7.3 Siidaoassi
Lávdegoddi lea árvalan ahte dálá
doalloovttadat galgá heaittihuvvot ja dan sadjái
galgá boahtit siidaoassi, geahča láhkaárvalusa § 4 – 2
rájes § 4 – 4
rádjái.
Lávdegotti oaivila mielde leat dálá
doalloovttadat-ortnegis máŋga headjuvuođa.
Earret eará lea dálá
doalloovttadatvuohki áibbas sirrejuvvon siidda bargoovttastusas.
Seammás oaivvilda lávdegoddi ahte
dárbbašuvvojit čielga
njuolggadusat dan birra geas lea doalu ovddasvástádus – sihke
siskkáldasat ja olgguldasat muđui
servodaga ektui. Okta vejolašvuohta livččii
dahkat siidda ovddasvástideaddji ovttadahkan. Muhto siidda čoahkkádus sáhttá
rievddadit ja eandalii dálvviáigge
sáhttá siidagullevašvuohta
sakka rievddadit.
Lávdegoddi háliida bisuhit boazosápmái
gullevaš olbmuide viiddis vejolašvuođa eaiggáduššat
bohccuid, vai sii nu besset doalahit gullevašvuođa
boazodollui. Muhto seammás ferte leat čielggas
geas lea doalu ovddasvástádus ja
gii lea ovddasvástideaddji boazodoalli. Vuosttažettiin
ferte láhka hui čielgasit nannet ovddasvástádusa
das ahte mearriduvvon boazolohku ja guohtunáiggit
dollojuvvojit. Dan dihte lea bággu čatnat ovddasvástádusa
ovttaskas olbmuide.
Lávdegoddi oaidná maiddái
ahte lea dárbu gozihit álggahemiid,
muhto oaivvilda ahte boazodoallit fertejit ieža
oažžut eanet dadjamuša
dan hárrái gean sii háliidit álgit
boazodollui. Siida ferte mearridit gii galgá guoddit ovddasvástádusa
daid bohccuid hárrái mat gullet
siidii. Sátni doalloovttadat lea čadnon dálá
ortnegii man mielde gáibiduvvo almmolaš eiseválddiid
addin doaibmalohpi. Dan vuođul go lávdegoddi
nappo árvala ahte ealáhus – namalassii siida – ferte
ieš oažžut eanet
ovddasvástádusa ođđa
boazodolliid luoitimis ealáhussii, de leat válljen
garvit sáni doalloovttadat, mii muđui
ii leat goasse ožžon coavcci boazodolliid
guovdu. Dan sadjái leat válljen
sániid siidaoassi ja siidaoasi ovddasvástideaddji
jođiheaddji, čájehan
dihte ahte dat ovttadat mas dál lea sáhka,
ii sáhte sierran doaibmat, muhto gullá stuorát
oktavuhtii, namalassii siidii. Lávdegoddi árvala
ahte dálá doalloovttadagaid eaiggádat šaddet ođđa
siidaosiid jođiheaddjit, geahča árvalusa § 4 – 3
nr. 1. Ođđa siidaosiid sáhttet siidda
siidaosiid jođiheaddjit (siidaoasálaččat) ásahit ovttajienalašvuođa
bokte, geahča § 4 – 3
nr. 2. Eaktun ođđa siidaosiid ásaheamis lea
maiddái ahte boazolohku ii šatta
eambbo go siidii lea mearriduvvon. Lávdegotti unnitlohku árvala
ahte ođđa siidaosiid ii sáhte ásahit
jus siidaosiid gaskamearálaš boazolohku šaddá
vuollel 250.
Jus muhtun siiddas dál ovdamearkka dihte leat
guokte doalloovttadaga, de šaddaba dáid
eaiggádat goabbat siidaoasi jođiheaddjin
ja jus soahpaba, de sáhttiba ásahit
ovtta dahje eanet siidaosiid siidii.
Go dákko daddjo siida, de oaivvilduvvo geassesiida,
namalassii geasseorohat. Dat geat leat ovtta siiddas/orohagas
geasset, sáhttet dálvet leat máŋgga
joavkkus/siiddas, mii dalle lea bargoovttastupmin. Dát
unnit siiddat berrejit maid beassat ásahit siidaosiid
vaikko buohkat geasseorohagas eai mieđihivčče
ge. Muhto jus dákkár unnit siiddat/joavkkut
galget sáhttit ásahit siidaosiid,
de ferte sidjiide mearriduvvot sierra boazolohku, ja sii galget
de bissut dán logu siskkobealde, geahča
eanet dán birra árvaluvvon § 4 – 3
nr. 2 mearkkašumiin.
Ovddasvástideaddji siidaoasi jođiheaddji
galgá sáhttit ovddasvástádusa
sirdit soapmásii guhte sáhttá joatkit
boazodoalu su maŋŋel, geahča árvalusa § 4 – 7.
Sii geat sáhttet dán ovddasvástádusa
oažžut leat seamma olbmot geat leat
namuhuvvon 1978-lága 4. §:s, muhto lávdegoddi lea
geahččalan njulget dálá
njuolggadusaid unohis váikkuhusaid. Čujuhit árvalusa § 4 – 7
ja § 4 – 9 oktan mearkkašumiiguin.
