3.3.12 Museabargu
Sámediggi lea 2003:s álggahan sámi
museaid oktiičatnan barggu unnit ja stuorát
ovttadahkan oktasaš doaibmastivrrain, oktasaš ekonomiijahálddašemiin
ja oktasaš bargoaddiovddasvástádusain.
Báikkálaš museat galget
leat doppe gos dál leat muhto doaimmat galget nannejuvvot.
Muhtun stuorát oktasaš ovttadagaid ásaheames
lea proseassa vuođđuduvvon
eaktodáhtolašvuhtii ja ovttasbargui
museaid eaiggádiiguin (gielddaiguin/vuođđudusaiguin).
Museat ja museaid eaiggádat leat leamaš positiivvalaččat
dán bargui. Vuosttaš vuorus lea
ulbmilin gávnnahit áigumuššiehtadusaide
mihttomeriid ja makkár ovddasvástádus
galgá leat daid nannemis, soames surggiin juo 2004:s. Proseassat
leat Finnmárkkus joavdan guhkkelepmosii, gos ságastallojuvvo čovdosiid
birra oarjjabeale ovttadagaiguin (Sámiid Vuorká-Dávvirat,
Guovdageainnu gilišillju, Jáhkovuona
mearrasámi musea ja Porsáŋggu
musea), ja nuorttabeale ovttadagaiguin (Várjjat Sámi
Musea, Deanu Musea, Nuortasámi musea ja Saviomusea). Oarjelsámi
guovllus lea álggahuvvon ságastallan Saemien Sijtein
movt rievdadit organisašuvnna vuođđudussan
mii dál lea museasearvi.
Duogáš sámi museaid
nannenbargui lea Sd. dieđáhus
nr. 22 (1999–2000) Kjelder til kunnskap og oppleving
mas boahtá ovdan ahte čielga mihttomearrin
lea ásahit muhtun nana museaovttadagaid. Ulbmilin lea nannet
guovlluid fágalaččat.
Nannen lea váikkuhangaskaoapmi man bokte ovddidit buoret
ja gievrrat museaid, mat maiddái galget sáhttit
searvat iešguđet
museafierpmádagaide miehtá riikka.
Sámi museaid organisašuvdnarievdadeami
eaktun lea ahte dat nannejuvvojit ekonomalaččat.
Stuorradiggi ja Ráđđehus
eai leat dán rádjai ruhtadan sámi museaid
ekonomalaš dárbbuid. Golmma maŋimuš jagis
lea museasuorgi nannejuvvon birrasii 100 miljon ruvnnuin, mas miljon
ruvnno lea addojuvvon sámi museaide. Šállosit
go diehtit makkár eahpedábálaš váttis
vuolggasadji lea sámi museain.
Go Sámediggi válddii badjelasas sámi
museaid stáhtalaš stivrema 2002:s,
de lea Porsáŋggu gielda mearridan
ahte Porsáŋggu musea galggašii
leat oassi sámi museain, nugo šattai
ge 2004:s. Mátta-Várjjaga gielda lea mearridan
ahte háliidit musea sámi musean. Sámediggi
lea miehtan heivehit Mátta-Várjjaga Musea sámi
museabargui. Dát čájeha
ahte Sámedikkis lea dáidu heivehit gielddaid ektui,
ja ahte gielddat ieža oidnet dárbbu
doallat aktiivvalaš oktavuođa Sámedikkiin
go galgá bargat kulturhistorjjá sihkkarastimiin,
duođaštemiin,
dutkamiin ja gaskkustemiin.
Sámediggi nammadii 2003:s, ovttasráđiid
Mátta-Várjjaga gielddain, stivrra Nuortasámi
museai. Dát stivra lea gaskaboddosaš dassážii
go sámi museaid ođđa
organisašuvdnastruktuvra Nuorta Finnmárkkus
lea sajis. Nuortasámi museai lea mearriduvvon dutkasadji.
Nuortasámi museahuksema oktavuođas
lea čađahuvvon
arkiteaktagilvu ja huksenprošeakta lea
válljejuvvon. Sámediggi ja Mátta-Várjjaga
gielda leat mielde nuortasámi museahuksema oktavuohtalávdegottis,
ja dasto Kultur- ja girkodepartemeanta ja Statsbygg. 2004 stáhtabušeahtas
maŋidii Ráđđehus
Nuortasámi musea huksema. Sámediggi lea beahttašuvvan
go sámi duhátjahkebáiki ii šattá gárvvisin
Norgga iehčanisvuođa
100 jagi čalmmusteapmái 2005:s.
