3.8.1 Sámi kultuvra
Čujuhuvvo Sámedikki
jahkedieđáhusa
kapihttalii 6 Kultuvra.
Jagi 2002 rájes lea hálddašanovddasvástádus
arvat kulturásahusain ja
-doaibmabijuin sirdojuvvon Sámediggái.
Sámediggi hálddaša
rápmajuolludusa kulturulbmiliidda
mii lea stáhtabušeahta
kapihttalis 320 Dábálaš kulturulbmilat, poasttas
53 Sámi kulturulbmilat.
Lea Sámedikki ovddasvástádus
vuoruhit dán ráma
siste ja fuolahit ahte ruđat geavahuvvojit
nu bures go vejolaš nannet
ja seailluhit sámi kultuvrra.
Juolludus galgá gokčat čuovvovaš ulbmiliid:
sámi musihkkafestiválaid,
sámi dáiddárstipeanddaid
ja stipeandalávdegottiid
mávssuid, čájáhusmávssuid
sámi dáiddaásahusaide,
Beaivváš Sámi
Nationálateáhtera, áigečállaga
Nuorttanaste,
báikenammabálvalusa
ja sámi giellalága čuovvoleami,
Sámedikki bibliotehka, mobiila
bibliotehkabálvalusa ja sámi
dávvirvuorkkáid.
Muđuid Sámediggi
juogada ruđaid iežas vuoruhemiid
mielde.
Juolludus sámi kulturulbmiliidda
kapihttalis 320, poasttas 53 lea jahkái
2010 sullii 65,4 milj.
ruvnno, mii lea 3,3 milj. ruvnno eanet go jagi ovdal. Jagi 2005
rájes lea juolludus dán poasttas
lassánan eambbo go 33 milj.
ruvnnuin. Ulbmil lasihemiin lea buoridit Sámedikki
vejolašvuođa
jođihit aktiiva kulturpolitihka,
daid áigumušaid
vuođul mat leat Soria Moria-
julggaštusas ja Kulturloktemis.
Jagi 2009 fárrii Sámi
arkiiva ođđa
Sámi dieđavissui
(Diehtosiidii) mii lea Guovdageainnus. Dan oktavuođas
juolludeapmi Sámi arkiivii,
mii gullá stáhtalaš Arkiivalágádussii,
lasihuvvui 2,2 milj. ruvnnuin jagi 2010 stáhtabušeahtas.
Dan lassin juolluduvvui 1,1 milj. ruvnno investeremiidda.
Stáhtabušeahta
kapihttalis 323 Musihkkaulbmilat, poasttas 72 Guovddášásahusat
lea jahkái 2010 juolluduvvon
1,5 milj. ruvnno Riddu-Riđđu
Festiválii. Festivála
lea ožžon
guovddáš árvodási
jagi 2009 rájes.
Čujuhemiin Std.dieđáhussii
nr. 32 (2007 – 2008)
Bak
kulissene, evttohuvvui Proposišuvnnas
1 S (2009 – 2010) sirdit stáhta 40
000 ruvdnosaš oasusoasi Beaivváš Sámi Nationálateáhteris
buhtadusa haga Sámediggái
jagi 2010. Stuorradiggi dohkkehii árvalusa
juovlamánu 15. b. 2009 jagi 2010
stáhtabušeahta
meannudeami oktavuođas.
Kulturdepartemeanta áigu
jagi 2010 sirdit stáhta
40 000 ruvdnosaš oasusoasi Beaivváš Sámi Našonálateáhteris
buhtadusa haga Sámediggái,
gč. Kultur- ja girkodepartemeantta
mearrádusa VII, Prop. 1S (2009 – 2010).
