Sámepolitihka birra

3.2 Erohusat eamiálbmotvuoigatvuođaid ja veahádatvuoigatvuođaid gaskkas

Eamiálbmogiid álbmotrievttálaš suodjalus, nugo dat lea hámuhuvvon 1 ILO-soahpamušas nr. 169, lea eanet konkrehtalaš, manná guhkkelii ja siskkilda eanet duovdagiid go sihke oppalaš veahádatsuodjalus álbmotrievttis ja suodjalus mii riikkagottálaš veahádagain lea eará riikkaidgaskasaš konvenšuvnnaid bokte maid Norga lea nannen 2 . Deaŧalaš erohus lea ahte árbevirolaš vuoigatvuođat mat eamiálbmogiin leat eatnamiidda ja čáziide, lea ožžon sierra suodjalusa ILO-soahpamušas. Dát boahtá sin guhkilmas čatnašumis eanaguovlluide, ja ahte sin kultuvra lea čavgadit čadnojuvvon eatnama ja luondduvalljodagaid geavaheapmái. Dát gažaldagat eai galgga almmatge gieđahallojuvot dán dieđáhusas, muhto barggus mii dál lea doaimmas ráđđehusas Sámi vuoigatvuođalávdegotti evttohusain Finnmárkku birra (NOU 1997: 4 Naturgrunnlaget for samisk kultur (Sámi kultuvrra luondduvuođus)), ja ođđa Sámi vuoigatvuođalávdegottis mii nammaduvvui giđđat 2001 (vrd. kap. 3.5). Eamiálbmotvuoigatvuođat leat dasa lassin eanet go dábálaš veahádatvuoigatvuođat hámuhuvvon oktasaš vuoigatvuohtan. Konvenšuvnnat mat siskkildit veahádagaid, čujuhit oktagasaid vuoigatvuođaide, vaikko máŋgga dán vuoigatvuođas dušše lea meinnet go dat geavahuvvojit oktanaga nuppiiguin.

Vaikko vel leatge erohusat nugo bajábealde namahuvvon, de lea eamiálbmotvuoigatvuođain liikká olu mii leat oktasaš riikkagottálaš veahádagaid vuoigatvuođaiguin, erenoamážit das mii gusto kultuvrra, giela ja kultuvrralaš identitehta ja suodjaleami vuoigatvuhtii.