Sámedikki doaibma 2004

3.4 Finnmárkoláhka

Láhka riektedili ja eanan- ja luondduriggodathálddašeami birra Finnmárkku fylkkas (Finnmárkkuláhka) dohkkehuvvui stáhtaráđis geassemánu 17.b. 2005. Láhkamearrádus spiehkkasa veahá Od. prp. nr. 53 (2002 – 2003) evttohusas, ee. dakko bokte go galgá ásahuvvot kommišuvdna ja sierraduopmostuollu mii galgá identifiseret ja dovddastit dohkkehahttin gustovaš vuoigatvuođaid.

Kommišuvdna nammaduvvo kártet dálá oktasaš ja oktagaslaš geavahan- ja oamastanvuoigatvuođaid eatnamiidda ja (sáiva) čáziide Finnmárkkus ja gaskaboddosaš sierraduopmostuollu mii gieđahallá riidduid dan oktavuođas (Láhka § 5, gč. 5. kapihtala).

Gielda- ja guovlodepartementa, Eanandoallo- ja biebmodepartementa, Birasgáhttendepartementa, Ruhtadandepartementa ja Justiisadepartementa váldet oasi bargojoavkkus mii galgá ovttaidahttit geavatlaš gažaldagaid Finnmárkkuopmodaga ásaheami dihte. Dán bargui bohtet maid fárrui Sámediggi, Finnmárkku fylkkadiggi, Statsskog SF, Stáhta luonddubearráigeahčču ja Statsskoga bargit.

Finnmárkkuopmodat lea álgoálggus ovttaárvosaš stáhta eiseválddiiguin ja eará priváhta eananoamasteddjiiguin. Muhtin mearrádusat bidjet dattetge vásedin bargguid Finnmárkkuopmodagas Gonagassii dahje departementii. Dat barggut leat ee. ahte Gonagas galgá dohkkehit meahci geavahanrievdadeami jna. muhtin sierradiliin (§ 10), nammadit ovtta mieldelahtu Finnmárkkuopmodaga dárkkistankomiteái (§ 16 vuosttaš lađas), meannudit váidagiid go Finnmárkkuopmodaga olis gáržžiduvvo ođasmahtti resursaid geavaheapmi jna. (§ 27 nubbi ja čihččet lađas). Dát dahkko ovttasráđiid Birasgáhttendepartementtain.

Sámediggi galgá ráhkadit njuolggadusaid movt árvvoštallat sámi kultuvrra mearkkašumi jna, go lea sáhka rievdadit Finnmárkku meahci geavaheami, gč. § 4. Dakkár áššiin main meahci geavaheapmi rievdaduvvo, leat almmolaš eiseválddit geatnegahtton čuovvut njuolggadusaid. Gielda- ja guovlodepartementa galgá gozihit njuolggadusaid lágalašvuođadárkkisteami, gč. § 4, vuosttaš lađas nubbi čuokkis.

Deanu ja Njávdáma guollebivddu regulerema galgá reguleret láhkaásahusain (§ 28). Láhkaásahus galgá ráhkaduvvot ráđđádallamiid bokte Sámedikkiin ja guoskevaš suohkaniiguin, ja galgá maid šiehtadallojuvvot Suomain.

Finnmárkkulága meannudettiin dagai Stuoradiggi mearrádusa geassemánu 6.b. 2005 dán hámis:

Dás sámegillii jorgaluvvvon: «Stuoradiggi bivdá Ráđđehusa farggamusat čielggadit sápmelaččaid ja earáid vuoigatvuođa bivdit mearas Finnmárkku olggobealde, dása gullá maid čielggadit vuolemus eari fatnasiidda, mat leat vuollel 10 mehtara, ja ovddidit čuovvolahtti ášši Stuoradiggái dán birra.»

Guolástus- ja riddodepartementa leat bargagoahtán Stuoradiggemearrádusa čuovvolahttimiin. Departementta siskkobealde, ja ráđđálagaid eará departementtaiguin, leat hutkagoahtán movt barggu čađahit ovddasguvlui ja mandáhtta dán čielggadeami várás.

Go bergverksloven (bákteláhka) rievdaduvvo, de ee. rahppojuvvo vejolašvuohta láhkaásahusain mearridit ahte ruvkket Finnmárkkuopmodaga eatnama alde galget máksit alit divvada eananeaiggádii go ruvkket eará báikkiin (Bákteláhka § 42).

Ovdal go Finnmárkkuopmodat sáhttá háldosis váldit Statsskog SF eatnamiid, de ferte Finnmárkkuopmodat leat ásahuvvon ja beassan ráhkkanit eatnamiid hálddašeapmái dohkkehahtti láhkái. Dárbbaša ráhkadit gaskaboddosaš njuolggadusaid mat čilgejit stivrra gelbbolašvuođa ráhkkananáigodagas. Bargojuvvo dan ala vai dat dárbbašlas gaskaboddosaš njuolggadusat leat sajis ođđajagimánu 1.b.2006. Sámediggi ja Finnmárkku fylkkadiggi leat dadjan ahte sis lea vejolaš dan áigái válljet stivralahtuid. Ovttasráđiid Sámedikkiin ja fylkkadikkiin leat atnán vuođđun ahte finnmárkkulága njuolggadusat Finnmárkkuopmodaga birra, sáhttet boahtit fápmui 2006’ nuppi kvartálas, oktan dainna ahte Finnmárkku eatnamat váldojit dasto badjelassii eret Statskogas.

Bargojuvvo dan ala ahte njuolggadusat mat gustojit Finnmárkkukommišuvdnii ja Finnmárkku Meahcceduopmostullui biddjojit fápmui ođđajagimánu 1.b.2007.