[lemma = "áidna"][msd = ".*Rel.*"] Boađus: 526 Cealkkačájeheapmi North Saami corpus – Lohkangirjelávdegoddi bargagođii jagi maŋŋil , muhto issoras byrokratiija dihte , mas visot fertii bienas bitnii dohkkehuvvot departemeanttas , lohkangirjji vuosttaš oassi almmuhuvvui easka 1965 ja nubbi oassi 1975.97 Dát golbma girjji ledje dalle áidna mat ledje čállon erenoamážit sámiid várás ja sámi birrasa birra . Kárášjoga gymnásas lei sámegielfága skuvlla « gálvomearkan » , ja álggu rájes measta áidna mii earuhii skuvlla eará gymnásain . Soaitá ii Didáktalaš gaskavuođamálle — nugo eanaš pedagogihkaheiven go ulbmilat galge leat áidna mat stivrejedje studeanttat Norggas ohppet dan . dulkonvuohkái gullet golbma válddodovdomearkka ; - teaksta lea oktasaš ja lea dat áidna mii ovddasta cealkámuša teavsttas , - teaksta lea dat áidna mii muitala teavstta iešvuođaid , norpmaid , karakteraid ja dáhpáhusaid birra , iige relatiiva eará teavstta olggobealde ; - teaksta ii gehččo historjjálaš oktavuođas . dulkonvuohkái gullet golbma válddodovdomearkka ; - teaksta lea oktasaš ja lea dat áidna mii ovddasta cealkámuša teavsttas , - teaksta lea dat áidna mii muitala teavstta iešvuođaid , norpmaid , karakteraid ja dáhpáhusaid birra , iige relatiiva eará teavstta olggobealde ; - teaksta ii gehččo historjjálaš oktavuođas . Heaikka skibir gii lei áidna gii áddii su jurddašanvuogi ja eallinvuogi guđii Áidna maid Heaika smiehttá lea ahte vuot de bisánit su čállinbarggut . Go dat meavrresgárit maid olbmot besset oaidnit , ja mat geavahuvvojit ovdamearkan , leat nu dáguhuvvon min muitui ovdamearkan ja sámehistorján , dat šaddet áidna maid mii muitit , ja dalle gáržžida dat min gova dan riggodagas maid meavrresgárit ja meavrresgári symbolat oktiibuot ovddastit . Luđiid ođasmahttin ovdamearkan Mun lean dán bihtás geahččalan čájehit man dehálaš dat lea dárkkuhit ahte dat čiŋat mat leat šaddan sámesilban , eai leat áidna mat gávdnojit , ja ahte čikŋaindustrias - silbarávddiin - leamaš stuorra váikkuhus ja váldi . eAmbbo SuollAgAt Namah ­uvvon cd buvt t ­aduvvon olggobealde Sámi , ii leat­ áidna mas leat­ geavah ­an báddejuvvon luđiid jearakeah t t ­á lobi . Biehtár lea áidna mii beaivválaččat geavahuvvo Áidna mas olmmoš dárbbaša ballat lea balus . - Áidna gii višša boares olbmo oahppaladdat , dál go Nilláge lea heaitán fitnamis . Áidna mii rihkui dán jaskatvuođa ledje šibihiid jienat , mat gullojedje duollet dálle Ándde vistti guovllos , go návetvázzi ii lean arvan áiggil návehii diekkár buolašin . Áidna mas dihte ahte elle ártegis áiggiid lei go gulle ain skábmaalmmis girdiid jienaid , mii ođđa áššin čuoččáldahtii sis máŋggalágan jurdagiid . Nuorravuođa dolla lei agibeaivái čáskan sudnos eabage soai šat bastán diekkárii , áidna mii sudnuide lei vel báhcán lei duollet dálle dollestit nuppi gieđas ja vehá salastit , jos orui miella . Áidna gii čájehii čielgasit iežas morraša lei oamehasrohki nuoramus nieida . Áidna mii boahtá mus alddán leat mu muittut , main okta čábbásepmosiin lea mu ráhkisvuohta , ráhkisvuohta , mii guđii mu lámisin . Erenoamáš dávjá jurdagat dolvot mu ealliman lihkoleamos bottuide , nuppiiguin sániiguin dan gávpoteallimii ja Birgittai , iežan ráhkisvuhtii , áidna mas bessen oasálažžan . Sutnje lei juo nu cieggan diekkár jurddašanvuohki ahte áidna mii mearkkašii lei ahte gávpi jorai . Suvddár dovddai iežas buohccin ja lihkoheapmen - son lei áidna guhte fertii dáppege bargat : earát baicce joavdelaste buoremus lági mielde ja orro návddašeamen friddjavuođasteaset váimmu vuođus . Ja suvddár rohttii fas bajás báiddi ja láhttestii : Nu ahte don it leat áidna gean dáppe gehččet vehá dego njuni badjel . Fiidnát val dárostii , ja dat fiinna dárru gal lei áidna man áhkkurohkki dohkkehii duos de . Lei márškku sápmi – áidna geainna dáid jagiid lei albma láhkái oahpásmuvvan – guhte bargá čorgejeaddjin ja bassin buohcceviesus . Áidna masa sáhtán čujuhit , lea diet namahuvvon láhka . Bargiidbellodat lea áidna mii dien válgaguovllus bidjá nissonolbmot bajemussii , jus juoga ii doppe ge dáhpahuva fáhkkestaga . Áidna mii dien sáhttá rievdadit , lea Kárášjoga NSR nominašuvdna . Orro leamen ahte áidna maid guoddaleaddjit leat jearran , lea : Leat go sivalaš ? - Áidna maid dieđán lea ahte lea vuosttaš geardi go loddenášši galgá meannuduvvot alimus dásis , gitta ministtardásis . - Áidna mii čakčat rievdá , lea ahte go mis leat nu olu smávva mánát , fertet mii deidda čáhkkehit eambbo sajiid stuorát mánáid ektui . Áidna mii rievdá lea ahte ii šat ábut doalvut ruskkaid duvdnái Ávžžiluodda guoras , muhto ruskavuostáváldin stášuvdnii maid VEFAS IKS áigu Hánnojávrri lahka ásahit . Boazodoalu áirras SVL:as lei namalassii áidna gii hálidii doalahit dálá hálddašanortnegiid nugo dat odne leat . lei áidna maid geafi dajai . lei áidna maid geafi dajai . Ii boazodoallo berre leat áidna mii dušše massá eatnamiid , iige goassege oaččo ruovttoluotta ođđa eatnamiid . In dieđe gal dán áššis , lea áidna maid Guovdageainnu sátnejođiheaddji Anton Dahl sáhttá vástidit . Kristin Bjørklid lea áidna gii soaitá sámegiela lohkat viidaseappot universitehtas . – Danne mun dál fas álggán bohccuiguin bargat , go in leat eará oahpu beassan váldit , ja boazobargu lea dat áidna maid mun dovddan ja máhtán , loahpaha Sara . Áidna mii lea váivi sudno mielas lea dat eahpesihkkaris boahtte áigi . Diet lei áidna mii sin guovllus lea dáhpáhuvvan . Áidna mii soitii lean leamaš veahaš heitot , lei go olmmoš ii bállen oađđit . Lohkiidreivves deatuhuvvo čuvvovaččat : “ Børre Knutsen lea viháhuvvon min bisman , ja áidna mii sáhttá rievdadit dán , lea ahte jus maiddái Knutsen álgá vearro oskku oahpahit . Áidna mii orru bistevaš , lea liibma stáhtaráđistuolus . – Dat áidna mii midjiide lea dehálaš lea olu olmmoš dine , nagoda go máksit loana ja dat ahte eai leat badjelmeare loanat ovdalaččas , čilge Hågensen . Áidna mii fal ii lean dalle , leat dat vilges plastihkka lihtiid olggobealde , ráhppa alde , mas lea lieđit . Muhto liikká ii lean gilvvohallan áidna mii geasuhii olbmuid Stockholbmii . Áidna mii orru dagaheame RÁB eanet risttalažžan dál go eará bellodagat lea namma . – Dat maid Nilsen lea muitalan dáhpáhusa birra ii leat duohta , lea dat áidna maid olmmái hálida dadjat áviisii . Muhto Holand čuoččuhii ahte jeagil dat lea dat deháleamos borramuš bohccui dálvet , ja dan ahte dat lea dat áidna mii buoiduda bohcco . – Midjiide ii leat amas dát ášši , ja dat áidna maid mii sáhttit lohkat lea ahte dás ferte hobehit fylkkamánni , vai doppe oažžu vástádusa , muitala Meløy . Áidna gii sáhtii beastit sin , lei sin oappáš . Lea unnán ávki lonuhit fierpmádat-lágideaddji , muhto dát lea áidna maid sáhttá dahkat jus galgá el-rávdnji hálbut . Áidna mii nanustahtašii sámi áššiid lea ahte dát loktejuvvojit nu bajás go vejolaš stádahálddahusas , loahpaha Ole Henrik Magga . – Mis eai leat dál vel buoret ortnegat go ovddit háve , dat áidna mii dál lea buoret lea ahte mii diehtit veaháš eambbo go ovddit háve , nu ahte buorebut mii gal máhttit dákkár váttisvuođaid čoavdit . Áidna mii lea earálágan lea ahte sii geat váhnemiid luhtte orrot ja akto leat iežaset mánáin , gal lea dušše su sisaboahtu gean luhtte mánná lea , mii mearrida mánáidgárdesaji hatti , loahpaha Porsáŋggu suohkana suohkanruhtadoalli Gerd Mikkelsen Myrvoll . - Lea Álttá guovllurievtti ja dan guovtti proseassafámuheddjjid duohken mearridit goas ášši boahtá diggái , lea áidna maid hálida dadjat dán áššái . Eat dieđe joatká go Skauge suohkanbáhpa virggis , vai manná go ruovttoluotta Bergenii , lea áidna maid Elvebakk sáhttá dadjat . Drotnegat leaba liige stuorámusat , ja soai leaba dat áidna geat čivggaid oažžuba . Ii leat ge áidna gean birra muitala , geat dál eai leat šat eallime . Son lea