Sámelága vuosttaš kapihttalis leat obbalaš mearrádusat. Doppe čuožžu lága ulbmil, mii lea lágidit diliid nu ahte sámi álbmot Norggas sáhttá sihkkarastit ja ovddidit iežas giela, kultuvrra ja servodateallima.

Nubbi ja goalmmát mearrádus lea Sámedikki ásaheami birra ja Sámedikki jahkedieđáhusa birra.

Njealját mearrádus lea Sámediggeválggaid goluid gokčama birra. Lea stáhta mii galgá gokčat liigegoluid maid suohkanat ja fylkkasuohkanat ožžot Sámedikkeválggaid geažil.

Vuosttaš kapihttala viđát mearrádus lea sámegiela birra. Doppe daddjo ahte "Sámegiella ja dárogiella leat ovttaárvosaš gielat. Dat galget leat dássálagaid 3. kapihttala mearrádusaid mielde." Dat mearkkaša ahte vaikko sámegiella ja dárogiella dán paragráfa mielde leaba ovttaárvosaš gielat Norggas, de dat eaba leat dássálaga eará go dihto suohkaniin. Dat leat dat suohkanat mat leat Sámegiela hálddašanguovllus. Oahpahuslágas ja mánáidgárdelágas gohčoduvvo dat guovlu fas Sámi guovlun.

Lea sierra láhkaásahus mii mearridat guđet suohkanat gullet sámegiela hálddašanguvlui: Láhkaásahus sámegiela hálddašanguovllu birra.

Guđat mearrádus lea sámi leavgga birra. Lea Sámediggi gii mearrida goas ja movt galgá levget sámeleavggain Norggain. Dát mearrádusat gávdnojit sierra láhkaásahusas:  Láhkaásahus sámi leavggain levgema birra

Sámelága 2. kapihtal lea Sámedikki birra. Dán kapihttalis leat mearrádusat Sámedikki barggu ja válddi birra. Das leat maid mearrádusat Sámedikki válggaid birra; makkár válggat leat, movt áirasat válljejuvvojit, makkár geatnegasvuođat ja vuoigatvuođat Sámediggeáirasiin lean, guđe guovllus jna. Leat maid mearrádusat Sámedikki jienastanlogu birra; gii beassá jienastanlohkui.

Láhkaásahusas Sámediggeválggaid birra leat lagat mearrádusat Sámediggeválggaid birra. Dás leat mearrádusat sámepolitihkalaš servviid registrerema birra, listoevttohusaid ja daid meannudeami birra, ovdagihtii jienasteami birra jna. Dasa lassin lea vel Láhkaásahus Sámediggeáirasiid penšuvnna birra.

Sámelága goalmmát kapihttala mielde lea sámegielagiin riekti sámástit go gulahallet ja ožžot bálvalusaid almmolaš ásahusain sámegiela hálddašanguovllus

Riekti sámástit riektevuogádagas (Sámelága § 3-4)

Juohkehaččas gii ássá sámegiela hálddašanguovllus lea riekti sámástit riektevuogádagas. Jus buohkat eai máhte sámegiela,de ferte diggi ordnet dulkka. Áššebáhpirat mat rievttis adnojit galget maid jorgaluvvot sámegillii jus sámegielat bealli dan gáibida.

Riekti sámástit politiija- ja sivahallaneiseválddiiguin (Sámelága § 3-4)

Juohkehaččas gii ássá sámegiela hálddašanguovllus lea riekti sámástit politiijaiguin ja sivahallaneiseválddiiguin. Jus lea dárbu, de fertejit eiseválddit ordnet dulkka. Sii fertejit maid jorgalahttit áššebáhpiriid sámegillii jus sámegiela olmmoš dan gáibida.

Riekti sámástit giddagasain ja vearredahkueastadanásahusain (Sámelága § 3-4)

Juohkehaččas gii ássá sámegiela hálddašanguovllus lea riekti sámástit ásahusa bargiiguin. Jus lea dárbu de fertejit ásahusat ordnet dulkka. Giddagasas čohkkájeddjiin lea maid riekti sámástit gaskaneaset ja iežaset oapmahaččaiguin.

Riekti oažžut sámegillii dearvvašvuođabálvalusaid (Sámelága § 3-5)

Juohkehaččas gii ássá sámegiela hálddašanguovllus lea riekti dearvvašvuođaásahusain oažžut bálvalusaid sámegillii. 

Girkolaš bálvalusat sámegillii (Sámelága § 3-6)

Juohkehaččas gii ássá sámegiela hálddašanguovllus lea riekti oktagaslaš girkobálvalusaid oažžut bálvalusaid sámegillii. Dat mearkkaša ahte ii sáhte gáibidit ahte olles ipmilbálvalus galgá leat sámegillii, muhto bálvalusat maid gusket ovttaskas olbmui nugo gásta, rihpat, vihaheapmi jna. galget sáhttit leat sámegillii jus sámegielat dan gáibida.

Riekti oažžut oahpu sámegielas (Sámelága § 3-8)

Juohkehaččas lea riekti oažžut oahpu sámegielas. Sámelágas čujuhuvvo oahpahusláhkii, gos lea dárkileappot čilgejuvvon mot dát riekti galgá ollašuvvot.

Riekti oažžut virgelobi oahppan dihte sámegiela (Sámelága § 3-7)

Bargiin geat barget sámegiela hálddašanguovllu almmolaš ásahusain, lea vuoigatvuohta oažžut bálkáhuvvon virgelobi oahppan dihte sámegiela go bargosadji dárbbaša dakkár gelbbolašvuođa.

Váilevaš sámegielbálvalusaid váidit

Jos almmolaš orgána ii čuovo dán kapihttala mearrádusaid, de sáhttá son geasa ášši njuolga guoská, váidit dan orgánii mii lea dasttá bajábealde dan  orgána masa váidda guoska. Fylkkamánni lea dat ásahus masa váidojuvvo go váidda guoská gieldda dahje fylkkagieldda orgánii.

Skovit, njuolggadusat, dieđut, almmuhusat sámegillii (Sámelága § 3-2)

Sámelága goalmmát kapihttalis leat mearrádusat lágaid, njuolggadusaid, skoviid jorgaleami birra. Dasto leat mearrádusat mat geatnegahttet almmolaš ásahusaid vástidit sámegillii sihke čálalaččat ja njálmmálaččat.

Lassin dáidda suohkaniidda ja fylkkasuohkaniidda, de leat maid muhtin stáhta ásahusat geat maid leat geatnegahtton jorgalit njuolggadusaid jna. sámegillii ja vástidit sámegillii. Dat leat Sámediggi, Sámi allaskuvla, Fylkkamánniid boazodoalloossodagat, stáhta sámeskuvllat (Guovdageainnu ja Kárášjoga joatkkaskuvllat, Hattfjelldala sámeskuvla). Luondduhálddašandirektoráhtta ja Romssa Universitehta leaba geatnegahtton almmuhit dieđuid mat gusket sámi álbmogii sámegillii ja leat maid geatnegahtton čálalaččat vástidit sámegillii.

Sámelága giellanjuolggadusaid láhkaásahus

Sámegiella suohkana áššemeannudeamis ((Sámelága § 3-9)

Suohkanstivra sáhttá mearridit ahte sámegiella galgá leat dássálaga dárogielain olles suohkana hálddašeamis. Dalle galget buot áššebáhpirat gávdnot sámegillii ja dárogillii.