3.6.1 Sámi vuođđooahpahus
Sámi ohppiin lea oktagaslaš vuoigatvuohta
oažžut oahpahusa sámegielas,
beroskeahttá gos sii orrot riikkas. Vuoigatvuohta
guoská golmma gillii, nappo davvisámegillii,
lullisámegillii ja julevsámegillii.
Oahpahus- ja dutkandepartementa áŋgiruššá oažžut
skuvlaoamasteddjiid šaddat dihtomielalažžan dán
vuoigatvuođa hárrái,
dan seammás go fylkkamánnit galget
leat dihtomielalaččat dasa ahte bearráigeahččat
ja meannudit váidagiid. Galget leat unnimusat logi
oahppi joavkkus jus sámi ohppiin galgá
leat vuoigatvuohta oažžut oahpahusa
maiddái
sámegillii
.
Sámediggi lea Oahpahus- ja dutkandepartementii buktán
sávaldaga ahte vuoigatvuohta oahpahussii sámegillii, maiddái
galgá šaddat oktagaslaš
vuoigatvuohtan. Gažaldat árvvoštallojuvvo
departementtas.
Ođđa oahppoplánat Kunnskapsløftet
(Diehtolohpádusa) olis sámi vuođđooahpahussii ráhkaduvvojit
ja mearriduvvojit oahpahuslága 6.kap. meriid mielde.
Bargu fátmmasta vuođđoskuvlla ja
fágaid mat čuvvot olles vuođđooahpahusa skuvlavázzináiggis.
Sámi vuođđooahpahussii
ráhkaduvvo ođđa
fága- ja diibmojuohku 2005’ čavčča. Departementa
lea ilus go dáiguin bargguiguin leat nu bures ovttasbargan
Sámedikkiin.
Gáiddusoahpahusprošeavttat, mat
ledje jođus sámi ohppiid várás
geat čuvvot našovnnalaš
oahppoplána, bukte midjiide ávkkálaš vásáhusaid.
Oahpahusdirektoráhtta árvvoštallá
movt vásáhusaid galgá
geavahit go galgat ovddidit buriid fálaldagaid dáidda
ohppiide. Ášši birra
namuhuvvo 2006’ St.prp. nr 1.
Oahpahus- ja dutkandepartementa vuordá viidáseappot
ovttasbarggu sámi vuođđooahpahusođastusain
ja eará áigeguovdilis áššiiguin vuođđooahpahusa
dásis.
Ortnet, mas muhtin skuvllat válljejuvvojit ovdagovvaskuvlan,
almmuhuvvo ovtta gearddi jagis ja buot skuvllat ja skuvlaoamasteaddjit
sáhttet ohcat. Ohcamat mannet fylkkamánniide,
ja našovnnalaš jury vállje
skuvllaid loahpalaččat. Nu leage
buori sámi skuvllas seamma vejolašvuohta
go eará skuvllain beassat ovdagovvaskuvlan.
Sámi hálddašansuohkanat berrejit
movttiidahttojuvvot vai sin skuvllat duođaštit
bohtosiid ja dieđihit beroštumi
go ortnet almmuhuvvo.
Diehtolohpádusa sisafievrrideami oktavuođas
juolluduvvo ruhta gelbbolašvuođa
ovddideapmái golmma jahkái. Jahkái
2005 lea juolluduvvon 300 miljovnna ruvnno suohkaniidda ja eará
skuvlaoamasteddjiide doarjjan bargat gelbbolašvuođa
ovddidemiin. Sámi hálddašansuohkanat ja
eará suohkanat gos leat olu sámi oahppit,
leat maid ožžon oasi dáin
ruđain. Skuvlaoamasteddjiide lea dehálaš
ráhkadit buriid plánaid ruhtageavaheapmái,
ja ovttasbarget fágabirrasiiguin hukset maŋŋil-
ja viidásitoahpu oahpaheddjiide, skuvlajođiheddjiide
ja eará bargiide geaidda guoská.
Oahpahus- ja dutkandepartementa ja Gielda- ja guovlodepartementa
leat čoahkkinastán Finnmárkku
fylkkagielddain, Kárášjoga
ja Guovdageainnu suohkaniiguin, Sámedikkiin ja sámi
joatkkaskuvllaid stivrrain dan birra movt boahtte áiggis
galgá jođihit Sámi
joatkkaskuvlla Kárášjogas
ja Sámi joatkkaskuvlla ja boazodoalloskuvlla Guovdageainnus.
Jagis 2006 galgat geahččalit soahpat
movt skuvllaid doaibma ovddasguvlui buoremusat sáhttá
organiserejuvvot. Dát skuvllat leat vuođđooahpahusa guovddáš
gaskaoamit sámi ohppiide miehtá
riika, ja ášši ráđđádallojuvvo Sámedikkiin
ođđa ráđđádallanšiehtadusa
mielde.