áidna gii dán lea dahkan , oba máilmmis . Áidna maid son muitala lea ahte sis galget dál árvvoštallančoahkkimat feastivála birra . – Áidna mii rievdá lea ahte sii geat váldet nugohčoduvvon « Jegerprøvena » , eai šat oaččo njuolggát lágideddjiin bivdogoartta . TBK čiekčá Nuortabeali 4. divišuvnnas lea áidna maid diehtit . Áidna mii veahkeha , lea jus váidá hallikaid , dalle oainnat leat vihtanat , Paltto ávžžuha olbmuid váidit jus dihtet sihkkarit geat vuvdet nissonolbmuid . NBR oaivvilda boazodoallošiehtadusa leat dat áidna mii sáhttá oažžut boazodolliid vuovdit eambbo gávpebohccuid njuovahagaide . Áidna gii finadii doaluin lei Sirpmá skuvlla rektor . – Áidna mii lei hástalus lei giella . – Doaivvuime Telenora doaibmat , lohká May ja geahččala máŋgii riŋget 113 , áidna mii vástida lea Suoma beale operatevra Elisa . Go Antii ollii konsearttas , de ii gávdnan šat iežas lávu , áidna mii lei báhcán , lei festiválagákti ja lávvomuorat . – Áidna maid mun jáhkán lea ahte muhtin hástalusat leat losit nieiddaide go bárdniide , dadjá Marita . Áidna maid diehtit boahtteáiggi birra lea ahte dat lea čuovgat , loahpaha Anton Olsson . Áidna maid oaidná ilolažžan lea go sámegillii juolludit veaháš eanet ruđaid , 2,5 miljovnna kruvnnu . – Go heahtedilli čuožžila , de lea dávjá minuhtaid birra sáhka , ja nu go mun oainnán , de leat buollinčáskadeaddjit áidna geat sáhttet logi minuhtas čoahkkanit lagabui 16 albmáin . Áidna maid boazopolitiijat jáhkket doaibmat lea jus mii doarrát , go dalle sáhttet politiijat bargagoahtit áššiin , dadjá Anti . – Filbma ja kino leat maiddái dieđihan ahte sii eai atte ruhtadoarjagiid Sámi Filbmafestiválii , muhto Sámediggi lea áidna mii lea gáibidan ruovttoluotta máksot doarjagiid mu dieđu mielde , lohká Store-Jakobsen , gii vuordá ahte eaiggádat Guovdageainnu suohkan ja Sámi Filbmabargiid Searvi dál váldet ovddasvástádusa ja ožžot johtui ođđa stivrra mii doaibmá . – Vuodjen šilju birra ja áidna maid vuhtten lei veaháš jiekŋa , muhto ii lean váralaš ollu . Emma Elliane ii lean ge dat áidna gii Finnmárkkus beassá vuolgit Oslo Spektrumii čakčamánus . – Mis lei stivračoahkkin cuoŋománu 6. beaivvi , ja dat áidna mii doppe mearriduvvui lea ahte mii maŋidit čoahkkima . Dat lea dat áidna maid mii leat mearridan , ja mii eat leat vel gullan maidege suohkanis . – Mun jahkán ahte ledjen ieš oalle fargga heaitit dán virggis go mis lea nu heajos bargobiras , ja in jáhke leat áidna gii dan dahká . Dilli ii nu seavdnjat Sámi filbmafestivála ovddeš stivrajođiheaddji , Ann-Irene Buljo , lea áidna gean Ávvir lea fidnen ságaide ovddeš stivrras . – Áidna mii dárbbašuvvo vuoittáhallat birolašvuhtii , lea ahte buorre olbmot eai guvssi gomit veahkehan dihtii sin geat gillájit , loahpaha Lilija S. Hansen . Dat lea áidna mii lea heivvolaš dán áššis . Lávlu Agnete Johnsen lea áidna gii lea bargan musihkain ovdal . Sara lei áidna gii bođii dán čoahkkimii sin orohagas , ja doaivu sivvan dasa lea go orohagas ii doaimma stivra . Rámbuvrrat leat gitta ja áidna geat leat doaimmas , leat lásedivodeaddjit , verjejuvvon soalddáhat ja journalisttat miehtá máilmmi . – Olgun dat šaddá , lea áidna maid dadjá vuos . – Áidna mii galgá leat , lea ordnet albma láhkai giláža čájehit duohta sámevuođa , justa nu go min boradanbáikkis , « Saamen Kammis » , mainna mii leat bures lihkostuvvan , deattuha son . – Áidna mainna sáhttá boastut váldit , lea go beana borrá bohcco , muhto dat ges ii láve máššat gáskimis eará saji maid . – Mii boahtit joatkit ovttasbarggu suinna dain áššiin main lea lunddolaš ovttasbargat suinna , lea áidna maid Johnsen háliida dadjat ášši birra . – Hui hárve deaivvada nuorain geas lea nu buorre bargomokta ja čielga eallingeaidnu maid lea válljen , dadjá Johan gii ii lean áidna gii oinnii nieidda positiivvalašvuođa . Go dievdu lei áidna gii vuittii 12 riekta , de oaččui máksojuvvot bonusčuoggáid , mii dagai ahte son vuittii olles 1,555,400 ruvnno . Sus ii leat lohpi ruovttus ge geavahit ruđa , áidna masa beassá ruđa geavahit lea girdimátkái ja ođasmahttit mátkedávviriid go lea ruovttus . Áidna maid dasa dadjá lea ahte ruhtadeaddjit leat norgalaččat . Áidna mii lea áibbas sihkar , lea ahte aŋkke eai šatta ođđa festiválat , son duođašta . Lea go son láiki , jurddaš go meastta diimmu hurada , dat áidna maid son lihkahallá lea go čalmmiid rávkala . Áidna mii sáhttá dahkkot lea čavget bivdonjuolggadusaid . Ráđđádallančoahkkimiid siiddaiguin ja siidaossosiiguin Sámediggi lea áidna mii lea gáibidan ráđđádallančoahkkimiid dán linjjá olis , vaikko earáin maid livččii vejolašvuohta dan dahkat , nu go ovdamearkka dihte boazodoallu , go dát linjá guoská unnit eanet 31 orohahkii ja olu eanet olbmuide geain leat konsešuvnnat bargat bohccuiguin guovlluin . Áidna maid dieđán lean mediijaid bokte gullan ahte lea vuosteháhku boahkuheapmái go maŋit áigge váikkuhusaid eai dieđe dán dálkasis , lohká Sámi doaktáriidsearvvi jođiheaddji Per Somby . Jus beare čalmmustahtát váttisvuođaid , de leat váttisvuođat maid áidna maid gávnnat , lohká son . Áidna masa luhttet dán áššis lea Sámediggi , nu bođii ovdan čoahkkimis Deanus . Dál lea dearvvašnuvvame dainna ja áidna mas ballá lea jus bártidišgoahtá fas čottabákčasiin . Áidna maid celket lea ahte sii leat ain guorahallamin ášši . Áidna maid dieđán lea ahte son reivves čállán sus lea váttis barggus , ja mus ii leat eará kommentára , dadjá dál doaibmi stivrrajođiheaddji , Robin Mortensen . Máŋga báikkiin lea priváhta mánáidgárdesadji áidna mii gávdno – danne go suohkanat eai leat oaidnán dárbbu eaige gillen ásahit sámi mánáidgárddiid . 1981 rájes leaba soai dat áidna geat leaba golbmii šaddan luossagonagassan Ohcejogas . Áidna maid mii dárbbašit lea luvvet ealáhaga almmis dan bokte go oskut sutnje guhte lea midjiide gárvvistan saji , namalassii oskut Jesusii . – Kondoma áidna mii eastada – Áidna mat váilot leat sámegiel oahpahusprográmmat ráhkaduvvon Máhtoloktema meriid vuođul . Áidna mii dárbbašuvvo lea duohta áigumuš ja dáhttu rievdadit dili ja veahkehit giellaberošteddjiid , go moattis gal eai nagot dan dahkat . Jáhkkit Pedersen maid diehtá dan , muhto son šaddá jurddašit máŋga beali dán áššis , go dát fanas ii leat áidna mii nuoskkida Norgga rittuid . Áigi lea dat áidna mii mis ii leat doarvái . Fertet maiddái deattuhit ahte dát ii leat nu ođas ja ahte sámit eai leat áidna geat dan vásihit . Áidna mii ábuha , leat ahte politihkkáriid bealis vuoru ­huvvojit buohccit ja boarrásat nu ahte ožžot ánssášuvvon divššu . Bargiidbellodat mean nu ­dii maid ášši miellaht to čoahk ­kimis maŋŋel suohkan ­stivračoahkkima , ja šállošit go suohkan mearridii ruhtadit geain ­nu.­ – Suohkan lea áidna mii váldá riskka loana ovddas , ja mii ballat dan sáhttit dagahit stuora olggosgoluid suohkanii jus dat priváhta fitnodagat eai nagot doallat lohpádusaideaset . Áidna mii lea lassánan riikkas lea Lar-dikšun . Lávlu Agnete Johnsen lea áidna gii lea bargan musihkain ovdal . – Mii NSR:s leimmet guhká sávvan ahte Bargiidbellodat ii bijaše buot iežas politihkalaš gutni dán áššái , muhto baicce dahkat dan áidna mii lea riekta dán áššis – nammalassii guldalit maid sámi ásahusat ieža dáhttot boahtteáigái ja makkár dárbbuid sii oidnet . Áidna masa son dárbbaša veahki , leat basadanhommát . – Áidna mainna sáhttá boastut váldit , lea go beana borrá bohcco , muhto dat ges ii láve máššat gáskimis eará saji maid . Teáhterhoavda biehttala ahte fertejit ráhkadit viessočájál ­masa.