2.8.1 Ovttasbargošiehtadusat
Sámediggi lea dahkan
ovttasbargošiehtadusaid
Finnmárkku fylkkagielddain
ja Romssa, Nordlándda, Davvi-Trøndelága, Mátta-Trøndelága
ja Hedmárkku fylkkasuohkaniiguin.
Ovttasbargošiehtadusaid
ulbmilin lea nannet ja oidnosii buktit sámi kultuvrra,
giela ja servodateallima, ja sihkkarastit daidda dássedis
ja einnostuvvi rámmaeavttuid.
Sihke fylkkagielddat ja Sámediggi
leat geatnegahttojuvvon čuovvolit šiehtadusaid.
Fylkkagielddaide ja Sámediggái dieđihuvvo
jahkásaččat doaimma
ja ovdáneami birra. Vuođđu
raporttaid ráhkadeapmái
biddjojuvvo jahkásaš čoahkkimiin
politihkalaš dásis
guoskevaš fylkkagielddaiguin.
Raporttat leat biddjojuvvon mielde jahkedieđáhussii.
Ovttasbargošiehtadusat
ođasmahttojuvvojit ja áigáduvvojit jeavddalaččat.
Ođasmahttojuvvon ovttasbargošiehtadus
Sámedikki ja Finnmárkku
fylkkagieldda gaskka lea mearriduvvon 2008:s. Ođasmahttojuvvon šiehtadus
jođiha viidáseappot
dan viiddis áŋgiruššama
sámi kultuvrra siskkobealde,
man oktavuođas maiddái
sámi kulturguovddážiidda
addojuvvojit ođđa
ovdánanvejolašvuođat. Šiehtadus
lea viiddiduvvon ođđa
artihkkaliiguin nana ceavzilis ovdáneami
ektui, Finnmárkkuopmodaga ektui
ja areálahálddašeami
ja álbmotdearvvašvuođa
ektui.
Ovttasbargošiehtadus
Finnmárkku fylkkagieldda
ja Sámedikki gaskka eaktuda ahte
ráhkaduvvo oktasaš plána fylkka
kulturmuittuid ja kulturbirrasa suodjaleapmái
ja hálddašeapmái. Dán
plánabarggu ektui lea ovttaoaivilvuohta
das makkár plánahápmi
ja rámmat galget leat.
Sámediggi lea viidásetovddideamen ovttasbargošiehtadusaid
sisdoalu, ja viiddida geográfalaš doaibmaguovllu.
Danne lea Sámediggi 2008:s álggahan
ságastallat dán
lágan ovttasbarggu birra
Oslo gielddain. Sámediggi
lea maiddái váldán
oktavuođa Opplándda fylkkagielddain
dan ektui ahte dahkat ovttasbargošiehtadusa
kulturmuitosuodjaleami ektui.
Čujuhuvvo muđui
kapihttalii 15.5 Romssa fylkkasuohkana ja Sámedikki
gaskasaš ovttasbargošiehtadusa
joatkima birra.
Sámediggi ja Innovašuvdan
Norga leaba 2008:s ráhkadan
ovttasbargošiehtadusa gaskaneaskka.
Dán šiehtadusa
ulbmil lea ahte guovlluovddidanvuogádat
maid Innovašuvdna Norga
ja Sámediggi ovddasteaba,
galgá ovttasbargat riikka
sámi guovlluid ealáhusovddidemiin.
Siehtadus vuolláičállojuvvo
guovvamánus 2009.
2.8.2 Gieldaekonomiija
Sámediggi lea addán
bajit dási ja oppalaš cealkámuša
Sørheim-lávdegotti
bargui gielddaid dienasvuogádaga
hárrái.
Dan oktavuođas go ráđđehus árvvoštallá sierralágan
ortnegiid gielddaid dienasvuogádaga
várás,
lea erenoamáš deaŧalaš ahte
adnojuvvo deasta sámi gielas,
kultuvrras ja servodatovddideais. Dat lea nationála
dási ovddasvástádus,
ja danne oaivvilda Sámediggi
ahte ášši viidáset čuovvoleami
oktavuođas ferte departemeanta
erenoamážit váldit
vuhtii sámi beliid. Sámediggi čujuha
dasa ahte dienasvuogádagas
ii leat makkárge mihttoreaidu
mainna dát bealit gozihuvvošedje.
