Otná iđida bulii fiinna rukses spárka helt gutnan, go Nilz X. Rølp lei spárkemin do doppe guhkkin Guhkesgurranjárgageažis dien jogaš rastá sáttomielli dán bealde deike márkanii measta helt gitta min lusa Sámerádioi Vullegurraoaivái. 
Otná iđida bulii fiinna rukses spárka helt gutnan, go Nilz X. Rølp lei spárkemin do doppe guhkkin Guhkesgurranjárgageažis jogaš rastá sáttomielli dán bealde deike márkanii measta helt gitta min lusa Sámerádioi Vullegurraoaivái. 
Dá leat guokkardeame rastá biilaluodda. ¶
Dalle go geaidnu huksejuvvui, ii lean šaldi eatnu rastá nugo dál lea, ja dál lea maid huksejuvvo eanandoallogeaidnu Čievrramiellái. 
Prošeavttat galget mannat rastá rájiin ja unnimusat okta oasálasti gullot EU-riikii. ¶
Unna ádjáš doamai rastá luodda ¶
Jur ovdalaš go olliimet ádjá buohta, dallet dat jorggihii olgeš guvlui ja vázzilii rastá biilaluodda. 
Muhto dat ii bisánan, manai dušše rastá luodda ja muhtun unna visža guvlui mii lei das oalle lahka luotta. 
Bores áhkku lohká ahte son sáhttá olbmá doalvut rastá vuotna, dohko gonagasgárdimii. 
Olmmái lohká ahte dat gal lea buorre, ja oanehis áiggis soai leaba rastá vuotna ollen. 
Suomabeale mánáid Deanus eai beasa skuteriin doalvut mánaidgárdái Fanasgieddái.
Norgga Duolloeiseválddit eai suova olbmuid vánddardit rastá rájit earret go duollu bokte. 
Áibbas dohkkemeahttun dilalašvuohta, lohká Sámediggeáirras Marie Therese N.Aslaksen. ¶
Muhto dan eaba beasa dahkat álkimus vuogi mielde, skuteriin rastá Deatnu. 
Dál navdet min krimineallan go vánddardit rastá Deatnu, lohká Marie Therese. ¶
Ohcansupmi lea 30.000 ruvnno. 11. Mierona gilisearvi - vázzinšaldi Gilisearvi áigu hukset šaldi Mierojohka rastá vuolábealde riikkaluotta, vai olbmot eai dárbbaš vázzit riikkaluoddaráigge go bohtet giláža bostii/rámbuvrii, ja go fas vulget ruoktot. 
Vázzinšaldi Mierojohka rastá 8. 
Boahtte čavčča juo lea áigumus álggahit geahččalansáddagiid mat galget gullot rastá riikkarájit. 
De bagadalai: – Go boađát stuora johkagáddái, de golbma heastta bohtet ruohta, de don galggat mannat maŋemus heastta čeabehis rastá johka. ¶
De válddii nieida maŋemus heastta čeabehii ja manai rastá johka. 
Gonagas gohčui ráhkadit vel stuorát fatnasa; muhto ii datge lean vel nu stuoris, ahte olmmái arvvai vuolgit dainna suhkat rastá nuori. 
Jiehtanas lei nu suhttan ahte ii lean dilli gállit rastá johka, muhto velledii johk-gáddái ja álggii juhkat čázii. 
Dat girku dollo boares girkosajis nuorttabealde eanu, ja girkomannit dolvojit rastá eatnu fatnasiin. 
Čávžo Safari lea juohke jagi nuvtta dolvon girkomanniid rastá eatnu, ja dan seamma dahket dál maid. 
Plána- ja hálddahussekšuvnna jođiheaddji virgi lea ođđa virgi, ja dát sekšuvdna lea hálddahusa bargoreaidu, mii guoská hálddahuslaš, merkantiila ja ekonomálaš fágasurggiid ovddideapmái, plánabargu, ovttastahttimii ja jođiheapmái rastá suorgerájáin, ja vuollásaš ráđiid ektui. ¶
Eadni oaidná go olmmoš boahtá rastá jávri, fiellu rátte vuolde ja bođii lagabui. 
Verddežat rájáin rastá ¶
Arvedávgi - verddežat rájáin rastá ¶
Doppe lei lottáš mii fievrredii olbmuid rastá jávri. 
