1.2 Láhkaevttohusa duogáš
Proposišuvdna lea osohahkii čuovvoleapmin
Stuorradiggedieðáhussii nr. 55 (2000-2001) Sámepolitihka birra, ja
heiveheapmin Sámedikki oðða organisašuvdnahámádahkii mii
biddjojuvvui fápmui oððajagemánu 1. 2001.
Stuorradiggedieðáhus nr. 55 (2000-2001) čilge
proseassa mii lea leamaš das rájes go Sámediggi ásahuvvui 1989s,
addin dihtii sámiide lasi válddi ja váikkuhanfámu dan bokte ahte
Sámediggi nannejuvvo sámi servodaga gárgedeami ovddasvástideaddji
orgánan. Dát lea ee. mielddisbuktán ahte Sámediggái lea dál
biddjojuvvon hálddahanovddasvástádus dihto hálddahuslaš
dilálašvuoðain, omd. ekonomalaš doarjagiid juohkimis ja
ovddasteddjiid nammadeamis iešguðetlágan almmolaš orgánaide.
Dieðáhusas daddjojuvvo ahte áigu «addit Sámediggái stuorát
váikkuhanfámu ja lasi mearridanválddi áššiin main sámi veahkadagas
leat erenoamáš beroštumit», vrd. St.dieðáhusain nr. 55 (2000-2001)
s. 39. Dáinna lágiin háliidit ollašuhttit juksanmeari ahte sámi ja
dáža kultuvrras galget leat ovttaárvosaš eavttut ja ahte sámi
gielas ja kultuvrras galget leat buorit eavttut gárgeduvvat
Norggas. Viidáseappot daddjojuvvo dieðáhusas ahte dahkamušaid mat
váldosaččat leat oaivvilduvvon sámi álbmogii, berre Sámediggi
áimmahuššat «vai mearrádusat dahkkojuvvojit dan orgánas mii
buoremusat diehtá sámi dilálašvuoðaid birra ja buoremusat dovdá
dárbbuid», vrd. St.dieðáhusain nr. 55 (2000-2001) s. 40.
Miessemánu 25. 2000 mearridii Sámediggi ahte
dikki vuollálas ráðit, daid gaskkas Sámi giellaráðði, galge
oððasisorganiserejuvvot ja biddjojuvvot Sámedikki vuollái
oððajagemánu 1. 2001 rájes.
Sámedikki mearrádusa vuoððun lea njukčamánu 23.
2000 mano čielggadus «Ovddasvástádus ja hálddahus».
Oððasisorganiserema vuoððun lea čielggadusa evttohus «ovttaiduhttit
suorgeovddasvástideaddji ossodathámádaga». Dát mearkkaša ahte Sámi
giellaráðði heaittihuvvo ja molsojuvvo Sámi giellastivrrain mii
gieðahallá ja mearrida buhtes giellafágalaš gažaldagaid, omd.
čállinvugiid ja terminologiijaid. Giellastivrra hálddahus lea
biddjojuvvon Sámedikki oðða giellaossodahkii. Oððasisorganiseren
mearkkaša ahte buhtes giellafágalaš dahkamušat biddjojuvvojit
sierra giellastivrii, ja hálddahuslágan dahkamušat fas gullet
hálddahussii direktora bokte ja fágapolitihkalaš dahkamušat
Sámediggái.
Kultur- ja girkodepartemeanta lea Sámedikkiin
váldán ovdan gažaldaga makkáraš čuvvosat Sámedikki mearrádusas leat
sin oainnu mielde sámelága § 3-12 hárrái oktan láhkaásahusaiguin.
«álašemiid ja čoahkkima maŋŋá Sámedikkiin celkkii departemeanta
čuovvovaččat girjjis Sámediggái geassemánu 20. 2001:
«Kulturdepartemeanta lea árvvoštallamisttis ášši
gávnnahan ahte Sámedikkis ii leat váldi dálá gustojeaddji
njuolggadusčállosa siskkabealde dahkat mearrádusa mii mearkkaša
ahte láhkanannejuvvon orgána heaittihuvvo ja oððasisorganiserejuvvo
nu go čuovvu mearrádusas áššis 23/00 nr. 6, vrd. nr. 4.
Kulturdepartemeanttas eai leat vuolggasajis makkárge ákkat
mearrádusa duoðalašvuoða vuostá. Departemeanta atná fuola das ahte
dilálašvuoðat láhččojuvvojit buoremus lági mielde bargui sámi giela
ovddas, ja áigu ráhkadit evttohusa nuppástuhttit sámelága
kapihttala 13 oktan láhkaásahusaiguin.»