– Olgun dat šaddá , lea áidna maid dadjá vuos . – Marja Liisa lea áidna gii oasálastá goalmmát geardde AWG gilvohallamiin . Máŋga báikkiin lea priváhta mánáidgárdesadji áidna mii gávdno – danne go suohkanat eai leat oaidnán dárbbu eaige gillen ásahit sámi mánáidgárddiid . – Áidna mii lea gullon mediain vuoras sámiid áššiin , lea oahppaváillagiid ášši , muhto dat ii leat doarvái . Jáhkán ahte vaikko leat sápmelaččat , de ii leat dat áidna mii sin eallimis lea dehálaš , ahte leahkit sápmelaš , dadjá Stålka dasa . Áidna máid mun dieđán Sámi birra , lea muitaluvvon tv dahje filmma bokte , lohká Mats , ja lasiha maid ahte Duolva Duottar bártnit , geaiguin son gilvalii Norske Talenter gilvvus , gal maid leat hui Áidna masa jierisvuohta lea buorre lea go dat dagaha ahte ollu čállosat ja meinnegat oččot saji medias . Áidna mii lei somá go ledje studios , lea go ledje čiegusvuođat , ja áinnas go Fred-René Duolva Duottar joavkkus muitalii iežas čiegusvuođa go son osttii lummavagina skuvlatuvrras Romssas . Dálki lea áidna mii sáhtášii leat buoret . Haugsnes lei áidna gii addi fálaldaga oastit Gargia duottarstobu , iige mannan guhkes áigi ovdal go stobus ledje ođđa eaiggádat . Ovddádusbellodaga Nils Mathis O. Hætta lei áidna gii jienastii vuostá váldit 5 miljovnna loana ollásit ruhtadit guovddáža . Mun čuoččuhan Sámediggi lea áidna mii lea duođas váldán lotnolasealáhusa ja duoji , ja ahte das galgá leahkit birgejupmi . Lávvardaga 70-logu beakkánat ledje Boney M. Áidna guhte dán Boney M joavkkus leamaš mielde Romssa spábba čiek ­čanjoavku lea áidna gii fállá neahttasiiddus dieđuid sámegillii . Dát joavku leage áidna man Nordlys dán jagi lea časkán . Áidna maid dieđán dan birra lea ahte iđidiid lea mierká . Vuoi gáfat dette … Áidna máid dahken lei suorpmain sihkastit du ámadajus eret pizzabutnjosa ! – Noff , noff , lei áidna mii gullui seavdnjadasas . Áidna mii ávkkuha lea ovttasráđiid bargagoahtit ráfi ovddas . Gaup ii leat áidna geas lea dákkáraš oaivil . Duopmáriid logut ja boađuslistu lea áidna man mielde addet vuoittuid . Leat várra dakkár geahččalusat maid mii olbmot fertet vásihit ovdal go mii viimmat galgat fuobmát ahte mánát servvodagas leat min áidna duohta riggodat , ja ahte investeret min maŋisbohttiide lea áidna mii sáhttá addit midjiide albma dietnasa . – Lea stuorra gudni go Nordlys lei dat áidna mii beasai Finnmárkkus viidáseappot , ja dat lea hirbmat stuorra historjjálaš dáhpáhus , lohká lihkolaččat John Nystad . Utsi lei áidna guhte ii massán heakkas go olles rocka joavku duššai Ruššii Guoládahkii 1991:s. Ranas son lei suohkanstivraáirras , ja lei doppe áidna gii vuostálasttii ahte suohkan galggai oastit Terra-ossosiid , mii maŋŋil šattai ekonomalaš roassun suohkanii . Áidna maid ohppen lei duodjiInger Marie Sokki Hætta gullá sidjiide geat ohppe unnán skuvllas dáruiduhttinpolitihka ja soađi dihtii . Áidna maid ohppen lei go mis lei duodji , dahje « håndarbeid » nu go dalle gohččoduvvui . Dat lea duođaid maiddái áidna maid ohppen dan skuvllas.(Ii vel almmuhuvvon ) Giehtaduojit joatkkaskuvllasDát bihttá lea oassi girjjážis Áidna mii dál sáhttá beastit SáB Ávjovári biirres , lea ahte sii gávdnet ášši , dahje áššiid , mat leat geasuheaddjit jienasteddjiide . Dát lea áidna mii dál beastá Ávjovári válgabiire SáB . Áidna mii dál sáhttá beastit SáB Ávjovári biirres , lea ahte sii gávdnet ášši , dahje áššiid , mat leat geasuheaddjit jiena ­­­­steddjiide Dat áidna mii soaitá leat sápmelaččaid bealis dán áššis , lea ahte muhtinlágan divat galgá mannat Finnmárkkuopmodahkii ja das han lea maiddái Sámediggi gullevaš . Áidna mii doarju ahte čađahit válggaid oktanaga , dat lea resursageavaheapmi . Fertet maid deattuhit ahte eat oaivvil gal Márkomeanuid alkoholapolitihkka lea áidna mii geasuha gussiid Márkomennui , muhto ahte dat politihkka lea stuora ávkin meanuide . Áidna máid sáhttá fállát leat ohcat saji eará gielddas . Dat áidna gii duohtavuođas sáhttá sin hehttet , leat sii ieža . leaba buorit ovda-mearkkat dasa ahte dat áidna gii sáhttá hehttet nuoraid lihkostuvvamis , lea son ieš Áidna mii leamaš sutnje váttis lea skábma , muhto dál lea son oastán beaivečuovgalámpá mii galggašii ávkkuhit . Áidna mii lea čuvvon Englándda juovlavieruin , lea heŋget juovlakoarttaid seaidnái dahje bajábeallái uvnna , muitala Martin . – Áidna geasa luohttá lea iežas oabbái ja vieljaide , muitala Høgden . Áidna mii lea sihkar sin bealis ovttasbargoguimmiid ektui , lea Sámeálbmot Bellodat . – Mis ferte diehttelas leat ovttasbargu eará listtuiguin jus galgat oažžut eanetlogu , lea áidna maid Klemet Erland Hætta dadjá dasa ahte livččii go dán listtu áirras sidjiide vejolaš ovttasbargoguoibmin . – Bargu dávjá manná lagamusaid ovdalii , go áidna mii lea mu oaivvis lea oahppat replihkaid . Go dievdu lei áidna gii vuittii 12 riekta , de oaččui máksojuvvot bonusčuoggáid , mii dagai ahte son vuittii olles 1,555,400 ruvnno . – Áidna mii sáhttá čoavdit daid , lea ahte stáhta bidjá stuorra sáhkuid boazodolliide , lohká Suhr . – Hui hárve deaivvada nuorain geas lea nu buorre bargomokta ja čielga eallingeaidnu maid lea válljen , dadjá Johan gii ii lean áidna gii oinnii nieidda positiivvalašvuođa . Áidna masa luhttet dán áššis lea Sámediggi , nu bođii ovdan čoahkkimis Deanus . Áidna mii lei čielggas go čoahkkin álggii , lei ahte vuosttaš sadjái galggai nammaduvvot Kárášjoga SáB ovddasteaddji , Terje Tretnes . – Mis leat leamas moadde čoahkkima ja galget ain čoahkkimat , lea áidna maid Klemet Erland Hætta háliida muitalit . Áidna maid Hilde háliida lea ahte su nieiddas Katinkas gálgá Brattsberg muitala ahte áidna mii sáhttá maŋidit vástádusa veháš lea oahppodirektoráhtta , mii galgá geahčadit vástádusa ovdal go Breivika skuvla oažžu dan . Áidna máid mun jáhkán leat ávkin dahkat lea ahte mii geahččalit iskat lea go vuollelis čáhci nu ahte vel buorebut beassá eanan bassat dahje buhtistit čázi ovdal go mii pumpet čázi gálduide . – Áidna mii addá badjebáhcaga lea sáddo- , ja minerálavuovdin , ja láigomáksu eatnamiid ovddas . Áidna mii oastá rakeahtaid Gáregasnjárggas lea Hansa Bari . Sámediggi lea áidna mii lea gáibidan ráđđádallančoahkkimiid dán linjjá olis , vaikko earáin maid livččii vejolašvuohta dan dahkat , nu go ovdamearkka dihte boazodoallu , go dát linjá guoská unnit eanet 31 orohahkii ja olu eanet olbmuide geain leat konsešuvnnat bargat bohccuiguin guovlluin . Lea go son láiki , jurddaš go meastta diimmu hurada , dat áidna maid son lihkahallá lea go čalmmiid rávkala . Áidna mii lea áibbas sihkar , lea ahte aŋkke eai šatta ođđa festiválat , son duođašta . Áidna maid dasa dadjá lea ahte ruhtadeaddjit leat norgalaččat . Guovddášbellodaga Einar Johnsen lei dat áidna gii orui de iežas áigumin vuovdit ja iige nu ollus dan Guovddášbellodaga politihka ja ná son dajai : – Mus lea ollu oahppu ja mun lean Fylkkadikkis maiddái čohkkán . Áidna mas sii ledje ovttaoaivilis lei ahte buot sámi ealáhusaid galggašii doarjut . Saia Stueng oaivilis áidna geat leat morihan skuvlaáššiin lea NSR ja Kárášjoga Sámesearvi . Lea hui suddu go oahpaheaddji ii vuolgge , go son lea dat áidna gii dovdá buot mánáid dán klássas , eat mii goit váhnemat dovdda klássa nu bures , dadjá okta váhnen 7 A klássas . – Áidna masa mis lea áhppi láhčit borramuša ektui , lea ahte muslimat eai oaččo spiinnebierggu , ja ahte vegetariánat ožžot borramuša mas ii leat biergu , muitala son . Áidna maid dieđán lean mediijaid bokte gullan ahte lea vuosteháhku boahkuheapmái go maŋit áigge váikkuhusaid eai dieđe dán dálkasis , lohká Sámi doaktáriidsearvvi jođiheaddji Per Somby . Áidna máid diehtit ahte mii leat rievttes listtu sádden Girkoráđđái , lohká Guovdageainnu Girku girkoverdde Anders A. Gaup . Jus beare čalmmustahtát váttisvuođaid , de leat váttisvuođat maid áidna maid gávnnat , lohká son . Sus ii leat lohpi ruovttus ge geavahit ruđa , áidna masa beassá ruđa geavahit lea girdimátkái ja ođasmahttit mátkedávviriid go lea ruovttus . Áidna mii sáhttá dahkkot lea čavget bivdonjuolggadusaid . Áidna mii váillui Bør Børson jr. bihtás lei vejolašvuohta