2.3.2 Oðða evttohus § 3-12
vuosttas laðasin
Departemeanta oaivvilda ahte lea vahát juos
láhkaevttohus sáhttá dahkat eahpádusaid dan hárrái geas lea bajit
ovddasvástádus sámi gielaid suddjemis ja viidáset gárgedeamis
Norggas. Departemeanttas lea danne árta nuppástuhttit iežas
álgoevttohusa § 3-12 vuosttas laððasa hárrái, geahča 6 Od.prp. nr.
114 2001-2002 Lága birra nuppástusa birra lágas geassemánu 12. 1987
nr. 56 Sámedikki ja eará sámi vuoigatvuoðaid birra (oðða
organiseren bargui sámi gielaid ovddas) vuolábealde. Čuovvu sihke
Vuoððolága §:s 110 a ja riikkaidgaskasaš soahpamušain maidda Norga
lea guorrasan, ahte eiseválddiin lea bajit ovddasvástádus láhčit
dilálašvuoðaid sámi gielaid suddjemii ja gárgedeapmái. Eiseválddit
čuovvolit dán ovddasvástádusa nu ahte skihkkejit Sámedikki
doaimmahit sámi giellabarggu, ja fertejit váldit dáid
geatnegasvuoðaid vuhtii juolludusaineaset Sámediggái. Geahča muðui
máinnašumi kap. 3 Ekonomalaš ja hálddahuslaš čuvvosat vuolde.
Ii leat dattege departemeantta oainnu mielde
dárbbašlaš geavahit doahpaga «váldi» láhkaevttohusas nu go
Sámediggi evttoha čielggasmahttin dihtii ovddasvástádusgaskavuoða.
«Váldi» lea uhccán heivvolaš dán oktavuoðas go dat ii leat čielggas
ja go sáhttá leat mielde dahkamin láhkateavstta eahpečielggasin.
Iige láhkateavsttas boaðášii ovdan ahte Sámedikkis lea
geatnegasvuohta bargat suddjet ja viidáset gárgedit sámi gielaid
Norggas. Nugo namahuvvon bajábealde, de lea juo diekkár
geatnegasvuohta láhkaásahusaid mielde sámelága
giellanjuolggadusaide, ja departemeanta ii hálit nuppástuhttit
dán.
Sámediggi lea oðða § 3-12 vuosttas laððasa
evttohusastis čujuhan ahte sámi gielaid hálddaheapmi galgá
dáhpáhuvvat Vuoððolága § 110 a vuoðul ja riikkaidgaskasaš
soahpamušaid vuoðul maidda Norga lea guorrasan, ja oaivvilda
deatalažžan ahte dát boahtá ovdan lágas. Departemeanta ii ane
árttalažžan aiddostahttit ahte sámi giellabargu galgá dáhpáhuvvat
Vuoððolága § 110 a ja riikkaidgaskasaš soahpamušaid vuoðul maid
Norga lea dohkkehan. Dát lea juoga mii lea vuoððun ja mas adnojuvvo
deasta buot láhkahálddaheamis Norggas. Danne ii leat dárbbašlaš
nannet láhkateavsttas juoidá mii lea čabočielggas, nappo ahte
norgalaš eiseválddit meannudit Vuoððolága mielde ja
riikkaidgaskasaš soahpamušaid mielde mat geatnegahttet Norgga.
Čujuhemiin muhtun, muhto eai viso čuožžovaš riikkaidgaskasaš
soahpamušaide láhkateavsttas, sáhttá maiddái dahkat eahpádusaid dan
hárrái guðe geatnegasvuoðaid láhkateaksta siskkilda.
Dan vuoðul mii bajábealde lea daddjojuvvon lea
departemeanttas árta nuppástuhttit iežas álgoevttohusa § 3-12
vuosttas laððasa hárrái. Ságaškuššama vuoðul mii dás lea
dahkkojuvvon, ovddida departemeanta čuovvovaš evttohusa oðða § 3-12
vuosttas laðasin:
«Sámediggi galgá bargat sámi gielaid suddjema ja
viidáset gárgedeami ovddas Norggas.»
Departemeanta ii ane lunddolažžan aiddostahttit
dárkileappot láhkateavsttas maid dát giellabargu galgá siskkildit
dahje mo bargu galgá organiserejuvvot rámmaid siskkabealde maid
láhkaevttohus bidjá nu go Boazodoallohálddahus ja Norgga
Boazosápmelaččaid Riikkasearvu evttohit. Dát vástida buoremusat
oktii prinsihpaiguin mat leat biddjojuvvon vuoððun
sámepolitihkas.