Vuosttaš olmmoš gean loddi fievrreda rastá jávri, su galgá gáikkodit ja juhkat olbmo váibmovara, muitalii jiehtanas. 
Son joavddai lotti lusa mii galggai fievrredit su rastá jávri. 
Vuosttaš olmmoš gean fievrredat rastá jávri, su galggat gáikkodit ja juhkat su váibmovara, čilgii olmmái. ¶
Son váccii rastá Vuošvákjohka ja čuovui bálgá siidda guvlui. 
–Gal suige die lea dušše golgobussá, jurddašii olmmái ja lávkestii rastá Gappoluovtajohka. 
Son doalvvui bohká rastá eatnu ja čohkkái das gitta iđidii. ¶
Jiehtanas nu suhtai, ja ii ge astan gállilit rastá johka. 
Soai vulggiiga Duiskkas rastá mearra Stockholbmii, gos leaba vuodján iežasga “camp” biillain Ruoŧa čađa Supmii, ja dál leaba Guovdageainnus. 
Gii lei vuosttaš olmmoš gii girddii rastá mearra Amerihkás Eurohpái? 
Gii lei vuosttaš olmmoš gii girddii rastá Davvimearra? 
Makkár jagi son girddii rastá Davvimearra? ¶
Nikkala dadjá: -Dál mii galgat vuolgit vázzit rastá mearra ja doai galgabeahtti vázzit mu luottaid mielde. 
Nikkala válddii soappi, miehki ja bohttala mielde, ja de vulge sii vázzit mearra rastá. 
De sii manne rastá mearra ja bohte báhpa dállui. 
De manai mearra rastá ja báhpá dállui. 
Dat mii lea earenoamáš muhtun suolohasaide sihke giđđat ja čakčat, lea go ealu vuojahit rastá govda nuorit. 
RASTILDEAPMI: Jus eai boađe biillat, de oažžu vázzilit luodda rastá dakko gokko leat vilges, gassa sázut luottas. ¶
–Go áiggut mannat rastá luodda, de fertet váruhit biillaid. 
Don fertet geahčestit sihke gurutguvlui ja olgešguvlui ovdal go vázzilat rastá luodda dakko gokko biilaluodda lea merkejuvvon vilges, gassa sázuiguin. 
Jus eai oidno boahtime biillat, de vázzila son rastá luodda. 
Nie son oahpaha ja rávve mánáid vai sii oadjebasat besset rastá luodda ja muđui dihtet movt johtolagas galgá birget. ¶
ÁRTNIS GÁVVIRII: Nuorri lea sullii 1800 mehtera govdat, ja bohccot ádjánit gaskal 30-40 minuvtta vuodjat rastá nuorit. 
Vuojahit bohccuid guokte nuorit rastá ¶
Dat mii lea earenoamáš bargu muhtun suolohasaide sihke giđđat ja čakčat, lea go bohccuid vuojahit rastá govda nuorit. ¶
Boazobargu čakčat Finnmárkku boazoorohagain lea oalle ovttalágásaš bargu, muhto muhtun suolohasain lea sierralágan bargu go ealuid vuojahit rastá govda nuorit. 
Vaikko dolat muhtomin ledje rastá luodda. 
Dalle bođii suvdi rastá eatnu, ja suvddii du gosa áigot. 
Boahtte geasi dahket šaldi Cillajohka rastá Ráissas. 
Šaldi dahket vai bohccuide šaddá álkit beassat rastá johka, ja boazosápmelaččat leat guhká hálidan ahte šaldi dahkko. (Nordlys) ¶
Sivvan ahte oanidit luotta lea ahte okta oassi luottas ii adno šat maŋŋel go šaldi lea boahtán rastá eatnu. 
Luodda galgá dál šaddat guhtta mehtera govddu, vai guokte biilla čáhkaba deaivvadit. 
Dán luddii boahtá vel ođđa šaldi, ja vázzin ja sihkkelastan luodda rastá Roavvejohka. 
Danne galgá dál dahkkot buoret geaidnu johka rastá maid. ¶
Manne sáhpan vuojai rastá johka? 
Márjá dadjá : –Leat go nu buorre, ahte guottát mu rastá eatnu? 
Gussa vástida: –In son astta gul mun rastá guoddit, go ii leat vel gallás guhton!
