Od.prp. nr. 25 (2006-2007)

Boazodoallolága birra

7.9 Boazodoallohálddahus

Lávdegoddi čujuha dás boazodoallohálddahusa evalueremii man Norsk institutt for by- og regionforskning, NIBR, lea čađahan ja mii lea almmuhuvvon raporttas NIBR -Prosjektrapport 2000: 16, Reindriftsforvaltningen – en evaluering av organisasjon og virksomhet (NIBR – Prošeaktaraporta 2000:16 Boazodoallohálddahus – organisašuvnna ja doaimma evalueren).

Olles lávdegoddi oaivvilda ahte lea dárbbašlaš rievdadit hálddašanortnega.

Lávdegotti eanetlohku, buohkat earret okta lahttu, árvalit hálddašanmodealla mas fylkkaboazodoallostivra man čállingoddin lea fylkkamánni, oažžu hálddašanovddasvástádusa guovllulaš dásis. Natiovnnalaš dásis hálddaša Boazodoallostivra mas čállingoddin lea guovddáš hálddašanásahus – Stáhta boazodoallohálddahus. Evttohus mielddisbuktá ahte dálá boazodoallostivra ja boazodoallohálddahus jotkojuvvo. Boazodoallostivrra nammadit boazoeaiggádat ieža, Sámediggi ja departemeanta. Eanetlohku miellahtuin galget leat boazoeaiggádat.

Unnitlohku ballá ahte boazosámi beroštumit bázahallet gilvvus eará beroštumiiguin jus guovllulaš hálddašeapmi biddjojuvvo fylkkamánni háldui. Dat guoská erenoamážit areálagáhttenáššiide. Eanetlogus lea nappo eará oaidnu dása ja bidjá váldodeattu dasa ahte fylkkamánnis juo lea ovddasvástádus gažaldagain main lea mearkkašahtti váikkuhus boazodollui. Muhto go fylkkamánnis ii leat ovddasvástádus boazodoalu guovdu, de oaivvilda lávdegoddi ahte boazodoallu ii oaččo doarvái beroštumi fylkkamánni hálddus.

Departemeanta šaddá ain leat boazodoallohálddahusa bajit orgána, mas lea ovddasvástádus boazodoalu lágaid ja njuolggadusaid hárrái, ja fuolaha ahte ráđđehusa politihkalaš mihttomearit čuvvojuvvojit láhka- ja njuolggadusbargguin. Departemeanttas lea ain váldi bagadit Boazodoallohálddahusa ovttaskas áššiin, ja ieš dahkat mearrádusaid dan olis go lea bajit orgána hálddašanlága mielde. Muhto lávdegoddi oaivvilda ahte Sámedikkis galgá leat guovddáš sajádat natiovnnalaš boazodoallopolitihkas, ja dan olis berre Sámediggi leat mielde ráhkadeame njuolggadusaid boazodoallolága olis.

Unnitlohku, okta lahttu, árvala doalahit dálá ortnega mas leat guovllustivrrat ja boazodoallokantuvrrat, ii ge háliidivčče hálddašeami biddjojuvvot fylkkamánnái. Unnitlogu árvalusa mielde berre Sámediggi oažžut hálddašanovddasvástádusa, ja boazodoallohálddahus Álttás šattašii de Sámedikki vuollásaš fágakantuvran.

Lávdegoddi árvala ásahuvvot sierra boazobearráigeahču Stáhta luonddubearráigeahču vuollái. Boazobearráigeahčču galggašii gozihit ahte orohaga doaibmanjuolggadusat čuvvojuvvojit ja galgá dan bokte go lea oidnosis meahcis geahččalit eastadit vejolaš riidduid mat sáhttet bohciidit.

Lávdegoddi atná deaŧalažžan geahččalit čoavdit orohagaid, siiddaid dahje ovttaskas olbmuid gaskasaš riidduid. Lea deaŧalaš čoavdit riidduid dainna lágiin ahte bealálaččat maŋŋel sáhttet ovttasbargat. Dan dihte árvala lávdegoddi ahte ásahuvvo soabahanortnet.