1.15 Areálahálddaheapmi guovlluin gossámit ásset
Plánaproseassaid čielggasmahttin ja čavges
geatnegasvuohta plánaeiseválddiide láhčit dilálašvuođaid
sámi orgánaide ja organisašuvnnaid
ja sámi veahkadaga oassálastimii leat sámi
kultuvrra, ealáhusaid ja servodateallima luondduvuđđosa
váfisteami deaŧalaš ovdehusat.
Maiddái lea deaŧalaš gárgedit
bajit sámi biras- ja areálapolitihka vuolásguvlui
plánavuogádagas. Ráđđehus áigu
láhčit dilálašvuođaid nu
ahte Sámediggi oažžu eanet ovddahas saji areálaplánaproseassaide.
Plánaláhkalávdegotti vuosttas raporttas,
NOU 2001: 7, «Bedre kommunal og regional planlegging etter
plan- og bygningsloven» (Buoret gielddalaš ja
guovlluguovdasaš plánen plána-
ja huksenlága mielde), lea areálageavahankategoriija
eanadoallo-, luonddu- ja olgodaddanguovllut čielggaduvvon
nu ahte boazodoalu vásedin guovllut sáhttet váfistuvvot
láhkanannema bokte. Sámi kultuvrra ja ealáhusa
luondduvuođus galgá leat plánema deaŧalaš ulbmilin.
Ráđđehus áiggošii
ráhkadit riikkapolitihkalaš njuolggadusaid
vai gaskkustuvvojit sámi beroštusat
plánabarggus plána- ja huksenlága mielde.
Sámediggái bajásčuvgejuvvo barggu
birra ja Sámediggi galgá beassat oassálastit.
Guovlluin gos boazodoallu ja militearalaš doaimmat
leat bálddalaga, berre ráđđehusa oaivila
mielde dáidu ja dáhttu čájehit
máškitvuođa ja
bisuhit gulahallama leat váldohástalussan goappašiid áššeoasálažžii
vai areálariiddut eastaduvvojit.