Son bivdá heastta iežas doalvut rastá eatnu, muhto heasta vástida: –Mun in riema du guoddit rastá eatnu, jus dan dihte sorbmen iežan čivgga. 
De gál Márjá dadjala: –Go juo it gille mu guoddit rastá eatnu, ja diekkár ákka bijat, de gal galggat dás maŋás ovtta jagi vázzit čoavjjehin! ¶
Son de jearrá guovžžas, ahte ii go gille rastá eatnu doalvut. 
Gova birra lea dát dieđut: - Kárášjoga fearga (báttin gaikko fearga rastá johka)
Dát lea maid mielde láhčime praktihkalaččat buoret sámegiella ovdáneami riikkarájáin rastá ja giellabargiid gaskkas.
RUOŠŠA SÁMIID OVDDASTEADDJI: Murmánskka fylkka sámeorganisašuvnna ovddasteaddji Larisa Pavlovna Avdeeva lea ilus go luonddugáhttensearvvit gáibidit Ruošša eiseváldiid váldit vuohtii álgoálbmogiid beroštumiid go plánejit oljorevrriid rastá Guoládatnjárga. ¶
Nubbi manná čađa Mezen-guovllu Arkangelskas, Vilgesmeara botni mielde ja rastá Guoládatnjárga Murmánskii. 
Báišduoddara boazoisit Ánde Piera Valle ballá suoma badjeolbmuid vaháguvvot go Norga gildii mannan bearjadag sisafievrredit gávppebohccuid ja bohccogorudit rastá rádji. 
Dál galgá álggahuvvot bargu mii sihkkarastá boazodollui eatnamiid ja dát eanasihkkarastin galgá váldot mielde ođđa boazodoalloláhkii. 
Paulus lei ipmirdan ahte dát ii lean duššefal Israela álbmogii, muhto buot álbmogiidda, vai mii sáhtášeimmet máidnut Ipmila rastá buot čearddat, gielaid ja riikagullevašvuođaid. 
Guovdageainnu boazosuohkanis lea praktihkalaččat vejolaš johtit bohccuiguin rastá rájit sihke Supmii ja Ruŧŧii. ¶
Sámiráđi váldoulbmilin lea gozihit sámiid ovdduid álbmogin, nannet sámiid oktiigullevašvuođa riikkarájáin rastá ja bargat nu, ahte sápmelaččat maiddái boahttevuođas dohkkehuvvojit oktan álbmogin. ¶
Riikkaidgaskasaš heiveheapmi ja ovttasbargu rájáin rastá ¶
Skániid joatkkaskovllás lea buorre vuođđu ovttasbargat earenoamážit rájáide rastá sámi perspektiivvas. 
Dán šaldi doivo lasihit Suoma ja Norgga beale olbmuid gulahallama. 
Muhto makkár earálagan «šaldiid» Deanujohka rastá dárbbaša vai ovttasbargu doaibmá? ¶
Sugai mearra rastá ja bođii gáddái gosa son dagai alcces dálu. 
– Mázejohka rastá bidje šaldi bođuid, eai darvvihan šaldejulggiide, lohke šaldebargit.
Nils Aslak Eira lohká iežaset šaddan luoitit ealu bieđganit mearragáddái Áravuomi ja Ruoppaga gaskii, go eai leat beassan luksa johtit rastá riikarájit dálveguohtumiidda mat lea lahka Girona. ¶ 
Eiras lea čielga gáibádus ahte Norgga ja Ruoŧa eiseválddit sohpet ođđa rádjekonvenšuvnna vai sii besset boahtteáiggis fas johtit rastá riikarájit. ¶
Dál lohká Hætta ožžon liigeruđaid departemeanttas ja leat juolludan golmma orohahkii ruđa biebmamii, go eai leat beassan johtit rastá rájit Ruŧŧii. 