Go geahččat lávdegotti
barggu ,de oaidnit das ahte dát bealli
ii leat dál ge árvvoštallojuvvon dahje
vuhtii váldojuvvon. Sámediggi
lea váillahan dán
lágan árvvoštallama
ja deattuha ahte dat ferte dahkkojuvvot ovdalgo ođđa
ortnegat váldojuvvojit atnui.
2.8.3 Hálddašanođastus
Sámedikkis leat 2008:s
leamaš konsultašuvnnat
Ráđđehusain Odeldikki
prp. nr. 10 (2008 – 2009) (Om lov om
endringer i forvaltningslovgivningen mv.) hálddašanlága
rievdadusaid jna birra (hálddašanođastusa čađaheapmi).
Sámediggái
lea leamaš erenoamáš deaŧalaš dat
ahte doaibmasirdimat eai fuonidivččii dan
váikkuhanfámu
mii Sámedikkis lea sierra áššesurggiide. Sámediggi
lea bidjan vuođđun
dan ahte konsultašuvdnageatnegasvuohta galgá biddjojuvvot
láhkii jos váldi áššiin
main lea stuorra mearkkašupmi
sámi beroštumiide, sirdojuvvo
guovlulaš ja/dahje
fylkkagielddalaš dássái.
Konsultašuvdnaproseassas
eai šaddan bealit ovttaoaivilii dán
hárrái.
Dattetge oidno teavsttas Odeldikki proposišuvnnas
kapihttalis 2.8 nr. 10:
«Det kan virke klargjørende å regelfeste
et generelt prinsipp om en konsultasjonsplikt for offentlige myndigheter.
Arbeids- og inkluderingsdepartementet vil behandle arbeidsgruppens
forslag om lovfesting av konsultasjonsplikten i sammenheng med Samerettsutvalgets
forslag om en ny lov om saksbehandling og konsultasjoner. Spørsmålet
om en eventuell lovfesting av konsultasjonsplikten både
for statlige, fylkeskommunale og kommunale myndigheter vil da bli
vurdert i sammenheng.
Det vil også bli arbeidet med midlertidige modeller
for konsultasjoner mellom fylkeskommunene og Sametinget i påvente
av eventuell lovregulering. Både Sametinget og representanter
for fylkeskommunene vil være naturlige samarbeidspartnere
i dette arbeidet.»
Dan lassin mii čuožžu bajábealde
lea konsulterejuvvon čuovvovaš konkrehta
surggiin: 1) mariidnasuorgi; Sámediggi
lea deattuhan ahte loahpalaš mearrádus
válddi sirdimis go guoská gonagasreappáid hálddašeapmái
ja akvakultuvrii, sáhttá addojuvvot
dušše
dalle go boahtá proposišuvdnaevttohus
Riddoguolástanlávdegotti čielggadusa vuođul
mii guoská olles mearrasámi guvlui.
2) oahpahus: Sámediggi sáhttá nammadit
guoktása dan njealji olggobeale
stivralahtuin Sámi allaskuvlii, Sámedikki
mielas dat lea buorre. Dasto lea Sámedikki
mielas buorre dat go Ráđđehus
lea evttohan ásahit guovlulaš dutkanfoandda.
Sámediggi oaivvilda ahte
ferte ásahuvvot maiddái sámi
dutkanfoanda, sihkkarastin dihte Sámediggái
duohta váikkuhanfámu
ja mearridanvuoigatvuođa
dan dutkamis mii lea deaŧalaš sámi
servodaga ovddideapmái.
Bealit leat šaddan ovttaoaivilii
das. 3) go guoská Innovašuvdna
Norgii, de lea Sámediggi evttohan
ahte Sámediggi juogo šattašii
oasseeaiggádin Innovašuvdna
Norgga ektui dahje ahte lága bokte
mearriduvvo ahte Sámedikkis
lea vuoigatvuohta nammadit stivralahtuid. Sámedikki oaidnu
ii leat vuhtii váldojuvvon.
Sámediggi lea mearrádusastis čujuhan
ahte konsultašuvnnat hálddašanođastusa
birra álggahuvvojedje maŋŋit,
mainna mii leat eahpeduhtavaččat
sihke proseassa ektui ja dan ektui man duohta konsultašuvnnat sáhttet šaddat.