3.1 Departemeantta
gulaskuddanmearkkastusa evttohus
Sámeláhka geassemánu 12. 1987 nr. 56 § 3-12
nubbi laðas lea sániid mielde čuovvovaš:
«Gonagas sáhttá addit dárkilet njuolggadusaid
ráði čoakkádusa, organisašuvnna, doaibmaáiggi, dahkamušaid jna.
birra»
Gulaskuddanmearkkastusas evttohii Kultur- ja
girkodepartemeanta fámohuhttit § 3-12 nuppi laððasa dálá
njuolggadusa § 3-12 vuosttas laððasa evttohuvvon nuppástusa geažil.
Nuppástus mearkkaša ahte váldi organiseret barggu sámi gielaid
ovddas biddjojuvvo Sámediggái, vrd. máinnašumiin čuoggá 2.1.3
vuolde. Seammás evttohii departemeanta oðða § 3-12 nuppi laððasa
mii lea čuovvovaš sániid mielde: «Sámediggi ráhkada juohke njealját
jagi raportta Gonagassii sámi gielaid dilis Norggas.»
3.2 Gulaskuddaninstánssaid
oainnut
Sámediggi ii leat gulaskuddancealkámušastis namalassii
cealkán oðða § 3-12 nuppi laððasa evttohusa birra.
Gielda- ja guovlodepartemeanta doarju evttohusa.
Finnmárkku fylkkamánni cealká čuovvovaččat evttohuvvon
raporterenortnegis: «Láhkaásahusa 2001-2002 Od.prp. nr. 114 7 Lága
birra nuppástusa birra lágas geassemánu 12. 1987 nr. 56 Sámedikki
ja eará sámi vuoigatvuoðaid birra (oðða organiseren bargui sámi
gielaid ovddas) (§ 2) čuoggás 4 a ja b čuožžu ahte sámi giela
geavaheami viidodat báikkálaš ja guovlluguovdasaš orgánain ja sámi
institušuvnnain, maidda sámelága kapihtal 3 ja dát láhkaásahus
gusto, galgá raporterejuvvot Kulturdepartementii. Dát gusto maiddái
Fylkkamánnái, dan botta go lágain, njuolggadusain ja láhkaásahusain
maid mii hálddahit leat guovddášlaš hálddahanorgánat sáddejeaddjin.
Mii háliidit danne mearkkašit ahte livččii lunddolaš ahte maiddái
departemeanttaid ja direktoráhtaid sámegiela geavaheapmi sámelága §
3-2 mielde galggašii raporterejuvvot.»
Boazodoallohálddahus čujuha láhkaevttohussii, ja cealká
ahte «Sáhttá jurddašuvvot ahte lea doarvái dan dilálašvuoða vuoðul
ahte lea Sámedikki beroštupmi ahte sámi gielas leat buorit
eavttut.» Sii oaivvildit ahte ii leat doarvái ahte Sámediggi
máinnaša sámi giela iežas jahkedieðáhusas, ja vuoððudallet dáinna
lágiin ahte diekkár jahkedieðáhusas sáhttá leat váttis mannat
doarvái čiek.alit čuolbmabidjamiidda nu ahte sámi giella oažžu
dárbbašlaš suoji.
3.3 Departemeantta
árvvoštallan
Nu go namahuvvon čuoggá 2.3.1 vuolde, galgá
Kultur- ja girkodepartemeanta ain leat bajit ovddasvástádus
sámelága giellanjuolggadusain. Vai sáhttá lága bearráigeahččat
buoremus lági mielde, de lea deatalaš ahte departemeanttas leat
dieðut sámi gielaid dilis Norggas ja Sámedikki giellabarggus.
Láhkateavstta álgodivodus lea hámuhuvvon dálá
gustojeaddji láhkaásahusa § 2 nr. 4 mielde, man 1. čuoggás lohká
ahte Sámi giellaráðði ráhkada juohke jagi raportta Sámediggái sámi
giela dilis Norggas. Dát máksá ahte dál juo gávdno jahkásaš
raporterenortnet mii lea láhkavuoðustuvvon láhkaásahusas sámelága
giellanjuolggadusaide. Dálá gustojeaddji láhkaásahusas § 2 nr. 4
nuppi laððasis čuovvu ahte Sámediggi galgá sáddet Sámi giellaráði
jahkásaš raportta Kulturdepartementii, ja bidjat raportta Sámedikki
jahkásaš dieðáhusa mielde Gieldadepartementii.
Departemeanta ii leat dás ásaheamen oðða
raporterenortnega, muhto áigu ain čatnat raporterema Sámedikki
jahkedieðáhussii mii biddjojuvvo Gonagasa ovdii (Gielda- ja
guovlodepartementii), vrd. sámelága §:in 1-3. Jahkedieðáhus
biddjojuvvo Stuorradikki ovdii oassin stuorradiggedieðáhusas juohke
jagi. Dálá ortnega mielde máinnaša Sámedikki jahkedieðáhus giela,
ja ná dat ain galgá leat, muhto láhkateakstaevttohus váfista ahte
juohke njealját jagi ožžojuvvo sámi gielaid dilis vuðolaš
árvvoštallan. Danne ii leat lunddolaš nie viidát raporteret
dávjjibut go juohke njealját jagi. Raporteren lea dalle čadnojuvvon
prinsihppadieðáhussii sámepolitihka birra man Gielda- ja
guovlodepartemeanta bidjá ovdan juohke njealját jagi.
Mii gusto dasa maid raporta sámi gielaid dilis
Norggas galgá lagabuidda sisdoallat, de lea ee. lunddolaš atnit
vuoððun hámuhusaid mat leat dálá gustojeaddji láhkaásahusas § 2 nr.
4, mas leat listejuvvon fáttát sámi gielaid dili čielggadeapmái
Norggas. Raporta berre čájehit guðe láhkai sámelága kapihttala 3
iešguðet njuolggadus čuovvoluvvo geavadis. Dát mearkkaša ahte
raporta ee. berre siskkildit sámi giela geavaheami almmolaš
orgánain maidda njuolggadusat gustojit, omd. departemeanttain go
dat ráhkadit láhka- ja láhkaásahusevttohusaid mat galget
jorgaluvvot sámegillii sámelága § 3-2 njuolggadusaid mielde.
Dasto berre diekkár raporta ee. sisdoallat
dieðuid oahpaheami birra sámegielas ja sámegillii almmolaš
oahppoinstitušuvnnain, sámi gielaid geavaheami viidodaga birra
iešguðet sámi ássanguovllus, ja máinnašit doaibmabidjoevttohusaid
sámi gielaid suddjemii ja nannemii Norggas.
