Sámedikki 2008 doaimma birra

2.8 Guovlopolitihkka

2.8.1 Ovttasbargošiehtadusat

Sámediggi lea dahkan ovttasbargošiehtadusaid Finnmárkku fylkkagielddain ja Romssa, Nordlándda, Davvi-Trøndelága, Mátta-Trøndelága ja Hedmárkku fylkkasuohkaniiguin. Ovttasbargošiehtadusaid ulbmilin lea nannet ja oidnosii buktit sámi kultuvrra, giela ja servodateallima, ja sihkkarastit daidda dássedis ja einnostuvvi rámmaeavttuid. Sihke fylkkagielddat ja Sámediggi leat geatnegahttojuvvon čuovvolit šiehtadusaid. Fylkka­gielddaide ja Sámediggái dieđihuvvo jahkásaččat doaimma ja ovdáneami birra. Vuođđu raporttaid ráhkadeapmái biddjojuvvo jahkásaš čoahkkimiin politihkalaš dásis guoskevaš fylkkagielddaiguin. Raporttat leat biddjojuvvon mielde jahkedieđáhussii.

Ovttasbargošiehtadusat ođasmahttojuvvojit ja áigáduvvojit jeavddalaččat. Ođasmahttojuvvon ovttasbargošiehtadus Sámedikki ja Finnmárkku fylkkagieldda gaskka lea mearriduvvon 2008:s. Ođasmahttojuvvon šiehtadus jođiha viidáseappot dan viiddis áŋgiruššama sámi kultuvrra siskkobealde, man oktavuođas maiddái sámi kultur­guovddážiidda addojuvvojit ođđa ovdánanvejolašvuođat. Šiehtadus lea viiddiduvvon ođđa artihkkaliiguin nana ceavzilis ovdáneami ektui, Finnmárkkuopmodaga ektui ja areálahálddašeami ja álbmotdearvvašvuođa ektui.

Ovttasbargošiehtadus Finnmárkku fylkkagieldda ja Sámedikki gaskka eaktuda ahte ráhkaduvvo oktasaš plána fylkka kulturmuittuid ja kulturbirrasa suodjaleapmái ja hálddašeapmái. Dán plánabarggu ektui lea ovttaoaivilvuohta das makkár plánahápmi ja rámmat galget leat.

Sámediggi lea viidásetovddideamen ovttasbargošiehtadusaid sisdoalu, ja viiddida geográfalaš doaibmaguovllu. Danne lea Sámediggi 2008:s álggahan ságastallat dán lágan ovttasbarggu birra Oslo gielddain. Sámediggi lea maiddái váldán oktavuođa Opplándda fylkkagielddain dan ektui ahte dahkat ovttasbargošiehtadusa kulturmuitosuodjaleami ektui.

Čujuhuvvo muđui kapihttalii 15.5 Romssa fylkkasuohkana ja Sámedikki gaskasaš ovttasbargošiehtadusa joatkima birra.

Sámediggi ja Innovašuvdan Norga leaba 2008:s ráhkadan ovttasbargošiehtadusa gaskaneaskka. Dán šiehtadusa ulbmil lea ahte guovlluovddidanvuogádat maid Innovašuvdna Norga ja Sámediggi ovddasteaba, galgá ovttasbargat riikka sámi guovlluid ealáhusovddidemiin. Siehtadus vuolláičállojuvvo guovvamánus 2009.

2.8.2 Gieldaekonomiija

Sámediggi lea addán bajit dási ja oppalaš cealkámuša Sørheim-lávdegotti bargui gielddaid dienasvuogádaga hárrái.

Dan oktavuođas go ráđđehus árvvoštallá sierralágan ortnegiid gielddaid dienasvuogádaga várás, lea erenoamáš deaŧalaš ahte adnojuvvo deasta sámi gielas, kultuvrras ja servodatovddideais. Dat lea nationála dási ovddasvástádus, ja danne oaivvilda Sámediggi ahte ášši viidáset čuovvoleami oktavuođas ferte departemeanta erenoamážit váldit vuhtii sámi beliid. Sámediggi čujuha dasa ahte dienasvuogádagas ii leat makkárge mihttoreaidu mainna dát bealit gozihuvvošedje. Go geahččat lávdegotti barggu ,de oaidnit das ahte dát bealli ii leat dál ge árvvoštallojuvvon dahje vuhtii váldojuvvon. Sámediggi lea váillahan dán lágan árvvoštallama ja deattuha ahte dat ferte dahkkojuvvot ovdalgo ođđa ortnegat váldojuvvojit atnui.

2.8.3 Hálddašanođastus

Sámedikkis leat 2008:s leamaš konsultašuvnnat Ráđđehusain Odeldikki prp. nr. 10 (2008 – 2009) (Om lov om endringer i forvaltningslovgivningen mv.) hálddašanlága rievdadusaid jna birra (hálddašanođastusa čađaheapmi). Sámediggái lea leamaš erenoamáš deaŧalaš dat ahte doaibmasirdimat eai fuonidivččii dan váikkuhanfámu mii Sámedikkis lea sierra áššesurggiide. Sámediggi lea bidjan vuođđun dan ahte konsultašuvdnageatnegasvuohta galgá biddjojuvvot láhkii jos váldi áššiin main lea stuorra mearkkašupmi sámi beroštumiide, sirdojuvvo guovlulaš ja/dahje fylkkagielddalaš dássái. Konsultašuvdnaproseassas eai šaddan bealit ovttaoaivilii dán hárrái. Dattetge oidno teavsttas Odeldikki proposišuvnnas kapihttalis 2.8 nr. 10:

Dan lassin mii čuožžu bajábealde lea konsulterejuvvon čuovvovaš konkrehta surggiin: 1) mariidnasuorgi; Sámediggi lea deattuhan ahte loahpalaš mearrádus válddi sirdimis go guoská gonagasreappáid hálddašeapmái ja akvakultuvrii, sáhttá addojuvvot dušše dalle go boahtá proposišuvdnaevttohus Riddoguolástanlávdegotti čielggadusa vuođul mii guoská olles mearrasámi guvlui. 2) oahpahus: Sámediggi sáhttá nammadit guoktása dan njealji olggobeale stivralahtuin Sámi allaskuvlii, Sámedikki mielas dat lea buorre. Dasto lea Sámedikki mielas buorre dat go Ráđđehus lea evttohan ásahit guovlulaš dutkanfoandda. Sámediggi oaivvilda ahte ferte ásahuvvot maiddái sámi dutkanfoanda, sihkkarastin dihte Sámediggái duohta váikkuhanfámu ja mearridanvuoigatvuođa dan dutkamis mii lea deaŧalaš sámi servodaga ovddideapmái. Bealit leat šaddan ovttaoaivilii das. 3) go guoská Innovašuvdna Norgii, de lea Sámediggi evttohan ahte Sámediggi juogo šattašii oasseeaiggádin Innovašuvdna Norgga ektui dahje ahte lága bokte mearriduvvo ahte Sámedikkis lea vuoigatvuohta nammadit stivralahtuid. Sámedikki oaidnu ii leat vuhtii váldojuvvon.

Sámediggi lea mearrádusastis čujuhan ahte konsultašuvnnat hálddašanođastusa birra álggahuvvojedje maŋŋit, mainna mii leat eahpeduhtavaččat sihke proseassa ektui ja dan ektui man duohta konsultašuvnnat sáhttet šaddat.