1.3.11 Riikkaidgaskasaš áŋgiruššamat
Riikkaidgaskasaš barggus lea deattuhuvvon vuosttažettiin
bargu válljejuvvon ON-orgánaid ektui
ja máilmmi davviguovlluid ektui. Lea maiddái dárbu
bargat guoskevaš áššiiguin
EU-vuogádaga ja Eurohpa ektui muđui,
ja fállat veahki ovdáneapmái
eará eamiálbmogiid gaskkas.
Eamiálbmotáššiid
bissovaš forum doalai vuosttas sešuvnna
New York:s miessemámus, ja Sámediggi
searvvai dasa Norgga sáttágotti
mielde. Sámediggi deattuhii man dehálaš
lea ásahit ja ruhtadit bissovaš čállingotti Foruma
váste. Foruma vuosttas jođiheaddjin
válljejuvvui Ole Henrik Magga. Sámi
parlamentáralaš ráđi Norgga
beale sáttagoddi lea juolludan 300 000
ruvnno Bissovaš Foruma jođiheaddjái.
Barggus ON Eamiálbmotjulggaštusain
lea Sámediggi searvan norgalaš sáttagotti
mielde bargojoavkku 7. ja 8. sešuvdnii Genevas.
Sámediggi lea ovddastan Barentsovttasbarggu eamiálbmogiid Barents
Regiovdnaráđis ja Regiovdnakomiteas
2002:s. Sámediggi lea maid ovddastan Eamiálbmogiid
bargojoavkkus Barentsovttasbarggus. Bargojoavkku lea nammadan Regiovdnaráđi
ja das lea ráđđeaddi
stáhtus regiovdnaráđi
ja Barentsráđi ektui. Eamiálbmogiin
ii leat oktage ovddasteaddji Barentsráđis.
2001:s mearridii Sámediggi ahte ásahuvvo eamiálbmotkantuvra
Murmánskii, ja kantuvrra ásahanbargu
lea álggahuvvon. Kantuvra galgá
leat oktavuohtalađas eamiálbmogiid gaskka
Barentsovttasbarggus ja galgá erenoamážit
veahkehit eamiálbmogiid Ruošša bealde
prošeaktaohcamiid ja diehtojuohkima ektui.
Sámedikki presideanta searvvai norgalaš
sáttagotti mielde Arktálaš
Ráđi Ministtarčoahkkimii
Anáris golggotmánus. Ministtarkonfereansa
lea bajimuš mearrádusorgána Arktálaš
Ráđis ja dat dollojuvvo juohke nuppi
jagi. Ráđđehus láve dávjá
bovdet Sámedikki buktit árvalusaid,
dahje searvat čoahkkimiidda ráhkkanemiide
ovdal Arktálaš Ráđi čoahkkima,
muhto Sámedikkis eai leat resurssat vuoruhit dán
barggu. Dát ii mearkkaš dattetge
dan ahte bargu ii livččii dehálaš Sámediggái.
Sámi parlamentáralaš ráđđi
koordinere barggu Standing Committee of Parliamentarians of Arctic Region
1
. Sámedikki presideanta
Sven-Roald Nystø lea sámiid ovddasteaddji komiteas
guokte jagi áigodaga, ja searvvai parlamentarihkkariid
konferensii mii dollojuvvui Romssas borgemánus.
Geassemánus 2002 nammaduvvojedje prošeaktajoavkkut
oassin Ráđđehusa
eurohpapolitihkalaš prinsihpaid
2
čuovvoleamis.
Sámediggi lea bovdejuvvon searvat prošeaktajovkui
guovlulaš ja báikkálaš eiseválddiid
ovttasbarggu ektui. Prošeaktajoavku loahpahii barggustis
juovlamánus. Vuolggasajis lea jovkui addojuvvon
bargun raporteret EEO-oktiiordnenlávdegoddái
iežas árvvoštallamiid
ja doaibmabidjoárvalusaid birra.
Sámediggi lea čuovvolan riikkaidgaskasaš
barggu biologalaš šláddjivuođa
konvenšuvnnain ja searvá dan virggálaš
norgalaš sáttagoddái.
Oasálaščoahkkin
lea gozihan bargojoavkku rávvagiid mat barget kapihttaliin
8(j) eamiálbmotkapihttaliin, hui bures. Guovddáš
hástalussan lei oažžut
oasálaščoahkkima
mielde čatnat barggu 8(j)-bargojoavkku siskkobealde eará
guoskevaš ON proseassaide eamiálbmogiid
ektui, erenoamážit go vuhtii váldá
raporterema bissovaš forumii. Sámediggi
lea váikkuhan ahte bargu biologalaš šláddjivuođa
konvenšuvnnain, ja erenoamážit
bargu kapihttaliin 8(j) čadnojuvvo eará guoskevaš
riikkaidgaskasaš konvenšuvnnaide
main lea sáhka eamiálbmotvuoigatvuođaid
3
birra.
Sámediggi ii leat lihkostuvvan oažžut
ráđđehusa mielde
viidáset álgagiidda sierra eamiálbmot
Agenda 21 hárrái, erenoamážit
Johannesburg:a tohppačoahkkima ektui. Sámediggi
lei dattetge mielde Johannesburg konfereanssas sierra sáhkavuoruin,
ja oaččui dohkkehuvvot eamiálbmogiid
vitála rolla ceavzilis ovdáneami
barggus boahtteáiggis.
