŋela stajgatjav gus . Iv máhte majdik sáddná vuosstij dahkat , dåssjå sáddnáv bälostit . Ávvudaláv iehtjam sjiebtjesvuodas ja dijá fábmogisvuodas . Sjattatjihpit má ållåsin , dav duohta råhkådaláv . Tjáláv dáv juo dálla , vaj iv maŋŋela dárbaha garravuodav dijá lunna vuosedit , dajna fámujn mav Härrá le munji vaddám dijáv nannitjit , ij gajkutjit . Vielja , ávvudallit dal . Sjattatjihpit má ållåsin muv vágodusáj baktu . Bissus avtamielakvuohta ja ráfe . Lehkus gieresvuoda ja ráfe Jubmel dijá lunna . Buorástahttit guhtik guojmáda ájlis tjulástagájn . Gájka ájllisa didjij varrudagájt sárnnu . Mijá Härrá Jesus Kristusa ármmo , Jubmela gieresvuohta ja ájlis Vuojŋŋanisá oasálasjvuohta dijájda gájkajda . Paulusis , apostelis , ij almatjijs jalik avtak almatja baktu rájaduvvam , ájnat Jesus Kristusis ja Jubmel Áhtjes guhti suv jábbmegij lussta båvtij . Aktan gájkaj dábbilij vieljaj sárnov Galatia tjoaggulvisájda varrudagájt . Ármmo ja ráfe Jubmelis , Áhtjestimme , ja härrá Jesus Kristusis , guhti suttojimme diehti ietjas vattij , gájutjit mijáv dálásj bahás ájggegávdas , Jubmela , Áhtjáma sidoda milta . Sunji lehkus guddne ihkeven ájges ihkeven ájggáj , amen . Imájdaláv gå nåv ruvva hiejttebihtit suv guhti dijáv le ármos baktu gåhttjum , ietjá evangeliuma diehti vájku ietjá ij le ; dåssjå soabmása gudi dijáv tjáddjidi ja gähttjali Kristusa evangeliumav smaddjit . Valla jus soames , juogu de mån iesj jali ieŋŋgil almes luluj sárnnedit ietjá evangeliumav gå mav lev didjij sárnnedam garroduvvam lehkus sån ! Mav juo sárnnuv , akti ájn sárnov : jus soames didjij ietjá evangeliumav sárnnet , gå mav lihpit oadtjum - garroduvvam lehkus sån ! Almatjijt gus dal iehtjam bälláj lev åttjudime vaj Jubmelav ? Almatjij miela milta gus lev viggamin barggat ? Jus almatjij miela milta vilá barggamin luluv de iv lulu Kristusa dievnár . Vielja , duodastav didjij : evangelium , mav lev sárnnedam , ij le almatjijs . Iv le avtak almatjis dav oadtjum , aktak ij le dav munji åhpadam , ájnat Jesus Kristusis bigodime baktu oadtjuv . Lihpit ham gullam gåktu åvddåla jáhkkogis juvdán viessuv , man vassját Jubmela tjoaggulvisáv doarrádalliv ja dåssjidit gähttjaliv . Juvdávuodan lidjiv ludtjusattjajstam buosjemus , sávremus ájttegij dábijt ja åhpav tjuovutjit . Valla guhti muv juo iednehekkan tjuoldij ja ármos baktu muv gåhtjoj , mierredij Bárnes munji bigodit , vaj luluv evangeliumav suv birra hiednigijda sárnnedit . Dalloj ittjiv oattjes jalik varás rádev åtså , ittjiv ga Jerusalemij badjána , sijá lusi gudi muv åvddåla apostela lidjin . Vuolggiv ienni Arabiaj , ja dåppelt Damaskusij máhttsiv . Esski gålmmå jage maŋŋela Jerusalemij badjániv Kefasijn ságastalátjit , ja lågenanniellja biejve suv lunna årudiv . Ittjiv apostelijs avtak iehtjádav vuojne gå Jakobav , Härrá vieljav . Duohta le mav tjáláv , Jubmela åvdån vihtanastáv . Syriaj ja Kilikiaj maŋŋela båhtiv . Ristagisáj tjoaggulvisá Judean ettjin dalloj muv dåbdå . Ájnna mav gullam lidjin lij ” guhti akti mijáv doarrádaláj , sárnnet dal jáhkov mav åvddåla gähttjalij dåssjidit ” . Ja muv diehti Jubmelav hievedin . Lågenan maŋŋela vat Jerusalemij badjániv , dán bále Barnabasajn aktan ; Titus aj fáronam . Vuolggiv dåhku gå lidjiv bigodimev oadtjum . Dåppe sidjij evangeliumav tjielggijiv , mav hiednigijda sárnnedav , sidjij sierra gudi ienemusát árvvon aneduvvin . Ittjiv vuojn sidá , iv ga sidá dåssjev rahtjat . Ittjij ga Titus fáronam dárbaha birratjuohpaduvvat , vájku lij grehka . Dát rávkalvis bådij muhtem vierrevieljajs gudi sjievtja lidjin boahtám gehtjatjit friddjavuodav mij miján le Kristus Jesusa baktu ja mijáv oarjjen dagátjit . Valla ejma gåktuk miededa jalik vuollána , dajna gå evangeliuma sádnesvuohta viertti dijá lunna bissot . Ja gudi juonenik aneduvvi , ettjin sij ga mujsta ienebuv rávka . Munji le avtajt gudi li . Jubmel ij le belulasj . Vuojnnin ham sij munji lij åskelduvvam evangeliumav sárnnedit sidjij gudi älle birratjuohpaduvvam , degu Petrus birratjuohpadahtegijda . Guhti Petrusij fámov vattij birratjuohpaduvvamij apostelin , vattij aj munji fámov hiednigij apostelin . Ja gå Jakob , Kefas ja Johannes , gudi tjoaggulvisá doarjjan aneduvvin , árvvedin man stuorra ármov lidjiv oadtjum , de munnuj Barnabasaj giedav aktisasjvuoda märkkan gálggijin . Måj de galgajma hiednigij lusi mannat ja sij birratjuohpaduvvamij lusi . Duodden sihtin munnuv sijá häjojt mujttet ja dav lev aj duodaj vájmoássjen dahkam . Valla gå Kefas Antiokiaj bådij de bihko suv nuktaliv . Sån lij ham ietjas duobbmim . Åvddål gå aktak Jakoba lussta jåvsådij , båråj hiednigij siegen . Valla ittjij dasti dav dagá gå sij båhtin , ájnat gässádij sijás gå birratjuohpaduvvamijs baláj . Då ietjá juvdá daŋga láhkáj vilpástallin , ja tjabu Barnabas sijá vilpástallamij gässuj . Valla gå vuojnniv ettjin evangeliuma duohtavuodav tjuovo , javlliv Kefasij gájkaj guládijn : ” Jus dån guhti le juvdá , hiednigij láhkáj vieso , ja i juvdáj , man diehti de hiednigijt sidá nággidit juvdán sjaddat ? ” Juvdán ham mij lip riegádam , ep suddárin hiednigij máttos . Diehtep almasj ij rievtesferdukvuodav lága dagojs åmasta ájnat gå Kristusij jáhkká . Dan diehti Kristus Jesusij åskeldijma , vaj lulujma rievtesferdugin sjaddat gå Kristusij jáhkijma , ja ep lága dagojs , dajna gå lága dagojs ij aktak almasj rievtesferdugin sjatta . Valla jus mij aj suddárin gávnadallap , gudi viggap rievtesferdugin Kristusa baktu sjaddat , le gus de Kristus sutto dievnastiddje ? Ij luoddnok ! Valla jus vat tsieggiv mav lev gajkkum , de iehtjam lágadoaddjen dagáv . Lága baktu ham lágas lev ierit jábmám , Jubmela åvdån viesutjit . Kristusijn lev ruossinávlliduvvam . Iv dasti iesj vieso , ájnat Kristus muv sinna viessu . Guhkev dán väráldin viesov , viesov jáhkon Jubmela Bárnnáj guhti muv ähttsá ja ietjas muv diehti le värrodam . Iv Jubmela ármov hilgoda . Jus lágan luluj rievtesferdukvuohta , de Kristus luluj dåssjåj jábmet . Jiermedis galataga ! Guhtis dijáv le skieddim ? Ruossinávlliduvvam Jesus Kristus ham didjij le tjielggasit gåvviduvvam . Vásstedihtit dal munji val dáv : Lága ållidime baktu gus Vuojŋŋanisáv oattjojda , vaj jáhko baktu majt gulájda ? Gåktus nåv jiermedime lihpit ? Oattjen gus ájggobihtit ållidit dav mij dijá lunna Vuojŋŋanisán álgij ? Dåssjåj gus gájkka dáv lihpit vásedam ? Ij má lik nåv littja . Vaddá gus sån didjij Vuojŋŋanisáv ja dahká gus oavddodagojt dijá lunna dan diehti gå lágav ållidihpit , vaj dan diehti gå jáhkkebihtit mav gulájda ? Gähttjit Abrahamaj : Jubmelij sån jáhkij ja dan diehti rievtesferdugin sárnoduváj . Dassta de vuojnnep : Gudi jáhkki li Abrahama máná . Tjáluk åvddåla sárnoj , gåktu hiedniga Jubmela rievtesferdukvuodav åmasti jáhko baktu , dajna de juo Abrahamaj sárnoj : Duv baktu gájkka álmmuga buorissjivnnjeduvvi . Dan diehti de buorissjivnnjeduvvi gájka gudi jáhkki aktan Abrahamajn , guhti jáhkij . Valla garro tjuovvu gájkajt gudi lága dagojda åskeldi ; tjáleduvvam ham le : Garroduvvam färttahasj guhti ij anoda gájkka majt láhkagirjje gåhttju suv dahkat . Aktak ij le Jubmela åvdån rievtesferduk lága baktu , dajna gå rievtesferduk jáhko baktu viessu . Láhka ij le jáhkos . Tjáleduvvam ham le : guhti lága gåhttjomijt ållit viessu daj baktu . Kristus le mijáv lága garos lånestam gå iesj mijá åvdås garroduváj , gåktu tjáleduvvam le : Garroduvvam färttahasj guhti muorratjuolldaj gatsostuvvá . Nåv galgaj Abrahama buorissjivnnjádus hiednigijda ållet Kristus Jesusa baktu , vaj lulujma jáhteduvvam Vuojŋŋanisáv jáhko baktu oadtjot . Vielja , árggahålaj milta buojkulvissan javlav : Aktak ij máhte almatja lihtudimev doadjet jalik rievddadit maŋŋela gå le fábmuj boahtám . Valla jáhto vatteduvvin Abrahamaj ja suv mádduj . Ij le tjáleduvvam : ” suv máttojda ” , degu luluj moaddásijda , ájnat avtat máttos le gatjálvis : suv mádduj , mij le Kristus . Muv vuojnno le : Láhka mij nielljatjuohtegålmmålåge jage lihto maŋŋela vatteduváj , ij máhte Jubmela lihtov dåssjidit jalik dan jáhtov fámoduhttet . Jus árbbe lága baktu vatteduváj de ham ij lulu dasti jáhtto , ármostis ham Jubmel le árbev jáhtos baktu Abrahamaj vaddám . Man diehti le de láhka vatteduvvam ? Na mieddemij diehti , dasik dat máddo luluj boahtet gesi jáhtto gulluj . Láhka giehtaräjdoj baktu ieŋŋgilijs vatteduváj . Giehtaräjddo ham ij dåssjå avtav åvdåsta , valla Jubmel le akta . Le gus láhka Jubmela jáhtoj vuosstij ? Ij luoddnok . Jus lulujma dakkir lágav oadtjot mij iellemav vaddá , de ham rievtesferdukvuohta luluj lágas boahtet . Tjáluk le sutto fámo vuolláj gájkka biedjam , vaj jáhtto luluj ålliduvvat sidjij gudi jáhkki , jáhko baktu Jesus Kristusij . Åvddål gå jáhkko bådij lijma giddagin lága vuolen dasik jáhkko bihkusij . Láhka de nåv mijáv Kristusij duvdij , vaj lulujma rievtesferdugin sárnoduvvat jáhko baktu . Valla dálla gå jáhkko le boahtám , de ep le dasti bagádiddje vuolen . Gájka ham jáhko baktu lihpit Jubmela máná Kristus Jesusin . Gájka gudi Kristusij lihpit gástaduvvam lihpit aj Kristusij gárvoduvvam . Aktak ij le dasti juvdá jalik grehka , oarjje jalik friddja , ålmåj jalik nissun . Gájka lihpit Kristus Jesusin akta . Jus dal Kristusij gullubihtit , de lihpit aj Abrahama sájos ja jáhto milta árbulattja . Muv vuojnno le : Guhkev árbulasj ij le ållessjattuk , de ij le sieradus suv ja oarje gaskan , vájku gájkka åbmudahka le suv . Sujna le boanndi ja tjuottjodiddje dan biejve rádjáj mav áhttjes le mierredam . Nåv aj mijájn . Gå ejma lim ållessjattuga de lijma oarje , svájnnasa värálda fámoj vuolen . Valla gå ájgge ållånij , rájaj Jubmel Bárnes , lága vuolláj nissunis riegádam , lånestittjat sijájt gudi lága vuolen li vaj lulujma mánáj riektáv oadtjot . Ja gå bárne lihpit de Jubmel le mijá vájmojda rádjam Bárnes Vuojŋŋanisáv mij tjuorvvu : ” Abba ! Áhttjám ! ” Dan diehti ille dasti oarjje , ájnat bárnne . Ja gå bárnne le , de Jubmel aj duv árbulattjan dagáj . Dalloj gå ejda ájn Jubmelav dåbdå , de dievnastijda jubmelijt ma duodaj älle jubmela . Valla dálla gå Jubmelav dåbddåbihtit , jali sáddnábut gå Jubmel dijáv dåbddå , gåktus de máhttebihtit dakkir sjiebtjes ja gienes fámojda máhttsat ? Oarjjen gus vat sihtabihtit ? Vassmasit ham biejvijt , mánojt ja sierralágásj ájgijt ja jagijt låhkåbihtit ! Baláv dåssjåj lev dijá diehti rahtjam . Vielja , vájnnodav dijáv : Sjaddit muv lágátjin , gå dal mån dijá lágátjin sjaddiv . Munji ehpit le mavga baháv dahkam . Diehtebihtit ham skihpudahka lij sivvan gå vuostasj bále didjij evangeliumav sárnnediv . Vájku oattje sjiebtjesvuodan , ejda muv álbeda jalik vuoleda , ájnat Jubmela ieŋŋgilin muv duostojda , ållu degu Kristus Jesusin . Gåsi dal dijá sjålle gádoj ? Máhtáv duodastit dalloj lulujda tjalmijdihtte råkkåstit ja munji vaddet . Lev gus dal didjij vasjulattjan sjaddam gå sáddnáv hålliv ? Muhtema e buorre ájggomusáj dijáv måråsta ájnat sihti mijáv sirádit , vaj lulujda bus sijáv tjuovvogoahtet . Måråj le buorre , jus ájggomusá li buore , agev ij dåssjå dalloj gå mån lev dijá lunna , muv mánátja , gejt vat vájvijn hähttuv iellemij riegádahttet , dasik Kristus le dijájn ållånam . Jus dallik dijá lunna luluv ja rievtes sárnnomvuogev luluv gávnnat - dijá gáktuj lev árrusam . Vásstedihtit dal munji gudi lága vuolen sihtabihtit viessot : Ehpit gus le gullam majt láhka hoallá ? Danna le tjáleduvvam Abrahama birra guhti guokta bárne oattjoj , nuppev oarjjenissunijn ja nuppev friddja nissunijn . Bárnnes , gev oarjjenissunijn oattjoj lij oattje milta riegádam , ja bárnnes , gev friddja nissunijn oattjoj lij jáhto baktu riegádam . Dánna le tjiegŋalap sisadno : Guokta lihto såj libá . Nubbe boahtá Sinaiváres ja mánájt oarjjen riegádahttá , sån le Hagar . Hagar le Sinaivárre Arabian , mij le dálásj Jerusalem , guhti aktan mánájis oarjjen viessu . Valla almmelasj Jerusalem le friddja ja mijá ieddne , nåv gåktu tjáleduvvam le : Sjållerda sahkodibme ja mánádibme , ávvudalá låggŋis gielajn , dån guhti ille vájvij riegádahttám , dajna gå aktu nissun ienep mánájt oadtju gå sån gänna le ålmåj . Dij vielja lihpit jáhto máná , nåv gåk Isak . Guhti lij oattje milta riegádam doarrádaláj daj ájgij suv , guhti lij Vuojŋŋanisá milta riegádam , ja nåv dálla aj . Ja tjáluk javllá : Vuodjela oarjjenissunav bárnijnis . Oarjjenissuna bárnne ij luoddnok árbev oattjo aktan friddja nissuna bárnijn . Vielja , ep le oarjjenissuna máná , ájnat friddja nissuna . Friddjavuohtaj le Kristus mijáv tjoavddám . Bissut dan diehti nannusit friddjavuodan , ja allit avtak dibde oarjjevuoda svagájt dijá nali biedjat . Gullit majt mån , Paulus , didjij javlav : jus ietjada birratjuohpadahttebihtit de ij le Kristus didjij maŋga ávkken . Ájn akti duodastav : färttahasj guhti ietjas birratjuohpat le vielggen ålles lágav anedit . Gudi lágan rievtesferdukvuodav åhtsåbihtit , lihpit Kristusis tjuoldeduvvam ja ármos gahttjam . Vuojŋŋanisán ham jáhko baktu vuordatjip dav masi rievtesferdukvuohta dårvov vaddá . Gå Kristus Jesusin viessop , de ij le gatjálvis dassta jus lip birratjuohpaduvvam vaj ep , ájnat jáhkos , mij gieresvuoda baktu bigoduvvá . Buoragit ham viehkagådijda . Guhti dal dijáv árrá sádnesvuodav gulldalimes ? Gev gulldalijda ij lim guhti dijáv gåhtjoj . Binná suvradájgásj ålles dájgev suvrrodahttá . Jáhkáv Härráj ja åskov ehpit ietjáláhkáj ájádallagoade . Oadtjus duobmov guhti dijá vájmojt tjáddjit , lehkus guhti le . Vielja , jus vilá birratjuohppamav didjij sárnnedav , man diehti de ájn doarrádallamav hähttuv gierddat ? Ruossa jårrålimoarre , mav sárnnedav le ham de dåssjen sjaddam . Buorep jus gájka gudi dijáv tjáddjidi lulun ietjastisá sjalla tjuohppat . Vielja , friddjavuohtaj ham lihpit gåhtjoduvvam . Allut dij val friddjavuodav dibde oadtjáj gäjnov rahpat , ájnat gieresvuodajn guhtik guojmáda dievnastihtit . Åbbå láhka le dán avta budá baktu ålliduvvam . Galga guojmát iehttset nåv gåk ietjat . Valla jus guhtik guojmáda gásskebihtit ja riesstebihtit , de várrijihtit nubbe nubbáj bårrumis . Valla mån javlav : Vájaldihtit Vuojŋŋanisán , de ehpit oattje háloj milta vieso . Oadtje le Vuojŋŋanisá vasjulasj ja Vuojŋŋanis oattje . Nubbe nuppe vuosstij tjuodtjoba , vaj ehpit buvte dahkat majt sihtabihtit . Valla jus Vuojŋŋanis dijáv lájddi , de ehpit le dasti lága vuolen . Oattje dago li bihkusa : skiegesvuohta , bádudahka , skámodisvuohta , boajtojubmeldievnastibme , skieddima , vasjulasjvuohta , rijdo , udnodisvuohta , moarre , bahájuonagahttem , sierranibme , vierreåhpadibme , fábmorijdo , juhkalisvuohta , rattukvuohta ja ietjá dakkira . Ájn akti dijáv vágodav : gudi dakkirijt dahki e Jubmela rijkas oasev oattjo . Valla Vuojŋŋanisá sjatto li gieresvuohta , ávvo , ráfe , gierddisvuohta , libbogisvuohta , buorrevuohta , jáhkkogisvuohta , vuollegisvuohta ja muttákvuohta . Dakkirij vuosstij láhka ij le . Gudi Kristus Jesusij gulluji li oattjesa himoj háloj ruossinávllim . Vájaldup de Vuojŋŋanisán , jus miján le iellem Vuojŋŋanisá baktu . Allup dåssjedis gudnev hibmodu , guhtik guojmáma moaráduhttu jalik udnodisvuohtaj gahttju . Vielja , jus soames almasj sudduj soajttá gahttjat de vierttibihtit dij gudi vuojŋŋalattja lihpit vuollegisvuodajn suv viehkedit . Várri val ietjat gähttjaluvvamis . Guottadihtit guhtik guojmáda nådijt , de nåvti Kristusa lágav ållidihpit . Guhti ietjas juonenik adná , vájku ij le mige , ietjas bähttá . Guoradallus färttahasj ietjas dagojt ja oadtjus de rámpov dåssjå dassta mij iesj le , ij dassta ma iehtjáda li . Guoddus färttahasj ietjas noadev . Juohkus sån , guhti bágon åhpaduvvá , gájkka buorev sujna guhti suv åhpat . Allit bähttaluvá . Jubmelav ij tjáddjida : mav almasj sáddji , oadtju aj tjuohppat . Guhti oadtjáj sáddji , oattjes bäjskov tjuohppá . Valla guhti Vuojŋŋanissaj sáddji , Vuojŋŋanisás ihkeven iellemav tjuohppá . Allup vájbbu buorev dahkamis . Oattjotjip mij tjuohppat gå ájgge ållån , jus ep sillogoade . Dahkup buorev gájkka almatjijda guhkev ájgge le , ållagasj mijá jáhkoguojmijda . Gähttjit dal man stuorra bokstávaj giedajnam didjij tjáláv : gudi allasisá gudnev ålgoldis ássjij baktu åttjudi , gähttjali dijáv birratjuohppamij nággidit , dåssjå danen gå e Kristusa ruossa diehti sidá doarrádaláduvvat . Birratjuohpaduvvama ietja e lágav tjuovo , ájnat sihti dijáv birratjuohpaduvvat , vaj rámpov dassta oadtju . Iv luoddnok sidá iehtjam iehtjádis rámmpot gå mijá härrá Jesus Kristusa ruossas . Dan baktu ham de värált le munji ruossinávlliduvvam ja jábmám , ja mån väráldij . Birratjuohppam ij le ájnas , ij ga åvddånáhkke , ájnat ådå sjivnnjádusás le gatjálvis . Ráfe ja ármmogisvuohta tjuovvus gájkajt gudi dán njuolgadusá milta sihti viessot , Jubmela Israelaj . Allis aktak dássta duohku muv vájveda , mujna li Jesusa merka rubmahin . Vielja , mijá härrá Jesus Kristusa ármmo lehkus dijá vuojŋŋanisán . Amen . Paulusis , Kristus Jesusa apostelis Jubmela sidoda baktu , ájllisijda Efesosin årromin ja Kristusij jáhkkemin . Ármmo ja ráfe Jubmelis , Áhtjestimme , ja härrá Jesus Kristusis . Hieveduvvam lehkus Jubmel , mijá härrá Jesus Kristusa Áhttje . Sån le mijáv buorissjivnnjedam gájkajn vuojŋŋalasj buorissjivnnjádusájn Kristusa baktu almen . Nåv gåktu sån juo värálda sjivnnjedime åvddåla mijáv suv baktu tjuoldij vaj lulujma ájllisin ja vigedibmen suv åvdån . Gieresvuodanis le midjij mierredam mánáj riektáv Jesus Kristusa baktu oadtjot ja sujna aktánit - suv buorre sidoda milta - rámmpon ja guddnen ármo åvdås , mav midjij Bárnnegärrásis baktu vattij . Sujna ja suv varájn lip lånestuvvam ja mijá mieddema li ándagis luojteduvvam Jubmela valjes ármos , majna aktan gájkka vijsesvuodajn ja jiermijn mijáv boanndodij . Ja sån le midjij ietjas sidoda tjiegosvuodav bigodam , ájggomav Kristusa birra , mav álggorájes lij mierredam , ja mav lij ållidittjat dalloj gå ájgge ållån . Suv sidot lij Kristusin aktidit gájkka ednamin ja almen . Kristusin lip árbbeoasáma oadtjum , dasi åvddåla mierreduvvam sujsta guhti gájkka ietjas sidoda ja ájggomusá milta ållit : lehkup de Jubmelij rámmpon ja guddnen , gudi juo åvddåla lijma Kristusij dårvustallam . Sádnesvuoda bágov ja evangeliumav dijá lånestime birra gullam ja jáhkkegoahtám , de Kristusin aj jáhtedum ájlis Vuojŋŋanisáv sinidahkan oattjojda . Dat le mijá árbe nannudahkan , vaj Jubmela álmmuk Jubmelij rámmpon ja guddnen lånestuvvá . Dan diehti iv goassak hiejte Jubmelav dijá åvdås gijttemis mujtedijn dijáv råhkålvisájnam , gå dal gullam lev dijá jáhko birra härrá Jesusij ja dijá gieresvuoda birra gájkajda ájllisijda . Råhkådaláv vaj mijá härrá Jesus Kristusa Jubmel , herlukvuoda Áhttje , didjij vijsesvuoda ja bigodime Vuojŋŋanisáv vaddá , mij suv dåbddusin didjij dahká . Tjuovggijus dijá vájmo tjalmijt , vaj vuojnnebihtit doajvov , masi mijáv le gåhttjum , man valjes ja herlugis árbev ájllisijda ja midjij sijá gaskan vaddá , man fábmogis suv vieksesvuohta midjij le gudi jáhkkep - dahtak fábmogis vieksesvuohta mav fámujnis biejaj Kristusin bargatjit , gå jábbmegij lussta suv båvtij ja oalges bällásis almen biejaj , gájkka ráddijiddjijs ja fámojs ja vieksesvuodajs ja vieldijs alebuj , gájkka nammadahtte namájs alebuj , goappátjagá dán ájge ja boahtte ájge . Gájkka suv juolgij vuolláj biejaj , ja gájkaj oajvev tjoaggulvisá oajvven dagáj , tjoaggulvis mij le suv rumáj , suv dievasvuohta mij gájkka dävddá . Dij lijda jábmám ietjada mieddemij ja suttoj diehti , dalloj gå daj sinna lijda viessomin dán ájge ja värálda dábij milta jegadime ilmerijka ja vuojŋŋanisá oajvemusáv , vuojŋŋanisáv mij dálla gullogahtesvuoda almatjijn barggá . Akti lijma gájka dakkira , gå oattje hálojt tjuovojma ja rubmaha ja iehtjama ájádusáj sidoda milta viesojma , ja riegádimes lijma moare máná , nåv gåktu iehtjáda . Valla Jubmel , gänna ármmogisvuodas le vallje , le mijáv stuorra gieresvuodajn ähttsám , vájku iehtjama mieddemij diehti lijma jábmám , de le mijáv viesson Kristusijn dahkam - ármos lihpit lånestuvvam . Sujna le mijáv båktåm ja midjij Kristus Jesusa baktu sajev almmáj vaddám . Nåvti boahtte ájgijda sidáj ihkeven valjes ármov midjij vuosedit ietjas buorrevuodan Kristus Jesusa baktu . Ietjastihtte ehpit le ájnat ármos jáhko baktu lihpit lånestuvvam . Jubmela vattáldahka dát le . Ij le dagoj duogen aktasik májnnomoarren . Mij lip suv dago , Kristus Jesusa baktu sjivnnjeduvvam buorre dagojt dagátjit , majt Jubmel le álggorájes midjij mierredam . Mujttit dan diehti dij , gudi hiednigin riegádijda ja birratjuohpadahtegin gåhtjoduvájda sijás , gudi almatja giedas birratjuohpaduvvama lidjin , Mujttit dalloj lijda Kristusis sieraduvvam , Israela viesajdimvuoda ålggolin , jáhto lihtojda abmasa , ij lim ga doajvvo jalik Jubmel gesi dårvustalájda . Valla dij , gudi akti lijda guhkken , lihpit dal Kristus Jesusa diehti ja suv vará baktu lahka boahtám . Sån le ham mijá ráfe . Ednamin viesodijn guokta aktan dagáj ja tjuolldemmuvrav , vasjulasjvuodav , gajkoj . Sån le lágav aktan budáj ja njuolgadusáj dåssjidam , vaj iesj guoktásis avtav , ådå almatjav sjivnnjet , ja dan baktu ráfev buktá . Avtan rubmahin sån ruossan goappátjijt Jubmelijn såbadij gå vasjulasjvuodav dåssjidij . Ráfe ságav didjij buvtij , gudi lijda guhkken ja sidjij gudi lidjin lahka . Suv baktu bessap gájka Áhtje lahka avtan Vuojŋŋanisán . Dij ehpit le dasti guosse jalik abmasa ájnat lihpit ájllisij viesajdimvuodan ja Jubmela vieson . Tsieggiduvvam lihpit apostelij ja profehtaj vuoduj ja Kristus Jesus iesj le tjiehkagierggen . Suv baktu tsieggiduvvabihtit ja sjaddabihtit Härrá ájlis tiemmpelin . Ja sujna aktánihpit vuojŋŋalasj viesson Jubmelij . Dan diehti mån , Paulus , Kristus Jesusa fáŋŋgan dijá diehti , gudi lijda hiedniga , hálijdav ... dij ham gullam lihpit Jubmela ájggomav ármo birra , mav munji dijá diehti vattij . Bigodime baktu tjiegosvuohta munji iktuj , nåv gåktu oanegattjat juo lev tjállám . Dav lågådijn árvvedihpit mån lev diedov Kristusa tjiegosvuoda birra oadtjum . Åvdep buolvaj almatjijda ittjij bihkusa , nåv gåktu dálla le suv ájlis apostelijda ja profehtajda Vuojŋŋanisán bihkusam : Kristus Jesusa diehti hiedniga li evangeliuma baktu árbulattja nåv gåktu mij , avtagasj rubmahij gulluji nåv gåktu mij ja siján le jáhtos oasse nåv gåktu miján . Ja evangeliuma dievnárin sjaddiv ármovattáldagá baktu , mav Jubmel munji fámujnis ja vieksesvuodajnis vaddá . Mån , gájkka ájllisijs uhtsemussan , lev ármov oadtjum hiednigijda Kristusa gietjedis boanndudagáv sárnnedittjat , ja gájkajda tjiegos ájggomav diededittjat , mij värálda álggorájes lij Jubmelin tjiehkusin , gájka sjivnnjediddjen . Almenasij ráddijiddje ja fámo lidjin dal tjoaggulvisá baktu diedov åttjutjit Jubmela moattegerdak vijsesvuoda birra . Álggoálgos dát lij suv ájggom , mav duohtan dagáj mijá härrá Jesus Kristusin . Jáhko dårvujn sunji , máhttep sujna jálot Jubmelij lahkanit . Didjij de javlav , allit de häso gå dijá diehti gierdav . Muv gierddamus le didjij guddnen . Dan diehti buolvatjij nali Áhtje åvddåj luojttádav , gässta gájkka áhttjevuohta ednamin ja almen namás oattjoj . Vaddis ietjas herlukvuoda boanndudagás fámov ja gievrrudagáv dijá sissŋálasj almatjij Vuojŋŋanisás baktu , vaj Kristus jáhko baktu gieresvuodajn vájmojnihtte viessu . Bissut ruohttsasijn nannusit suv sinna , vaj dij gájkka ájllisij aktan buojkkábihtit gåbddudagáv ja guhkkudagáv ja alludagáv ja tjiegŋudagáv ja dåbdijdihpit Kristusa gieresvuohtaj , mij le gájkka diedojs alebun , dasik ålles Jubmela dievasvuohta dijáv dävddá . Guhti mijá sinna fámujnis barggá ja ájmmut dahkat ájn vil ienebuv gå majt ádnop jali buojkkáp , sunji herlukvuohta tjoaggulvisá ja Kristus Jesusa baktu gullu , gájkka buolvajda ihkeven ájggáj , amen . Dijáv de vágodav , mån guhti Härrá diehti lev fáŋŋgan , viessot dan láhkáj , mij le dijá gåhttjomij árvvogissan , agev vuollegissan ja libbogissan . Lehkut nubbe nubbáj gierddisin gieresvuodan . Viggit vuojŋŋalasj aktavuodav ráfe báttijn bisodit : akta rumáj ja akta Vuojŋŋanis , nåv gåktu dij akti avtagasj doajvvuj gåhtjoduvájda . Akta le Härrá , akta jáhkko , akta gástadus , akta Jubmel ja gájkaj Áhttje , guhti le gájkaj badjel , gájkaj baktu ja gájkajn le . Mijás juohkkahasj le ármov oadtjum Kristusa miere milta . Danen tjáleduvvá : Sån allagissaj badjánij ja fáŋgajt váldij , almatjijda vattáldagájt vattij . ( Valla gå badjánij , ittjij gus de ednama vuolemus dajvajda aj luojttáda ? Guhti luojttádij le dahtak , guhti guhkás gájkka almij badjelij badjánij gájkka ållidittjat . ) Muhtemijt apostelin biejaj , muhtemijt profehtan , sárnnediddjen jali räjnnuhiddjen ja åhpadiddjen , ájllisijt gárvedittjat dan baktu dievnastusáv ållidittjat ja Kristusa rubmahav gievrrodittjat , dasik gájka jåvsådip jáhko aktavuohtaj ja diehtuj Jubmela Bárne birra , jåvsådip ållessjattukvuohtaj , mij le Kristusa dievasvuoda lágásj . Ep le dasti máná , gudi gájkka oahppabiekkajs duohku diehki dålvudallap . Ep le dasti almatjijda stuvssimroahtton , gudi bähttogis juonaj sihti tjáddjidusáv sárnnedit . Bissup gieresvuoda sádnesvuodan ja åvddånup juohkkaláhkáj , vaj de sujna aktánip , Kristusijn , guhti le oajvve . Suv baktu åbbå rumáj aktiduvvá ja bissu , danen gå gájkka lahtasa viehkedi ja duvddi fámujn mav juohkka sierra oassáj vaddá . Åbbå rumáj de stuorru ja gieresvuodas gievrru . Danen dijáv duodalattjat Härrá diehti vágodav : allit dasti hiednigij láhkáj vieso . Sijá ájádusá li guorrusa , sijá jierme sjevnjudam , ja sij li iellema ålggobielen mav Jubmel vaddá , danen gå diehtemahtesvuodan li viessomin ja sijá vájmo li garrastuvvam . E skábmáda ájnat rattukvuodan viessu , juohkka hárráj slajesvuodan ja vuojtoj diehti . Valla dij ejda Kristusij dan láhkáj dåbdijda - jus dal suv birra lihpit gullam ja åhpaduvvam sádnesvuoda milta , mij le Jesusin . Hiejttit de dan diehti åvdep láhkáj viessomis ; guodit sutto rubmahav mij huoman håhkkån , ietjas hálojda bähtádallám . Ådåstuvvit vuojŋŋanisán ja mielan ja tjágŋit ådå almatja gárvojda guhti le Jubmela gåvå milta sjivnnjeduvvam , rievtesferdukvuodajn ja ájlisvuodajn , mij sádnesvuohtaj gullu . Hiejttit dan diehti gielestimes ja sáddnáv hållit , juohkkahasj guojmmásis , mij ham lip nubbe nuppe lahtasa . Jus moarádihpit , de allit suddoda . Allis biejvve dijá moare badjel luojttáda . Allit bärggalav aloda . Guhti suolát , hiejttis suoládimes ja ienni giedajis barggis , vaj máhttá ietjas buorijs sidjij vaddet , gudi dárbahi . Allit dåssjijt håla , ájnat hållit dav mij le dárbo milta ávkken , vaj buorissjivnnjádussan sjaddá sidjij gudi gulldali . Allit hådjoda Jubmela ájlis Vuojŋŋanisáv , mij le didjij sinidahkan gitta lånåstusá biejve rádjáj . Hilggut nirmev , moarev , hähkkarádukvuodav , álbedimev , bilkkedimev ja gájkka ietjá bahudagáv . Lehkut libbogissan ja ármmogissan nubbe nubbáj , ja ándagis luojttit guhtik guojmáda , nåv gåktu Jubmel le dijáv ándagis luojttám Kristusin . Adnit Jubmelav åvddågåvvån , gudil ihpit suv máná ja gieruga . Viessut gieresvuodan , nåv gåktu Kristus mijáv iehtsij ja mijá diehti ietjas värrovattáldahkan vattij , vuogas hádjan Jubmelij . Allis skiegesvuohta ja ietjá bádudagá jalik ietjastallam dijá gaskan bäggaluvá , dakkir sága älle ájllisijda árvvogisá , ij ga skámodis ja giehppismielak hålla , jalik slimbardibme - dakkir håla älle vuohkasa . Gijttit ienni Jubmelav ! Dij ham diehtebihtit aktak ij Kristusa ja Jubmela rijkas oasev oattjo , guhti skähkásin , bádásin jali ietjastallen viessu . Boajtojubmeldievnastiddjen le . Allis aktak dijáv guoros bágoj biehte . Jubmela moarre ham duosstu sijáv , gudi li gullogahttá . Allit dan diehti sijájn säbrástalá . Akti lijda sjievnnjedin , valla Härrán lihpit dal tjuovggan sjaddam . Viessut tjuovga mánnán , tjuovga sjatto li gájkka buorrevuohta , rievtesferdukvuohta ja sádnesvuohta ja ájádallit majt Härrá sihtá . Allit oassálaste sjievnnjeda sjattodis dagojda , ájnat buktit dajt ienni bihkusij - mav almatja suolev dahki , dan birra le skábmo tjabu hållat . Valla gå tjuovgga gájkka bihkusij buktá , de vuojnnusin sjaddá , danen gå juohkka sajen gånnå juoga vuojnnusij boahtá , le tjuovgga . Danen tjáleduvvam le : ” Gåhttså oadde , tjuodtjela jábbmegij lussta , ja Kristus duv badjel tjuovggá . ” Gähttjit váttugit gåktu viessobihtit , allit jiermedibmen , ájnat jiermmán . Ávkkijihtit dav ájgev mij ájn le , danen gå biejve li bahá . Allit dan diehti goassak jiermedibmen vieso , ájnat gähttjalihtit dádjadit mij Härrá sidot le . Allit vijnas vuoladuvá , dassta skámodisvuohta boahtá , ájnat dievdeduvvit Vuojŋŋanisás ja hållit nubbe nubbáj sálmaj ja hieveduslávllagij ja vuojŋŋalasj lávllomijn . Lávllut ja tjuojadihtit Härráj ålles vájmos , ja agev gijttit mijá Jubmelav ja Áhtjev gájka åvdås mijá härrá Jesus Kristusa namán . Adnit ietjada nubbe nuppes vuollásattjan , Kristusij guddnen . Dij nissuna , lehkut ålmmåjihtte vuollásattjan nåv gåktu Härrá . Danen gå ålmåj le áhkás oajvve , nåv gåktu Kristus le tjoaggulvisá oajvve - guhti le aj ietjas rubmaha lånestiddje . Ja gåktu tjoaggulvis Kristusij vuollán , de lehkusa nissuna juohkkaláhkáj ålmmåjisá vuollásattjan . Dij ålmmå , iehttsit áhkájdihtte nåv gåktu Kristus tjoaggulvisáv iehtsij ja ietjas dan åvdås vattij dav ájlistuhtátjit rájnnanimlávgon bágo baktu . Dan láhkáj sidáj tjoaggulvisáv ietjas åvddåj herlukvuodan ásadit diebledibmen ja lájtodibmen ; ájllisin ja vigedibmen . Dan láhkáj aj ålmåj le välggogis áhkás iehttset nåv gåktu rubmahis . Guhti áhkás ähttsá , ähttsá aj ietjas , danen gå aktak ij le ietjas rubmahav goassak