deaddilit TV-gáiddusdeattana , vai neavttárat sámástišgohtet . Kárášjoga ADHD báikkálaš searvi bargá čájehallan dihte ahte DON it leat áidna geas lea ADHD , ADD . – Áidna maid duiskkat dihtet Suomas lea Nokia-mearkka ja man buori skuvlla oahpahus dássi lea Eurohpás . Áidna mii sáhttá goazadit Sámiid Álbmotlihtu lea dat go sii eai beasa oaidnit jienastuslogu listtuid eaige dieđe geat easka leat dieđihan jienastuslohkui . – Mii boahtit joatkit ovttasbarggu suinna dain áššiin main lea lunddolaš ovttasbargat suinna , lea áidna maid Johnsen háliida dadjat ášši birra . Sámedikki lohpádus nuvttá oahpponeavvuid ja čáppagirjjálašvuođa lohkosiid juogadeapmis Norgga Mánáidgárddiide ja Vuođđoskuvllaide šaddá divrrasin danin go Sámediggi gártá šiehtadit maid eará lágádusain ii ge Davvi Girjjiin ráhkaduvvon 3 miljovnna ruvnno šiehtadus leat áidna mii šaddá máksit , muitala Ann-Mari Thomassen ( NSR ) . Boazosámit ges lohket ahte sii han guođohit bohccuid buoremus lági mielde , dieđusge dat áidna mii Álttá guovllus veahkeha lea várra áidut buot gittiid vai dat riiddut nohket . - Jus muhtin olmmoš juhká alkohola , de bálkestit mii su olggos festiválas , dadjá festivála hoavda Beatrice Fløystad , son joatká : áidna mainna besset oaivvahuvvat lea buriin musihkain , mii lea festiválas Áidna mii su mielas ii leat nu buorre , lea dat hávronhádja go rahpá burkke go guolevuodja hávru go áibmu boahtá . Áidna maid gáđan lea mu maŋemus borramuš dán máilmmis , namalassii guokte kubihka oljosuovva ja njálmme dievva čuoikkat . Áidna mii diekkár olbmáin lea mii mus ii leat , lea ahte besset lášmmohallat gávcci diimmu beaivvis . Dat lea áidna maid háliidan . Mm … Odne leat áidna gii it leat bilkidan Ipmila ! Muhto jus dát doallá deaivása , de dat mearkkaša ahte gávdnoje juo ovdalgihtii buot dárbbašlaš oahpponeavvut , ja áidna maid dárbbašii dahkat lei distribueret daid skuvllaide . – Sápmelaččat leat dat áidna geat besset boradit iđitborramuša ráđđeviesus , lohká Fabian Stang , ja lasiha : – Na , miessemánu 17. beaivvi bohtet gal rukses- ja alit-ruoššat deike borrat iđitborramuša , muhto dat hal gal lea eambbo dego idjabiebmu sidjiide . Eira lei áidna gii oaččui 10 minuhta dan sivas go bihttá galggai gullot sihke sámegillii ja dárogillii . Danne lea imaš go áidna maid ain fuobmájit jagis jahkái , dat lea lávdegottiid ja joavkkuid bidjat bargat áššiin , measta juo juohke jagi go lea seamma váttisvuohta . Áidna mii dán rádjái lea leamaš fokusis lea boazodoalu vuosttaldeapmi . Áidna máid Kárášjoga politihkkarat sáhtte lohpidit lei ahte njuoratmánát galget juobe oažžut boahkuheami . – Naa , áidna gii geasuha mu lea Obama , Son lea hui moddjái ja orro hui luohtehahtti . Dievdu gii duššai lei okto biillas , ja áidna gii fallehuvvui lihkohisvuhtii . Áidna mii lea báhcán lea seaŋga , guokte stuolu ja beavdi . – Go heahtedilli čuožžila , de lea dávjá minuhtaid birra sáhka , ja nu go mun oainnán , de leat buollinčáskadeaddjit áidna geat sáhttet logi minuhtas čoahkkanit lagabui 16 albmáin . Skuvllas lei son áidna gii oaččui 25 000 Ruoŧa ruvdnosaš entreprenevrastipeandda . Anton Dahl muitala ohcanáigemearri ii leat vuos dievvan ii ge sáhte dadjat man olus leat ohcan virgái , go Ellen Inga lea áidna gii lea suovvan almmuhit namas dássážii . – Oahpaheapmi lei dárogilli , ja áidna maid das ohppen lei juovlamuora sárgut , boagusta son . Áidna maid oaidná ilolažžan lea go sámegillii juolludit veaháš eanet ruđaid , 2,5 miljovnna kruvnnu . Radongássa lea lunddolaččat luonddus , ja lea dat áidna mii lea radioaktiiva ja várálaš olbmuide jus olu sitnárda vissui . Áidna gii finadii doaluin lei Sirpmá skuvlla rektor . Áidna mii váilu lea eanaeaiggádiid vuolláičála go gielda maŋŋonii skoviid sáddemis . Son lohká áidna mii dán áigge lea hástalussan báhpaide lea sárdnidit Ipmila sáni nuorat geardái vai sii ipmirdit dahje nagodit váldit vuosttá dan . – Mii eat gieldda bealis dán áššái lokte suorpmage , áidna maid dahkat lea čáhkket saji iežamet ruovttusiiddus dán ášši birra . Áidna mii váilu lea vuolláičála . Áidna maid boazopolitiijat jáhkket doaibmat lea jus mii doarrát , go dalle sáhttet politiijat bargagoahtit áššiin , dadjá Anti . – Doaivvuime Telenora doaibmat , lohká May ja geahččala máŋgii riŋget 113 , áidna mii vástida lea Suoma beale operatevra Elisa . Áidna maid dieđán lea ahte son reivves čállán sus lea váttis barggus , ja mus ii leat eará kommentára , dadjá dál doaibmi stivrrajođiheaddji , Robin Mortensen . – Paragráfa 10:s ii boađe ovdan ahte várrepresideanta heaittihuvvo , go dat lea Sámedikki vuođđonjuolggadusain mielde , lohká son , ja lohká áidna mii rievdá lea čoahkkinjođiheaddjái šaddá leat dat bajimus Sámedikkis , čilge son . Gielda almmuhii guovdafierbmefidnu birra ja Telia Sonera lei áidna mii barggai fálaldaga . – Áidna mii ii leat nu suohtas lea go lei nu galbma biegga , lohká Nordbye . Go Antii ollii konsearttas , de ii gávdnan šat iežas lávu , áidna mii lei báhcán , lei festiválagákti ja lávvomuorat . Áidna maid celket lea ahte sii leat ain guorahallamin ášši . Dál lea dearvvašnuvvame dainna ja áidna mas ballá lea jus bártidišgoahtá fas čottabákčasiin . – Áidna maid dál dieđán lea ahte válddán oktavuođa Sámi girkoráđiin ja Sámedikkiin , lohká son . Vuoddji dagai áidna mii lei riekta , ja attii rievvárii lávkka ovdal go čuojahii veahkkenummirii , muitala Cominora doaimmajođiheaddji , Magnar Nilsen nordlys.no:i . Son lea bargan garrasit njulget eallima , ja sus lea okta áidna man ovddas eallá : Su áidna bárdni , Jes . Radonsuonjardeapmi lea áidna mii lea duođaštuvvon dagahit borasdávdda . Áidna mii rievdaduvvo lea hápmi ja hattit , duođašta Alsén . – Mun in jáhke ahte mun lean áidna gii oainnán váttisvuođa dán vuogis , dadjá son ja joatká : – Jus livčče SGP lágideaddjit doalahan dan ovddeš dieđihanvuogi , de jáhkán livčče eanet dieđihan ja čájehan beroštumi oassálastit daidda gilvvuide , erenoamážit vuorrasit olbmot , dadjá son , muhto Peltopera deattuha ahte jus livččii eará go cd dohkkehuvvon , de livččii eará ášši . Áidna masa Radek ii leat liikon Sámis leat čuoikkat iige son riekta jáhke dasa ahte dán jagi Sirpmá guovllus ledje áibbas unnán čuoikkat . Áidna maid diehtit boahtteáiggi birra lea ahte dat lea čuovgat , loahpaha Anton Olsson . Beakkán sámi artista Johan Sara jr lea áidna gii ođđasat áiggis lea huksen viesu nuortabeallái . – Áidna maid mun jáhkán lea ahte muhtin hástalusat leat losit nieiddaide go bárdniide , dadjá Marita . Beaivváš báittii , lasttat ledje runodan , dolla bulii , vilges gáisáčohkat oidnojit guhkkin , áidna mii váillui lei cizážiid vizardeapmi . Eira lei ge áidna gii doarjjui JSL oainnu suodjalanplánaáššis . – Áidna mii lei hástalus lei giella . Beaskáđđasa dievdojoavku lea dat áidna mii lea geassádan dan rádjái , dan dihte go sii leat mearkume . – Nu mo mun dieđán , de lean dat áidna gii galggan guoimmuhit hávdádusas . Riekta lea dieđus ahte Gunn Rita Boine heaibbui gitta bajimussii ja son lei áidna gii faskii gollemedáljja heaibungilvvus . – Kondoma lea dat áidna mii suddje klamydia njoammuma vuostá ja mii doaivut nuorat geavahit daid nuvttá kondomaid , lohká son . Dat lea áidna maid sáhtán dadjat . Áidna maid muittán lea A2 + B2 = C2.Veahkeha go dat ? Áidna maid háliidan lea nuorra gii máhttá humadit ! Mun ságastan , jearahan , hástalan , iskkanja áidna maid gulan lea Nieida ii leat mihkke vearredahkkiid , áidna maid dagai lei liikostit boasttu olbmái . Áidna maid Liisa dagai lei bargat ja leahket suinna fárrolaga . Sámegiella lea dalle áidna maid muitet . Áidna maid meahccehálddahus fálai lei bargu čuohppat muoraid . Áidna maid mii diehtit otne lea , ahte sis geat dáid plákahtaid heŋgon leamaš biila , danin go lea nu guhkes gaskkat , dadjá Deanu