3.3.7.1 Finnmárkkuláhka
Sámedikki bargu Od.proposišuvnna
nr. 53 (2002–2003) Lov om rettsforhold og forvaltning
av grunn og naturressurser i Finnmark (finnmárkkuláhka)
ektui lea leamaš viiddis 2003:s, ja dat
lea maiddái leamaš Sámedikki deaŧaleamos ášši
2003:s. Dán jahkedieđáhusas
ii leat vejolaš nu viidát čállit
dán ášši
buot čuoggáid birra.
Sámedikki presideanta lea 05.03.03 beaiváduvvon
reivves ovddidan Sámedikki gáibádusaid
finnmárkkuláhkaárvalusa ektui justisministtarii. Stáhtaráđđi
vástidii reivii ja čujuhii ahte
su mielas lea deaŧalaš oažžut čielga
vástádusa Sámedikkis láhkaárvalusa váttis
beliid birra. Son deattuhii ahte eamiálbmotvuoigatvuođaide
lea biddjojuvvon stuorra deaddu láhkabarggus. Reivves dovddahii stáhtaráđđi
ahte háliida doallat sierra čoahkkima
Sámedikki presideanttain ja fylkkasátnejođiheaddjiin
ovdal go ášši
ovddiduvvo stáhtaráđđái. Stáhtaráđđi
lohpidii váldit oktavuođa Sámedikkiin
dán čoahkkima ektui. Sámedikki
presideanta ja fylkkasátnejođiheaddji
eaba liikká bovdejuvvon čoahkkimii
nugo lei lohpiduvvon, ja Ráđđehus
almmuhii finnmárkkuláhkaárvalusa cuoŋománu
4. b. 2003.
Sámediggi meannudii finnmárkkuláhkaárvalusa
miessemánu dievasčoahkkimis 19.-
23. b. 2003, geahča áššis
21/03. Sámediggi celkkii ahte Ráđđehusa láhkaárvalus
ii sáhte dohkkehuvvot nugo dat lea ovddiduvvon, ja ahte
láhkaárvalusa ferte ollu rievdadit ovdal go dat
sáhttá dohkkehuvvot.
Sámedikki mearrádusas deattuhuvvo ahte boahtteáiggi
finnmárkkuláhka ferte leat čielga álbmotrievttálaš rámmaid
siskkobealde. Lágas ferte čielgasit
daddjojuvvot ahte álbmotrievtti mearrádusain lea
ovdamunni lága bustávva ektui vuostálašvuođaid oktavuođas.
Láhka ferte dovdát ja dohkkehit sámi
vuoigatvuođaid, geavahusvugiid ja riekteárbevieruid.
Ferte ásahuvvot vuogádat dahje komišuvdna
mii galgá iskat, árvvoštallat
ja mearridit daid riektegáibádusaid mat leat vuođđuduvvon
boares vieruide, dološ áiggiid
rájes geavaheapmái, eamiálbmotriektái
jna.
Ráđđehusa árvalus
lea unnán vuođđuduvvon
dan viiddis ja vuđolaš politihkalaš ja fágalaš prosessii
maid Sámediggi lea atnán vuođđun
Sámi vuoigatvuođalávdegottis.
Láhkaproposišuvnnas lea hui unnán
oktavuođa birra eará lágaide
main lea stuorra mearkkašupmi sámi
vuoigatvuođaide (čázádagat, guolástus,
minerálaláhka jna.). Dát leat vuđolaččat čielggaduvvon
ja čuvgejuvvon Sámi vuoigatvuođalávdegotti árvalusain.
Sámediggi searvvai Stuorradikki justiskomitea gulaskuddamiidda
16.06.03 ja ovddidii iežas gáibádusaid
dán áššis.
Stuorradikki Justiskomitea bivddii Justisdepartemeantta guorahallat álbmotrievttálaš beliid
finnmárkkulágas. Justisdepartemeanta bivddii láhkačehpiid
Geir Ulfstein ja Hans Petter Graven čielggadit álbmotrievttálaš beliid
Ráđđehusa
finnmárkkuláhkaárvalusa oktavuođas.
Jurddaboađusin lei ahte ođđa láhkaárvalus
riektidiliid ja eana- ja luondduresurssaid hálddašeami
birra Finnmárkkus ii ollašuhte
Norgga álbmotrievttálaš geatnegasvuođaid. Álbmotriekteáššedovdiid
jurddaboađus dávista Sámedikki
mearrádussii dán áššis.
Jagi 2003 loahpageahčen meannudii Stuorradikki
justiskomitea ođđa
finnmárkkuláhkaárvalusa. Justiskomitea
lea 24.10.03 beaiváduvvon reivves dovddahan ahte háliida
ovttas bargat Sámedikkiin finnmárkkulága
oktavuođas. Justiskomitea lea maiddái
18.12.03 beaiváduvvon reivves justisministtarii bidjan
ollu gažaldagaid stáhtaráđđái,
mat gusket Ráđđehusa
oidnui viidáset bargui finnmárkkulágain.
Bargu finnmárkkulágain šaddá maiddái 2004:s
leat Sámedikki deaŧaleamos bargu.
3.3.7.2 Minerálaláhka
Sámediggi lea áššis
32/03 buktán gulaskuddancealkámuša
ođđa láhkaárvalussii
minerálaresurssaid háhkama ja doaimma birra (minerálaláhka).
Sámediggi deattuha ahte makkárge duohtadeamit
dahje doaibmabijut eai galgga dohkkehuvvot, mat gusket minerálagávdnosiidda
ovdal go sámiid vuoigatvuođat
Finnmárkkus leat čielggaduvvon
ja dohkkehuvvon. Danne lea Sámediggi bivdán Stuorradikki
meannudit finnmárkkulága ovdal go Ráđđehus
ovddida minerálaláhkaárvalusa Stuorradiggái.
Sámediggi dárkilastá ahte diggi iešalddis
ii vuostálastte bákteruvkedoaimma, muhto deattuha
garrasit ahte dán doaimma ii sáhte čađahit
dušše majoritehta
servodaga eavttuiguin, muhto ferte vuhtii váldit maiddái
sámiid vuođđoláhka
suodjaleami go lea eamiálbmot ja minoritehta Vuođđolága § 110a
mielde ja álbmotrievttálaš ja
sisrievttálaš njuolggadusaid mielde
eamiálbmot- ja minoritehtasuodjaleami hárrái.
Sámediggi ovddidii ášši
Ealáhus- ja Gávpedepartemeantta stáhtaráđđái
03.11.03. Lohpiduvvui ahte minerálaláhkaárvalus
maŋiduvvo dassážii
go sámiid eana- ja čáhcevuoigatvuođat
Finnmárkkus leat čilgejuvvon.
08.12.03 beaiváduvvon reivves Sámediggái čujuha
stáhtaráđđi čoahkkimii
mii dollojuvvui 03.11.03 Sámedikkiin, ja čállá ahte
departemeanta áigu bivdit čoahkkima
gos guorahallat daid čuolbmačilgehusaid
mat Sámedikki mielas leat deaŧalaččat ođđa
minerálaláhkaárvalusas.