Ole Mathis Eira ja vuoddji Mathis A. Eira leigga movttegat maŋŋil go Gierddučalbmi lei ruohttan vuosttaš heargin rastá moallasáhcu dan badjel 200 mehter guhku sprintabánas A-finálas. ¶
Norgga bohccobierggu importalávdegoddi lea veardideamin luoitit fas rájit rastá bohccobierggu mas lea hálbbiduvvon duollu Norgga márkanii. ¶
–Das mearridit ahte galgat go hálbbidit bohccobierggu importeret rastá rájit fas Norgii, nu ahte dan čoahkkimis dadjat «jua» dahje «ii» , lohká Omma. ¶
–Dál ii leat bohccobiergu čoggon vuorkkáide, nu ahte šaddat árvvoštallat vuđolažžat ahte galgat go luoitit bohccobierggu mas lea hálbbiduvvon duollu rastá rájit, muitala Elle Merete Omma. ¶
Sivvan veadjá leat ahte Sámiráđđi lea addán dárkkit ohcanrávvagiid ja dáinna lágiin báikkálaš ohcamušat leat báhcán eret. 
Sámiráđi kulturruhta lea oaivvilduvvon sápmelaččaid oktasaš figgamušaide rastá rádjá. 
Ena dovdomearka lea ge šaddan ahte son lea dávjá njunnegežiin rastá moallasáhcu ovdal eará herggiid. ¶
Interreg IIIA Nord lea ovttasbargoprográmma riikkarájit rastá Davvikalohtas ja Barentsguovllus. 
– Dalle lea Sieiddájohka, riikkarájáin rastá ovttasbargan, mánáid ja nuoraid psykitriija, buohcciviesut ja gelbbolašvuođaguovddáš prográmmas. ¶
–Mu váibmoášši lea buoridit sámi eallindili Norggas ja nannet ovttasbarggu riikkarájit rastá ja sajádaga eamiálbmotmáilmmis. 
Vázzi dahje čuoigga vuojehit Luonddureserváhtta rastá ¶
Ohcejogas lea Deanujohka rastá fiinna šaldi ja dál geahččalit oažžut eambbo anu šaldái ja muđuige rádjá rastá ovttasbargui. 
Leena Aikio lea bálkáhuvvon Norga-áššealmmájin veahkehit ovttasbarggus rádjá rastá, goappat guvlui. ¶
Raportta váldoulbmil lea geahččalit dahkat oktavuođaid rádjá rastá álkibun.
Nuba mus sáhttá jearrat veahki rádjá rastá gávppašeamis, veahkeheapmi guoská maid Norggas Supmii. 
Prošeavtta ruhtadeaddjit atnet fidnodoaimma stuorra árvvus rádjá rastá ovttasbarggus. 
- Maiddái lea dehálaš aktiviseret olbmuid oktavuođaide rádjá rastá, dát guoská buohkaide, gielddaide, guovllu ássiide, servviide, fitnodagaide. 
Ainjuo šielbmá rádjá rastá bargui lea uhcit. 
Midjiide rádjá rastá ovttasbárgu ja oktavuođat leat lunddolaččat mánnávuođa rájes ja min vánhemiidda dat lei ain lunddolaččat ášši, sii leat johtán ja gávppašan viidát, Leena muitala. 
Ovttasbargu riikkarájáin rastá lea lassáneamen ja dan oktavuođas sámegiella lea áibbas guovddážis. 
Eaibat dát leat hui konkrehtalaš áššit, main dieđuid lonohallan rádjá rastá lunddolaššat dáhpáhuvašii sámegillii. 
Váldoágga lea ahte vuolledeatnolaččat besset johtalit rastá eatnu nu ahte eai dárbbaš máŋggaid miillaid vuodjit birra Deanu šaldi bokte. 
Muhto juohkebeaivválaš rahčamušat čatnet min oktii, rastá etnalaš rájáin. ¶
Jus politihkkarat dál čuovvolit Geaidnodoaimmahaga mearrádusa, de šaddá ain boahtteáiggisge fearga rastá Divttasvuotna. 
Oktasaš nuoraidkonferánsa nannešii oktavuođa nuoraid gaskka rastá riikkarájáin. 
Filbmenprošeakta rádjá rastá ¶
OVTTAS!-prošeavtta olis lágiduvvojit ollu earáge doaimmat rastá riikkarádjá ovdamearkka dihte duhkoraddanbeaivvit sámegielat bearrašiidda. 
Nu moai jotke čievraluotta mielde mii manná njuolga rastá njárga, badjel váriid ja leagit rastá. 