leanmánne Sverre Mienna . Áidna mii dás lea , lea dat moralálaš bealli . Ámmon Ánde lei áidna gii jienádii searvvi vuostá , go jearai ahte lei go searvvi ulbmilin loahpalažžat goddit sámegiela . Norgga Sámiid Riikkasearvvi ( NSR:a ) áirras Marianne Balto Henriksen diehtá , ahte áidna mii veahkeha rasismaleavvama vuostá , lea buoret diehtojuohkin sámi dilálašvuođain , ja dát diehtojuohkin lea nášuvnnalaš ovddasvástádus . Eavttut lihkostuvvamii eai gal orron leamen buot buoremusat : Áviissas ii lean oktage oamasteaddji , oaivedoaimmaheaddjis ii lean journalisttalaš bargoduogáš ja mun ledjen áidna gean dassái ledje fáhtten geas lei journalisttalaš vásáhus ! Áidna maid váillaha lea anárašgiel teavsttaid čájáhusain . – Mii vuvddiimet dán vahkuloahpa hirbmat bures , muhto liikká ii lean dat mu mielas dat áidna mii lei dehálaš . Riikkas leat njeallje eará muslima rádiostášuvnna , muhto Radio islam lea áidna mii gáibida ahte dušše albmát galget beassat radios hállat . Áidna maid bargá lea gáržžiida dábálaš olbmuid privahta opmodaga ja hehtte nuoraid álgimis ja árbevirolaš bearaš boazodoalu , dieđiha son . Áidna mii headjudii lágideami , lei láidesteaddji Mikkel Gaup . Áidna maid nannosit suodjala lea johtingeainnuid . Neavttár Svein Birger lea áidna gii juoidá dahká . Muhto dát ii leat áidna mii lea dáhpáhuvvon . Áidna man alde beaivvi vuostálastit ain nárrohaddet lea , nu mo vihtta jagi dassái , symbolaid alde . Áidna mas bukten cealkámušaid FD:i lei das maid áicen searvegoddeválgga jienaid rehkenastimis , ahte máŋga listakumuleremat ledje hirpmástuhtti ovttaláganat . Áidna mii Suomas váilui lei juolggis bávččadahttán Janne Tapio . Mihcamáraid áigge lei Raappana mielde viehka jaskat , dat lei áidna mii dohppii . Áidna mii sáhttá buoridit dili lea ahte mii ieža hutkat bargosajiid ja vugiid barggahit eanebuid . Daningo dárbu lea nu ollu stuorát , ja daningo ruhtajuolludeapmi Sámediggái ii leat áidna mii čájeha ráđđehusa beroštumi Sámi servodagas . Áidna maid váillaheaba lea sámi kultuvrra , mas lea dušše okta gursa . Áidna mii lea váidaláhtti lea go Ruoŧa ja Suoma sápmelaččat eai beroš Nilut Cupas . Otná skohtera lea Hugo dovdagoahtán bures , áidna mii Hugo váivvida lea mohtor . Dát dutkanguovddáš lea dál máilmmis áidna mii doaibmá , go Ruoššas leat dutkamat guossalan ruhtaváilái . Áidna bistevaš čoavddus livččii danin ahte sámegiel bustávat šaddet oassin operatiivvavuogádahkii , ja áidna mii sáhttá dan dahkat lea Microsoft . Áidna maid eaiggáduššet leat biktasat mat leat badjelis ja vel rátnu . Anti lea áidna guhte ii háliit sirdit KOAS:a doaimmaid ođđa fitnodahkii , stivrra čoahkkingirjji mielde . – Romssa univerisitehta ii leat áidna mas leat beroštumit ja geatnegasvuođat sámi servodaga ektui . Son lea áidna guhte máhttá sámegiela . Ii oro leamaš ollu veahkki ahte lea sáhttán oažžut sierra doarjaga boaitobealbáikkiide , go áidna mii lea šaddame orrot leamen turistafitnodagat , čierastanluohkát ja golfagiettit . Áidna man birra smihttet lea jođánit vuodjit . Leago gaskavuohta gaskal Sandemose dovddus lágaid ja Nilut joavkku doaimmaid , sáhttit 7 čuoggás čuvget čuovvovačča : Ii dárbbaš máhttit maidege jus galggaš beassat Nilut jovkui , áidna mii gáibiduvvo lea Luođit leat áidna mat báhcet , buot eará nohká . Áidna mas vulggii mihkkege , lei girkostallamis . Go riekteášši ii leat áidna mas Brandsfjell dárbbaša ballat . Šibitdoavttir lea áidna gii galgá sáhttit gáldit , ja sus ii galgga leat lohpi gáldit go herggiid . Hætta lea 50- jahkkásaš guovdageaidnulaš , ja lea dán rádjai áidna gii lea ohcan virggi . Áidna mii lea oidnon ja gullon , lea njealljejuvllatsihkkel ja sáhkkilis mánát . Áidna mii lea heittot lea go sámegiella ii gullo nu dávjá , sihke radios ja beaivválaččat , lohká son . Áidna mii muhtumin vuvdo dáid showain leat biktasat ja sisbiktasat maid čájehit , eaige albmát dahje nissonat geat daid leat coggan . DEHÁLAŠ BARGGUS : – Juohke áidna guhte duvdá sámegiela ovddas lea dehálaš ja juohke bargu mávssolaš , lohká Nils Henrik Valkeapää . Juohke áidna guhte duvdá sámegiela ovddas , lea dehálaš ja juohke bargu mávssolaš . Boazodoallu lea fas áidna mii duođaid lea doalahan sámegiela , vaikko ii leat buot sajiin . Áidna maid dárbbaša lea sierra basadanlanja ja gohkkenvejolašvuođaid . Áidna mii váilo lea visti gos sáhttá ráhkadit biepmu . Áidna mii meahcis láve hui heittot Saari mielas lea go Statskog girdá helikopteriin ja bearráigeahččá . Ja mii leat dat áidna geat dan bargat máilmmis . Loahpas muitala Strømeng Knivsmed AS jođiheaddji Hjalmar Strømeng ahte sin fitnodat lea áidna geat vuvdet dáid radioid Davvi - Tromsas ja Finnmárkkus . Áidna maid dárbbašat ovdal go sáhttá vuolgit lea dieđusge muhtimat geaid galgá deaivat . Áidna maid diehtit gova birra lea ahte dat lea govvejuvvon Anára guovllus . Diet foanda han lea áidna mas Sámediggeráđđi lea sáhttán váldit ruđa go ráđi mielas leat leamaš erenoamáš polithkalaš sivat dasa . Boazodoallu lea erenoamáš fiinna ealáhus ja kultuvra - áidna mii sáhttá ávkkástallat issoras stuora eatnamiid ja jeahkála duoddaris . Áidna masa Uchermann čujuha , lea dearvvašvuođadepartemeantta plánaide gártet buot gárrenmirkoeastadan institušuvnnaid Norggas . Lea divrras hukset valáštallanlanja ja áidna maid sáhtášedje dahkat lea bidjat ruđa boahtte jagáš bušehttii , vai livččii vejolaš maidege bargat . Áidna mii sáhttá oažžut justisdepartemeanta válljet Deanu doaibmabáikin , livččii gáibádus Sámedikki beales . – Mii leat dat áidna geat sáhttit dáhkidit sámi aviissaid bisuheami . Politiijáid hehttenáđat leat dat áidna mat muitalit ahte juogalágan ilgadis dáhpáhus lea deaividan dán njealji seainni siskkobealde . Borghild Oskal ( juvlastuolus ) lea áidna gii lea eallime su buolvvas . – Dat áidna mii mu suorbmasiin lea oktasaš dainna árbevirolaš suorpmas-áddejumiin ahte suorpmas lea jorbbas , lea ahte daid sáhttá bidjat surbmii , hábmen muđui lea áibbas friddja . Áidna maid lohket diehtit lea ahte ii bargga šat dearvvašvuođaguovddážis . Áidna mii dalle veahkeha lea stuoranjálmmát leat . – Áigut váikkuhit njunušpolitihkkáriid ja stáhtaministara dahkat dan áidna mii lea riekta ja addit buhtadusa midjiide go massiimet skuvlla soađi ja dáruiduhttima geažil , lohká Kárášjoga oahppováillat-olbmuid ovddasteaddji Anne Margrethe Teigmo Guttorm . Sara ii leat dat áidna gii lea ohcan sierra organisašunnummira . Kim lei áidna gii birgii . Áidna gii beasai heakkas biilalihkohisvuođas , Kimme Utsi , lei maid boahtán muitokonsertii . Dan botta go Min Áiggi journalista leai Gillevuona goansttarássešiljus , de son ii vuohttán mákkárge cielaheame , ii čiekčiin ii ge gehččiin , áidna mii gullostii oktii , leai uhca luođáš . Áidna maid mun gáibidin gielddas lei čielga vástádusaid . ÁIGI RIEVDAN : Boazodoalli ja NBR lahttu Merika Jonassen lei áidna gii Dat lea áidna maid dál sáhttá heahteveahki birra diehtit . Boazodoallu lea buorre ealáhus ja kulturmálle - dat áidna mii sáhttá atnit ávkki duoddara jeahkális . Midjiide olggobeale olbmuide gal soaitá lea váttis ipmirdit man lossat ferte leat čađat ballat ođđa diggeáššiin , go áidna maid háliida bargat , lea fuolahit ealáhusa nu go dat lea buolvvaid mielde fuolahuvvon . Dat áidna mii váilu leat váhnemat ja ollesolbmot geat eaktodáhtolaččat váldet dán barggu badjelasas . Áidna mii hehttešii dán lea Našuvnnalaš álbmotkongreassa , muhto sii ge dáidet dohkkehit ođđa lága . Goikkádat ii leat dat áidna mii buktá geafivuođa Gaska-Amerihkkái . Jos sámedikki prinsihpa galgá čuovvut ja buot sániid jorgalit njuolgga sánis sátnái , na dalle gal ii leat sátnevádjasa návli áidna mii ii doaimma . Áidna mii váillui , lei beaivváš maid boares áhkku lei suoládan . Áidna mii lea veaháš ilgat , lea jus šaddá beare čoaskkis telttas . Áidna mii čuovvu ovdáneami lea dat njálmmálaš giella . Áidna mii sáhttá njeaidit Sámedikki mearrádusa lea riikkarevišuvdna . Min Áigi vikkai oažžut Ságat doaimmaheaddji Geir Wulff ságaide , muhto son lea luomus , ja sadjásaš doaimmaheaddji Oddgeir Johansen ii háliidan dadjat maidege áššis , earret dan ahte áidna gii diekkár áššiid sáhttá kommenteret lea sin doaimmaheaddji Geir Wulff . Min Áigi vikkai oažžut Ságat doaimmaheaddji Geir Wulff ságaide , muhto son lea luomus , ja sadjásaš doaimmaheaddji Oddgeir Johansen ii háliidan dadjat maidege áššis , earret dan ahte áidna gii diekkár áššiid sáhttá kommenteret lea sin doaimmaheaddji Geir Wulff . Son ii leat áidna gii ii leat duostan . Son ii leat áidna gii ii leat duostan . – Doppe eai oro olbmot ja áidna mii lei suolaveara das lei muorra-omman . Áidna maid dárbbaša go galgá ovdalgihtii jienastit lea legitimašuvnna . Go dilálašvuohta lea nu , de galget čađahuvvot doaimmat váfistit guoskevaš álbmoga rievtti geavahit eatnamiid gos sii eai leat áidna geat ásset , muhto gos sii árbevirolaččat leat buresbirgejumi viežžan ja árbevirolaš doaimmaid čađahan . Sofiya ii leat dat áidna gii lea leamaš dákkár olmmošmeahttun dilis . Áidna maid dieđát lea ahte lea bággu čakŋalit vissui . Áidna mii dan 172 miljovnnasaš FFR dietnasis manná skuvllaide , lea hukset spábbastoahkanšiljjuid . Áidna maid diehtit lea ahte Ovddádusbellodat ja Bargiidbellodat ii ovttasbargga ja ahte Sosiálisttalaš Gurotbellodagas ja Bargiidbellodagas lea oktiibuot 12 áirasa . Áidna geaid váillahedje ledje rittu gielddat ja Kárášjoga gieldda . Áidna mii rievda lea ahte namat bohtet xxx sajiide . – Lea Coop-Finnmárku gii mearrida maid mii galgat vuovdit Mega gávppis Kárášjogas , lea áidna maid Sandvik háliida dadjat dán áššis . Áidna maid ohppen “ skealbmagánddaid ” skuvllas lei dárogiella , kriminalitehta ja doarrun . Oažžu dadjat nu ahte , áidna maid mun ohppen dan skuvllas lei dárogiella , kriminalitehta ja doarrun , deattuha Sverre . Áidna mii šaddá divrašeabbun leat doaibma golut máŋŋá , lohká Sæther . Áidna maid diehtit lea ahte lea bargan dego jalla daid maŋemus áiggiid gárven dihte nuoraidaviissa . Tromssa boazosámiid fylkkasearvvi jođiheaddji Arild Pettersen ( čalmmat ) lei áidna gii vikkai boktit sága . Diet lei dat áidna mii vel váillui ! Diet lei dat áidna mii vel váillui ! Diet lei dat áidna mii váillui vel ! Go dilálašvuohta lea nu , de galget čađahuvvot doaimmat váfistit guoskevaš álbmoga rievtti geavahit eatnamiid gos sii eai leat áidna geat ásset , muhto gos sii árbevirolaččat leat buresbirgejumi viežžan ja árbevirolaš doaimmaid čađahan . Áidna mii lea guorranan lea báraskáhppe . – Lean mearkkašan ahte Justiisalávdegoddi lea mearridan ságastallat Sámedikkiin ja Finnmárkku fylkkadikkiin Finnmárkkolága-barggus , lea áidna maid justisministtar Odd Einar Dørum dadjá . Orru leame nu ahte dat áidna mii sáhttá gádjut Ruoŧa Sámedikki , leat jienasteaddjit . Juo , áidna maid dárbbašit diehtit lea ahte beassat go TV:ii vai eat . – Áidna mii lea rievdan lea ahte riikkastivra lea unnon . Áidna masa Sámi Radio lea čeahpimus máilmmis , lea sámegillii gaskkustit áibmomedian Boađusin lea dasto ahte sámi kulturguovlu , mii ii leat duohtaduvvon , ja mii lea okta dain áidna mii mis vel lea , billistuvvo ja duohtaduvvo agibeaivái . Áidna maid sii dárbbaše lei vuoimmi čohkket ja danne ii gollan nu guhka ovdal go fas čoahkkane . Áidna maid son vissasit diehtá lea ahte juohke diŋgga ovddas šaddá máksit ruđaid . Son juoiggai vuosttaš geardde almmolaččat , ja lei áidna gii juoiggai musihka haga . Áidna mii muittuha Sirpmálaččaid ja Ohcetjotlaččaid ahte orrot guovttebealde rájá lea duollostašuvdna Ohcejogas . Mii geahččalat nu eallit ahte duollostášuvdna Ohcejogas lea áidna mii muittuha ahte gávdno rádjá , oaivvilda Sirpmá gilisearvvi jođiheaddji Jon Erland Balto . Áidna maid vástidii ovdal go beškii telefunrevrra ala lei ahte koarra ii beasa go vuoiŋŋalaš sálmmaid lávlut girkus . Áidna maid dieđán lea ahte son seaivvui deike Tromsii . Eat leat mearridan ahte guoddaluvvo go duopmu , lea áidna máid Biti hálida dadjat áššái . Duopmustuolut leat áidna geat sáhttet čielgasit vástidit juridihkálaš gažaldagaid . Áidna maid dieđán lea e-poasta mii mannan vahkus bođii . Dat lea áidna maid sáhtán dadjat áššái , vástida Norgga čázádat-ja energidirektoráhta ( NČE ) ossodathoavda Arne Olsen Min Áigái . Ávžžuhusdoaimmahagat dadjá ahte áidna mii veahkeha nahkariid vuostá lea nohkestit 15 minuvtta , muhto Ántes gal leat iežas goansttat . Áidna maid gávdne lei riššakiissi mii šealgádii dego alluvialaš golli . Áidna maid Sámedikki presideanta Sven Roald Nystø lohpida lea šiehttadallamat gaskkal Sámi dáiddárráđi ja Sámedikki . Áidna mii dalle geasuhii su ledje buoiddes lákcabuotnjumušat , válljis Coca Cola ja eará sohkarnjálgát . – Áidna máid sáhttá moaitit lea dat go Boalvvir stáhta ruđaiguin gilvala miiguin seamma márkanis . - Dušše ávžžuhit doallat šiehtadallan čoahkkima mas gulahallet ja soabadit , lea áidna máid sáhtán dahkat , lohká Arne Hansen . Áidna maid dadjet lea ahte dat bargu ii leat guđe ge muttos , ja ahte min orohagas lea olmmoš mielde dan barggus . Doarrun gaskal guovtti dievddu , mas nubbi dojii njuni , lea áidna maid sáhttet čatnan jugešvuhtii . – Son han lei áidna gii mis máhtii čuojahit juogalágan čuojanasa . Muhto ii son sáhttán konkrehta čujuhit guđeláhkái , áidna maid dajai lea , ja ná lei sánis sátnái:”Danne go lean stuora einnosteaddji ” . Mun ledjen áidna gii in lean vuolgime ja šadden searvat fiktiivvalaš heajaide . – Luohti lea dat áidna maid máhtán . – Min bearaš lea áidna geat guođohit hergčorroga sierra luovos eatnamis , nugo áiggiid čađa leat sápmelaččat dahkan . – Áidna máid diehtit lea ahte šaddet mearkkašahtti unnideamit muhtumiidda . – Dássážii leat historjjá birra measta jávohaga leamaš , ja sávan našunalstáhta Norgga nu fargga go vejolaš njulget dan vearrivuođa mii ii leat vuos čielgan , čállá Urheim stáhtaministarii ja muitala ahte áidna mii dássážii lea dahkkon lea muitobácci ceggen Måsske-gillái , muhto čuovvoleapmi váilu . Selnes guhte áddestallá sápmelaččaid dárogiel ` hállanvuogi logai ahte áidna mii vel ii gávdno lea « lett margebein » dahje geahppa ađa . – Áidna maid Diesel ” mieđiha ” lea ahte lea viežžan inspirašuvnna Lapplandas . – Áidna maid sii jurddašit lea dinet ruđa jođanepmosit , muitalii Nilsen nuoraide . – Dát áidna maid olbmot olggobealde Skandinavia dihtet sámiid birra lea ahte sii vázzet čiehgahpiriin ja sis leat bohccot . Dat lea vejolaš : Áidna mii gáibiduvvo lea ahte don orut ja barggat Finnmárkkus dahje Davvi-Romssas - muđui eai leat makkárge eavttut čadnon dien buori ortnegii . Áidna mii dál lea čiegusin lea SG oaidnu . – Mii leat guorahallamin ášši , lea áidna maid Avvila bolesat hálidit dadjat váidagii . Áidna masa Helmer lea ožžon doarjaga Unjárgga gielddas ja Finnmárkku fylkkagielddas lea cegget vuorkádávvira vistti , iige leat ohcan ge . Muhto áidna mii váivvida lea , ahte dán sáhttá sihkkarastit dušše ovtta jahkái háválassii . Áidna gii máhttá , lea « automáhta telefuvnna vástideaddji » , muhto suinna gal ii ábut háleštit . Áidna gean mii deaivat gii ii leat nu ilus , lea Olgešbellodaga Stuoradiggeáirras , finnmárkulaš Raymod Robertsen . Áidna mainna Sámediggeráđi lahttu ii leat duhtavaš , lea go juohke fanas oažžu unnit reabbáeari go ovdal . – Áidna mii lea buorre , lea ahte dáhpáhuvvá hirbmat ollu gávpogis . Áidna mii lea rievdaduvvon , lea ahte dasa lea ihttán maŋŋelehkku . Sii dáidet leat dat áidna geat duođas leat viggan caggat bombemiid Hálkaváris . Sáhttá measta dadjat ahte áidna gii váilu lea Mari Boine . Áidna mii oidnui ledje dušše Sámi ja Norgga leavggat mat heaŋgaje loanccut stákkus , ja