7.8.1 Sámi čálamearkačohkiid
geavaheapmi IKT-oktavuođas
Davvisámegiela alfabehtas leat čieža
bustáva mat eai gávdno dáru alfabehtas.
Dát bustávat leat a, č, đ, ŋ, š, ŧ ja ž.
Dássážii leat geavahuvvon sierraprográmmat
maiguin sáhttá čállit sámi čálamearkačohkiid
dihtoriin. Dát sierraprográmmat sihke mákset
hui ollu ja leat teknihkalaččat váddásat sámi
dihtorgeavaheddjiide. —ovdosat eaige leat dássážii
doaibman dohkkehahtti láhkai dieđuid lonohallamii
prográmmaid gaskka ja iešguđetlágan
geavaheddjiid gaskka. Daid eaktun lea leamaš ahte
sámegielat elektrovnnalaš áššegirjjiid
vuostáváldimii fertejit leat seammalágan
sierraprográmmat bijahuvvon vuostáváldi mašiidnii.
Gitta dá gieskadii ii leat leamaš vejolaš geavahit
sámegiela interneahtas ja e-poasttas.
—állingielain, main eai leat eŋgelasalfabehta bustávat,
leat gillán bárttiid juo dalá rájes
go čállinmašiidna geavahuvvogođii,
bárttit mat eai nohkan go EDG
1
sisafievrriduvvui. Dan duogážin lea
go ii leat leamaš teknihkalaččat
vejolaš buot eurohpalaš bustávaid
ja mearkkaid sisagođđit
ovtta standárdii. Leat ferten geavahit ovttalágan
standárdda iešguđetlágan
gielaide, mii dagahii váttis dili smávva gielaide
main leat sin sierra bustávat/mearkkat.
Dán čoavdimii lea The International Organization
for Standardization (ISO) ráhkadan ođđa standárdda,
gohčoduvvon Unicode 10646. ISO lea máilmmeviidosaš standáriserenorganisašuvdna
mas leat miellahtut 130 riikkas, okta guđege
riikkas. Dát mearkkaša ahte Unicode-standárda
ii gula ovttaskas kommersiála fitnodahkii, muhto lea standárda
man buohkat sáhttet geavahit.
Mearkkat mat geavahuvvojit sámi alfabehtas leat Unicodes
siste. Unicode lea dál sisagođđojuvvon
daidda buot eanemusviidánan prográmmagálvvuide.
Dát mearkkaša ahte álgosaččat
galgá sáhttit gulahallat sámi čálamearkačohkiiguin
almmá
váttisvuođaidhaga.
Dát
ádjána
veaháš áiggi ovdal go Unicode
lea dievvasii viidánan. Danne sáhttet ain čuožžilit
bárttit sámi čálamearkačohkiiguin,
erenoamážit boares dihtorávdnasiid ja
boares prográmmaid dáfus.
IT-suorgádaga teknologalaš ovdáneapmi
lea dan šlájat váttisvuohta
sámi čálamearkačohkiid oktavuođas
ahte IT veadjá čoavdásit almmá stáhtalaš mieldeváikkuheamihaga.