Son aŋkke oaidná ovtta vejolažžan bidjat báttiid guovtebeallái sárdnestuolu vai olbmot eai njulge rastá dievasčoahkkinlatnja sárdnestuolu bokte . ¶ 
Earret dáid áiggiid ii leat lohpi fievrridit gálvvuid rastá rádjá jus ii leat ožžon sierra lobi dasa. ¶
Kulturdoarjaga ulbmilin lea doarjut ja ealáskahttit sámiid kultureallima ovttasbarggu riikka rájáin rastá ja doarjut figgamušaid ja doaimmaid, maidda sámiin lea oktasaš beroštupmi ja mat gusket unnimustá guovtti riikii, gos sámit ásset. 
DÁHTTU ČIELGGADIT: Guovdageainnu heargevuodjin searvvi jođiheaddji Aslak Anders Eira dáhttu čielggadit manne heargeeaiggádat eai beasa buktit rastá riikkarájit eará 15 kilo bohccofuođđara vaikke lea valáštallama nammii. ¶
Guovdageainnu heargevuodjn searvvi jođiheaddji, Aslak Anders Eira, mielas lea endorii go heargegilvvohallit eai beasa buktit rastá rájit bohccofuođđariid siskkobealde mátkkošteaddjiid eari, nugo beatnat - ja bussafuođđariid beassá. ¶
Heargegilvovuodjin valáštallit maiddái čilgejedje ahte suopmelaš duollárat, erenoamážit Gáregasnjárgga duollobáikkis Kárášjoga guvlui, leat suovvan váldit rastá rádji bohccofuođđariid mátkkošteaddji eari siskkobealde, go lea heargegilvvohallama nammii. 
Guovdageainnu heargevuodjin searvvi jođiheaddji Aslak Anders Eira maiddái ii loga gal diehtit ahte ii leat lohpi eará 15 kilo bohccofuođđariid buktit rastá rádjá. 
Dán gal lea bággu rievdadit, nu ahte heargeeaiggádat besset valáštallama nammii vieččat rastá rádjá 5000,- ruvnnu siskkobealde fuođđariid, lohká Eira. 
Ulbmil lea lágidit oktasaš sámi kulturoahpahusa Suoma-Norgga riikarádjá rastá Deanuleagis. ¶
Moai vázze Emilyain čáppa beaivvadagas rastá geaidnu muhtinlagan gilivissui, gos Emily kantuvra lea ja giellaguovddáža kursalatnja lea. 
DETNUI ŠALDI: Synnøve Lode bargá máŋggageavatplánain, mii šaddá dego šaldin rastá Deatnu go ovttas galget Suopma ja Norga plánet mo gáhttet ja geavahit Deanu čázádaga. ¶
– Dát dilálašvuohta addá buori vejolašvuođa Deanu ja Ohcejoga mánáide ja mánnábearrašiidda deaivvadit ja oahpásmuvvat ja dan láhkái nanosmahttit verddevuođa riikkarádjá rastá Deanuleagis. 
Sámi ovttasbargu rájiin rastá ¶
Dás namuhan moadde ovdamearkka: háhkat ovttasbarggu dehálaš oasseváldiid gaskka nu ahte eai šatta dárbbašmeahttumit vuosttildit guhtet guimmiideaset boazodoallopolitihka dáfus areálabealli / areálageavaheapmi (plánen- ja huksenláhka) háhkat formálalaš oktavuođaid ee. guovllustivrrain ja stáhtahálddahusain háhkat formálalaš oktavuođaid suohkanrájit rastá nu ahte boazodoallit eai dárbbaš iehčaneaset doarrut suohkaniiguin ovttasbargu / oktavuođat suohkana / eará oasseváldiid ja suohkana álbmoga / bearrašiid gaskka mat ellet boazodoaluin
Sihkke beaivválaš jođiheaddji Leif Andreassen ja bargiguovttos Jørn Samuelsen, Rune Guttorm ja Per Iver Utsi leat sirdán Mega buvddas rastá luodda ođđa Shell buvdii.
–Go johtolat mu šillju rastá šaddá váralažžan heggii ja dearvvašvuhtii, de in oainne eará ráđi go giddet geainnu, lohká ieš. ¶
Son lea gidden šaldi, mii lea Čorrutjohka rastá. 
–Mun in oainne eará vejolašvuođa, go mohtorjohtolat mu šillju rastá šaddá áittan mu ja mánáid heggii ja dearvvašvuhtii, lohká Johnsen. ¶
Per Edvard Johnsen lohká mohtorjohtolaga šaddan šillju rastá stuorra váttisvuohtan sutnje ja su bearrašii. 
