3.9 Kultuvra, giella, mediat ja valáštallan
Čujuhuvvo Sámedikki
jahkedieđáhusa
2.7 kap. ja 2.10 – 2.12 kap.
Kultur- ja girkodepartemeanttas ja Sámedikkis
leat 2005:s ge leamaš jeavddalaš gulahallančoahkkimat hálddahuslaš dásis
sihkarastin dihtii buori dialoga.
3.9.1 Sámi kultuvra
Hálddašanovddasvástádus
moanaid kulturásahusaide ja –doaimmaide
sirdojuvvui Sámediggái
2002 rájes. Sámedikkis
lea hálddašanovddasvástádus
earret eará Sámi
sierrabibliotehkii, johtti girjerájusbálvalussii, sámi
dáiddárstipendii, sámi
dáiddaásahusaid čájáhusbuhtadussii, báikenammabálvalussii
ja sámi giellalága čuovvoleapmái,
sámi museaide, sámi arkiivii,
sámi musihkkafestiválaide
ja Beaivváš Sámi
Teáhterii. Árvalusas
S. nr. 92 (2005 – 2006) Sd.dieđ.
nr. 44:i (2004 – 2005)
Sámedikki
doaibma 2004mearrida Gielda- ja hálddahuslávdegoddi
garrasit vuoruhit kultuvrra ja ahte mearreruhta galgá lasihuvvot.
Lávdegoddi oaivvilda erenomážit
leat dehálažžan
ahte mearreruhta sámi kulturásahusaide
lea doarvái nu ahte dáid sáhttá stuoridit
ja máŧasatnit.
Sámediggi hálddaša
mearreruđa kulturulbmiliidda, ja lea Sámedikki
duohken vuoruhit dán meari siskkobealde.
2006 lea museaođasteami barggu oassin lasihuvvon 1
milj. kr bargui ovttastahttit sámi museaid. Dasto
lea addon 7 milj. kr oppalaš lasáhussan
sámi kulturdoaimmaide. Ja vel lea sirdon
3 milj. kr Gielda- ja guovlodepartemeantta bušeahtas
sámi girjebussiid investeremiidda, nu ahte
sámi johttigirjerádjosbálvalusa
sihke doaibma- ja investerenruđa hálddaša Sámediggi
2006 rájes.
3.9.2 Sámegiella
Divttasvuona gielda lea ođđajagimánu
1.b. 2006 rájes lakton sámegiela
hálddašanguvlui, vrd.
sámelága 3 – 1 §.
Kultur- ja girkodepartemeanta vuordá loahpalaš ohcama
Snoasa gielddas beassat šaddat sámegielguovllu
oassin (vrd. Sd. dieđ. nr. 44 (2004 – 2005).
Go gielddas viimmat boahtá ohcan, álggaha
departemeanta daid formála proseassaid
mat dárbbašuvvojit
sámegiela hálddašanguovllu
stuoridit, namalassii láhkaásahusnuppástusa.
Ovttas Sámedikkiin lea čállon
mandáhta sámelága
giellanjuolggadusaid árvvoštallamii.
Kultur- ja girkodepartemeanta dáhtošii
ahte loahpalaš raporta geigejuvvo departementii 2006 čavčča/dálvvi.
3.9.3 Báikenammaláhka
Stuorradiggi mearridii 2005:s nuppástusaid Báikenammalágas.
Nuppástusat ledje erenomážit álkidahttin
dihtii áššemeannudeami,
ja čielgasat ja doaibmilat mearrádusaid addit.
Sámi báikenamaide
lei dehálamos nuppástus
ahte oktanaga galgá ovddidit nammaášši
dárogiel, sámegiel
ja kveanagiel buohtalasnamaide.
Lága ođđa láhkaásahusain
lea bargamin, ja láhkaásahusat
dohkkehuvvojit ovdal borgemánu 1.b. 2006.
Sámediggi lea árvalusaid
departementii ovddidan láhkaásahusaid
gulaskuddanevttohusa barggadettiin.
3.9.4 Sámi kulturviesut
Árvalusas S. nr.92 (2005 – 2006)
bivddii Gielda- ja hálddahuslávdegoddi ráđđehusa
stuorradiggeáigodaga áigge
ollašuhttit Nuortasámi
musea Njávdámis, Ája
Sámi Guovddáža
Gáivuonas, Saemien Sijte Snoasas ja Sámi
dáiddamusea Kárášjogas.
