3.2.1 Ráđđádallamat
ja šiehtadallamat
Stáhtas lea ráđđádallan
geatnegasvuohta sámiid ektui, ja muhtun oktavuođain das
lea maid šiehtadangeatnegasvuohta. Nugo
ILO eamiálbmotekspeartalávdegoddi oaivvilda, ja
maid lea deaŧalaš deattuhit ahte
Ráđđehusas
lea álbmotrievttálaš geatnegasvuohta ráđđádallat
(geahča ILO-raportta, njukčamánnu
2004). Ráđđádallan-
ja šiehtadallangeatnegasvuohta vuolgá ILO-konvenšuvnnas
nr. 169 (artihkkaliid 2, 4, 6, 7 ja 15 mielde), ON konvenšuvnnas
siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid
hárrái (artihkkaliid 1 ja 27 mielde), ja Vuođđolága §:s
110a.
Otnáš beaivvi rádjai
eai leat čađahuvvon
ráđđádallamat
eaige šiehtadallamat riikkaidgaskasaš eamiálbmotrievtti
ja Vuođđolága § 110a
ektui. Ollu gerddiid leat oaidnán ahte dát lea
váttásmahttán stuorradiggeproposišuvnnaid
ja stuorradiggedieđáhusaid politihkalaš meannudeami,
ja dan politihka hábmema mas lea mearkkašupmi
sámi kultuvrii ja servodahkii. Ráđđádallan-
ja šiehtadallanortnegiiguin sáhtášii
garvit dán láhkai geavvamis. Dainna lágiin
sáhtášii maiddái gávnnahit
oktasaš áddejumi das makkár ovddidandárbbut
sámi servodagas leat ja makkár stáhtus
das lea, mii iešalddis nanosmahtášii
dili.
Sámediggi ja Gielda- ja guovludepartemeanta leat šaddan
ovttaoaivilii das ahte álggahit ráđđádallan-
ja šiehtadallanprosedyraid ásahanproseassa.
Ortnegiid ja prosedyraid hábmema oktavuođas
lea čielga dárbu čađahit
albma proseassa, nugo maiddái ILO-konvenšuvnna
nr. 169 2. artihkkalis (1) gáibiduvvo. Mii leat šaddan
ovttaoaivilii ahte ásahuvvo oktasaš hálddahuslaš bargojoavku
man bargun lea ráhkadit raportta mas čilgejuvvo
ráđđádallamiid
ja šiehtadallamiid vuođđu,
ja
mas leat prosedyraárvalusat ja mihttomearit movt čađahit ráđđádallamiid
ja šiehtadallamiid.
Sámediggi vuordá ahte Ráđđehus positiivvalaččat
váikkuha dan ahte ráđđádallan-
ja šiehtadallanprosedyrat ásahuvvojit čielga álbmotrievttálaš rámmaid
siskkobealde. Dan seammás go ásahuvvojit čielga
prosedyrat, lea Sámedikki mielas dárbu dynámalaččat
geahččat movt
dákkár ortnegiid sáhttá ovddidit.