vasjodam , ájnat dav biebbmá ja huksá nåv gåktu Kristus tjoaggulvisáv - mij lip ham suv rubmaha lahtasa . Dan diehti guodis ålmåj áhtjes ja iednes ja viessus áhkájnis , ja såj guovtes aktan sjaddiska . Dájn bágojn le stuorra tjiegosvuohta , Kristusa ja tjoaggulvisá birra lev hållamin . Valla dasi duodden iehttsis dijás juohkkahasj áhkás nåv gåktu ietjas , ja adnis áhkká ålmmås guddnen . Dij máná , jegadihtit äjgádijt Härrá diehti dijá välggogisvuoda milta . Guddneda áhtját ja ädnát ; dat le vuostasj budá , masi jáhtto gullu : vaj dujsta buoragit manná ja guhkev ednamin vieso . Ja dij áhtje , allit mánájdihtte suhttada , ájnat bajedihtit ja bagádihtit sijáv Härrá sidoda milta . Dij oarje , jegadihtit duodas ja balos dán värálda båndijdihtte , nåv gåktu Kristusav jegadihpit , ehpit dåssjå val sijá tjalmij åvdån duolloma diehti , ájnat Kristusav dievnastihtit ålles vájmos Jubmela sidoda milta . Dievnastihtit buorre mielajn ja ávujn , dij ham Härrá diehti dav dahkabihtit , ehpit almatjij diehti . Diehtebihtit juohkkahasj guhti buorev dahká , dassta Härrás bálkáv oadtju , lehkus oarjje jali friddja . Ja gejn li oarje , dåmadit sijájn daŋga láhkáj ja allit garra bágojt sidjij håla . Diehtebihtit ham siján ja diján le akta härrá almen ja sån ij le belulasj . Gievrrut dal Härrás , suv ihkeven vieksesvuodas . Tjágŋit Jubmela värjjogárvojda , vaj rijbadihpit bärggala gávvelis ládadallamij . Mij ep le oattje ja vará vuosstij dårutjit , ájnat ráddijiddjij , fámoj ja dán sjievnnjis värálda härráj vuosstij , ja almenasij bahudagá vuojŋŋanisá fámoj vuosstij . Dan diehti tjágŋit Jubmela värjjogárvojda , vaj bahás biejve vuosteldit máhttebihtit ja bissobihtit tjuodtjot , gå lihpit gájkka ållidam . Bissut de nannusin , getsastihtit sádnesvuodav ja gárvvunihtit rievtesferdukvuoda ruovddegárvojda ja gámadihtit gárvesvuohtaj ráfeságav sárnnedittjat . Agev ietjada åvdån jáhko galbav anedihtit , majna gájkka Bahágisá buolle njuolajt jáddadihpit , ja válldit lånestime oajvvesuojalmav ja Vuojŋŋanisá svierdev , mij le Jubmela báhko . Dahkit dav råhkådaládijn ja aktelasj vuojŋŋanisánihtte råhkådallit . Dan diehti gåhtsit ja allit goassak vájba råhkådallamis gájkaj ájllisij åvdås . Råhkådallit aj muv åvdås , vaj bágo muv njálmmáj biejaduvvi ja jálot hålav , gå evangeliuma tjiegosvuodav sárnnedav , man sáhkaguodde lev fáŋŋgavuodanam . Råhkådallit vaj jálot sárnnedav nåv gåktu beras luluv . Vaj diehtebihtit vidjurijt dáppe ja gåktu viesov , de Tykikos , vielljamgieres ja åskåldis barggoguojmmám Härrán , didjij gájkka giehttu . Rájav suv dijá lusi jur dan diehti , vaj ságajt mijá birra gullabihtit ja dijáv alot . Vielja , ráfe ja gieresvuohta jáhko baktu didjij , Jubmel Áhtjes ja härrá Jesus Kristusis . Ármmo gájkajda , gudi mijá härrá Jesus Kristusav suv nåhkåmahtesvuodan iehttsi . Paulusis ja Timoteosis , Kristus Jesusa dievnárijs , gájkka ájllisijda Kristus Jesusin gudi Filippin årru , ájnnasit tjoaggulvisá oajvemusájda ja viehkediddjijda . Ármmo ja ráfe Jubmelis , Áhtjestimme , ja härrá Jesus Kristusis . Agev Jubmelam gijtáv gå dijáv mujttáv , agev , gájkka råhkålvisájnam dijáj gájkaj åvdås . Ja ávujn dijá åvdås råhkådaláv : dij lihpit årrum evangeliuma bargon gitta vuostasj biejve rájes , ja visses lev guhti dijá lunna buorre dagov álgadij , dav aj Kristus Jesusa bäjvváj ålli . Diehttelis nåv ájádaláv dijáj gájkaj birra . Lihpit ham muv vájmon dalloj gå lev tjadnasin ja aj gå lev evangeliumav bälostime ja nannodime . Dijájn gájkajn le ármos oasse aktan mujna . Jubmel máhttá duodastit dijájt gájkajt åhtsålav Kristus Jesusa liekkogisvuodajn . Ja råhkådaláv dijá gieresvuodav ájn gievrrot ja diedujn dájdujn lassánit , vaj máhttebihtit tjuolldet mij ájnas le ja Kristusa biejve rájnnasin ja vigedibmen lihpit , dievvasin rievtesferdukvuodas , mij le Jesus Kristusa dago sjaddo , Jubmelij guddnen ja rámmpon . Vielja , sidáv dijáv diehtet , mij munji gevaj le evangeliumav bus åvdedam . Bihkusij le dal boahtám ålles pretoriaj ja iehtjádijda aj , mån Kristusa diehti fáŋŋgagoaden lev , ja muv fáŋŋgavuoda baktu vieljajs ienemusá li gievrrum ietjasa jáhkon Härráj , ja Jubmela bágov duossti sárnnedit ájn vil jálobut gå åvddåla . Muhtema galla Kristusav sárnnedi udnodisvuoda ja rijddalime diehti . Muhtemijn gis li buorre ájggomusá , ja gieresvuodas sárnnedi , danen gå diehti mån lev biejaduvvam evangeliumav bälostittjat . Valla duo iehtjáda li rijddodahkke ja Kristusa birra bahás ájggomusájs hålli muv fáŋŋgavuodav låsedittjat . Majdis de ? Bähttogis jali rievtugis ájggomusájs - Kristus gåjt sárnneduvvá ja dassta ávvudaláv . Valla åvddålij guovlluj aj ávvudaláv . Diedáv ham gájkka muv gádjusibmáj doalvvu dijá råhkådallamij ja Jesus Kristusa Vuojŋŋanisá viehkijn . Doajvon vuordáv iv goassak skámustalá , ájnat dálla gåktu agev bihko duostav Kristusav rubmahin hievedit , juogu dal rumáj viessu jali jábmá . Iellem le munji Kristus ja jábmem vuojtto . Valla jus iellem dán ednamin munji vuojtov iehtjam bargo baktu vaddá , de iv diede goappáv válljit . Råhtåsav goappásj guovlluj : hálijdav dássta vuolgget Kristusa lusi , mij luluj buoremus . Valla dijá diehti le munji ájnnasabbo dánna iellet , dasi lev visses . Diedáv viesutjit ja årutjit lev didjij ávkken ja dijá jáhkkuj ávvon , vaj dij muv diehti Kristus Jesusin ienebut bessabihtit sjamudit gå vas máhtsav dijá lusi . Viessut dal dan láhkáj mij le Kristusa evangeliumij árvvogissan , vaj mån - juogu dijá lunna guossidime jali ietjá sajen - guláv dij nannusit avtan Vuojŋŋanisán bissobihtit ja jáhko diehti evangeliumij aktan oajbbobihtit ja ehpit goassak vuosstálasstijs ballá . Bihkusij boahtá sij håhkkåni ja dij de gádjusihpit Jubmelis vattáldahkan . Dij ham lihpit ármov oadtjum - ehpit dåssjå Kristusij jáhkket , ájnat suv diehti aj gierddat . Diján le sämmi oajbbom , mav vuojnijda mujna lij ja gullabihtit mujna ájn le . Jus Kristusin le jaskadus , gieresvuoda gievrrodibme ja Vuojŋŋanisán aktisasjvuohta , jus le liekkogisvuohta ja ármmo , de ållidihtit muv ávov avtamielakvuodan . Viessut de gieresvuodan , avtan ájádusán ja avtan mielan , iesjgieresvuoda ja árvodis gudne dagi . Lehkut vuollegattjan ja adnit iehtjádijt ietjastihtte alebun . Allit dåssjå ietjada buoremussaj gehtja , ájnat iehtjádij aj . Lehkus diján dakkir miella , mij Kristus Jesusin lij . Sujna lij Jubmela hábme , valla ittjij sidá ietjas Jubmela lágátjin dahkat , ájnat gájkka guodij ja dievnára hábmáj tjáŋaj gå almatja lágátjin sjattaj . Gå ålgolt lij almatjin sjaddam , de ietjas vuoledij ja gullogissan lij gitta jábmema rádjáj , jábmema rádjáj ruossan . Dan diehti le Jubmel suv gájkka iehtjádijs aledam ja sunji namáv vaddám gájkka ietjá namájs alebun , vaj gájkka buolva Jesusa namá diehti såjåduvvi , almen , ednamin ja ednama vuolen , ja gájkka njuoktjama dåbdåsti Jesus Kristusav härrán , Jubmel Áhttjáj guddnen . Danen , muv gärrása , gudi agev lihpit gullogisá : barggit balujn ja doargestimijn vaj gádjusihpit , ehpit dåssjå gå dijá lunna lidjiv , ájnat vil ienebut dálla gå lev dijás mälggadin . Jubmel ham dijá sinna barggá , vaj dij sidoda ja dago baktu suv ájggomusáv ållidihpit . Dahkit gájkka njimmurahtek ja murkástalák , vaj lájtodibmen ja rájnnasin sjaddabihtit , Jubmela vigedis mánnán , bahás ja häjtádis vierrega siegen guojtten degu alme náste , gå iellema bágon bissobihtit , munji májnnon Kristusa biejve . De dåssjåj iv le viehkam , iv ga dåssjåj barggam . Vájku muv varra luluj gålgåduvvat gå dijá jáhkov Jubmela åvddåj värron buvtáv , de lev ávon ja dijáj gájkaj ávvudaláv . Dan láhkáj ávon lehkut ja ávvudallit mujna aktan . Härrá Jesus munji doajvov vaddá , vaj ruvva Timoteosav máhtáv dijá lusi rádjat ságajt dijá birra gulátjit munji aj ávvon . Mujna aktak ij le suv lágásj , guhti buktá dijáv duodas huksat . Gájka dåssjå allasisá ávkev åhtsi , aktak ij dav mij Jesus Kristusij gullu . Valla diehtebihtit man láhkáj Timoteos le barggam . Nåv gåktu bárnne áhtjes viehket , le sån evangeliuma åvdås mujna barggam . Doajvov máhtáv suv rádjat vallak vuojnáv gåktu mujsta manná . Åskonam Härráj lev visses , iesj aj ruvva besav boahtet . Valla gávnnam lev , hähttuv mijá Epafroditosvieljav dijá lusi rádjat , muv barggoguojmev ja oajbbomguojmev , gev diehki rájajda muv dárbo milta viehkedittjat . Dijájt gájkajt åhtsålij ja hådjåhij gå gulájda suv skihppám . Oalle skibás lij , jábmema lahka , valla Jubmel suv ármmálastij , ja ij dåssjå suv ájnat muv aj , vaj iv lulu duodde surgov oadtjot . Dan diehti vil ájnnasabbon anáv suv dijá lusi rádjat , didjij ávvon sujna vuojnnalit ja aj iehtjam vájvijt giehpedit . Duosstut suv danen Härrán ávvudalá , ja guddnedihtit dáv ålmmåv , guhti bargadijn Kristusa diehti lij jábmema lahka . Muv viehkedattijn ittjij hekkas várri , gå ietja ejda ájn máhte viehkedit . Muv vielja , ávvudallit Härrán . Mån iv vájvástuvá gärddádimes majt juo lev javllam , ja mij dijáv jaskat . Várrijihtit duojs hårtijs , duojs vahágahttijs , duot tjuohppamis . Birratjuohpadibme lip mij gudi vuojŋŋanisánimme Jubmelav dievnastip , gejn le rámmpo Kristus Jesusin ja ep oadtjáj dårvustalá , vájku iehtjam bieles luluv dav aj máhttet . Jus aktak luluj oadtjáj dårvustallat , de mån vil ienebut , guhti gávtsát biejve birratjuohpaduvviv . Lev Israela álmmugis ja Benjamina máttos , hebreak hebreagijs riegádam , láhkatjuovvo farisea , jáhko diehti tjoaggulvisá doarrádalle , lága rievtesferdukvuoda milta lájtodis ålmåj . Valla gájkka mij munji lij vuojtton , iv dálla Kristusa diehti dasti vuojtton ane . Dåssjen gájkka anáv , dajna gå diehto härrám Kristus Jesusa hárráj le åbbånagi stuoráp . Suv diehti le mujsta gájkka ietjá árvos massám . Råsskån dav bálkestav Kristusav vuojtátjit ja sujna viesutjit , iv val dajna rievtesferdukvuodajn mav láhka vaddá , ájnat dajna mij jáhkos Kristusij boahtá , rievtesferdukvuodajn , mav Jubmel vaddá sidjij gudi jáhkki . Hálijdav Kristusav ja suv tjuodtjelime fámov dåbddåt ja suv gierddamusájs oasev oadtjot , dan baktu gå suv lágátjin sjattav jámedijn gåktu sån jámij - soajtáv de jábbmegij tjuodtjelibmáj åledit . Allit jáhke dási lev åledam jali juo ållesvuohtaj jåvsådam . Valla vikkav dasi jåvsådit , gå dal Kristus Jesus le muv vuojttám . Vielja , iv javla dasi lev juo åledam valla javlav : vajálduhtáv dav mij le vássám ja gähttjalav åledit dasi , mij åvdån le ja ratjáv måhkkåj vuojtátjit guddnebálkáv dåppe baddjen , masi Jubmel le mijáv Kristus Jesusa baktu gåhttjum . Dan láhkáj ájádallup gájka gudi lip ållåsa . Jus diján le ietjá vuojnno maŋga hárráj , de Jubmel didjij dav aj bigodus . Valla mannup gäjnov , mav dán rádjáj lip tjuovvum . Adnit dij gájka muv åvddågåvvån , ja oahppit sijás gudi viessu åvddågåvå milta mav lip didjij vaddám . Álu lev javllam ja gadnjalij vas javlav - ållusa li Kristusa ruossa vasjulattja . Sijá viessom dåssjånibmáj doalvvu , tjoajvve le sijá jubmel ja skámov guddnen adni . Rahtji dåssjå dasi mij väráldij gullu . Mijá ájtteklánnda le almen , ja dåppelt aj vuorddep suv , guhti mijáv le gájutjit , härrá Jesus Kristus . Sån mijá rasjes rubmahav ietjájduhttá , vaj sjaddá suv herlukvuoda rubmaha lágátjin , danen gå sujna le fábmo gájkka ietjas vuolláj biedjat . Dan diehti bissut nannusit Härrán , muv vielljagärrása . Dijájt ähtsáv ja åhtsålav , gudi lihpit munji ávvon ja vuojtokråvnnån . Euodiav ja Syntykev gåhtjov Härrá diehti avtamielakvuodan viesot . Gåhtjov duv aj , guhti le duohta ráddna : viehkeda sunnuv , danen gå såj libá mujna aktan evangeliuma åvdås oajbbum , nåv gåktu Klemens ja muv ietjá barggoguojme , gej namá li iellema girjjáj tjáleduvvam . Ávvudallit agev Härrán . Ájn akti sidáv javllat : ávvudallit . Vuojnnisa gájkka almatja man gierddisa lihpit . Härrá le lahka . Allit masstak måråsta , ájnat råhkådaládijn Jubmelav gijttit ja sunji diededihtit gájkka dijá dárbojt . Jubmela ráfe , mij le mijá jiermijs alebun , várjjalus dijá vájmojt ja ájádusájt Kristus Jesusin . Ja de vil , muv vielja : mujttit gájkka mij le duohta , guddnen aneduvvá , duolla ja rájnas , manna le iehttsemárvvo ja guddnedimárvvo , gájkka mav buorre dáhpen gåhttju ja gájkka mij rámpov ánssit . Tjuovvut mav lihpit oahppam ja duosstum , gullam ja vuojnnám muv lunna . Tjuovvus de ráfe Jubmel dijáv . Härrá le munji stuorra ávov vaddám , gå ájmmudijda muv ådåsis huksagoahtet . Diján lij ham hukso aj åvddåla , valla dalloj ij lim máhttelis . Iv le galla niedastuvvam . Hárjjánam lev bierggit dajna mij mujna le . Máhtáv häjot viessot ja máhtáv valjet viessot . Lev galla gájklágásj viessomav gähttjalam : gallasin ja nielgen , valjen ja vánen viessot . Gájkka ájmmudav suv baktu guhti munji fámov vaddá . Valla gijtáv dijáv viehkes muv gártjesvuodan . Dij filippaga ietja diehtebihtit , gå evangelium lij ådås ja mån Makedonias vuolggiv , de dijá tjoaggulvis lij ájnna gejna aktan buktiv sisboadojs ja gålojs lågov dahkat . Juo ham dalloj gå Tessaloniken lidjiv , de viehkev dijás ienebut gå akti oadtjuv . Valla vattáldagá ällá munji ájnnasabmusa ájnat vájdáv didjij valjes vuojtov . Oadtjum lev majt vájddiv ja ájn vil ienebuv . Mujna le dal vallje gå Epafroditosa baktu oadtjuv mav munji rájajda - njálga suovastsiegav , värov mav Jubmel ávujn duosstu . Jubmel didjij vaddá gájkka majt dárbahihpit herlukvuoda boanndudagástis Kristus Jesusin . Mijá Jubmelij ja Áhttjáj lehkus herlukvuohta ihkeven ájggáj , amen . Sárnnut varrudagájt gájkka ájllisijda Kristus Jesusin . Vielja dáppelt didjij varrudagájt sárnnu . Gájkka ájllisa didjij varrudagájt sárnnu , ájnnasit gudi tjäjssára lunna barggi . Härrá Jesus Kristusa ármmo lehkus dijá vuojŋŋanisájn . Paulusis , Kristus Jesusa apostelis Jubmela sidoda baktu , ja Timoteos-vieljastimme Kolossaia ájllisijda , mijá vieljajda Kristusij jáhkkemin . Ármmo ja ráfe Jubmelis , Áhtjestimme . Gijttep agev Jubmelav , mijá härrá Jesus Kristusa Áhtjev , juohkka bále gå dijá åvdås råhkådallap , danen gå gullam lip dijá jáhko birra Jesus Kristusij ja dijá gieresvuoda birra gájkka ájllisijda , dan doajvon mij dijáv almen vuorddá . Dan doajvo birra lihpit åvddåla gullam sádnesvuoda bágoj , evangeliuma baktu , mij didjij boahtám le . Nåv gåktu evangelium sjattojt vaddá ja åvddån åbbå väráldin ; le dijá lunna aj sjaddam gitta dat biejve rájes gå vuostasj bále dav gulájda ja diedov oattjojda Jubmela ármo birra gåk duodaj le . Dav åhpajda Epafrasas , mijá gieres barggoguojmes , guhti didjij buoremussan le Kristusa åskåldis dievnár . Sån le midjij giehttum gieresvuoda birra , mij dijá Vuojŋŋanisán le . Dat biejve rájes gå dáv gulájma , lip dijá åvdås aktelasj råhkådallam . Råhkådallap vaj diedojt Jubmela sidoda birra boandásláhkáj oadtjobihtit , gájkajn vuojŋŋalasj vijsesvuodajn ja dádjadusájn , vaj máhttebihtit Härráj árvvogissan viessot ja juohkkaláhkáj suv miela milta gájklágásj buorijt dahkat gå sjattojt sjaddadihpit ja diedo Jubmela birra lassáni . Suv herlukvuoda fábmo dijáv juohkkaláhkáj gievrrot vaj agev ávujn sávre ja gierddisa lihpit . Gijttit Áhtjev , guhti dijáv árvvogissan dagáj oasev åttjutjit árbes , mij ájllisijt tjuovga sinna vuorddá . Mijáv le sjievnnjeda fámos gádjum ja bárnnegärrása rijkkaj doalvvum , ja Bárne baktu lip lånestuvvam ja mijá sutto li ándagis luojteduvvam . Sån le vuojnnemahtes Jubmela gåvvå , åbbå sjivnnjádusá vuostasjriegádiddje , danen gå suv baktu gájkka almen ja ednamin sjivnnjeduváj , mij vuojnnu ja mij ij vuojnnu , tråvnå ja härrávielde , ráddijiddje ja fámo ; gájkka le suv baktu ja sunji sjivnnjeduvvam . Sån le gájka åvddåla , ja suv sinna gájkka bissu . Ja sån le rubmaha oajvve , tjoaggulvisá oajvve . Sån le álggo , jábbmegijs vuostasjriegádiddje juohkka sajen åvdemussan , danen gå Jubmel mierredij gájkka dievasvuodav suv lunna årrot ja suv baktu gájkka ednamin ja almen såbadit gå suv varájn ruossan ráfev ásadij . Ja dijáv gudi åvddåla ålggolin lijda , gå bahás dagoj baktu vassjemielav vuosedijda , dijáv le dal aj ietjajnis såbadam dan baktu gå Kristus jábmemav oadtjelasj rubmahijnes gierdaj . Dijáv suovvá ietjas åvddåj låjdåstit , ájllisin , vigedibmen ja lájtodibmen , jus jáhkuda anodihpit nanos vuodon ja ehpit svahkasta doajvos , man birra evangeliumis gulájda sárnneduvvam gájkka sjivnnjádussaj alme vuolen ja man dievnárin mån , Paulus , lev sjaddam . Ávvudaláv dal gå dijá diehti gierdav . Mij ájn Kristusa gierddamusájs fájllu , oattjenam gierdav suv rubmaha diehti , mij le tjoaggulvis . Dan dievnárin lev sjaddam , gåhttjoma milta mav Jubmelis dijá diehti lev oadtjum : Jubmela bágov ållidittjat . Dát tjiegosvuohta lij tjiehkusin ájgij milta gájkka buolvajda , valla suv ájllisijda dal bigoduváj . Jubmel sidáj sidjij diededit man herlugis boanndudahka hiednigijn dán tjiegosvuodan le : Kristus le diján , herlukvuoda doajvvo . Suv sárnnedip gájkka almatjijt bagáda ja sijájt gájkajn vijsesvuodajn åhpada , vaj gájkajt ållessjattugin Kristusin máhttep åvddåj buktet . Dán diehti bargav ja oajbov fámujn , mav fábmogisát le biedjam muv sinna bargatjit . Sidáv didjij diededit gåktu dijá åvdås oajbov ja sijá åvdås Laodikeian ja gájkaj åvdås , gudi ietja älle mujna gávnadam , vaj vájmojnisá gievrru , gieresvuodan aktáni ja ålles tjiegŋalis ja valjes vissesvuohtaj åledi , mij le diehto Jubmela tjiegosvuoda birra , Kristus ; sujna li gájkka vijsesvuoda ja diedo dávvera tjiegán . Dáv javlav vaj aktak ij dijáv bähttogis hålaj hoalájdahte . Vájku rubmahijn iv le dijá lunna , de vuojŋŋanisájn lev dijá lunna ja ávvudaláv , gå vuojnáv dijá stajgugis vuogev ja dijá jáhko nanosvuodav Kristusin . Dij lihpit Härráv Kristus Jesusav duosstum . Viessut de sujna , valjet gijtedijn , sunji ruohttsum ja vuododuvvam , ájnnasappot dan jáhkon , masi åhpaduvájda . Várrijihtit vaj ehpit bähttogis vijsesvuoda åhpajs giddiduvvá ma älle Kristusis ájnat almatjij dábijs ja ilme fámojs . Suv rubmahin årru ålles jubmelvuoda dievasvuohta . Ja suv baktu , guhti le gájkka ráddijiddjij ja fámoj oajvve , lihpit dievasvuohtaj åledam . Sujna lihpit aj birratjuohpaduvvam , valla ehpit almatjij dábij milta , ájnat suddorubmahav nuolada . Birratjuohppam Kristusa baktu le gå gástadusán sujna aktan hávddáduvájda . Gástadusán lihpit sujna aj tjuodtjelam jáhko baktu Jubmela fábmuj , guhti Kristusav jábbmegij lussta båvtij . Lijda jábmám ietjada mieddemij diehti ja danen gå ejda lim birratjuohpaduvvam , dijáv Jubmel le Kristusijn aktan viesson dahkam , gå luojtij midjij gájkka mijá mieddemijt ándagis sihkodijn vielggegirjev mij lága rávkalvisáj lij mijá vuosstij . Sån dav dåssjidij gå ruossaj návllij . Ráddijiddjijt ja fámojt värjoduhtij ja sijáv gájkajda skábmon dagáj , gå Kristusa baktu sijáv vuojtij . Danen allis de aktak dijáv duobbmi dijá bårrusa jalik juhkusa diehti , jalik basij , ådåmánoj jalik sábbádij diehti . Dakkira li suojvvanissan dassta mij le boadátjit ; rumáj le Kristus . Allisa dijás vuojtobálkáv válde , gudi buosjet ietjasa vuoledi ja ieŋŋgilijt guddnedi , ja gudi ietjasa bárudisájt guoradalli . Almatja árvos ájádusáj tjävlástalli , dan diehti gå sijájn le oattjálasj miella ja sujsta svahkasti , guhti le oajvve ja guhti ålles rubmahav viesot , ja dav lahtasij ja suonaj tjadná , vaj Jubmela sidoda milta sjaddá . Jus Kristusijn lihpit ilme fámojs jábmám , manen de viessobihtit degu lulujda dán värálda viesáda ja vuollánihpit dájda gåhttjomijda : Ale válde ! Ale båråsta , jugesta ! Ale duohtada ! Gájkka li dåssjå almatjij njuolgadusá ja åhpa ma anon dåssjåni , vájku dal vijsesvuohtan gåhtjoduvvi . Almatja daj vuojnnet Jubmelav dievnasti , ietjasa vuoledi ja bijnedi , ja rubmaha dárbojt uhtsedi . Jus dij dal Kristusijn tjuodtjelam lihpit , de åhtsit dav mij le dåppe baddjen , gånnå Kristus le Jubmela oalges bielen tjåhkkåhime . Ájádallit dav mij le dåppe baddjen , allit dav mij le ednamin . Dij ham jábmám lihpit , ja dijá iellem le Kristusijn tjiegaduvvam Jubmela lunna . Valla gå Kristus , dijá iellem , bihkus , de dij aj sujna herlukvuodan bihkusihpit . Jámedihtit dan diehti dav , mij väráldij gullu : skiegesvuodav , bádudagáv , himojt ja bahás hálojt , ja ietjastallamav mij le boajtojubmeldievnastibme . Dakkir viessomis Jubmela moarre boahtá , ja nåv lij aj dijájn , dalloj gå dajn suttojn viesojda . Valla dálla hähttubihtit gájkka dájt guodet : asjmev , hähkkarádukvuodav , bahudagáv , álbedimev ja gájkka vastesvuodajt , ma njálmijstihtte gurgadi . Allit nubbe nubbáj gielesta , lihpit ham sutto rubmahav ja suv dábijt guodám ja ådå almatja gárvojda tjágŋam , mij duohta diehton ådåstuvvá ja suv sjivnnjediddje gåvvån sjaddá . Ij le dasti aktak grehka jalik juvdá , birratjuohpaduvvam jalik birratjuohpadahtek , barbára , skyhta , oarjje jali friddja , ájnat Kristus le gájkka ja gájkajn . Dij lihpit Jubmela válljiduvvama , ájllisa ja iehtseduvvama . Tjágŋit de ármmogisvuoda , buorrevuoda , vuollegisvuoda , libbogisvuoda ja gierddisvuoda gárvojda . Lehkut gierddisin ja ándagis luojttit jus diján le lájtto geŋga vuosstij . Gåktu Härrá le didjij ándagis luojttám , nåv dij aj ándagis luojttit . Valla tjágŋit åvdemusát gieresvuohtaj , mij le ållesvuoda bádde . Ráddijus Kristusa ráfe vájmojnihtte , masi gåhtjoduvájda lahtasin avta rubmahin . Lehkut gijttogissan . Viessus Kristusa báhko valjet ja vijsesvuodanis dijá lunna . Åhpadihtit ja bagádihtit nubbe nuppev sálmaj , hieveduslávllagij ja vuojŋŋalasj lávllagij ármo fámujn , vájmojnihtte Jubmelij lávlodijn gijttogisvuodajn . Gájkka majt javllabihtit jali dahkabihtit , dahkit dav härrá Jesusa namán ja gijttit Jubmel Áhtjev suv baktu . Dij nissuna , lehkut ålmmåjihtte vuollásattjan , nåv gåktu ristagisájda le vuohkasin . Dij ålmmå , iehttsit áhkájdihtte ja allit baháv sidjij dagá . Dij máná , jegadihtit juohkka hárráj äjgádijt , mij le Härráj vuohkasin . Dij áhtje , allit mánájdihtte nálsoda , de hessu . Dij oarje , jegadihtit juohkka hárráj båndijdihtte dán väráldin , allit val dåssjå sijá tjalmij åvdån , ájnat duodas ja Härrá balos . Majt dahkabihtit , dahkit ålles vájmos , Härrá diehti ham dav dahkabihtit , ehpit almatjij diehti : mujttit Härrá didjij bálkáv vaddá , árbes oasev . Kristus le dijá härrá , dievnnujihtit suv , danen gå guhti vierijt dahká hattov dagojstis oadtju . Jubmel ij le belulasj . Gudil ihpit båndi ja gejn li oarje , vaddit sidjij mij le duolla ja mutták . Mujttit diján le aj boanndi - almen . Lehkut råhkådaládijn sávrren , gåhtsit ja råhkådallit gijtedijn . Råhkådallit de aj mijá åvdås , vaj Jubmel uvsav báhkuj rahpá , ja máhtáv Kristusa tjiegosvuodav sárnnedit , man diehti lev fáŋŋgan , ja dåbddusin dav dahkat ja hållat nåv gåktu beras luluv . Lehkut jiermmán ålggolaháj säbrástaládijn ja allit ájgev dåssjåj gållåda . Hållit agev vuogasláhkáj ja sálltijihtit bágojdihtte ; vierttibihtit diehtet gåktu juohkkahattjaj vásstedit . Tykikos , vielljagieres ja jáhkkogis barggoguojmme Härráv dievnnumin , giehttu gájkka muv vidjurij birra . Rájav suv dijá lusi jur dan diehti , vaj oadtjobihtit gullat ságajt mijá birra ja sujsta aloduvvat . Fáronis le mijá jáhkkogis vielljagieres Onesimos , guhti le dijájs akta . Såj giehttoba gájkka dáppelt . Muv fáŋŋgaguojmme Aristarkos didjij varrudagájt sárnnu , ja nåv aj Markus , Barnabasa lávve . Suv hárráj lihpit juo bagádusájt oadtjum : duosstut suv buoret jus dijá lusi boahtá . Jesus , gev Justusin gåhttju , aj varrudagájt sárnnu . Birratjuohpaduvvamijs dåssjå sij li mujna aktan Jubmela rijka åvdås barggamin . Sij li muv doarjjum ja alodam . Varrudagá Epafrasas , dijájs akta . Kristus Jesusav sån dievnnu ja agev råhkålvisájnis dijá åvdås oajbbu , vaj nannusin ja ållåsin bissobihtit ja Jubmela sidodis dievvasa . Vihtanastáv gåktu barggá dijá åvdås ja sijá åvdås gudi li Laodikeian ja Hierapolisan . Mijá Lukasgieres , dálkudiddje , sárnnu varrudagájt ja aj Demas . Sárnnut varrudagájt vieljajda Laodikeian , ja Nymfasij ja tjoaggulvissaj , mij suv viessuj tjåhkan . Gå muv girjev lihpit dijá lunna låhkåm , de huksit vaj aj Laodikeia tjoaggulvissaj lågåduvvá ja låhkit ietja aj muv girjev Laodikeiaj . Ja javllit Arkipposij : ” Dievnasta bargonit mav Härrás le oadtjum . ” Dála mån , Paulus , varrudagájt giedajnam tjáláv . Allit muv tjadnasijt vajálduhte . Ármmo dijájda gájkajda . Paulusis , Silvanusis ja Timoteosis Tessalonike tjoaggulvissaj Jubmel Áhtjen ja härrá Jesus Kristusin viessomin . Ármmo ja ráfe . Gijttep agev Jubmelav dijáj gájkaj åvdås ja agev dijáv råhkålvisájnimme mujttep , danen gå diehtep , majt jáhkon dahkabihtit , gåktu gieresvuodan barggabihtit ja man gierddisa doajvon lihpit mijá härráj Jesus Kristusij Jubmela , Áhtjáma åvdån . Vielja , Jubmel dijáv ähttsá ja diehtep dijáv le válljim . Mijá evangelium ittjij didjij dåssjå báhkon boade , ájnat ållåsit fámujn ja ájlis Vuojŋŋanisájn . Diehtebihtit ham majt dijá gaskan ájmmudijma dijá diehti dahkat . Ja gå bágov lijda åmastam , de tjuovojda mijá ja nåv aj Härrá åvddågåvåv gártjesvuodan dajna ávujn mav ájlis Vuojŋŋanis vaddá . Nåvti sjattajda åvddågåvvån Makedonia ja Akaia gájkka jáhkulattjajda . Dij lihpit Härrá bágov guládahttám , ehpit dåssjå Makedonian ja Akaian , ájnat juohkka sajen li almatja dijá jáhko birra Jubmelij gullam , ja ep dasti dárbaha majdik dasi javllat . Gájka ietjastisá giehttu , gåktu dij mijá guossidime maŋŋela boajtojubmelijs Jubmelij jårgijdijda , ielle ja sáddná Jubmelav dievnastittjat ja Bárnes , gev jábbmegij lussta båvtij , almes vuordátjit , Jesusav , guhti mijáv boahtte moares gádju . Vielja , ietja diehtebihtit mijá guossidibme dijá lunna ij lim dåssjåj . Nåv gåktu diehtebihtit , lijma åvddåla Filippin låsså vájvijt gierddam ja aj álbeduvvam , valla mijá Jubmel jállodij mijáv suv evangeliumav didjij sárnnedittjat vájku garra vuossteháhko . Mijá vágodusá älle tjáddjidime , bádes jalik bähttogis ájggomusá . Jubmel le mijáv árvvogissan gávnnam evangeliumav midjij åskeldittjat , ja dan diehti hållap gåktu hållap ; ep almatjij miela milta sidá barggat , ájnat Jubmela milta , guhti vájmojdimme gähttjal . Ejma goassak lávgájdalá , dav diehtebihtit , ejma ga iehtjama ávkev åtså - Jubmel le midjij vihtanussan ejma ga vikka rámpov almatjijs åhtsåt , ejma dijájs , ejma ga iehtjádijs , vájku mij , Kristusa apostelin , máhttet lulujma rávkalvisájt buktet . Valla lijma ienni didjij libbogisá degu ieddne guhti mánájdis huksá . Gieresvuodan sidájma vaddet ejma dåssjå Jubmela evangeliumav , ájnat aj hekkajdimme , nåv gärrásin lijda midjij . Mujttebihtit ham vielja gåktu mij ratjájma ; idja biejvve bargajma vaj ejma gåktuk noaden lulu sjaddat gå Jubmela evangeliumav didjij sárnnedijma . Dij , Jubmelijn aktan , máhttebihtit vihtanasstet man ájllisin , rievtesferdugin ja lájtodibmen lijma didjij gudi jáhkkebihtit . 