Nationála kulturviesuid investerenplánas,
mii ovddiduvvui Sd. prp. nr. 1 (2005 – 2006),
máinnašuvvojit dát
huksenplánat ja čállojit
doarjagiin 2007 – 2009 áigodagas.
Ráđđehus lea
bargamin dan ala ahte huksenprošeavttat
ollašuvvojit stuorradiggeáigodaga áigge.
Investerenplánas mii galgá ođastuvvot
ja ovddiduvvot 2007 bušeahttaproposišuvnnas, áigu
Kultur- ja girkodepartemeanta ovdanbidjat man guhkás
dáinna bargguin lea joavdan. Ollašuhttin
lea ee. dan duohken ahte prošeavttat leat
plánejuvvon ja doarvái
divvojuvvon, nu ahte sáhtášii
daid čađahit, áigodaga
juohke jagáš bušeahttapoastta
sturrodat, ja ahte eará ruhtadeapmi lea čielggas.
Nuortasámi musea huksenprošeakta
ii álggahuvvon 2005 čavčča,
go entreprenoraid fálut ledje divrasat
go prošeaktabušeahtas
ledje biddjon. Eaktun lea ahte Kultur- ja girkodepartemeanta galgá ruhtadit
dán viesu. Statsbygg, mii lea hukseheaddji,
lea evttohan álkidahttimiid plánas
ja ođđa fállogilvvu.
Dán vuođul joatkkašuvvojit
plánat 2006:s áigumušain álggahit prošeavtta
2007:s. Kultur- ja girkodepartemeanta áigu
Stuorradiggái máhccat áššiin
2007 bušeahttaproposišuvnnas.
Kultur- ja girkodepartemeanta diehtá vel Várdobáikki Evenáššis/Skániin huksenplánaid
birra.
3.9.5 Sámi aviissat
Kultur- ja girkodepartemeanta lea mearkkašan
ahte Gielda- ja hálddahuslávdegotti
eanetlohku Árvalusas S. nr. 92 (2005 – 2006)
Sd.dieđ. nr. 44 (2004 – 2005)
Sámedikki doaibma 2004fuolastuvai sámi
publikašuvnnaid ekonomalaš dili
ektui. Sámi aviissaid doarjaga láhkaásahus nuppástuvvui
borgemánus 2005 (láhkaásahus
nr. 248 njukčamánu
17.b. 1997). Dát lei Sd.dieđ.
nr 33 (2001 – 2002) Lassidieđáhus
Sd.dieđ. nr. 55 (2000 – 2001)
Sámepolitihka birra, meannudeami olis.
Meannudeamis guorrasii Stuorradiggi dasa ahte doarjja eanet galggai
leat sámegiel aviissaide, muhto liikká dihto
várrehusain. Dát
lea eanet máinnašuvvon
Sd.prp. nr. 1 (2005 – 2006) Prográmmakategoriijas
08.30 Eará mediapolitihkalaš áššit.
Nuppástusa geažil
lea dát čuohcan
muhtin doarjjaoažžuide
dán láhkaásahusa
ektui, ja departemeanta áigu dárkilit čuovvut
mo dáinna manná.
Riikaviidosaš dárogiel
ja sámegiel beaiveaviissaid ceggema hárrái,
lea dát bušeahttaášši.
3.9.6 Sámi valáštallan
Norsk Tipping AS badjebáhcaga 2006 juohkima
oktavuođas valáštallamii,
dohkkehuvvon stáhtaráđis
miessemánu 5.b. 2006, várrejuvvui 300 000
kr sámi valáštallamii 2006
ovddas. Seamma submi juolluduvvui 2005. Doarjja sirdojuvvui Sámediggái,
mii ovddasvástida joatkkajuohkima doarjaga mihttomeari
mielde. 2005 doarjja sirdui ollásit Sámiid
Valáštallanlihttui.
Sámi valáštallama
doarjaga ulbmilin lea doarjut mihtilmas sámi valáštallandoaimmaid
doalaheami ja ovdánahttima, mii lea oassin árbevirolaš sámi
kultuvrras. Doarjja galgá vel veahkehit
dasa ahte álbmot eanet valáštallá ja rumašlaččat
lihkada. Doarjja galgá vuosttažettiin
adnot mánáid (6 – 12 jahkásaš)
ja nuoraid (13 – 19 jahkásaš)
doaimmaide.