3.8.1.1 Kulturviesut
Stáhtabušeahta
kapihttalis 320 Dábálaš kulturulbmilat,
poasttas 73 Nationála kulturviesut,
attii Kulturdepartemeanta 2,5 milj. ruvnno jahkái
2009 doarjjan gárvvistit čájáhusaid ođđa
Nuortasámi dávvirvuorkkás /Ä ‘vv
nuortalaš musea ja 5,2 milj. Ája
Sámi guovddáža viidásat
prošekteremii. Statsbygg
lea guktuid prošeavttaid
hukseheaddji.
Ádjaga viiddideapmi galgá čađahuvvot
jagi 2010. Čájáhus
ráhkaduvvo jagi 2011 vuosttas
jahkebeali, ja viiddiduvvon oasi museadoaimmat ja girjerádju
rahppojuvvojit álbmoga geavaheapmái
geasset jagi 2011.
Statsbygg lea jagi 2009 čađahan
arkiteaktagilvvu Saemien Sijte ođđa
viesuid huksemii Snoasas Davvi-Trøndelágas. Prošeaktagoluid
gokčá Statsbygg viessoláigoortnega
sikkobealde. Viessoláigu
gokčojuvvo jahkásaš juolludusaiguin
mat leat stáhtabušeahta kapihttalis
320, poasttas 53 Sámi kulturulbmilat
maid Sámediggi hálddaša.
3.8.1.2 Preassadoarjja sámi
aviissaide
Preassadoarjja sámi aviissaide
lasihuvvui meakkašahtti
láhkai jagiid 2008 ja 2009 dainna áigumušain
ahte galge sáhttit almmuhit
sámi beaiveaviissaid. Jagi
2008 čavčča
rájes ilbme sihke Ávvir
ja Ságat beaiveaviisan,
namalassii viđa geardde
vahkkui.
Sámegielaid doaibmaplána čuovvoleami
oassin lea Kulturdepartemeanta ovttasráđiid
Mediabearráigeahčuin čielggadan
mo sámi aviissaid doarjjaortnet
sáhttá váikkuhit
dasa ahte buot sámegielat
ain eambbo geavahuvvojit čálalaččat. Čielggadeapmi sáddejuvvui
gulaskuddamii borgemánu 25.
b. 2009.
Gulaskuddamis dáhtui
Sámediggi ráđđádallamiid ášši
viidásat meannudeamis.
Kulturdepartemeanta áigu
dan sávaldaga čuovvolit
gustojeaddji ráđđádallansoahpamuša vuođul
mii lea stáhtalaš eiseválddiid
ja Sámedikki gaskkas.
3.8.1.3 UNESCO konvenšuvdna vuoiŋŋalaš kulturárbbi suodjaleami
birra
Norga vuolláičálii
UNESCO konvenšuvnna vuoiŋŋalaš kulturárbbi
suodjaleami birra jagi 2007. Kulturdepartemeanta lea bivdán
Stáhta guovddáža
arkiivva, bibliotehka ja musea várás
(ABM-ovdáneami) ráhkadit
visogova guovdilis fágabirrasiin
ja kulturárbeguovlluin maid
konvenšuvdna gokčá Norggas.
Viiddis čielggadeapmi galgá ráhkaduvvot
mii earret eará maiddái
galgá addit visogova surggiin
mat eai gokčojuvvo, historjjálaččat
ja dálááiggis,
main lea dárbu čađahit
erenoamáš doaibmabijuid. Čielggadeapmi
galgá ráhkaduvvot
ovttasráđiid
fágaolbmuiguin, fágabirrasiiguin,
organisašuvnnaiguin ja earáiguin. Čielggadeapmái
lea maiddái nammaduvvon
referánsajoavku ja maŋŋá go
Sámediggi evttohii RiddoDuottarMuseaid,
de dat lea ovddastuvvon referánsajoavkkus.
Norgga UNESCO-kommišuvdna
ja ABM-ovdáneapmi leat dán
barggu oassin maiddái ráhkadahttán
analysa konvenšuvnnas, vai
beasašeimmet diehtit makkár
mearkkašupmi konvenšuvnnas
lea geavatlaš politihkkii báikkálaš ja
riikkalaš dásis.