11/12 Diehtebihtit dijás juohkkahattjav vágodijma ja alodijma , nåv gåktu áhttje mánájdis . Dijáv vájnnodijma viessot dan láhkáj , mij le Jubmelij árvvogissan , guhti dijáv rijkkasis ja herlukvuohtasis gåhttju . Dan diehti agev Jubmelav gijttep dassta gå gulldalijda ja duostojda Jubmela bágov , mav sárnnedijma , ij dåssjå almatja báhkon ájnat mij duodaj le : Jubmela báhkon , mij aj fámujn barggá dijá sinna gudi jáhkkebihtit . Dij , vielja , ham lihpit gierddam nåv gåktu Judea Jubmela tjoaggulvisá Jesus Kristusin viessomin . Majt sij juvdájs gillam li , dav dij ietjada rijkaguojmijs gierddam lihpit . Juvdá härrá Jesusav gåddin , nåv gåktu profehtajt gåddålin , ja mijáv doarrádallin . Jubmelav vuosteldi ja gájkka almatjij vasjulattja li , danen gå gähttjali mijáv duostodit hiednigijda sárnnedimes ja viehkedimes sijáv gádjusittjat . Dan láhkáj suttojisá mihtov aktelasj dievddi . Valla Jubmela moarre dal vijmak sijáv jåkså . Vielja , gå dal oanes ájggáj dijás sierranijma , rubmahijn valla sielujn ep , de lip duodaj dijáv åhtsålam ja rahtjam dijájn vas vuojnnalit . Gähttjalam lip duodaj dijá lusi boahtet - mån , Paulus , ienebut gå akti valla Sáhtán le mijáv árrám . Guhtis le mijá doajvvo , mijá ávvo , mijá májno vuojtokråvnnå härráma Jesusa åvdån gå boahtá , jus ehpit dij ! Duodaj , dij lihpit mijá guddne ja mijá ávvo . Gå ejma dasti guhkebuv gierda de mierredijma ietja Atenaj báhtset ja mijá vieljav Timoteosav rádjat , Jubmela barggoguojmev , Kristusa evangeliuma sárnnediddjev . Sån luluj dijá jáhkov nannit ja dijáv alodit , vaj aktak ij gájkka gierddamusájs juorrulatjá . Ietja ham diehtebihtit gierddamusá li mijá iellema oassen . Dalloj gå dijá lunna lijma , de juo åvddåla sárnojma mijá gierddamusáj birra , ja nåv ajtu sjattaj , mav de diehtebihtit . Gå ittjiv dasti guhkebuv másja vuorddet , de suv rádjiv vaj diedov dijá jáhko vidjurijs oattjov . Jus gähttjaliddje luluj dijáv ládat , de lulujma dåssjåj barggat . Valla Timoteos le dal máhttsam ja buorre ságajt buktám dijá jáhko ja gieresvuoda birra , ja giehttum ávujn mijáv agev mujttebihtit ja åhtsålihpit mijáv nåv gåktu mij dijáv . Vielja , dan diehti le dijá jáhkko midjij ådå fámojt vaddám mijá vájvijn ja gierddamusájn : mij dal vat viessop , gå dij nannusin Härrán bissobihtit . Gåktus lulujma máhttet Jubmelav ållåsit gijttet dijá åvdås , ávo åvdås majt dijá diehti Jubmela åvdån dåbddåp , gå mij idja biejvve råhkådallap dijájn vas vuojnnalit dav ållitjit mij jáhkostihtte vádnun ? Njuolggijiska mijá Jubmel ja Áhttje iesj ja mijá härrá Jesus midjij gäjnov dijá lusi . Ja lasedis Härrá valjesláhkáj gieresvuodav guhtik guojmmásihtte ja gájkajda , nåv gåktu aj mijá gieresvuohta le didjij , vaj vájmojnihtte gievrrobihtit , ja lájtodibmen ja ájllisin lihpit Jubmela ja Áhtje åvdån , dalloj gå mijá härrá Jesus gájkka suv ájllisij boahtá . Ja vielja , gå dal mijás oahppam lihpit Jubmela miela milta viessot - ja nåv ham viessobihtit - de härrá Jesusa namán dijáv vájnnodip ja vágodip ájn åvddånit . Dij ham diehtebihtit makkir gåhttjomijt didjij härrá Jesusis vattijma . Náv le Jubmela sidot : sjaddit ájllisin . Guodit gájkka skiegesvuodav . Oahppis juohkkahasj rubmahis ájlistuhttet ja guddnedit , ja allis dav himojda hálojda vatte nåv gåktu hiedniga , gudi e Jubmelav dåbdå . Dan hárráj allis aktak vieljas vuoleda jalik ávkástalá . Härrá gájkka dakkirijt mávset , dav lip juo didjij tjielggasit åvddåla diededam . Jubmel ij le mijáv bádudahkaj gåhttjum , ájnat ájlisvuohtaj . Jus aktak dáv ebdalussjá de ij almatjav ebdalusjá , ájnat Jubmelav , guhti didjij ájlis Vuojŋŋanisás vaddá . Vieljatjij gieresvuoda birra ij le dárbbo didjij tjállet ; Jubmel iesj le dijáv åhpadam guhtik guojmáda iehttset , ja gieresvuodav ham aj gájkka vieljajda åbbå Makedonian vuosedihpit . Valla vielja , dijáv vágodip ájn åvddånit . Adnit guddnen ráfen viessot , ietjada ássjijt huksat ja giedajihtte barggat nåv gåktu åvddåla dijáv gåhtjojma . Gå dan láhkáj viessobihtit , de ålggolahá dijáv guddnedi ja ehpit ga dárbaha geŋga viehkev . Vielja , sihtap dijáv diehtet gåktu sijájs manná gudi jábmi , vaj ehpit dárbaha surggat , nåv gåktu iehtjáda , gudi li doajvo dagi . Jus Jesus le jábmám ja tjuodtjelam , gåktu jáhkkep , de Jubmel Jesusa baktu aj jábbmegijt ietjas lusi aktan sujna doalvvu . Jubmela åhpadus vuodon didjij dáv javllap : gudi lip viessomin gå Härrá boahtá , ep jábbmegij åvddåla vuolge . Dalloj gå Härrá iesj almes luojttát ja suv gåhttjom alemus ieŋŋgila jiena ja Jubmela basuvna baktu tjuodjá de ham sij gudi li Kristusin jábmám , vuostatjin tjuodtjeli , ja dan maŋŋela de mij , gudi ájn lip viesso , balvaj gasskaj aktan sijájn doalvoduvvap Härrájn almenasen gávnadittjat . Ja de agev suv lunna lip . Jaskadihtit dal guhtik guojmáda dáj bágoj . Valla ájgij ja muttoj birra ij le dárbbo didjij tjállet , danen gå dij vielja ietja diehtebihtit Härrá biejvve degu suola iján boahtá . Gå almatja javllamin li : ” Gájkka buorre ” , de hähkkat håhkkånibme boahtá nåv gåktu nissuna riegádahttemvájve ja e sij dassta besa . Valla dij , vielja , ehpit sjievnnjedin vieso , ja ehpit bäjvváj boadádalá nåv gåktu suollagij . Gájka lihpit tjuovga bárne ja biejve bárne . Mij ep le ijá jalik sjievnnjeda máná . Dan diehti allup ådu gåktu iehtjáda , ájnat gåhtsup ja bissup tjielggusin . Gudi li oademin , iján ådi , ja gudi li vuollagin juhkamin , iján juhki . Valla gudi bäjvváj gullup , lehkup tjielggusin ja tjágŋup jáhko ja gieresvuoda ruovddegárvojda ja lehkus miján lånestime doajvvo oajvvesuojalmin . Jubmel ij le mijáv mierredam moare vuolláj , ájnat lånestimev vuojtátjit mijá härrá Jesus Kristusa baktu , guhti mijá diehti le jábmám , vaj sujna viessop , juogu gåhtsemin jali oademin . Dan diehti jaskadihtit ja gievrrodihtit guhtik guojmáda , nåv ham dij juo dahkabihtit . Vielja , dijáv vájnnodip adnit sijáv árvvon , gejn le låsemus barggo dijá gaskan , gudi li tjoaggulvisá tjuottjodiddjen ja dijáv li bagádime . Iehttsit sijáv ja adnit sijáv árvvon gájkka dassta majt dahki . Viessut aktan ráfen . Vielja , dijáv gåhttjop : vágodihtit sladjásijt , alodihtit sijáv gudi li hessum , doarjjut sjäbttjásijt , lehkut gierddisin gájkajda . Gähttjit vaj aktak ij baháv bahájn mávseda . Viggit agev buorev guojmmásihtte dahkat ja gájkajda iehtjádijda aj . Agev ávvudallit , agev råhkådallit , ja agev Jubmelav gijttit . Dát le Jubmela sidot Kristus Jesusin . Allit vuojŋŋanisáv jáddada , allit åvddålijsárnnomijt dåssjen ane valla gähttjalihtit gájkka . Vuorkkijihtit buorev , ja guodit gájklágásj bahájt . Guhti le ráfe Jubmel , ájlistuhttis dijáv ållåsit , ja bissus dijá vuojŋŋanis , siello ja rumáj ållåsin , lájtodibmen , gå mijá härrá Jesus Kristus boahtá . Guhti dijáv gåhttju le åskåldis , sån dav dahká . Vielja , råhkådallit aj mijá åvdås . Sárnnut varrudagájt gájkka vieljajda ájlis tjulástagájn . Härrá namán dijáv máttáv dáv girjev gájkajda vieljajda låhkåt . Ármmo mijá härrá Jesus Kristusis dijájda gájkajda . Paulusis , Silvanusis ja Timoteosis Tessalonike tjoaggulvissaj Jubmelin , mijá Áhtjenimme , ja härrá Jesus Kristusin viessomin . Ármmo ja ráfe Jubmel Áhtjes ja härrá Jesus Kristusis . Vielja , mij vierttip agev Jubmelav dijá åvdås gijttet . Dasi le miján buorre oarre , danen gå dijá jáhkko nannun ja dijá juohkkahattja gieresvuohta nubbe nubbáj lassán . Jubmela tjoaggulvisájda máhttep dijájn sjamudit , dijá sávrrudagájn ja jáhkujn , vájku hähttubihtit doarrádallamijt ja vájvijt gierddat . Jubmela rievtes duobmov da duodasti , ja sån dijáv tjielggi árvvogissan Jubmela rijkkaj , man diehti gierddabihtit . Jubmela rievtesvuohta ham mierkki sån sijáv vájvet , gudi dijáv vájvedi , ja vuojŋadahttá mijáv aktan dijájn , gudi dal lihpit vájvástuvvamin , gå härrá Jesus fámos ieŋŋgilij almes bigoduvvá sjnjibttjo dålån mávsedittjat sijáv , gudi e Jubmelav dåbdåsta , e ga evangeliumav mijá härrá Jesusa birra gulldala . Stráffan sidjij le ihkeven håhkkånibme , guhkken Härrá árudijás , ja suv fámos ja herlukvuodas , gå dan biejve boahtá ájllisijes lunna herluguvátjit ja sijás guddneduvátjit , gudi li jáhkkegoahtám - dij ham mijá vihtanasstemij jáhkijda . Dan diehti agev dijá åvdås råhkådallap , vaj Jubmel dijáv gávnná suv gåhttjomij árvvogissan ja åvdet juohkka buorre ájggomav ja dagov , mij jáhkon suv fámujn dagáduvvá , vaj mijá härrá Jesusa namma herlugin dagáduvvá dijá baktu ja dij suv baktu , mijá jubmela ja härrá Jesus Kristusa ármo diehti . Mijá härrá Jesus Kristusa boahtema hárráj , gå suv lusi lip tjåhkanittjat , de dijájt vieljajt vájnnodip , allit hähkkat hämssana , allit ga ballá jus aktak javllagoahtá Härrá biejvev boahtám , ja mak duodas dav Vuojŋŋanisájn , jali bágujn jali girjijn , mav javlli mijás boahtá . Allit gåktuk bähtádalá , danen gå gahttjam vuostak viertti boahtet ja lágadis almasj bigoduvvat , håhkkånime bárnne , vuossteháguk , guhti ietjas bajet gájka badjelij mij jubmelin jali ájllisin gåhtjoduvvá , ja Jubmela tiemmpelij tjåhkkit ietjas Jubmelin dahkamin . Ehpit gus mujte dáv juo javlliv gå dijá lunna lidjiv ? Ja diehtebihtit mij dal suv árrá bigoduvvamis åvddål gå suv ájgge ållån . Lágadisvuohta le juo tjiehkusit barggamin ; mij ájn vádnun le gádodit suv guhti ájn le árremin . Bigoduvvá de Lágadibme , gev härrá Jesus njálmes vuojŋadagájn gåddå ja ietjas boahtema tjuovga baktu oajttá . Lágadime boahtem le Sáhtána dahko , mij dagáduvvá stuorra fámujn , bähttogis merkaj ja oavddodagoj ja gájkka vádnarievtesferdukvuoda juonaj , ma biehtti sijáv gudi håhkkånittjat li - älle ham sij sihtam duosstot sáddná gieresvuodav , massta lulun gádjusit . Dan diehti Jubmel sijáv tjáddjidusá fámo vuolláj biedjá , vaj gällásijda jáhkkegåhti ja duobbmidalli , gájka gudi älle sáddnáj jáhkkám , älle ga rievtesferdukvuodav válljim . Vielja , vierttip agev Jubmelav gijttet dijá åvdås , gejt Jubmel ähttsá , danen gå Jubmel dijáv tjuoldij vuostatjin gádjusittjat dan baktu gå vuojŋŋanisánihtte ájlistuvvabihtit ja sáddnáj jáhkkebihtit . Dási Jubmel le dijáv evangeliuma baktu gåhttjum mijá härrá Jesus Kristusa herlukvuodav vuojtátjit . Vielja , bissut nannusin dan åhpan masi åhpaduvájda , juogu dal hålaj jali girjij baktu . Mijá härrá Jesus Kristus iesj , ja Jubmel , mijá Áhttje , guhti mijáv ähttsá ja ármostis midjij ihkeven jaskadusáv ja nanos doajvov vattij , jaskadis ja gievrrodis dijáv vaj agev buorev dahkabihtit ja hållabihtit . Ja de , vielja , råhkålihtit mijá åvdås , vaj Härrá báhko oabllán ja guddneduvvá , nåv gåktu dijá lunna , vaj bahádahkkijs ja bahájuonagijs bessap - gájkajn ham ij le jáhkko . Valla Härrá le åskåldis , dijáv gievrrot ja bahájs várjjal . Mij jáhkkep Härráj ja åsskop , dij dálla ja boahtte ájge dahkabihtit ja ájggobihtit dahkat nåv gåktu gåhttjop . Härrá lájddijis dijáv Jubmela gieresvuohtaj ja Kristusa sávresvuohtaj . Härrá Jesus Kristusa namán dijáv gåhttjop , gässádihtit vieljajs , gudi slajet li viessomin , gudi e ga tjuovo åhpadusáv , mav mijá baktu oattjojda . Ietja ham diehtebihtit man láhkáj mijá vuogev tjuovvot . Ejma lim goassak slaje dijá lunna ja ejma goassak iehtjádij lájbijt mávsek bårå . Ritjájma , idja biejvve bargajma , vaj ep lulu didjij noaden . Galla miján dasi riektá luluj , valla sidájma didjij åvddågåvåv vaddet mav tjuovvot . Gå dijá lusi bådijma de mierredijma : guhti ij sidá barggat ij oattjo ga bårråt . Ja gullam lip dal dijás muhtema älle vuogasláhkáj viessomin . Gullu e barga majt galggi , dåssjijt bus barggi . Dakkir almatjijt härrá Jesus Kristusa namán gåhttjop ja vágodip jasska barggat ja ietjasa lájbev bårråt . Ja dij vielja , allit vájba buorev dahkamis . Jus aktak ij sidá gulldalit , majt dán girjjáj tjállám lip , de tjuolldit suv dijá sieges - skámustalásj gåjt de . Valla allit suv vasjulattjan ane , ájnat vágodihtit suv nåv gåktu vieljav . Vaddis iesj ráfe Härrá agev ja juohkkaláhkáj didjij ráfev . Härrá lehkus dijájn gájkajn . Dála mån , Paulus , varrudagájt giedajnam tjáláv . Dát merkas gájkka muv girjijt dåbddåbihtit , náv tjáláv . Ármmo mijá härrá Jesus Kristusis dijájda gájkajda . Paulusis , Kristus Jesusa apostelis , gåhttjoma milta , mij Jubmelis boahtá , mijá lånestiddjes , ja Kristus Jesusis , mijá doajvos , Timoteosij , rievtes mánnásis jáhkon . Ármmo , ármmogisvuohta ja ráfe Jubmel Áhtjes ja Kristus Jesusis , mijá härrás . Juo dalloj gå Makedoniaj vuolggiv , de gåhttjuv duv Efesosij ganudit dåppe muhtemijt vágodittjat vierreåhpajt sárnnedimes ja gietjedis subttsasijt ájttegij birra giehttomis . Dassta dåssjå sáhka boahtá ja ij vil åvdeda Jubmela ájggomav , mij jáhko baktu barggá . Duv vágodusáj ulmme lehkus gieresvuohta , mij rájnna vájmos , buorre oamedåbdos ja duohta jáhkos boahtá . Muhtema li gájkka dáv hälbbadam ja dåssjedis ságajda virddum . Lágav sihti åhpadit , mavas e dádjada majt ietja javlli , jali man birra nåv vissásit hålli . Valla mij diehtep lágav buorren , jus rievtesláhkáj dav tjuovvu ja mujttá ij le rievtesferdugijda biejaduvvam , ájnat lágadis almatjijda ja gullogahttájda , jubmelahttájda ja suddárijda , álbediddjijda ja jubmelvuornnojda , sidjij gudi áhtjesa jali iednesa sårmmiji , almasjgåddijda , skähkásijda ja ålmmåjda gudi ålmmåj vellahi , almasjrievvárijda , gielestiddjijda ja vierrevihtanasstijda ja gájkka iehtjádij , mij ij le varres åhpa milta . Nåvti le evangeliuma milta , mij munji le åskelduvvam , sálugis Jubmela herlukvuoda birra . Gijtáv suv , Kristus Jesusav , mijá härráv , guhti munji fámov vattij , dan åvdås gå muv åskåldissan gávnaj ja dievnastussasis biejaj , muv , guhti åvddåla bilkkediddje ja ármodis doarrádalle lidjiv . Valla ármmogisvuodav oadtjuv , danen gå ittjiv árvveda majt jáhkodisvuodanam dahkiv . Mijá härrá ármmo valjoj jáhkujn ja gieresvuodajn Kristus Jesusin . Dát báhko le åskeldahtte ja árvvogis ållåsij duosstot , Kristus Jesus ham le väráldij boahtám suddárijt gájutjit ja sijás lev stuorámus . Valla ármmogisvuodav oadtjuv , vaj Kristus Jesus luluj gájkka suv gierddisvuodav munji vuostatjin vuosedit , åvddågåvvån sidjij , gudi sunji jáhkkegåhti ja ihkeven iellemav vuojtti . Ihkálasj ájge gånågis , nåhkåmahtes , vuojnnemahtes , ájnna Jubmel - sunji guddne ja herlukvuohta lehkus ihkeven ájggáj , amen . Timoteos , bárnnám , dáv gåhttjomav vágodittjat dunji vattáv , vaj dån , biejaduvvam profehtaj bágoj milta , jáhkon ja buorre oamedåbdujn doaro . Oamedåbdov muhtema li hilggum , ja jáhko hárráj håhkkånam . Sijá siegen libá Hymenaios ja Aleksandros , gejt Sáhtánij lev vaddám , vaj oahppaba álbedimes hiejttet . Gájkin åvdemusát dijáv gåhtjov råhkådallat ja namás tjuorvvot , råhkålit ja gijttet gájkka almatjij åvdås , gånågisáj åvdås ja gájkaj åvdås , gejn le fábmo , vaj bessap ráfen ja sieddusin viessot fertláhkáj jubmelbalulattjat ja árvvogisát . Dakkir råhkådallam le duolla ja Jubmela , mijá lånestiddje , miela milta , guhti gájkka almatjijt sihtá gádjusit ja sáddnáj dåbdijdit . Akta le Jubmel , ja akta gasskagiehta Jubmela ja almatjij gaskan , almasj Kristus Jesus , guhti ietjas lånåstussan gájkaj åvdås vattij , vihtanussan gå ájgge ållån . Dasi lev sárnnediddjen ja apostelin biejaduvvam - sáddnáv hålav , iv gielesta - jáhko ja sáddná åhpadiddjen hiednigijda . Sidáv ålmmåjt guhtik bájkenisá rájnna bajedum giedaj råhkådallat , moare dagi ja vuosteldahtek . Nissuna lehkusa skuornnása , vuollegisá ja muttáklágátja ja allisa vuobdajdisá tjävllát hiervvi gållij , råhtåj jalik divras biktasij , ájnat dahkisa buorre dagojt , nåv gåktu sidjij le vuogas , gudi ietjasa jubmelbalulattjan adni . Nissun åhpadusáv sjávo duosstus ja agev vuollánus . Iv dibde nissunav åhpadiddjen årrot , iv ga ålmmå badjel mierredit , ájnat lehkus sjávo . Adam ham vuostak sjivnnjeduváj ja esski de Eva . Ja Adam ittjij bähtádalá , ájnat nissun bähtádaláj , loaggasij mieddemijda . Valla nissun mánnáriegádahttema baktu gádjusisj , jus skuornnásit jáhkos , gieresvuodas ja ájlistuhttemis gitta anet . Dan diehti tjoaggulvisá oajvemus lehkus gájkin lájtodabmusin , avta nissuna ålmmån , tjielggusin , mássjelin , skuornnásin , vähttsán ja smidás åhpadiddjen , allus juhkalissan , allus ga dårrulissan , ájnat loabddásin ja ráfálattjan , allus ga biednikgärrásin . Buktis ietjas goadev tjuottjodit ja bajedis mánájdis árvvogisláhkáj gullogisvuohtaj . Gåktus aktak buktá Jubmela tjoaggulvisáv tjuottjodit , jus ietjas goadev ij buvte huksat ? Allus sån áttjakbuorádusdahkken liege vaj stuorástallagoahtá ja bärggala duobmo vuolláj gahttjá . Dasi duodden sujna viertti buorre namma ålggolaháj gaskan , vaj ij álbeduvá ja bärggala värmmáj snårru . Nåv aj tjoaggulvisá dievnára lehkusa árvvogissan ja njuolggahoallen . Allusa vijnajt juhku , allusa biednigijt hámustallu . Siján lehkus jáhko tjiegosvuohta rájnna oamedåbdon . Valla vuostak gähttjaluvvisa , ja de esski dievnárin sjaddisa , jus ij le mige sijá vuosstij . Nissuna aj lehkusa árvvogissan , allusa avtak birra boaktjot hållu ájnat lehkusa tjielggusin ja juohkkaláhkáj åskåldissan . Tjoaggulvisá dievnár lehkus dåssjå val avta nissuna ålmmån ja buktis mánájdis ja goades tjuottjodit . Gudi virgenisá buoragit barggi alla árvov oadtju ja jálosvuodav ietjasa jáhkon Kristus Jesusij . Dáv tjáláv doajvon duv lusi ruvva besav . Valla jus ádjánav de diedá gåktu dåmadit Jubmela vieson , mij le ielle Jubmela tjoaggulvis , sáddná tjuollda ja vuodo . Ja gájka vierttiji dåbdåstit mijá jubmelbalulasjvuoda tjiegosvuodav stuorren : Guhti oadtjelasj viessogin bigoduváj , vuojŋŋalattjan rievtesferduguváj , ieŋŋgilijs vuojneduváj , hiednigij gaskan sárnneduváj , jáhkov väráldin vuojtij ja herlukvuohtaj bajeduváj . Vuojŋŋanis tjielggasit javllá maŋemus ájge muhtema jáhkos gahttji ja gulldali bähttogis vuojŋŋanisájt ja bahás vuojŋŋanisáj åhpajt , ma båhti vilpástalle gielestiddjijs , boaldedum oamedåbdoj . Gállasjvuodav buorggu ja biebmojt biehtodi bårråmis , majt má Jubmel le sjivnnjedam bårrusin , massta sij gijtti gudi jáhkki ja sáddnáv dåbddi . Gájkka majt Jubmel le sjivnnjedam le buorre , ja almasj ij dárbaha majdik hilggot jus gijtulvisájn duosstu ; rájnan sjaddá Jubmela bágo ja råhkålvisá baktu . Jus dáv vieljajda tjielggi , de rievtesláhkáj Kristus Jesusav dievnasta , gievrrum buorre jáhko åhpas mav le jáhkkogisát tjuovvum . Valla hilgoda dålusj jubmelahtes subttsasijt . Hárjjidalá jubmelbalulasjvuodav . Rubbmelasj hárjjidallama li muhtem mudduj buore , valla jubmelbalulasjvuohta le juohkkaláhkáj buorre . Danna ham le jáhtto dán ja boahtte iellemij . Dát báhko le åskeldahtte ja árvvogis duostoduvvat . Dan diehti rahtjap ja oajbbop , gå dårvustallamin lip ielle Jubmelij , guhti le gájkka almatjij lånestiddje , ájnnasit jáhkulattjaj lånestiddje . Nanni dáv åhpadattijn . Allis aktak duv álbeda dan diehti gå le nuorra , ájnat åro jáhkulattjaj åvddågåvvån gájkka ietjat bágoj ja dagoj baktu , gieresvuodan , jáhkon ja rájnnavuodan . Lågå tjavgga tjálugijs , vágoda ja åhpada dasik boadáv . Ane ávkken ármovattáldagáv mij dujna le , ja mav oadtju gå åvddålijsárnnomij duv válljijin ja boarrásij ráde giedajdisá duv nali biedjin . Mujte gájkka dájt barggat , vaj gájka duv åvddånimev vuojnni . Várri majt iesj dagá ja majt åhpada . Anoda dav . Jus nåvti dagá , de gájo ietjat ja sijáv gudi duv hålav gulldali . Ale vuoras ålmmåj garra bágoj håla . Vágustalá suv , nåv gåktu áhtjev , ja nuorra ålmmåjt nåv gåktu vieljajt , vuoras nissunijt nåv gåktu iednijt , nuorra nissunijt nåv gåktu oappájt , dagá dav rájnnasin ja vigedibmen . Guddneda árbbátjijt dåssjå jus li oalle árbbátja . Jus árbbátjin li máná jali áhkkova , de åhpada sijáv gájkin åvdemusát guddnedit fuolkesa ja gijttogisvuodav vuorrasijda vuosedit , danen gå náv le Jubmela sidot . Guhti le árbbátjin ja aktu báhtsám , dårvustallá Jubmelij ja ij hiejte råhkådallamis ja tjuorvvomis idja biejvve . Valla guhti dåssjå valjen sihtá viessot le jábmám , vájku le viesso . Tjavggi dáv vaj aktak ij sijáv lájte . Valla jus soames ij lagámusájdis huvsa , ållagasj fuolkes , de le jáhkov vuornnum ja le jáhkodimes nievrep . Árbbásj aneduvvá árbbátjin , jus le guhttalåk jage ållim ja le dåssjå val avta ålmmå nissun . Sån viertti dåbdos buorre dagoj diehti : mánájt huksam , guossijt vehtsam , ájllisij juolgijt bassam , niedalattjajt viehkedam - juohkkaláhkáj viggam buorijt dahkat . Ale nuorra árbbátjijt duosto . Gå hálo badjáni , de Kristusav hälbbadi ja válldut sihti ja duobbmidalli vuostasj jáhkkogisvuoda jáhtov doadjemis . Ja de vil hárjjáni lájkástallamij ja viesoj milta viehki . Ja e dåssjå val lájkástalá , ájnat aj skuoldardi , duosi dási njunjev tsåggi ja hiebalgahtes ságajt hålli . Dan diehti sidáv nuorra árbbátjijt ådåsis válldut , mánájt riegádahttet ja ietjasa viesosa huksat , vaj almatja e bahájt sijá birra hållagoade ja vasjulasj ij oares oattjo . Sijás muhtema li juo tjádjánam ja Sáhtánav tjuovvolam . Jus avtak jáhkulasj nissunin li árbbátja huvson de iesj måråstis sijáv , ja allus tjoaggulvisáv noadodu , mij hähttu sijáv huksat , gudi li oalle árbbátja . Dakkir boarrása , gudi buoragit tjuottjodiddjen barggi , ánssidi bálkáv guovte gärddáj . Ájnnasit sij , gudi bágujn ja åhpadimijn gissjki . Tjáluk ham javllá : Ale vuovsá njálmev tjaná gå le gårnijt rájnnimin , ja : Bargge bálkás ánssit . Ale gujddagijs geŋga boarrása vuosstij berusta , jus älle guokta jali gålmmå vihtana duodastime . Nuktala gájkaj guládijn sijáv gudi suttov dahki iehtjádijda várron . Jubmela , Kristus Jesusa ja válljim ieŋŋgilij åvdån gåhtjov duv agev dáv anodit avtak bälostahtek ja ietjat miela milta dagák . Ale ilá råhtot giedajdat geŋga nali bieja ja ale ietjat dagá nuppij suttojda oasálattjan , biso iesj rájnan . - Ale dasti dåssjå tjátjev jugá , ájnat jugesta aj vijnas tjoajvát diehti ja danen gå álu skibá . Muhtem almatjij sutto li bihkusa ja duobmov juo åvddåla oadtju , iehtjáda esski maŋŋela . Nåv aj buorre dago li bihkusa , ja ma dálla älle bihkusa e tjiegán biso . Gudi oarje svagájt guoddi , guddnedisá vuogasláhkáj båndijdisá , vaj Jubmela namáv ja åhpav e bilkkeda . Gejn li jáhkulasj båndi allusa båndijdisá binnebut guddnedu dan diehti gå li jáhko vielja . Dievnnujisá ienni sijáv ájn vil miellusappot danen gå gudi sijá buorre dagojt ávkken adni , li jáhkulasj ja iehttselis vielja . Nåvti åhpada ja vágoda . Guhti ietjáláhkáj åhpat ja ij tjuovo mijá härrá Jesus Kristusa varres bágov ja mav mijá jubmelbalulasjvuohta åhpat , le stuores ja diehtemahtes , ja sujna le jiermedime hállo digguhit ja rijddalit . Dassta tjuovvu udnodisvuohta , stuojme , álbedusá , bahás gáddema ja gietjedis rijdo almatjij gaskan , gudi li mielajt láhppám ja sáddnáv hälbbadam doajvodijn jubmelbalulasjvuohta bálkáv vaddá . Ja jubmelbalulasjvuohta galla buorre bálkáv vaddá jus duhtá dasi mij le dárbbo , danen gå guoros giedaj väráldij bådijma ja guoros giedaj dáppelt vuolggep . Jus miján li biebmo ja biktasa de dasi duhtup . Gudi boanndán sihti gähttjalibmáj snårruji ja gahttji gájves ja biejsste hálojda , ma håhkkånibmáj almatjijt doalvvu . Biednikiehttsem le gájkka baháj ruohtsas ; dassta moattes li jáhkos tjádjánam ja allasisá ållo vájvijt dagádam . Valla guhti Jubmelij gullu , báhtara dakkirijs . Åtså rievtesferdukvuodav , jubmelbalulasjvuodav , jáhkov , gieresvuodav , sávresvuodav ja vuollegisvuodav . Oajbo jáhko buorre oajbbomav , gähttjala ihkeven iellemav vuojttet , masi le gåhtjoduvvam , ja man diehti le rievtesláhkáj dåbdåstam moatte vihtana åvdån . Jubmela åvdån guhti iellemav gájkajda vaddá , ja Kristus Jesusa åvdån guhti Pontius Pilatusa vuolen rievtes dåbdåstimijn vihtanastij : duv viddno lehkus vigedibmen ja lájtodibmen gitta mijá härrá Jesus Kristusa boahtemij , mav sálugis ja ájnna ráddijiddje mijáv vuojnet gå ájgge ållån , gájkka gånågisáj gånågis ja gájkka härráj härrá , guhti le ájnna jámegahtes , guhti viessu tjuovga sinna , masi aktak ij buvte lahkanit , gev aktak almasj ij le vuojnnám jalik buvte vuojnnet . Sunji lehkus guddne ja ihkeven fábmo , amen . Biehto dán värálda boandájt stuorástallamis ja dårvustallamis árvodis boanndudahkaj , ájnat dårvustallisa Jubmelij , guhti valjet midjij vaddá gájkka majt dárbahip . Gåhtjo sijáv buorev dahkat , allasisá boanndudagáv buorre dagojs ássat , árvvasin viessot , iehtjádijda aj juogadit . Dan láhkáj de bukti allasisá dávverav tjoahkkit mij le buorre vuodo boahtte ájggáj ja oalle iellemav vuojttet . Timoteosgieres , vuorkki dav mij dunji le åskelduvvam . Guode jubmelahtes hålajt ja vuosteldimijt , ma båhti dassta mij mak diehton gåhtjoduvvá . Muhtema ietjasa dassta rámmpu - danen aj li jáhkos tjádjánam . Ármmo dijájda gájkajda . Paulusis , Jubmela sidoda baktu Kristus Jesusa apostelin biejaduvvam jáhtujn iellemij Kristus Jesusin , suv gieres mánnáj Timoteosij . Ármmo , ármmogisvuohta ja ráfe Jubmel Áhtjes ja Kristus Jesusis , mijá härrás . Jubmelav gijtáv , gev muv ájttegij láhkáj rájnna oamedåbdujn dievnnuv , ja agev duv råhkålvisájnam idja biejvve mujtáv . Mujtáv duv gadnjalijt ja vájdáv dujna vas vuojnnalit ja ávvusit . Mujtáv aj duv duohta jáhkov , ja mij juo áhkonat Loisin ja iednenat Euniken lij ; visses lev dujna le aj dat jáhkko . Dan diehti duv mujttádav älládit ármovattáldagáv , mav Jubmel dunji vattij , gå giedajdam duv nali biedjiv . Jubmel ham ittjij balo vuojŋŋanisáv midjij vatte , ájnat fámo , gieresvuoda ja mássjelisvuoda Vuojŋŋanisáv . Ale de skábmáda mijá Härráv vihtanasstemis , ale ga mujsta , guhti suv diehti lev fáŋŋgan , ájnat gierda dån aj evangeliuma diehti vájvijt Jubmela fámujn . Mijáv le gádjum ja ájlis gåhttjomijn gåhttjum , ij mijá dagoj diehti , ájnat ietjas märrádusá ja ármo baktu , mav Kristus Jesusin midjij vattij juo ájge álgo åvddåla , mij le dal bihkusam , gå mijá lånestiddje Kristus Jesus le boahtám . Jábmemav le dåssjidam , ja iellemav ja nåhkåmahtesvuodav tjuovggaj buktám evangeliuma baktu , man sárnnediddjen , apostelin ja åhpadiddjen biejaduvvam lev . Danen hähttuv gájkka dáv gierddat , valla iv skábmáda danen gå diedáv gesi jáhkáv , ja lev visses sujna le fábmo bisodit dav mij munji gitta dan bäjvváj åskelduváj . Ane åvddågåvvån varres åhpav mav mujsta le gullam , jáhkon ja gieresvuodan Kristus Jesusa baktu . Bisoda buorev mij dunji le åskelduvvam , ájlis Vuojŋŋanisá baktu mij miján le . Nåv gåktu diedá li gájka Asian mujsta jårgijdam , Fygelos ja Hermogenes aj . Ármmálasstis Härrá Onesiforosa fuolkev : sån álu muv gievrrodij , ittjij ga muv tjadnasijs skábmáda . Gå Romaj bådij de sávret muv åtsåj dasik gávnaj - vaddis Härrá sunji dan biejve ármmogisvuodav Härrá Jubmela lunna . Buorebut iehtjádijs diedá man viehkken Efesosin lij . Ja mánnám , gievro ármos , mav Kristus Jesusa baktu oadtjop . Mav mujsta ållu vihtanij bále gulli åskelda de váges almatjijda gudi iehtjádijda dav åhpadi . Gierda dån aj Kristus Jesusa buorre doarroålmmån . Ij doarroålmåj sahte ássjijda sehkana , jus doarrooajves miela milta sihtá barggat . Gáhpustalle ij vuojtokråvnåv oattjo , jus njuolgadusájt ij tjuovo . Ednamlájggár , guhti låssådit barggá , galggá vuostatjin oases tjuohppusis oadtjot . Ájádalá majt javlav . Härrá dunji dási gájkka dádjadusáv vaddá . Mujte Jesus Kristusav , Davida máttos , guhti muv evangeliuma milta le jábbmegij lussta tjuodtjelam . Dán diehti vájvev gierdav ja li vil muv rikkij giddim degu bahádahkkev . Valla Jubmela báhko ij le tjanáduvvam . Válljiduvvamij diehti gájkka gierdav , sijáv Kristus Jesusa baktu lånestittjat ja ihkeven herlukvuodav åmastittjat . Dát báhko le åskeldahtte . Jus sujna lip jábmám , de sujna aj viessop ; jus gierddap , de aj sujna ráddip ; jus suv vuornnop , de sån aj mijáv vuornnu ; jus lip jáhkodime , de gåjt sån jáhkkogissan bissu , gå ietjas ij vuornnot máhte . Mujttádahte sijáv dán birra ja Jubmela åvdån biehto sijáv rijddalimes . Dassta ij migek buorijt boade , ájnat gulldaliddjijda le vahágin . Ratjáda Jubmela åvdån gähttjalimev gierddat , degu bargge gänna ij le mige massta skábmádit , guhti rievtesláhkáj åhpav tjielggi . Várri sijá dåssjedis hålajs , danen gå sij ájn ienebut surodisvuodan virdduji , ja sijá bágo degu miesska oabllu . Hymenaios ja Fileto sidjij gulluba . Gå javllaba tjuodtjelimev juo vássám , de sádnesvuodas tjádjánibá ja jáhkov ållusis biejssteba . Valla Jubmela biedjam vuodo nannusin bissu . Mierkkiduvvam le bágoj : Härrá dåbddå sijáv , gudi sunji gulluji , ja : Guodis vádnarievtesferdukvuodav , guhti Härrá namáv tjuorvvu ? Stuorra goaden li lihte , e dåssjå gålles ja silbas árvulasj adnuj , ájnat aj muoras ja rájres gienes adnuj . Guhti baháv guodá , man birra hållam lev , sjaddá lihtten árvulasj adnuj , basáduvvam , boanndij ávkken , gájkka buorre bargojda gárveduvvam . Ale nuorravuoda himojt tjuovo . Åtså bus rievtesferdukvuodav , jáhkov , gieresvuodav ja ráfev sijájn gudi Härráv rájnna vájmujn tjuorvvu . Guode gájves ja ávkedis digguhimijt . Diedá rijddooare li , ja allus Härrá dievnár rijddalu ; lehkus gájkajda buorremielagin , lehkus buorre åhpadittjat ja lehkus gierddisin ja bagádus libbogisvuodajn vuosteldiddjijt . Dibdisj má Jubmel sijáv buorádusáv dahkat ja dádjadusáv sáddná birra oadtjot , tjielgatjit ja bärggala gielas besatjit , majna li giddiduvvam suv sidodav dagátjit . Mujte , vájves ájge maŋemus biejvij båhti . Ietjastisá ja biednigijs almatja val dalloj berusti ; goarssugåhti , stuorástallagåhti , álbedahtji , sjaddi äjgádijda gullogahttá , gijtodime , surodime , vádnagärrása , såbadimahttá , bilkkediddje , hähkkaráduga , dårrulisá , gájkka buorij vasjulattja , bähttogisá , garrasa ja ietjastalle . Mihástalli ja himojt iehttsi ienebut gå Jubmelav . Ålgolt vuojnnet li jubmelbalulattja , valla jáhko fámov vuornnu . Ale sijájn säbrástalá . Sij li dakkira , gudi viesojda njáhki ja gidodi vájván nissunijt , gejn juo li suddonoade ja gudi gájklágásj himojs dålvudalli , gudi aktelasj åhpaduvvi , masku e goassak sáddnáj dåbdijda . Gåktu Jannes ja Jambres Mosesav vuosteldijga , daŋga láhkáj duo ålmmå sáddnáv vuosteldi . Mielajt li láhppám ja sijá jáhkko le vánes . Valla ruvva dal sijá åvddånibme någåsj ; sijá gájvesvuohta gájkajda bihkus , nåv gåktu dåjda guoktásijda . Valla dån le jáhkkogisát muv tjuovvum åhpa , viessoma , ájggomij , jáhko , gierddisvuoda , gieresvuoda , sávresvuoda , doarrádallamij ja gierddamij hárráj nåv gåktu Antiokian , Ikonionan ja Lystran . Man edna doarrádallamijt lev gierddam ! Härrá le muv gájkka dajs gádjum . Juohkkahattjav duorrádalli , guhti jubmelbalulattjat Kristus Jesusin viessu oagoduvvá . Bahás almatja ja skelma bahás bahábuj virdduji . Sij li biehtte ja ietja bähtádalli . Valla biso åhpan mav le oahppam ja massta vissesvuodav oadtju . Diedá ham iesj gudi duv åhpadin ja mujte mánnárájes le ájlis tjálugijda dåbdijdam ; dunji máhtti diedov vaddet , mav gádjusibmáj dárbaha jáhko baktu Kristus Jesusij . Ålles tjáluk Jubmela Vuojŋŋanisás bihkusam le ávkken gå åhpadime , tsuojgodime , bagádallamin ja rievtes viessomij lájddimin le , vaj almasj , guhti Jubmelij gullu , ållåsin ja gárvvásin le gájklágásj buorev dagátjit . Jubmela ja Kristus Jesusa åvdån duodaj gåhtjov duv , guhti le viessojt ja jábbmegijt duobbmitjit , duodaj duv gåhtjov gå rijkajnis boahtá : sárnneda bágov juogu hiehpá jali ij , tsuojgoda , bagáda , aloda - agev gierddisit åhpadattijn . Båditji ájge gå almatja e dasti varres åhpas lágeda , ájnat ásadi avtas nuppev åhpadiddjev , danen gå bielje sagŋedi gullat , majt sihti . Sáddnáv e bielljebielli , ienni subttsasijt gulldali . Valla agev gåtse gärggasin garrasit rahtjat . Dagá mij sárnnediddjáj gullu ja ållida dievnastusát . Iehtjam hägga le juo värron gålggåmin , ja ájgge le munji ållånam dáppelt vuolgátjit . Buoragit lev oajbbum , viehkamav ållim , jáhkov lev bisodam . Vuorddemin lev dál rievtesferdukvuoda vuojtokråvnåv , mav Härrá , rievtugis duobmár , dan biejve munji vaddá , ja ij dåssjå munji , ájnat gájkajda , gudi suv boahtemav vuorddi . Gähttjala dal ruvva diehki boahtet . Gierrum dán väráldij le Demas muv guodám ja Tessalonikej vuolggám . Kreskens manáj Galatiaj ja Titus Dalmatiaj . Dåssjå val Lukas le muv lusi báhtsám . Válde Markusav fárrusit diehki , sån le muv bargguj buorre viehkken . Tykikosav lev Efesosij rádjam . Gå boadá , buvte de ålgoldisgárvov , mav Troasij Karposa