–Dál oažžu gielda gávdnat čovdosa, go in dohkket šat johtolaga rastá mu priváhta eatnan, lohká Johnsen. 
Pedersen lohká NBR veahá ballat fievrredeames beare ollu bierggu eará riikkain, muhto leat mielas ráddjeuvvon meriide buktit bierggu rastá rájit.
Sahe rastá boares guottut ¶
Álbmotakšuvnnas ledje bidjan cakki luodda rastá ja iežaset lássen lahkiide gitta. 
Seammás galggašii leat diehtojuohkkindoaibma, mii muitala daid konkrehta ovttasbargguid birra mat leat rastá rájáin. ¶
GUOVDAGEAIDNU: Sotnabeaivve oaččui Guovdageainnu leanmánnekántuvra dieđu ahte Suomaeallu lea boahtán rastá rájáin Spalloeaivvi bokte. 
Lea stuorra hástalussan sihke fylkkagildii ja Sámediggái boahtteáiggis nagodit ovttastahttit sámi áššiid barggu rastá fylkkarájit, viiddis máttasámi guovllus, dadjá Sámedikki presideantta Sven-Roald Nystø. ¶
Gieskat leat muhtin vánhemat Njuorggámis Suoma bealde ohcan vuodjinlobi skohteriin doalvut mánáideaset mánáidgárdái rastá deatnu Fanasgieddái Norgga beallái. 
Jus fertejit vuodjit tuollostašuvnna bokte ja de rastá johka Buolbmágis, de lea mátki guokte miilla. 
Eiseválddit leat juolludan miljovnnaid rájáin rastá doaibmi oktasaš prošeavttaide, muhto ii oro gávdnomin resursa addit lobi moadde máná vuojihit skohteriin rastá johka. 
Danin livččii buorre čatnat oktavuođaid rastá rádjá juohke dásis, buoridan ja gáhtten dihte sámegiela ja -kultuvrra ii dušše Njuorggámis, muhto dán oktavuođas maid guktuid beal rájá. 
Rádjá rastá sámemánáidgárdái ¶
Skábmamánu 30. beaivvi sáddiiga váhnenguovttos reivve Čáhcesullo bolesmeaštirii, mas ozaiga lobi sáhtostit mánáideaskka rastá rádjá skohteriin. 
Dát 25 jagi boares oljobohcci ja mii lea 1280 kilomehtera guhku ja mii manná rastá riika, doaibmá maiddái hejot ja dárbbašuvvo ainnas divoduvvot. 
Rádjábáikegottiin leat árbevirolaš johtolatbálgát ja máđit njuolgga rádjá rastá , nugo Fanasgietti ja Njuorggáma gaskkas. 
Njuorggán, Buolbmát ja Fanasgietti gilisearvvit bivdet riikkaeiseválddiid addit dábálaš lobi rájáolbmuide vuodjit mohtorgielkkáiguin rádjá rastá. 
Dát lea dál váikkuhan dasa, ahte rádjaássit eai leat šat nu gergosat vuolgit rádjá rastá bargui. 
Otná iđida bulii fiinna rukses spárka helt gutnan, go Nilz X. Rølp lei spárkemin do doppe guhkkin Guhkesgurranjárgageažis dien jogaža rastá sáttomielli dán bealde deike márkanii measta helt gitta min lusa Sámerádioi Vullegurraoaivái. 
Lihkus stártii buollinbiila buolašin ja bođii báikái hui johtilit, nu ahte mii leimmet eambbosat, geat beasaimet oaidnit dán dola. ¶
Otná iđida bulii fiinna rukses spárka helt gutnan, go Nilz X. Rølp lei spárkemin do doppe guhkkin Guhkesgurranjárgageažis jogaža rastá sáttomielli dán bealde deike márkanii measta helt gitta min lusa Sámerádioi Vullegurraoaivái. 
Hugo Hættas (12.) buogán rastá ja Geir Gøran Sara (14.) ledje stuorra luohká bohtosat Álttás mannan basiid. ¶
Oktasašbargu rájáid rastá sámi organisašuvnnaid ja ovttaskas sámiid gaskkas lea dehálat dál go goassige ovdal. ¶
Seamma dehálaš ja ain deháleabbo lea movt dat siviila sámi servodat organiserejuvvo ja movt olbmot nagodit bargat riikkarájáid rastá iešguđege servodatsuorggis.