soames turisttat geat váccášedje birra vistti govvenapparáhtaiguin . Amoc lea dat áidna gii anárašsámegillii rappe ja son lea lihkostuvvan hui bures dainna . Jođiheaddji digaštallamis ja sáhkavuoru ságastalli John Trygve Solbakk logai ahte áidna mii vel váilu sámigirjjálašvuođa ollašuhttimis lea árvvoštallansuorgi . Muhto in mun lean áidna gii čirron , go fuomášin buohkaid čierrume . – Mis leat máŋga buori nama , lea áidna maid Bargiidbellodaga sámedikkejoavkku jođiheaddji Egil Olli dadjá Min Áigái . – Áidna geainna lea leamaš oktavuohta lea Torhild Berteusseniin . Áidna gean leat bálkáhan lea Mathis A. Skum , gii lea ceggen goađi , muitala Olsen gii orru hui čeavlái , erenoamážit ohppiideasetguin . Dát lea dán rádjái áidna maid eat leat sáhttán dokumenteret . Dat lea áidna maid son lohká Sámedikki sáhttit dán vuorus bargat boazodoallošiehtadusa hárrái . Juoga mii duođašta ahte musihkkabirrasis lea jáhkku Nils Runii , lea go by:larm hoavda , Erlend Mogård-Larsen , lea erenoamážit bovden su oassálastit by:larm 06:s , ja son lea áidna guhte lea ožžon sierralaš bovdejumi , eará artisttat leat ferten kvalifiseret beassat čuojahit dán musihkkadáhpáhusas mii lea Tromssas guovvamánu 9. b. 2006. Áidna maid buvttadeaddji Leif Isak Nilut vuige lea ahte ohccit leat oahppásat sámi teáhtermáilmmis . Son neavttaša « Sonja » ja lea ge áidna gii duođaid dán birrasis rahčá dan ala ahte galget eallit nu mo ovdal . Áidna mii sulastahtii lei go goappaš bihtáin ledje masá seamma neavttárat . Ságahis , áidna iešheanat sámi aviisan ja áidna mas lea sámi eaiggáteanetlohku , ii ge leat nu stuora dárbu ođđa oasusinvestoraide . Áidna maid váillahan govaid dáfus lea eanet diehtu olbmuin ja guovlluin mat leat govain . Áidna mii lea bisson seammaláganin lea nissonolbmuid mánáid riegádahttin , beaškkala Rávdná . ČIEH ' GAHPIR OAIVVI : Áidna mas Lordi-joavkku etnihkalašvuođa sáhtii oaidnit lei Suopma-háhtta lávlu oaivvis bihttá álgogeahčen . Skuvla lea áidna mii fállá nuoraidspesiáliserema , mas oainnusmahttojuvvo erenoamážit nuoraidpastor-bálvalus . Jesus Kristus lea áidna geaidnu Ipmila lusa , dat áidna gii lea jápmán olbmuid vealggi dihtii ja bajásčuožžilan . – Olles borgemánu viežžat mii nuvttá biilaráđuid dás Kárášjogas , áidna maid biilaeaiggát ferte dahkat lea riŋgestit midjiide de mii buot eará bargat . Moatti dálu olggobeallai ledje ráddjon 4-5 biilaráđu mat eai šat anit masage , áidna maid dahket lea nuoskkidit birrasa ja luonddu . JORIHII : Aslat Niityvuopio lei áidna gii Guovdageainnu čáhcecrossas jorihii skuteriin albmaládje , muhto ii olbmái šaddan mihkkege . Goddon 39 jahkásaš John Jensena ovttasássi lea dál áidna guhte lea áššáiduhtton Mátta-Várjjat goddináššis . Áidna mii lea sámegillii , lea dušše Finnmárkoopmodaga logo . – Diet lea boastto diehtu , gieldda dállodoallu gal gierdá vuđolaš guorahallama , áidna mii dahká váttisvuođaid lea ruhtavátni , Nordberg vuige . Áidna maid sáhtat otnádilis dahkat lea rievdadaddat lay-out ja soaitit juoga sisdoalus rievdadaddat . Áidna mii lea buorre , lea ahte geahččalat doalahit movtta vaikko vásihat vuostehágu . Áidna guhte leamaš áibba vuosttá ahte njuolggadusat galget gáhttet sámi ealáhusaid ja meahcásteame , lei Álttá sátnejođiheaddji Geir Ove Bakken . Áidna mii lea mannan maŋos , lea idealisma ja mokta . Áidna maid mii gáibideimmet girjelágádusain lei ahte sii galget sáddet ovtta nuvttá girjji golmma olbmo lávdegoddái . Sámediggi áidna mii dorvvu buvttášii Áidna mii lassána lea boarrásiid mearri . GÁKTEVUOITI : Tormod Nilsen , Deanu MS , lea áidna guhte lea vuodján go lea gákti badjelis ja vel vuoitán , Dát lei 1990s . Áidna máid sáhttá cuiggodit lea bána mii lei veaháš dimis , muhto das lea váldán oahpu nuppe hávvái , dadjá Bueng . Álbmotmeahccái son sávvá buresboahtima , go dat lea áidna mii suodjala boazodoalu . – Dat lea áidna mii várjala boazodoalu ruvkedoaimmain ja eará sisabáhkkemiin , lohká Logje . – Álbmotmeahcci lea áidna mii várjala boazodoalu ruvkedoaimmain ja eará sisabáhkkemiin , go boazodoalloláhka ii daga dan , de leat dego bággehallan váldit vuostá álbmotmeahci , lohká Logje . Dat lei áidna maid Anáraš ráppár hálidii dadjat áššái go Min Áigi ságastii suinna telefuvnnas mannan lávvardaga . Álbmotmeahccái son sávvá buresboahtima , go dat lea áidna mii suodjala boazodoalu . – Dat lea áidna mii várjala boazodoalu ruvkedoaimmain ja eará sisabáhkkemiin , lohká Logje . – Álbmotmeahcci lea áidna mii várjala boazodoalu ruvkedoaimmain ja eará sisabáhkkemiin , go boazodoalloláhka ii daga dan , de leat dego bággehallan váldit vuostá álbmotmeahci , lohká Logje . Professora Reidar Elven Oslo universitehtas buvttii mannan vahkku cealkámuša univesitehta dutkanbláđis ahte áidna mii sáhttá ekologalaš vahága eastadit siskkit-Finnmárkkus lea heaittihit boazodoalu 50 dahje 100 jahkái . Lagas ovttasbargu eiseválddiiguin lea áidna mii sáhttá veahkehit , lohká Sara ja muitala beaivválaččat bargat sisabáhkken áššiiguin maidda sii dávjjimusat besset buktit cealkámušaid hui maŋŋit . Eat leat gullan sis eat fal eat maidege , dat áidna maid mii diehtit leat dat dieđut maid leat mediijaid bokte ožžon . Boađus maiddái čájehii ahte áidna mii rievddai olggobeale ássiide lei haddi , nugo bivdo- ja guolástuskoarttain . Hjelleset lea áidna gii ii oro Guovdageainnus , muhto áigu dáid áiggiid boahtit Guovdageidnui nu dávjá go astá skearru dihte . Sara muitala eiseválddiid lohppidan ja lohppidan suddjet boazodollui eatnamiid , muhto ; – In leat ovttage kárttas vel oaidnán gos dát eatnamat leat , áidna maid gullat leat moaittagat ahte mii boazodoallit leat buot servvodatovdánemiid vuostá , muhto eat mii leat vuostá muhto geahččalit iežamet eallima ja ealáhusa suddjet , loahpaha NBR jođiheaddji Nils Henrik Sara . Linda lea áidna gii diehtá ahte Juhán lea čiehkan njuola ja dávggi iežas lávkii . Áidna masa nagodin váikkuhit lei ahte ášši lohppii lasihuvvui diehtu ahte ággan válljemiidda lea maiddái ahki , ja ná media besttii iežas dan váttisvuođas ahte eai muital duohtavuođa ieš áššis , baicce lasihedje dan siidocealkagii . KFUK-KFUM lei áidna gii jienastii heaittiheami vuostái . 2.3.4 Earalágan suodjaleamit Dát suodjaleamit maid birra dás ovddabealde leat máinnašan , eai leat áidna mat sáhttet leat áigeguovdilat . Dáid álbmotrievttálaš gažaldagaid gieđahallamis NAČ 1984:18:s lea almmá buohtastahttima haga vuđolamosit mii dássážii lei Norgga bealde oppanassiige , ja várra áidna mii dássážii govda ákkastallamiin meannuda álbmotreivttálaš kultursuodjalusa Norgga sámiide . Eanaja čáhcevuoigatvuođaid riektedili nuppástus sáhttá leat váikkuhangaskaoapmi , dahje dihto diliin vaikko áidna mii gullá áššái . Kommandánta lea áidna gii atná vuoigatvuođas , ja gii dál oažžu iežaslaš sisaboađu monnemisge . Dat 20 kvena Álttáeatnogáttes , 4 dáčča ja 3 sápmelačča ledje áidna geat Áidna máid sii galge Norgga eiseválddiide máksit , lei diidu ( vrd. Knags relasjon 1704:s . Dát galggai čađahuvvot dainnalágiin ahte sii galge gaskaboddosaččat leahkit áidna geat galge oažžut eatnama ávdin Muhto dát rusttet lea áidna mii nagoda doarvái elrávnnji háhkat 5. guvlui , ja danin ferte ávžžuhit hukset dan go haddedilálašvuođat dahket huksema vejolažžan Mu iežan dutkan Finnmárkkulága sisafievrrideamis čájeha ahte luonddugeavaheapmi oallugiidda lea áidna mii ovddasta áibbas eksistensiella árvvuid čadnon orrunsaji válljemii Norggas . Danne lea ge Sámediggi dat áidna mii juolluda jahkásaš doarjaga álgoálbmotkantuvrra doi ­bmii Murmánskkas . Danne lea ge Sámediggi dat áidna mii juolluda jahkásaš doarjaga álgoálbmotkantuvrra doi ­bmii Murmánskkas . Danne lea ge Sámediggi dat áidna mii juolluda jahkásaš doarjaga álgoálbmotkantuvrra doi ­bmii Murmánskkas . Danne lea ge Sámediggi dat áidna