lusi guodiv , ja de girjijt , ájnnasit muv pergamenttagiessasijt . Smirjár Aleksandros le munji edna baháv dahkam . Härrá suv dagojis milta mávsedisj . Várri dån aj sujsta , sån le garrasit mijá sárnnedimev vuosteldam . Gå vuostasj bále duobbmoståvlå åvdån lidjiv de ittjij aktak munji viehkken boade , ájnat gájka muv guodin . Allusa sij dárbahu lågov dan åvdås dahkat . Valla Härrá muv viehkedij ja vattij munji fámov sárnnedimev ållitjit , vaj gájkka hiedniga lulun dav gullat , ja mån lädjána njálmes gádjusit . Gal Härrá muv gájkat bahás gájosj ja almerijkkasis doalvosj . Sunji lehkus guddne ihkeven ájggáj , amen . Sárno varrudagájt Priskaj ja Akvilaj , ja Onesiforosa fuolkkáj . Erastos Korintaj bátsij , ja Trofimosav Miletosij guodiv gå skihppáj . Gähttjala dálve åvddåla boahtet . Euboulos ja Pudens , Linos , Klaudia ja gájkka vielja dunji varrudagájt sárnnu . Härrá lehkus vuojŋŋanisájnat . Ármmo dijájda gájkajda . Paulusis , Jubmela dievnáris ja Jesus Kristusa apostelis , rájaduvvam Jubmela válljim almatjijt lájdditjit jáhkkuj ja diehtuj mijá jubmelbalulasjvuoda sáddná birra , ihkeven iellema dåjvujn mav Jubmel guhti ij goassak gielesta , le jáhttám ihkeven ájge rájes . Gå ájgge ållånij de bágos gájkajda diehtusin dagáj sárne baktu , mij munji le åskelduvvam Jubmela , mijá lånestiddje , gåhttjoma milta - Paulusis Titusij , oalle mánnásis aktisasj jáhkon . Ármmo ja ráfe Jubmel Áhtjes ja Kristus Jesusis , mijá lånestiddjes . Guodiv duv Kretaj vaj gárveda ássjijt ma ájn ållik báhtsin . Juohkka stádaj boarrásijt virggáj bieja muv bagádusáj milta : lájtodis ålmmåjt , dåssjå avta nissuna ålmmåjt , ja gej máná li jáhkulattja ja gejt ij máhte skámodibmen guoddalit . Årrus tjoaggulvisá oajvemus lájtodibmen , danen gå le Jubmela tjuottjodiddjen . Allis mihástalá , mårrula , jugá , doaro jalik sájgástalá , ájnat lehkus vähttsán , buorremielagin , stajgugin , rievtugin , jubmelbalulattjan ja mássjelin . Sån galggá åhpa åskåldis bágon bissot , vaj buktá iehtjádijt varres åhpadusájn gievrrodit ja vuosstálasstij tsuojggomijt duostodit . Ájnnasit birratjuohpadum almatjij gaskan li muhtema najága , gudi dåssjijt gurgadi ja iehtjádijt tjáddjiji . Sijá njálmev viertti buodot , danen gå ietjasa vuojto diehti åbbå fuolkijt tjáddjiji vierreåhpajt åhpadattijn . Ietjasa rijkak , sijá profehtajs akta le javllam : ” Kretaga li urudisá , ma aktelasj gielesti , bårre ja lájke . ” Sáddnáv hålaj . Dan diehti nuktala sijáv , vaj sijá jáhkko varrásin sjaddá , ja vaj hiejtti gulldalimes juvdáj subttsasijt ja gåhttjomijt almatjijs gudi sádnesvuodas li jårgijdam . Rájnnasijda le gájkka rájnas , valla gudi bádudagán ja vádnajáhkon li viessomin , sidjij ij mige le rájnas , sijá miela ja oamedåbdo li bádása . Mak duodasti Jubmelav dåbddi , valla ietjasa dagoj baktu suv vuornnu . Vastaga li , gullogahttá ja e mavga buorev dahkat ájmmuda . Valla giehto sidjij majt varres oahppa rávkká . Vuorrasap ålmmå lehkusa tjielggusin , stuovugin , mássjelin ja varrásin jáhkon , gieresvuodan ja gierddisvuodan . Dan láhkáj aj vuorrasap nissuna viessusa nåv gåktu ájllisijda hiehpá , allusa nubbe nuppe birra boaktjot hållu , allusa badjel miere vijnav juhku . Åhpadisá buorre dábijt ja nuorra nissunijt bagádisá ålmmåjdisá ja mánájdisá iehttset , viessusa skuornnásin , rájnnasin , buorre iemedin , buorremielagin , ja lehkusa ålmmåjisá vuollásattjan , vaj Jubmela báhko ij álbeduvá . Dan láhkáj vágoda nuorra ålmmåjt agev jiermmát viessot , ja vieso iesj åvddågåvvån buorre dagoj hárráj . Lehkus duv åhpadibme rájnnasin , árvvogissan , varrásin ja lájtodibmen , vaj duv vuosstálasste skábmádi , gå e gávna mavga baháv mijá birra hållat . Oarje lehkusa båndijisá vuollásattjan juohkkaláhkáj ja sijá sidoda milta dahkusa , allusa ga vuosteldu , allusa ga majdik niskudu . Lehkusa agev buorren ja jáhkkogissan , vaj juohkkaláhkáj li härvvan Jubmela , mijá lånestiddje , oahppaj . Jubmela ármmo le ham bihkusam gájkka almatjijda gádjusibmen . Dat mijáv åhpat surodis viessomav ja dán värálda hálojt hilggot , ja skuornnásit , rievtugit ja jubmelbalulattjat dán ájge viessot , vuordedijn mijá sálugis doajvov ja mijá stuorra Jubmelav ja lånestiddjev Jesus Kristusav herlukvuodanis boahtemin . Sån le ietjas mijá diehti vaddám , mijáv gájkka suttojs lånestittjat ja rájnnasin dagátjit allasis álmmugin , mij duodas viggá buorre dagojt dahkat . Håla fábmogisát , aloda ja vágoda . Allus aktak duv álbedu . Mujttádahte sijáv vuollánit ja ráddijiddjijt ja oajvemusájt jegadit ja agev gárvvásin buorev dagátjit . Allusa avtak bilkkedu , ájnat lehkusa ráfálattjan ja lådjen ja vuollegissan gájkka almatjijda . Mij ham aj akti lijma jiermedime , gullogahttá ja tjádjániddje , gájklágásj himoj háloj oarjjen . Bahudagán ja udnodisvuodan gálijma , vasjoduvájma ja vasjodijma . Valla gå Jubmela , mijá lånestiddje , buorrevuohta ja gieresvuohta almatjijda bihkusin sjattaj , de mijáv gájoj - ij rievtugis dagojimme diehti ájnat ármmogisvuodastis - lávggoma baktu , mij ådåsis riegádahttá ja ájlis Vuojŋŋanisá baktu ådåstuhttá . Jesus Kristusa , mijá lånestiddje , baktu le Vuojŋŋanisáv mijá badjel gålgådam , vaj Jubmela ármo baktu rievtesferdugin sjaddap , ja mijá doajvo milta ihkeven iellemav vuojttep . Dát báhko le åskeldahtte . Sidáv duv dav tjavggit , vaj sij gudi Jubmelij jáhkki viggi buorre dagojt dahkat . Dá bagádusá li buore ja gájkka almatjijda ávkken . Valla várri gájves digguhimijs ájttegij birra , ja doarojs ja rijdojs lága hárráj ; dakkira li ávkedime ja dajs ij mige boade . Ale säbrástalá sujna , guhti sierranimijt dahká , avta jali guovte vágodime maŋŋela . Diedá ham suv tjádjanimsuddárin , guhti le ietjas duobbmim . Gå lev Artemasav jali Tykikosav duv lusi rádjam , de gähttjala muv lusi Nikopolisaj boahtet . Dåppe ájgov dálvvadit . Ásada vaj Senas , láhkadåbdde , ja Apollos oadtjoba gájkka majt dárbahibá åvddål gå vuolggeba mannulahkaj . Mijá almatja aj hähttuji hárjjánit buorre dagojt dárbo milta dagátjit , ietján de sijá viessom le sjattodibme . Varrudagájt gájkajs dunji sárnov , gudi li dánna muv lunna . Sárno varrudagájt gájkka mijá jáhkoguojmijda . Ármmo dijájda gájkajda . Paulusis , fáŋŋgan Jesus Kristusa diehti , ja Timoteos-vieljastimme gieres ráddnasimme ja barggoguojmmáj Filemonaj , ja oabbásimme Apfiaj , oajbbomguojmmásimme Arkipposij ja tjoaggulvissaj , mij duv viessuj tjåhkan . Ármmo ja ráfe Jubmel Áhtjestimme , ja härrá Jesus Kristusis . Gijtáv agev Jubmelam gå råhkådaládijn duv nammadav - gullam lev jáhkut birra härrá Jesusij ja gieresvuodat gájkka ájllisijda . Råhkådaláv duv jáhkko buorep diedojt vaddá gájkka buorij birra , majt Jesus Kristusa baktu oadtjobihtit . Vielljam , gieresvuohtat le munji ávvon ja jaskadussan , dajna gå ájllisa li buorre dårvon duv diehti . Vájku mujna Kristusin le jálosvuohta mierredit , majt lulu dahkat , de ienni duv vájnnodav , dajna gå duv gieresvuodav diedáv , mån Paulus nåvti gåk lev : vuorastuvvam ja dal aj fáŋŋgan Jesusa diehti . Mån vájnnodav duv buorev Onesimosbárnám åvdås , gev fáŋŋgavuodan lev riegádahttám , guhti åvdebut lij dunji ávkedibme , valla dálla le munnuj goappátjijda ávkken . Rájav suv ruoptus duv lusi degu luluv vájmum rádjat . Ienemusát luluv suv dánna dárbahit , vaj duv sajen munji luluj viehkken gå iesj evangeliuma diehti lev fáŋŋgan . Valla duv miededime dagi ittjiv sidá majdik dahkat ; buorev mav dagá ij galga nákkos boahtet ájnat ietjat sidodis . Ihkap suv dabdá oanegis ájgev hähttuji viessot suv ihkát ruoptus åttjutjit , ij dasti oarjjen , ájnat oarjes ienebun : vielljagärrásin , nåv gåktu munji le . De vil ájn ienebun dunji , almatjin ja ristagissan ! Jus muv ráddnan aná , de duosto suv degu luluj mån . Jus dunji mavga vahágav le dahkam jali dunji le vielggen , de tjáleda dav muv vielggen . Mån , Paulus tjáláv dála giedajnam : mávsáv . Iv sidá javllat majt dån munji le vielggen : duv ietjat . Vielljam , lulu dal munji ávkken ristagissan . Ávvudahte muv Kristusa diehti . Dårvustallamin duv gullogisvuohtaj dunji tjáláv , diededijn ienebuv dagá gå mav ánov . Ja de vil : gárveda munji årromsajev . Doajvov dijá råhkålvisáj diehti dijá lusi bessat . Epafras , Kristus Jesusa diehti aj fáŋŋgan dánna , dunji varrudagájt sárnnu , nåv aj muv barggoguojme Markus , Aristarkos , Demas ja Lukas . Mijá härrá Jesus Kristusa ármmo lehkus dijá vuojŋŋanisájn . Moatte bále ja moatteláhkáj Jubmel dålen mijá ájttegijda profehtaj baktu hålaj , valla dáj maŋemus biejvij sån midjij Bárnes baktu hålaj , gev gájkka åmij árbulattjan biejaj ja gen baktu väráldav sjivnnjedij . Sån le Jubmela herlukvuoda tjuovgga ja suv luondo gåvvå , ja bágos fámujn gájkka bisot . Suttojs le mijájt rájnnim ja le dal Allavuoda oalges bielen allagisán tjåhkkåhime . Ieŋŋgilijs stuorábun sjattaj , gå sijá namás alep namáv árbbij . Jubmel ham ij le goassak gudik ieŋŋgilij javllam : Dån le muv bárnne , uddni lev duv riegádahttám . Jalik : Mån lev sunji áhttjen , ja sån munji bárnnen . Gå dal Jubmel vuostasjriegádimbárnes väráldij buktá , de javllá : Gájkka Jubmela ieŋŋgila suv hievedi . Ja ieŋŋgilij birra javllá : Ieŋŋgilijdes bieggan dahká ja dievnárijdes dållåsjnjibttjon . Valla Bárnes birra javllá : Jubmel , tråvnnåt ihkeven ájggáj bissu , ja rievtesferdukvuoda soabbe duv gånågissoabbe le . Rievtesferdukvuodav le ähttsám ja vierev vasjodam . Dan diehti le Jubmel , duv Jubmel , duv ávo åljujn vuojddám ienebut gå guojmijdat . Ja : Dån Härrá le álgon ednamav vuododam , ja alme li duv giedaj dago . Da dåssjåni , valla dån biso . Nåhki degu biktasa , dajt tjoahkkáj giesa degu ålgoldisgierdev . Målsoduvvi degu biktasa . Valla dån i ietjájduvá , duv jage e goassak någå . Jubmel ittjij goassak gudik ieŋŋgilij javla : Tjåhkkida muv oalges bälláj , de duv vasjulattjajt juolgijat vuolláj duvddan biejav . Älle gus ieŋŋgila Jubmela dievnastiddje vuojŋŋanisá , rájaduvvam sijáv dievnastittjat , gudi oasev lånåstusás oadtju ? Mihttijup de dadi ienebut mav gullam lip , vaj ep tjádjána . Juo ieŋŋgilijs håladuvvam bágo li nannusa , juohkka mieddem ja juohkka gullogahtesvuohta le ánssiduvvam bálkás oadtjum . Gåktus de jáhkkep bessat , jus ep lånåstusás berusta , mav Härrá álgon sárnnedij ja mij midjij le duodastuvvam sijás , gudi suv gullin , ja majt Jubmel iesj le merkaj , oavdoj ja moattelágásj fábmogis dagoj vihtanasstám ja aj gå ájlis Vuojŋŋanisáv sidodis milta juogadij . Ij le ieŋŋgilij vuolláj biedjam boahtte väráldav , man birra hållap . Dán birra le tjielgga duodastus : Mij le almasj gå suv mujtá , almatjabárnne gå suv huvsa ? Oanegis ájgev suv ieŋŋgilijs uhtsebun dahki , valla herlukvuodajn ja gudnijn suv kråvnniji ja gájkka suv juolgij vuolláj biedji . Gå gájkka suv vuolláj biejaj de ittjij åbbånis majdik tjuolde : gájkka le suv vuolláj biejaduvátjit . Ep galla ájn vuojne gájkka suv vuolen , valla vuojnnep Jesusav , oanegis ájgev ieŋŋgilijs uhtsebun , dal herlukvuodajn ja gudnijn kråvnniduvvam jábmemis diehti . Jubmela ármo baktu sån gájkaj åvdås jámij . Gå Jubmel , gesi ja gen baktu gájkka le sjivnnjeduvvam , sidáj moadda bárne herlukvuohtaj doalvvot , de vierttij gierddama baktu suv ållåsin dahkat , guhti sijáv lånåstussaj lájddij . Guhti ájlistuhttá ja gudi ájlistuvvi li gájka avtat áhtjes . Dan diehti ij skábmáda sijáv vielljan gåhttjomis gå javllá : Duv namáv vieljajda sárnov ja tjoaggulvisán duv hievedav . Ja vas : Sunji sidáv dårvustallat . Ja ájn vil : Gehtja , dála lev mån ja máná , gejt Jubmel munji vattij . Gå máná oattjes ja varás li de sån aj sijá láhkáj almatjin sjattaj , vaj jábmema baktu luluj jábmema härráv , bärggalav , fámoduhttet , ja lånestit gájkajt , gudi jábmema balos oarjjen lidjin viessomájgesa . Ij ham sån ieŋŋgilijt huvsa , ájnat Abrahama máttov . Dan diehti sån juohkkaláhkáj vieljajis lágátjin viertti sjaddat , vaj ármmogis ja jáhkkogis alemushärrán Jubmela åvdån luluj sjaddat ja álmmuga suttojt såbadit . Dajna gå iesj le gierddam ja gähttjaluvvam , de máhttá viehkedit sijájt gudi gähttjaluvvi . Vielja , dij ájllisa gudi almmelasj gåhttjomav lihpit oadtjum , gähttjit apostelij ja alemushärráj , Jesusij , gev dåbdåstip . Sån lij jáhkkogis sunji , guhti lij suv válljim , nåv gåk aj Moses åbbå Jubmela vieson jáhkkogis lij . Valla Jesus Mosesis ájn stuoráp gudnev ánssidij , nåv gåktu vieso tsieggijiddje ienebut viesostis guddneduvvá . Juohkka vieson le tsieggijiddje , valla Jubmel le gájkka tsieggim . Moses lij åbbå Jubmela vieson åskåldis , valla dievnárin , vihtanastátjit dav mij maŋŋela galgaj sárnneduvvat . Valla jáhkkogis bárnnen lij Kristusij Jubmela viesso åskelduvvam . Ja Jubmela viesso lip mij , jus gitta nåhkåmij jálosvuodav ja mihásvuodav doajvon bisodip . Dan diehti , nåv gåk ájlis Vuojŋŋanis javllá : Uddni , jus suv jienav gullabihtit , de allit vájmojdihtte garrastuhte , nåv gåktu gähttjalime biejven åjdåmiehtsen munji vuosstehágov dahkin , gå dijá ájttega muv hasoda gähttjaladdin , ihka muv dagojt nielljalåk jage lidjin vuojnnám . Dan diehti dán vierregij vassjániv ja javlliv : Agev vájmojnisá tjádjáni , e ga muv gäjnojt dåbdå . Ja moarestam de vuornnáv dahkiv : E agenisá muv vuojŋastibmáj besa . Vielja , gähttjit vaj dijás aktak ij le bahá ja vájmonis jáhkodibme ja várrijihtit ielle Jubmelis gahttjamis . Alodihtit guhtik guojmáda juohkka biejve , guhkev uddni javladuvvá , vaj dijás aktak ij lulu sudduj bähtádallat ja vájmos garrastuhttet . Mij lip ham Kristusis oassen , jus gitta nåhkåmij nannusin bissop dan vuodon mij miján juo álggorájes lij . Javladuvvam le : Uddni , jus suv jienav gullabihtit , de allit vájmojdihtte garrastuhte , degu dalloj gå vuosstehágov dahkin . Gudi sij lidjin , gudi gullin ja világa vuosstehágov dahkin ? Ällim gus sij gájka , gejt Moses Egyptas lij lájddim ? Gejda lij vassjen nielljalåk jage ? Ij lim gus sidjij , gudi lidjin suddodam , ja mähttsáj jábbmot báhtsin ? Gudi lidjin sij , gejt biehtoj suv vuojŋastibmáj bessamis ? Ij lim gus sidjij , gudi gullogahttá lidjin ? De vuojnnep vádnajáhko diehti ettjin suv vuojŋastibmáj besa . Guhkev miján le jáhtto Jubmela vuojŋastibmáj bessat , de vierttip gåhtset vaj aktak ij gäjno nali bátsádalá . Ávvosáhka midjij degu sidjij aj sárnneduváj , valla báhko , mav gullin , ij lim sidjij makkirik ávkken , gå dav ettjin jáhkon duosto . Mij gis jáhkkep vuojŋastibmáj bessat . Sån le ham javllam : Moarestam vuornnáv dahkiv : E goassak muv vuojŋastibmáj besa , vájku suv dago värálda vuododime rájes lidjin ålliduvvam . Giehttjit biejve birra soames sajen javladuvvá : Giehttjit biejve Jubmel gájkka bargostis vuojŋadij . Valla dánna javllá : E goassak muv vuojŋastibmáj besa . Jáhtto le ájn ; soabmása suv vuojŋastibmáj bessi . Gejda ávvosáhka vuostatjin sárnneduváj ettjin gullogahtesvuoda diehti vuojŋastibmáj besa . Dan diehti Jubmel vas ådå biejvev mierredij , gå guhkes ájgev maŋŋela Davida baktu hoallá : Uddni , jus suv jienav gullabihtit , de allit vájmojdihtte garrastuhte . Jus Josua luluj sijáv vuojŋastibmáj doalvvot , de Jubmel ij lulu ietjá biejve birra hållat . Jubmela álmmugin le nappu ájn sábbátbiejvve vuorddagin . Guhti Jubmela vuojŋastibmáj bässá , bargostis vuojŋat nåv gåktu Jubmel aj bargostis vuojŋadij . Viggup dal dan vuojŋastibmáj bessat vaj aktak ij dakkir gullogahtesvuoda diehti lulu gahttjat . Jubmela báhko le ielle ja fábmogis , guovteájvuk svierdes basstelabbo . Tjuohppal tjiegŋalit dasik luoddi sielov ja vuojŋŋanisáv , adámav ja dávtijt , ja vájmo ájádusájt ja ájggomusájt bihkusin dahká . Jubmela tjalmij åvdån aktak sjivnnjádus ij le tjiehkusin , gájkka le rihttsot ja bihkusin suv tjalmijda ja sunji vierttip lågov dahkat . Gå miján dal le stuorra alemushärrá , guhti le almij tjadá badjánam , Jesus , Jubmela Bárnne , de dåbdåstusás nannusit anedup ! Miján ij le alemushärrá guhti mijá sjiebtjesvuodajt ij dåbdå , ájnat juohkkaláhkáj le gähttjaluvvam degu mij , valla suttodibmen . Låjdåstup de jálot ármo tråvnå åvddåj , vaj ármmogisvuodav ja ármov oadtjop dalloj gå viehkev dárbahip . Juohkka alemushärrá almatjij gaskan válljiduvvá , Jubmela åvdån almatjijt åvdåstittjat ja sijá suttoj åvdås värrovattáldagájt buvtátjit . Gå iesj le sjiebtjesvuoda vuolláj biejaduvvam de le aj sjäbttjásijda ja tjádjániddjijda libbogis , dan diehti viertti suttoj åvdås värrodit , ij dåssjå álmmuga , ájnat ietjas suttoj åvdås aj . Aktak ij iesj dáv árvov allasis válde , ájnat Jubmel suv gåhttju nåv gåktu Aronav . Nåv ij Kristus ga ietjas alemushärrán bieja , ájnat dav dagáj guhti javlaj : Dån le muv bárnne , uddni lev duv riegádahttám . Ietjá sajen aj javllá : Dån le ihkeven ájggáj härrá Melkisedeka láhkáj . Gå Jesus lij ednamin viessomin , de tjuorvvasij ja gadnjalij råhkådaláj viehkev sujsta gänna lij fábmo suv jábmemis gádjot , ja suv råhkålvisá gullujin dajna gå Jubmela sidoda vuolláj vuollánij . Vájku bárnne lij , de vierttij gullogisvuodav gierddama baktu oahppat , ja gå ållåsin sjattaj , de ihkeven lånåstussan sjattaj gájkajda , sunji gullogisá , ja de Jubmelis gåhtjoduváj alemushärrán Melkisedeka láhkáj . Dán birra le enas hållat , valla gierddá de didjij tjielggit dajna gå lihpit gulldalimes njåhtsum . Beras juo ådno lulujda åhpadiddje , valla dárbahihpit ienni Jubmela bágo vuostasj vuodov oahppat . Mielkev dárbahatjájda ienni gå almma biebmov . Ja guhti mielkes viessu le njuorak ja máhtodibme rievtesferdukvuoda åhpadusáv buojkkát . Valla almma biebbmo le ållessjattugijda gej miella le hárjjánam buorev bahás tjuolldet . Guodup dan diehti álggoåhpav Kristusa birra ja gähttjalup jåvsådit dasi mij ållessjattugijda gullu . Ep juo biejaduvvam vuodov máhte ådåsis biedjat ja álgget buorádusájn jábma bargojs ja jáhkujn Jubmelij , gástadusá ja giedajbiedjama åhpajn , jábbmegij tjuodtjelime ja ihkeven duobmo birra . Ep , suovvis Jubmel mijáv åvddålij guovlluj mannat . Gahttjam almatja , vájku akti tjuovggiduvvam li , almevattáldagáv muossádam , ájlis Vuojŋŋanisás oasev oadtjum , Jubmela buorre bágov ja boahtte värálda fámojt muossádam , sijáv ij máhte vas buorádussaj doalvvot , dajna gå Jubmela Bárnev nuppádis ruossinávlliji ja bilkkedi . Bälldo mij valjev rásjos oadtju ja dav njammá , vaddá bälldonähkkáj sjattojt ja buorissjivnnjádusáv Jubmelis oadtju . Valla jus tjiesskislánjátjijt ja tistelijt sjaddat , de ij masik dåhkki ja garrodibme le lahka , ja vijmak boaldeduvvá . Valla náv hålav didjij , muv gärrásijda , gå gullat dijá vidjura li buore ja gádjusime lahka lihpit . Jubmel ham ij le rievtugahtes , ij sån hälbbada dijá bargojt ij ga gieresvuodav , mav suv nammaj lihpit vuosedam , gå suv ájllisijt dievnastijda ja ájn dievnastihpit . Sidáv juohkkahattjav dijás dajnak duodalasjvuodajn doajvo ållånibmáj rahtjat . Allit häso , ájnat lehkit sijá lágátjin gudi jáhko ja gierddisvuoda baktu Jubmela jáhtojt árbbiji . Gå Jubmel Abrahamaj jáhtov vattij , de ietjas namá baktu vuornnáv dagáj , dajna gå sujsta ij lim aktak stuoráp , gen baktu luluj vuornnáv dahkat . Sån javlaj : Duodaj , duv buorissjivnnjedav ja duv máddo lassán . Abraham gierddisvuodajn vuordij ja oattjoj dav mij sunji loabeduváj . Almatja vuornnáv dahki soabmása baktu , guhti ietjastis le stuoráp ; vuornnájn ássjev nanniji , ja dajna vuogijn sjávvunahtti gájkka vuosstálasstijt . Gå Jubmel jáhto árbulattjajda sidáj vuosedit man nanos suv ájggomus lij , de vuornnáv dagáj . Suv ájggom lij guovte ieredik jáhtos baktu vuosedit Jubmel ij buvte gielestit , ájnat mijáv duodas alot , gudi doajvvuj báhtarip , mij le mijá åvdån . Dát doajvvo le mijá sielo áŋker . Nanos le ja visses ja åvddåloavddaga sissŋelij ålet , dåhku gåsi Jesus , mijá åvddåmanne , manáj gå alemushärrán sjattaj ihkeven ájggáj Melkisedeka láhkáj . Melkisedek lij Salema gånågis ja Jubmela , gájkin Alemusá , härrá . Abrahama máhtsadijn , dan maŋŋel gå gånågisájt lij vuojttám , de Melkisedek suv duostoj ja buorissjivnnjedij . Abraham sunji värojt vattij , lågådisáv gájkka vuojtos . Melkisedeka namma åvdemusát merkaj ” rievtesferdukvuoda gånågis ” , ja de Salema gånågis , mij le ” ráfe gånågis ” . Sujna ij le áhttje jalik ieddne jalik máddolåhko . Suv iellembiejvijn ij le álggo , ij ga giehtje . Jubmela Bárne muoduk le : härrán agev bissu . Ájádallit man stuorre ! Sån gesi máttaráhttje Abraham buoremus doarrovuojtov lågådissan vattij . Gudi Levi gierragijs härrán sjaddi , galggi lága milta lågådisáv álmmugis tjoahkkit , guojmijstisá aj , vájku sij aj Abrahama máttos lidjin . Valla Melkisedek , guhti ij lim sijá máttos , oattjoj Abrahamas lågådisáv ja suv buorissjivnnjedij , vájku Abraham Jubmela jáhtojt lij oadtjum . Tjielgas , buorissjivnnjediddjen le alep árvvo sujsta , guhti buorissjivnnjeduvvá . Nuppet bieles jábbmelasj almatja lågådisáv oadtju , valla nuppet bieles sujsta oadtju , gev vihtanassti iellemin . Ja hárestis Levi , guhti lågådisáv oadtju , iesj aj Abrahama baktu lågådisáv vattij . Vájku ij lim ájn riegádam , de lij gåjt máttaráhtjes Abrahama baktu maŋen dalloj gå Melkisedek suv duostoj . Jus levihtaj härráámmádijn máhttelis luluj ållesvuodav oadtjot - man vuodo nali álmmuga láhka lij biejaduvvam - man diehti lij de ietjá härráj dárbbo boahtet , guhti lij Melkisedeka ja ij Arona lágásj ? Jus härráámmát ietjájduvvá de láhka aj viertti ietjájduvvat . Gen birra dát javladuvvá ietjá mátto gierragijda gullu , gejs aktak ij le goassak álltárdievnastusáv dahkam . Gájka ham diehti mijá Härráv Juda máttos , ja Moses ij le dán mátto härrájs majdik moalgedam . Ájn tjielggasabbon sjaddá gå ietjálágásj härrá tjuodtjel , Melkisedeka lágásj , guhti härrán sjattaj , ij lága baktu mij sierra máddolågov rávkká , ájnat nåhkåmahtes iellema fámo baktu . Suv birra duodastuvvá : Dån le härrá ihkeven ájggáj , Melkisedeka láhkáj . Åvdep märrádus de dåssjen dagáduvvá , gå lij slájvve ja ávkedibme - láhka ham avtak ij le ållåsin dahkam - dan sadjáj midjij buorep vatteduvvá , doajvvo mij mijáv Jubmela lagábuj doalvvu . Duodden dasi Jubmela vuornes . Då iehtjáda vuornná dagi härrán sjaddi , valla Jesus vuornnás härrán biejaduváj , sujsta guhti javllá : Härrá le vuornnáv dahkam mav ij doaje : Dån le härrá ihkeven ájggáj . Dassta dádjadip lihtov ájnnasabbon , man nannijiddje Jesus le . Dåj ietjá härráj låhko le maŋenagi lassánam , dajna gå jábmem sijá dievnastusáv boarkkij . Valla gå Jesus ihkeven ájggáj bissu , de suv härráámmát le nåhkåmahtes . Dan diehti máhttá ållåsit gájkajt gádjot , gudi suv baktu Jubmela lusi båhti , dajna gå ihkát viessu ja sijá åvdås råhkådallá . Dakkir alemushärráv dárbahijma , guhti le ájlis , vigedibme , rájnas , suddárijs tjuoldeduvvam ja almij badjel bajeduvvam . Sån ij ietjá alemushärráj láhkáj fert biejve dárbaha värrodit , vuostak ietjas ja de álmmuga suttoj åvdås . Dav le akti ållåsit dahkam gå ietjas värrodij . Láhka biedjá alemushärrán dakkir almatjijt , gudi li sjäbttjása , valla vuornes , mij lága sadjáj dagáduváj le alemushärrán biedjam Bárnev , guhti ihkeven ájggáj le ållesvuohtaj jåvsådam . Ájnnasamos muv vuojnos le : Miján le alemus härrá , guhti almen le Allavuoda tråvnå oalges bielen ájlisvieson dievnastime , duohta lihttogoaden , mij le Härrás ja ij almatjijs tsieggiduvvam . Alemushärrá le dievnastiddjen biejaduvvam värrovattáldagájt buvtátjit , ja dan diehti mijá alemushärrá aj juojddá viertti värron buktet . Jus luluj dán ednamin de ij lulu ga härrán , dajna gå iehtjáda li gudi lága milta vattáldagájt bukti . Sijá dievnastibme le dåssjå almmelasj åmij gåvvå ja suojvvanis , nåv gåk Jubmel Mosesij javlaj , gå Moses lihttogoadev lij tsieggitjit : Gehtja vaj gájkka dagá åvddågåvå milta mav váren vuojnni . Valla dálla le Kristus åbbånagi alep härráámmádav oadtjum , dajna gå le buorep lihto gasskaålmåj , dakkir lihto mij le nanos jáhtoj nali vuododuvvam . Jus vuostasj lihtto luluj lájtodibmen de ådå lihtos ij dárbbo lulu . Jubmel dal álmmugis gájgot : Gähttjit , biejve båhti , javllá Härrá , gå ådå lihtov Israela viesujn ja Juda viesujn dagáv , iv dakkir lihtov mav sijá ájttegij dahkiv , dalloj gå sijáv giedas válldiv ja Egyptas vuolgadiv . Ettjin vuojn muv lihtov anoda , ittjiv ga mån sijáv lágeda , javllá Härrá . Dát le lihtto mav daj biejvij maŋŋela Israela viesujn dagáv , javllá Härrá : Sijá mielajda lágajdam biejav ja sijá vájmojda tjáláv . Mån sijá Jubmelin , ja sij muv álmmugin . Aktak ij dasti dárbaha viesátguojmes , ij ga vieljas dáj bágoj åhpadit : Dåbdijda Härráj ; Gájka unnemusás gitta stuorámussaj muv dåbddisa . Sijá vierrevuodav ándagis luojtáv , sijá suttojt iv dasti mujte . Ådå lihto birra håla åvdep lihtov oabmen dagáj . Ja mij åbmu , ruvva nåhkå . Åvdep lihton lidjin vuojn sierra jubmeldievno njuolgadusá ja aj ednama ájlisviesso . Goahte gárveduváj åvddålanjájn , gåhtjoduvvam ájllisin , gånnå gintaljuolgge , bievdde ja gehtjadimlájbe lidjin Nuppe åvddåloavddaga duogen lij ladnja , mij gájkin ájllisabmusin gåhtjoduváj . Danna lij gålle suovasálltár ja lihto árkka gålleskådijn . Árka sinna lij gållelihtte mánnás dievva , Arona soabbe , masi urbe lidjin luorkijdam , ja lihto dáblo . Árka badjelin lidjin herlukvuoda keruba , ma såbadussajev suojvvanasstin . Valla dájt ássjijt ij dárbaha nåv snivva tjielggit . Nåv lidjin gájkka gárvedam . Jubmeldievnon härrá agev goade åvddåladnjaj tjágŋi . Nuppe ladnjaj alemushärrá dåssjå akti jahkáj manná , gå ietjas ja álmmuga ájggomahtes mättojs agev málev värrot . Dajna de ájlis Vuojŋŋanis vuoset gäjnov ájlisviessuj dahppot , guhkev åvddåladnja ájn bissu . Dát gåvvi dálásj ájgev : Värrovattáldagájt bukti vájku e ållåsin máhte dahkat suv , guhti Jubmelav dievnas jalik suv oamedåbdov . Biebmo , juhkusa ja gájkka basádime li dåssjå ålgoldis vidjura , ma bissu dasik buorep njuolgadusá båhti . Valla Kristus le dal boahtte buore alemushärrán låjdåstam . Sån le stuoráp ja ållåsap goadev vássám , mij ittjij almatja giedas dagáduvá , ij ga dán väráldij gullu . Ietjas varájn , ij hábrráj jalik gálbij málijn , le ihkeven lånåstusáv midjij vuojttám , gå ájlisviessuj tjáŋaj . Jus dal hábrráj ja vuovsáj málle ja gujgoj guná báddumijda rissjaluvvam , sijáv ájlistuhtti vaj rubmahis rájnnani , ij gus de Kristusa varra mijá oamedåbdojt ájn buorebut jábma dagojs rájnni , vaj ielle Jubmelav dievnastip ? Kristus ham ihkeven Vuojŋŋanisá baktu le ietjas vigedis värron Jubmelij vaddám . Dan diehti le Kristus ådå lihto gasskaålmåj , vaj gåhtjoduvvama jáhttem ihkeven árbev oadtju , gå jábmemijnes lånestij sijáv åvdep lihto mieddemijs . Jus testamentan galggá fábmo , de viertti duodastuvvat dan dahkke le jábmám . Testamennta le esski jábmema maŋŋela fábmogis , ij le fámon guhkev dan dahkke viessu . Dajna de ittjij ga åvdep lihtto mále dagi máhte ásaduvvat . Gå Moses lij gájkka lága budájt álmmugij låhkåm , de váldij gálbij ja hábrráj málev aktan tjátjijn ja ruoppsis hulloj ja isopajn ja lága girje ja åbbå álmmuga nali dajt rissjalij ja javlaj : Dát le lihto málle , mav Jubmel didjij vaddá . Málev rissjalij goade nali ja gájkka åmij nali , majt jubmeldievnon adnin . Lága milta ham vargga gájkka máles rájnnán , ja mállegålgådime dagi ij le ándagisluojttem . Almenåmij gåvå vierttiji dajna vuogijn rájnniduvvat . Valla almenoame ietja buorep värov rávkki . Kristus ham ittjij tjáŋa ájlisviessuj , mij giedas lij dagáduvvam ja mij lij dåssjå gåvvå almma viesos , ájnat almmáj manáj Jubmela åvddåj mijá ássjij låjdåstittjat . Ittjij ga ietjas moaddi värroda nåv gåk alemushärrá , guhti juohkka jage ájlisviessuj doalvvu málev , mij ij le ietjas varra . De ham gierddat luluj moatte gärddáj jábmemav värálda sjivnnjedime rájes . Valla gå ájgge ållånij , de låjdåstij divna suttojt muorrodittjat ietjas värrodattijn . Gå almatja oasse le jábmet ja dan maŋŋela duobbmiduvvat , de Kristus aj akti värroduváj ållusij suttojt muorrodittjat ja nuppádis ietjas bigot , ij suttoj diehti , ájnat sijájt gájutjit , gudi li suv vuorddemin . Láhka dåssjå boahtteájge buorijt midjij suojvvanasstá , ij åmij duohta gåvåv . Dan diehti ij goassak máhte jahkásasj väroj baktu ållåsin sijáv dahkat , gudi dajt bukti . E gus ietján lulu värrodimes hiejttet ? Gudi jubmeldievnov adni lulun juo akti rájnnanam ja e dasti suttojt oamedåbdon lulu dåbddåt . Valla väroj baktu sutto jahkásasj mujttádussan sjaddi , dajna gå vuovsáj ja hábrráj málle ij goassak máhte suttojt gádodit . Dan diehti Kristus javllá gå väráldij låjdås : Värojt ja vattáldagájt ittji sidá , valla rubmahav munji dahki . Boalldemverruj ja suddoverruj ittji lijkku . De javlliv : Gehtja Jubmelam , dála boadáv . Nåv gåktu muv birra girjjegoabren tjáleduvvam le - duv sidodav dagátjit . Vuostak javllá : Värojt ja vattáldagájt , boalldemvärojt ja suddovärojt ittji sidá . Ällim duv miela milta , vájku dajt lága milta buktin . Maŋŋela javllá : Gehtja , boahtám lev duv sidodav dagátjit . Vuostatjav gádot maŋebuv fábmuj buvtátjit . Jubmela sidoda milta lip ájlistuvvam gå Jesus Kristusa rumáj akti värroduváj . Juohkka härrá bäjvvásattjat Jubmelav dievnas ja sämmi värov agev buktá , vájku ij makkirik suttojt muorroda . Valla Jesus avtav ájnna värov suttoj åvdås buvtij ja ihkát Jubmela oalges bielen tjåhkkåj . Dåppe dal vuorddá vasjulattjajt suv juolgij duvddan biejaduvvat , dajna gå avtajn ájnna verujn le ihkeven ájggáj ållåsin dahkam sijáv gudi ájlistuvvi . Ájlis Vuojŋŋanis aj midjij dav vihtanasstá . Vuostak náv : Dát le lihtto mav sijájn daj biejvij maŋŋela dagáv , javllá Härrá . Lágajdam sijá vájmojda biejav , ja sijá mielajda tjáláv . Ja vas : Sijá suttojt ja mieddemijt