2.3.1
Gulaskuddanmearkkastus
Gulaskuddanmearkkastusas čálii Kultur- ja
girkodepartemeanta ee. čuvvovaččat árvvoštallamisttis
láhkaevttohusa:
«§ 3-12 vuosttas laððasa álgodivodus čuovvu
prinsihpaid mat leat čilgejuvvon Stuorradiggedieðáhusas nr. 55
(2000-2001) Sámepolitihka birra, ahte galgá sirdojuvvot eambbo
váldi Sámediggái. Láhkaevttohus mearkkaša ahte bargu sámi gielaid
ovddas organiserejuvvo dan orgánas mii buoremusat diehtá sámi
dilálašvuoðaid birra ja buoremusat dovdá dárbbuid.
«Gustojeaddji rievtti mielde lea váldi mearridit
dárkilet njuolggadusaid barggu organiseremii sámi giela ovddas
biddjojuvvon Gonagassii, vrd. Sámelága § 3-12 nuppiin laððasiin dás
bajábealde. Dát váldi lea gsl. res. juovlamánu 20. 1991 nr. 823
bokte biddjojuvvon Kulturdepartementii, dál Kultur- ja
girkodepartemeanta. Departemeanta evttoha ahte lága bokte addojuvvo
Sámediggái váldi organiseret barggu sámi gielaid ovddas. Dát
mearkkaša ahte šaddá Sámedikki duohkái mearridit mo dát giellabargu
galgá dáhpáhuvvat, omd. galgágo leat sierra orgána ja makkár
dahkamušat diekkár orgánas galggašedje leat. Muhto
láhkateakstaevttohus aiddostahttá ahte giellabarggu ulbmil galgá
leat giellasuddjen ja giellagárgedeapmi.»
Gulaskuddanmearkkastusas aiddostahttojuvvui ahte
Kultur- ja girkodepartemeanta ain galgá leat bajit ovddasvástádus
barggus sámi gielaiguin sámelága giellanjuolggadusaid hálddaheami
bokte. Departemeanttas lea ain bearráigeahččoovddasvástádus, ja
sáhttá seaguhit iežas Sámedikki ektui sámelága giellanjuolggadusaid
hálddaheaddji veagas, mat lea Sámedikki válddi láhkavuoðusin.
Gulaskuddanmearkkastusas čujuhuvvui ahte láhkaevttohus čuovvu
prinsihpaid mat leat Vuoððolága §:s 110 a ja iešguðetlágan
riikkaidgaskasaš soahpamušain sámi giela birra maid Norga lea
dohkkehan, omd. Europalaš lihtus guovlo- ja veahádatgielaid
birra.
Sámediggi lea gulaskuddancealkámušastis evttohan
nuppástusa departemeantta evttohusa ektui. Sámediggi háliida
hámuhusa man mielde oažžu «válddi» láhčit dilálašvuoðaid sámi giela
suddjemii ja viidáset gárgedeapmái Norggas. Duogážin lea ahte
Sámediggi oavvilda sii eai sáhte váldit ovddasvástádusa
hálddaheamis sámi giela nu guhká go sis eai leat mearihis
veahkkevárit hálddus. Sámediggi čujuha maiddái ahte nu guhká go sii
láhkaevttohusa mielde galget raporteret departementii sámi gielaid
dili birra, de lea lunddolaš ahte departemeanttas dahje stáhtas ain
lea ovddasvástádus sámi gielaid gárgedeamis Norggas.
Departemeanta čujuha gulaskuddancealkámuššii mas
aiddostahttojuvvo ahte Kultur- ja girkodepartemeanta ain galgá leat
bajit ovddasvástádus barggus sámi gielaiguin sámelága
giellanjuolggadusaid hálddaheami bokte. Láhkaevttohus lei
oaivvilduvvon mearkkašit ahte Sámediggi galgá bargat sámi gielaid
suddjema ja gárgedeami ovddas Norggas, ja ahte Sámediggi ieš sáhttá
oažžut mearridit mo sii lagabuidda dáhttot organiseret dán
barggu.
Mii guoská Sámediggái lagat ovddasvástádusa
addimii barggus sámi gielaiguin, de oktiivástida dat dálá diliin.
Gustojeaddji rievtti mielde lea Sámi giellaráðis «ovddasvástádus
ovddidit ja seailluhit sámi giela Norggas», vrd. láhkaásahusain
sámelága giellanjuolggadusaide § 2 nr. 2. Sámedikki mielde leat
ráði dahkamušat dál sirdojuvvon Sámi giellastivrii ja Sámedikki
giellaossodahkii maŋŋil go Sámediggi oððasisorganiserii doaimmas.
Láhkaevttohus ii skihkke Sámediggái maidege oððasiid dahje viidát
ovddasvástádusa go dat maid dat juo lea váldán badjelasas.
