Mo oažžut dihtora hálddašit lunddolaš giela válljenvejolašvuođaid giellaoahppanproseassas? Gielalaš ja pedagogalaš čuolmmat. =========================================================================================== Vejolaš diposišuvdna - mis leat dušše 20 min - evttohan ahte mii ráhkadit handout mas leat veháš duogašdieđut min prošeavttas - ja maid interneahttačujuhusat - nu ahte ean dárbbaš geavahit nu ollu áiggi dasa: Álggahus: --------- - presentašuvdna - geat leamaš mielde - goas galgá leat válmmaš - geat leat ruhtadan - vuosehit Oahpa-dokumentašuvdna-neahttasiiddu, muitalit oanehaččat makkár fálaldagaid mis leat: VISL - grámmatihkkaspealut erenoamáš eatnigielagiidda OAHPA Leksa - sátnequiz - sámegielas dárogillii ja dárogielas sámegillii Numra - hárjehala loguid Morfa - hárjehala sojahit substantiivvaid, vearbbaid, adjektiivvaid ja loguid Vasta - hárjehala vástidit jearaldagaide Sahka - dialogaid (muhto de mii čujuhit dušše Vasta-prográmmii) Áigumuš -------- - Mo dihtor divvu - dábálaš hárjehus mii geavaha string (ohcat ovdamearkka neahtas) dahje multiple choice - demonstreret ahte ii hálddaš lunddolaš giela válljenvejolašvuođaid (geahččalit vástidit earáládje) - Mo oahpaheaddji divvu - son máhttá lunddolaš giela ja diehtá ahte sáhttá vástidit máŋgga ládje - Min višuvdna: dihtor divvu ja rávve dego oahpaheaddji Jearaldat: ---------- - Mo oažžut dihtora máhttit árvvoštallat lunddolaš giela válljenvejolašvuođaid? Min vástádus: ------------- - Mo mii dahkat dan [jearaldat + vástádus] <==> [Divvun] ==> [CG analyse] ==> feedback - mii geavahit min máhtu syntávssalaš analysabarggus - njuolggadusat das maid cealkka sáhttá sisttisdoallat, ja gos, ja makkár kongrueanssat: omd. NP - ja kongrueansa dan siskkobealde veahkkevearba Fin + vearba Inf PP njuolggadusat dohkálaš áigedajaldagat Pcle Adv paratávssat - govt mii álkidahttit go geavahit jearaldagaid - go jearaldat juo addá eavttuid dasa maid vástadus galggašii sisttisdoallat - dahká maid álkibun dulkot vástadusa vaikko geavaheaddji lea dahkan meattáhusaid - demonstreret Vasta Čuolmmat ja ráddjejumit: ------------------------- - mii lea Vasta (ja Sahka-prográmmaid) ulbmil? (oahpahit giela iige leat psykologa) dan dihte eat hálit vástádusaid nugo "in dieđe" "juo" "in" "Gáfe" - ovdamearka mas lea lunddolaš giela, ja makkár feedback Vasta attášii dasa. Omd: Vasta: Geavaheaddji: Feedback: "Jugat go gáfe?" "In dieđe vuos." (Det er for enkelt å svare vet-ikke. Prøv igjen.) "Maid háliidat borrat?" "Láibbi." (Svaret ditt må alltid inneholde et finitt verb) "Áiggut go mannat gávpogii odne?" "Ale jeara nu olu." (Er du sikker på at du svarer i riktig person?) - mii háliidit ahte oahppi galgá hárjehallat buot persovdna/lohku-kombinašuvnnaid - dan dihte eat dohkket dáid vástadusaid. Mii eat háliit ahte oahppi galgá sáhttit beassat eret daid váttis sojahemiid. Ja dan dihte Vasta ii doaimma áibbas dego lunddolaš ságastallan: 1) mis lea jearaldat nugo "Maid mun boran?" mii ii leat lunddolaš ságastallamis. 2) Pers "mii" ja "moai" eai leat inkluderende - omd. "Gosa mii mannat dál?" "Dii mannabehtet...." - mii eat dohkket "Mii mannat ....." pragmatihkka vs didaktihkka - prográmma vuođđu lea generaliseren - eat sáhte ráhkadit njuolggadusaid juohke áidna vejolaš vástádussii ovdamearka - NP, makkár meattáhusa ii sáhteše gávdnat - morfologiija ii leat doarvái gávdnat gait meattáhusaid... omd. ---------------------------------------------------------------- VFIN - váldonjuolggadus: dušše okta juohke cealkagis go mii leat vásihan ahte oahppit vajálduhttet geavaheames infinitiivva, omd. "Mun áiggun vuolggán." muhto de mis lea dadjanvuohki sámegielas finihtta-finihtta mas maŋit vearba válddaha mo ovddit vearba muitala (omd. "Moai borre hapme.", muhto "*Moai borre johtilit hapme", "Mun