–Lean ilus oassálastit dákkár dehálaš forumii, midjiide lea dehálaš oassálastit ovttasbargui rájáid rastá ja oažžut buriid vásáhusaid, logai Kobelev ja muitalii ahte ruošša bealde leat ráhkkanan dasa ahte ásahit Sámedikki maid Ruššii. –
Friddjagávppašeapmi rastá rájá attašii ollu ovdamuni davimus guovlluide. 
Buođđu šaddá logi mehtera guhkki rastá joga ja beannot mehtera alu. 
Ollen rastá Ruonáeatnama ¶
Sámi ekspedišuvdna čuoigan Ruonáeatnama rastá ¶
Govas oaidnit Jávo-Erkke - Ole Erik Jakobsen Tapio (1867-1935) ja Olli Koskamo (1850-1931), gii lea fergemin Jávo-Erkke heasttainis Deanu rastá Sieiddá bokte 1899.
Luovasealuin lea joavdan rastá riikageainnu, muhto mátki lea vuos guhkki geasseorohahkii Fálesnuori suohkanii. ¶
Talink fanasfitnodat suvdá bearraša ja biilla Nuortameara rastá 500 ruvnnu ovddas. ¶
Biilla vulggii skohtervuoddji meattá vuodjit, go skohter dollii rastá geainnu skohtervuoddji dálu guvlui. 
Riikka rájáid rastá lea vejolaš ovttasbargat sihke oahpahusa ja duođai dárbbašuvvon oahppomateriálaid ovdánahttinbarggus, ja eará surggiin mas skuvllat sáhttet váldit oasi. 
Ovttasbargu riikka rájáid rastá ja ohppiidlonohallan lea nubbi maid áiggun vuoruhit Sámedikkis. ¶
Sirpmás ja Ohcejogas lea leamaš doloža rájes oktavuohta rastá rájá, ja leat čađahan máŋga ovttasbargoprošeavtta. 
Sámi árgabeaivvis gávdnojit ollu áššit maiguin sápmelaččat galggaše bargat eambbo ovttas rastá rájáid. 
Dán čoakkáldagas lea okta dikta - mii álgá sániiguin "Sugan rastá iežan joga" mas Deatnu lea guovddážis. ¶
–Dalle go juhke eatnamiid nuortta- ja oarjjabeale siiddaide, de sárgejedje rájá njuolga rastá mu dálveorohaga.
–Daid máđiijaid baicca berre doalahit ortnegis, nugo ráhkadit šaldiid jogažiid ja jekkiid rastá. 
Oarjjabealde Máze leat ráhkaduvvon muhtun jekkiid rastá šaldit, ja dat lea čájehan ahte luondu lea ieš álgán divvut dan maid fievrrut ledje bilidan, lohká Hætta. ¶
SM Sámecup ulbmil lea čohkket sápmelaččaid rastá rájiid, falástallat ja spáppastallat. ¶
Nubbi giehta manai rastá ja heaŋgasii beaskka sisa. ¶
Oktasaš bargu guovllu luossabivdiid gaskkas rájáid rastá galgá formaliserejuvvot ¶
Divttasvuona sápmelaččat veahkehedje nuppi máilmmisoađi vuolde duháhiid mielde olbmuid rastá rádji Ruŧŧii, muhto soađi maŋŋel sivahalle Norgga eiseválddit dáid rádjeofelaččaid beahttán riikka. 
Oahpistedje rastá rádji ¶
Sápmelaččat, geat ofelaste olbmuid Moskkis Ruŧŧii, soibmojedje ja sivahallojedje maŋŋil soađi Norgga riikka beahttán. 
Soahtejagiid oainnát ollu olbmot báhtaredje nazisttain Divttasvuona bokte Nordlánddas, ja rastá rádji friddjavuhtii Ruŧŧii gos ii lean soahti. ¶ 
Dákko lea Norga hirbmat seaggi, dušše 6,5 kilomehtera, muhto báhtarangeaidnu lei ceakkus ja rámššas. Guovllu sápmelaččat ledje oahppásat ja ofelaste máŋga duhát olbmo rastá rádji. ¶
Guokte-golbma minuvtta maŋŋil leigga soai skohtera alde juo ja dolleheigga issoras leavttuin rastá Deatnu ja Skiipagura guvlui. ¶
–Dál lea lohpi skohteriin maid boahtit rastá rádji. 