mii juolluda jahkásaš doarjaga álgoálbmotkantuvrra doi ­bmii Murmánskkas . Danne lea ge Sámediggi dat áidna mii juolluda jahkásaš doarjaga álgoálbmotkantuvrra doi ­bmii Murmánskkas . Deanu joatkkaskuvla lea fylkka unnimus , muhto maiddái dat áidna mas leat eanandoallofága gullevaš fálaldagat . Várggáid joatkkaskuvla lea áidna mii fállá oahppoprográmma mearrabiebmosuorggis , ja sii leat dehálaš regionálaovddideaddjin dán suorggis . Muhto mii čujuhit seammás maiddái dasa ahte mobiila- ja interneahttageavahanvejolašvuohta ii leat dat áidna mii stivre ássama , leat maid eará deaŧalaš fáktorat . Sortland guorahallan oahpponeavvuid mat geavahuvvojit joatkkaskuvladásis , mas sámi leat áidna geat namuhuvvojit ovtta oahpponeavvus mii lea elliid ja luondduvii birra ( http://www.forskning.no/artikler/2011/april/284665/http://www.forskning.no/artikler/2011/april ) , ja guorahallan čájeha muđui dasto ahte oahpponeavvuin váilot ovdamearkkat Davvi-Norggas – juoga mii dagaha ahte ohppiid vejolašvuohta bidjat oktii máhtolašvuođa iežas kontekstii hedjona . Sortland guorahallan oahpponeavvuid mat geavahuvvojit joatkkaskuvladásis , mas sámit leat áidna geat namuhuvvojit ovtta oahpponeavvus mii lea elliid ja luonddu ( http://www.forskning.no/artikler/2011/april/284665/http://www.forskning.no/artikler/2011/april ) birra , ja guorahallan čájeha muđui dasto Čoahkkingirjji čállit : Ellen Aina Eira // Ellen Mienna Dat áidna masa Sámediggi orro ožžon doarjaga lea dikki miellaguoddu , ahte « vuosttažettiin sihkkarastit dohkálaš doaimma dáláš sámi kulturinstitušuvnnaide ovdal go ođđa stuorra huksenprošeavttat álggahuvvojit » . Dat áidna masa Sámediggi orro ožžon doarjaga lea dikki miellaguoddu , ahte « vuosttažettiin sihkkarastit dohkálaš doaimma dáláš sámi kulturinstitušuvnnaide ovdal go ođđa stuorra huksenprošeavttat álggahuvvojit » . Dat áidna masa Sámediggi orro ožžon doarjaga lea dikki miellaguoddu , ahte « vuosttažettiin sihkkarastit dohkálaš doaimma dáláš sámi kulturinstitušuvnnaide ovdal go ođđa stuorra huksenprošeavttat álggahuvvojit » . Mis leat dáppe nu uhccán vejolašvuođat , ja rievdan lea áidna mii min dilis bissu . Dat áidna masa Sámediggi orro ožžon doarjaga lea dikki miellaguoddu , ahte « vuosttažettiin sihkkarastit dohkálaš doaimma dáláš sámi kulturinstitušuvnnaide ovdal go ođđa stuorra huksenprošeavttat álggahuvvojit » . Dat áidna masa Sámediggi orro ožžon doarjaga lea dikki miellaguoddu , ahte « vuosttažettiin sihkkarastit dohkálaš doaimma dáláš sámi kulturinstitušuvnnaide ovdal go ođđa stuorra huksenprošeavttat álggahuvvojit » . Dat áidna masa Sámediggi orro ožžon doarjaga lea dikki miellaguoddu , ahte « vuosttažettiin sihkkarastit dohkálaš doaimma dáláš sámi kulturinstitušuvnnaide ovdal go ođđa stuorra huksenprošeavttat álggahuvvojit » . Mis leat dáppe nu uhccán vejolašvuođat , ja rievdan lea áidna mii min dilis bissu . Danne lea ge Sámediggi dat áidna mii juolluda jahkásaš doarjaga álgoálbmotkantuvrra doibmii Murmánskkas . Áidna maid dárbbašat dáhkat leat sáddet čálalaš ákkastallama , man guhkkodat lea eanemustá 1-2 siiddu , árvvoštallanlávdegotti čállái , Ruoŧa sámedikkis . Mu bárdni dolká sámegillii - son lea áidna gii lea dieđihan sámegiela oahpahussii , muhto oahpaheaddji áigu geahččalit ráhkadit buoret vuogi masa seaguha olles luohká , muhto sáhttá go nu gal ? Muitalusa mielde lei boares áddjá , gii lei áidna gii duosttai mannat dan cuoppu ovdii . Áidna mii orru čielggas , lea ahte dán guokte bearraša sosiála čearddalaš stáhtus lei ` kveana ' . Áidna mat fágain ledje ođđasat , ledje geologiija , eananoahppa ja šibitfága . Mun dearvvahin ollusiid , muhto áidna gean muittán bures , lei Pávval Niillas . Fáhkka mun ledjen áidna bearrašisttán geas eai lean gait dát biktasat , ja áidna guhte ii atnán gávtti . Mun ledjen áidna geas lei pedagogalaš oahppu . Áidna maid muittán lea ahte fertiimet dadjat : Áidna mii ii lean nu buorre lei go galggaimet nu árrat sisa eahkediid , diibmu ovccis ja go ledje ollu bihtát , de in báljo geargan šat iehčan luohkálaččaiguin ovttastallat . Hans Olaf Hamrell Nilsen lea áidna gii lea leamaš virgáibiddjojuvvon Stáhta boazodoalloskuvlla rektorin . – Ii lean nu álki leahkit áidna gii galggai nuppi skuvlii mannat moatti geardde vahkus . Moadde jagi lei mu movttiidahttin áidna mii doalahii Viktora sámegieldiimmuin . Oažžut lohkangelbbolašvuođa lei juoga eará go maŋŋá , áidna mii galggai lei gymnása eksámen dahje examen artium , manin dan dalle gohčodedje . Váhnemiid gaskkas geat čuvvo mánáideaset vuosttaš skuvlabeaivái , ledjen mun áidna gii in máhttán sámegiela . Áidna maid áddejin das mii daddjui dien beaivvi , lei « buorre iđit » . Áidna mii geažuhivččii sápmelašvuođa min birrasis , lei bearaš mii lei boahtán Ruoŧas ja orui Sisnuorres . Mun lean áidna guhte orun sámi guovllus . Muhtin ohppiideahkedis ráhkadeimmet neavttalmasa mas daddjui ahte áidna mii lei sámi dan skuvllas lei namma – mii lei dárogillii . Ledjen miehtá áiggi áidna geas lei ovdaskuvlaoahpaheaddjioahppu . » Formálalaš máhttu lea áidna mas lea árvu , reála máhtus ii leat makkárge árvu . Áidna mas beroštedje lei leimmet go mii oahppan dan bajil , eai beroštan das ipmirdeimmet go mii maid logaimet . Muhto mun in ipmirdan mii dat stiila lei , áidna maid dihten lei ahte go njuikejedje sabehiin , de ožžo « stiilla » , muhto in ipmirdan mo dan čállit . Áidna mii mus lei oaivvis lei guollebivdu , ja skuvllas eat oahppan maidege mii livččii ávkkálaš bivdui . Dat geaidnu soaitá gal neaktit guhkkin , muhto lea goit áidna mii doaibmá dán dáfus . Áidna maid dávjá oidnen máilmmis lei várri , dat oassi váris mii glása čađa oidno , okta njealječiegat oassi Loavgaváris . Áidna masa duostá mieđihit lea dát : mii suovvat ahte mánát geavahit lohkan- ja oahppogirjjiid main lea dárogiel teaksta sámegielteavstta bálddas , go danin ožžot čeahpimus mánát vejolašvuođa oahpásmuvvat dárogillii skuvlavázzima olis . Áidna man sealggadin dadjat lei « Bittu » , beana , viellja , ja « e e » , eadni . Áidna maid muittán gullan lea beanašáikasa . Áidna mii lei váttis , lei go šadden buot daid olbmuid lusa guossái . Ii oktage sis geat barge ja heivehalle munnje skuvlafálaldaga , ipmirdan ahte áidna maid háliidin lei leat dego earát , máhttit dan maid earát ja oahppat dan maid earát . Áidna gii finai guossis lei Isak Østmo , ovddeš oahpaheaddji Kárášjogas . Anton Hoëm lei dan áigge áidna gii lei dutkan sámi skuvladiliid . Áidna gii beroštii sápmelaččain lei oarjenorgalaš gii oahpahii religiovnna , muhto ii son ge namuhan sápmelaččaid oassin lagasbirrasis . Áidna mainna su sáhttá šállošit , lea ahte behtolaš diehtojuohkkit sáhttet sutnje muitalan áibbas boastut . Dat 20 kvena Álttáeatnogáttes , 4 dáčča ja 3 sápmelačča ledje áidna geat Áidna máid sii galge Norgga eiseválddiide máksit , lei diidu ( vrd. Knags relasjon 1704:s . Dát galggai čađahuvvot dainnalágiin ahte sii galge gaskaboddosaččat leahkit áidna geat galge oažžut eatnama ávdin Muhto dát rusttet lea áidna mii nagoda doarvái elrávnnji háhkat 5. guvlui , ja danin ferte ávžžuhit hukset dan go haddedilálašvuođat dahket huksema vejolažžan 2.3.4 Earalágan suodjaleamit Dát suodjaleamit maid birra dás ovddabealde leat máinnašan , eai leat áidna mat sáhttet leat áigeguovdilat . Dáid álbmotrievttálaš gažaldagaid gieđahallamis NAČ 1984:18:s lea almmá buohtastahttima haga vuđolamosit mii dássážii lei Norgga bealde oppanassiige , ja várra áidna mii dássážii govda ákkastallamiin meannuda álbmotreivttálaš kultursuodjalusa Norgga sámiide . Eanaja čáhcevuoigatvuođaid riektedili nuppástus sáhttá leat váikkuhangaskaoapmi , dahje dihto diliin vaikko áidna mii gullá áššái . Kommandánta lea áidna gii atná vuoigatvuođas , ja gii dál oažžu iežaslaš sisaboađu monnemisge .