Vearbbat
Sámegillii | På norsk | In English
Vearba muitala mii dáhpáhuvvá dahje mii dahkkojuvvo.
Vearbbaid sojaheapmi lea das gitta makkár mátta sánis lea - galle stávvala leat sáni maŋimuš távttas. Gávdnojit
- bárrastávvalvearbbat maid maŋimuš távttas leat guokte stávvala. Infinitiivvageažus lea '-at', '-it' dahje '-ut': boahtit, mannat, lávlut, rehkenastit, muitališgoahtit .
- bárahisstávvalvearbbat main leat golbma stávvala. Infinitiivvageažus lea álo '-it': muitalit, boradit.
- kontrakšuvdnavearbbat main leat guokte stávvala. Infinitiivvageažus lea '-át', '-et' dahje '-ot': diŋgot, čohkkát, fárret.
Fuobmá ahte diftoŋga sáhttá njuolgat ja ahte sáhttá leat dássemolsašuddan.
Mii earuhit finihtta ja infinihtta vearbbaid:
- Finihtta vearbbat sojahuvvojit persovnna ja logu mielde. Lea kongrueansa (ovttahápmásašvuohta) subjeavtta ja finihtta vearbba gaskkas: don 'bohtet', son 'ii' boađe, sii 'boađášedje'.
- Infinihtta vearbbat eai sojahuvvo persovnna ja logu mielde, omd. infinitiiva 'boahtit' ja perfeavtta partisihppa: 'boahtán'.
Modus lea sojaheapmi mii almmuha hubmi oainnu cealkaga sisdoalu hárrái. Sámegielas leat njeallje modusa:
- Indikatiiva (duohtavuohki): Mun 'boađán' ihttin.
- Imperatiiva (gohččunvuohki): 'Boađe' donge!
- Konditionála (eaktovuohki): Ii ábut vaikko politiijat 'boađášedje'.
- Potentiála (veadjinvuohki): In dieđe 'bođeža' go juovlastállu.
Dás sáhtát oahppat eanet vearbbaid birra .
Ruovttoluotta grammatihka váldosiidui.