2.4 Eará
gulaskuddancealkámušat
Váldit atnui njeallje dássenmandáhtaid
Gulaskuddančálus evttohusain válljet njeallje
dássenmandáhtaid Sámediggeválgii sáddejuvvon olgguldas
gulaskuddamii suoidnemánu 5.b.2004:s departemeanttaide,
suohkaniidda, sámi organisašuvnnaide sáddejuvvon sidjiide geat
ceggejedje listtuid 2001 sámediggeválgii.
Ii ovttage dan 10 departemeanttas mat bukte
cealkámuša lean mearkkašumit evttohussii.
Røyrvik suohkan ii doarjjo láhkarievdadusa evttohusa danin
go dat ii boađe nannet lullisámi ovddasteami Sámedikkis.
Bargiidbellodaga sámediggelistu lullisámeguovllus maiddái
vuosttilda evttohusa dainna ákkastemiin ahte minoritehtat sámi
birrasis berrejit oažžut eanet ovddasteami. Dássenmandáhtaid
juohkásan demográfalaš vuođu alde boahtá nannet erohusaid sámi
birrasis ja leat vahágin lullisámeguovllu kultuvrii ja gillii.
Mátta-Várjjat suohkan maiddái ballá váikkuhusain maid
vejolaččat dássenmandáhtaid juohkin sáhttá dagahit smávit
válgabiirriide.
Guovdageainnu suohkan ja
Guovdageainnu Johttisámiid listu oaivvilda ahte njeallje
dássenmandáhtat eai leat doarvái dagahit vuoiggalaš ja
demokráhtalas válgaortnega, danin go erohusat leat beare stuorrát
gaskal válgabiirriid. Sii dorjot liikká departemeantta evttohusa
danin go ii leat vejolaš čađahit stuorát rievdadusaid mat
vuhtiiváldet válgabiirriid sturrodaga, geográfiija ja man ollu
válgabiirret leat.
Gažaldat unnitlogu sohkabeali birra
Leaŋŋgáviika ja Álttá suohkan doarju departemeantta
evttohusa ja ákkastallama ahte dássenmandáhtat eai galgga buorrin
unnitlogu sohkabeallái.
Mátta-Várjjat suohkan oaivvilda ahte ferte erenoamážit
deattuhit departemeantta evttohusa ahte Sámediggi sáhttá gáibidit
unnimusat 40-60% sohkabeali juogu listtuin mat ceggejuvvojit
válgii.
Kárášjoga gielda, Norgga sámiid riikkasearvi (NSR) ja
Bargiidbellodaga Sámediggelistu válgabiirre 1:s - Unjárga
oaivvildit ahte dássemandáhtaid galgá eaktudit sohkabeallái mii lea
unnitlogus.
Norgga sámiid riikkasearvi oaivvilda maiddái ahte
departemeanta ii doarvái ákkastala manin hilgu Sámedikki gáibádusa.
Norgga sámiid riikkasearvi dadjá viidáset ahte Sámedikkis
lea sierra sajádat eamiálbmotparlameantan ja danin ii sáhte dan
buohtastahttit eará válggaiguin nu mot departemeanta doalahá iežas
gulaskuddančállosis. Maiddái
Sortlándda suohkana mielas lea posiitiivvalaš ahte
dássenmandáhtat vuoruhit sohkabeali mii lea unnitlogus.
4% vuolimusrádji
Sortlándda suohkan doarju departemeantta evttohusa ahte ii
galgga leat 4% vuolimusrádji go galgá sáhttit oažžut
dássenmandáhta,
Kárášjoga gielda fas oaivvilda ahte 4% vuolimusrádji berre
leat eaktun dakkár juohkimii. Seamma oaivvildit
Norgga sámiid riikkaseravi ja Bargiidbellodaga sámediggelistu
válgabiirre 1:s - Unjárga.
Buot 27 gulaskuddancealkámušain mat leat
boahtán, dorjot eatnasat departemeantta evttohusa ahte Sámedikkis
váldit atnui njeallje dássenmandáhtaid, ahte dat eai várrejuvvo
sohkabeallái mii lea unnitlogus ja ahte ii ásahuvvo 4%
vuolimusrádji eaktun dasa ahte galgá leat vejolašvuohta oažžut
dássenmandáhta.
