5.1.2 Sámedikki gaskavuohta Ráđđehusadvokáhttii
Ráđđehusadvokáhta
váldodahkamušat lea diggeáššiid
vuodjit stáhtainstitušuvnnaid beales,
addit cealkámušaid ja smiehttamušaid rievttálaš gažaldagain
ja dihto muddui veahkehit hálddahusa šiehtadallamiin.
Sámediggi lea jearran mo Sámediggi sáhttá geavahit
Ráđđehusadvokáhta.
Dán duogážin lea ahte Sámediggi
1999 bivddii Ráđđehusadvokáhta
Sámedikki beales árvvoštallat
stevdnet Statskog SF:a (Stáhtavuovddit SF) vai oažžu
Finnmárkku Eanavuovdinstivrra mearrádusa addit
doaibmalobi luonddugeađggi roggamii Riebanváris
ja Náranašas Guovdageainnus, ja Statskog
SF:a mearrádusaid váidalusáššiin,
celkojuvvot gustomeahttumin. (Sámedikki unnitlohku ii háliidan
diekkár meannudanvuogi.) Ráđđehusadvokáhtta
hilggui Sámedikki ávžžuhusa,
ja čujuhii ahte Ráđđehusadvokáhtta
máŋgga áššis
loaidá ovdan Statskoga SF:a beales ja dan ráđđeaddin.
Ráđđehusadvokáhtta
lea vuosttažettiin ráđđehusa
ja departemeanttaid ášševuoddji.
Vejolaš veahkki vuolit etáhtaide ferte
kanaliserejuvvot ovddasvástideaddji departemeantta bokte.
Sámedikki doaibma politihkalaš orgánan ii
leat ráđđehusa
dahje stáhtahálddahusa bajilgeahččo-
dahje bagadusválddi vuollásaš,
ja Sámedikkis sáhttet leat oainnut mat hellehit
ovdamearkka dihtii departementála oainnuin. Sámedikki
politihkalaš doaibma sáhttá mielddisbuktit ahte
Sámediggi váldá ovdan áššiid
eará stáhtalaš orgánaid
buohta. Ráđđehusadvokáhtta
lea diekkár stáhtalaš orgánaid ráđđeaddi
ja lágastalli, juoga mii mearkkaša ahte
Ráđđehusadvokáhtta
ii sáhte veahkehit Sámedikki go eará stáhtalaš beroštusat
guoskkahuvvojit dahje stáhtalaš mearrádusat
fallehuvvojit.
Sáhttá jearrat sáhttágo Ráđđehusadvokáhtta
veahkehit Sámedikki eanet ráddjejuvvon duovdagis, áššiin
mat gusket Sámedikki doibmii hálddahusorgánan
(ovdamearkka dihtii virgeoapmahašáššiin
dahje lanjaid láigohemiin). Diekkár čovdosiin šaddá almmatge
eahpečielga avádat mas leat váttes rádjagažaldagat.
Sáhttá muđui čujuhuvvot
ahte Ráđđehusadvokáhtta ii
atte jurdihkalaš ráđiid
Stuorradiggái, ii gažaldagainge mat čatnasit
administrašuvdnii.
Dán vuođul oaivvilda ráđđehus
ahte Sámediggi ii sáhte geavahit Ráđđehusadvokáhta
bálvalusaid. Dán árvvoštallamis deattuha
ráđđehus Sámedikki
iehčanas ja sorjjasmeahttun sajádaga ráđđehusa
ektui. Dát sorjjasmeahttunvuohta doahttaluvvo eanemusat
go Sámediggi ieš vállje ášševuddjiidis.