iv dasti mujte . Gå sutto li ándagis luojteduvvam , de ij le dasti suddoväros dárbbo . Vielja , Jesusa vará baktu de máhttep jálot ájlisviessuj ådå gäjnov tjágŋat , mav midjij rabáj ja åvddåloavddaga - suv rubmaha - baktu iellemij doalvvu . Miján le stuorra alemushärrá , gen háldon Jubmela viesso le . Låjdåstup de Jubmela åvddåj duodalasj vájmujn ja ålles jáhko vissesvuodajn , rájnnidum vájmujn , buorre oamedåbdujn ja rubmahijn mij le rájnna tjátjijn basáduvvam . Bissup nannusin doajvoma dåbdåstusán , dajna gå sån le åskåldis guhti midjij jáhtojt vattij . Huksup guhtik guojmáma ja bádtjijup guhtik guojmáma gieresvuohtaj ja buorre dagojda . Allup iehtjama tjoaggulvisájt guodu , nåv gåk muhtema dahki , ájnat alodup guhtik guojmáma , ja ájn vil ienebut gå vuojnnebihtit biejvev lahkanime . Jus bihko suddodip maŋŋel gå sádnesvuohtaj lip dåbdijdam , de ij le dasti makkirik såbadusvärro mijá suttoj åvdås , ájnat sieldes duobbmo ja moare dållå dåssjit sijáv gudi li Jubmelij vuossteháguga . Guhti Mosesa lágav doadjá viertti váni ármmogisvuoda dagi jábmet , guovte jali gålmå vihtana duodastusá maŋŋel . Man garrasap hattov dal ánssit sån , guhti Jubmela Bárnev juolgijis vuolláj duolmmu ja lihto varáv álbet , man baktu sån le ájlistuvvam , ja ármo Vuojŋŋanisáv bilkket ? Dåbddåp ham suv guhti javlaj : Haddo munji gullu , ja ájgov mávsedit , ja vas : Härrá álmmugis duobbmi . Siellde le ielle Jubmela giedajda gahttjat . Mujttit gåktu åvddål lij gå áttjak lijda tjuovggaj boahtám . Dalloj garra gierddamijt gillajda . Dij bilkkeduvájda ja doarrádaláduvájda , gähttjamoavddon ulmutjijda dagáduvájda , ja muhttijn oasev guojmijihtte vájvijs váldijda . Fáŋŋgiduvvamij gierdajda , ja ávujn dibdijda dijás åmijt rievvot , dajna gå diedijda diján li buorep åbmudagá , stuovvásap oame . Allit ietjada jálosvuodav luojte , dassta stuorra bálkáv oadtjobihtit . Gierddisvuodav dárbahihpit vaj Jubmela sidodav buktebihtit ållidit ja oadtjot mij didjij le jáhteduvvam , dajna gå : Ájn oanegis ájgge ja de boahtá guhti galggá boahtet , ja sån ij vibá . Rievtesferdugam jáhkos baktu oadtju iellet , valla jus báhtar de ij le muv miela milta . Ep le sijájs gudi báhtari ja håhkkånibmáj manni , ájnat lip sijájs gudi jáhko baktu gádjusi . Jáhkko le doajvo vuodo ja vissesvuohta dassta mav ep vuojne . Jáhkosa diehti ájttega Jubmela vihtanusáv oadtjun . Jáhko baktu buojkkáp Jubmel bágos fámujn väráldav sjivnnjedij , ja ma li vuojnnusin ettjin sjatta masstak mij vuojnnu . Jáhkonis Abel Kainis oajváp värov Jubmelij buvtij ja vihtanusáv rievtesferdugin oattjoj . Jubmel iesj suv värov nanodij , ja jáhkos diehti Abel ájn hoallá , vájku gådduj . Jáhkonis Henok dáppelt viettjaduváj vaj jábmemav ittjij dárbaha vuojnnet . Ettjin suv dasti vuojne , dajna gå Jubmel suv dáppelt váldij . Duodastusáv oattjoj åvddål gå viettjaduváj : sunji lij Jubmel ármov vaddám . Jáhko dagi aktak ij ármov Jubmelis oattjo . Guhti Jubmelij sihtá lahkanit , viertti jáhkket Jubmel le , ja gudi suv åhtsi Jubmelis bálkáv oadtju . Jáhkonis jubmelbalulasj Noa árkav tsieggij goahtefuolkes gájutjit , gå bigudisáv dan birra oattjoj , mij ittjij ájn vuojnnu . Dajna de värálda duobbmon sjattaj ja iesj aj oasev oattjoj rievtesferdukvuodas mij jáhkos boahtá . Jáhkonis Abraham lij gullogis gå gåhtjoduváj . Vuolgij ednamij , mij sunji lij jáhteduvvam , vájku ittjij diede gåsi boahtá . Jáhkonis årruj jáhttem ednamijda , amás dáfojda , ja goaden åroj aktan Isakijn ja Jakobijn , gudi lijga dahtak jáhtos oasev oadtjum , Abraham vuojn vuordij stádav nanos vuodujn mav Jubmel iesj lij ájggomusáj milta tsieggim . Jáhkonis aj oattjoj fámov bárnev sahkkidittjat vájku såj Sarajn juo lijga vuorastuvvam . Åskeldij sunji guhti lij jáhtov vaddám . Dan diehti dát ájnna ålmåj guhti juo jábmema lahka lij , oattjoj máttov lågodibme degu alme náste ja merragátte sáttojtjalme . Jáhkonisá gájka sij jámadin åvddål gå oadtjun dav mij lij jáhteduvvam . Lidjin dav dåssjå mälggadis vuojnnám ja buorástahttám , dåbdåstusájnisá guossen ja abmasin ednamin . Gudi nåv hålli vuosedi ájtteklándav åhtsåmin li . Ja jus lánnda mav lidjin guodám luluj sijá mielan , de máhttet lulun máhttsat . Valla buorep lándav , alme ájtteklándav , åhtsålin . Dan diehti Jubmel ij sijás skábmáda , ájnat bessi suv ietjasa Jubmelin gåhttjot , sån ham le sidjij stádav vuododam . Jáhkonis Abraham Isakav värron buvtij gå gähttjaluváj . Miededij värrodit ájnna bárnes , guhti lij jáhtojt oadtjum , ja gesi Jubmel lij javllam : Isaka gierraga duv namáv åvddålij doalvvu . Árvvedij Jubmelin lij fábmo jábbmegijt båvtåtjit . Jábbmegij lussta ham bárnes ruopptot oattjoj , gåvvån javladuvvam . Jáhkonis Isak Jakobav ja Esauav aj boahtte ájgijda buorissjivnnjedij . Jáhkonis buorissjivnnjedij Jakob jábmemis åvdån Josefa bárnijs goappátjijt ja soabbe duvddan Jubmelij råhkådaláj . Jáhkonis Josef jábmemlátjon Israela mánáj vuolggema birra hålaj ja mierredij majt suv dávtij dahkat . Jáhkoniska Mosesa äjgáda tjiegadijga njuorak mánáska gålmmå máno , dajna gå vuojnijga mánáv fávrron , ejga vil gånågisá gåhttjomis balá . Jáhkonis ållessjattuk Moses vuornoj farao niejda bárnnen gåhtjoduvvamis . Jubmela álmmugijn sidáj gierddat ienni gå oanegis ájgev suddárij siegen ávvudallat . Álbedimev Kristusa diehti anij stuoráp boanndudahkan gå Egypta dávverijt , dajna gå jáhttem bálkáv vuordij . Jáhkonis Egyptas vuolgij , ittjij ga gånågisá moares balá . Bisoj nannusin degu vuojnnemin Suv guhti ij vuojnnu . Jáhkonis baktu bässásjbasev ásadij ja málev sihkodij , vaj vuostasjriegádiddjij dåssjididdje ij lulu sijájt duohtadit . Jáhkonis Israela álmmuk vájaldij Ruoppsismerav degu gåjkke gáttev luluj mannamin , valla dalloj gå egyptaga dav aj gähttjalin de håhkkånin . Jáhko baktu Jeriko muvra gahttjin gå gietjav biejve daj birra lidjin vádtsám . Jáhkonis skieges nissun Rakav besaj jáhkodimij siegen gåddumis , dajna gå ráfijn lij váksjudiddjijt duosstum . Ja mav de vil javllat ? Ájgge le ilá oadne Gideona , Baraka , Simsona ja Jefta , Davida ja Samuela ja profehtaj birra subtsastit . Jáhkonisá sij gånågisrijkajt vuojttin , rievtesferdukvuoda dagojt dahkin ja vuojnnet bessin jáhtojt ålliduvvat . Lädjána njálmev máhttin buodot , moare dålåjt jáddadit ja svierde ájvos bessat . Sjäbttjása lidjin valla gievrrun , doaron fámov oadtjun ja amás doarrofuovajt báhtaribmáj oagodin . Nissuna oadtjun jábbmegijdesa tjuodtjela ruopptot . Iehtjáda jábmema rádjáj vájveduvvin , gå ettjin sidá gádjusit dajna gå buorep tjuodtjelibmáj hálijdin ållet . Muhtema vat oadtjun bilkkedimev ja ruosskimav gierddat , tjabu tjadnasijt ja fáŋŋgavuodav . Gierggiduvvin , guovddat jaláduvvin ja svärddáj gåddujin . Sávtsa- ja gájtsanáhkkegárvoj vádtsin , vánev gierddin , doarrádaláduvvin ja illastuvvin . Värált ittjij sijáv ánssida . Sijá årromsaje lidjin åjdåmájan , várijn , báktegålojn ja ednamrájgijn . Ittjij aktak sijás , gudi jáhko baktu Jubmela vihtanusáv oadtjun , vuojne jáhto ållidimev . Jubmel le midjij buorebuv mierredam . Dan diehti de ållesvuohtaj esski mijá siegen bessi . Gå dal mijá birra le vihtanasstijs nåv ålos de luojttup mij aj gájkka mij däddá ja suttov mij midjij le njåmmum , ja viehkup gierddisvuodajn dan oajbbomin mij le mijá åvddåj biejaduvvam . Gähttjup jáhko vuododiddjáj ja ållididdjáj , Jesusij , guhti boahtte ávo diehti ruossav gierdaj , ittjij ga álbedimes berusta . Dálla dal Jubmela tråvnå oalges bielen tjåhkkåj . Mujttit suv guhti dakkir vasjev suddárijs gierdaj vaj ehpit vájba ja dårvov bieste . Sutto vuosstáj oajbodijn ehpit le ájn vará rádjáj gierddam . Ja lihpit vajálduhttám vágodusáv mav didjij bárnnen hoallá : Bárnnam , ale Härrá nuktalusáv dåssjen ane , ja ale häso gå duv haddut , dajna gå Härrá nuktal gev ähttsá , ja ruosski juohkkahattjav gev bárnnen válldá . Gierddamusá li didjij bagádussan . Jubmel dijájn degu bárnijnis dahká . Guhti le bárnne gev áhttjes ij nuktala ? Gå nuktaluvvabihtit degu gájkka iehtjáda de lihpit máná . Gudi e nuktaluvá älle oalle ájnat juolggimáná . Mijá áhtje mijáv nuktalin , ja mij guddnedijma sijáv . Ep gus de vil ienebut lulu vuojŋŋanisáj áhttjáj vuollegattja vaj viessop ? Mijá áhtje vuojn mijáv dåssjå oanegis ájgev ietjasa vuojnoj milta nuktalin , valla Jubmel dav mijá buorren dahká , vaj lulujma oasálattjan suv ájlisvuohtaj sjaddat . Dan båttå gå almasj nuktaluvvá , de nuktalus vuojnnet ienep surgov gå ávov buktá , valla vijmak gåjt ráfev ja rievtesferdukvuodav vaddá sunji guhti dan baktu le bagáduvvam . Gievrrodihtit dan diehti ietjada vájbbe giedajt ja gasjkos buolvajt . Njuolggijihtit juolgijda bálggájt , vaj skiermmá juolgge ij lulu ässjkaluvvat ájnat varrásin sjaddat . Åhtsit ráfev gájkaj ja ájlisvuodav man dagi aktak ij Härráv vuojne . Gáhttijihtit vaj aktak ij Jubmela ármos gahtja ja vaj bihtja ruohtsas ij lulu vuohtjet ja moaddásijt biejsstet . Gähttjit vaj aktak ij vieso skiegesvuodan jali jubmelahtesvuodan nåv gåktu Esau , guhti avta mállása åvdås vuostasjriegádiddje riektás vuobdij . Diehtebihtit ham ; maŋŋela gå buorissjivnnjádusáv sidáj de ittjij oattjo , vájku gadnjalij ánodij . Ittjij dasti besa buorádusáv dahkat . Ehpit le várráj boahtám , mav giedaj buktá duohttat , várráj sjnjibttjo dålåjn . Ehpit le boahtám murkkuj , sjievnnjedij ja bieggavirruj , basuvna tjuodjamijda , jalik jiednaj mij hålaj dan láhkáj , vaj gulle vájnnodin dassta bessat . Ettjin vuojn gåhttjomav gierda : Tjabu judos mij várev duohttá galggá gierggiduvvat . Alvvusav vuojnnin ja Moses de javlaj : Balos skielbestav . Valla lihpit Siona várráj boahtám ja ielle Jubmela stádaj , almmelasj Jerusalemij ja lågodis ieŋŋgilij lusi , ávvudalle fuovvaj ja vuostasjriegádiddjij tjoaggulvissaj , gej namá li almen tjáleduvvam . Lihpit duobmára åvddåj boahtám guhti le gájkkaj Jubmel , ja rievtesferdugij vuojŋŋanisáj lusi gudi li ållåsin sjaddam , ja Jesusa lusi , ådå lihto gasskaålmmå åvddåj , ja varraj mij rájnni ja Abela varás buorebut hoallá . Allit hilgoda suv guhti sárnnu . Jus ettjin máhte báhtarit , sij gudi suv hilgodin , gå ednamin sárnoj , gåktus de mij máhttep báhtarit jus jårgijdip sujsta guhti almes hoallá . Dalloj suv jiedna ednamav doargestahtij ; valla jáhttám le dal : Ájn vil akti doargestahtáv , iv dåssjå ednamav , ájnat almev aj . Bágo ájn vil akti vuosedi , mij doarges le sjivnnjeduvvam ja galggá gáhtot vaj dat mij ij doargesta luluj bissot . Oadtjop rijkav mij ij doargesta . Lehkup dan diehti gijtulattjan ja dievnastup Jubmelav sidodis milta , guddnedimijn ja jubmelbalulasjvuodajn , dajna gå mijá Jubmel le dåssjididdje dållå . Bissut vieljatjij gieresvuodan . Mujttit guossijdihtte vehtsat , dajna gå soajttám lihpit ieŋŋgilijt váni diedek guossodit . Mujttit fáŋgajt degu dijá fáŋŋgaguojme lulun . Mujttit vájveduvvamijt , degu dijá ietjada rubmaha lulun . Anedihtit gállasjvuodav guddnen ja gállasjlátjov bádek , dajna gå Jubmel sijáv duobbmi gudi gállasjvuodav dådji jali huorrudagán viessu . Allit biednigij diehti vieso ja duhtit dasi mij diján le . Jubmel iesj le javllam : Iv goassak duv hiejte , iv ga goassak duv guode . Dan diehti máhttep jálot javllat : Härrá le muv viehkediddje , ij le munji dárbbo ballat . Majt almasj máhttá munji dahkat ? Mujttit ietjada oajvemusájt , gudi li Jubmela bágov didjij sárnnedam . Ájádallit sijá viessoma nåhkåmav ja tjuovvut sijá jáhto åvddågåvåv . Jesus Kristus le dahtak uddni , iektu ja ihkeven ájggáj . Allit tjuovvola juohkkalágásj ådå åhpajt . Mijá vájmo ármos nanniduvvi , e biebbmodábijs , majs aktak ij le ávkev oadtjum . Miján le värroálltár ja dassta e oattjo bårråt gudi lihttogoaden dievnasti . Gå alemushärrá värrojuhtusij málev ájlisviessuj suddovärron buvtij , de daj gåroda ålggolin sjaljon boaldeduvvin . Nåv aj Jesus stáda uvsa ålggolin vájvástuváj , ietjas varájn álmmugav ájlistuhtátjit . Mannup dan diehti ålgus suv lusi , sjaljo ålggolij , ja gierddup álbeduvvamav sujna aktan . Ij le ham miján dáppe ednamin stáda mij bissu ájnat vuorddep dav mij le boahtemin . Buktup de agev suv baktu hieveduslávllagijt Jubmela åvddåj värron , baksimij sjattojt ma suv namáv hievedi . Valla allit vajálduhte buorev dahkamis ja åmijdihtte nuppij juogadimes , dajna gå dakkir väro li Jubmela miela milta . Lehkut gullogissan ietjada oajvemusájda ja jegadihtit sijáv , sij ham dijá sielojt gåhtsi , dajna gå lågov akti li dagátjit . Dahkit bargosa ávvon , allit noadev dassta dagá , dajna gå didjij ij lulu vuorbben . Råhkådallit mijá åvdås . Miján le buorre oamedåbddo ja viggap juohkka hárráj duolla barggat . Råhkådallit vil muv åvdås , vaj ruvábut luluv ruopptot dijá lusi jåvsådit . Ráfe Jubmel , guhti ihkeven lihto värrovará baktu le sávtsaj stuorra räjnnuhiddjev tjuottjeldahttám , mijá härráv Jesusav , gievrrodus dijáv gájkka buorre bargon vaj suv sidoda milta viessobihtit . Ålliduvvus miján Jesus Kristusa baktu suv sidot . Sunji lehkus guddne ihkeven ájggáj ! Amen . Vielja , vájnnodav dijáv muv vágodusájt buorre mielajn duosstot , oanegisláhkáj ham didjij lev tjállám . Timoteosviellja le luojteduvvam ja vallak diehki boahtá , de båhtin dijáv guossidittjat . Sárnnut varrudagájt dijá oajvemusájda ja gájkka ájllisijda . Italia vielja aj varrudagájt didjij sárnnu . Ármmo lehkus dijájn gájkajn . Varrudagá Jakobis , Jubmela ja härráJesusKristusa dievnáris , lågenanguovte hájedum mádduj . Vielja , ávvudallit , gå moattelágásj gähttjalibmáj boadádallabihtit . Diehtebihtit ham jus jáhkkuda gähttjalimev gierddá , de gähttjalibme gierddisvuodav vaddá . Valla gierddisvuohta bihkusis ålles dagojs vaj ållåsin sjaddabihtit , váni vige dagi . Jus gännánik dijás le vijssudagás vádne de råhkådallis Jubmelij , guhti gájkajda nåvtik gájgodik vaddá , ja sunji de vatteduvvá majt ádnu . Valla råhkådallis jáhkon guoktástallama dagi . Guhti guoktástallá le mera báro lágásj , mij biekkas vierrá ja virddu . 7/8 Dakkir almasj , guoktástalle ja ietjas dahkamuhájn juorruliddje , allis Härrás majdik vuorde . Mihástallis uhtses viellja ietjas alloma diehti , ja boanndá uhtsesvuodas diehti . Sån degu giedjek rásij sinna buollná . Biejvve báhkajnis badján ja rásijt boalldá , giedjega gahttji ja tjábbudahka dåssjån . Dan láhkáj aj boanndá gájkka rahtjamusájnis buollná . Sálugin guhti gierddá gähttjaluvádijn . Gähttjaluvvamis bessam de oattjosj ihkeven iellema vuojtokråvnåv , mav Jubmel sidjij jáhtij gudi suv iehttsi . Allus aktak gähttjaluvádijn javllu Jubmelis gähttjaluvvá . Jubmel iesj ij bahás gähttjaluvá , ja ij avtak gähttjala . Guhti gähttjaluvvá ietjas hálojs agev gässu ja snårru . Ja gå hállo iesselissan sjaddá de suttov riegádahttá , ja gå suddo le ålles de jábmemav riegádahttá . Vielljagärrása , allit tjáddjidalá . Gájkka buorre ja juohkka ålles vattáldahka baddjet boahtá , almetjuovgaj áhtjes , gen lunna ij mige ietjájduvá , ij ga tjuovgga sjävnnjadij målssusa . Ietjas sidoda milta le sáddná bágo baktu mijáv iellemij riegádahttám , vaj lulujma suv sjivnnjádusá vuostasj sjatto . Mujttit dav , muv vielljagärrása . juohkka almasj háhppelin gulátjit , nuolle hålatjit ja nuolle moarráj , dajna gå almatja moarre ij dagá dav mij le rievtes Jubmela åvdån . Guodit dan diehti gájkka bádudagáv ja bahudagáv , ja vuollegisvuodajn duosstut didjij sáddjim bágov mij sielojdihtte gádjot buktá . Sjaddit bágo dahkken , ehpit dåssjå dan gullen , ietján ietjada biehttebihtit . Guhti bágov gullá , valla ij dagá mav hoallá , le ålmmå lágásj , guhti spiedjilin muodos gähttjá : ietjas galla vuojnná , valla manná dassta ja dalága vajálduhttá makkir lij . Valla sálugin sjaddá dagoj baktu sån guhti le ålles lágav , friddjavuoda lágav , vuojnnám ja danna bissu ja ij vajálduhte majt le gullam , ájnat dan milta dahká . Guhti ietjas ristagissan adná valla ij njuoktjamav buvte dábmat , ietjas bähttá , suv jubmeldievnno le dåssjåj . Valla rájnas ja vigedis jubmeldievnastus mijá Jubmela ja Áhtje åvdån le oarbbásij ja árbbátjij guossodibme niedanisá ja ietjas värálda báddumis várjjalit . Muv vielja , gudi mijá herluguvvam härráj Jesus Kristusij jáhkkebihtit , allit belulattjan liege ! Ájádallit jus dijá synagogaj ålmåj boahtá , gållesuormmasa tjuvdijn ja vielggis biktasa , ja suv bále aj häjos ålmåj gänna li duolvva biktasa . Jus dij val härvvás gárvojda gähttjabihtit ja javllabihtit : ” Dála buorre sadje dunji ” , valla hedjuj javllabihtit : ” Tjuottjada dåhku ” , jali ” Tjåhkkida guolbbáj muv juolggeguorraj ” , ehpit gus de belulattjan vierreduobmojt duobbmi ? Gullit , muv vielljagärrása : ittjij gus Jubmel dán värálda häjojt vállji ja sidjij jáhko boanndudagáv ja árbberiektáv vatte dan rijkkaj mav sidjij jáhtij gudi suv iehttsi ? Daŋgas diehti ebdalussjabihtit häjov . Älle gus jur boandás almatja gudi dijáv duolmmu ja dijáv duobbmoståvlåj åvddåj giessi ? E gus sij álbeda herlugis namáv didjij javladuvvam ? Jus ållidihpit lága oajvvegåhttjomav , mij tjáluga milta le : Galga guojmát iehttset degu ietjat , de duolla dahkabihtit . Valla jus belulattjan lihpit , de suddodihpit ja lágadoaddjen sjaddabihtit . Guhti ålles lágav anet valla avtav ájnna budáv doadjá le gájkka doadjám . Dajna gå guhti le javllam : I gállasjvuodav galga doadjet , le aj javllam : I galga gåddet . Jus gállasjvuodav i doaje , valla gåttå , de lágadoaddje le . Hållit ja dahkit suv milta guhti friddjavuoda lága baktu duobbmidallá . Duobbmo ármodibmen sunji sjaddá , guhti ij le ármmogis , valla ármmogisvuohta sjabmaha duobmov vuojttá . Muv vielja , mij ávkijt , jus guhtik javllá sujna le jáhkko , valla dago älle ? Ij gåjt dal jáhkko suv gájotja ? Jus viellja jali oabbá le biktasahtá ja bäjvvásasj biebmo dagi , mij ávkijt de jus guhtik dijás javllá : ” Mannit ráfen , biktaladdit ja bårrit gallánibmáj ” , valla ehpit vatte mav rumáj dárbaj ? Nåvti le aj jáhkujn : dagoj dagi le ietjastis jábmám . Vájbi guhtik gatját : ” Jáhká gus dån ? ” - Jáhkáv , ja mujna li dago . Vuoseda jáhkov dagoj dagi , de dagoj muv jáhkov dunji vuosedav . Jáhká Jubmel le akta . Duolla . Bahás vuojŋŋanisá aj dav jáhkki , ja doargesti . I gus diede , gájves almasj , dagodis jáhkon ij le árvvo ? Ittjij gus mijá áhttje Abraham rievtesferdugin dagoj baktu sjatta gå bárnes Isakav värroálltára nali biejaj ? Vuojná jáhkko aktan dagojis bargaj ja dagoj baktu suv jáhkko ållåsin sjattaj . Nåvti tjáluga bágo ålliduvvin : Abraham Jubmelij jáhkij ja danen rievtesferdugin sárnoduváj , ja Jubmela ráddnan gåhtjoduváj . De ham vuojnnebihtit almasj rievtesferdugin dagoj baktu sjaddá , ij dåssjå jáhko baktu . Ij lim gus skieges nissunijn Rakavijn nåvti ? Ittjij gus rievtesferdugin dagoj diehti sjatta gå rájadum ålmmåjt ietjas lusi duostoj ja sijájt ietjá gäjnov ålgus luojtij ? Gåktu rumáj vuojŋŋanisá dagi le jábmám , nåv jáhkko le dagoj dagi jábmám . Muv vielja , allit gájka åhpadiddjen sjatta . Dij diehtebihtit mij garrasappot duobbmidallap , dajna gå gájka moatteláhkáj mäddalip . Guhti bágoj ij mäddala le ålles , ja ietjas rubmahav nagát anedit . Gå njálmmeruovdev hässtaj biedjap mijáv jegadittjat , de dan ålles rubmahav nagádip anedit . Ja gehtja aj hávsajt , ma li stuore ja garra biekkajs jådeduvvi ; mielleålmåj daŋgas diehti dajt mielijn anet gåsi sihtá . Dan láhkáj njuoktjamijn aj ; unna lahtasasj valla buktá goarssot gåk sihtá . Unna dålåsj máhttá ålles vuomev buollidasstet . Ja njuovtjav le dållå , iesj bahás värált mijá lahtasij siegen . Ålles rubmahav bádá , iellemavierav buollit ja iesj le helvidis buolliduvvam . Ij gávnnu nieljejuolgak judostjärdda , lådde , guokkardiddje jalik merrajudos mav almasj ij buvte dámadit ja mav juo le dábmam . Valla njuoktjamav aktak ij buvte dábmat , anádahkes ja bahá ja gådde selgas dievas . Dajna gijttep ja hievedip mijá Härráv ja Áhtjev , dajna garrodip almatjijt , gudi li Jubmela gåvvån sjivnnjeduvvam . Dahtak njálmes boahtá rámmpo ja garro . Muv vielja , nåvti ij galga ! Ij gåjt avtagasj ája buorre ja bihtja tjátjev vattitja ? Muv vielja , ij fijkunmuorra olijvajt sjaddada , ij ga vijnnamuorra fijkunijt , ij ga sállteája buorre tjátjev vatte . Jus guhtik dijás le vijses ja jiermmá , de ietjas buorre viessoma baktu vuosedis vijssudagá låjesvuodav . Valla jus diján le garra udnodisvuohta ja bahájuonagahttem vájmojnihtte , de allit goarso jalik gielesta . Dakkir vijssudahka ij baddjet boade , ájnat le ednamis , oadtjelasj ja bahá . Gånnå udnodisvuohta ja bahájuonagahttem le , danna aj slintsosvuohta ja gájklágásj bahá le . Valla vijssudahka mij baddjet boahtá le rájnas ja ráfálasj , lådje ja miedek , dievas ármmogisvuodas ja buorre dagojs , nanos ja duohta . Rievtesferdukvuohta sáddjiduvvá ráfen ja sjattojt sjaddat sidjij gudi ráfev anodi . Gåsstå gájkka rijddo ja doarro dijá sähkáj badján ? Ij gus badjána hálojs ma dijá lahtasijn rijddali ? Dij hálijdihpit , valla ehpit majdik oattjo . Udnodisvuodas gåddebihtit , valla ehpit majdik vuojte . Rijddalihpit ja doarrobihtit . Diján ij le mige , dajna gå ehpit råhkådalá . Dij råhkådallabihtit , valla ehpit majdik oattjo dajna gå nievresláhkáj råhkådallabihtit ; ietjada hálojt sihtabihtit gallidit . Dij jáhkodime , ehpit gus diede gieresvuohta väráldij le vasjulasjvuohta Jubmela vuosstij ? Guhti värálda ráddnan sihtá , Jubmela vasjulattjan sjaddá . Vaj jáhkkebihtit gus tjáluga bágo li guoros bágo : Udnodisvuodajn gus Jubmel rávkká vuojŋŋanisáv mav le mijá sisi årodahttám ? Valla stuoráp le ármmo mav midjij vaddá . Dan diehti javladuvvá : Jubmel stuorrásijt vuosstálasstá , valla vuollegisájda ármov vuoset . Lehkut Jubmela vuollásattjan . Vuosstálasstit bärggalav , de dijás báhtar . Lahkanihtit Jubmelij , de didjij lahkan . Bassit giedajdihtte , dij suddára , ja rájnnijihtit vájmojdihtte , dij guoktástalle . Surggahihtit , tjierrut , luodjut . Tjajmos sjaddis gadnjalin ja ávvo surggon . Vuollánihtit Härrá åvdån , de dijáv alet . Vielja , allit boaktjot guhtik guojmáda birra håla . Guhti vieljas birra boaktjot hoallá jali vieljas duobbmi , lága birra hoallá boaktjot ja lágav duobbmi . Valla jus lágav duobbmi de ille lága dahkke ájnat dan duobmár . Akta val le láhkavadde ja duobmár : sån guhti máhttá gádjot ja biejsstet . Valla guhtis dån le guhti guojmát duobbmi ? Dij gudi javllabihtit : ” Uddni jali idet vuolggep duon dán stádaj ja ganudip jagev buorre oassásijt dagátjit ” , ehpit dij diede gåk dijá viessom idet le . Lihpit suovva mij oanegattjav vuojnnu ja vas gáhtu . Dij lulujda javllat : ” Jus Härrá sihtá de oadtjop viessot ja duov dáv dahkat . ” Ienni lihpit stuorrása ja májnnobihtit ietjada . Gájkka dakkir májnno le bahá . Suddot guhti diehtá gåktu buorev dahká , valla ij dav dagá . Gudi boandá lihpit : tjierrut , luodjut dajs vájvijs , ma didjij li boahtemin . Dijá boanndudahka miesská , dijá biktasijt muohtse bårrå . Dijá gålle ja silba ruosstu , ja ruossta dijá vuosstij vihtanasstá ja dijá rubmahav bårrå degu dållå . Dáj maŋemus biejvij lihpit dávverijt tjoahkkim . Bálkáv barggijs , gudi sájov dijá ednamijn tjuohppin , lihpit mávsek anedam . Almmáj tjuorvvu ja tjuorvas le Härrá Sebaota bälljáj ållåm . Dij lihpit tjävllásvuodan ja valjesvuodan ednamin viessum , ja njuovvambiejven ietjada buojddodijda . Lihpit rievtesferdugav duobbmim ja gåddåm , ja ittjij sån didjij vuosstehágov dagá . Vielja , lehkut gierddisin dasik Härrá boahtá . Ednambargge ednama divras sjattov gierddisláhkáj vuorddá ja tjaktjarásjov , gidárásjov aj . Lehkut dij aj gierddisin ja nannusin dajna gå Härrá boahtem le lahka . Surggahihtit , tjierrut , luodjut . Duobmár le uvsa ålggolin . Lehkut gierddisin ja adnit profehtajt åvddågåvvån , gudi Härrá namán hålli . Sálugin hievedip sijáv , gudi li gierddisa . Gullam lihpit Joba gierddisvuoda birra ja vuojnnám gåk någåj , dajna gå Härrán le vallje gieresvuodas ja ármmogisvuodas . Åvdemusát , muv vielja , allit vuornnáv dagá alme jalik ednama jalik iehtjáda baktu . Dijá ’ le ’ lehkis le ja dijá ’ ij ’ lehkis ij , ietján Jubmela duobbmuj boahttubihtit . Jus guhtik dijás bijnástuvvá de råhkålis ; jus guhtik le ávon de ávvosálmajt lávllus . Jus guhtik dijás le skibás de tjoaggulvisá boarrásijt ietjas lusi gåhttjus , ja sij galggi suv oaljoj vuojddat Härrá namán råhkådaládijn suv åvdås . Sijá jáhko råhkålvis skihppev gádju ja Härrá suv buoret . Ja jus suddodam le , de sunji ándagis luojteduvvá . Dåbdåstihtit dan diehti suttojt guhtik guojmmásihtte , ja råhkådallit guhtik guojmáda åvdås vaj buorránihpit . Rievtesferduga råhkålvisán le fábmo ja dan diehti ednagav dahká . Elia lij almasj mijá láhkáj , valla gå Jubmelij råhkålij allis rásjov dagá , de ittjij biellenälját jahkáj ednamav tjáhttji . De vas råhkålij , ja almme de rásjov vattij ja ednam sjattojdis sjaddadij . Muv vielja , jus guhtik dijás sádnesvuodas virddu ja soames suv ruoptus doalvvu , de diehtit : guhti suddárav tjádjánime gäjnos ruoptus doalvvu , suv sielov jábmemis gádju ja ållo sutto ándagis luojteduvvi . Petrusis , Jesus Kristusa apostelis , válljim almatjijda , gudi abmasin bådoj viessu , Pontosin , Galatian , Kappadokian , Asian ja Bitynian , Jubmela , mijá Áhtje , ájggomusá milta válljiduvvam , Vuojŋŋanisás ájlistuvvam ja Jesus Kristusa varájn gullogisvuohtaj ja rájnnanibmáj biejaduvvam . Valjes ármmo ja ráfe dijáv tjuovvus . Buorissjivnnjeduvvam lehkus mijá härrá Jesus Kristusa Jubmel ja Áhttje . Stuorra ármmogisvuodanis le mijáv ielle dårvvuj ådåsis riegádahttám Jesus Kristusa tjuodtjelime baktu jábbmegij lussta , nåhkåmahtes , duolvvamahtes ja buollnamahtes árbbáj almen vuorddemin , dan diehti gå Jubmela fábmo jáhko baktu dijáv várjjal gádjusime rádjáj , mij le gárvviduvvam maŋemus ájge bigoduvátjit . Sjållerdihtit danen vájku dal jur dálla oanegis ájgev moattelágásj gähttjalimijt hähttubihtit gierddat . Gålle aj dålån gähttjaluvvá ja dijá jáhkko le dålås divrráp . Gähttjalimijn dijá jáhkko duohtan vuojnnu ja dassta le didjij Jesus Kristusa bigoduvádijn hievedussan , herlukvuohtan ja guddnen . Dij ehpit le suv vuojnnám valla daŋgas diehti suv iehttsebihtit ; ehpit suv ájn vuojne , valla sunji jáhkkebihtit ja máhttebihtit sárnnomahtes , almmelasj ávujn sjållerdit gå dal jáhkuda måhkkåj lihpit jåvsådime : sielojihtte gádjusibmáj . Dav gádjusimev profehta åtsådin ja guoradin sárnnedattijn ármov , mav lijda åttjutjit . Sij åtsådin makkir ja mav ájgev Kristusa Vuojŋŋanis sijá sinna åvddålijsárnoj gå sárnoj gierddamusájt , majt Messias lij gierdatjit ja herlukvuodav mij maŋŋela lij tjuovutjit . Sidjij bigoduváj ettjin dajna ságajn ietjasa ájnat dijáv dievnasta . Dáv ságav dal lihpit sijás gullam , gudi ájlis Vuojŋŋanisán almes rájaduvvin , didjij evangeliumav buktet . Ieŋŋgila aj hálijdi dav bessat dåbddåt . Gåhtsit de ja lehkut gárvvásin vuolgátjit . Biedjit ålles dårvov ármmuj mij didjij vatteduvvá Jesus Kristusa bigoduvádijn . Dij lihpit gullogisvuoda máná , allit hálojihtte milta vieso degu dalloj gå diehtemahtesvuodan viesojda . Lehkut dij aj ájllisin nåv gåktu sån le ájlis , guhti dijáv le gåhttjum . Tjáleduvvam ham le : Lehkut ájllisin , dan diehti gå mån lev ájlis . Jus råhkådaládijn áhttjen suv gåhttjobihtit , guhti juohkkahattjav duobbmi dagojis milta ja ij le belulasj , de viessut jubmelbalulattjan dav ájgev gå lihpit dánna . Dij ehpit le dåssjåniddje åmij , silbaj jalik gållij lånestuvvam dåssjedis viessomis , mav ájttegijs árbbijda , valla vigedis lippa varájn , Kristusa divras varájn . Sån lij juo värálda sjivnnjedime åvddåla válljiduvvam , valla dijá jáhkulattjaj diehti le bigoduvvam esski dáj ållåniddje ájgij . Suv baktu Jubmelij jáhkkebihtit guhti suv le jábbmegij lussta tjuodtjelahttám ja herlugahttám , vaj diján aj luluj jáhkonihtte dårvvo Jubmelij . Sielojdihtte lihpit rájnnim gå sádnesvuohtaj lijda gullogisá ja máhttebihtit vieljatjij duohta gieresvuodan viessot . Iehttsit de guhtik guojmáda ålles vájmos . Dij ham lihpit ådåsis riegádam , ehpit dåssjåniddje ájnat nåhkåmahtes sájos , Jubmela ielle ja bisso bágos , dan diehti gå almasj le degu rásse ja gájkka herlukvuohtas degu giette giedjega . Rásse buollná ja giedjega gahttji , valla Jubmela báhko ihkeven ájggáj bissu . Dát báhko le didjij guláduvvam . Guodit dan diehti gájklágásj bahudagáv , bähttogisvuodav ja vilpástallamav , udnodisvuodav ja boavtjohålav . Njuorakmánnán vájnnodihtit vuojŋŋalasj tjielgga mielkev , vaj dan baktu lulujda gievrrot ja gádjusit . Dij ham lihpit Härrá buorrevuodav vuojnnám . Gå suv lusi boahtebihtit , ielle gärggáj , hilgoduvvam almatjijs , valla Jubmelis válljiduvvam ja sujsta guddneduvvam , de dij aj ielle gierggen vuojŋŋalasj vieson sjaddabihtit . Ájlis härrávuohtan sjaddabihtit ja vuojŋŋalasj värojt Jubmela åvddåj buktebihtit majt sån Jesus Kristusa diehti duosstu . Tjálugin ham tjáleduvvam le : Gehtja , Sionij biejav tjiehkagiergev , válljiduvvam ja guddneduvvam ; guhti sunji jáhkká ij galga skábmádit . Guddne gullu de didjij , gudi jáhkkebihtit . Valla sidjij gudi e jáhke le dåhpetsieggijiddjijs hilgodum giergge tjiehkagierggen sjaddam , jårrålimgierggen , bákten masi almatja näjkkali . Sij jårri dan diehti gå bágov e gulldala . Nåvti sidjij mierreduvvam le . Valla dij lihpit válljiduvvam vierrek , gånågisá ja härrá , ájlis álmmuk , Jubmela ietjas álmmuk , gudi lihpit suv stuorra dagojt sárnnedittjat . Dijáv le sjievnnjedis oavdos tjuovggasis gåhttjum . Gudi åvdebut ejda lim álmmuk , lihpit dal Jubmela álmmugin sjaddam . Gudi åvdebut ejda ármov gávna , lihpit dal ármov gávnnam . Muv gärrása , vágodav dijáv gudi dánna abmasin viessobihtit , várrijihtit oattje hálojs , ma