Vuođđolága § 108 vuođđuda stáhta geatnegasvuođa lágidit dili nu ahte sámi álbmot sáhttá «sihkkarastit ja ovddidit gielas, kultuvrras ja servodateallimis»

Ovddeš vuođđolága §110a:s sirdojuvvui miessemánu 6.beaivvi 2014 vuođđolágarievdadusa bokte ođđa §108:i. Vaikko njuolggadus sirdojuvvui, de ii rievdan sisdoallu iige doabageavaheapmi. § 108 suodjala sámi álbmoga buotlágan doaimmaid ektui mat váikkuhit negatiivvalaččat sámi giela, kultuvrra ja servvodateallima ektui. § 108 dávista ON konvenšuvnna siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid artihkal 27, gos dárogielat jorgalusas čuožžo: 

"I de stater hvor det finnes etniske, religiøse eller språklige minoriteter, skal de som tilhører slike minoriteter ikke nektes retten til, sammen med andre medlemmer av sin gruppe, å dyrke sin egen kultur, bekjenne seg til og utøve sin egen religion, eller bruke sitt eget språk."

Vuođđaláganjuolggadus mii suodjala sámi álbmoga dohkkehuvvui Stuoradikkis jagi 1988. Njuolggadus geatnegeahttá Norggá stáhta juridihkalaččat, politihkalaččat ja morálalaččat doarjut sámi álbmoga Norggas. Njuolggadus mearrida mii lea vuolimus dássi stáhta geatnagasvuođaide, dat mearkkaša ahte stáhta sáhttá olu eambbo geatnegahttit iežas go dan maid vuođđoláhka geatnegahttá stáhta dahkat. Vuođđolága § 108 lea bajit dási riektenjuolggadus mii geatnegahttá stáhta eiseváldiid lágidit dili nu ahte sámi álbmot ieš beassa sihkkarastet ja ovdánahttit sámegiela, sámi kultuvrra ja sámi servvodagaid. 

Dát mearkkaša ahte stáhta eiseváldit leat geatnegahtton árjjalaččat bargat nannendihte sámi álbmoga kultuvrra ja hehttet politihka mii goarida sámi servvodaga. Vuođđalága § 108 gáržžida stáhta friddjavuođa láhkaaddindoaimmain ja hálddáhuslaš doaimmain.

Vuođđolága § 108 rihkkun

Vuođđolágas ii daddjo mihkkege dan birra makkar vejolašvuođat leat jus stáhta rihkku Vuođđolága § 108. Norgga duopmostuoluin lea vejolašvuohta guorahallat rihkkot go Stuoradikki ollesčoahkkinmearrádusat, láhkamearrádusat ja hálddáhuslaš mearrádusat vuođđolága. Dát mearkkaša ahte duopmustuoluin lea váldi árvvoštallat vuhtiváldet go stáhta eiseváldit daid vuoigatvuođaid maid Vuođđaláhka addá sápmelaččaide.

Siviilaáittardeaddjái lea vejolaš váidit jus oaivvildat ahte Vuođđolága § 108 ii vuhtiváldojuvvo. Dá gávnnat ovdamearkka das ahte boazosápmelaččat leat váidán mearrádusa Siviilaáittardeaddjái go oaivvildedje ahte sin vuođđalága bokte nannajuvvon vuoigatvuođat rihkkojuvvojit.