áiggun johtilit vuolgit".) Mo mii sáhttit earuhit dan guokte? Njuolggadus lea ahte dán finihtta-finihtta-konstrukšuvnnas vearbbain galgá leat seammá sojaheapmi (áigi, persovdna, lohku), ii galgga leat eará sánit daid gaskkas. Muhto dat ii leat daorvái. Dalle mii fertet geahččat makkár vearbbat leat mielde konstrukšuvnnas. - ja ráhkadit njuolggadusa das ahte jus vuosttaš vearba lea veahkkevearba dahje eará vearba mii lea dábálaš Infinitiivakonstrukšuvnnas - ja das mii ráhkadit seahta - LIST INFV = "astat" "ádjánit" "áigut" "álgit" "beassat" "berret" "bivvat" "bistit" "boahtit" "čohkkedit" "čohkkánit"...... ráigi seahtain... Ja nugo mii oaidnit, dát vearbbat eai leatge dakkár vearbbat mat heivešedje finihtta-finihtta-konstrukšuvdnii. - addit rivttes feedbacka go kásusgavaheapmi lea vearrut --------------------------------------------------------- Mii diehtit ahte studeanttaide okta stuorimus váttisvuođain lea geavahit akkusatiivva ja nominatiivva riekta. - Vasta-prográmmas leat jearaldagat - mii vuordit ahte geavaheaddji vástida njuolgga dasa, omd Maid son logai ikte? Son logai 'láhkagirji'. ja dat dahká álkibun gávdnat meattáshusaid ja kommenteret daid. Muhto jus geavaheaddji lea gielalaččat čeahppi, de sáhttá addit kompleaksa vástádusaid mat leat váddáseappot analyseret. Man ollu mii galgat dan váldit vuhtii? - omd ahte sátneortnet sáhttá V + S. omd: logai son., Logai nieida. Vejolaš bálgát: geahččat vearbbaid argumeanttaid - ja mat leat bággolaš argumeanttat, ja ásahit seahtaid, omd STV - strict transitive verbs, mainna sáhttá sihkkarit dadjat ahte galgá leat objeakta cealkagis, ja de NHOV (not human object-verbs) ja HUMAN-nomenat, nu ahte sáhttá sihkkarit dadjat ahte dát nomen lea vearbba subjeakta, iige objeakta. omd. "lohkat" lea TV, muhto not STV - "sáddet" ja "addit" lea STV (muhto korpus sáhttá vuosehit ahte sáhttá leat objeavtta haga snuollama oktavuođas) Studeanta lohká 'láhkagirji' girjerádjosis. vrd. Studeanta lohká girjerádjosis. Nieida sádde 'girji' sutnje. vrd. *Nieida sádde sutnje. Nieida addá 'girji' sutnje. vrd. Nieida addá sutnje. Odne lohká 'ádjá'. vrd. Odne lohká 'girji' --- áddjá lea HUMAN, lohkat lea NHOV Sáhttit iskat gt-korpusas dollet go min hypotesat. Mun logan Fosse, ja de mun logan du, okte, guokte.. (go lea min korpusas de mii diehtit, ahte lea "lese"-lohkat). Maid son logai? De logai Solstad(a). - Balánsa: buoret ahte soames ášši lea divvutkeahttá go divvut dakkár mii lea riekta <=== ------------------------------------------------------------------- Eará čuoggát: ------------- - maid dihtor berrešii kommenteret - mainna lágiin dat kommentere - makkár vuordámušat leat geavaheaddjis? (ahte galgá divvut buot?) - mii lea buorre pedagogihkka? - váldit vuhtii ahte oahppis lea gaskagiella (ii galgga divvut buot) - čállinmeattáhusat - dihtor ii šáhte árvidit sáni - sáhttá dahkat váttisvuođaid geavaheaddjái čállinmeattáhusat sáhttet maid dahkat áiggokeahtes lemmaid - omd substantiiva šaddá finihtta vearban - ja bilida analysa (ovdamearka) viessut - gielalaš ráddjejumit - omd relatiiva oalgecealkagat - man muddui Vasta hálddaša daid? eará? - mo (vuosttašgielat) geavaheaddji sáhttá "fillet" min prográmma (muhto prográmma ii leat sin várás) a. ođđa leksikon min spellerii b. !PEDSUB - ođđa tagga midjiide c. Px vs Loc kommentára Evalueren ja buorideapmi ------------------------ Vuođđu dasa lea - responsa geavaheddjiin - responsa oahpaheddjiin - logga árvvoštallan Loahpaheapmi ------------ Vuosehit Sahka ja govt Sahka geavaha "target"-info - (veháš humoriin - omd biilamearkkaid birra: - Lea go dus biila? - Gal mus lea biila. - Makkár biila dus lea? - Mushan lea boares Volvo. - Lea go son Volvo buorre biila? - Ii leat. - Mun sáhtášin vuovdit dutnje buorre Toyota. Lea go dus beroštupmi?