sielo vuosstij dårru . Viessut vuohkasit hiednigij siegen vaj sij gudi dijáv bahás almatjin gåhttju vuojnni dijá buorre dagojt ja Jubmelav hievedi dan biejve gå boahtá . Tjuovvut Härrá diehti vuollegattjat almatjij aktisasj njuolgadusájt , lehkus dal tjäjssár alemus fámujnis jali ednamhärrá , sujsta rájaduvvam bahádahkkijt stráffutjit ja buorredahkkijt májnutjit . Jubmela sidot le : buorre dagoj baktu sjávvunahttet tjuorbij ja durudárugij njálmijt . Lehkut friddja almatjin , valla allit friddjavuodav oarren ane bahájt dagátjit , ájnat lehkut Jubmela dievnárin . Guddnedihtit gájkajt , iehttsit jáhkoguojmijdihtte , lehkut jubmelbalulattjan ja rámmput tjäjssárav . Gudi dievnára lihpit , lehkut båndijihtte vuollásattja , gulldalihtit ja guddnedihtit sijájt , allit dåssjå sijájt , gudi li buore ja låje ájnat bahájt aj . Stuorev dahká , guhti rievtugahtes vájvijt gierddá dan diehti gå Jubmel le suv tjalmij åvdån . Le gus mige guddnedahtte hattov gierddat , gå boasstot lihpit dahkam ? Valla jus gierddabihtit tsábmeduvvat , gå duolla lihpit barggam , de stuorren le Jubmela mielas . Dasi lihpit gåhtjoduvvam , dajna gå Kristus aj dijá diehti gierdaj ja lij åvddågåvvån , vaj suv luottajt tjuovvobihtit . Sån ittjij suddoda ja suv njálmen ij lim bähttogisvuohta . Ittjij álbeda gå álbeduváj . Ittjij nihte gå hähttuj gierddat . Guodij ietjas suv hállduj , guhti rievtesláhkáj duobbmi . Mijá suttojt ietjas rubmahin muorratjuolldaj guottij , vaj lulujma suttojs ierit jábmet ja rievtesferdukvuoda diehti viessot . Suv hávij baktu lihpit buoreduvvam . Dij lijda láhppum sávtsaj lágátja , valla lihpit dal dijá sieloj räjnnuhiddje ja gähttje lusi jårgijdam . Ja dij nissuna , lehkut ålmmåjihtte vuollásattjan , vaj sij gudi báhkuj e jáhke aj lulun vuojteduvvat bágoj dagi áhkájisá baktu , gå vuojnni dijáv gullogisvuodan ja rájnnavuodan viessomin . Allit ietjada ålgolt hiervvi vuobddatjievlij , gållehervaj ja tjáppa biktasij . Lehkus dåssjånik härvvan sisŋelt tjiegos almatja låjes ja ráfálasj miella , mij Jubmela åvdån le divras . Nåvti ájlis nissuna dålen ietjasa hiervvijin , gudi dårvov Jubmelij biedjin . Sij lidjin ålmmåjisá vuollásattjan , nåv gåktu Sara Abrahamav gulldalij ja härrán suv gåhtjoj . Dij lihpit suv niejda jus dahkabihtit mij duolla le ja ehpit goassak avtak dibde dijáv balldet . Ja dij ålmmå , viessut áhkájihtte daj diedoj milta majt lihpit oahppam , sån le ham rasjep bielle . Guddnedihtit suv , dan diehti gå sunji aj oasse le iellema vaddásis . De ij le mige dijá råhkådallamij åvdån . Maŋemusát , lehkut avtamielagin , ármestihtit nubbe nuppev , iehttsit vieljajdihtte ja lehkut ármmogissan ja vuollegissan . Allit baháv bahájn mávse jalik álbedimev álbedimijn , valla ienni buorissjivnnjádusájn , dajna gå ietja lihpit buorissjivnnjádussaj gåhtjoduvvam . Guhti iellemav ähttsá ja buorre biejvijt sihtá , várrijis njuoktjamis bahás ja baksimijdes bähttogis hållamis . Guodis baháv , dahkis buorev , viggis ráfev åhtsåt , dan diehti gå Härrá rievtesferdugijt vuojnná ja sijá råhkådallamijt gullá . Valla jårgijt sijájs gudi baháv dahki . Gierddamus iellemin sjaddá Guhtis didjij máhttá baháv dahkat , jus buorráj barggabihtit . Dij lihpit sálugin ihka rievtesferdukvuoda diehti hähttubihtit gierddat . Allit balá , allit ga balldet dibde . Valla vájmojnihtte ájlistuhttit Härráv , Kristusav . Lehkut agev gárvvásin vásstedittjat juohkkahattjaj guhti sihtá dijá dårvo birra diehtet . Valla vásstedihtit vuollegisvuodajn , jubmelbalulasjvuodajn ja buorre oamedåbdujn , vaj boavtjohållamis skábmádi , gudi dijá iellema birra Kristusin baháv hålli . Jus Jubmela sidot nåv le , de buorep le buorre dagoj diehti gierddat , ienni gå bahás dagoj diehti . Kristus ham iesj akti dijá suttoj åvdås jámij . Rievtesferdugin dijá vádnarievtesferdugij åvdås jámij , dijájt Jubmela lusi dålvutjit . Suv rubmahav gåddin , valla Vuojŋŋanis viesoj , ja de luojttádij vuojŋŋanisájda fáŋŋgagoaden sárnnedittjat . Akti lidjin gulldalimes nádum , gå Jubmel Noa biejvij gierddisláhkáj vuordij dasik árkav dahkin . Muhtema val , dåssjå gávtses , gádjusin tjátje baktu . Dan láhkáj dij dal gástadusán tjátjes gádjusihpit . Ij rubmahav duolvas rájnni , valla almasj buorre oamedåbdujn Jubmelij jårgijt . Ja gádjusihpit dajna gå Jesus Kristus le tjuodtjelam , guhti almmáj badjánij ja Jubmela oalges bielen tjåhkkåj , maŋŋel gå ieŋŋgila , fámo ja stuorravuoda li suv vuolláj biejaduvvam . Gå dal Kristus le ietjas rubmahijn gierddam , de värjjodihtit ietjada dajnak mielajn . Dajna gå guhti rubmahijn gierddá le suddodimes häjttám vaj ájgev mav ájn ietjas rubmahin viessu ij almatja háloj milta vieso , ájnat Jubmela sidoda milta . Guhkev juo lihpit hiednigij láhkáj viessum rattukvuodan , skámodisvuodan , juhkalisvuodan ja buorgodum boajtojubmelij dievnastimen . Sij de alvaduvvi gå sijájn dasti ehpit sidá badjelmärrásasj rattukvuodan viessot ja de bilkkedi dijáv . Valla sij vierttiji vásstedit suv åvdån guhti le gárves viessojt ja jábbmegijt duobbmitjit . Dan diehti evangeliumav aj jábbmegijda sárnnedin . Vájku almatjin rubmaha milta duobbmidallin , de Vuojŋŋanisá milta Jubmela láhkáj viessu . Valla gájkka le dal ållånime lahka . Lehkut dan diehti jiermmán ja tjielggusin råhkålittjat . Gájkin åvdemusát iehttsit guhtik guojmáda vájmulattjat , dajna gå gieresvuohta edna suttojt ándagis luojtet . Vehtsit nubbe nuppev njimmurik . Dievnastihtit guhtik guojmáda , juohkkahasj ármovattáldagájn mav le oadtjum Jubmela moattelágásj ármo buorre tjuottjodiddjen . Guhti hoallá mujttis suv bágo båhti Jubmelis , guhti dievnnu mujttis dievnnu fámujn mav Jubmel vaddá . Guddneduvvis Jubmel gájkláhkáj Jesus Kristusa baktu . Suv le herlukvuohta ja fábmo ihkeven ájggáj , amen . Muv gärrása , allit oavdduha gähttjalusá dålåv man tjadá hähttubihtit mannat , degu luluj didjij abmasin . Ávvudallit ienni gå diján le oasse Kristusa gierddamusájs , dan diehti gå sjållerdittjabihtit aj gå suv herlukvuohta bigoduvvá . Sálugin dij jus dijáv Kristusa namá diehti álbedi , dajna gå herlukvuoda Vuojŋŋanis , Jubmela Vuojŋŋanis , le dijá badjel . Allus aktak dijás gierddu almasjgådden , suolan jalik bahádahkken , allus ga nuppij måhkijda sehkanu . Valla jus ristagissan gierddá , de allus skábmádu ájnat ristagissan Jubmelav guddnedis . Duobmo ájgge le dal ållånam , ja Jubmela vieson álggá . Valla jus mijáj álggá , gåktus de sijáj , gudi evangeliumij e jáhke ? Jus rievtesferduk valla de gádjus , gåktus de surodimijn ja suddárijn ? Gudi Jubmela sidoda milta gierddi , vaddisa sielosa sijá åskåldis sjivnnjediddjáj ja dahkisa buorev . Dijá boarrásijt dal vágodav , iesj boarrásijs akta , ja vihtanastáv Kristusa gierddamusáj birra , guhti iesj aj oasálasj lev herlukvuohtaj mij bigoduvvá : Räjnnuhihtit älov mav Jubmel le didjij åskeldam , allit nákkos valla ietjada sidodis , nåv gåktu Jubmel sihtá , allit vuojto ájnat gisjugisvuoda diehti . Allit härrástalá tjoaggulvisájn , ma didjij li åskelduvvam , ájnat lehkut älo åvddågåvvån . Gå alemus räjnnuhiddje bigoduvvá , de buollnamahtes gudnekråvnåv oadtjobihtit . Ja dij nuorabu , lehkut vuorrasappoj vuollásattjan . Valla didjij gájkajda gullu : tjágŋit vuollegisvuoda gárvojda , dan diehti gå Jubmel le stuorrásij vuosstij , valla vuollegisájda ármov vuoset . Sådjit dan diehti ietjada Jubmela fábmogis gieda vuolláj , vaj dijáv alet gå ájgge ållån , ja bálkestihtit gájkka mårråhijt sunji , dajna gå sån dijáv huksá . Lehkut tjielggusin ja gåhtsit . Dijá vasjulasj , bärggal , åhtså degu gilljo lädján soabmásav njiellalittjat . Vuosstálasstit suv nanos jáhkujn . Mujttit vierttibihtit gierddat nåv gåktu gájka vieljada dán väráldin . Valla jus dal oanegav hähttubihtit gierddat de Jubmel gárvvi , doarjju ja gievrrot dijáv , sån guhti ármov vaddá ja dijáv le gåhttjum suv ihkeven herlukvuohtaj Kristusa baktu . Fábmo lehkus suv ihkeven ájggáj . Silvanusa viehkijn , gev diedáv åskåldis vielljan , tjáláv dáv oanegis girjev dijáv gievrrodittjat ja duodastittjat dáv Jubmela duohta ármmon , mav nannusit anodihtit . Babylona tjoaggulvis , válljiduvvam degu dij , ja bárnnám Markus , dijáv varrudahttá . Buorástahttit guhtik guojmáda gieresvuoda tjulástagájn . Ráfe didjij gájkajda , gudi Kristusin viessobihtit . Simon Petrusis , Jesus Kristusa dievnáris ja apostelis , sidjij gudi Jubmela ja lånestiddje Jesus Kristusa rievtesferdukvuoda baktu li davga divras jáhkov oadtjum gåktu mij . Ármmo ja ráfe didjij lassánis diedo baktu Jubmela ja mijá härrá , Jesusa birra . Gájkka mij iellemij ja jubmelbalulasjvuohtaj doalvvu , le suv jubmelasj fábmo midjij vaddám , gå dal dåbddåp suv guhti herlukvuodajnis ja fámujnis mijáv le gåhttjum . Midjij le stuorra ja divras jáhtojdis vaddám , vaj dij daj baktu lulujda oasev jubmelasj luondos oadtjot , gå lihpit bessam bäjskos , mij dán väráldij háloj baktu boahtá . Gähttjalihtit dan diehti duohtavuodajn ietjada jáhkkuj nannudagáv duoddit , nannudahkaj diedov , diehtuj muttákvuodav , muttákvuohtaj sávrrudagáv , sávrrudahkaj jubmelbalulasjvuodav , jubmelbalulasjvuohtaj vieljatjij mårråhav ja mårråhij gieresvuodav . Jus gájkka dát le diján ja aj vallju , de dijá diedo härrá Jesus Kristusa birra älle dåssjen ájnat sjattojt sjaddadi . Valla guhti ij diede ij lahkavuojnnen majdik vuojne ; sån le hälbbadam gåktu åvdep suttojs rájnniduváj . Vielja , dahkit ienni gájkka , majt ájmmudihpit nannitjit ietjada gåhttjomav ja válljidallamav . Jus dav dahkabihtit de ehpit goassak gahtja , dajna gå gäjnno de rahpas mijá Härrá ja lånestiddje Jesus Kristusa ihkeven rijkkaj . Dajna ájgov dijáv agev dán birra mujttádit , vájku dav diehtebihtit ja nannusin bissobihtit sádnesvuodan mij dal le dijá . Muv mielas le muv duogen båktålit dijáv mujttádusáj guhkev viesov dán rubmaha goaden . Diedáv vuojn ruvva dav guodáv , nåv gåktu härrá Jesus Kristus le munji diededam . Valla sidáv buoremusáv dahkat vaj dij aj muv ájge maŋŋela agev mujttebihtit majt hålliv . Ällim mujna tjiehpesláhkáj duoddim subttsasa mielanam , gå didjij guládiv mijá härrá Jesus Kristusa fámov ja boahtemav , ájnat lidjiv tjalmijam suv allavuodav vuojnnám , dajna gå sån gudnev ja herlukvuodav Jubmel Áhtjestis duostoj , gå jiedna allavuoda herlukvuodas gulluj : ” Dát le Bárnnám , muv iehttselis ja gärrásamos . ” Dav jienav iesj gulliv almes boahtemin gå sujna ájlis váren lidjiv . De ájn nannusappot jáhkkep profehta báhkuj . Dij lulujda ietjada dajna profehtabágujn tjuovgadit sjievnnjis lanjá tjuovga láhkáj idedisguoksu rádjáj ja dasik guovsojnásste dijá vájmojn badján . Ja åvdemusát buojkkájihtit aktak ij ájmmuda tjáluga åvddålijsárnnomav iesj tjielggit . Aktak åvddålijsárnnom ij le goassak almatja sidodis boahtám , ájnat ájlis Vuojŋŋanis le almatjijt rádjam bágojt Jubmelis hålatjit . Israela álmmugin aj vierreprofehta lidjin , nåv gåktu aj dijá sähkáj vierreåhpadiddje båditji , gudi suolev bukti dåssjididdje vierreåhpajt ; sij tjabu vuornotji härráv guhti sijáv le lånestam ja nåvti håhkkånibmáj gahtjatji . Ålos tjuovotji sijá rattukvuodajt ja álbedittji sádnesvuoda gäjnov . Ávkástalátji sij ietjastaládijn dijáv duoddim subttsasij , valla duobbmo mij juo ådno duobbmidaláj le fámon , ja sij gässuji håhkkånibmáj . Jubmel ittjij ieŋŋgilijt árjo , gudi lidjin suddodam , ájnat bálkestij sijáv ednama sjievnnjis sluokkojda , gånnå duobmo rádjáj giddagisán li . Ittjij ga dålusj väráldav árjo valla várjjalij rievtesferdukvuoda guládiddjev Noav , aktan gietjajn iehtjádijn , gå surodimij väráldav dulvvadij . Sodoma ja Gomorra stádajt gudnan båldij vuosedittjat surodimijda mij sijáv vuorddá . Valla gájoj rievtesferduk Lotav , gev surodimij rattugis viessom vájvedij , dajna gå sån rievtesferduk ålmåj sijá siegen viesoj ja gå gulláj sijá lágadis dagoj birra ja iesj sijáv vuojnij , de biejves bäjvváj suv rievtesferduk siello vájvástuváj . Härrá galla jubmelbalulattjajt gähttjalimes gádju , valla vádnarievtesferdugijt giddagisá nuktalimen anet gitta duobbmobiejve rádjáj , ájnnasit sijájt gudi nuoskes hálojdisá tjuovvu ja e alep fámojs berusta . Iesjrádugin ja jálustallen e balá vuojŋŋalasj fámojt álbedimes , vájku ieŋŋgila gudi gievrrudagá ja fámo hárráj li stuorábu , e sijáv álbeda gå Härráj sijáv guoddali . Da almatja li jiermedis juhtusij lágátja , riegádam giddiduvátjit ja gåddutjit . Sij bilkkedi majt e dåbdå , ja nåv gåktu juhtusa sij aj håhkkåni , ja de bähtádalá biessti majt allasisá li bähttám . Lijkkuji biejvveguovddela jugástallamij ja li skábmon ja lájtton , gå dijá siegen bårådattijn dijáv biehtti . Agev li skámodis nissunijda hálo tjalmij gähttjamin ja e goassak suttos gallána . Tjáddjiji rasjes sielojt ja ávddam li ietjastallamij . Garroduvvama li gudi njuolggis gäjnov li guodám ja tjádjánam Bileama , Bosora bárne luottajt tjuovvu . Sån vuojn iehtsij mav máhtij bähttogisvuodajn háhkuhit valla biehtoduváj ietjas bahádago diehti : gieladis oassná almatja gielajn hållagådij ja dán profehta gájvesvuodav tsakkaj . Dá almatja li tjátjedis ádjaga , balva majt virrobiegga oagot ja tjáhppadamos sjievnnjet sijáv vuorddá . Sij hålli stuorrás valla guoros bágojt , oattje hálujn biehtti ja rattukvuodajn ruoptus loaggi almatjijt , gudi li sijájs ja sijá tjáddjidusájs bessagoahtemin . Jáhtti friddjavuodav , valla ietja li bäjsko svájnnasa , dan diehti gå oajtádalle le oajtte svájnas . Jus sij gudi li oahppam mijá härrá ja lånestiddje Jesus Kristusa birra li värálda bádudagás bessam , vaden dasi gässuji ja oajtádalli , de li vidjura åvdep báles nävrrum . Sidjij buorep luluj jus ällim goassak rievtesferdukvuoda gäjno birra oahppam ienni gå vuostak dan birra oahppat ja de jårgijdit dajs ájlis budájs majt li duosstum . Sidjij le gevvam nåv gåktu báhkovájas javllá : Bena ietjas guovllomijda moaddu , ja basádum svijnne stientjen jållert . Nuppev girjev dal didjij muv gärrásijda lev tjállemin , ja goappátjijn lev mujttádusáj sihtam dijáv tjielgga miellaj vaden båktet ja didjij mujttádit majt ájlis profehta åvddåla li sárnnum ja mijá härrá ja lånestiddje budájt majt lihpit gullam dijá apostelijs . Åvdemusát galggabihtit mujttet maŋemus biejvij båhti bilkkediddje gudi háloj milta barggi ja dijáv bilkkedi ja gatjádi : ” Le gus de boahtemin gåktu jáhteduváj ? Mijá ájttega li juo jábmám ja gájkka le nåvtik gåktu värálda sjivnnjedime rájes . ” Sij e sidá mujttet dålen lidjin alme ja ednam tjátjes ja tjátjijn sjivnnjeduvvam Jubmela bágo fámujn . Dallusj värált de danen tjáhtjáj vuolmmasij ja gádoj . Valla dálásj ednam ja alme li daŋga Jubmela bágo fámujn dålå vuorkán ; duobmo biejve rádjáj vuorkkiduvvam dallutjij gå surodime dåssjåni . Valla allit vajálduhte , muv gärrása : Härráj le akta biejvve degu tuvsán jage ja tuvsán jage degu akta biejvve . Muhtema árvvali Härráv njoahtsen jáhtov ållidittjat valla ij le dan láhkáj . Vuordasj bus dijá diehti dajna gå avtak ij sidá láhppet , ájnat vuorddá gájkajt jårggålibmáj jåvsådittjat . Valla Härrá biejvve degu suola boahtá . Alme dan biejve jumá gáhtu , almenoase dålås suddi ja ednam ja gájkka almatjij dago boaldeduvvi . Gå dal gájkka dát dåssjån de vierttibihtit ájllisin ja jubmelbalulattjan juohkkaláhkáj viessot , dav ájgev gå Jubmela biejvev vuorddebihtit ja oatsodihpit dan boahtemav , biejvev gå alme dålås dåssjåni ja almenoase báhkkasis suddi . Valla suv jáhto milta vuorddep ådå almijt ja ådå ednamav gånnå rievtesferdukvuohta viessu . Dav vuordedijn de , muv gärrása , viggit viessot dan láhkáj vaj Härrá dijáv gávnná ráfen viessomin , rájnnasin ja vigedibmen . Adnit gádjusibmen Härrá vihpamav . Dav le mijá Paulusvielljagieres aj didjij tjállám vijsesvuoda milta mav le oadtjum . Dav tjállá gájkka girjijnis gå dáj gatjálvisáj birra hoallá . Muhtem ij le álkke dádjadit . Dáv ja ietjá ájlis tjállagijt åhpadak ja rasjes almatja bådnji ietjasa dåssjånibmáj . Muv gärrása , gå dal diehtebihtit de várrijihtit gässumis surodimij tjáddjidimijda ja láhppumis . Åvddånihtit mijá härrá lånestiddje Jesus Kristusa ármon ja diedon . Sunji lehkus guddne dálla ja ihkeven ájggáj , amen . Mij juo lij álgos , majt lip gullam , majt tjalmijimme lip vuojnnám , majt lip gähttjam ja giedaj duohtadam le mijá måhkke : iellema báhko . Iellem bigoduváj , mij lip dav vuojnnám ja vihtanasstep dan birra , ja guládip didjij ihkeven iellemav , mij lij Áhtje lunna ja midjij bigoduváj . Mij guládip didjij majt vuojnijma , gulájma vaj dij aj lihpit mijá aktisasjvuodan , mij le aktisasjvuohta Áhtjijn ja Bárnijnis Jesus Kristusijn . Dáv tjállep mijá ávov ålliduvátjit . Ja dát le sáhka mav sujsta lip gullam ja didjij guládip : Jubmel le tjuovgga ja sujna ij le åbbåk sjievnnjet . Jus javllap miján le sujna aktisasjvuohta , valla sjievnnjedin vájaldip , de gielestip ja ep sáddná milta dagá . Valla jus tjuovgan vájaldip , nåv gåktu sån le tjuovgan , de miján le aktisasjvuohta gaskanimme ja Jesusa , Bárnes , varra mijáv gájkka suttojs rájnni . Jus javllap miján älle sutto de iehtjama biehttep ja miján sádnesvuohta ij le . Jus suttojdimme dåbdåstip de sån le åskåldis ja rievtesferduk ja luojttá mijá suttojt ándagis ja gájkka vádnarievtesferdukvuodas mijáv rájnni . Jus javllap mij ep le suddodam de suv gielestiddjen dahkap ja suv báhko ij le miján . Máná , dáv tjáláv didjij vaj ehpit suddoda . Valla jus aktak suddot de miján le bälostiddje Áhtje åvdån , Jesus Kristus , guhti le rievtesferduk . Sån le såbadusvärron mijá suttoj åvdås , ja ij dåssjå mijá ájnat åbbå värálda . Diehtep mij lip sunji dåbdijdam , dajna gå suv budájt anodip . Guhti javllá : ” Mån dåbdåv suv ” valla ij suv budájt anoda le gielestiddje , ja sádnesvuohta ij le sujna . Valla Jubmela gieresvuohta le sáddnán ållånam suv sinna guhti suv bágojt vuorkut . De diehtep mij lip sujna . Guhti javllá sujna bissot , viertti iesj viessot nåv gåktu sån viesoj . Muv gärrása , iv le ådå budáv didjij tjállemin ájnat oabme , mij diján juo álgos lij . Dát oabme budá le báhko mav lihpit juo gullam . Mav dal tjáláv le daŋgas diehti ådå budá - suv iellem ja dijá iellema dav vuosedi , danen gå sjievnnjet vássá ja sáddná tjuovgga juo tjuovggá . Guhti javllá sån le tjuovgan valla vieljas vasjot le ájn sjievnnjedin . Guhti vieljas ähttsá bissu tjuovgan ja ij sujna mige jårrålahte . Valla guhti vieljas vasjot le sjievnnjedin ; sjievnnjedin vájalt ja ij diede gåsi le vádtsemin , dan diehti gå sjievnnjet le suv tjalmeduhttám . Tjáláv didjij , mánájda : dijá sutto li suv namá diehti ándagis luojteduvvam . Tjáláv didjij , áhtjijda : dåbddåbihtit suv guhti le álggorájes . Tjáláv didjij nuorajda : lihpit Bahágisáv oajttám . Tjállám lev didjij , mánájda : dåbddåbihtit Áhtjev . Tjállám lev didjij , áhtjijda : dåbddåbihtit suv guhti le álggorájes . Tjállám lev didjij nuorajda : gievra lihpit , Jubmela báhko diján bissu ja lihpit Bahágisáv oajttám . Allit väráldav iehtse , allit ga dav mij väráldin le . Jus aktak väráldav ähttsá de Áhtje gieresvuohta ij le sujna . Dan diehti gå gájkka mij le väráldin , oattje hálo , tjalmij hálo ja stuorástallama e Áhtjes boade , ájnat väráldis . Ja värált dåssjån aktan hálojis , valla guhti Jubmela sidodav dahká ihkeven ájggáj bissu . Máná , maŋemus ájgge dát le . Gullam lihpit antikrissta le boahtemin ja juo li dal ållo antikrista boahtám . Dassta maŋemus ájggen dáv diehtep . Sij li mijás vuolggám valla ettjin goassak midjij gullu . Jus midjij lulun gullut de mijá lusi ganudit lulun , valla de luluj bigoduvvat aktak sijás ij midjij gullu . Valla didja lihpit Ájllisis vuojdaduvvam ja gájka dåbddåbihtit sádnesvuodav - Iv tjále dan diehti gå sádnesvuodav ehpit dåbdå . Dåbddåbihtit dij dav ja diehtebihtit gieles ij sádnesvuodas badjána . Guhtis le gielestiddje ietján gå sån guhti Jesusav Kristusin vuornnu . Guhti Áhtjev ja Bárnev vuornnu le antikrissta . Ij le Áhttje sujna , guhti Bárnev vuornnu . Guhti Bárnev dåbdås sujna le aj Áhttje . Bisodihtit majt álgos lihpit gullam . Jus vuorkudihpit mav álgos lihpit gullam de dij aj Bárnen ja Áhtjen bissobihtit . Ja dát le mav iesj midjij jáhtij : ihkeven iellem . Tjállemin lev dal didjij sijáj birra gudi dijáv sihti biehttet . Valla diján bissu vuojdas mav sujsta lihpit oadtjum ja ehpit åhpadiddjev dárbaha . Dan diehti gå suv vuojdas dijáv gájkka åhpat - hoallá sáddnáv , ij gällásav . Dahkit gåktu dijáv le åhpadam ja bissut sujna . Máná , bissut sujna vaj jálo lip , gå sån ietjas bigot ja ep suv åvdån dárbaha hehpanit gå de boahtá . Jus diehtebihtit suv rievtesferdugin , de diehtebihtit juohkkahattjav rievtesferdugin viessomin sujsta riegádij . Gähttjit makkir gieresvuodav Áhttje midjij vuosedij , gå Jubmela mánnán gåhtjoduvvap . Suv máná vuojn lip . Värált ij mijáv dåbdå , dan diehti gå ij le goassak sunji dåbdijdam . Muv gärrása , Jubmela máná dal lip , valla ij le ájn bihkusin manen sjaddap . Diehtep galla gå ietjas bigot de suv lágátjin sjaddap , dajna gå bessap suv vuojnnet gåktu le . Juohkkahasj gänna sunji le dát doajvvo rájnni ietjas , nåv gåktu sån iesj le rájnas . Guhti suddot aj lágav doadjá , dajna gå suddo lágav doadjá . Diehtebihtit sån le ietjas bigodam suttojt gádodittjat , ja ietjanis älle sutto . Guhti sujna bissu ij suddoda . Guhti suddot ij le goassak suv vuojnnám , ij ga suv dåbdå . Máná , allit avtak ietjada tjáddjidahte . Guhti rievtesvuodav dahká , le rievtesferduk , nåv gåktu Kristus le rievtesferduk . Guhti suddot le bärggala mánná , dan diehti gå bärggal le juo álgos suddodam . Valla Jubmela Bárnne bigoduváj bärggala bargojt dåssjidittjat . Guhti Jubmelis riegádij ij suddoda , dan diehti gå Jubmela sádjo sujna bissu . Ja sån ij máhte suddodit dajna gå le Jubmelis riegádam . Dássta bihkus , gudi li Jubmela ja gudi li bärggala máná : guhti rievtesferdugit ij barga ij Jubmelij gullu , ij ga guhti vieljas ij iehtse . Dáv ságav juo álggorájes lihpit gullam : ähttsup guhtik guojmáma . Allup Kaina lágátjin lehku , guhti lij Bahágisá mánná ja vieljas gåttij . Manen suv gåttij ? Danen gå suv dago lidjin bahá valla vieljas lidjin rievtesferduga . Vielja , allit alvaduvá jus värált dijáv vasjot . Diehtep jábmemis lip iellemij mannam , dajna gå iehttsep vieljajdimme . Guhti ij iehtse bissu jábmemin . Guhti vieljas vasjot le almasjgådde ja diehtebihtit almasjgådden ij le ihkeven iellem . Dåbdijdam lip gieresvuohtaj dajna gå Jesus hekkas mijá åvdås vattij . Mij lip aj välggogisá hekkajdimme vieljaj åvdås vaddet . Jus avtanik le gájkka majt väráldin dárbaj ja vieljas vuojnná niedan , valla vájmos sunji dahppá , gåktus de Jubmela gieresvuohta sujna bissu ? Máná , allup guoros bágoj ähttsu , ájnat dagoj ja sádnesvuodajn . 19/20 De diehtep sádnesvuoda máná lip , ja jus vájmmo mijáv duobbmi de jasskavuodan lip suv åvdån , gå Jubmel le mijá vájmos stuoráp ja gájkka diehtá . Muv gärrása , jus vájmmo ij mijáv duobbmi de Jubmela åvdån jálo lip . Ja majt lulujma sujsta råhkålit , oadtjot lulujma , gå suv budájt anodip ja dahkap dav mij suv miela milta le . Ja dát le suv budá : jáhkket galggap Bárnes Jesus Kristusa nammaj ja iehttset guhtik guojmáma nåv gåktu gåhtjoj . Guhti Jubmela budájt anot , bissu Jubmelin ja Jubmel sujna . Ja Vuojŋŋanisás , mav midjij le vaddám , diehtep suv bissot mijájn . Muv gärrása , allit gájkka vuojŋŋanisájda jáhke , ájnat åtsådihtit jus Jubmelis båhti , dajna gå väráldij li ållo vierreprofehta boahtám . Vuojnnebihtit de makkir Vuojŋŋanis le Jubmela : juohkka vuojŋŋanis mij Jesus Kristusav almatjin dåbdås le Jubmelis boahtám , valla vuojŋŋanis mij Jesusav vuornnu ij le Jubmelis . Antikrista vuojŋŋanisáv gulájda boadátjit ja juo le dal väráldin . Valla didja , máná , lihpit Jubmelis ja lihpit vierreprofehtajt vuojttám , dajna gå guhti le dijájn , le sujsta stuoráp guhti le väráldin . Sij li väráldis ja danen värálda láhkáj ságasti ja värált sijáv gulldal . Valla mij lip Jubmelis . Guhti Jubmelav dåbddå gulldal mijáv ; guhti Jubmelis ij boade ij mijáv gulldala . Nåvti buktep sádnesvuoda ja tjáddjididdje vuojŋŋanisájt tjuolldet . Muv gärrása , ähttsup guhtik guojmáma , dajna gå gieresvuohta Jubmelis boahtá , ja guhti ähttsá le Jubmelis riegádam ja Jubmelav dåbddå . Valla guhti ij iehtse ij Jubmelav dåbdå , dajna gå Jubmel le gieresvuohta . Jubmela gieresvuohta návti midjij bigoduváj : ájnna Bárnes väráldij rájaj vaj lulujma suv baktu viessut . Dát le gieresvuohta : ij dat gå Jubmelav lip ähttsám , ájnat sån le mijáv ähttsám ja Bárnes såbadusvärron mijá suttoj åvdås rádjam . Muv gärrása , jus Jubmel mijáv nåv iehtsij , vierttip mij aj guhtik guojmáma iehttset . Aktak ij le Jubmelav goassak vuojnnám . Valla jus guhtik guojmáma iehttsep de Jubmel agev le mijájn ja suv gieresvuohta le mijá sinna ålliduvvam . Sån midjij Vuojŋŋanisás vattij , ja danen diehtep mij bissop sujna ja sån mijájn . Mij vuojnijma ja vihtanasstep Áhttje Bárnes rájaj väráldav gájutjit . Jus aktak Jesusav Jubmela Bárnnen dåbdås de Jubmel sujna bissu ja sån Jubmelin . Mij lip Jubmela gieresvuohtaj dåbdijdam ja jáhkkep dasi . Jubmel le gieresvuohta ja guhti gieresvuodan bissu , aj Jubmelin bissu ja Jubmel sujna . Nåvti le gieresvuohta mijá lunna ållånam : duobmo biejven lip jálo , dajna gå gåktu Kristus le , nåvti mij lip dán väráldin . Gieresvuodan ij le ballo , ájnat ålles gieresvuohta balov vuodjel . Ballo stráffaj gullu ja guhti ballá ij le ålles gieresvuohtaj jåvsådam . Mij iehttsep danen gå sån vuostak mijáv iehtsij . Jus aktak javllá : ” Jubmelav ähtsáv ” , valla vieljas vasjot , de gieles . Guhti vieljas ij iehtse , gev le vuojnnám , ij Jubmelav ga iehtse , gev ij le vuojnnám . Ja dát le budá mav midjij vattij : guhti Jubmelav ähttsá iehttsis vieljas aj . Juohkkahasj guhti jáhkká Jesusav Kristusin le Jubmelis riegádam , ja guhti áhtjev ähttsá , ähttsá suv mánájt . Mij Jubmela mánájt iehttsep dan diehti gå Jubmelav iehttsep ja suv budájt anodip . Gieresvuohta Jubmelij le gå anodip suv budájt . Suv budá älle låssåga , dan diehti gå gájka gudi li Jubmelis riegádam väráldav vuojtti ja dát le vuojtto , mij väráldav vuojtij : mijá jáhkko . Ij má aktak ietjá väráldav vuojte , gå sån guhti jáhkká Jesusav Jubmela Bárnnen ? Jesus Kristus le sån , guhti tjátje ja vará baktu bådij . Ittjij dåssjå tjátje ájnat tjátje ja vará baktu . Ja Vuojŋŋanis vihtanasstá dajna gå Vuojŋŋanis le sádnesvuohta . Vihtana li gålmås : Vuojŋŋanis , tjáhtje ja varra , gudi avtat mielas li . Mij ham almatjij vihtanasstemijt dåhkkidip , valla Jubmela vihtanasstem le stuoráp , dan diehti gå Jubmel vihtanastij Bárnes birra . Guhti Jubmela bárnnáj jáhkká , vihtanasstemav vájmmusis duosstu . Guhti Jubmelij ij jáhke dahká suv gielestiddjen , dajna gå ij jáhke Jubmela vihtanasstemij Bárnes birra . Ja dát le vihtanasstem : Jubmel midjij ihkeven iellemav vattij ja dat iellem le suv Bárnen . Gänna suv Bárnne le , sujna le iellem . Gänna ij le Jubmela Bárnne , ij le iellem . Dáv tjáláv didjij , gudi Jubmela Bárne nammaj jáhkkebihtit vaj lulujda diehtet diján le ihkeven iellem . Ja mijá jálos åssko Jubmelij le dát : jus ádnop sujsta juojddá mij le suv sidoda milta , de gullá . Ja jus diehtep , gullá majt ájn ádnot lulujma , de diehtep oadtjop aj majt ánojma . Jus aktak vieljas vuojnná suttov dahkamin mij ij jábmemij doalvo , de råhkålus suv åvdås ja Jubmel sunji iellemav vaddá , sidjij aj gudi e suttojt dagá ma jábmemij doalvvu . Le sutto ma jábmemij doalvvu , valla dakkir sutto diehti iv dijáv gåhtjo råhkålit . Juohkka vierrevuohta le suddo , valla li sutto ma e jábmemij doalvo . Mij diehtep Jubmelis riegádiddje e suddoda . Guhti Jubmelis riegádij sijáv várjjal , ja Bahágis ij sijáv máhte duohtadit . Diehtep Jubmelis lip ja ålles värált le Bahágisá fámo vuolen . Mij aj diehtep Jubmela Bárnne le boahtám ja midjij jiermijt vaddám Sáddnáv dåbdåtjit ja Sáddnán iellep , suv Bárnen Jesus Kristusin . Sån le sáddná jubmel ja ihkeven iellem . Máná , várrijihtit boajtojubmelijs . Vuorrasis varrudagá válljim áhkkáj aktan mánájis , gejt sáddnán ähtsáv ja iv dåssjå mån , ájnat gájka gudi sádnesvuohtaj li dåbdijdam . Iehttsep sijáv sáddná diehti mij miján bissu ja miján le ihkeven ájggáj . Ármmo , ármmogisvuohta ja ráfe Jubmel Áhtjes ja Jesus Kristusis , Áhtje Bárnes , lehkus mijájn sádnesvuodan ja gieresvuodan . Ávvudalliv gå duv mánáj siegen vuojnniv soabmásijt sádnesvuodan viessomin , nåv gåktu Áhttje le mijáv gåhttjum . Máttáv dal duv , muv áhkáv - iv le ådå budáv tjállemin , ájnat dav mij le juo álggorájes - ähttsup guhtik guojmáma . Ja gieresvuohta le viessom suv budá milta . Dáv budáv lihpit álgos gullam : viessut gieresvuodan . Ållo biehtte li väráldij boahtám , dakkira gudi e sidá Jesus Kristusav almatjin dåbdåstit . Dale le biehtte , Antikrissta . Gähttjit val vaj ehpit dav masse , man åvdås lihpit barggam , ájnat ålles bálkáv oadtjobihtit . Guhti Kristusa åhpan ij biso , ájnat ietjá gäjnojt manná , sujna ij le Jubmel . Guhti suv åhpan bissu , sujna le Áhttje ja Bárnne . Jus aktak dijá lusi dán åhpa dagi boahtá , de allit suv viesojda luojte , allit ga buorástahte . Guhti suv buorástahttá suv bahás bargojs oassen sjaddá . Mujna le enas didjij javllamussan , valla iv páhppárij ja blehkajn sidá tjállet . Doajvov dijá lusi boahtet ja ságastit dijájn ietjajnihtte mijá ávov ållidahtátjit . Válljidum oappát máná dunji varrudagájt sárnnu . Vuorrasis Gajusgärrásij , gev mån sáddnán ähtsáv . Vielljagieres , doajvov gájkka buorren ja duv vieddjen ja diedáv sielonat ráfev . Ávvusiv gå vielja muv guossáj båhtin ja duodastin duv sádnesvuodav , gåktu sádnesvuodan vieso . Ij mige muv ienebut ávvudahte gå gullat muv máná sádnesvuodan viessu . Vielljagieres , dån le jáhkkogis gájkka bargojn majt vieljaj åvdås dagá vájku ietjá guovlojs båhti . Sij li vihtanasstám tjoaggulvisá åvdån gieresvuodat birra . Buorre jus sijáv manon viehkeda dan láhkáj mij le Jubmelij vuogas . Namá diehti ham sij vuolggin ja e majdik hiednigijs duosto . Danen vierttip sijáv huksat , vaj viehkedip sádnesvuodav sárnnedit . Duv tjoaggulvissaj lev tjálestam . Valla Diotrefes , guhti åvdemussaj gähttjal muoladit ij mijájn sidá mavga dahkamuhájt . Gå boadáv de ájgov dan diehti suv barggamvuogev lájttet ja gåktu sån mijáv álbet . Ja ij vil dasi dudá , vieljajt ij ga duosto . Gå iehtjáda sihti de sijájt tsuohtsot ja tjoaggulvisás vuojet . Vielljagieres , ale baháv tjuovo , ájnat buorev . Guhti buorev dahká , Jubmelis boahtá . Guhti baháv dahká , ij le Jubmelav vuojnnám . Demetriosa buorev gájka vihtanasstin , iesj sádnesvuohta aj . Mij aj vihtanasstep ja diedá mijá vihtanasstemav duohtan . Mujna le enas dunji javllamussan valla iv páhppárij ja blehkajn sidá tjállet . Doajvov duv ruvva besav vuojnnet , vaj oadtjun ságastallat . Ráfe lehkus dunji . Rádna varrudahtti . Sárno varrudagájt rádnajda , juohkkahattjaj sierra . Judasis , Jesus Kristusa dievnáris , Jakoba vieljas , sidjij gejt Jubmel Áhttje le gåhttjum ja ähttsá ja Jesus Kristusij várjjal . Ármmogisvuohta , ráfe ja gieresvuohta didjij valljen . Muv gärrása , gå duohtavuodajn didjij tjáláv mijá aktisasj gádjusime birra , de vierttiv dijáv vágodit . Oajbbut jáhko åvdås mij akti le ájllisijda åskelduvvam . Dijá sähkáj li vuojn muhtem almatja muollam , gudi juo ájggá duobbmuj mierreduvvin . Sij li surodime ja mijá Jubmela ármov rattukvuohtaj jårggåli ja vuornnu mijá ájnna ráddijiddjev ja härráv , Jesus Kristusav . Sidáv mujttádit , vájku juo gájkka diehtebihtit , gåktu Härrá vuostak ietjas álmmugav Egyptas gájoj , valla jáhkodimijt maŋŋela gåttij . Ja ieŋŋgilijt gudi sajijdisá ettjin árvvon ane , ájnat årrombájkijt guodin ; sijájt sån le sjievnnjeda ihkálasj tjadnasij tjanádam duobmo stuorra biejve rádjáj . Mujttit aj Sodomav ja Gomorrav ja stádajt birrusin , ma ieŋŋgilij láhkáj skiegesvuodan ja luondo vuosstij viessun . Ihkeven dålåjn mávseduvvin gájkajda várron . Daŋgas diehti dá tjalmedis niegadiddje dan láhkáj dahki . Rubmahav bádatji , alep fámojt vuornnu ja alme viesádijt álbedi . Ittjij ga alemus ieŋŋgil Mikael , bärggalav álbedimij duobbmi , gå sujna Mosesa rubmaha nanna rijddalij , ájnat javlaj : ” Härrá duv mávsedis . ” Valla dá almatja gis dav álbedi man birra e mavga diede , ja ietjasa biejssti dajna mav luondos dádjadi degu jiermedis juhtusa . Vuoj sidjij ! Sij li Kaina gäjno nanna ja Bileama láhkáj bálká diehti tjáddjidimij barggi . Korah láhkáj vuosteldimesa diehti håhkkåni . Sij li skámodieble gudi dijá gieresvuoda mállásijda skámástalák säbrri ja val ietjasa huksi . Sij li rásjodis balva ma biekkajn vássi , tjavtja sjattodis muora , ruohtsastuvvam ja guovte gärddáj jábmám . Sij li márajdiddje mera báro , vastesvuodajn såbddågieran , tjádjániddje tjuolunnáste majt tjáhppadamos sjievnnjet ihkeven ájggáj le vuorddemin . Daj almatjij birra Henok , Adama giehttjit buolvas , åvddålijsárnoj : ” Gehtja , Härrá boahtá ietjas tuvsánij ájllisijs gájkka almatjijt duobbmitjit ja gájkka surodimijt divna surodis dagoj åvdås mávsedittjat , ja gájkka garra bágoj diehti majt dá tjáhppis suddára li suv vuosstij javllam . ” Murkesti , lájtti ja ietjasa háloj milta viessu , njálmes goarssás bágo gurgadi ja daŋga bále almatjijt ietjasa ávke diehti lávgájdalli . Valla dij , muv gärrása , mujttit majt mijá Härrá Jesus Kristusa apostela åvddålijsárnnun . Didjij hållin : ” Maŋemus ájge båhti álbediddje gudi surodimij háloj milta barggi . ” Siradiddjen li , gudi väráldij gulluji ja Vuojŋŋanisá dagi . Valla dij , muv gärrása , gievrrodihtit ietjada gájkin Judasa girjje ájllisamos jáhkujn ájlis Vuojŋŋanisáv råhkådaládijn . Bissut Jubmela gieresvuodan ja vuorddit mijá härrá Jesus Kristusa ármmogisvuodav mij ihkeven iellemav vaddá . Ármmálasstit dakkirijt gudi guoktástalli , råhttijihtit sijáv dålå sissta ja gádjut . Valla muhtemijt balujn ármmálasstit , vasjodattijn tjabu sijá oattjes duolvvam biktasijt . Guhti dijáv gahttjamis várjjal ja dijáv herlukvuodas åvddåj vigedibmen ja sjållerdiddjen biedjá , ájnna Jubmel guhti mijáv le härrá Jesus Kristusa baktu lånestam , suv le herlukvuohta , stuorravuohta , gievrrudahka ja fábmo , gájkka ájgij åvddåla , dálla ja ihkeven ájggáj , amen . Dát le Jesus Kristusa bigodibme , mav Jubmel sunji vattij dievnárijda vuosedittjat mij ruvva galggá sjaddat . Rájaj ieŋŋgilas ja dav diededij dievnárises Johannesij , guhti vihtanastij Jubmela bágo ja Jesus Kristusa vihtanasstema birra , gájkka majt vuojnij . Sálugin guhti låhkå ja sálugin gudi bágojt dán åvddålijsárnnomin gulli ja vuorkkiji mij dánna le . Dan diehti gå ájgge le lahka . Johannesis Asia gietja tjoaggulvissaj . Ármmo ja ráfe sujsta , guhti le ja guhti lij ja guhti boahtá , ja gietjat vuojŋŋanisás gudi li tråvnås åvdån ja Jesus Kristusis , åskåldis vihtanis , jábbmegij lussta vuostasj riegádiddje ja ednama gånågisáj oajvemus . Sån mijáv ähttsá ja varájnis suttojstimme tjåvdij ja mijáv gånågisrijkkan dagáj , Jubmela , Áhtjes härrán . Sunji lehkus guddne ja fábmo ihkeven ájggáj , amen . Gehtja , aktan balvaj boahtá ja juohkka tjalmme suv vuojnná , sij aj gudi suv tjuoggun . Ja gájkka ednama álmmuga suv diehti luodjogåhti . Sjaddis nåv , amen . Mån lev A ja O , javllá Härrá Jubmel , gájkviekses , guhti le ja guhti lij ja guhti boahtá . Mån , Johannes , vielljada guhti dijájn Jesusin lev oassen gierddisvuodas , gånågisárvos ja sávresvuodas , lidjiv Patmossuolluj boahtám Jubmela bágo ja Jesusa vihtanasstema diehti . Härrá biejve almajs gahttjiv ja duogenam låggŋis jienav gulliv , basuvna jienav , mij javlaj : ” Tjále girjjáj majt vuojná ja rája dav gietja tjoaggulvissaj , Efesosij , Smyrnaj , Pergamonaj , Tyatiraj , Sardesij , Filadelfiaj ja Laodikeiaj . ” Jårgijdiv gehtjatjit guhti munji hålaj . Ja gå jårgijdiv vuojnniv gietjav gållegintaljuolge , ja gintaljuolgij guovddelin almatjabárne muodugav , guhkes gárvoj juolggerádjáj ja gålleavve birális . Suv oajvve ja vuobda lidjin vielggis hullo lágátja , degu muohta , ja tjalme degu dållåsjnjibtjo . Juolge lidjin degu guojtte brånsså vuobnen háhtsaguvvamin , ja suv jiedna degu márajdiddje tjátjij juhtsa . Oalges giedan gietjav náste adnalij , ja basstelis , guovteájvuk svierdde njálmes idij ja suv muohto lij biejve lágásj , ålles fámos bájttemin . Gå suv vuojnniv gahttjiv degu jábbme suv juolgij åvddåj . Ja sån biejaj oalges giedas muv nali ja javlaj : ” Ale balá . Mån lev vuostasj ja maŋemus , ja guhti viesov . Jábmám lidjiv , ja gehtja , ihkeven ájggáj viesov , ja mujna li tjoavddaga jábmemij ja jábbmekájmmuj . Tjále dal mav vuojnni , mij le ja mij le boadátjit . Dát le tjiegosvuohta gietja náste birra majt muv oalges giedan le vuojnnám ja gietja gållegintaljuolge birra : gietjav náste li gietja tjoaggulvisá ieŋŋgila , ja gietjav gintaljuolge li gietjav tjoaggulvisá . Tjále Efesosa tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti hoallá guhti gietjav náste oalges giedanis anet , guhti gietja gållegintaljuolge gaskan vádtsá . Duv dagojt , duv rahtjamijt ja duv sávresvuodav dåbdåv ja diedáv i bahás almatjijt gierda . Dån le sijájt gähttjalam gudi apostelin ietjasa gåhttju vájku älle , ja sijájt gielestiddjen gávnnam . Dån le sávrre , muv namá diehti le ålov gierddam ja ille vájbbam . Valla duv vuosstij lev dan diehti gå vuostasj gieresvuodat le guodám . Mujte gåsstå gahttji , buorádusáv dagá ja dagá åvdep dagojt . Jus buorádusáv i dagá , de duv lusi boadáv gintaljuolgát sirdátjit . Valla májnodahtte le gå nikolaitaj bargojt vasjoda . Dajt mån aj vasjodav . Gänna li bielje , gulldalis mav Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! Sunji guhti vuojttá vattáv iellema muoras bårråt , mij Jubmela paradijsan le . Ja tjále Smyrna tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti hoallá , vuostasj ja maŋemus , guhti lij jábmám valla älláj vas . Duv gierddamusájt ja hedjudagáv dåbdåv valla dån le boanndá , ja diedáv gåktu duv álbedi gudi ietjasa juvdán gåhttju vájku älle , ájnat li Sáhtána synagoga . Ale balá dassta mav viertti gierddat . Gehtja , bärggal le muhtemijt dijájs fáŋŋgagoahtáj biejatjit gähttjaluvátjit , ja lågev biejve hähttubihtit gierddat . Åro jáhkkogis gitta jábmemij , de dunji iellema vuojtokråvnåv vattáv . Gänna li bielje , gulldalis mav Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! Nubbe jábmem ij vahágahte suv guhti vuojttá . Ja tjále Pergamona tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti hoallá gänna le basstelis , guovteájvuk svierdde . Diedáv gånnå vieso , gånnå Sáhtána tråvnnå le . Daŋgas diehti muv namáv anoda ja ittji vuorno munji jáhkkemis , i ga daj biejvij gå Antipas , muv åskåldis vihtan , gådduj dijá lunna , Sáhtána årrombájken . Valla juoga mujna duv vuosstij le . Duv lunna li muhtema gudi Bileama åhpav tjuovvu . Sån ham Balakav åhpadij israelagijt tjáddjidit värrobiergov båråtjit ja skiegesvuodan viesutjit . Duv lunna li aj dakkira gudi dan láhkáj nikolaitaj åhpav tjuovvu . Dagá buorádusáv ! Ietján duv lusi ruvva boadáv ja njálme svierdijn sijájn doarov . Gänna li bielje , gulldalis majt Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! Sunji guhti vuojttá , tjiegos mánnás vattáv ja vielggis giergev vattáv , ja gärggáj le ådå namma tjáleduvvam mav aktak ietjá ij dåbdå gå guhti dav oadtju . Ja tjále Tyatira tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti Jubmela Bárnne hoallá , gänna tjalme li dållåsjnjibtjoj lágátja ja juolge gållebrånså muoduga . Duv dagojt , duv gieresvuodav ja duv jáhkov , duv dievnastimev ja duv sávresvuodav dåbdåv ja diedáv duv maŋemus dagojt vuostatjijs ålobun . Valla duv vuosstij lev , gå nissunav Isebelav gierda , guhti ietjas profehtan gåhttju ja åhpajnis muv dievnárijt tjáddjit skiegesvuodan viesutjit ja värrobiergov båråtjit . Ájgev sunji vaddiv buorádusáv dagátjit , valla skiegesvuodastis ittjij sidá jårgijdit . Skihppen suv dagáv , ja gudi sujna skiegesvuodan viessu vájvvásij åttjudalli jus suv dagojs e jårgijda . Ja suv mánájt vastes gålggedávdajn gåttåv . Gájkka tjoaggulvisá dádjadisá månemijt ja tsågijt åtsådaláv ja juohkkahattjav dagojs milta mávsedav . Valla dijájda iehtjádijda Tyatiran , gájkajda gejn ij le dát oahppa ja gudi ehpit dav dåbdå , mij Sáhtána tjiegŋalissan gåhtjoduvvá , didjij javlav : iv ietjá noadev dijá nali bieja . Valla anodihtit mij diján juo le dasik boadáv . Guhti vuojttá ja muv dagojt gitta nåhkåmij anot , sunji vattáv fámov álmmugij badjel , sijáv ruovddesåppijn räjnnuhittjat ja nåv gåktu rájrrelihtijt sijáv tsuovkkitjit , dajnak fámujn mav Áhtjestam lev oadtjum . Ja sunji idedisguovsojnástev vattáv . Gänna li bielje , gulldalis majt Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! Ja tjále Sardesa tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti hoallá gänna li Jubmela gietjav vuojŋŋanisá ja gietjav náste . Duv dagojt dåbdåv , gulo milta dån vieso , valla dån le jábmám . Gåhttså ja nanni dav mij ájn le ja lij jábmemin . Ja jábmemin lij , dan diehti gå gávnnam lev duv dago älle ållåsa muv Jubmela åvdån . Mujte majt gulli ja duosstu , vuorkki dajt ja dagá buorádusáv . Jus i gåhttså de boadáv suollaga lágátjin , ja vil i diede goassa boadáv duv lusi . Valla dujna li muhtem ájnegattja Sardesin gudi älle biktasijdesa duolvvadam , ja sij bessi mujna vájaldit vielggis biktasij dan diehti gå li dav ánssidam . Guhti vuojttá gárvoduvvis vielggis biktasijda . Iv suv namáv iellema girjes sihko , valla dåbdåstav namáv Áhtjám ja suv ieŋŋgilij åvdån . Gänna li bielje gulldalis , majt Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! Ja tjále Filadelfia tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti hoallá guhti le ájlis , guhti le duohtahoalle ja gänna Davida tjåvda le , guhti rahpá vaj aktak ij buvte dahppat ja dahppá vaj aktak ij buvte rahpat . Duv dagojt dåbdåv . Gehtja , dunji lev uvsav rahpam , mav aktak ij buvte dahppat . Dujna le unnán fábmo , valla muv bágov le vuorkkim ja ille muv namáv vuornnum . Gehtja , soabmásijt dibdáv Sáhtána synagogas boahtet , muhtemijt gudi ietjasa juvdán gåhttju vájku älle ájnat gielesti . Gehtja , sijáv gåhtjov boahtet ja duv juolgij åvddåj luojttádit vaj buojkkáji duv ähtsáv . Dån le bágov muv sávresvuoda birra vuorkkim , ja danen duv várjjalav gähttjalime båttås mij väráldij le boadátjit ednama álmmugijt gähttjalittjat . Boadáv ruvva . Anoda mij dujna juo le vaj aktak ij vuojtokråvnåv dujsta válde . Guhti vuojttá dagáv tjuolldan Jubmelam tiemmpelij mav ij dasti guode . Sunji áhtjám Jubmela namáv tjáláv ja Jubmela stáda namáv , ådå Jerusalema , mij vuolus almes muv Jubmelis boahtá , ja ådå namám . Gänna li bielje , gulldalis majt Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! Ja tjále Laodikeia tjoaggulvisá ieŋŋgilij : Návti hoallá guhti le Amen , åskåldis ja sáddná vihtan , Jubmela sjivnnjádusá álggo . Duv dagojt dåbdåv , dån ille galmas ille ga liekkas . Jus gis lulu juogu de galmas jali liekkas ! Valla dån le vuorgas , ille liekkas , ille ga galmas , ja dan diehti njálmestam duv tjålliv . Javla muv boanndán , mujna valjev ja iv majdik åhtsåla . Ja i dádjada dådnå le gienes ja vájván , hädjo , tjalmedibme ja rihtsok . Oajvvadav duv mujsta dålån rájnnim gållev oasstet vaj boando , ja oaste vielggis biktasijt majda rihtsovuodav gárvoda skámut tjiegatjit , ja vuojddasav tjalmijda vaj vuojná . Mån biehtov ja bagádav gájkajt gejt ähtsáv . Duodas dahkit buorádusáv ! Gehtja , uvsa åvdån gålkudalá tjuottjudav . Jus aktak muv jienav gullá ja uvsav rahpá , de suv lusi tjáŋav sujna båråtjit ja sån mujna . Guhti vuojttá suv dibdáv muv lunna tråvnån tjåhkkåhit , nåv gåktu mån lev vuojttám ja Áhtjám lunna suv tråvnån tjåhkkåhav . Gänna li bielje , gulldalis majt Vuojŋŋanis tjoaggulvisájda hoallá ! ” Gehtja , dan maŋŋela vuojnniv almmáj uvsav rahppot , ja jiedna mav vuostak gulliv munji basuvna láhkáj hållamin , javlaj : ” Badjána diehki , de vuosedav mij maŋŋela boahtá . ” Ja dalága almajs gahttjiv , ja gehtja , tråvnnå almen vuojnnuj ja soames danna tjåhkkåhime . Guhti danna tjåhkkåhij lij jaspisa ja karneola sjimuk ja tråvnå birra lij smarágda lágásj átjájuoksa . Ja tråvnå birra guoktalåkniellja tråvnå vuojnniv ja tråvnåjn guoktalåkniellja boarrása tjåhkkåhime , vielggis biktasij ja gållekråvnnå oajven . Tråvnås eldagisá , jubma ja átjárájde jåhtin , ja gietjav loavgá tråvnå åvdån buollin , Jubmela gietjav vuojŋŋanisá . Tråvnå åvdån lij kristálla lágásj glássamerra . Tråvnå buohta ja birrusin lidjin niellja viessoga , tjalmijs åvdålt maŋelt dievvasa . Vuostasj viessok lij lädjána muoduk , nubbe vuovsá , goalmádin lij almatja muohto ja nälját lij hálediddje goasskema sjimuk . Gännánik lidjin guhtta soaje , tjalmijs bajelt vuolelt dievvasa . Vuojŋadik idja biejvve javlli : Ájlis , ájlis , ájlis le Härrá Jubmel , gájkviekses , guhti lij , guhti le ja guhti boahtá . Ja gå viessoga rámmpodi , guddnedi ja gijttali suv guhti tråvnån tjåhkkåj ja ihkevis ihkevij viessu , de guoktalåkniellja boarrása suv åvddåj luojttádi , guhti tråvnån tjåhkkåj , råhkådalátjit suv guhti ihkevis ihkevij viessu . Kråvnåjdisá tråvnå åvddåj biedji ja javlli : Dån , mijá Härrá ja Jubmel , le árvvogis herlukvuodav , gudnev ja fámov duostutjit . Dån le vuojn väráldav sjivnnjedam ja duv sidoda baktu sjattaj ja sjivnnjeduváj . Ja vuojnniv suv tråvnån tjåhkkåhime girjjegoabrre oalges giedan , ålgolt sisŋelt tjáleduvvam ja gietjajn sinidagájn goabrriduvvam . Ja vuojnniv fábmogis ieŋŋgilav jieddnát tjuorvvomin : ” Guhtis le árvvogis girjev rabátjit ja sinidagájt doajátjit ? ” Valla aktak ittjij almen , ednamin jalik ednama vuolen girjev ájmmuda gehtjatjit rahpat . Ja harmmadit tjierruv gå aktak ij lim árvvogis girjev rabátjit gehtjatjit . Valla boarrásijs akta munji javlaj : ” Ale tjiero . Gehtja , vuojttám le lädján Juda máttos , Davida vierregis . Buktá girjev aktan gietjajn sinidagájn rahpat . ” Ja tråvnå åvdån ja nielje viessoga ja boarrásij åvdån vuojnniv lippav mij vuojnnet lij njuovaduvvam . Danna lidjin gietjav tjoarve ja gietjav tjalme ma li Jubmela gietjav vuojŋŋanisá åbbå ednama milta rájaduvvam . Libba manáj suv lusi guhti tråvnån lij tjåhkkåhime ja girjev suv oalges giedas váldij . Ja gå girjev váldij de luojttádin niellja viessoga ja guoktalåkniellja boarrása Lippa åvddåj , gännánik hárppa ja gållegárre dievas suovvasijs , ma li ájllisij råhkålvisá . Ja de lávllun ådå lávllagav : Dån le árvvogis girjev váldátjit ja dan sinidagájt doajátjit , dajna gå le njuovaduvvam , ja varájnat Jubmelij lånestij almatjijt gájkka máttojs ja gielajs , ednamijs ja álmmugijs . Sijáv le gånågisrijkkan mijá Jubmelij dahkam , ja härrán sunji , ja gånågissan ednamin . Vuojnniv , gulliv moatte ieŋŋgila gielav tråvnå birra ja viessogijt ja boarrásijt ; sij lidjin lågodisáj lågodisá , tuvsánij tuvsána ja jieddnát javllin : Njuovvam Libba le árvvogis fámov duostutjit ja boanndudagáv , vijsesvuodav ja gievrrudagáv åttjutjit ja gudnev ja herlukvuodav ja rámpov . Ja gájkka almen ednamin ja ednama vuolen sjivnnjeduvvam , meran ja gájkka danna sjivnnjeduvvam gulliv javllamin : Libbaj ja sunji guhti tråvnån tjåhkkåj , gullu rámmpo ja guddne , herlukvuohta ja fábmo ihkeven ájggáj . Ja de niellja viessoga javllin : ” Amen . ” Ja boarrása luojttádin råhkådalátjit . Ja vuojnniv Lippav avtav gietjat sinidagás doadjemin ja gulliv avtav nieljet viessogis átjágielajn javllamin : ” Boade ! ” Gehtja , vuojnniv vielggis hestav ja hesta nanna ålmmåv juovsajn gesi vuojtokråvnåv vaddin , ja sån bådij vuojtten ja vuojtátjit . Ja gå Libba nuppev sinidagáv dåjij de gulliv nuppev viessogav javllamin : ” Boade ! ” Ietjá hässta , dållåruoppsat , bådij ja ålmåj dan nanna fámov oattjoj ráfev ednamis váldátjit vaj almatja bessi nubbe nuppev gåddålit . Guhka svierdev sunji vaddin . Ja gå Libba goalmát sinidagáv dåjij de gulliv goalmát viessogav javllamin : ” Boade ! ” Gehtja , vuojnniv tjáhppis hestav ja hesta nanna ålmmåv , mihttogárre giedan . ja gulliv giela sjimugav dan nielje viessoga siegen javllamin : ” Akta mihtto vejtas avta denára åvdås ja gålmmå mihto gårnes avta denára åvdås , valla ale val oaljov ja vijnav biejste . ” Ja gå Libba nälját sinidagáv dåjij de gulliv nälját viessogav javllamin : ” Boade ! ” Gehtja , vuojnniv tjuojvvis hestav ja hesta nanna ålmmåv gen namma lij Jábmem , ja jábbmekájmmo lij suv fáron . Sij oadtjun fámov ednama neljadisá badjel , fámov gåddålittjat svierdijn ja nielgijn ja dávdajn ja ednama urudisáj . Ja gå Libba vidát sinidagáv dåjij de vuojnniv álltára vuolen sijá sielojt , gudi lidjin Jubmela bágo ja vihtanasstema diehti gåddum . Ja jieddnát tjuorvvun : ” Man guhkev , ájlis ja sáddná oajvemus , ájgo vuorddet åvddål gå duobbmi ja mijá varáv ednama viesádijs rávka ? ” Ja juohkkahasj oattjoj vielggis gárvov ja gåhtjoduvvin ájn oanegattjav vuordátjit dasik sijá dievnárguojmij ja vieljaj låhko dievaj , gudi sijá láhkáj gåddutjit lidjin . Ja vuojnniv Lippav gudát sinidagáv doadjemin . Ednam tjärvvasit skielbbij ja biejvve tjáhpudij degu tágalvuossa , ja mánno varran ruopsudij . Ja alme náste ednamij gahttjin nåv gåktu tjaktjafijkuna muoras garra bieggan gahttji . Ja almme gádoj nåv gåktu girjjegoabrre giessaluvvá ja gájkka váre ja suollu bájkijstisá sirddujin , ja ednama gånågisá , alla härrá ja doarrooajve , boandá ja fábmogisá ja gájka , oarje ja friddja almatja tjiehkádin sluokkojda ja várij bávtijda , ja várijda ja bávtijda javllin : ” Vierrit mijá nali ja tjiehkit mijáv sujsta tråvnån tjåhkkåhime ja Lippa moares , dan diehti gå sijá stuorra moarebiejvve le boahtám ja guhtis de buktá bissot ? ” De vuojnniv niellja ieŋŋgila ednama nieljen tjiegan tjuodtjomin ednama niellja biekka adnalime , vaj aktak biegga ij ednama jali mera badjel biekka , jalik avtak muora näjgga . Ja vuojnniv ietjá ieŋŋgilav lullet ielle Jubmela sinidagájn badjánime ja gulliv suv jieddnát tjuorvvomin nielje ieŋŋgilij gudi fámov lidjin oadtjum ednamav ja merav vahágahtátjit : ” Allit ednamav , merav jalik muorajt vahágahte åvddål gå lip mijá Jubmela dievnárij gállojda sinidagájt biedjam . ” Ja gulliv sijáj lågov gejda sinidagá lidjin biejaduvvam . Sij lidjin tjuohtenielljalåknielljatuvsána , ja Israela máttojs gájkka : Juda máttos lågenanguoktatuvsána siniduvvam , Rubena máttos lågenanguoktatuvsána , Gada máttos lågenanguoktatuvsána , Asjera máttos lågenanguoktatuvsána , Naftali máttos lågenanguoktatuvsána , Manasse máttos lågenanguoktatuvsána , Simona máttos lågenanguoktatuvsána , Levi máttos lågenanguoktatuvsána , Isaskara máttos lågenanguoktatuvsána , Sebulona máttos lågenanguoktatuvsána , Josefa máttos lågenanguoktatuvsána ja Benjamina máttos lågenanguoktatuvsána . Gehtja , maŋŋela vuojnniv lågodis fuovav gájkka álmmugijs ja máttojs , ednamijs ja gielajs . Tråvnå ja Lippa åvdån tjuodtjun vielggis biktasij pálmmaoavse giedan . Ja jieddnát tjuorvvun : Lånestibme le mijá Jubmela lunna , guhti tråvnån tjåhkkåj ja Lippa lunna . ” Divna ieŋŋgila tråvnå ja boarrásij ja nielje viessoga birra tjuodtjun ja muohto vuolus tråvnå åvddåj luojttádin ja Jubmelij råhkådallin javladijn : ” Amen . Rámmpo ja herlukvuohta , vijssudahka ja gijtulvis , guddne ja fábmo ja gievrrudahka mijá Jubmelij ihkeven ájggáj gullu , amen . ” Ja boarrásijs akta munji javlaj : ” Gudi li sij , vielggisgárvuga , ja gåsstå sij båhti ? ” Vásstediv : ” Diedá dån juo , härrá . ” Munji javlaj : ” Stuorra gierddamusás sij båhti . Gárvojt li bassam ja Lippa varájn vielguduhttám . Dan diehti Jubmela tråvnå åvdån tjuodtju ja idja biejvve suv tiemmpelin dievnnuhi , ja guhti tråvnån tjåhkkåj goades sidjij tsieggi . E dasti nälgo , e ga gåjkå , ij biejvve jalik ietjá báhkka sijáv vájveda . dajna gå Libba , tråvnå åvdån tjuodtjomin , le sijá räjnnuhiddje ja iellema ádjagijda sijáv lájddi ja Jubmel gájkka gadnjalijt sijá tjalmijs sagárt . ” Gå Libba giehttjit sinidagáv dåjij de almen sjávvunij lahkketijma bájkev . Ja vuojnniv gietjav ieŋŋgila Jubmela åvdån tjuodtjomin , ja sidjij gietjav basuvna vatteduvvin . Ja ietjá ieŋŋgil álltára guorraj gålle suovaslihtijn tjuottjadij . Sunji vaddin edna suovvasijt majt galgaj ájllisij råhkådallamijda biedjat gålleálltára nali tråvnå åvdån . Ja suovva aktan ájllisij råhkålvisáj ieŋŋgila giedas Jubmela åvddåj badjánij . Ja ieŋŋgil suovaslihtev váldij , dievdij dav álltára dålås ja håjggådij ednama nali . De átjá juskadatjáj ja eldagahttegådij ja ednam skielbestatjáj . Ja gietjav ieŋŋgila , gietjav basuvna giedan , ietjasa gárvedin båsutjit . Vuostasj ieŋŋgil basuvnas båssij . De tjuormmasa ja dålå varájn segaduvvam ednamij gahttjin , ja ednamis gålmadis buolij , ja muorajs gålmadis buolij ja gájkka ruoddnis rásse . Nubbe ieŋŋgil basuvnas båssij . Juoga mij lij stuorra buolle várre sjimuk merraj vieraj , ja meras gålmadis varran sjattaj , gájkka mera iellijs gålmadis jámij , ja hávsajs gålmadis dåssjånij . Goalmát ieŋŋgil basuvnas båssij . De stuorra násste almes gahtjaj , loavgá láhkáj buollemin , ja gahtjaj änojs ja ádjagijs gålmadissaj . Ja náste namma le Bihtjarásse . Tjátjijs gålmadis bihtjarássen sjattaj , ja ållusa dat tjátjes jábmin dajna gå bihtjagin lij . Nälját ieŋŋgil basuvnas båssij . De biejves gålmadis ja mános gålmadis ja nástijs gålmadis däjvádallin ja gålmadissaj sjevnjudin , ja biejvve tjuovgastis gålmadisáv massij ja idja aj . Vuojnniv gulliv goasskemav girddemin alme guovddelav tsieladime : ” Vuoj , vuoj , vuoj ednama viesádijda gå dal duo nuppe gålmmå ieŋŋgila basuvnajdisá dasten tjuojadahtti . ” Vidát ieŋŋgil basuvnas båssij . De vuojnniv nástev almes ednamij gahttjam . Ja dasi tjiegŋalisáj tjiegŋalisá tjåvda vatteduváj . Násste tjiegŋalisá rudnev rabáj , suovva rudnes badjánij nåv gåktu suovva stuorra vuobnes , ja rudne suovva biejvev ja ilmev sjevnjudahtij . Suova sissta båhtin ednamav miehtáj rássegahpana , ma ednama skorpijåvnåj fámov oadtjun . Biehtodallin ednama rásijt , avtak ietjá ruonugav jalik avtak muorav biejsttemis , valla almatjijt ládat gejn Jubmela sinidagá ällim gállojnisá . Ettjin sijáv oattjo gåddet , valla vihtta máno bijnedit , ja bijnno le vájvástuvvama lágásj , mav skorpijåvnnåj båstådalle gullá . Daj biejvij almatja jábmemav åhtsågåhti , valla gávnak . Hálijdi jábmet , valla jábmem sijás báhtarasstá . Ja rássegahpana lidjin hestaj muoduga , dårruj gárveduvvam . Åjvijnisá lidjin gållekråvnå sjimuga ja daj muodo lidjin almatjij muodoj lágátja . Vuobda lidjin nissuna vuobda lágátja , ja báne degu lädjánijn . Dajn lidjin ruovddelágásj raddesuoje ja soaje jutsijdin degu ållo hesta vávnaj dårruj márramin . Dajn lidjin siejbe ja båsstemsjnjutje degu skorpijåvnåjn ja daj siejbijn lij fábmo almatjijt vihtta máno vahágahtátjit . Daj gånågis le tjiegŋalisá ieŋŋgil ; suv namma hebreagiellaj le Abaddon ja grehkagiellaj Apollyon . Vuostasj luodjomtjuorvas le vássám . Valla dan maŋŋela båhti guokta vil . Gudát ieŋŋgil basuvnas båssij . De gulliv jienav tjårvijs gålleálltárin Jubmela åvdån , mij javlaj gudát ieŋŋgilij gänna lij basuvnna : ” Luojte niellja ieŋŋgila gudi li tjadnasin stuorra Eufratädnogátten . ” Ja niellja ieŋŋgila gudi lidjin gárvvása dan mudduj ja bäjvváj ja dan mánnuj ja dan jahkáj luojteduvvin almatjijs gålmadisáv gåttåtjit . Doarrofuova rijddijiddjij låhko lij guoktalåktuvsán gierde lågev tuvsána ; gulliv mån sijá lågov . Ja návti vuojnniv hestajt ja rijddijiddjijt bárudisán : siján lidjin buolleruoppsis ja tjáhppislahtte ja rissjavisská ruovddegárvo . Hestaj oajve lidjin lädjánij åjvij lágátja ja njálmijs båhtin dålå , suova ja risjá . Almatjijs gålmadis gådduj dát gålmåt bijnos , dålås , suovas ja risjás sijá njálmijs , dajna gå hestaj fábmo le njálmen ja siejben ; daj siejbe li degu gärmmaha ja dajn li oajve maj vahágahtti . Duo ietjá almatja gudi dajs bijnojs ettjin gåddu , ettjin daŋgas diehti giedajisá dagojs jårgijda : ettjin hiejte råhkådallamis bahás vuojŋŋanisájt ja jubmelgåvåjt gålles , silbas , brånsås , gierges ja muoras ma e máhte vuojnnet , gullat jalik vádtset . Ja ettjin ga gåddemis jårgijda jalik skieddimijs jalik skiegesvuodas jalik suolavuodas . Ja vuojnniv ietjá alvvás ieŋŋgilav almes luojttádime balvvaj gárvoduvvam ja átjájuoksa oajves birra . Ja muohtos lij degu biejvve ja suv juolge degu dållåtjuolda , ja giedanis lij unna rabás girjjegoabrásj . Oalges juolgev mera nali biejaj ja gåro juolgev ednama nali ja jieddnát tjuorvoj degu lädján ruodjá . Ja gå lij tjuorvvum de hållin gietjav átjega jiena . Gå gietjav átjega lidjin hållam de ussjoliv tjállegoahtet , valla jienav almes gulliv javllamin : ” Sinidahte mav gietjav átjega li hållam , ale val dav tjále . ” Ja ieŋŋgil , gev lidjiv mera ja ednama nanna vuojnnám tjuodtjomin , bajedij oalges giedas alme guovlluj ja vuornnáv dagáj suv baktu guhti ihkevis ihkevij viessu ja almev le sjivnnjedam ja gájkka mij danna le ja ednamav ja mij danna le ja merav ja mij danna le : ” Ájgge le ållånam . Daj biejvij gå giehttjit ieŋŋgil gielav tjavggi ja basuvnav tjuojadahttá , le Jubmela tjiegosvuohta ålliduvvam buorre sága baktu mav suv dievnárijda , profehtajda le vaddám . ” Ja jiedna , mav lidjiv almes gullam munji vaden hålaj ja javlaj : ” Maná válde rabás girjev ieŋŋgila giedas , guhti le mera ja ednama nanna tjuodtjomin . ” Ja manniv ieŋŋgila lusi ja gåhttjuv girjjegoabrev vaddet . Munji javlaj : ” Válde bårå dav . Tjoajvát báktji valla njálmen le hálmes degu mieda . ” Ja válldiv girjjegoabrev ieŋŋgila giedas ja bårrågåhtiv , ja njálmen lij hálmes degu mieda . Valla gå dav lidjiv njiellam de báktjij muv tjoajvev . Ja javllin munji : ” Viertti ájn ådåsis åvddålijsárnnot ållo rijkaj ja álmmugij ja gielaj ja gånågisáj birra . ” Ja soappe lágásj mihttimmuorra munji vatteduváj bágoj : ” Maná Jubmela tiemmpelav ja álltárav mihttitjit , ja lågå danna råhkådallijt . Valla tiemmpela ålgop sjaljov ale mihtti , dajna gå dat le hiednigijda vatteduvvam ja ájlis stádav sij nielljalåkguokta máno duolmmu . Ja muv guokta vihtana åvddålijsárnodav lågenanguoktatjuohteguhttalåk biejve , hårssåj gárvoduvvam . ” Vihtana libá guokta olijvvamuora ja guokta gintaljuolge ednama härrá åvdån . Jus aktak sunnuv sihtá vahágahttet de dållå sunnu njálmijs boahtá ja sunnu vasjulattjajt dåssjit . Juohkkahasj guhti sihtá sunnuv vahágahttet , hähttu nåvti gåddut . Sunnun le fábmo åvddålijsárnodijn almev rássjodimes dahpatjit , ja gájkka tjátjijt varran dagátjit ja man álu sihtaba ednamav gájklágásj vájvij tsábmátjit . Ja gå libá vihtanasstemis ållim de urudis tjiegŋalisá rudnes badján ja sunnujn doarrá ja sunnuv vuojttá ja gåddå . Sunnu rubmaha gäjno nali báhtseba stuorra stádaj mij vuojŋŋalasj giellaj Sodomin ja Egyptan gåhtjoduvvá , gånnå härráska aj ruossinávlliduváj . Almatja gájkka rijkajs ja máttojs ja gielajs ja álmmugijs båhti sunnu rubmahijt biellenälját biejvev gehtjatjit ja rubmahijt e dibde avtak hávddáj biedjat . Ja ednama viesáda sunnus ávvudalli ja sjållerdi ja nubbe nubbáj vattáldagájt rájadi , dan diehti gå goappásj profehta lijga ednama viesádijda bijnnon . Ja biellenälját biejve maŋŋela iellema Vuojŋŋanis sunnuj Jubmelis bådij ja de tjuodtjánijga . Gudi sunnuv vuojnnin tjärvvasit balládin . Ja gulájga garra jienav almes sunnuj javllamin : ” Badjánihtte diehki . ” Almmáj balvan badjánijga , ja vasjulattja sunnuv vuojnnin . Daŋga båttå ednam garrasit skielbbigådij ja stádas lågådis slámaj , gietjavtuvsán almatja ednamskielbbimis gåddujin , ja iehtjáda balládin ja alme Jubmelav guddnedin . Nubbe luodjomtjuorvas le vássám , goalmát ruvva boahtá . Giehttjit ieŋŋgil basuvnas båssij . Almen de garra jiena gullujin ma javllin : ” Värálda rijkka dal mijá Härráj gullu ja sunji gev vuojdaj , ja sån le gånågis ihkevis ihkevij . ” Ja guoktalåkniellja boarrása tråvnåjn Jubmela åvdån tjåhkkåhime , muohto vuolus luojttádin ja Jubmelij råhkådallin javladijn : ” Gijttep duv , Härrá Jubmel , gájkväksáv , guhti le ja guhti lidji , gå fámov le válldám , stuorra fámut , ja gånågissan sjaddi . Álmmuga moarádin , valla boahtám le duv moarre ja båddå gå jábbmega duobbmidalli ja gå bálkki dievnárijt , profehtajt ja ájllisijt ja sijájt gudi duv namás balli , allagijt ja vuollegattjajt , ja sijájt dåssjida gudi ednamav dåssjidi . ” Ja almen Jubmela tiempel rahpasij , ja lihto árkka suv tiemmpelin vuojnnugådij . Eldagasstegådij ja jubma ja átjek gullugådij , ednam skielbestatjáj ja stuorra tjuormmasa gahttjagåhtin . Stuorra märkka almen vuojnnuj , nissun bäjvváj gárvoduvvam ja mánno juolgij vuolen ja lågenanguovtenástak kråvnnå oajvenis . Iesselissan le ja báktjasijs ja riegádahttemvájvijs tjuorvvu . Ietjá märkka almen vuojnnuj , ja gehtja stuorra dållåruoppsis hárjakgärmmahav , gietjav oajve ja lågev tjoarve ja gietjav kråvnå åjvijnisá . Siejbbe alme nástijs gålmadisáv njámastij ja ednama nali bálkestij . Ja hárjakgermaj riegádahtte nissuna åvdån tjuottjoj , suv mánáv njielastittjat vallak riegádahttá . Ja riegádahtij mánás , bárnev guhti gájkka álmmugijt galggá ruovddesåppijn räjnnuhit . Suv mánná råhtåsij bajás Jubmela lusi ja suv tråvnnåj . Ja nissun åjdåmähttsáj báhtarij , gåsi Jubmel lij sunji sajev gárvedam vaj danna lågenanguoktatjuohteguhttalåk biejve biebmadallá . Ja doarro almen buolláj : Mikael ieŋŋgilijes hárjakgärmmahijn doarrogådij . Ja hárjakgermaj ieŋŋgilijes doarruj , valla oajtádaláj ja siján ij lim dasti sadje almen . Ja stuorra hárjakgermaj , dålusj germaj , mij åbbå väráldav tjáddjit ja Bärggálin ja Sáhtánin gåhtjoduvvá , ednamij bálkestuváj ieŋŋgilijes aktan . Ja gulliv garra jienav almen javllamin : ” De dal gádjusibme ja fábmo ja rijkka Jubmelij gullu ja viellde sunji gev le vuojddam . Mijá vieljaj guoddaliddje , guhti sijáv Jubmela åvdån idja biejvve guoddalij , le ham bálkestuvvam . Sij li suv oajttám Lippa varájn ja vihtanasstema bágujn . Ettjin iellemav jábmemis ienebut iehtse , ájnat máhttin jábmemij mannat . Sjållerdihtit danen , dij alme ja almij viesáda . Valla vuoj ednamij ja merraj : bärggal le dijá lusi luojttádam , ja suv moarre le stuorre dan diehti gå diehtá ájges oadnen . ” Ja gå hárjakgermaj vuojnij ednamij lij bálkestuvvam de doarrádallagådij nissunav guhti lij bárnnemánás riegádahttám . Ja stuorra goasskema goappásj soaje nissunij vatteduvvin vaj máhtij åjdåmähttsáj hállánit , dan bájkkáj gånnå biebmadallá muhtem ájgev ja guokta ájge ja ájggelahkev , gärmmahis mälggadin . Ja germaj tjátjev njálmestis nissuna maŋelt ädnon tjållij vaj rávve suv vuolgat . Valla ednam nissunav viehkedij , njálmes rabáj ja njielaj hárjakgärmmahis tjållim änov . Ja hárjakgermaj nissunij alvvát moarádij ja vuolgij suv nuppij mánáj dårutjit , gudi Jubmela budájt tjuovvu ja suv vihtanusáv anodi . Ja merragáddáj tjuottjadij . Ja vuojnniv urudisáv meras badjánime . Danna lidjin lågev tjoarve ja gietjav oajve ja tjårvijnis lågev kråvnå ja åjvijnis álbediddje namá . Urudis mav vuojnniv , lij leopárda muoduk ja dan juolge degu bierna ja njálmme degu lädjána tsakkasnjálmme . Ja hárjakgermaj dasi fámostis vattij ja tråvnåv ja stuorra vieldev . Dan åjvijs avtan vuojnnet lij jábmemhávve valla savvum . Ålles värált urudisáv oavdduhij ja dav tjuovvolij . Almatja hárjakgärmmahav råhkådallin , dajna gå lij fámov urudissaj vaddám ja urudisáv råhkådallin ja javllin : ” Guhtis le urudisá lágásj ? Guhtis dan vuosstij buktá doarrot ? ” Urudis goarssás ja álbediddje njálmev oattjoj ja fámov nielljalåkguokta máno bargatjit . Ja njálmes tsakkastij Jubmelav , suv namáv ja goadev álbedittjat , gájkajt gudi almen viessu . Riektáv oattjoj ájllisij vuosstij dårutjit ja sijáv oajtátjit , ja fámov oattjoj gájkka máttoj ja rijkaj ja gielaj ja álmmugij badjel . Ja gájkka ednama viesáda dav råhkådalli , juohkkahasj gen namma värálda sjivnnjedimes ij le iellema girjjáj tjáleduvvam njuovvam Lippa lunna . Gänna li bielje , gulldalis dáv Guhti fáŋŋgavuohtaj le mannamin , mannis fáŋŋgavuohtaj , ja guhti svierde åvdås le jámátjit , gåddujis svärddáj . Ájllisij gierddisvuodas ja jáhkos le dal dárbbo . Ja nuppev urudisáv vuojnniv ednamis badjánime manna lidjin guokta lippatjoarve sjimuga , ja hárjakgärmmaha láhkáj ságastij . Dan tjalmij åvdån vuostasj urudisá fámojt vuoset . Ednamav viesádij aktan loaggá vuostasj urudisáv råhkådalátjit , gen jábmemhávve lij savvum . Stuorra oavddodagojt dahká ja tjabu dålåv almes ednama nali almatjij vuojnedijn gahtjadahttá . Ednama viesádijt tjáddjit merkaj majda fámov le oadtjum urudisá vuojnedijn dagátjit . Ednama viesádijt hoalájdahttá gåvåv dahkat urudissaj , mij svärddáj tjuoladaláj valla älláj . Ja riektáv oattjoj hekkav urudisá gåvvåj vattátjit vaj gåvvå aj buktá hållat ja gájka gudi urudisá gåvåv e råhkådalá gådduji . Merkav biejadahttá gájkaj oalges giehtaj jali gálluj , lehkusa allaga jali vuollegattja , boandá jali häjo , friddja almatja jali oarje . Aktak ij buvte oasestit merka dagi , urudisá namá dagi jalik namá lågo dagi . Dánna vijsesvuodav dárbahip . Gänna li jierme , låhkis urudisá lågov , dajna gå le almatja låhko , ja låhko le guhttatjuotguhttalåkguhtta . Gehtja , vuojnniv Lippav Sionváren , ja Lippajn aktan tjuohtenielljalåknielljatuvsána nammas ja Áhtjes namma gállon . Ja almes gulliv jienav , degu skoavve tjátjijs ja rámes átjárájdes , ja jiedna mav gulliv lij hárppatjuojadiddjij tjuojadime lágásj . Tråvnå åvdån ja nielje viessoga ja boarrásij åvdån ådå lávllagav lávllun . Ja aktak ietjá ittjij dav lávllagav åhpa gå ednamis lånestuvvam tjuohtenielljalåknielljatuvsána . Gudi älle nissunij bádatjam , li rájnnasa degu niejda . Tjuovudi sidja Lippav gåsi vuolggá . Sij li almatjij gaskas friddjan oasteduvvam Jubmelij ja Libbaj vuostasj sjaddon . Sijá njálmijn ij le gieles ja vigedime li . Ja vuojnniv ietjá ieŋŋgilav alme guovddelav háledime . Sujna lij ihkeven evangelium ednama viesádijda guládit , gájkka rijkajda ja máttojda , gielajda ja álmmugijda ja jieddnát javlaj : ” Lehkut jubmelbalulattjan ja vaddit sunji gudnev , dajna gå suv duobmo båddå le ållånam . Råhkådallit suv guhti le almev ja ednamav ja merav ja ádjagijt sjivnnjedam . ” Nubbe ieŋŋgil bådij javla : ” Gahttjam , gahttjam le stuorra Babylon , man skiegesvuoda diehti gájkka álmmuga li moare vijnav juhkam . ” Sunnu maŋelt goalmát ieŋŋgil bådij jieddnát javla : ” Guhti urudisáv råhkådallá ja dan gåvåv ja merkav gállusis jali giehtasis duosstu , viertti Jubmela moare vijnav juhkat , mij Jubmela moare gávttjaj sägodik sjnjåraduváj , ja bijnástuvvat dålån ja risjájn ájlis ieŋŋgilij ja Lippa åvdån . Ja sijá vájve suovva ihkevis ihkevij badján ja siján gudi urudisáv ja dan gåvåv råhkådalli , ij le ráfe biejven jalik iján , ij gännánik guhti dan merkav aktan namájn duosstu . Dánna dárbaj ájllisij gierddisvuodav , gudi Jubmela budájt ja Jesusa jáhkov anodi . ” Ja gulliv almes jienav javllamin : ” Tjále : sálugin gudi dássta duohku Härrán jábmi . Vuojŋŋanis javllá , sij bessi bargojstisá vuojŋastit , dan diehti gå dagosa sijáv tjuovvu . ” Gehtja , vuojnniv vielggis balvav ja balva nanna soabmásav , almatjabárne muodugav tjåhkkåhime , gållekråvnnå oajven ja basstelis tjuohpan giedan . Ietjá ieŋŋgil tiemmpelis bådij ja jieddnát tjuorvoj sunji balva nanna tjåhkkåhime : ” Tjuohpanijn tjuohppagoade , dan diehti gå tjuohppamájgge le boahtám ; ednama sjatto li láddam . ” Ja guhti balva nanna lij tjåhkkåhime tjuohpanav ednama nali luojtij ja ednam tjuohpaduváj . Ietjá ieŋŋgil alme tiemmpelis bådij ja sujna lij aj basstelis tjuohpan . Ájn ietjá ieŋŋgil gänna lij fábmo dålå badjel álltáris bådij . Ja tjuorvoj jieddnát sunji gänna lij basstelis tjuohpan : ” Basstelis tjuohpanijn ednama vijnnamuorjijt tjuohpa ; muorje li láddam . ” Ja ieŋŋgil tjuohpanis ednama nali luojtij ja muorjijt tjuohpaj ja dajt bálkestij Jubmela moare stuorra vijnnaduolmudahkaj . Ja vijnnaduolmudahka stáda ålggolin duolmoduváj , ja varra duolmudagás gålgåj lågenanguhttatjuohte stádia dassta , ja gitta hestaj bággerádjáj . Ja ietjá stuorra oavdos merkav almen vuojnniv : gietjav ieŋŋgila gietjajn vájvijn . Maŋemus vájve lidjin dajna gå Jubmela moarre ållånatjaj . Vuojnniv degu glássamerav dålåjn segaduvvam , ja gudi urudisás ja dan gåvås ja dan namá lågos lidjin bessam , tjuodtjomin glássameran Jubmela hárpa giedan . Ja lávllun Mosesa , Jubmela dievnára , lávllagav ja Lippa lávllagav : Stuore ja oavddusa li duv dago , Härrá Jubmel , gájkviekses . Rievtesferduga ja sáddná li duv gäjno , dån álmmugij gånågis . Guhtis ij lulu ballat , Härrá , ja duv namáv guddnedit ? Dån aktu le ájlis , gájkka álmmuga båhti duv åvdån råhkådalátjit , duv rievtesferdukvuohta le bihkusin sjaddam . Maŋŋela vuojnniv alme tiempel , lihttogoahte , rahpasij , ja gietjav ieŋŋgila gejn lidjin gietjav vájve , tiemmpelis båhtin guojtte vielggis biktasijda gárvoduvvam ja gålleavve birális . Ja nieljet urudisás akta vattij gietja ieŋŋgilij gietjav gållegáre , Jubmela moares dievva , suv moares guhti ihkeven ájggáj viessu . Tiempel Jubmela herlukvuoda suovas ja suv fámos dievaj , ja aktak ittjij tiemmpelij besa åvddål gå gietjav vájve gietjat ieŋŋgilis lidjin ållånam . Gulliv garra jienav tiemmpelis gietja ieŋŋgilij javllamin : ” Mannit , guorrijihtit Jubmela moare gietjav gáre ednamij . ” Vuostasj manáj guorrij gáres ednamij . Bahás ja vastes náránisá dajda almatjijda ihtin gejn urudisá märkka lij ja gudi dan gåvåv råhkådallin . Nubbe gáres merraj guorrij . Ja merra sjattaj degu jábbmega varra ja gájkka jámij , mera gájkka ielle jábmin . Goalmát gáres änojda ja ádjagijda guorrij . Ja tjáhtje varran sjattaj . Ja gulliv tjátje ieŋŋgilav javllamin : ” Rievtesferduk le dån guhti le ja guhti lidji , dån ájlis guhti dáv duobmov sárnnu . Sij li ájlis ålmmåj ja profehtaj varáv gålgådam , ja danen dån le varáv sidjij juhkusin vaddám . Dav li ánssidam . ” Gulliv álltárav javllamin : ” Härrá Jubmel , gájkviekses , sáddná ja rievtesferduga li duv duobmo . ” Nälját gáres bäjvváj guorrij . Ja biejvve fámov oattjoj almatjijt dålåjn boaldátjit , buollin báhkka dålån . Jubmelav , gänna lij fábmo vájvij badjel , vájvij diehti álbedin ja ettjin buorádusáv sidá dahkat ja suv guddnedit . Vidát gáres urudisá tråvnnåj badjel guorrij . Ja dan rijkka sjevnjudij ja almatja njuoktjamijt báktjasis gásskin ja alme Jubmelav báktjasij ja náránisáj diehti álbedin valla dagojstisá ettjin jårgijda . Gudát gáres stuorra Eufratednuj guorrij . Ja tjáhtje gåjkåj ja gäjnno lullegånågisájda rahpasij . Ja vuojnniv hárjakgärmmaha njálmes ja urudisá njálmes ja vierreprofehta njálmes gålmmå bahás vuojŋŋanisá boahtemin . Tsuobbuj muoduga lidjin . Dá li bahás vuojŋŋanisá ma merkajt bukti dahkat , ja mannin ålles värálda gånågisáj lusi sijáv dårruj tjoahkkitjit Jubmela , gájkväksása , stuorra biejve . ” Gehtja , suolan boadáv . Sálugin guhti gåhtså ja biktasijdes vuorkut vaj ij rihtsuda ja sjierves vuoseda . ” Ja tjoahkkijin sijájt sadjáj hebreagiellaj nammaduvvam Harmagedon . Giehttjit gáres ilmmáj guorrij . Ja garra jiedna tiemmpela tråvnås gulluj javllamin : ” Sjaddam le . ” Eldagahtij ja jumáj . Átjek gulluj ja ednam skielbestij . Ij goassak le dan láhkáj skielbbim guhkev almatja li ednamin viessum . Stuorra stáda gålmå oassáj luottanij , ja álmmugij stáda slábmin . Ja Jubmel ittjij stuorra Babylonav vajálduhte ájnat garra moare vijnastis vattij gávtjav juhkat . Gájkdivna suollu gáhtun , ettjin ga váre dasti diehttu . Ja stuorra tjuormmasa , talenta låssåda , almes almatjij nali gahttjin . Ja almatja Jubmelav tjuormmasij diehti álbedin dajna gå tjuormmasa sijájt tjärvvasit vájvedin . Gietjat ieŋŋgilis akta , gänna lidjin gietjav gáre , muv lusi bådij javla : ” Boade , de dunji vuosedav skieges nissuna duobmov , guhti stuorra tjátjij lahka viessu . Sujna li ednama gånågisá skiegesvuodan viessum , ja ednama viesáda li suv skiegesvuoda vijnas vuoladuvvam . ” Ja Vuojŋŋanisán muv åjdåmähttsáj doalvoj . Vuojnniv nissunav tjåhkkåhime skárlakruoppsis urudisá nanna mij lij álbediddje namájs dievas , ja danna lidjin gietjav oajve ja lågev tjoarve . Ja nissun lij gárvoduvvam purpurij ja skárlakruoppsadij , ja gålles ja divras giergijs ja råhtåjs guojtij . Giedan lij gållegávttja vastesvuoda ja suv skiegesvuoda bádudagájs dievva . Ja gállusis lij namma , tjiegosvuohta , tjáleduvvam : Babylon , ednama gájkka huoráj ja vastesvuodaj ieddne . Ja nissunav vuojnniv ájllisij varás ja Jesusa vihtanij varás vuollagin . Oavdduhiv tjärvvasit gå suv vuojnniv . Ja ieŋŋgil munji javlaj : ” Manen oavdduha ? Giehtov dunji nissuna tjiegosvuoda birra ja urudisá birra mij suv guoddá ja manna li gietjav oajve ja lågev tjoarve . Urudisáv mav vuojnni lij , valla ij dasti le . Tjiegŋalisás badján ja håhkkånibmáj manná . Ja ednama viesáda , gej namá värálda sjivnnjedime rájes älle iellema girjjáj tjáleduvvam , oavdduhi gå urudisáv vuojnni mij lij ja ij le , valla boahtemin le . Jiermev ja vijssudagáv dal dárbaj . Gietjav oajve li gietjav váre majn nissun tjåhkkåj ja li aj gietjav gånågisá . Vihtta li gahttjam , akta dálla le , akta ij le ájn boahtám , ja gå boahtá ganut val oanegis ájgev . Ja gávtsát , valla daŋgas diehti akta giehtjasis , le urudis mij lij ja ij dasti le , ja sån håhkkånibmásis manná . Ja lågev tjoarve majt vuojnni li lågev gånågisá gudi ájn älle rijkajdisá oadtjum , valla avta tijmmaj gånågisfámov urudisájn aktan oadtju . Siján le akta miella ja fámov ja vieldev urudissaj vaddi . Lippajn dårru , valla Libba sijáv vuojttá aktan sijájn gudi li gåhtjoduvvam ja válljiduvvam ja li jáhkkogisá , dan diehti gå le härráj härrá ja gånågisáj gånågis . ” Ja munji javlaj : ” Tjátjijt majt vuojnni gånnå skieges nissun viessu , li rijka , almasjvega , álmmuga ja giela . Ja lågev tjoarve ja urudis majt vuojnni , skieges nissunav vasjodi ja häjtanissan ja rihtsogin dahki , biergos bårri ja dålån boalldi . Jubmel le sidjij mielav vaddám suv ájggomusájt ållidit ja avtajn mielajn urudissaj rijkas vaddet , dasik Jubmela bágo li ålliduvvam . Nissunav gev vuojnni le stuorra stáda , manna le gånågisviellde ednama gånågisáj badjel . ” Maŋŋela vuojnniv ietjá ieŋŋgilav almes luojttádime . Sujna lij stuorra fábmo , ja ednam suv herlukvuodas tjuovgudij . Ja jieddnát tjuorvvij : ” Gahttjam , gahttjam le stuorra Babylon . Bahás vuojŋŋanisáj årrombájkken le sjaddam , gájkka bahás vuojŋŋanisáj biessen , gájkka bádes ja vastes låttij biessen . Suv skiegesvuoda diehti gájkka álmmuga li moare vijnav hähttum juhkat , ja ednama gånågisá li sujna skiegesvuodan viessum , ja ednama oasestiddje boanndum fámos ja valljudagás baktu . ” Ja ietjá jienav almes gulliv : ” Vuolggit suv lussta , muv álmmuk , vaj ehpit suv suttoj oassen satta ja suv vájvijda boadádalá . Dajna gå suv sutto gitta alme rádjáj ålli , ja Jubmel ij le suv bahádagojt vajálduhttám . Máksit sunji nåv gåktu iesj le máksám , mávsedihtit suv guovte gärddáj dagojstis . Sjnjoarrijihtit sunji guovte gärddáj dan gávttjaj masi iesj le juhkamusáv segadam . Vaddit sunji vájvijs ja surgos dan ålov mav iesj le valjesvuodas niektim . Vájmonis javllá : ’ Mån lev drådnik , iv le árbbásj , iv ga surggahit dárbaha . ’ Danen de suv vájve avtan biejven båhti , jábmem , surggo ja nielgge , ja dålån boaldeduvvá . Fábmogis le Härrá Jubmel guhti suv le duobbmim . Ja ednama gånågisá gudi sujna li skiegesvuodan ja valjesvuodan viessum tjierru suv ja luodju gå buollema suovav vuojnni ja ietja mälggadin suv vájves balos fuojkki : ’ Vuoj , vuoj dunji stuorra stádaj Babylonaj , fábmogis stádaj , avtan tijman le duobbmo dunji boahtám . ’ Ja ednama oasestiddje suv tjierru ja surggahi dajna gå aktak ij dasti sijá háksagálvojt oaste , gållijt ja silbajt , divras giergijt ja råhtåjt , lijnijt ja purpurijt , silkijt ja skárlagijt , tujámuorav , elefántadávtijs ja divras muorajs , guohpáris , ruovdes ja mármoris dahkam gávnijt , jalik ruttajt , njálgahájajt ja vuojddasijt ja moattelágásj suovvasijt , jalik vijnajt ja oaljojt , jáfojt ja sájojt , jalik gusájt ja sávtsajt , hestajt ja vávnajt ja årjijt ja almasjhekkajt . Sjatto majt hálijdi li gáhtum . Gájkka mij guojttá ja bájttá le massám ja aktak ij dajt goassak gávna . Gudi dakkir gálvojt li oasestam , gudi sujsta li boanndum , tjuodtju balos suv vájvijs mälggadin , tjiero ja luojo : ’ Vuoj , vuoj , dán stuorra stádaj , mij tjáppa lijnijda ja purpurijda ja skárlagij lij gárvoduvvam ja gållijs ja divras giergijs ja råhtåjs guojtij . Avtan tijman le boanndudahka dåssjånam . ’ Gájkka háksaoajve ja gájka gudi gálvojisá bårjåsti ja merraålmmå ja gájka gudi merrabargos viessu mälggadin tjuodtjun ja tjuorvvun gå suovav vuojnnin : ’ Gånnå le dán stuorra stáda lágásj ? ’ Ja muldov oajvesa nali bálkestin ja tjiero ja hujá tjuorvvun : ’ Vuoj , vuoj , dán stuorra stádaj mij gájkajt gejn li hávsa meran boanndán valjijnis dagáj . Avtan tijman dåssjånij . ’ Sjållårdallit dan diehti , dån almme ja dij ájllisa ja apostela ja profehta ! Jubmel suv le duobbmim dan milta gåk dijáv le duobbmim . ” Ja fábmogis ieŋŋgil låggŋij giergev millagierge stuoragav , bálkestij merraj ja javlaj : ” Návti stuorra stáda Babylon alvos fámujn tjiegŋalissaj bálkestuvvá ja ij dasti goassak diehttu . Lávllom ja hárppatjuojadiddjij , sjnjurguntjuojadiddjij ja basuvnnatjuojadiddjij jiena e dasti goassak duv lunna gullu , ij dasti goassak avtak lágásj duodjár duv lunna diehttu . Ij dasti goassak milla jiedna duv lunna gullu , ij dasti goassak lámmpo duv lunna tjuovga ja e dasti goassak irgge ja moarsse jiena duv lunna gullu . Duv oasestiddje lidjin ednama härrá , dan diehti gå gájkka almatja duv skieddimijs tjáddjiduvvin . Dan stádan lij profehtaj ja ájllisij varra ja gájkaj varra gudi ednamin njuovaduvvin . ” Dan maŋŋela gulliv almes degu stuorra fuova jienav : ” Halleluja ! Lånestibme ja herlukvuohta ja fábmo le mijá Jubmela lunna , dajna gå suv duobmo sáddná ja rievtesferduga li . Sån le duobbmim stuorra huoráv , guhti ednamav skiegesvuodajnis dåssjidij , suv le haddudam dievnárijes vará diehti . ” Ja vaden javllin : ” Halleluja . ” Ja suovvas ihkevis ihkevij badján . Ja guoktalåkniellja boarrása ja niellja viessoga ednamij luojttádin ja Jubmelij tråvnånis råhkådallin ja javllin : ” Amen . Halleluja ! ” Ja tråvnås gulluj jiedna : ” Hievedihtit Jubmelav , gájkka suv dievnára , jubmelbalulattja , allaga ja vuollegattja . ” Ja gulliv degu stuorra fuova jienav ja degu stuorra tjátje jienav ja degu rámes átjá jienav : ” Halleluja ! Härrá , mijá Jubmel , gájkviekses , dal le gånågis . Ávvudallup ja sjållårdallup ja vaddup sunji gudnev , dan diehti gå Lippa hejaj ájgge le boahtám ja suv moarsse le ietjas gárvedam . Sunji le guojtte vielggis lijnnebiktasa vatteduvvam gárvvon , dajna gå lijne li ájllisij rievtesferdukvuoda dago . ” Ja ieŋŋgil munji javlaj : ” Tjále : Sálugin gudi Lippa hedjamállásijda li gåhtjoduvvam . ” Ja munji javlaj : ” Dá li Jubmela duohta bágo . ” Ja luojttádiv juolgijis åvddåj suv råhkådalátjit . Ja munji javlaj : ” Ale nåvti dagá ! Mån lev Jubmela dievnár duv ja vieljajat láhkáj , gejn le Jesusa vihtanus . Jubmelij råhkådalá . Jesusa vihtanus le åvddålijsárnnoma Vuojŋŋanis . ” Ja gehtja , vuojnniv almev rahpasin ja vielggis hestav . Dan nanna tjåhkkåhij gen namma le ” Åskåldis ja sáddná ” , ja sån duobbmi ja rievtesferdugit dårru . Suv tjalme lidjin degu dållåsjnjibtjo , oajven moadda kråvnå , ja sunji lij namma tjáleduvvam , mav dåssjå iesj dåbddå . Varán buonjoduvvam ålgoldisgárvvuj lij gárvvunam , ja suv namma le ” Jubmela báhko . ” Guojtte vielggis lijnijda gárvvunam almefuova suv tjuovvun vielggis hestaj nanna . Ja njálmestis basstelis svierdde idij majna álmmugijt tjasská , ja sijáv ruovddesåppijn riejnet , ja vijnnaduolmudagán gájkviekses Jubmela , garra moare vijnav duolmmu . Ja ålgoldisgárvo ja tjoarbiele nali namma le tjáleduvvam : ” Gånågisáj gånågis ja härráj härrá . ” Ja vuojnniv ieŋŋgilav biejve sinna tjuodtjomin , ja sån tjuorvoj jieddnát gájkka låttijda ma alme guovddelav háledin : ” Båhtit tjåhkanihtit Jubmela guossemállásijda , de oadtjobihtit gånågisáj ja doarroålmmåj ja fábmogis ålmmåj biergov bårråt ja hestaj ja rijddijiddjij biergov ja gájkka almatjij biergov , friddja almatjij ja årjij , allagij ja vuollegattjaj . ” Ja vuojnniv urudisáv ja ednama gånågisájt fuovajisá tjåhkanam rijddijiddje ja fuovajis vuosstáj dårutjit . Ja urudis giddiduváj aktan vierreprofehtajn guhti lij merkajt urudisá åvdån dahkam ja tjáddjidam sijájt gudi lidjin dan merkav duosstum ja dan gåvåv råhkådallam . Goappátja bálkestuvájga viesso dållåjávrráj mij risjájs buollá . Iehtjáda svärddáj gåddujin mij rijddijiddje njálmes idij , ja gájkka låtte daj biergos gallánibmáj bårrin . Vuojnniv ieŋŋgilav almes luojttádime , tjiegŋalisá tjåvda ja stuorra rigge giedan . Ja sån giddij hárjakgärmmahav , dålusj gärmmahav mij le Bärggal ja Sáhtán , ja tuvsán jahkáj dav tjanáj ja tjiegŋalissaj bálkestij , uvsav lássij ja sinidahtij vaj hárjakgermaj ij álmmugijt dasti tjáddjida åvddål gå tuvsán jage li vássám . Maŋŋela val oanegis ájggáj luojteduvvá . Ja vuojnniv tråvnåjt , ja gudi dajda tjåhkkidin duobbmimfámov oadtjun . Ja vuojnniv sijá sielojt , gej tjiebeda lidjin Jesusa vihtanusá ja Jubmela bágo diehti jaláduvvam . Sijájt aj vuojnniv , gudi urudisáv ja gåvås ällim råhkådallam ja merkav gállusisá jalik giehtasisá biejadam . Sij vaden ällájin ja Kristusijn gånågissan tuvsán jage lidjin . Ietjá jábbmega ettjin ällá åvddål gå tuvsán jage lidjin vássám . Dát le vuostasj tjuodtjelibme . Sálugin ja ájllisin guhti le vuostasj tjuodtjelimen . Nuppe jábmemin ij le fábmo sijá badjel , ájnat sjaddi Jubmela ja Kristusa härrán ja sujna gånågissan tuvsán jage . Ja gå tuvsán jage li vássám de Sáhtán fáŋŋgagoadestis luojteduvvá . Álmmugijt vuolggá tjáddjidittjat ednama nieljen tjiegan , Gogav ja Magogav , dårruj sijájn tjoahkkitjit , ja sijá låhko le degu mera sáddu . Ja mannin ednama alla jalggadissaj , ja birástahttin ájllisij sijdav ja sijás iehtseduvvam stádav . Ja almes dållå gahtjaj ja sijáv dåssjidij . Bärggal mij sijáv tjáddjidij , bálkestuváj urudisá ja vierreprofehta láhkáj dållåja rissjajávrráj , gånnå bijnástuvvi idja biejvve ihkevis ihkevij . Ja vuojnniv stuorra vielggis tråvnåv ja suv guhti danna lij tjåhkkåhime . Ednam ja almme sujsta báhtarijga ja saje dagi sjattajga . Ja vuojnniv jábbmegijt , allagijt ja vuollegattjajt suv tråvnå åvdån tjuodtjomin , ja girje rabáduvvin . Ja rahpasij ájn akta girjje , iellema girjje . Ja jábbmega duobbmidallin girjij milta , dagojisá milta . Ja merra jábbmegijt ruoptus vattij , ja jábmem ja jábbmekájmmo jábbmegijt vattijga ruoptus , ja fert guhtik duobbmidaláj dagojis milta . Ja jábmem ja jábbmekájmmo buolle jávrráj bálkestuvájga . Dát le nubbe jábmem , buolle jávrre . Ja fert akta guhti ij lim iellema girjjáj tjáleduvvam buolle jávrráj bálkestuváj . Ja vuojnniv ådå almev ja ådå ednamav . Åvdep almme ja åvdep ednam lijga dåssjånam , ij lim ga merra dasti . Ja vuojnniv ájlis stádav , ådå Jerusalemav almes , Jubmela lussta , boahtemin , moarsse láhkáj gárvviduvvam , irggásis hiervviduvvam . Ja tråvnås gulliv garra jienav javllamin : ” Gehtja , Jubmela goahte le almatjij lunna , sån le sijá lunna årutjit ja sij li suv álmmuk ja iesj Jubmel le sijá lunna , ja gájkka gadnjalijt sijá tjalmijs sihkku . Jábmem ij dasti gávnnu , ij ga surggo jalik luodjom jalik bávtjas . Dan diehti gå gájkka mij åvddåla lij , gáhtu . ” Ja guhti tråvnån lij tjåhkkåhime javlaj : ” Gehtja , gájkka ådåsin dagáv . ” Ja javlaj : ” Tjále , dajna gå dá bágo li åskåldisá ja sáddná . ” Ja munji javlaj : ” Ålliduvvam le . Mån lev A ja O ; álggo ja giehtje . Sunji gänna le gåjkko vattáv iellema tjátjev ádjagis juhkat . Vuojtte gájkka dáv vuojttá , ja mån lev suv Jubmel ja sån muv bárnne . Valla hárge ja jáhkodime ja vastaga , almasjgådde , huorrudagá ålmmå , skäddára , boajtojubmeldievnastiddje ja gájkka gielestiddjij sadje le buolle dållå- ja rissjajávrre . Dát le nubbe jábmem . ” Ja gietjat ieŋŋgilis akta muv lusi bådij , gietjajn gárijn dievvasa gietjat maŋemus vájves ja javlaj : ” Boade , dunji moarssev vuosedav , Lippa áhkáv . ” Ja Vuojŋŋanisán muv stuorra ja alla várráj doalvoj ja vuosedij munji ájlis stádav , Jerusalemav , mij almes Jubmela lussta bådij , Jubmela herlukvuodas dievas . Degu divrrámus giergge , degu kristállatjuovggis jaspis guojtij . Dan birra lij stuorra ja alla lågenanguovteuvsak muvrra ja uvsaj guoran ieŋŋgila , ja namá dasi lidjin tjáleduvvam , Israela lågenanguovte mátto namá . Luksa lidjin gålmmå uvsa , nuortas gålmmå uvsa , oarjás gålmmå uvsa ja alás gålmmå uvsa . Stádamuvran lidjin lågenanguokta vuodogierge , ja dajda lidjin lågenanguokta namá tjáleduvvam , Lippa lågenanguovte apostela namá . Ja sujna guhti munji hålaj lij gållemihtto , stáda ja uvsaj ja muvra mihttima diehti . Stáda lij nieljetjiegak ja guhkkudahka gåbddudagá mahte . Ja mihttij lågenanguoktatuvsána stádiaj ; guhkkudahka , alludahka ja gåbddudahka lidjin avtagattja . Ja mihttij muvrav tjuohtenielljalåknielje stihkkuj , almatjij mihttima milta , mij aj lij ieŋŋgila mihtto . Muvrra lij jaspisis tsieggiduvvam ja stáda tjielgga gålles , tjielgga glása lágásj . Stádamuvra vuodogierge gájklágásj divras giergijs lidjin . Vuostasj vuodogiergge lij jaspisis , nubbe safijras , goalmát kalsedonas , nälját smarágdas , vidát sardonyksas , gudát karneolas , giehttjit krysolihtas , gávtsát beryllas , avtsát topásas , lågåt krysoprasis , lågenanvuostasj hyasintas ja lågenannubbe ametistas . Lågenanguokta uvsa lidjin lågenanguokta råhtå , juohkka uksa avtat ájnna råhtås . Ja gåbdå stádagahttun tjielgga gålles lij , tjadátjuovgge glása sjimuk . Stádan ittjiv tiemmpelav vuojne , dajna gå Härrá Jubmel , gájkviekses , le dan tiempel , sån ja Libba . Ja stáda ittjij biejvev jalik mánov tjuovga diehti dárbaha , dajna gå Jubmela herlukvuohta dasi tjuovggá , ja Libba le dan tjuovgga , ja álmmuga dan tjuovgan viessu . Ednama gånågisá herlukvuodajnisá dan stádaj båhti , ja biejven uvsa e goassak dahppasa - idja ij dåhku jåvsåda . Ja álmmugij gájkka divras ja härvvás åmijt dåhku doalvvu . Ij migek bádes dåhku besa , ij ga aktak guhti vastev dahká jali gieles , ájnat val sij gejt Libba le iellema girjjáj tjállám . Ja sån vuosedij munji iellema tjátjeänov , tjielgas degu kristálla , Jubmela ja Lippa tråvnås gålggåmin . Stuorra gäjno guovddelin , ädno goappák bielen , lij iellema muorra mij sjattojt lågenanguokti jahkáj sjaddat ja juohkka máno muorjijt vaddá . Muora lasta li dálkkasin álmmugijda . Ij mige garroduvvam dasti le . Jubmela ja Lippa tråvnnå le stádan dievnára dievnasti . Suv muodov vuojnni , ja gállonisá le suv namma . Ij dasti idja le , aktak ij dasti lámpo jalik biejve tjuovgav dárbaha , dajna gå Härrá Jubmel bájttá . Ja sij li gånågisá ihkevis ihkevij . Ja munji javlaj : ” Dá bágo li åskåldisá ja sáddná . Härrá , profehtaj Vuojŋŋanisáj Jubmel , le ieŋŋgilis rádjam dievnárijdesa vuosedittjat mij le boahtemin . Gehtja , ruvva boadáv . Sálugin guhti dán girje åvddålijsárnnoma bágojt vuorkki . ” Mån , Johannes , lev dáv gullam ja vuojnnám . Ja gå vuojnniv , gulliv , de luojttádiv ieŋŋgilav råhkådalátjit guhti munji dáv vuosedij . Valla munji javlaj : ” Ale nåvti dagá . Mån lev Jubmela dievnár , duv ja vieljajat , profehtaj ja gájkaj láhkáj gudi dán girje bágojt vuorkkiji . Jubmelij råhkådalá . ” Ja munji javlaj : ” Ale sinidahte dán girje åvddålijsárnnoma bágojt , dajna gå ájgge le lahka . Guhti vierev dahká , dahkis ájn vierev ja guhti le báddum báddujis ájn , ja rievtesferduk viessus ájn rievtesferdugit ja ájlis ájn ietjas ájlistuhttis . Gehtja , ruvva boadáv ja mujna le bálkká juohkkahattjaj dagojis milta . Mån lev A ja O , vuostasj ja maŋemus , álggo ja giehtje . Sálugin gudi ietjasa biktasijt rájnan bassi . Iellema muorav bessi niektit ja uksarájge stádaj mannat . Valla ålggolin li bednaga ja skäddára ja huorrudagá ålmmå ja almasjgådde ja boajtojubmeldievnastiddje ja gájka gudi gällásav iehttsi ja dassta viessu . Mån , Jesus , lev ieŋŋgilam dijá lusi rádjam tjoaggulvisájda dav vihtanastátjit . Mån lev Davida máttos ja vierregis , sjierris guovsojnásste . ” Ja Vuojŋŋanis ja moarsse javllaba : ” Boade ! ” Ja guhti gullá javllis : ” Boade ! ” Ja guhti gåjkkå båhtis . Ja guhti sihtá juhkis mávsek iellema tjátjes . Vihtanastáv juohkkahattjaj guhti dán girje åvddålijsárnnoma bágov gullá : Jus guhtik dasi majdik laset , de Jubmel sunji vájvijs laset ma dán girjjáj li tjáleduvvam . Ja jus guhtik gádot avtak girje åvddålijsárnnoma bágojs , de Jubmel suv oasev iellema muoras ja ájlis stádas válldá , nåv gåktu dán girjen le tjáleduvvam . Guhti dáv vihtanasstá javllá : ” Ruvva boadáv . ” Amen , boade , Härrá Jesus . Härrá Jesusa ármmo lehkus gájkajn .