Kárášjoga gielddastivra meannudii ikte ahte leago sin ovddit mearrádus lobalaš mas leat miehtán cegget 45 kilomehter guhku áiddi Anárjotleahkái vai Norgga boazodoallit eai šat ribahala bohccuid rastá riikarádji. ¶
Oainnán vázziolbmuid boahtimin Máttajávri rastá dálveluodda ráigge ja nuppiid fas gakcumin girkui.
Earret dáid áiggiid ii leat lohpi fievrredit gálvvu rádji rastá sierra lobi haga. 
–Viehkalin álggus skierriid čađa jeaggi rastá ja mannen rohtui. 
–Go čállit sámi organisašuvnnaide, eará sámi ásahusaide, rastá rádji ja Sámiráđđái, de lea lunddolaš čállit sámegilli, čilge Juha Guttorm - Suoma Sámedikki hálddahushoavda.
Spáiddaráidu rastá rádjá ¶
–Diibmá manai maŋemus siida eatnu rastá miessemánu 17. beaivvi. 
Suoma eiseválddit deattuhit Espoo-soahpamuša, mas riikkarájit rastá váikkuheaddji birasprošeavttain galgá dieđihit ja ráđđádallat ránnjáriikkaiguin. 
BEAKKÁN: Mieskadanrusttet Gáregasnjárggas lea beaggigoahtán rastá riikarájiin. ¶
Dán mánu 12. beaivvi leahkkastuvvon njuovvanbázahusaid mieskadanrusttet Gáregasnjárggas, lea šaddan dovddusin rastá riikarájit.  
Norgga boazonjuovahagaid bázahusat sáhttet boahtteáiggis mieskat muoldan Gáregasnjárggas.
–Bázahusat leat bázahusat, ja dat besset nuvttá rastá rájit. 
Dán vuogádaga mihttomearrin lea fuolahit sámi oktavuođa riikarájit rastá mat háddjejit álbmoga njealji jovkui.
Sii galget leat Kárášjohka rastá miessemánu vuosttaš beaivvi ja davvin logát beaivvi. ¶
Maŋimuš johtinmátkii lei prámmasadjái gos bohccot galge suvdojuvvot rastá nuorri Máhkarávjui. 
Dat gal lei suohtas, go doppe fertiimet álás julggiid gállit rastá johka. 
«Lea vealtameahttun sáhttit koordineret giellarájiin rastá Ruoŧain ja Suomain. 
Mohtorjuolggi/propella sudjosa geažil ii leat gárguid ja coages sajiin rastá earágo luoitit. 
Biila lei boahtán gurot mohkis vuos olgešbeallai ja iskan njulget vuojána mii jávkkihii rastá geaidnu boasttobeallai ja jorai gáhttobokti birra. 
Dáljuo viđalohkái haská, direktevrra dadjá; illá astá, ii áiggošii otná ahki rastá. 
Ovddidit ovttasbarggu rastá kultuvrralaš ja geográfalaš rájáin. 
Sápmelaččat Samuel J. Balto ja Ole Ravna šattaiga dovddusin go leigga beakkán dáčča Fridjof Nansena ekpedišuvnna fárus mielde rastá Ruonáeatnan 1888-89.
–Son lei Fridjof Nansena ekspedišuvnna mielde rastá Ruonáeatnan 1888 ja 89 jahkeloguin. 
Oskal lohká ohcan boares čállosiin dieđuid ja dan barggu olis leat oalle sihkkarat ahte boazodoallu dovdá máŋgga oktavuođas ovdaneami mannagoahtán njuolga rastá dološ norpmaide mat dadjet movt bohccuid galgá iešguđet dilalašvuođain meannudit. 
Eat leat vuodján galle aláža badjel ja leagáš rastá ovdal juoga čáhppá dobbeleappos. 
Dasto ádjánii fearga sullii diimmu rastá nuorit ovdal besse bohccuid vuojaldahttit dan loahppa gaskka. 
Eanaš mátkki guorbmebiillain, dasto fearggain rastá nuorri ja loahppa mátki vel vuojahit. ¶

Nannejit dásseárvvu riikkarájáid rastá ¶