2.19 Hálddahuslaš dási doaibmagolut
Sámedikki bušeahttarámma
lea lassánan 140 miljon
ru guđa maŋimuš jagis. Bušeahttarámma
2003:s lei 206 miljon ru ja 2009:s fas 346 miljon ru. Dát čájeha
ahte Sámedikki doaimmat leat
lassánan sakka. Strategiijat
2009 bušeahtas addet gova
doaimmaid birra sierra politihkka- ja hálddašansurggiin.
Strategiijat konkretiserejuvvojit hálddahusa bargoplánain.
Bargu politihkkaovddidemiin ja politihkalaš áššiid čuovvolemiin,
eanet hálddašandoaimmat
ja servodaga vuordámušat
gáibidit kapasitehta ja
alla fágalaš gelbbolašvuođa
ollu surggiin. Reviderejuvvon 2009 bušeahtas
lei várrejuvvon 81 660 000
ru hálddahuslaš dási doaibmagoluide.
Tabealla 2.5
| 31.12.2007 | 31.12.2008 | 31.12.2009 |
---|
| Jođiheaddjit | Buot
bargit | Jođiheaddjit | Buot
bargit | Jođiheaddjit | Buot
bargit |
---|
Nissonat | 8 | 78 | 7 | 75 | 6 | 83 |
Albmát | 3 | 42 | 4 | 42 | 6 | 43 |
Oktiibuot | 11 | 120 | 11 | 117 | 12 | 126 |
Nissoniid proseantalohku | 72,7 | 65,0 | 63,6 | 64,1 | 50 | 65,9 |
Albmáid
proseantalohku | 27,3 | 35,0 | 36,4 | 35,9 | 50 | 34,1 |
31.12.09 nammii ledje Sámedikki hálddahusas
124,56 jahkedoaimma. Ovdáneapmi
tabeallas vuolábealde čájeha
ahte nissonoassi bargiid gaskkas stuorru, go fas jođiheddjiid
gaskkas njiedjá nissonlohku.
Bealit Sámedikkis, bargoaddi
ja bargiidorganisašuvnnat,
leat ovttasráđiid ásahan
Sámedikki bargiid- ja bálkápolitihka,
mii earret eará guoská beliid
gaskasaš ovttasdoaibmamii.
Báikkálaš bálkášiehtadallamiid
bokte leat bealit ilbmadan ja jevden bálkáerohusaid
nissonolbmuid ja almmáiolbmuid
gaskka sierra virgejoavkkuid siskkobealde.
Sámediggi lea Čáhkkilis
Bargoeallin-fitnodat ja čuovvu
mearrádusaid mat leat mearriduvvon šiehtadusas čáhkkilis
bargoeallima hárrái. Bargit
geain lea dárbu oažžut
sierra láhčima
bargosajis ja bargodoaimmaid ektui ožžot
fálaldaga das. Lokálain
maid Sámediggi geavaha galget vuhtii
váldojuvvot olbmot geain
leat hedjonan doaibmanávccat.
Bargiidpolitihkalaš mihttomearrin
lea juksat dássedettolaš ahke-
ja sohkabealjuogu, ja dasto rekrutteret olbmuid geain lea minoritehta-
ja álgoálbmotduogáš.
Dát váldojuvvo
vuhtii álohii almmuhemiin
ja olbmuid rekrutteremis.
Sámedikki hálddahusas
leat 4 ossodaga, ja dan lassin vel dievasčoahkkinstába.
2009:s ásahuvvui gulahallanossodat.
Gulahallanossodagas lea ovddasvástádus
gulahallamis ja diehtojuohkimis siskkáldasat
ja olggos guvlui, ja galgá geavatlaččat
láhčit sámediggeráđi čoahkkimiid
ja mátkkiid. Ossodagas lea
maiddái ovddasvástádus
Sámedikki girjerádjosa
doaimmas, man bargun lea nannet ja ovddidit girjerádjofálaldaga
sámi álbmoga
várás.
Girjerádju doaibmá sámi girjjálašvuođa
ja sámi girjerádjobálvalusaid
gelbbolašvuođabibliotehka.
Sámedikki girjerádju ásahii
2009:s sierra neahttasiiddu man bokte sáhttá ohcat
sámi girjjálašvuođa
ja girjjiid sámi diliid
birra.
Dievasčoahkkinstába
lea Sámedikki hálddahusa
oassi, muhto politihkalaččat
lea dat dievasčoahkkinjođiheaddji
vuollásaš iige sámediggeráđi.
Dievasčoahkkinstábas
lea hálddahuslaš ovddasvástádus
Sámedikki parlamentáralaš doaimmas,
nugo lávdegodde- ja dievasčoahkkimiid plánen
ja čađaheapmi.
Dievasčoahkkinstábas
leat golbma bargi ja danne ferte lávdegodde-
ja dievasčoahkkimiid áigge
oažžut
veahki čállinbálvalusossodagas,
jorgalanbálvalusain jna.
Maiddái sámediggeválgga
ráhkkaneapmái
ja čađaheapmái
ja ođđa sámedikki
rahpama čađaheapmái
2009:s, oaččui
dievasčoahkkinstába
veahki ossodagain.
Sámedikkis leat kantuvrrat
Snoasas, Ájluovttas, Evenáššis, Olmmáivákkis,
Guovdageainnus; Kárášjogas
ja Vuotnabađas Unjárggas.
Áššemearri
Sámedikkis lea lassánan
jagis jahkái. Dasa lassin
go dokumeanttaid lohku duohtavuođas
lea lassánan, de lea Sámediggi maŋimuš jagiin
gártan meannudit mealgat
eanet dakkár áššiid main
lea stuorát viidodat ja
kompleksitehta. Govvosis vuolábealde
sáhttá oaidnit man
ollu dokumeanttat leat lassánan jahkásaččat
mat meannuduvvojit Sámedikki
journálavuogádagas. Jagis
2009 bohte Sámediggái
18 399 dokumeantta, oktiibuot 33 368 dokumeantta
gaskkas. 2008:s bohte Sámediggái
15 122 dokumeantta. Mii mearkkaša
dan ahte 2009:s bohte 3 217 dokumeantta eanet go 2008:s,
mii vástida 21,3 % lassáneami.
Govus 2.8 Daid dokumeanttaid logu ovdáneapmi
mat gieđahallojuvvojit Sámedikki journálavuogádagas.
Dokumeantalogu lassáneapmi
oktiibuot 2008 rájes 2009
rádjai čájeha ahte
dokumeanttat leat lassánan
4 041 dahje 13,8 %. Vástesaš lohku
maŋimuš 10
jagis, 1999 rájes 2009 rádjai, čájeha
lassáneami mii lea 85,8 %.