3.3.1 Artihkal 27 ON:a konvenšuvnnas 1966 siviila
ja politihkalaš vuoigatvuođaid
birra
Artihkal 27 ON:a konvenšuvnnas siviila ja
politihkalaš vuoigatvuođaid
birra 1966 lea veahádagaid suodjaleami guovdilis mearrádus
riikkaidgaskasaš rievttis. Artihkal dadjá ahte
daid stáhtain gos gávdnojit čearddalaš,
oskkoldatlaš dahje gielalaš veahádagat,
ii galgga sis, geat gullet dákkáriidda, rihppojuvvot
vuoigatvuohta, ovttas iežas joavkku nuppiid miellahtuiguin,
dikšut iežaset kultuvrra, dovddastit
ja geavahit iežaset oskkoldaga, dahje atnit iežaset
giela.
Norgalaš eiseválddit dovddastit
ahte sámiin leat vuoigatvuođat dán
mearrádusa mielde. Artihkal suodjala veahádagaid
nuppásteami
1
vuostá,
ja addá vuđđosa árjjálaš doarjagii.
Sámelága ovdabargguin árvvoštallojuvvui artihkal
27 nana riektegáldun sámi vuoigatvuođaide,
sihke politihkalaš, kultuvrralaš ja ekonomalaš vuoigatvuođaide.
Dat lei maiddái oassin vuđđosis
Stuorradikki mearrádussii Vuođđolága § 110a
birra 1988. Dál lea dábálaš dulkojupmi
ahte dat addá láhkavuđđosa
gáibidit positiiva doaibmabijuid eiseválddiin
vai geatnegasvuođat čuvvojuvvojit.
Guovdilis gažaldahkan artihkkala 27 hárrái
lea leamaš kulturdoahpaga dulkojupmi, ja dainna geatnegasvuođaid
sisdoalus maid dat ásaha. Artihkal báhkkoda sániidis
mielde suodjalusa jurddalaš
2
kultuvrii
ja kultuvrralaš olggosbuktinvugiide nugo gillii
ja oskkoldahkii. Sámiid hárrái eamiálbmogin
lea dábálaš dulkojupmi ahte
mearrádus maiddái siskkilda ávnnaslaš ovdehusaid
3
sámiid
buohkanas kulturgeavaheapmái. Mearrádusa mearkkašupmi
sámiid riektedillái lea vuđolaččat
ságaškuššojuvvon
NA— 1984: 18 Sámiid vuoigatvuođaid
dili birra. Máŋga gažaldaga
mat ledje eahpečielgasat 1984, leat maŋŋelis čielggaduvvon
ON:a Olmmošvuoigatvuođakomitea
geavada bokte, mii goziha konvenšuvnna siviila
ja politihkalaš vuoigatvuođaid
birra. Komitea mearrádusat ja cealkámušat
nannejit doahpaga dulkojumi mii dahkkojuvvui NA—:s 1984:
18 artihkkala 27 duhkodaga hárrái. Dán čielggadusas
gávnnahii Sámi vuoigatvuođalávdegoddi
ahte artihkal 27 ii dušše
suodjal stáhtalaš sisabahkkemiid vuostá mat
gáržžidit joavkku geavaheamis iežas kultuvrra,
muhto ahte stáhtain maiddái lea dihto fertenvuohta
váfistit ahte veahádagat ožžot árjjálaš doarjaga.
Sámi vuoigatvuođalávdegoddi ákkastalai
maiddái dan bealis ahte artihkal 27 siskkilda kultuvrra
seailluheami ja joatkima ávnnaslaš ovdehusaid.
ON:a olmmošvuoigatvuođakomitea
lea atnán dán ávnnaslaš kulturdoahpaga
vuođđun eamiálbmogiid
hárrái. Álbmotriekteekspearttat mat dahke
NOU 1997: 5 Eamiálbmogiid eanavuoigatvuođat álbmotrievtti ja
olgoriikkalaš rievtti mielde, oaivvildit ahte
artihkkala 27 dulkojupmi eamiálbmogiid hárrái
riikkaidgaskasaš geavadis lea mannan seamma
guvlui go ILO-soahpamuš nr. 169. Olmmošvuoigatvuođa-láhka
addá konvenšuvdnii siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid
birra stáhtusa norgalaš láhkan,
vrd. máinnašumiin kapihttalis 3.4.3.
